İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

O hadisə yaratmağı sevir. Adı tez-tez gündəm zəbt edir. Fərqlidir, sərbəstdir, azaddır. Hərdən bu azadlqı psevdoazadlığa çevrilir. Şairə, publisist Günel Mövluddan danışıram.

O, 1981-ci ilin 9 oktyabrında Cəbrayıl rayonunun Mehdili kəndində doğulub. 2003-cü ildə Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin teatrşünaslıq fakültəsini bitirib. 2000-ci ildən dövri mətbuatda yazıları çap olunur. "Alma" qəzetinin əməkdaşı olub. 2006-cı ildə "Qaranlıq və ikimiz", 2010-cu ildə "5XL — Bu bir bədən ölçüsüdür", 2013-cü ildə isə "Axşamçağına cavab" adlı şeirlər kitabları işıq üzü görüb. Sonuncu kitabı — "Axşamçağına cavab"dır. Azad Yazarlar Ocağının üzvüdür. 2013-cü ildə bir illik müddətə bu təşkilata sədr seçilib.

Tərcümələri

1. Viktor Pelevin. Omon Ra (roman).

2. Mariya Matios. Qiyamət günü (hekayə).

3. Tatyana Tolstaya. Sevimli Şura (hekayə).

4. Tatyana Tolstaya. Peters (hekayə).

5. Qabriel Qarsiya Markes. Yüz ilin tənhalığı (roman).

6. Haruki Murakami. Norveç meşəsi (roman).

7. Stendal. Qırmızı və qara (roman).

8. Vera Tulyakovanın xatirələri

9. Soljenitsin. İvan Denisoviçin bir günü

Filmoqrafiya

1. Yalan

2. Buqələmun

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(09.10.2025)

İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Onun musiqimizdə yeni üslub və yeni dəb müəllifi olması heç kəsə sirr deyi. Ən müxtəlif növlərin, stillərin, cərəyanların sintezi, mükəmməl musiqi və mükəmməl ifa! Hamısı bir arada, Vüqar Camalzadədə.

Azərbaycanın əməkdar artisti Vüqar Camalzadə 1974-ci il oktyabr 9-da Bakıda dünyaya gəlib. 3 saylı orta ixtisas məktəbinə daxil olub. 1983-cü ildə 23 saylı 7 illik musiqi məktəbinin piano sinifinə daxil olub. 1991-ci ildə Azərbaycan Dövlət Neft Akademiyasının energetika fakültəsinə qəbul olub və 1996-cı ildə bitirib. Amma musiqiyə maraq onu neftçilikdən uzaqlaşdırıb.

1996-cı ildə Azərbaycan Dövlət Musiqi Akademiyasının bəstəkarlıq fakultəsinə (müəllim proefessor İsmayıl Hacıbəyov) qəbul olub. 2004-cü ildə Musiqi Akademiyasının magistr dərəcəsini qazanıb.

Azərbaycan Musiqi Akademisyasında bakalavr dərəcəsi üçün -diplom işi böyük sinfonik orkestr üçün 3 hissəli simfoniya olub.

Magistr dərəcəsini isə - diplom işi - kamança və sinfonik orkestr üçün 2 hissəli konsertlə əldə edib.

Əsərləri: F-no üçün 8 Prelüd; Simfonik mənzərə; Simfonik variasiyalar; Klarnet və f-no üçün 3 hissədən ibarət Sonatina (1997); Violonçel və f-no üçün 3 hissəli Sonata; BSO üçün proqram simfonik musiqi (1999); Kamança və orkestr üçün konsert; Onun ürəyi - nağıl müzikl (2011); Sehirli quş Naranın nağılı -müzikl; Dədə Qorqud baleti;

eləcə də bir çox tamaşa, film və seriallar üçün musiqilər. Azərbaycan Milli Konservatoriyasının dosentidir.

Filmoqrafiya

1. Adam ol! 2

2. Atama deyərəm

3. Çətin yol

4. Dəvətnamə

5. Əlamət

6. Əziz dost

7. Hesab

8. İstanbul tətili

Teatr tamaşalarına musiqi

Kukla teatrı üçün

1. “7 nar çubuğu”-2019

2. “Don ki Xot Abşeronskiy”- 2019

3. “Məlikməmmədin nağılı”-2018

4. “Tıqtıq və Taqtakın nağılı”-2014

5. “Qırmızı Papağın nağılı”-2016

6. “Turpun nağılı”- 2017

Milli dram teatrı üçün

- “Qatarın altına atılmış qadın” tamaşasının musiqisi-2012

Heydər Əliyev Fondu üçün

1. Uşaqların himni-2008

2. “Qış nağılı” tamaşası-2012

Diskoqrafiya

1. “One day”-Narkomaniyaya qarşı proje-2014

2. Roya Ayxanla bigə 11 mahnı-2009

3. “Vüqar Camalzadənin mahnıları”-2002

4. “Klassiklərim”-2000

5. “Lirika”-1997

Proyektlər

1. “Yeni ulduz” musiqi yarışması

2. Azərbaycan ve Fransalı musiqiçilərlə birgə çalışma

3. “Eurovision” mahnı yarışmasının musiqi rəhbəri

4. Fransanın Kann şəhərində Azərbaycan günləri üçün Simfonik popuri

5. “The Voice” beynəlxalq proyektinin musiqi rəhbəri

6. “The Voice Kids” beynəlxalq musiqi yarışmasının musiqi rəhbəri

7. Sosial müdafiə nazirliyinin “Bərabərik” əlil və populyar müğənni layihəsinin musiqi rəhbəri.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(09.10.2025)

İhamə Məhəmmədqızı, “Ədəbiyyat və incəsənət” portalnın Sumqayıt təmsilçisi

Azərbaycanın zəka oyunları sahəsində yetişdirdiyi parlaq istedadlardan biri də Sumqayıt şəhərinin fəxri Nurtən Ələsgər qızı Nuriyevadır. Gənc yaşına baxmayaraq, artıq dünya və Avropa arenalarında ölkəmizi böyük uğurla təmsil edir, zəhmət və istedadın mükəmməl vəhdətini nümayiş etdirir.

2008-ci il aprelin 24-də Sumqayıtda anadan olan Nurtən hazırda bu şəhərdə yerləşən 13 nömrəli tam orta məktəbin 11-ci sinif şagirdidir. Bu gənc istedad hələ beş yaşında olarkən şahmatla maraqlanmağa başlayıb. İlk addımlarını məhz müəllimləri Əsli Əliyevin və İlqar Əliyevin rəhbərliyi ilə atmışdır. Hazırda onun şahmat üzrə hazırlıqlarını tanınmış məşqçi Vüqar Bayramov aparır.

Zəhmət və intizamın nəticəsi olaraq, Nurtən çox sayda yerli və beynəlxalq yarışlarda iştirakıyla həm fərdi, həm də komanda üzrə Azərbaycanı uğurla təmsil etmişdir. 2023-cü ildə Albaniyada keçirilən Avropa çempionatında 3-cü yerin sahibi olan Nurtən, 2024-cü ildə Gürcüstanın Batumi şəhərində baş tutan beynəlxalq "Open" turnirində isə birinci yerə layiq görülmüşdür. Bu uğurlar, təkcə şəxsi nailiyyət deyil, həm də Azərbaycan şahmat məktəbinin gücünü bir daha sübut edir.

2025-ci ildə Bakıda Heydər Əliyev Mərkəzində keçirilən və “Zəkalıların mübarizəsi” adlandırılan Olimpiada yarışında isə Sumqayıt komandası ilə birlikdə Azərbaycan çempionu olmuş Nurtən bu mötəbər titulun qazanılmasına böyük töhfə vermişdir. Eyni zamanda, o, artıq 6 dəfə Azərbaycan çempionu adını qazanıb və digər nüfuzlu turnirlərdə də ikinci və üçüncü yerlərə yüksəlib.

Bu gün Nurtən Nuriyeva Azərbaycan milli şahmat komandasının üzvüdür və ölkəmizi beynəlxalq arenalarda layiqincə təmsil etməkdə davam edir. Gənc şahmatçımızın uğurları həm yaşıdlarına, həm də gələcək nəsillərə ilham verir. Onun timsalında biz bir daha şahid oluruq ki, əzm, iradə və istedad bir araya gələndə, Azərbaycan gəncliyi hər sahədə zirvələri fəth edə bilər.

Biz də öz növbəmizdə Nurtənə gələcək yarışlarında uğurlar arzulayır, Azərbaycan bayrağını daha da yüksəklərə qaldıracağına inanırıq!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(09.10.2025)

İmran Verdiyev,

Azərbaycan Respublikasının Əməkdar müəllimi. “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Oğuz təmsilçisi

"Vağzalı" Azərbaycan xalqının ən sevimli rəqslərindən biridir. Son dərəcə zərif, ürəyə yatan melodiya, incə, yumşaq hərəkətlər, bu rəqsi xalq arasında daha geniş yaymışdır. Azərbaycanda elə bir toy olmur ki, orada vağzalının cazibədar sədası eşidilməsin.

 “Vağzalı”nın tarixi çox qədimlərə gedib çıxır. Bu havanın “Kitabi Dədə Qorqud”dakı “Yelətmə” havasından gəldiyi göstərilir.  Başqa sözlə, “Yelətmə” rəqsi “Vağzalı”nın ilkin növü, prototipi hesab olunur. Hətta dastanın “Qanlı qoca oölu Qanturalı boyu”nda gəlinlərin rəqs etdiyi bu qədim havanın adı da qeyd olunur: “Ozan gəldi, “Yelətmə” çaldı. “Yelətmə”- yelləndirmə, həvəsləndirmə, coşdurma məznunu verir.

Sonralar həmin rəqs “Atlandırma” adı ilə məşhurlaşıb. Çünki qədimdə türklər gəlini atla və faytonla aparırlarmış.  Məhz bu havanın müşaiyəti ilə gəlini ata və ya faytona mindirirmişlər. “Atlandırma” adı da burdan qalıb.

XVI əsrdə Azərbaycanda məskunlaşmış Qaraqoyunlu qəbiləsinə məxsus olan “Qarabağın ağırı” və yaxud “Asta Qarabağı” rəqslərinin musiqi mötivləri də “Vağzalı” rəqsində özünü göstərir. 

XIX əsrin sonlarından isə rəqs “Asta Qarabağı” və “Vağzalı” adı ilə şaxələnir. Bəs “Vağzalı” adı hardan meydana çıxır?  Çox güman ki, bu ad 1880-ci ildə Azərbaycanda ilk dəmiryolu (Bakı-Suraxanı-Sabunçu) xətti və 1883-cü ildə Bakı-Tiflis dəmir yolu xəttinin çəkilişi ilə bağlı olub.  Bundan sonra uzaq məsafəyə yola salınan gəlinlər artıq atla, faytonla deyil, qatarla yola salınırmışlar. Beləliklə, rəqsin adı da dəyişib “Vağzalı” qoyulub. (Qeyd edək ki, bu adın meydana çıxmasını məşhur xeyriyyəsi Z.Tağıyevlə bağlayanlar, XIX əsrdə Şuşa yarandığını söyləyənlər də vardır).

Beləliklə, keçmişdə məşəl və atəş səsləri altında toy evinə qədər müşayiət olunan bu rəqsin ad dəyişmə sxemini belə təklif etmək olar: “Yelətmə”, “Atlandırma”, “Asta Qarabağı”, “Qarabağın ağırı” və “Vağzalı”.

Rəqsin musiqisi incə və lirikdir. Rəqsin özü insanda qeyri iradi kövrək, zərif hisslər oyadan süzücü və  alıcı rəqs  elementlərindən ibarətdir.

 S.Rüstəmov 1936-cı ildə “Vağzalı” rəqsini notlaşdırmışdır. Bu rəqs “Segah” məqamında, moderato tempində və 6/8 ölçüsündə  bəstələmişdir. “Vağzalı”nın melodiyası dinləyicidə sevinc və həsrət hisslərinin vəhdətini təşkil edir. Övladını yola salan ailə ayrılıq, hicran hissləri keçirirsə, oğlan evinin adamları isə tam fərqli (sevinç) ovqat yaşayırlar.

Vağzalı rəqsi olduqca cazibəli, qəşəng, son dərəcə lirik rəqsdir. Onu incəliklə, bir növ süzgün hərəkətlərlə oynamaq lazımdır. Amma müasir dövrdə bu melodiya toyun başlanğıcına və ya bitməsinə işarə kimi qəbul olunur. Görünür, bu, toyda səslənən şah əsər statusuna malik yeganə musiqi sayılır. Məhz buna görə də toylar “Vağzalı"dan başlayaraq, eyni musiqi sədaları altında bitir. Bəli, bu, nəhəng, şirin, demək olar ki, yer üzündə ən istedadlı və zəngin mədəniyyətə malik olan bir xalqın milli musiqisi və rəqsidir.

Bütün gənclərimizə “Vağzalı” sədalarının qismət olması diləyi ilə.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(09.10.2025)

Xalq yazıçısı, akademik Kamal Abdullanın əsəsrlərindən seçilmiş bir sıra qranula – cövhər sayıla biləcək məqamları “Ədəbiyyat və incəsənət” oxucularına təqdim edir.

Kamal Abdulla özü seçilmiş bu cövhərlər barədə yazır: “İllərdən bəri yazdığım müxtəlif şeirlərin, esselərin, pyeslərin, hekayə və romanların, publisistik məqalələrin və elmi əsərlərin, verdiyim intervülərin hər birinin içində yer almış və bu gün də öz məzmunu, tutumu, forması ilə diqqətimi çəkən misralar, cümlələr günlərin bir günü sanki dil açıb mənə dedilər ki, bizim bir-birimizdən zaman və məkanca ayrılığımıza son qoy və bizi bir-birimizin yanında yerləşdir. Sən görəcəksən ki, bu zaman biz tamamilə yeni bir cazibədə zühur etmişik. Onlar qeyri-səlis məntiq dili ilə desək, içində olduqları mətnin qranulaları (ilkin vacib hissəcikləri) idi. Qranula, başqa cür ifadə etsək, cümlədən (mətndən) bütün artıq hissələri siləndən sonra yerdə qalan cövhərdir.”

Beləliklə, hər gün Kamal Abdulladan 7 qranula:

1.

Şübhə eləmək üçün gərək haqq qazanasan, gərək buna səlahiyyətin ola.

2.

Bir var, həyatının elə bir vaxtına gəlib çatasan ki, qayıtmaq istəyəsən. Elə istəyəsən ki, dözə bilməyəsən bu istəyin ağrısına. Qayıdıb bu yolu təzədən gəlmək üçün yanıb-yanıb qovrulasan. Bir də var, sənə qayıtmaq imkanı verələr və sən başlayasan yolu təzədən geri gəlməyə. Gələsən, gələsən və birdən ayılıb görəsən ki, yenə də həmin yolla gəlib həmin yerə çıxmısan.

3.

Səməd Vurğun: “Şair, hökmdarın hüzurundasan!”

Şair və hökmdar! Kimdir haqlı, kimdir haqsız?!

Şair və hökmdar! Kimdir güclü, kimdir gücsüz?!

Şair və hökmdar! Kimdir şair, kimdir hökmdar?!

4.

Gözlərindən doğmalıq çıxdı. Elə bil, havada üşüyən kimi oldu. Qayıtmaq istədi gəldiyi yerə. Sonra nə fikirləşdisə, ətrafa oğrun-oğrun baxıb tez-tələsik gözlərimə girdi.

5.

Füzuli səni sevməyə, daxilən azad olmağa... çağırmır. Füzuli səni buna səsləyir.

6.

Qarabağ sevgisi, Qarabağ həsrəti Elçində olan kimi heç kimdə bu qədər təsirli deyil. Hətta onun Bakı kəndləri mövzusunda yazdıqlarından da Qarabağ rayihəsi gəlir.

7.

“Allah, bizi bağışladı, yəni, verdi cəzamızı.”

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(09.10.2025)

Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

MÜTALİƏ MƏDƏNİYYƏTİNİ NECƏ FORMALAŞDIRMALI?

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının təqdim etdiyi bu silsilə yazılar Azərbaycan Yazıçılar Birliyi Ədəbiyyat Fondunun Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən 2024-cü ildə “Qeyri-hökumət təşkilatları üçün qrant müsabiqəsi” çərçivəsində həyata keçirdiyi “Yeniyetmə və gənclərdə mütaliə mədəniyyətinin formalaşdırılması” layihəsinin tərkib hissəsi olaraq nəşr edilir.

Sizlər üçün çağdaş yazıçı və şairlərimizin ən yaxşı ədəbi nümunələrini seçərək təqdim edəcəyik.

Azərbaycan Ədəbiyyat Fondu@

POEZİYA

İNTİQAM YAŞAR

İNDİ KİM BİLİR HARDASAN?!

İndi kim bilir hardasan?!

Kim bilir könlündən hansı rəsmim asılmış?!

Düşünə bilirsənmi hansı buludun

                        altında necə darıxdığımı?

Gözlərimdən gözlərinə uzanan yoldayam,

Uzaq şəhərlərin darıxmağı ağır olurmuş,

Həm bir az acı, həm bir az şirin.

Bu gecə əllərinlə yuxuda həmsöhbət idim.

Gözlərini soruşdum,

"Gördük" dedilər.

Uzaqlara dikilmişdi səssizcə...

***

Nə sən uzaqlardan mənə gələrsən,

Nə mən uzaqlardan sənə gedərəm.

Bizi də uzaqlar udar beləcə.

Söykənə-söykənə buz divarlara,

Kürək izimizlə cığır salarıq,

Söykənə-söykənə buz divarlara,

Bir gün divarlarda şəkil olarıq.

Üşüyər alnımız əcəl tərindən,

Sırsıra buzlara şükür deyərik.

Gəlməyən adama, gəlməyən kəsə,

Gözümüz hələ yol çəkir deyərik.

Bizi təsəllilər ağlada bilər,

Bizi təsəllilər güldürə bilər.

Bizi təsəllilər yaşada bilər,

Bizi təsəllilər öldürə bilər.

Yaşamaq çox uzun yol da deyil heç,

Mənə bir nəfəslik adın bəs edər.

***

Uzaq yolam ömür adam,

Tez yorulma bacararsan.

Gələndə nə itirdin,

Qayıdanda taparsan.

Dizlərini daşlara

Bağışlayıb gəlirsən.

Günləri ovcundaca,

Gizli sayıb gəlirsən.

Nəfəsimdə isinən,

Adına söykənmişəm.

Həm xəyal, həm də gerçək

qadına söykənmişəm.

Səni deyən hər şeyi.

Al ağrının əlindən.

Bəzən imdad gözləyir,

Adam öz əcəlindən.

Günəş gecikir yenə,

Özünü mənə çatdır.

Tələs, tələs bir az da,

Hər şey olar, həyatdır.

***

Səni gözləyəcəm...

Burda bu odada...

            gecələrin ağır pəncələrinə inad...

Yuxuların ərşə üz tutmalarına inad.

Bir gün olmayacaq ömrün səssiz əksinə inad.

Bir-birinə sarılan ümidlərə inad.

Kimsə döndərə bilməz səni yolundan,

Kimsə döndərə bilməz məni yolumdan.

Bircə gecikmə...

Bircə gecikmə...

Bircə gecikmə...

Nəfəsimə bel bağlamıram,

            küləklə qan qardaşıdır...

Gedər, gəlməz...

***

Bütün çobanyastığı çiçəkləri

            bir qarış məndən uca olanda,

Bütün buludlar ən gözəl arzuların örpəyi idi.

Bütün ümidlər sinəmdə at çapırdı dördnala,

Bütün uşaqlar köhnə corabları top edirdi,

Bütün quzular qıvrım tüklərinə söykənirdi

Qəssab bıçaqları korşalmışdı.

Bütün tənha qocalar

            nəvələrin yadına düşmüşdü,

Bütün atalar övlad qarsılayırdı hərbidən,

Bütün analar övlad toyuna hazırlaşırdı.

Dünya elə gözəl idi ki...

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(09.10.2025)

Kənan Məmmədli, “Ədəbiyyat və incəsənət”

MÜTALİƏ MƏDƏNİYYƏTİNİ NECƏ FORMALAŞDIRMALI?

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının təqdim etdiyi bu silsilə yazılar Azərbaycan Yazıçılar Birliyi Ədəbiyyat Fondunun Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən 2024-cü ildə “Qeyri-hökumət təşkilatları üçün qrant müsabiqəsi” çərçivəsində həyata keçirdiyi “Yeniyetmə və gənclərdə mütaliə mədəniyyətinin formalaşdırılması” layihəsinin tərkib hissəsi olaraq nəşr edilir.

Azərbaycan Ədəbiyyat Fondu@

YAXŞI MÜTALİƏÇİ ÜÇÜN FAYDALI MƏSLƏHƏTLƏR

Biz əvvəlki bölümlərdə daha effektiv və səmərəli oxuma üçün sizlərə dəyərli məsləhətlər verməyə çalışmışdıq. İndisə onları qruplaşdırıb sizlərin ixtiyarına veririk.

Beləliklə, bir əsərin məzmununu daha yaxşı öyrənmək üçün istifadə edilən üsullardan ən yararlısı və geniş yayılmışı konspektləşdirmədir.

Madam ki, indi dünyada bəhs etdiyimiz kimi, sıradan xarakterlərə sahib, basmaqəlib hadisələri təsvir edən, “nə mənsəbə qulluq etdiyi” hətta müəllifləri tərəfindən belə bilinməyən, “söz yığınından ibarət olan“, kriminal və pornoqrafik səciyyəli kitabların sayı xeyli artmışdır,  ona görə biz də tədbirli tərpənməliyik, axı təsadüfi (səhv) kitab seçimi xeyirdən çox ziyan gətirə bilər. Mütaliədə səhv seçimlər isə bir sıra fəsadlar yaradır: oxucuda fikir qarışıqlığına səbəb olur, onu ümidsizliyə sövq edir və hər şeyə şübhəylə yanaşan birinə çevirir.

-Müxtəlif səbəblərdən bəzən uşaq və gənclər bilik və yaşlarına uyğun olmayan kitabları oxumağa girişirlər. Aydın məsələdir ki, 8-10 yaşında olan bir uşağın gənclik romanını və yetişkinlər üçün nəzərdə tutulan kitabları oxuyub anlaması mümkün deyil. Çünki bu zaman kitab və uşaq “eyni dildə” danışa bilmirlər. Onlar belə kitablardan zövq ala bilməyəcək və mütaliədən soyuyacaqlar. Bir maraqsız kitab isə insanı ömürlük kitablardan uzaq sala bilər.

-Təsadüfi seçilən bəzi əsərlər oxucunun psixologiyasına mənfi təsir

edir. Məsələn, şiddət və qorxu məzmunlu kitabları oxuyanlar digərlərinə görə çox dalaşqan, üsyankar və aqressiv olurlar .

-Bəzən oxucular heç kəslə məsləhətləşmədən elə kitabları mütaliə

edirlər ki, həmin kitablarda dilimizin nitq normaları və üslubi xüsusiyyətləri

gözlənilmir, yersiz arxaizm, dialekt, termin, vulqar, alınma və arqo sözlərə

(xüsusən tərcümələrdə) yer verilir. Əsərin anlaşılması çətin olur. Halbuki kitab dilimizin zənginliyini və gözəlliyini nümayiş etdirməli, anlaşıqlı və axıcı bir dildə olmalı və oxucunun lüğət ehtiyatını artırmalı, onların nitq mədəniyyətini formalaşdırmalıdır.

-Bəzi əsərlərdə ana mövzu qeyri-müəyyən olur, hadisələr ləng şəkildə cərəyan edir, çoxlu sayda obrazlar olur, onların bəziləri həddindən artıq idellaşdırılır (təbiilikdən çıxarılır), zaman xronologiyası tez-tez pozulur (keçmişə və gələcəyə gəliş-gedişlər çox olur). Uzun təhkiyələrə yol verilir. Bunlar isə ikili və yanlış anlamalara səbəb olur, gənc oxucuları çaşdırır, onların canlarını sıxır. Nəticədə onlar usanır və bezirlər. Onlara elə gəlir ki, kitabların hamısı belədir.

-İndi kitab bazarında tərtibatı və dizaynı müasir tələblərə cavab verməyən kitablarla da tez- tez rastlaşırıq. Bu kitabların düzgün seçilməyən rəngi, kağız və şrift formatı, məzmunla uyuşmayan üz qabığı və illüstrasiyaları onu oxumaq üçün alanların estetik zövqünü korlayır.

Keyfiyyətsiz çap olunan kitablar təkcə oxumaq həvəsini öldürmür, səhv şrift və düz olmayan sətirlərarası interval gözlərin nurunu da korlayır.

Oftolmoloqların fikrincə, tərtibatı bərbad kitabların insanların gözlərinə zərəri var.

Zənn edirik ki, kitab seçiminin zəruriliyini əsaslandırmaq üçün yuxarıda göstərilənlər yetərli sayıla bilər. Düzgün seçilməyən hər hansı ayaqqabı insanın ayaqlarını incidib şikəst etdiyi kimi, düzgün seçilməyən kitab da oxucuların insani duyğu və dəyərlərinin formalaşmasını ləngidir, mənən şikəst edir .

Mütaliənin səmərəliliyi onun icra olunduğu şərait və vaxtdan da çox asılıdır. Ona görə də münasib mütaliə vaxtının təyin edilməsinə (şərti olaraq) xüsusi fikir verilməlidir. Sübh və səhər çağı, yatmazdan qabaq mütaliə üçün ən münasib vaxt sayılır. Əzgin və yorğun vaxtlarda mütaliə etmək məsləhət görülmür.

Mütaliə  salonu  olduqca  sakit,  mümkün   qədər   bər-bəzəkdən  uzaq  olmalıdır.  Atmosfer  temperaturu  və  işıqlandırma  sistemi  münasib,  mütaliə  vasitələri - stol  və  stul,  həmçinin  digər texniki   avadanlıqlar  mütaliə  üçün  əlverişli  olmalıdır.

Mütaliə  ilə  məşğul  olan  gün  ərzində  konkret  istirahət  saatlarının  müəyyən edilməsi,  mütaliəarası  fasilələr,  düzgün  qidalanma,   zehnə  xeyirli  qidaların  qəbulu  da  diqqət mərkəzində   saxlanılmalıdır. 

Növbəti: 35.Bəs dünya nə oxuyur?

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(08.10.2025)

7 oktyabr 2025-ci il tarixində Azərbaycanın Qəbələ şəhərində “Regional Sülh və Təhlükəsizlik” mövzusunda Türk Dövlətləri Təşkilatının (TDT) Dövlət Başçıları Şurasının 12-ci Zirvə Görüşü keçirilib.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Zati-Aliləri cənab İlham Əliyevin sədrliyi ilə baş tutan Şurada Qazaxıstan Respublikasının Prezidenti Zati-aliləri cənab Kasım-Jomart Tokayev, Qırğız Respublikasının Prezidenti Zati-Aliləri cənab Sadır Japarov, Türkiyə Respublikasının Prezidenti Zati-aliləri cənab Rəcəb Tayyib Ərdoğan,  Özbəkistan Respublikasının Prezidenti Zati-aliləri cənab Şavkat Mirziyoyev, Türkmənistan Xalq Məsləhətinin Sədri Zati-aliləri cənab Qurbanqulu Berdiməhəmmədov və Macarıstanın Baş naziri cənab Viktor Orban  iştirak ediblər.

Türk Əməkdaşlıq Təşkilatlarının rəhbərləri: Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun prezidenti xanım Aktotı Raimkulova, Türk Dövlətləri Təşkilatının Baş katibi cənab Kubanıçbek Ömüralıyev, TÜRKSOY-un baş katibi cənab Sultan Rayev, TÜRKPA-nın baş katibi cənab Mehmet Süreyya Er, TDT Ağsaqqallar Şurasının sədri cənab Binəli Yıldırım, Türk Akademiyasının prezidenti cənab Şahin Mustafayev, Türk İnvestisiya Fondunun prezidenti cənab Bağdad Amreyev, eləcə də Türk Ticarət və Sənaye Palataları Birliyinin prezidenti cənab Məmməd Musayev və hökumət nümayəndələri toplantıda iştirak ediblər.

Sonda Türk Dövlət Başçıları tərəfindən 12-ci Zirvə Görüşünün Bəyannaməsi imzalanıb. Sənəd Türk dünyasının birliyinin möhkəmləndirilməsinə, mədəni əməkdaşlığın təşviqinə və ortaq gələcək üçün strateji baxışın formalaşdırılmasına yönəlib.

TDT-nin 12-ci Zirvə Görüşünün nəticəsi olaraq tarixi qərar qəbul edilib – Türkmənistan Türk Mədəniyyəti və İrsi Fonduna müşahidəçi ölkə kimi qəbul olunub.

Zirvə Türk dünyası ölkələri arasında qarşılıqlı əməkdaşlıq məsələləri üzrə fikir mübadiləsi aparılması və tərəfdaşlıq əlaqələrinin daha da dərinləşdirilməsi üçün mühüm platforma rolunu oynayıb.

(Material Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun təqdim etdiyi press-reliz əsasında  hazırlanıbdır).

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(08.10.2025)

Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Redaksiyanın poçtundan rubrikasında dərc edilən növbəti məktub Mehman İmanovdandır. O, “Sənə bir söz deyim heç kimə demə” adlı şeirini göndəribdir. Şeiri bəyəndik və məmnuniyyətlə dərc edirik. Bir qədər yumorla, bir qədər zarafatyana yazılmış kimi gəlir ilk baxışda adama. Amma burada dərin bir lirika, qara sevdanın gətirdiyi qüssə, kədər, həsrət qövr edir.

Xoş mütaliələr.

Sənə bir söz deyim heç kimə demə

Sənə bir söz deyim heç kimə demə,

Son vaxtlar yuxumu yaman qatıram.

Hicrin güc gələndə, yuxum qaçanda, 

Gözəlim, rəsminə baxıb, yatıram.

Sənə bir söz deyim heç kimə demə,

Bunu mən hamıya sirr eyləmişəm.

Səninlə ilk görüş yerimizi mən,

Ocaq eyləmişəm, pir eyləmişəm.

Sənə bir söz deyim heç kimə demə,

Əlim gəlmir siləm rəsmini sənin.

Sənə bir söz deyim heç kimə demə,

Qizima vermişəm ismini sənin.

Sənə bir söz deyim heç kimə demə,

Gizli nömrədən zəng vuran mən idim.

Sən dərsə gəlməyən günü, birdənəm,

Gözləri yollarda qalan mən idim.

Sənə bir söz deyim heç kimə demə,

Hərdən xəyalınla danışıram da.

Hərdən küsürəm də özüm-özümdən,

Hərdən taleyimlə barışıram da.

Sənə bir söz deyim heç kimə demə,

Göz yaşım söndürmür odunu sənin.

Yoldaşım yuxudan hirslə oyadır,

Nə vaxt sayıqlasam adını sənin.

Sənə bir söz deyim heç kimə demə,

Eşitsə tanışlar qınayar məni.

Sənə bir söz deyim heç kimə demə,

Hələ də, hələ də, hələ də səni...

Heçkimə demə...

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(08.10.2025)