Jurnalist Hafiz Əhmədov – bizim həmyerlimiz çox nəcib, maraqlı və gərəkli bir işlə məşğuldur - dünyanın ən məşhur mədəniyyət xadimlərinin övladları ilə olduqca maraqlı müsahibələr hazırlayır. Bu müsahibələr çox diqqət çəkir. Redaksiyamızda bir neçə nəfər var ki, Corc Oruellin qələmini bəyənir. Odur ki, qərara gəldik, jurnalist Hafiz Əhmədovun dünya ədəbiyyatının ən görkəmli nümayəndələrindən biri, “Heyvanıstan” və “1984” kimi məşhur əsərlərin müəllifi, dahi ingilis yazıçısı Corc Oruellin yeganə övladı, varisi Riçard Bleyerdən müsahibəsini diqqətinizə çatıdraq.

Hafiz Əhmədovun suallarını cavablandıran Riçard Bleyer müsahibə zamanı bir çox mühüm məqamdan söhbət açıb, atası ilə bağlı xatirələrini bölüşüb, ilk dəfə olaraq Azərbaycanla bağlı fikirlərini ifadə edib və oxuculara öz tövsiyyələrini verib.

– Atanız Corc Oruelllə bağlı ən unudulmaz xatirəniz nədir?

– Xatirələrim daha çox Jurada böyüdüyüm illərlə bağlıdır. Yadımda qalan şeylərdən biri, təxminən üç-dörd yaşımda olarkən, Jurada yaşadığımız zaman Barnhilldəki bağda köhnə bir boru tapmışdıq. Atam çox siqaret çəkən idi. Biz yemək otağında oturub nahar edərdik, o isə siqaretin uclarını kaminəyə atardı.

Fikirləşdim ki, onun arxasınca getmək üçün bu köhnə borunu tapmaq da lap yaxşı oldu. Bu köhnə borunu onun atdığı siqaret kötükləri ilə doldurdum. Daha sonra onun üsuluna uyğun olaraq yandırmaq istədim. Bundan sonra nə baş verdiyini təsəvvür edə bilərsiniz. Onu yandırmağa çalışdım və çox pis xəstələndim.

“Atamın səsini xatırlamıram”

– Təəssüf ki, səsini xatırlamıram. Mən həmişə onun 1937-ci ilin aprelində İspaniyada boynundan vurulduğu üçün bir qədər zəif səsə malik olduğunu düşünürəm. Onun səsinin çox güclü olduğunu düşünmürəm. O, nə etsəm də səsini mənə ucaltmadı. Həqiqətən də atamın səsini heç xatırlamıram.

Digər məşhur xatirəm isə Jura sahillərində az qala boğulduğumuz hadisə ilə bağlıdır. Bir həftəsonu hamımız qayıqda gəzdik. Dördümüz bir qayıqla qayıdıb gedirdik, bir bəla ilə üzləşdik. Qayığın arxasındakı matoru itirdik. Atam tez əmim oğlu Henriyə dedi ki, yaxınlıqdakı adaya tərəf kürək çəksin. Ora getməyi bacardıq. Henri bacısı Lüsi ilə birlikdə qayıdan sahilə çıxdılar və qayığı sürüşkən bir qayaya tərəf çəkdilər. Dalğalar zəifləməyə başladı. Mən atamın dizi üstə oturan zaman birdən qayıq sürüşdü və tərsinə çevirildi. Biz suya düşdük.

“Bu, onun sonu olardı!”

– Biz tez qayığın altından çıxdıq. Sahilə getdik və nəhayət xilas olduq. Əlbəttə ki, dənizdəki hər hansı bir qəza çox tez faciəyə çevrilə bilər və xəsarət alarsan, başını bir yerə vurarsan və ya axına qarışıb itərsən və s. Həmin vaxtlarda atam məhz “1984” romanını (Nineteen Eighty-Four) yazdığı üçün boğula bilərdi. Bu, onun sonu olardı.

-Müsahibə üçün sizə Azərbaycandan yazdığımızı biləndə ilk nə fikirləşdiniz?

– Mənim üçün sürpriz oldu. Bilirəm ki, atamın kitabları tərcümələrlə bütün dünyanı gəzir. İnsanların zəhmət çəkərək Oruelli oxumalarına və həqiqətən də mənimlə əlaqə saxlayıb danışmaq istəmələrinə heyranam. Xoş bir şəkildə təəccüblənirəm. Onların bunu etməsi məni çox duyğulandırdı.

– Sizcə, Corc Oruellin ən dəyərli ideaları nələrdi?

– Düşünürəm ki, onun əsas məqsədi fikir aydınlığıdır, ətrafınızda baş verənləri başa düşməyinizdən əmin olmaqdır. Hökumətlər insanlara həqiqətə uyğun olmayan şeyləri söyləməyə, arqumentləri təhrif etməyə çalışırlar. Məncə, Oruell bizi məhz bu mövzuda xəbərdar etməyə çalışır. Bu, atamın “1984”dəki işinin əsas prinsipidir.

“Onun anti-totalitarizmi yalnız Stalinə qarşı deyildi”

– Hökumətlər insanların sizə həqiqəti söyləməsini istəmirlər. Və bunu çox diqqətlə izləyirlər. Düşünürəm ki, Oruell də bütün həyatı boyu buna qarşı mübarizə aparıb. Bir çox insanlar onun anti-totalitarizminin Stalinə qarşı olduğunu söyləyirlər. Lakin bu, mütləq Stalinə aid deyildi. Bu, öz iradəsini başqalarına da tətbiq etməyə çalışan hər kəs ola bilər. Öz iradəsini təbəələrinə tətbiq etməyə çalışan istənilən hökumət totalitarizmdir.

-Ən çox sevdiyiniz Corc Oruell romanı hansıdır?

– Güman edirəm ki, bu, “Heyvanıstan” (“Animal Farm”) romanıdır. Bu, mənim oxuduğum ilk kitabdır və oxumaq çox asandır. “Kataloniyaya məhəbbətlə” (“Homage to Catalonia”) və “Uiqan körpüsü yolu”nu (“The Road to Wigan Pier”) da sevirəm, lakin bunlar roman deyil.

Onun bütün romanlarının arxasında eyni fikir var – ayaqlar altında əzilən kiçik adam. Onlar bir az mürəkkəbdirlər, lakin yenə də yumorla yazılıblar. Bu, gündəlik həyatdır, nə olursa olsun sistemə qarşı işləyən insanın mübarizəsidir, həmişə zirvəyə çatmaq üçün mübarizə aparan əzilmiş, adi, məzlum insandır.

“Hökumət arasında mübahisə yarananda hamı “Corc Oruell- 1984” deyir”

– “1984”ün müasir siyasət və cəmiyyətlə əlaqəsi necədir?

– “1984” romanı bugünkü siyasət üçün hələ də aktualdır. Çox vaxt tam hekayənin nə olduğunu dəqiq bilmirik, hökumətlər üçün qarışıqlıq yaratmaq hər şeydən vacibdir. Bu, onların yaydıqları mülayim ifadələrdir, siz bunu birbaşa görə bilərsiniz. Bunu görmək üçün dahi olmaq lazım deyil.

Hər dəfə hökumət arasında mübahisə yarananda, demək olar ki, hamı “Corc Oruell, 1984” deyir. O, bunu yazmadı ki, hər şey belə olacaq, sadəcə dedi ki, bu, xəyali dünyada hadisələrin necə cərəyan edə biləcəyi barədə bir xəbərdarlıqdır.

-Corc Oruell haqqında ən böyük yanlış təsəvvür nədir?

– Biri budur ki, guya onun yumor hissi yox idi. Bu, yalandır. Ancaq ən böyük yanlış fikir budur ki, insanlar çox vaxt Corc Oruelli sadəcə özləri üçün başa düşürlər. İnsanlar Corc Oruelli özləri üçün, öz siyasi ideyaları üçün şərh etməyə çalışırlar, Corc Oruelli sahiblənirlər.  İnsanlar ‘Oruellian’ sözünü həddindən artıq istifadə edirlər.

– Sizcə, azadlıq nədir?

– Azadlıq 2 + 2 = 5 və ya 4 və ya 3 olduğunu söyləyə bilməkdir. “Bu baxımdan o, bir dahi idi”.

– Sizin fikirincə, Corc Oruellin dahiliyini təsdiq edən ən tutarlı fakt nədir?

– Məncə, bu, onun fikirlərinin aydınlığı, yazılarının sadəliyi, tam sağlam düşüncəsi və ətrafda baş verənləri bir çox insandan daha tez başa düşmək bacarığıdır. O, dünyada nələrin baş verdiyini başa düşə bilirdi, hökumətin bu qədər çox diktəsini və insanların nə etməyə çalışdığını görə bilirdi. O, bunu tam olaraq görə bilirdi. Bu baxımdan, Corc Oruell bir dahi idi.

-Demokratiya sizin üçün nə deməkdir?

– Demokratiya başqalarının eşitmək istəmədiyi bir şeyi söyləmək hüququ deməkdir.

– Azərbaycanda Corc Oruelli sevən insanlara nə demək istərdiniz?

– Əgər siz Azərbaycanda Corc Oruelli oxuyursunuzsa zəhmət olmasa, “Heyvanıstan” və “1984”-dən daha çoxunu oxumağa çalışın. Onun digər kitablarını və bütün esselərini oxuya bilsəniz, bu tam başqa təəssüratdır. Onun esselərini oxumaqdan həzz alacaqsınız.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(02.10.2025)

İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Xüsusən yeniyetmə və gənclər o qədər bayağı musiqilərə alışıblar ki, klassik, simfonik musiqi barərə əsla bilgisizdirlər və mən əminəm ki, bu başlığı oxuyan əksər gənc “viola görəsən nədir” sualını verirlər.

Viola nədir?

Viola simli musiqi alətləri ailəsindən olan və "alt" kimi tanınan yaylı simli bir alətdir. Viola alətinin mükəmməl ifaçısı isə Azərbaycan Respublikasının əməkdar artisti Fuad İbrahimovdur.

Fuad İbrahimov 1982-ci ilin 2 sentyabr tarixində Şuşa şəhərində anadan olub. Musiqi təhsilinə 12 yaşında, Üzeyir Hacıbəyli adına Bakı Musiqi Akademiyasının Orta İxtisas Musiqi Məktəb-studiyasında oxuyarkən başlayıb. Orada professor Tofiq Aslanovun sinfinə daxil olub.

 Daha sonra Teymur Göyçayevin dirijorluğu ilə “Tutti” gənclərin simli orkestrinin üzvü olub. 1998-ci ildə VII Respublika Musiqi Müsabiqəsinin (Bakı) qalibi olub. 15 yaşında olarkən Maestro Rauf Abdullayevin dirijorluğu ilə Azərbaycan Dövlət Simfonik Orkestrinə viola ifaçısı kimi qəbul olunub və 2001-ci ilə qədər orkestrdə çalışıb.

1998-ci ildə o həmçinin Bakı Musiqi Akademiyasına professor Bayandur Mehdiyevin viola sinfinə daxil olub, 2001-ci ildə isə Heydər Əliyev Fondunun dəstəyi ilə Köln Ali Musiqi Məktəbinə (Almaniya) professor Rayner Muqun sinfinə daxil olub. Bu müddət ərzində İbrahimov “Azərbaycan Mədəniyyətinin Dostları” Fondunun təqaüdünə, eləcə də Dr.Karl Dörken-Verner Riçard adına təqaüdlərə layiq görülüb, Yehudi Menuhin Xeyriyyə Fondunun himayəsi altında Almaniyanın bir çox şəhərlərində konsertlər verib. Fransada Berlioz mükafatına layiq görülüb.

Fuad İbrahimov dirijor kimi gənc karyerasında Kral Filarmonik Orkestri (İngiltərə), Orchester Symphonique de Mulhouse (Fransa), Şimali Çexiya Filarmoniyası, MDR Leipzig Simfonik Orkestri, Staatskapelle Halle, Göttingen və Nurem, Berlin Filarmonik, Staatskapelle Berlin, Staatskapelle Drezden, Cənub-Vestfaliya Filarmoniyası (Almaniya), Vyana Kamera Orkestri və bir çox başqa orkestrlərin musiqiçilərindən ibarət olan "Das kritische Orchester Berlin®" Simfonik Orkestri kimi orkestrlərdə çıxış edib.

2012-ci ildə Gürzenich Orkestri (Almaniya) ilə Köln Operasında qonaq dirijor kimi ilk müstəqil opera əsərini götürüb. 2011-ci ilin iyun ayında o, Maestro Fabio Luisi tərəfindən Yaponiyada keçirilən “Sakit Okean Musiqi Festivalı”na dəvət olunub. 2006-cı ildə İbrahimov Köln Musiqi Akademiyasında professor Maykl Luiqlə dirijorluq təhsilinə başlayıb və 2008-ci ildən Köln şəhərində yerləşən “Sinfonietta” tələbə simfonik orkestrinin musiqi rəhbəri kimi fəaliyyət göstərib. 2010-cu ildə DAAD tərəfindən xüsusi istedadlı əcnəbi tələbələrə verilən xüsusi mükafata layiq görülüb.

2014-cü ilin noyabr ayından Fuad İbrahimov Azərbaycan Dövlət Simfonik Orkestrinin dirijoru, Münhen Yeni Filarmonik Orkestrinin və Bakı Kamera Orkestrinin baş dirijorudur. 2018-ci ildə Parisdə keçirilən Yevgeni Svetlanov adına Beynəlxalq Dirijorlar Müsabiqəsinin həmqalibi Fuad İbrahimov növbəti ilin aprelində keçiriləcək Rostropoviç Festivalında Monte-Karlo Filarmonik Orkestri, Sinfonia Varsovia və Orchester d’Auvergne dirijorluğu üçün dərhal dəvət olunub.

3 dəfə Prezident Mükafatına layiq görülüb. 2013-cü ildən Azərbaycan Respublikası Prezidenti təqaüdçüsü, 2017-ci ildən isə Azərbaycan Respublikasının Əməkdar artistidir. 2019-cu ildə "Qızıl çinar" beynəlxalq mükafatı ilə təltif olunub.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(02.09.2025)

Rəqsanə Babayeva,

BeyləqanrayonMədəniyyətMərkəzininrejissoru,"Gənclik" Xalq Teatrının rəhbəri. “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün

Musiqi millətin ruhunun səsidir. O, sözlə ifadə edilməyən hissləri, tarix boyu topladığımız xatirələri, mədəni kimliyimizin incə qatlarını daşıyır. Azərbaycan musiqisinin ən böyük dayaq nöqtəsi — muğamdır. Amma XXI əsrin qlobal ritmləri içində muğam tək qalmaq istəmir: o, caz, rok, hətta elektron musiqi ilə “danışır”, sintezlər yaradır. Bu proses bəzən milli ruhu zənginləşdirir, bəzən də səthiləşdirir. Elə buna görə, “kök” və “improvizasiya” anlayışlarını birlikdə dərk etmək vacibdir.

Muğam – kökün nəfəsi

Muğam yalnız musiqi janrı deyil, bir mədəniyyət sistemidir. Onun ladları, ritmik quruluşu, improvizasiya prinsipləri əsrlərlə ustad-şagird ənənəsində formalaşıb. Muğamda ifaçı yalnız hazır notları təkrar etmir — o, həmin an öz ürəyindəki hissləri əsrlərdən gələn musiqi qaydaları ilə birləşdirir. Bu, həm azadlıq, həm məsuliyyətdir.

Muğamın əsası xalqın gündəlik həyatından, təbiətindən, sevinc və kədərindən gəlir. Bu səbəbdən o, hər dövrdə dinləyicinin qəlbinə toxunmağı bacarır.

Caz – azadlığın ritmi

Caz da improvizasiya üzərində qurulub. XX əsrin əvvəllərində afroamerikalı musiqiçilərin azadlıq və ifadə axtarışından doğan bu janr, dinləyiciyə həm intellektual, həm emosional zövq verir. Cazın əsası melodiyanın sərbəst şəkildə ritmlə dialoqudur.

Azərbaycan musiqiçiləri, xüsusilə Vaqif Mustafazadə, muğamla cazı birləşdirərək dünyada unikal bir musiqi üslubu yaratdılar. Onun ifalarında muğamın fəlsəfi dərinliyi ilə cazın improvizasiya azadlığı bir-birini tamamlayırdı. Bu, həm milli kimliyin qorunması, həm də qlobal musiqi arenasına çıxış nümunəsi idi.

Sintez – risk və imkanlar

Muğam-caz sintezi, rok və elektron musiqidə milli motivlərin istifadəsi müasir dövrdə daha geniş yayılıb. Gənc musiqiçilər “kök” və “müasir nəfəs” arasında körpü qurmaq istəyirlər. Lakin burada iki təhlükə var:

1. Səthi istifadə – Milli motivin yalnız “egzotik” effekt kimi işlədilməsi, onun fəlsəfi və melodik dərinliyinin unudulması.

2. Texniki üstünlük, məzmun çatışmazlığı – Müasir səs effektləri ilə zəngin olsa da, ruhu olmayan musiqi yaradıcılıqdan çox “səs oyuncağı”na çevrilə bilər.

Uğurlu sintez isə yalnız muğamı və digər milli janrları dərindən bilən, onların mahiyyətini mənimsəmiş ifaçı və bəstəkarların əlində mümkün olur.

Milli musiqi təhsili – gələcəyin təminatı

Müasir musiqi axınında milli kimliyi qorumağın yolu, təhsil sistemində həm klassik milli janrların, həm də dünya musiqisinin ciddi öyrədilməsidir. Gənc musiqiçi həm Segah muğamını, həm də cazın akord quruluşunu bilməlidir. Bu, ona təkcə texniki bacarıq yox, həm də mədəni məsuliyyət qazandırar.

Dövlət və cəmiyyət dəstəyi

Festival və layihələr – Muğam və müasir janrların bir araya gəldiyi beynəlxalq tədbirlər.

Arxiv və sənədləşmə – Klassik ifaların rəqəmsallaşdırılması, yeni ifaların qeydiyyatı.

Gənclərə səhnə imkanı – Yaradıcılıq müsabiqələri, canlı ifa platformaları.

Kökünü tanımayan improvizasiya azad deyil

Musiqidə azadlıq, kökdən uzaqlaşmaq deyil — kökdən güc almaqdır. Muğamın əsrlərlə formalaşan dərinliyi, cazın improvizasiya azadlığı ilə birləşdikdə, həm milli kimliyimizi, həm də yaradıcılıq sərhədlərimizi genişləndirir. Əgər bu tarazlığı qoruya bilsək, Azərbaycan musiqisi həm öz köklərinə sadiq qalar, həm də dünyaya yeni səs təqdim edər.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(02.09.2025)

TəbrikQuliyev,

Sumqayıt şəhərAğsaqqallar Şurasınınsədri, Kimyaelmləri üzrə fəlsəfə doktoru, Əməkdarmühəndis, Prezidentinfərdi təqaüdçüsü. “Ədəbiyyatvə incəsənət” üçün

Sevimli şairimiz Şəhriyarındəyərlibirfikrivar: “Avropalılarbizdənonagörə irəlidirlərki, işiiş bilənə tapşırırlar”. Ulu şairin bu kəlamı, sözün əsl mənasında, həqiqətin ifadəsidir.

2015-ci il sentyabrın 2-də Azərbaycan Respublikasının Prezidenti, möhtərəm İlham Əliyevin Sərəncamı ilə Sumqayıt şəhərinə icra başçısı təyin olunan Zakir Fərəc oğlu Fərəcov həmin həqiqətin bariz nümunəsidir. Çünki Zakir müəllim Sumqayıtı yaxşı tanıyan, bu şəhərin problemlərini yaxından bilən, ömrünü doğma şəhərinə həsr etmiş bir rəhbər kimi fəaliyyətə başlamışdı. O, ilk gündən etibarən şəhərin inkişafı, abadlaşdırılması və sosial problemlərinin həlli istiqamətində böyük əzmlə çalışır.

Həmin vaxtdan Sumqayıtda genişmiqyaslı yenidənqurma və abadlıq işlərinə start verildi. Xüsusilə şəhərin giriş qapısında həyata keçirilən dəyişikliklər qısa zamanda Sumqayıtı tanınmaz dərəcədə gözəlləşdirdi. Bir müddət şəhərdən uzaq qalan insan bura qayıdanda heyrətlə sürücüyə: “Məni hara gətirmisən?” – deyə soruşurdu. Sürücü isə qürurla cavab verirdi: “Bura Sumqayıtdır!”

Doğrudan da qısa müddətdə şəhərin siması dəyişdi, yollar asfaltlandı, binaların dam örtükləri və fasadları yeniləndi, küçələrə, parklara gül-çiçək düzümü edildi. Heydər Əliyev Mərkəzi, Yeni Azərbaycan Partiyasının Sumqayıt şəhər təşkilatının binası, Muğam Mərkəzi, Musiqi və Şahmat məktəbləri, ASAN Xidmət Mərkəzi, Bayraq Meydanı kimi yeni tikililər şəhərin memarlıq simasını bəzəyən incilərə çevrildi.

Xəzər dənizin sahilində, uzun illər baxımsız qalan ərazi, Ulu Öndər Heydər Əliyevin vaxtilə arzuladığı kimi, qısa müddətdə möhtəşəm Bulvara çevrildi. Səkkiz ay ərzində salınan bu gözəllik Sumqayıta yeni nəfəs gətirdi, şəhərə dənizkənarı əraziyə möhtəşəm sima bəxş etdi. Ərazidə ucalan yeni binalar isə sanki “ikinci Sumqayıt”ı yaratdı.

Mədəniyyət sahəsində də böyük işlər görüldü. Kimyaçı Mədəniyyət Evi, Sumqayıt Dövlət Dram Teatrı, Nizami adına Kinoteatr və digər mədəniyyət ocaqları əsaslı şəkildə təmir olunaraq müasir görkəm aldı. Bu, bir daha göstərdi ki, rəhbər yerində olanda şəhərin siması yalnız abadlıq baxımından deyil, həm də mənəvi-mədəni tərəfdən yenilənir.

Zakir müəllimin rəhbərliyi dövründə Sumqayıtda keçirilən  mədəni-kütləvi tədbirlər şəhər sakinləri arasında mehribanlıq və həmrəyliyin möhkəmlənməsinə də xidmət edib. Bu tədbirlərdə insanların tez-tez görüşməsi, ünsiyyət qurması şəhərdə isti, doğma bir ab-hava yaradıb.

Prezident  İlham Əliyev də Sumqayıtda aparılan abadlıq və quruculuq işlərinə hər zaman yüksək qiymət verib. Təkcə bir faktı qeyd edək ki, dövlət başçısı prezidentlik fəaliyyəti dövründə otuz üç dəfə Sumqayıta səfər edib və hər dəfə icra hakimiyyəti başçısının qaldırdığı məsələlərə diqqətlə yanaşaraq onların həlli üçün maliyyə dəstəyi göstərib. Bu, həm Zakir müəllimin işinə verilən böyük etimadın, həm də Sumqayıta olan xüsusi qayğının göstəricisidir.

Şəhər ağsaqqalları da hər zaman Zakir müəllimin fəaliyyətini yüksək qiymətləndirir, onun şəhərin fəxri vətəndaşı adına layiq görülməsini arzulayırlar. Ölkə rəhbərinin müxtəlif mükafat və təltiflərlə qiymətləndirdiyi bu əməyin ən böyük mükafatı isə sumqayıtlıların ürəkdən söylədiyi minnətdarlıq sözləridir.

Bu gün gənclik enerjisi ilə çalışan Zakir Fərəcovun rəhbərliyi altında Sumqayıt sürətlə inkişaf edir, yeni-yeni uğurlara imza atılır. Sumqayıtlıların isə dəyişməz arzusu budur ki, bu işıqlı yol davam etsin, Zakir müəllim uzun illər şəhərimizə rəhbərlik etsin.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(02.09.2025)

Kənan Məmmədli, “Ədəbiyyat və incəsənət”

MÜTALİƏ MƏDƏNİYYƏTİNİ NECƏ FORMALAŞDIRMALI?

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının təqdim etdiyi bu silsilə yazılar Azərbaycan Yazıçılar Birliyi Ədəbiyyat Fondunun Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən 2024-cü ildə “Qeyri-hökumət təşkilatları üçün qrant müsabiqəsi” çərçivəsində həyata keçirdiyi “Yeniyetmə və gənclərdə mütaliə mədəniyyətinin formalaşdırılması” layihəsinin tərkib hissəsi olaraq nəşr edilir.

Azərbaycan Ədəbiyyat Fondu@

-Cəmi 6 dəqiqə kitab oxumaq stressin səviyyəsini 30 %-ə qədər azalda bilir ki, bu da musiqi terapiyasından və ya gəzintidən daha səmərəlidir. 

-Həkimlər sübut ediblər ki, mütaliə həm də güclü sağaldıcı prosedurdur. Bu gün inkişaf  etmiş ölkələrin bir çox aparıcı klinikalarında yeni müalicə metodu – biblioterapiya tətbiq edilir. 

-Tədqiqat zamanı zəngin süjet xəttinə malik romanların beş gün ərzində oxucunun beyin hüceyrələrini dəyişdiyi sübut edilib.

Sizləri cəlb edə bildik, elədirmi? Onda hər gün mütaliə mədəniyyəti barədə oxuyun və özünüzdə mütaliə vərdişləri aşılayın.

7.

UĞURLU OLMAQ ÜÇÜN OXUMALISAN !

Müasir dövrdəuğurlu olmaq üçün oxumaq nə dərəcədə önəmlidir? Bunu anlamaq üçün mütaliə prosesini bir qədər incələyək.

Mütaliə özündə “kitaba sevgi”, “oxuya maraq”, “oxuduğunu qavramaq və anlamaq” və “yaradıcı oxu” kimi anlayışları birləşdirir. Kitab və mütaliənin təbliği – günümüzdə hər bir ziyalının, mədəniyyət, ədədbiyyat, kitabxana işçisinin  fəaliyyətinin əsas istiqamətidir. Kitab və mütaliənin təbliği üzrə proqram əhalinin bütün kateqoriyalarının kitabxanalara cəlb edilməsi ilə həyata keçirilir, lakin əsas diqqət uşaq, yeniyetmə və gənclərin mütaliəsinə yönəldilir. Yeniyetmə və gənc kadrların  mütaliə xarakteri isə hər gün dəyişir. Onlar üçün kitabı müstəqil seçmək heç də həmişə asan olmur. Yeni başlayan oxucu çox vaxt özü də nə istədiyini, nə oxuyacağını bilmir. Demək, bizlərin daim təbliğat işləri aparmasına böyük ehtiyac vardır.

Mütaliə üçün vaxt məsələsi əsas əhəmiyyət kəsb edən amildir. Nədənsə asudə vaxtının demək olar ki, çoxunu mənasız şeylərə sərf edən insan həmin vaxtın hər gün bir saatını mütaliəyə ayırmır. İşdən evə dönərkən evdə olan boş zamanı adətən televiziya verilişlərinə baxmaqla keçirənlər bu vaxtlarının heç olmasa bir saatını kitab oxumağa ayırsalar, bir çox müsbət keyfiyyətlər qazanmaqla yanaşı, vaxtlarını dəyərləndirmiş olarlar. Ya da internet klublarda, kompüter arxasında, kafelərdə, əyləncə məkanlarında və başqa yerlərdə vaxtlarını keçirən gənclər bu vaxtlarının üçdə birini kitabxanalarda keçirsələr və kitab oxumağa ayrısalar, cəmiyyətin ümumi düşüncə səviyyəsi yüksələr və geri qalan cəmiyyətlər sırasında olmaqdan qurtulmuş olar.

Növbəti: 8. Müatliə nədir?

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(02.09.2025)

İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Doğum günləri 2 sentyabra təsadüf edənlərdən danışırıq, içlərində əlbəttə ki, rəssamlar da vardır. Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi Əyyub Hüseynovdan danışacam.

Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının üzvü Əyyub Hüseynov 2 sentyabr 1916-cı ildə Xok kəndində anadan olub. İlk ixtisas təhsilini 1930–1935-ci illərdə Bakıda fəaliyyət göstərən Azərbaycan Rəssamlıq Texnikumunda alıb. 1935–1941-ci illərdə Tiflis Rəssamlıq Akademiyasında təhsil alıb. Ali təhsilini bitirdikdən sonra o, Naxçıvana qayıdaraq bir müddət Naxçıvan Dövlət Dram Teatrında quruluşçu rəssam işləyib.

1948-ci ildə Naxçıvandan Bakıya köçüb. Burada bir vaxtlar təhsil aldığı Əzim Əzimzadə adına Azərbaycan Dövlət Rəssamlıq Məktəbində dərs deməklə yanaşı, müstəqil yaradıcılıqla məşğul olub. Belə ki, 1948-ci ildən ömrünün sonunadək burada dərs deyən Əyyub Hüseynov 1956–1965-ci illərdə məktəbin direktoru vəzifəsində çalışıb.

1949-cu ildən Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının üzvü olub, uzun müddət ittifaqın partiya komitəsinin sədri seçilib. Üç çağırışda rayon deputatı olub. Uzun illər Azərbaycan Rəssamlıq Fondunun nəzdində bədii şuranın üzvü və sədri də olub.

Əsərləri Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyi, Azərbaycan Respublikasının Dövlət Ədəbiyyat və İncəsənət Arxivi, Azərbaycan Dövlət Rəsm Qalereyası, Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının fondunda, şəxsi kolleksiyalar və özünün emalatxanasında saxlanılır.

Əyyub Hüseynovun yaradıcılığı əsasən üç dövrə bölünür. Birinci dövr 1930–1950-ci illəri əhatə edir. Bu dövr onun sənət fəaliyyətinə başladığı erkən dövr kimi qiymətləndirilir. İkinci dövr yaradıcılığının məhsuldar dövrü olan 1960–1980-ci illərdir. 1980–1990-ci illər isə üçüncü dövrdür ki, artıq bu dövr yaradıcılığının yetkin dövrü kimi qiymətləndirilir.

Naxçıvan Dövlət Dram Teatrında çalışdığı dövrdə o, tanınan rəssam Şamil Qazıyevlə bir çox tamaşaların bədii tərtibatını və geyim eskizlərini hazırlayıb. Bu dövrdə rəssam Əbdürrəhim bəy Haqverdiyevin "Pəri-cadu", Səməd Vurğunun "Fərhad və Şirin", Osman Sarıvəllinin "Babək", Abdulla Şaiqin "Vətən", Nağı Nağıyevin "Polad", Əbülfəz Abbasquliyevin "Günəş doğur" və s. pyeslərə bədii tərtibat verib və geyim eskizləri çəkib.

"Əməkdə fərqlənməyə görə" medalına layiq görülüb.

Əyyub Hüseynov 17 aprel 1998-ci ildə Bakı şəhərində vəfat edib.

Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi tərəfindən 2006 və 2016-cı illərdə rəssamın 90 və 100 illik yubileylərinə həsr olunan sərgilər təşkil olunub. 2018-ci ildə Nizami Kino Mərkəzində Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin sifarişi ilə Əyyub Hüseynovun həyat və yaradıcılığına həsr olunan "Avtoportret" sənədli filminin təqdimatı keçirilib.

Allah rəhmət eləsin!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(02.09.2025)

İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Təqvimdə bu gün doğulan aktyorlar arasında bir ad da var: Səyavuş Hüseynli. Kifayət qədər tanınmış bir şəxsdir. Mədəniyyətimizə xeyli töhfələr vermiş “SOY production" şirkətinin qurucularından biridir. Onu televiziyadakı çox populyar layihələrin aparıcısı kimi də tanıyırıq.

 O, 2 sentyabr 1971-ci ildə Gəncə şəhərində anadan olub. 1988-ci ildə Azərbaycan Dövlət İncəsənət Universitetinin "Dram teatr və kino aktyorluğu" fakultasinə daxil olub, 1992-ci ildə universiteti bitirib.

1993–1996-cı illərdə hərbi xidmətdə olub. İlk sənət müəllimi görkəmli teatr rejissoru Nəsir Sadıqzadə olub.

Səyavuş Hüseynli 1989-cu ildə əməkdar incəsənət xadimi Hüseynağa Atakişiyevin rəhbərlik etdiyi "Gənclər" teatrında aktyor kimi fəaliyyətə başlayıb. Teatrın premyerası olan Yusif Səmədoğlunun "Qətl günü" tamaşasında rol alıb. 1993–1994-cü ildə xalq artisti Bəxtiyar Xanızadənin rəhbərliyi ilə Pantomim Teatr-Studiyasının əsasını qoyan ilk heyətin aktyoru olub.

 Sənət müəllimlərindən biri olan Bəxtiyar Xanızadə ilə yaradıcı əməkdaşlıq universitet illərindən başlayıb.  1992–1993-cü illərdə ANS telekanalı ilə əməkdaşlıq edib. Bir sıra əyləncəli proqram və qısametrajlı televiziya filmlərinin yaranmasında aktyor və ssenarist kimi iştirak edib. Məşhur "Tramvay", "Tramvay 2", "Çarli Çaplin", "8 mart" və s. qısametrajlı komediya filmlərində baş rolların ifaçısı və ssenari müəlliflərindən olub.

1996-cı ildə istehsal olunan, A. P. Çexovun hekayəsinin motivləri əsasında çəkilən "Kiçik leytenant" bədii filminin ssenari müəllifi və baş rolun ifaçısıdır. 1997–1999-cu illərdə Space telekanalı ilə əməkdaşlıq edib. Bu müddətdə bir sıra əyləncəli proqramlarda və reklam çarxlarında rejissor, müəllif, aparıcı kimi fəaliyyət göstərib.

1998-ci il noyabrın 3-ü yaranan "SOY production" şirkətinin təsisçilərindən biri və bədii rəhbəridir. SOY şirkətini ilk layihəsi olan "Həftə Çal-çağırı" əyləncəli-informasiya proqramının aparıcısı və müəllifidir. Səyavuş Hüseynli bir çox reklam çarxlarının, irimiqyaslı tədbirlərin, yubileylərin rejissorudur.

Təltif və mükafatları

1. Humay

2. Qrand

3. Qızıl Pəri

Filmoqrafiya

- Kiçik leytenant

- Qırmızı xətt

- Sirr

- 3 bacı

- Qaynanamız

- Bakı binaları

- Neft daşları

- Təhlükəli nikah

- Təriqət toru

- Narkomaniya

Televiziya fəaliyyəti

Quruluşçu rejissor, ideya müəllifi və rəhbəri olduğu televiziya layihələri:

İşdən sonra

Həftə Çal-Çağırı

Qırmızı xətt

Zarafatyana

Çal-Çağır

Çal-Çağır şou

Yeni ulduz

Xalq ulduzu

Burda və indi

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(02.09.2025)