İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Bu adam o qədər xarizmatikdir, o qədər yaradıcı, o qədər hərtərəflidir ki, onun ortaya qoyduğu işlərə sadəcə baxmaqla, nitqini dinləməklə həzz alarsan. Naşir, teleaparıcı, bəstəkar, müğənni, filosof, publisist... – Çox sahədə özünü sınayıb və hamısında da adını öncüllər sırasına yazdıra bilib.

Azərbaycanlı USTAD Rasim Müzəffərli!

Bu gün onun adını xüsusi sevgi və ehtiramla çəkəcəyik, çünki anadan olmasının 67-ci ildönümüdür. Rasim bəy 1958-ci ilin 21 iyununda Bakı şəhərində anadan olub. 1975-ci ildə Bakı şəhəri 20 saylı orta məktəbi, 1980-ci ildə Lomonosov adına Moskva Dövlət Universitetinin fəlsəfə fakültəsini bitirib. Fəlsəfə elmləri namizədidir. Öz dövründə ictimai elmlər sahəsində Azərbaycanda ən gənc dosent olub.

Azərbaycanda ilk qeyri-formal ictimai təşkilatlardan biri olan “CƏNGİ” birliyinin yaradıcısı və rəhbəri, keçən əsrin 80-90-cı illərində Azərbaycan Dövlət Televiziyasında “Ekspromt” və “Çərşənbə axşamı” verilişlərinin,  ANS televiziya kanalında “CƏM” ictimai-siyasi tok-şousunun müəllifi və aparıcısı olub. 1980-ci illərin əfsanəvi “OZAN” muğam-rok qrupunun yaradıcısı və rəhbəridir.

Ümumi tirajı 5 milyon nüsxədən çox olan 1000-dən çox adda kitabın naşiridir. "Şərq-Qərb" Nəşriyyat Evinin qurucusu və rəhbəri olub. 2017-ci ildən "1001 kitab" və "Quran nəşrləri" nəşriyyatlarının rəhbəridir.

2018-ci ildə Rasim Müzəffərliyə Macarıstan hökumətinin Pro Cultura Hungarica mükafatı təqdim olunub. O, bu yüksək mükafata layiq görülən ilk azərbaycanlıdır. Keçmiş SSRİ məkanında bu mükafatı ondan əvvəl 2010-cu ildə akademik Yefim Pivovarov (Rusiya) və 2005-ci ildə yazıçı Çingiz Aytmatov (Qırğızıstan) almışlar. Pro Cultura Hungarica mükafatı dünyada macar mədəniyyətinin tanınmasında göstərilən xidmətlərə görə xarici elm və mədəniyyət xadimlərinə təqdim olunur.

Bəstələri

1. Ey sən, Karvanım, Neçə, Qoşa suallar (ifaçı: Rasim Müzəffərli)

2. İnsan və avtomat, Bayatılar, Dözə bilmirəm, Böl görüm (ifaçı: "OZAN"qrupu)

3. Nigaran suallar, Alatoranlıq, Kimsən, Robot? Bahar gəlsin (ifaçı: "OZAN"qrupu)

4. “Rekviem” - Milli Qəhrəman Çingiz Mustafayevə ithaf (ifaçı: Rasim Müzəffərli, Axmedovski Trio və başqaları)

5. "Neylərəm" (ifaçılar: Rasim Müzəffərli, Ədalət Şükürov, Araz N. İmanov və başqaları)

6. "Səslə" (ifaçılar: Rasim Müzəffərli, Rəfiqə Məmmədova, Nərgiz Müzəffərli)

7. "Yandım" (ifaçı: Rasim Müzəffərli, Araz N. İmanov)

8. "Oyun bitdı” - Anar Məmmədxanova ithaf (ifaçılar: Rasim Müzəffərli, Araz N. İmanov)

9. "Batmış gəminin mahnısı" (ifaçılar: Rasim Müzəffərli, Araz N. İmanov və başqaları)

Mən sizə Rasim Müzəffərli barədə çox qısaca danışdıq. Fitri istedadı olan bu yaradıcı insanın bir məziyyətini isə özüm sona saxladım. O, hər şeydən əvvəl, kübar bir insandır. Çox təəssüf ki, bu gün əksəriyyətdə məhz kübarlıq çatmır.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(21.06.2025)

Nigar Xanəliyeva, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Xəbər verdiyimiz kimi, YUNESKO görkəmli qazax bəstəkarı və dirijoru Nurgisa Tlendiyevın bu ilə təsadüf edən 100 illiyi yubileyini tarixi əhəmiyyətə malik yubileylərin siyahısına daxil edib. Bu münasibətlə təşkilatın Paris şəhərində yerləşən mənzil-qərargahında “İlhamın kökləri: Nurgisa Tlendiyevin irsi” adlı Xalq Musiqi Alətləri Üzrə Beynəlxalq sərgi keçirilir.

Tədbir Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun fəal dəstəyi ilə Qazaxıstan Respublikasının YUNESKO yanında Daimi Nümayəndəliyi, Almatı şəhərinin  Akimatı və Almatı şəhəri Muzeylər Birliyinin təşkilatçılığı ilə reallaşdırılıb.

Ekspozisiyada Almatı Muzeylər Birliyinin fondlarından 60-dan çox eksponat nümayiş olunur. Bunlar müəllifin nadir əlyazmaları, partituraları, şəxsi əşyaları, həmçinin əfsanəvi “Dariga Dombra”dır. Bu dombra Nurgisa Tlendiyevə bir vaxtlar ustadı olan böyük qazax musiqişünası və bəstəkarı Ahmet Jubanov tərəfindən hədiyyə olunub.

Sərgi beş bölməyə ayrılıb. Bu bölmələr Nurgisa Tlendiyevin həyat yolunu əks etdirir. Həmçinin ayrıca bölmədə Yıxlas adına Qazax Milli Musiqi Alətləri Muzeyinin kolleksiyasından türk xalqlarına məxsus musiqi alətləri nümayiş etdirilir.

Layihənin məqsədi Qazaxıstanın musiqi irsini beynəlxalq arenada təbliğ etməkdir.

Qeyd edək ki, sərgi YUNESKO tərəfindən beynəlxalq mədəni əməkdaşlığın və xalqlar arasında dialoqun təşviqi baxımından mühüm bir hadisə kimi dəyərləndirilib. UNESCO nümayəndələri sərginin açılışında çıxış edərək Nurgisa Tlendiyevin xalq musiqisini klassik musiqi ilə birləşdirən nadir sənətkar olduğunu vurğulayıblar və onun irsinin bəşəriyyətin ümumi mədəni sərvəti olduğunu qeyd ediblər.

Ümumilikdə, UNESCO bu yubileyi sərgini mədəni müxtəlifliyin qorunması və təbliği baxımından nümunəvi bir təşəbbüs kimi qiymətləndirib.

Təsadüfi deyil ki, Türk Dünyası Mədəniyyət və İrs Beynəlxalq Fondunun prezidenti Aktotı Raimkulova söyləyir:

“Görkəmli müəllif Nurgisa Tlendiyevin yaradıcılığı həm müasir bəstəkar məktəbimizə, həm də ifaçılıq sənətinə böyük təsir göstərmişdir. O olmasaydı, musiqi tamamilə başqa cür olardı. Onun orkestr üçün yazdığı kompozisiyalar və əsərlər öz heyrətamiz səslənişi ilə valeh edir. Bu, şübhəsiz, bizim qürurumuzdur — qazax musiqi sənətinin qürurudur.”

Klassik və milli musiqini sintez edərək Qazax musiqi məktəbinin yaradıcılarından biri kimi tarixə düşən Nurgisa Tlendiyev 1 aprel 1925-ci il tarixində Almatı regionunun Şilikəmir kəndində dünyaya gəlib, sonralar kənd onun şərəfinə adlandırılıb. Atası dombra ifaçısı, anası isə vokal və musiqi alətlərini sevən bir insan olublar, musiqi ilə bağlı ailədə böyüməsi öz sözünü deyib, Nurgisa beş yaşında pianoda ifa etməyə başlayıb.

1937-ci ildə o, Ahmet Jubanovun mentorluğuna düşüb, bu fitri istedada malik uşaq 12 yaşında orkestrin konsertmeysteri, 14 yaşında isə baş direktorun köməkçi olub. Böyük Vətən Müharibəsi başlayanda yaşını böyük göstərərək orduya yazılıb.

Müharibədən sonra Qazax Dövlət Konservatoriyasının xalq alətləri fakültəsinə qəbul olunub; daha sonra Moskva Konservatoriyasında ilk qazax tələbəsi kimi ixtisaslaşıb. Professor N.Anosovun sinfində oxuyub, Böyük Teatrda təcrübə keçib.

1953-cü ildə Abay Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrının baş dirijoru təyin olunub, “Orteke”, “Dostyk Zholy” və “Mənim Qazax­stanım” kimi balet və kantatalar yaradıb.

1961–1964-cü illərdə Qurmangazy Orkestrinin baş diijoru və bədii rəhbəri, Abay adına Opera və Balet Teatrının direktoru vəzifələrində çalışıb; “Ata Tolgau”, “Halyk Kuanyshy”, “Kairat” kimi əsərlər yaratdı və “Mənim Adım – Qoja” filmində musiqisi yer alıb.

1982-ci ildə “Otyrar Sazy” folkor-etnoqrafik orkestrini təsis edib və uzun müddət ona rəhbərlik edib. Bu orkestr səsləndirdiyi dombra və kobyz kimi qədim alətlərlə milli musiqi ənənələrini qorudu və inkişaf etdirib.

Onun çoxşaxəli musiqi irsi 500‑dən çox əsərə malikdir: operalar, balet, kantatalar, sənədli film və animasiya musiqiləri, həmçinin 32 kuidən ibarətdir.

O, SSRİ Xalq Artisti, Qazaxıstanın Millət Qəhrəmanı fəxri adlarına layiq görülüb. Görkəmli musiqi xadimi 1998-ci ildə vəfat edib və Almatıda xatirə muzeyi fəaliyyət göstərir, şəhərdə onun monumental abidəsi göz oxşayır.

Bu il TURKSOY tərəfindən “Tlendiyev ili” elan edilib, onun 100 illik yubiley tədbirlərini YUNESKO beynəlxalq orkestr konsertləri, sərgilər və festivallarla qeyd etməkdədir.

Tarixdə iz qoyan şəxslər əlbəttə ki, unudulmur.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(20.06.2025)

Əkbər Qoşalı, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Ən azı XX yüzilliyin ikinci yarısından etibarən ədəbiyyatın, özəlliklə poeziyanın paytaxtı, ata ocağı sayılan Qazaxın bir yaradıcı oğlu da var ki, o, şeir yazmır, rəsm çəkir - başqa sözlə, şeiri fırça ilə yazır… Yəni Qazaxlılığını rəngləri danışdıraraq, büruzə verir... Onun adı Nəvaidir – özü kimi qədim, özü kimi millidir və ulu Türküstan ruhludur bu ad.

 Rəngi də görkəmi, yerişi-duruşu, səsi-sovu kimi türkdür, türkcədir... Sinəsində Qazaxdan uzaqlarda da, hər gün Qazaxdan keçən Ürək döyünür, baxışlarında Azərbaycanın torpağının arzusu - minbir rəngi var, əsərlərində isə bütün Türk dünyasının nəfəsi dolaşır…

 Nəvai METİNin sənəti nə yalnız boyadır, nə də sadəcə forma. Onun tabloları bir çağırışdır – ruhumuza, yaddaşımıza, tarixi köklərimizə ünvanlanan vizual bir and yeridir. Yer deyirəm… lap torpaq da deyə bilərik, dağ da. Amma nə qəribədir – onun dəniz mövzulu tablolarında, sanki, dağlardan daha çox doğmalıq var… Bu, bəlkə də, dədə-babalarımızın dağlardan dənizlərə at qoşması ilə ruhi bağlılığın şəkillənmiş halıdır… Bu, ən azı, Qazaxdan keçib Xəzərədək dayanmayan Dəli Kürün arxasınca gəlməyin rəmzləşməsi, təcalla tapmasıdır…

 Hər əsərində bir mif var, hər fırça vurusunda bir nəsil nəfəsi... Baxırsan – bir göz yaşı düşür, o biri əsərində gülən adamlar cəm olub, başqa bir küncdə çarpışan qılıncın səsi gəlir, bir yerdə isə ana laylası süzülür… Bu, təsvir deyil, bu – təcəssümdür. Nəvainin yaradıcılığı Azərbaycan təsviri sənətində bir xas istiqamətdir, Türk dünyasına və bütün dünyaya sənət əli uzatmaqdır...

 O, Uluslararası Aktivist Sənətçilər Birliyinin Azərbaycan təmsilçisidir – bu, sadəcə təşkilati görəv deyil. Bəli, bu, Türk Dünyasının sənət ruhunu özündə daşımaq, fırça ilə soydaşına qardaşlıq əli uzatmaq sorumluluğudur. O, bu sorumluluğu həm də ruhuna hopdurub. Nəvai Metinin əsərləri sınır tanımır – fiziki sınırları deyil, milli-mənəvi sınırları aşır, aşır, aşır...

 Qazaxdan başlayan sənət yolu, İstanbulda, Ankarada, Daşkənddə, Bişkekdə, Almatıda, Astanada öz izini buraxıb. Onun “rəsm dili” bir növ qardaş dillərin ortaq fonundakı sənət dilidir. Bu dilin adı – türk koloritidir.

 Dəfələrlə söyləmişik – bu torpağın şairləri gözəlliyi sözə çevirər, amma bəzi oğullar var ki, gözəlliyin özünü rəngə çevirər. Nəvai Metin həmin oğullardandır. Qazaxın əli qələmliləri olduğu kimi, rənglə danışanları da var və Nəvai bu sıranın ön cərgəsind dayanır.

 Altmış illik ömür – altmış addımlıq sənət yolu demək deyil. Bu, ruhun zamandan üstün olduğu, fırçanın taleyə çevrildiyi bir yolçuluqdur.

Bu fırça – yad rəngləri yox, türk ruhunun kölgəsini çəkir.

Bu imza – qələmdən yox, könüldən gəlir.

Bu sənət – zamana yox, milli yaddaşa yazılır.

Nəvai Metin – yalnız rəssam deyil. O, türk ulusunun gözlə görünən, könüllə sezilən rəngli sözdür. Bir mədəniyyət elçisidir o.

Sənətkar, fırçan sulu boyalı, yolun açıq olsun!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(20.06.2025)

İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Əcaba, kim imiş bu, iqtisad oxuyan, tibb oxuyan, ancaq sonda səhnəni seçən şəxs?Bizim Cəbiş müəllim imiş. Azərbaycan SSR xalq artisti Süleyman Ələsgərov! Bu gün onun doğum günüdür. Gəlin, onu yaxından tanıyaq.

 Süleyman bəy 20 iyun 1915-ci ildə Bakıda doğulub. Yeddiillik təhsilini başa vuraraq Maliyyə Texnikumuna daxil olub. Orada üç il oxuyub və iqtisadçı diplomu alandan sonra Azərbaycan Dövlət Tibb İnstitutuna imtahan verib və üç il də orada oxuyub. O, səhnəyə 1933-cü ildə Dənizçilər Mədəniyyət Evinin dram dərnəyində çıxıb. Səhnə sənətinə bağlandığına görə təhsilini yarımçıq qoyub. 1936-cı ilin sentyabrında Süleyman Ələsgərov GTT-yə müsabiqə yolu ilə aktyor götürülüb.

 "Azərbaycanfilm" kinostudiyasında istehsal olunan bir neçə kinolentlərdə çox kiçik epizodlara çəkilib. Onun ən populyar və irihəcmli ekran obrazı "Bizim Cəbiş müəllim" filmində əsas qəhrəman olan Cəbiş müəllim roludur.

Gənc Tamaşaçılar Teatrında fasiləsiz olaraq altmış üç il səhnəyə çıxmışdır. Dramlarda, komediyalarda, faciələrdə, nağıllarda, nağıl-dastan süjetli pyeslərdə bir-birindən əlvan rollar yaradıb. Səksən üç yaşında da səhnədə canlı, dinamik və təravətli görünürdü. Səhnə məntiqini həmişə həssaslıqla gözləyib.

Gənc Tamaşaçılar Teatrında ifa etdiyi əsas rollarin bir qismini sizlərə təqdim edirəm.

1. Polad ("Qızıl quş", Mirmehdi Seyidzadə)

2. Fərzəli bəy ("Nəsrəddin", Yusif Əzimzadə)

3. Aqşin ("Babək", Əbil Yusifov)

4. Vəzir, Oruc ("Fitnə" və "Qaraca qız", Abdulla Şaiq)

5. Kaçkaryov, Poçt müdiri ("Evlənmə", və "Müfəttiş" Nikolay Qoqol)

6. Arqant ("Skapenin kələkləri", Jan Batist Molyer)

7. Müşavir ("Qarlar Kraliçası", Yevgeni Şvarts)

8. Eldostu ("Çiçəkii dağ", Məmmədhüseyn Təhmasib)

9. Hacı Nuru və Molla Salman ("Molla İbrahimxəlil kimyagər", Mirzə Fətəli Axundzadə)

10. Valentin və Pontolone ("İki ağanın bir nökəri", Karlo Haldoni)

Filmoqrafiya 

- Ağ atlar üçün vals 

- Astana 

- Babamızın babasının babası

- Babək 

- Bakıda küləklər əsir

- Bəxtiyar

- Bir ailəlik bağ evi

- Bir cənub şəhərində 

- Birisigün, gecəyarısı...

- Bizi bağışlayın

Aktyor Gənc Tamaşaçılar Teatrının inkişafında xidmətlərinə görə 27 fevral 1954-cü ildə Azərbaycan SSR əməkdar artisti, 1 dekabr 1982-ci ildə isə xalq artisti fəxri adlarına layiq görülüb. Səməd Vurğun ("Komsomol poeması", İsgəndər Coşqun) roluna görə Respublika Lenin komsomolu mükafatı laureatı olub.

O, 10 dekabr 1998-ci ildə Bakıda vəfat edib.

Ruhu şad olsun!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(20.06.2025)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı PORTAL AKADEMİYASInda növbəti, üçüncü abituriyent kurslarına davam edir. Həyatda necə uğur qazanmalı, hədəfi necə seçməli, hədəfə doğru necə irəliləməli, necə lider olmalı – bu sayaq suallar hər birinizi düşündürür, bilirik. Onlara PORTAL AKADEMİYASI məşğələlərinə qatılmaqla çavab tapacaqsınız.

Rubrikanı millət vəkili, motivasiya spikeri, yazıçı Əlibala Məhərrəmzadə aparır.

Bu dəfə reklamdan danışırıq.Və əgər reklamdan söz açdıqsa, mütləq bu bölmədə ümumən reklam işindən də danışmağımız məqbul olar. Nəzərdən qaçırmayın ki, hər hansı sahədə uğur qazanmaqçün mütləq yaxşı reklam olunmaq lazımdır. İri kompaniyalar hər il imic reklamına milyonları hədər yerə xərcləmirlər ki. İri kompaniyaları bir kənara qoyaq. Hər bir sahədə çalışan sənətkarın, istər dərzi, modelyer olsun, istər aşpaz, qənnadıçı olsun, istər bənna, dülgər olsun, fərqi yoxdur, müştəri qazanmaqçün reklama ehtiyac var. Daha çox pasiyent arzulayan həkim, daha çox öyrənci axtaran repetitor-müəllim, daha çox kitab satmaq istəyən yazıçı, daha çox populyarlıq əldə etməyə can atan müğənni, daha güclü kluba keçmək istəyən futbolçu, seçkilərdə qalib gəlmək istəyən siyasətçi, bir sözlə, hamı-hamı yaxşı reklam olunmaqda maraqlıdır.

Reklam sözü «rechama» latın feilindən yaranıb, qışqırmaq kimi tərcümə olunur. Doğrudan da, sənin reklamın sənin barəndə qışqırmalı, diqqətləri cəlb etməlidir. Reklama ümumiləşdirilmiş bir tərif versək isə belə bir cümlə alarıq: Reklam – informasiyanın yayılmasına xidmət edən bir marketinq – kommunikasiya istiqamətidir.

Reklamın ən geniş yayılmış növləri aşağıdakılardır:

- istehlak reklamı;

(məhsulun, brendin istehlakçı üçün dəqiq obrazını yaratmağa xidmət edir)

- ünvan-məlumat reklamı;

(istehlakçı hansısa məhsulu haradan almağı, hansısa xidmətlərin harada göstərildiyini öyrənir)

- imic reklamı;

(ictimaiyyətin daim diqqətində olmaq, cəmiyyət tərəfindən tam tanınmaq)

- ictimai reklam;

(hər hansı aparıcı, pozitiv cəhətin reklamına yönəlmiş mesaj)

- biznes reklam;

(istehlakçıya deyil, distribüterlərə, sənaye alıcılarına, peşəkarlara yönəlmiş, bazarın bütün iştirakçılarının maksimum məlumatlandırılmasına xidmət edən mesaj)

- siyasi reklam;

(bu və ya digər siyasi cərəyana səs vermək üçün elektoratın cəlb edilməsi).

Hər hansı sahədə uğur qazanmaqçün reklama müraciət edən şəxs mütləq reklamın əlifbasını bilməlidir ki, həm az xərci çıxsın, həm də çox fayda qazansın.

Hazırda dünyada ən geniş yayılmış reklam növü kütləvi infonrmasiya vasitələrində reklamdır.

- Televiziya reklamı (bura hər hansı proqram zamanı reklam fasiləsində gedən reklam blokuna daxil edilmiş videoçarx, gəzən sətir reklamı, eləcə də aparıcının şifahi söylədiyi mətn aiddir)

- Radio reklamı (bura həm audioçarxlar, həm də aparıcının şifahi söylədiyi mətn aiddir)

- Çap reklamı (bura mətbuatda gedən reklam materialları, müxtəlif broşürlar, vərəqələr, vizitkalar və s. aiddir)

İnternet-reklam (sayt və bloq reklamları, sosial-şəbəkə reklamları, videoreklamlar, bannerlər, piksel reklamı və s. aiddir).

Digər reklam növləri bayır (autdoor-reklam) və iç (indoor-reklam) reklamlarıdır ki, bunlardan da birinciyə açıq havada yerləşdirilmiş daimi, yaxud stasionar konstruksiyalardakı, binaların, nəqliyyat vasitələrinin üzərindəki reklamlar, ikinciyə isə qapalı yerdə, xüsusən ticarət mərkəzlərində, biznes mərkəzlərdə və vağzallarda, mədəniyyət, idman müəssisələrində yerləşdirilmiş reklam lövhələri aiddir.

Mogna Global kompaniyasının Avropanın reklam bazarının 2016-cı il reytinqinə diqqət etsək, bu sahədə astronomik həddə pulların dolaşdığından xəbər tutarıq.

5.      İspaniya              6,03 milyard dollar

4.       İtaliya                  8,74 milyard dollar

3.       Fransa                  11,82 milyard dollar

2.       Almaniya             22,29 milyard dollar

1.      B.Britaniya          23,66 milyarjd dollar

Dünya üzrə isə liderlər aşağıdakı ölkələrdir:

3.      Yaponiya             37,68 milyard dollar

2.      Çin                       80,24 milyard dollar

1.      ABŞ                     190,83 milyard dollar

Ümumən dünya reklam bazarının hazırkı həcmi təqribən 600 milyard dollara bərabərdir. Razılaşın ki, bu, olduqca böyük rəqəmdir.

Əgər siz öz fəaliyyətinizi reklam etdirməyə ehtiyac duyursunuzsa, onda mütləq nəzərdən qaçırmayın ki, dünya İnformasiya Telekommunikasiya Texnologiyalarının inkişafı xəttinə yönəlib, odur ki, brendlə, məhsulla, xidmətlə istehlakçı arasında hazırda əsas innovasiya drayveri rəqəmsal (digital) hesab olunur. Bu sahə, artıq əsas media sahəsi olaraq reklam investisiyasının həcminə görə televiziyanı üstələməkdədir. Saytlar, sosial şəbəkələr, bütün onlayn-video daşıyıcıları – bunlar sizin reklamınız üçün ən ideal vasitələrdir.

Unutmayın, reklama xərclənən hər bir manatınız sizə azı iki manat xeyir gətirməlidir.

Növbəti söhbətimizdə Reklamın uğur gətirməsi dərəcəsini müəyyənləşdirən faktorlarla tanış olacaqsınız.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(20.06.2025)

İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Türk serialları daim trenddədir. Bir ara deyirdilər ki, seriallara ancaq evdar qadınlar baxırlar. Amma indi gənclərdə həvəslə türk seriallarına tamaşa edirlər. Maraq, öldürücü intriqa, üstəlik də sevilən aktyorların ifası.

Tanınmış türk aktrisası Eda Ecenin doğum günüdür.

O, 20 iyun 1990-cı ildə İstanbulda  dünyaya göz açıb. Şişli Terakki Liseyini, daha sonra İstanbul Bilik Universitetinin Psixologiya Bölməsini bitirib. 3 qızı olan ailənin kiçiyidir.

2011-ci ildə Show TV-də yayımlanan Pis Yedili serialındakı ilk baş rolluğu ilə tanınıb. 2013-cü ildə Kızım için filmində oynayıb. TRT 1-də yayımlanan “Beni böyle sev” serialının yeni mövsümündə Zeyno obrazı ilə seriala çəkilib.

2015-ci ildə “Kocan kadar konuş” filmində oynayıb, “İlişki Durumu: Karışık” serialında rol alıb. “Yasak elma” serialında baş rol oynayıb

Filmoqrafiya 

1. Deliha 2

2. Beni böyle sev 

3. Kızım için 

4. Yasak elma 

5. Mahpeyker Kösem Sultan 

6. İlişki durumu: karışık 

7. Kocan kadar konuş: diriliş 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(20.06.2025)

Elman Eldaroğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Yaşı 90-na yaxınlaşsa da demək olar ki, gənclik enerjisi hələ də onu tərk etməyib. Bunu kənərdan baxanda da, aydın görmək olur. Şəxsiyyət kimi bütöv olduğu görkəmindən, davranışından bəllidir. Ən sıxıntılı vaxtlarında da mərdliyini, qürurunu qoruyub saxlaya bilir. Çox əliaçıq və səxavətlidir. Əgər onunla yoldaşlıq etsəniz, necə deyərlər, haqq hesab məsələsində heç zaman əlinizi cibinizə salmağa imkan verməyəcək və sizi ən keyfiyyətli, ən yaxşı məkanlara dəvət edəcək. Görüşlərə gecikməyi sevmir və belə məsələlərə çox diqqətlidir...

Bir vaxtlar xalq yazıçısı Mirzə İbrahimov onun haqqında yazırdı: “Boş hikkə və iddialar onun təbiətinə ziddir. O, yavaş-yavaş, tələsmədən, səliqə ilə külüng çalan, hər hansı bir binanın özülünü hazırlayan, bunun üçün hamar və tarazlı daşlar yonan, sonra da onu qaydası ilə tikməyə başlayan bənnanı xatırladır...”

Bəli, söhbət şair, publisist, tənqidçi, ədəbiyyatşünas, filologiya elmləri namizədi, Əməkdar mədəniyyət işçisi, Əməkdar incəsənət xadimi Ayaz Vəfalıdan gedir. O, 1937-ci il aprelin 1-də Cəlilabad rayonunun Sabirabad kəndində anadan olub. Orta məktəbi doğma kənddə bitirdikdən sonra indiki BDU-nun filologiya fakültəsində ali təhsilə yiyələnib. Əmək fəaliyyətinə isə “Ədəbiyyat və incəsənət” qəzetindən başlayıb. O, burada 1960-cı ildən 1976-cı ilədək texniki katib, ədəbi işçi, tənqid və ədəbiyyatşünaslıq şöbəsinin müdiri, baş redaktorun müavini vəzifələrində işləyib. Sonra bir il Ulduz jurnalında ədəbi işçi olub. Daha sonra, yenidən "Ədəbiyyat və incəsənət" qəzeti redaksiyasında tənqid və ədəbiyyatşünaslıq şöbəsinin müdiri, məsul katib, baş redaktorun müavini vəzifələrində çalışıb. 1996-2014-cü illərdə isə "Ədəbiyyat qəzeti"nin baş redaktoru olub. Hazırda təqüddədir...

Əzmkar və çalışqan olduğundan öhdəsindən gələ bilmədiyi iş yoxdur. Elə buna görə də, ona həmişə etibar ediblər, inanıblar. Sevgi dolu və mərhəmətli olması isə, onun əsas xüsusiyyətlərindədir. İradəli və çox inadkardır...

Ayaz Vəfalı bədii yaradıcılığa "Lenin tərbiyəsi uğrunda" çoxtirajlı universitet qəzetində çıxan ilk şeirləri ilə başlayıb. Azərbaycan EA Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunun qiyabi aspiranturasını bitirərək "Füzuli və folklor" mövzusunda namizədlik dissertasiyası müdafiə edib. O, müxtəlif illərdə işıq üzü görən "İllər və nəsillər", "Ürək və od", "Turacın mahnısı", "Bəlkə onda öyrənmişik", "Özü oda yana-yana" şeirlər kitabının, "Füzuli öyrədir", "Sənətkar və xalq", "Füzuli xəlqiliyi" elmi-tədqiqat əsərlərinin müəllifidir. Ayaz Vəfalı həmçinin böyük özbək şairi Əlişir Nəvainin "Leyli və Məcnun", Ukrayna ədəbiyyatının klassiki Taras Şevçenkonun "Kor qadın" poemalarını, rus yazıçısı Aleksandr Çakovskinin "Qələbə" siyasi romanını (I cild), dünya xalqlarının atalar sözü və məsəllərindən ibarət "Atalar sözü-ağlın gözü" kitabını və daha bir çox xalqların poeziyasından ayrı-ayrı nümunələri Azərbaycan dilinə tərcümə edib...

Liderlik qabiliyyəti yüksək səviyyədədir. Hər zaman yeniliklərə açıqdır. Bəli, onun enerjisi tükənməzdir və qarşıya qoyulan məqsədlərə çatmaq üçün böyük inadla çalışır. Daxili üstəqilliyi ilə də seçilir. Onu ram etmək mümkünsüzdür. Fəaliyyətini məhdudlaşdıran hər hansı bir şeydən tez yorulur. Onun üçün müstəqil qərar vermək və bu qərarı həyata keçirmək çox vacibdir...

Azərbaycan radiosunda çalışan qızı Sevda Behbudlu atasına müraciətlə yazır: “Bilirsənmi, ata! Sən hər oxuduğun kitabı qısa müddətə kənara qoyanda, mən səni izləyirdim. Sən fəhmlə axtarışa çıxdığın o günlərin görüntüsünü beynində cızanda, təxmin etdiklərini anamla bölüşəndə mən də sənin iş otağına gedir, yazı masandakı həmin kitabları içdən gələn bir maraqla, lap elə acgözlüklə seyr edirdim. Bir dəfə mətbəxə keçib, az qala hədəqədən çıxmış baxışlarla anama yenicə tərcümə etdiyin hansısa şairin əsərindən iki misranı söylədin: "Ehtiyac! İnsan olsaydın, mən səni əllərimlə boğardım!". Mən isə  uşaq halımla sənin hansısa şairdən tərcümə etdiyin bu sətirləri maddiyyatdan doğan gileyin kimi hiss elədim. Elə üşəndim ki... Sən məni həyata elə zərif və ehmallıqla yönəltdin ki. Yadımdadır ki, diplom işimin mövzusunu Cənubi Azərbaycanla əlaqədar götürməyimi mənə sən məsləhət bildin. O vaxt Azərbaycan Dövlət Televiziya və Radio Verilişləri Komitəsinin nəzdindəki Xaricə Verilişlər Baş redaksiyasında Cənubi Azərbaycana verilişlər şöbəsinin poçtuna əski əlifba ilə yazılmış məktublar yollanırdı. Və həmin məktubları oxuyub araşdırmağa, bu məktublardan çıxış edərək diplom işini müdafiə etməyə də sən məni yönləndirdin. Yadımdadır, məktubları araşdırdıqca, hamısının ancaq bir məzmun daşıdığının şahidi oldum. Ana dili, Vətən həsrəti, ayrılıq motivləri redaksiyaya gələn məktubların əsas məzmununu təşkil edirdi. Mən sonra anladım ki, Cənubi Azərbaycandan gələn məktubların məzmunu eyni idi. Çünki paralanmış bir xalqın dərdinin məzmunu eyni idi. Sən isə bütün bunları mənə xırdalamadan, yolun cığırına saldın. Və mən beləcə, istiqamət götürdüm. Və öz yaradıcılığımda artıq sənin yaradıcılığına istinad elədim...”

AMEA Nizami adına Ədəbiyyat İnstitunun elmi işçisi Aynurə Paşayeva isə onu belə xarakterizə edir: “Ayaz Vəfalının publisist mövqeyi sovet dövrünün hər cür ideoloji saxtakarlığına yad olub. Bu bir tərəfdən onun obyektiv düşüncəsi, digər tərəfdən onun şəxsi taleyi ilə bağlıdır. O, heç bir yazısında atası Rza Cəfər oğlu Cəfərov haqqında məlumat verməmişdi. Yalnız Rəsul Rzaya həsr etdiyi “Eləyə bilmədiyim təşəkkür” məqaləsində atasının M.Ə.Rəsulzadənin səbəbkarlığı ilə qardaş Türkiyə torpağına əmanət verildiyi haqqında məlumat vermişdi. Doğrudur, Ayaz Vəfalı atasına görə sovet rejimində müxtəlif hədə-qorxu və təzyiqlərlə də üzləşmişdi. Belə ki, 1976-cı ildə “Ədəbiyyat qəzeti”nin baş redaktorluq müavinliyindən çıxarılıb “Ulduz” jurnalına ədəbi işçi kimi göndəriləndə Abbas Zamanov bunun səbəbini Ayaz Vəfalıdan soruşanda verdiyi cavab onun bir övlad kimi atasına qarşı yüksək ləyaqətini, etibarını təsdiq edir: “Abbas müəllim, Babəkin də oğlu əsir alınıb, Stalinin də oğlu əsir alınıb. Stalin özü deyirdi ki, ata oğula cavabdeh deyil; ancaq mən üzünü də təsəvvür edə bilmədiyim atama cavabdeh olmağa hazıram...”

O, bu gün də dövri mətbuatda ara-sıra şeirləri, tərcümələri və ədəbi-tənqidi məqalələri ilə çıxış edir. Hələ də insanları ruhlandırır və onları bir araya gələrək böyük işlər görməyə çağırır...

...Nə isə, hər zaman qoyduğu hədəflərə çatmağa çalışan və bu yolda heç bir maneədən çəkinməyən Ayaz Vəfalı haqqında çox danışmaq olar. Amma uzun-uzadı danışıb vaxtınızı almayım deyə, söhbətimi burada yekunlaşdırmaq istəyirəm və ömrünün ixtiyar çağlarını yaşayan bu gözəl insanı salamlayır, ona can sağlığı, ağrı-acısız günlər arzulayıram...

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(20.06.2025)