Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun “Yazıçı” nəşriyyatında Xalq yazıçısı Anarın “2=3+4, yaxud iki ailədə üç Xalq yazıçısı, dörd Xalq şairi” adlı kitabı işıq üzü görüb. Nəfis tərtibatlı, illüstrasiyalı kitab Azərbaycan ədəbiyyatı irsinə böyük töhfələr vermiş iki nəsildən, onlar barədə həqiqətlərdən və onların ədəbi nümunələrindən ibarətdir.

 608 səhifəlik bu unikal kitabı tərtib edən Xalq yazıçısı Anar uzun illər ərzində təkcə öz yazdıqlarını yox, qəhrəmanlarının – Səməd Vurğun, Rəsul Rza, Nigar Rəfibəyli, Vaqif Səmədoğlu, Ənvər Məmmədxanlı və Yusif Səmədoğlunun yazdıqlarını eyni ideya-estetik yaradıcılıq məcrasına qoşaraq, onları eyni axında birləşdirərək ən yeni ədəbiyyatın ən milli paradiqması olaraq təqdim edibdir.

 “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı kitabdan hissələri oxucularına təqdim edir. Anar qəhrəmanlarının ən populyar əsərlərini bir daha yaddaşlarda təzələyir:

MƏNİM ŞAİR QARDAŞLARIM

Gah əsəbi, gah yorğundur,

Gah tufanlı, gah durğundur,

Gah aşiqdir, gah vurğundur

Mənim şair qardaşlarım.

Hər məclisdə sözü vardır,

Gözəllərdə gözü vardır,

Yer üzündə bir bahardır

Mənim şair qardaşlarım.

Qürurun canlı heykəli,

Azadlığın gur məşəli,

Bağışlamaz bəd əməli

Mənim şair qardaşlarım.

Uzaqlardan gələr ünü,

Salamlayar nurlu günü,

Xalqa verər öz ömrünü

Mənim şair qardaşlarım.

Əsrlərdən verdi soraq,

Zülmətdə yandırdı çıraq,

Düşdü vətənindən iraq

Mənim şair qardaşlarım.

Dabanından soyuldular,

Gözlərindən oyuldular,

Zülm əliylə döyüldülər

Mənim şair qardaşlarım.

Öz yurdunun nəfəsidir,

Zəmanənin haqq səsidir,

Söz mülkünün ustasıdır

Mənim şair qardaşlarım.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(19.06.2025)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı PORTAL AKADEMİYASInda növbəti, üçüncü abituriyent kurslarına davam edir. Həyatda necə uğur qazanmalı, hədəfi necə seçməli, hədəfə doğru necə irəliləməli, necə lider olmalı – bu sayaq suallar hər birinizi düşündürür, bilirik. Onlara PORTAL AKADEMİYASI məşğələlərinə qatılmaqla çavab tapacaqsınız. 

Rubrikanı millət vəkili, motivasiya spikeri, yazıçı Əlibala Məhərrəmzadə aparır. 

Biz, layihə boyu, əsasən, həyat, yaşam məqsədi olan böyük uğurlardan bəhs edirik. Amma gəlin unutmayaq ki, böyük uğurlara gedən yol mütləq kiçik uğurlardan başlayır. Hər xırda epizodun uğurlu nəticəsində maraqlı olmalıyıq, zərrələr tamı əmələ gətirir axı.

Bu yaxınlarda bir iş adamı ilə söhbət edirdik. Məlum oldu ki, bazara yeni çeşidli qənnadı məhsulları çıxararkən KİV-də, xüsusən qəzetlərdə geniş reklam kampaniyası təşkil etdirib, di gəl, effekt ala bilməyib. Mən ondan reklam üçün qəzetləri hansı parametrlərə görə seçdiyini soruşdum. Dedi, bu barədə anlayışı yoxdur, bu işlə məşğul olmağa xüsusi pr menecer ayırıbmış, seçimi həmin adam edib. Mən tənbəllik etmədən həmin pr menecerlə calaşdım, məlum oldu ki, bu şəxs üçüncü dərəcəli bir qəzetdə isləyən tanışına çıxıb, həmin tanışının verdiyi siyahı ilə qəzetlərə reklam paylayıb. Mən qəzetlərin siyahısı ilə tanış oldum. Həm seçilən qəzetlər populyar deyildilər, həm reklama ayrılan güşələr uğursuz idi, həm reklam mətni özü qüsurlu idi.

Bu cür işəyanaşmanın da sonunun elə o cür fiaskoyla nəticələnməsi, əlbəttə ki, qanunauyğun idi.

Uğursuz reklam kampaniyası mənim haqqında bəhs etdiyim iş adamına çox ciddi ziyan vurmuşdu, o, kifayət qədər keyfiyyətli olan yeni məhsullarını bazara çıxara bilməmiş, xeyli ziyana duşmuşdu. Xırda bir qüsur böyük bir işi uçuruma sürükləmişdi (Qeyd edim ki, istehlakçılar uğurlu reklamı olan yerli ərzaq məhsuluna heç vaxt biganə qalmırlar. Xüsusən ulduz müğənnilərlə, aktyorlarla hazırlanan reklam çarxları və cəlbedici rəngbərəng media mətnləri böyük effekt verir). 

Görürsünüzmü? Danışdığım bu epizod sübut etdi ki, xırda uğurlar böyük uğurların təməlidir. Halbuki, həmin iş adamı reklam işinə daha ciddi yanaşsaydı, bu cür acı sonluğa da tuş gəlməyəcəkdi.

Mən əminəm ki, oxucularım arasında gördüyü işlə, çalışdığı sahə ilə bağlı reklama tələbat duyanlar az deyil. Bəs effektiv və uğurlu reklam kampaniyasına necə nail olmaq mümkündür?

Söhbət qəzet reklamından getdisə, gəlin elə qəzet reklamının üzərində dayanaq. 

Məhdud vəsaitlə müəssisənin reklamı necə təşkil edilməlidir? Reklam elanını qəzetdə yerləşdirərkən nəyi bilmək lazımdır? 

Amerika mutəxəssislərinin bəzi məsləhətlərinə gəlin diqqət edək:

•Təklifinizi başlıqda səsləndirin;

•Təklifinizi yarımbaşlıqda bir daha formalaşdırın;

• Çalışın «Pulsuz» sözünü vurğulayasınız və onu mümkün olan dərəcədə təkrar edin;

•Sizin məhsulu və ya xidmətinizi fəaliyyətdə təsvir edən şəkil yerləşdirin;

•Sizin qəzetdə digər reklam yerləşdirənlərdən fərqli cəhətinizi göstərmək üçün nə isə edin. Təkcə bilavasitə rəqibləriniz deyil, bütün digərləri nəzərdə tutulur;

•Reklamınız kiçikdirsə, onu çərçivəyə alın və çərçivəyə orijinallıq verin;

•Reklamda mütləq iri şriftlə yazılmış söz və ya ifadə olmalıdır. Əgər siz bunu etsəniz, hətta kiçik reklam böyük kimi təsirli ola bilər;

•Mütləq ünvanınızı, telefon nömrənizi daxil edin. Elə edin ki, oxucular sizi həmişə asanlıqla tapıb danışa bilsinlər;

•Reklamın görünüşünü elə edin ki, həm əmtəənin, həm də bu və ya digər xidmətin reklamına növbəti tələbat zamanı da onu saxlaya biləsiniz. Bununla siz öz mahiyyətinizi aydın etmiş olar, alıcıların sizinlə tanışlığını asanlaşdırarsınız;

•Reklam üçün müxtəlif ölçü, forma, dərcetmə günündən, müxtəlif  qəzet səhifəsindən istifadə edin;

•Qəzetin içinə qoyulmuş pulsuz əlavələr, məsələn, bukletlər  haqqında düşünün. Onlar populyardır və düşündüyünüzdən ucuz başa gəlir, amma çox effektivdir;

•Reklamı rəngli edin. Qırmızı, göy və qəhvəyi rənglər yararlıdır. Reklam çox kiçikdirsə, onu rəngli verməyə dəyməz. Çünki qarmaqarışıq bir şey yaranacaq. Yox, əgər ölçüsü münasibdirsə, onda rəngli reklama cəhd etmək olar;

•Optimal reklam təklif və ölçü ilə müəyyənləşənə qədər müxtəlif nəşrlərdə bir neçə reklam növünü yerləşdirin;

•Yeni qəzetlərlə ehtiyatlı olun. Onlar özlərini göstərənə qədər gözləyin;

•Reklamınızı qəzetin əsas hissəsində, qatlama yerindən yuxarıda, sağ tərəfdə yerləşdirmək üçün mümkün hər şeyi edin. Sadəcə, xahiş kifayət etməz. Ola bilsin ki, şəxsən gedib xahiş etməli olasınız. Təslim olmayın, təkid edin;

•Çap üçün çox uzun mətn materialından istifadə etməyə qorxmayın. O, jurnal üçün daha yararlı olsa da, bir çox qəzet reklam nəşrləri də ondan istifadə edir;

•Əgər reklamınız biznes adamları üçün nəzərdə tutulubsa, onu maliyyəyə həsr edilmiş qəzetlərdə yerləşdirin. Əgər siz evdar qadınlar üçün xidmətlər və ərzaq reklamı edirsinizsə, onda onu qadınlar üçün olan səhifələrdə yerləşdirmək daha yaxşı olar. Ərzaq və qidanın reklamı üçün xüsusi səhifələr var. Astrologiya səhifəsi, adətən, əksər insanlar tərəfindən oxunur. Lakin, ümumiyyətlə, reklam üçün xəbərlər bölməsi daha yaxşıdır;

•Rəqiblərinizin reklamını, xüsusilə də təkliflərini öyrənin. Sizin reklamınız daha inandırıcı, qısa, xoş, seçilən, ən yaxşı olmalıdır;

•Reklametmənin nəticələrini diqqətlə qeyd edin. Reklamdan sonra sizin mal və xidmətinizə tələbat nə kimi artıb, bunu mütləq bilməlisiniz. Qeydiyyat aparmasanız, sınamaların heç bir əhəmiyyəti olmayacaq;

•Sizin reklam mütləq sizin ehtimal edilən bazarınıza müvafiq olmalıdır;

•Sizin reklam sizin əmtəə və ya xidmətə mütləq müvafiq gəlməlidir;

•Sizin reklam onu dərc etdirdiyiniz qəzetə mütləq müvafiq olmalıdır;

•Qısa sözlərdən, qısa cümlələrədən, qısa abzaslardan istifadə etməyə çalışın;

•Ünvanınızı təkcə kupon üzərində yerləşdirməyin. Əgər siz kupondan istifadə edirsinizsə, ünvanınız həm kuponun üzərində, həm də yenə haradasa olmalıdır ki, kupon kəsilib götürüldükdə ünvan qalsın.

•Qəzetdə yaxşı əks olunacaq fotoşəkil və illüstrasiyalardan istifadə edin;

•Kompaniyanızın adını həmişə reklamın hansısa aşağı hissəsində yerləşdirin. Gözləməyin ki, alıcılar kompaniyanın adına materialın özündə, sərlövhəsində məhsulun və ya mağazanın şəklində fikir verəcəklər. Hərçənd ki, kompaniyanın adını çox vaxt başlığa və ya, ən azı, yarımbaşlığa yerləşdirmək pis deyil;

•Reklamda hər hansı müasir bir şeyi xatırladın. Unutmayın ki, qəzetlər xəbərlərə görə oxunur. Ona görə, əsas ideya yeniliklərlə bağlı olmalıdır, əgər bu mümkündürsə;

•Bütün müştərilərinizdən sizin haqqınızda haradan eşitdiklərini soruşun. Əgər qəzetin adı çəkilmirsə, birbaşa soruşun: «Qəzetdə reklamımızı görmüsünzmü?» Müştərinin reaksiyası sizin üçün çox vacib olacaq.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(19.06.2025)

İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 Bu gün bir nəfərin də anım günüdür. Köhnə dövrlərin adamıdır. O dövrdəkilkəri də yada salmaq bizim borcumuzdur.

Könhə filmlərimizə baxın. Əksəriyyətində onu görəcəksiniz. İndi belə aktyor tapmaq olarmı?

Ağahüseyn Cavadov 22 aprel 1894-cü ildə Bakının yaxınlığındakı Xırdalan qəsəbəsində doğulub. Əvvəl mollaxanada təhsil alan Ağahüseyn 1919-cu ildə Səadət məktəbini bitirib, lakin daha sonra Ağahüseyn Cavadov maddi çətinliklər səbəbindən təhsilini davam etdirə bilməyib və ailəsini dolandırmaq üçün tacir yanında işləyib.

Sənətə Tənqid-Təbliğ Teatrında başlayıb. 1920-ci ildən səhnə fəaliyyətinə başlayan aktyor "Çin tanrısı", "Fırtına", "Ovod", "Anamın kitabı", "Qanlı səhra", "Bəxtsiz cavan", "Paris Noterdam kilsəsi", "Romanovların son günləri", "Namus" tamaşalarında oynayıb.

O, 1938-ci ildə yenicə təşkil edilmiş Azərbaycan Dövlət Musiqili Komediya Teatrına dəvət olunub. Cavadov burada "Ər və arvad", "Əlli yaşında cavan", "Beş manatlıq gəlin", "Arşın mal alan", "Toy kimindir", "Evli ikən subay" tamaşalarında oynayıb. Onun "Bəxtiyar", "O olmasın, bu olsun", "Bir qalanın sirri", "Qızmar günəş altında", "Sehirli xalat", "İstintaq davam edir", "Şərikli çörək", "Əhməd haradadır?" filmlərində yaratdığı rolları kino tarixinin qiymətli obrazlarıdır. Eyni zamanda Ağahüseyn Cavadov bədii əsərlərin bir çoxunun efirdə səsləndirib. O, ömrünün 60 ildən çoxunu səhnəyə verib və 200-dən artıq səhnə obrazı yaradıb.

Teatr sənətinə tələbəlik illərindən maraq göstərən, bəzi tamaşalarda sözsüz və epizodik rollara çıxmış (müxtəlif truppalarda) Ağahüseyn Cavadov 1920-ci ilin iyunundan müəyyən fasilələrlə (arada 1942-ci ilə qədər Bakı Türk İşçi Teatrında və Musiqili Komediya Teatrında aktyorluq edib) Milli Dram Teatrında işləyib. 

Filmoqrafiya

1. Bəxtiyar

2. Görüş 

3. O olmasın, bu olsun

4. Qızmar günəş altında 

5. Kölgələr sürünür

6. Bir qalanın sirri 

7. Əhməd haradadır? 

8. Sehrli xalat 

9. İstintaq davam edir 

10. İyirmialtılar 

11. Əzim Əzimzadə 

12. Mən ki gözəl deyildim

13. Bizim Cəbiş müəllim

14. Şərikli çörək 

15. Hörmətli alim yoldaşlar

16. Ağasadıq Gəraybəyli

17. Bakıda küləklər əsir

18. Dörd bazar günü

19.  Qərib cinlər diyarında 

Mükafatları 

- "Azərbaycan SSR əməkdar artisti" fəxri adı

- "Azərbaycan SSR xalq artisti" fəxri adı

- "Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni 

- 2 dəfə "Şərəf nişanı" ordeni 

Aktyor 200-dən artıq səhnə obrazı yaradıb, 10-a qədər filmdə komik və ciddi rollar ifa edib.

Ağahüseyn Cavadov 19 iyun 1981-ci ildə Bakıda vəfat edib.

İkinci Fəxri Xiyabanda dəfn olunub. Ruhu şad olsun.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(19.06.2025)

Elman Eldaroğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”

“Kəndimizin baş tərəfindən bir çay axırdı. Elə indi də axır. Qarayar çayı. Uşaqlıq xatirələrimin sevgisi, beşiyi Qarayar çayı. Yayda dili, topuğu quruyar, sahilləri bir-birinə əl uzadardı. Sıza-sıza, korun-korun axıb gedərdi. Yazda heç üzünü görmə. Kükrəyər, sir-sifətini dəyişdirərdi. Yatağına sığmaz, qarşısına çıxanı yıxıb dağıdardı. Burovar sıra dağlarının ətrini, çöllərin gül qoxulu nəfəsini sinəsinə sığıb gətirərdi. Bulanıq sular köpüklənər, dərədə yığılıb burular, sonra da hirsini-hikkəsini toplayıb üzüaşağı götürülərdi. Darıxanda sahilinə qaçar, danışar, pıçıltısını, nəğməsini dinləyər, ürəyimi doyunca boşaldardım. Sanki çay da məni duyar, içimdən keçəni oxuyardı. Ancaq heç vaxt məndən inciməz, yorulub usanmazdı. İçimdə bir hiss baş qaldırar, bir duyğu göyərərdi. Bu, nə idi bilmirdim. Məni məndən alır, fikrimi, xəyalımı çəkib uzaqlara aparırdı...”- söyləyir.

Çox duyğusal adamdır. Romantik düşüncə tərzi var. Yaşı 70-i ötsə də uşaqlıq xatirələri heç vaxt onu rahat buraxmır. Qarayar çayının ecazkar səsi hələ də qulaqlarından getmir. Unutmadığı çox məqamlar var. Bu, onun mükəmməllik axtarışı və detallara olan diqqətindən irəli gəlir. Hər bir vəziyyəti dərinliklə təhlil edərək, ən yaxşı qərarı qəbul etməyə çalışır...

Deyir ki:- “Anamın sözləri tez-tez yaddaşıma tökülür, sonra qəfil gələn bu xoş, ilıq hissin dumanında əriyirdi. Anam: “Çaya çox yaxın getmə haa! Dilim qurusun, birdən yıxılarsan, götürüb gedər.”-deyərdi. Sonra gözləri ilə məni yeyə-yeyə: “Bəs onda mənim balam kim olar?”- soruşardı. Anam arxayın olmadığını görüb, qulağımı astaca çəkər, yanımı yüngülcə şapalaqlayıb:” Bax, haa... məndən deməkdir.”- söylərdi. Anama:”Yoox, daha getmərəm!..”- desəm də, özümlə bacarmırdım. Elə bil içimdə kimsə məni qıdıqlayır, çağırırdı. O, nagahani səs qulağımda cingildəyir, məni ovsununa, tilsiminə salırdı. Bir səhər yenə getmişdim Qarayarçayın görüşünə. Barmaqlarımı daraqlayıb bulanıq sularında oynatmış, əllərimlə ovuclayıb üzümü yumuşdum. Çay sevinmiş, suları ayağıma döşənib, ayaqqabımı yalamışdı. Qucağında gətirdiyi dağ çiçəyini ərməğan etmişdi. Əyilib çiçəyi götürmək istəyəndə, ehtiyatsızlıq edib, sürüşüb suya düşmüşdüm. Su məni axına itələmiş, oynayırmış kimi dar bir keçiddən keçirib geniş qoynuna salmışdı. Üzməyi bilmədiyimdən əl-qol atır, çırpınır, sahilə can atırdım. Çay dərin və aşağısı burulğanlı olduğundan tez-tez batıb çıxır, “Kömək edin!. Kömək edin!!.”- deyə çığırırdım.”

O qədər saf-təmiz təbiəti var ki, onunla ünsiyyətdə olanda adam uşaqlaşır, durulur. Dünyanın dərd-sərindən, ağrı və əzablarından uzaqlaşıb həyata yenidən başlamaq istəyir. Bununla yanaşı o, çalışqan və çox məsuliyyətli adamdır. Hər zaman öz üzərinə düşən vəzifələri yerinə yetirmək üçün səy göstərir. İşi planlı görməyi xoşlayır və gözəl təşkilatçılıq qabiliyyəti var...

O, 1952-ci ilin sentyabr ayının 10-da Cəlilabad rayonunun Sabirabad kəndində dünyaya gəlib. Tam orta təhsilini Cəlilabad şəhər 7 saylı məktəbdə fərqlənmə ilə bitirərək həmin il Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin tarix fakültəsinə qəbul olunub və 1975-ci ildə həmin universitetin tarix fakültəsində ali təhsilə yiyələnib. 1975-1984-cü illərdə Sabirabad kənd orta məktəbində tarix və ictimaiyyat müəllimi vəzifəsində çalışıb. 1984-cü ildən 1997-ci ilədək indiki AMEA-nın “ Elm” nəşriyyatında redaktor, böyük redaktor və 1-ci dərəcəli redaktor vəzifələrində işləyib. 1997-ci ildə AMEA-nın A.A.Bakıxanov adına Tarix İnstitutunun “Azərbaycanın Böyük Vətən müharibəsi və müharibədən sonrakı dövr tarixi” şöbəsinə elmi işçi vəzifəsinə köçürülüb. 2001-ci ildə “Azərbaycan avtomobil nəqliyyatının bərpa və inkişaf etdirilməsi tarixi (1946-1960-cı illər)” mövzusunda tarix üzrə fəlsəfə doktoru dissertasiyası müdafiə edib. O, akademik nəşr olan çoxcildlik “Azərbaycan tarixi”nin VII cildinin müəlliflərindən biridir. Hazırda “Azərbaycan SSR-nin Qazaxıstan və Mərkəzi Asiya respublikaları ilə əlaqələri tarixi (1946-1991-ci illər)” adlı doktorluq dissertasiyasını tamamlamaq üzrədir...

Onun ən böyük güclərindən biri analitik düşüncə tərzidir. O, problemləri tez bir zamanda müəyyənləşdirə və bu problemləri həll etmək üçün effektiv yollar tapa bilir. Həmçinin, səmimi və etibarlı dost və əməkdaşdır. Başqalarına kömək etməkdən xoşlanır və bu səbəbdən də tez-tez etibarlı adam kimi tanınır...

Şair, jurnalist, gəmi kapitanı Faiq Balabəyli onu belə xarakterizə edir: “Kifayət qədər təəssübkeş adamdır, alimdir, yazıçıdır. Orta məktəbdə müəllimim olub və yaddaşımın heç vaxt silinməyəcək yerində adını saxlamışam. Deyim ki, müəllimimin sevimli şagirdlərindən biri olmuşam, çətinlik çəkərəm, amma onun mənim haqqımda yazdığı məqaləsində fikirlərini oxumuşam və mənə çox xoş olub. Sən demə müəlimim mənim heç də sıradan bir şagird olmamağım qənaətində olub. Hələ biz orta məktəbdə oxuyarkən onun- gənc müəllimimizin hekayələri dövrü mətbuatda dərc olunurdu, kitabı çıxmışdı və bu həqiqətən də bütün kəndin, biz şagirdlərin ürəyincə olan hadisələr idi...”

O, 1990-1991-ci illərdə “Azadlıq” qəzetində korrektor, 1992-1995-ci illərdə Qərb Universitetinin “Menecer” litseyində müəllim, sonra direktor, 1995-1996-cı illərdə “Savalan”, 1996-1997-ci illərdə “Şəhriyar” qəzetlərində ədəbiyyat şöbəsinin müdiri, 1998-1999-cu illərdə “Respublika” qəzetinin əməkdaşı, 1999-2001-ci illərdə “Təzə həyat” qəzetinin redaktoru, 2001-2003-cü illərdə Bakı şəhəri Yasamal rayon 21 saylı tam orta məktəbdə fəaliyyət göstərən gecə məktəbində tarix müəllimi, Xətai rayonundakı 147 saylı texniki humanitar litseydə tarix-ictimaiyyat müəllimi, 2003-2005-ci illərdə Kooperasiya Universitetində müəllim, 2003-2008-ci illərdə Lənkəran Dövlət Universitetində müəllim işləyib. Hazırda Bakı Qızlar Universitetində və Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetində dosent kimi pedaqoji fəaliyyət göstərməkdədir...

Deyir ki:- “Ömrümdən illər yarpaq-yarpaq düşürdü. Məktəbi də, institutu da bitirdim. Qardaşlarımın hərəsi bir tərəfdə, uzaq-uzaq şəhərlərdə oxudu, bacılarım nişanlandı. Valideyinlərim yaşlıydı. Daha əlləri də iş tutmurdu. Ehtiyac, sıxıntı da elə bil ki, bir tərəfdən bizi tanımışdı, heç gözləyib eləmədən də, utanmadan tez-tez qapımızı döyürdü. Aldıqlarımız da qapıdan girməmiş, sanki pəncərədən çıxırdı. Qayğılar qayğıları üstələyirdi. İçimdən keçəni dilimə gətirə bilmirdim. Bir də, danışmağa nə üzlə danışacaqdım ki?! Qarayarçayın yuxusuna şirin layla çaldığı kənddə müəllim işləyirdim. Gəncliyimin ucalığından sadəlövh uşaqlığımın qayğısız günlərinə hərdən həsrətlə baxırdım. Öz-özümə gülümsəyir, arxada qalan o təmiz, bəmbəyaz günlərimin şirinliyinə bürünmək, ovsununda itmək istəyirdim. Günlər atını çapıb gedirdi, mənimsə əllərim həsrətimin ünvanında uzanıb qalırdı...”

Onun həmçinin, özünütəkmilləşdirmə və öyrənmə səriştəsi var. Yeni biliklər əldə etmək və öz bacarıqlarını inkişaf etdirmək üçün daim çalışır. Eyni zamanda sağlam həyat tərzinə və fiziki rifaha böyük önəm verir.O, elmi-tədqiqat və pedaqoji fəaliyyətlə bərabər, həm də bədii-publisistik fəaliyyətlə də məşğul olur. Onun 70-dən çox hekayəsi, 300-dən çox bədii-publisistik yazıları müxtəlif qəzet və jurnallarda, almanaxlarda çap edilib. Povest və hekayələrdən ibarət- “ İki kölgə”, “ Əbədiyyət yolçusu” və “ Anam üçün darıxmışam” kitablarının müəllifidir...

Bəli, söhbət ədəbi aləmdə Əzizağa Elsevər kimi tanınan, Əzizağa Bəhrəm oğlu Ələkbərovdan gedir. Varlığı ilə bu dünyaya gözəllik qatan insanlardan birindən...

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(19.06.2025)

 İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Məşhur türk aktrisası Bircə Akalay!

O, 19 iyun 1984-cü ildə istanbulda dünyaya göz açıb. 2003-də Pera Gözəl Sənətlər Liseyi Teatr bölümündə lisey təhsil alıb. Həmin il qəbul olduğu İstanbul Universiteti teatr aktrisalığı və dramaturgiya bölümündəki təhsilini tamamlamayıb, Xaliç Universiteti Konservatoriya Teatr bölümündən məzun olub. 2004-cü ildə  Türkiyə Gözəllik yarışmasında üçüncü olduqdan sonra Avropa Gözəllik yarışmasında Türkiyəni təmsil edib və yarımfinala çıxıb. 2004–2007-ci illər arasında Star TV və TV8-də idman spikerliyi, həm də Çempionlar liqası və 8-ci Pillə kimi verilişlərdə aparıcılıq edib. 

2007-ci ildə yayımlanan "Kader" və "Sənin Üçün" seriallarında baş rolda oynayıb. 2008-ci ildə "Asi" adında serialda qonaq aktrisa olaraq qatılıb. Bundan başqa 2008-də vizyona girən "Son Ders" və 2009-un oktyabr ayında vizyona girən "Nefes: Vatan sağolsun" filmində rol alıb. 2009-cu ildə TRT 1-də yayımlanan "Alayına İsyan" serialında Sevtap rolunda, 2009-cu ilin sentyabr ayında "Sizi seviyorum" filmində Emre Altuğ ilə baş rolları paylaşıb.

 2009-da ATV-də yayımlanan "Bir kış masalı" serialında Zişan rolunda oynayıb. Həmin il TRT Müzik kanalında başlayan və TV8-də davam edən verilişi Sinema dünyası bir yayın mövsümü davam edib. 2010-cu ildə Murad Ünalmış ilə birliktə Ürgübdə bir eşqi anlatan Yer gök aşk serialında Həvva rolunu canlandırmışdır. 2013-cü ildə ATV-də Baş Nazir Adnan Menderesin həyatından bəhs edən Ben onu çok sevdim adlı serialda opera sənətçisi Ayxan Aydan rolunu canlandırıb.

2013-cü ildə TRT 1-də yayımlanan Böyle Bitmesin adlı seriala qonaq aktrisa olaraq qatılıb. Sonra isə Kanal D-də yayımlanan Kiçik Ağa adlı serialda Sinəm rolunu, 2015-ci ildə ATV-də yayımlanan Evli ve Öfkeli adlı serialda isə 4 baş roldan birini canlandırıb. Bircə Akalay Star TV-də yayımlanan Hayat Bazen Tatlıdır serialındada baş rolda oynayıb.

Filmoqrafiya 

Deliormanlı

Dışarda

Senin Uğruna

Şefkat Tepe

Böyle Bitmesin

Ağlama Anne

Hazırladığı və ya aparıcılığını etdiyi televerilişlər

Çempionlar liqası final Aparıcı

Çempionlar liqası özəl Aparıcı

İdman gecəsi 

8-ci pillə

Sinema dünyası

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(19.06.2025)

Nigar Xanəliyeva, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı ilə birgə layihəsində bu gün də maraqlı mövzuya toxunacağıq: türklər üçün canavar (bozqurd) anlamı nədir?

Türk mifologiyası, minillər boyu türk toplumlarının kollektiv yaddaşında formalaşmış və özündə mədəni, siyasi və dini dəyərləri ehtiva edən zəngin bir irsdir. Bu mifoloji sistemdə canavar, xüsusilə bozqurd, sadəcə bir heyvan deyil, ilahi mənşə, yolgöstərən ruh, qəhrəmanlıq və milli birlik simvoludur. Bozqurd həm miflərdə, həm dastanlarda, həm də tarixi hadisələrin simvolik yozumlarında mərkəzi yer tutur. Bu araşdırmada bozqurdun türklər üçün daşıdığı dərin mənalar sistematik şəkildə təhlil edilir.

1. Bozqurdun mənşə əfsanəsi – Türklərin əcdadı kimi

Qədim Çin salnamələrində (XIII əsr, Bei shi və Zhou Shu) türklərin mənşəyini izah edən məşhur Aşina əfsanəsi yer alır:

“Bir türk boyunun bütün üzvləri qırılır, yalnız bir oğlan sağ qalır. Dişi bir bozqurd onu dağa aparıb sağaldır və onunla birlikdə yaşayır. Bu birliyin nəticəsində on oğul dünyaya gəlir və onların soyundan türk boyları yaranır.”

Bu əfsanə bozqurdu soy saxlayan ana, qurtuluş və başlanğıc rəmzi kimi təqdim edir.

 Orxon yazılarında (VIII əsr) bozqurd birbaşa qeyd olunmasa da, “gök tengri”, “yer-sub” anlayışları ilə birgə xalqın göydən, ilahi mənşədən gəldiyi ideyası mövcuddur:

“Türük bodun, özüm qop qara bodun erti. Üze kök Tengri, asra yağız yer kılındukda, ikin ara kişi oglı kılınmış.”
(Türk xalqı, mən özüm qara xalq idim. Yuxarıda Göy Tanrı, aşağıda torpaq yaradıldıqda, onların arasında insan oğlu yaradılmış.)

Bu fraqmentdə insanın və xalqın ilahi sistemin bir parçası olduğu vurğulanır. Bozqurd da bu sistemdə ilahi təbiətə malik bir yolgöstərən obrazdır.

2. Ergenekon dastanı: Azadlıq və yenidən doğuluş

Türklər düşmənlər tərəfindən təqib edilir, dağlarla əhatələnmiş Ergenekon vadisinə sığınırlar. Burada dörd yüz il yaşayırlar. Nəhayət, dağları əridərək çıxmaq istəyirlər, lakin yol tapa bilmirlər. Bu zaman göydən enmiş bir bozqurd ortaya çıxır və onlara çıxış yolunu göstərir.

“Ol boz kurt boldı yul körsätgüçi, xalq añlap bardı arqasınca.”
(O bozqurd yolgöstərən oldu, xalq onun arxasınca getdi.)

Bu mif türklərin yenidən doğuluşunu, azadlıq mübarizəsini və bozqurdun müqəddəs peyğəmbərvari rolunu simvollaşdırır.

3. Oğuznamə və Oğuz Kağan dastanında canavar

“Oğuz Kağan dastanı”nda Oğuzun bir çox yürüş və zəfərlərində göy bir qurd Oğuz Kağana bələdçilik edir. Bu qurd Tanrı tərəfindən göndərilən ruhani bir varlıqdır:

“Gökdən bir mavi kurt geldi, yürüyin, ben önden gideyim dedi.”

Bu obraz ilahi rəhbərlik, haqq yoluna yönəlmə və dövlət quruculuğu kimi dəyərlərlə birləşir.

4. Dədə Qorqud Kitabında canavar

Dədə Qorqud dastanlarında "canavar" obrazı düşmən, vəhşi, təhlükə kimi də göstərilir. Lakin bu “canavar” obrazı bozqurddan fərqlidir və daha çox real heyvani qorxuya işarə edir:

“Oğuz elinə bir qaplan çıxdı, canavar oldu, mal qırar, can alar.”

Bu baxımdan Dədə Qorqudda bozqurd yox, “canavar” konkret vəhşi heyvan mənasındadır. Lakin bu da göstərir ki, türklər arasında "canavar" – düşmən, "bozqurd" – dost, müqəddəs" qarşılaşdırması olmuşdur.

5. Simvolik anlamlar: Bozqurdun çoxqatlı simvolikası

6. Müasir dövrdə bozqurd simvolunun davamı

• Bozqurd bu gün bir çox türk dövlətlərində milli kimlik simvolu kimi yaşamaqdadır.
• Azərbaycan və Türkiyədə bu simvol həm ədəbiyyatda, həm ideologiyada, həm də hərbi rəmzlərdə öz yerini qoruyur.
• Müasir türkçülük və turançılıq ideologiyaları bozqurdu birlik və gücün əbədi rəmzi kimi qəbul edir.

 Bozqurd – türklərin soy yaddaşını daşıyan, ilahi mənşəyə işarə edən, azadlıq və mübarizə ruhunu yaşadan müqəddəs bir simvoldur. Qədim türk dastanlarından müasir ideoloji düşüncəyə qədər bozqurd türkün kimliyində öz yerini qoruyub saxlamışdır. Bu simvol türkün öz keçmişi ilə bu günü arasında qurduğu mifik körpü, həm də gələcəyə ümidlə baxdığı ideoloji güzgüdür.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(19.06.2025)

İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

22 mart 2023-cü il tarixində Bakı-Novxanı yolunun Saray qəsəbəsi ərasizində ağır yol qəzası baş verdi. Azərbaycan Respublikasının əməkdar mədəniyyət işçisi Oqtay Əliyev idarə etdiyi "Lexus Lx470" markalı avtomobil yolun hərəkət hissəsindən çıxaraq aşdı. Avtomobildə olan xalq artisti Mehriban Zəki və əməkdar artist Dilarə Əliyeva yüngül xəsarətlər aldılar. O özü isə 54 yaşında ikən vəfat etdi. Nə qədər işləri yarımçıq qaldı...

 Oqtay Əliyev 19 iyun 1968-ci ildə İrəvan şəhərində doğulub. Azərbaycan Dövlət İncəsənət İnstitutunun "kino və dram rejissoru" fakültəsində təhsil alıb. Cəfər Cabbarlı adına İrəvan Dövlət Azərbaycan Dram Teatrında rejissor köməkçisi işləyib. Bakı şəhər Mədəniyyət idarəsində rejissor vəzifəsində çalışıb. 1993-cü ildə Azərbaycan televiziyasında "Virtuoz" adlı layihənin prodüseri olub.

"Ər və arvad" (Mar Bayciyev), "Molla Nəsirəddin və Əzrayıl", "Gəlin, açıq danışaq, lap açıq", "Əkizlərin nağılı" (Panço Pançiyev) pyeslərinin və bir sıra əlamətdar bayram proqramlarının quruluşçu rejissoru olub, ssenarilərini yazıb. A. P. Çexovun "Məmurun ölümü" əsəri əsasında çəkilmiş "Kiçik leytenant" filminin baş prodüseri olub. Space TV-də yayımlanan "Korifey", "Həftə çal-çağırı", "İşdən sonra" verlişlərinin müəllifi və baş prodüseri olub.

Müəllif və Baş prodüser kimi çalışmaları:

1. Həftə çal-çağırı

2. İşdən sonra

3. Zarafatyana

4. Çal-çağır

5. Qırmızı xətt

6. Qərib filmlər

7. Yeni ulduz (Pop idol) beynəlxalq musiqi yarışması 

8. Xalq ulduzu milli musiqi yarışması

9. Kim kimdir? (İntuition) beynəlxalq layihə

10. Çal-çağır şou

11. Burada və indi

12. Yalan doğru (Detector show) beynəlxalq layihə

13. Zəhmətkeş ulduzlar

14. Gülmək qadağandır

15. Yuxunuz şirin olsun

16. Cehiz

1998-ci ilin oktyabr ayının 5-də yaradılan "SOY production" şirkətinin təsisçisi və prezidenti olub. "Ən yaxşı ssenariyə görə" I Audiovizual festival, Bakı- 2001, "Ən yaxşı animasiya işinə görə" III Beynəlxalq Audiovizual festival Bakı- 2003 mükafatlarını qazanıb.

Ruhu şad olsun!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(19.06.2025)

Aynur İsmayılova, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Bəzən sadəcə gözləyirəm: zamanı, arzularımı, bir gün hər şeyin düzələcəyini.

Baxmayaraq ki, heç nə dəyişmir, ancaq yenə də gözləyirəm. Çünki içimdə bir ümid var – səssiz, amma inadkar. Hər dəfəsində məni ayaqda tutan, tükənməyə imkan verməyən bir inad. Və bəzən gözləmək, yaşamaq qədər cəsarət istəyir.

Gözləmək asan deyil. O, səndən çox şey istəyir, çox şey alır – səbrini, zamanını, inamını, bəzən də göz yaşlarını. Sən isə sadəcə bir şey istəyirsən – qovuşmaq.

Bir arzuya, bir hissəyə, bir insana, ya da sadəcə özünə.

Bəlkə də gözlədiyin heç vaxt gerçək olmayacaq. Ancaq yenə də içindəki o ümid, o istək hələ də susmayıb.

Ən son ölən ümidlərdir deyirlər. Bəs sona  qədər yaşayan nədir?

Bəlkə də sevgi.

Ya da xatirələr.

Bəlkə də ruhun gücü.

Ya da insan!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(19.06.2025)