Super User
Məktəblilər üçün maarifləndirici nağıl saatı keçirilib
14 noyabr 2025-ci il 14 tarixində F.Köçərli adına Respublika Uşaq Kitabxanasında 172 nömrəli tam orta məktəbin 3-cü sinif şagirdlərinin iştirakı ilə növbəti “Nağıl saatı” keçirilmişdir.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalına Kitabxanadan verilən məlumata görə, tədbir zamanı uşaqlara “Rikinin ad günü”, “Şirinlik dünyası” və “Xarıbülbül nağılı” adlı kitablar haqqında geniş məlumat verilmiş, onların məzmunu, ideyası və uşaqların dünyagörüşünün formalaşmasında rolu haqqında müzakirələr aparılmışdır. Kitabxananın əməkdaşları hər bir nağılın uşaqlarda xeyirxahlıq, dostluq və vətənpərvərlik kimi dəyərlərin aşılanmasında xüsusi əhəmiyyət kəsb etdiyini diqqətə çatdırmışlar.
Nağıl saatının davamında şagirdlər üçün maraqlı cizgi filmi nümayiş olunmuş, uşaqların asudə vaxtının səmərəli təşkili təmin edilmişdir.
Tədbir balaca oxucuların maariflənməsinə, kitabxana mühitinə daha yaxından bələd olmasına və onların mütaliəyə marağının artırılmasına xidmət etmişdir.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(17.11.2025)
İsveçrədə Azərbaycan mədəniyyətinin və Zəfərin sədası
İsveçrənin paytaxt Bern şəhərində 8 Noyabr - Zəfər Gününə və dahi Azərbaycan bəstəkarı Üzeyir Hacıbəylinin 140 illiyinə həsr olunan “Azadlıq yolu” (“Path of Liberty”) adlı tədbir keçirilib. Azərbaycan Respublikasının Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Fuad Muradov tədbirdə iştirak edib.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalına Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsindən verilən məlumata görə, komitə sədri Fuad Muradov çıxışında Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi dövründə diaspor siyasətinin yeni keyfiyyət mərhələsinə yüksəldiyini qeyd edib, Birinci Vitse-prezident Mehriban Əliyevanın milli-mədəni dəyərlərimizin beynəlxalq aləmdə təbliğinə verdiyi mühüm töhfələri xatırladıb.
Komitə sədri dünya azərbaycanlılarının şanlı Zəfərimizin beşilliyini böyük coşqu ilə qeyd etdiklərini, Azərbaycanın zəngin mədəni irsinin beynəlxalq miqyasda tanıdılması üçün uğurlu layihələr həyata keçirdiklərini diqqətə çatdırıb. Bildirib ki, mədəni diplomatiya dövlətlər arasında etimadın möhkəmlənməsinə, qarşılıqlı anlayışın dərinləşməsinə və dayanıqlı dostluq münasibətlərinin formalaşmasına mühüm təsir göstərir və xaricdəki Azərbaycan icmaları bütün fəaliyyətlərində bu amilə üstünlük verirlər.
Azərbaycan Respublikasının İsveçrə Konfederasiyası və Lixtenşteyn Knyazlığındakı fövqəladə və səlahiyyətli səfiri Fuad İsgəndərov Azərbaycanın beynəlxalq imicinin möhkəmlənməsində və xalqımızın humanitar dəyərlərinin tanıdılmasında diasporun əvəzsiz roluna diqqət çəkib, mədəni tədbirlərin ölkəmizin təbliğinə böyük töhfələr verdiyini bildirib.
Xəzər‑Alp Cəmiyyətinin rəhbəri Məryəm Qulamova cəmiyyətin həyata keçirdiyi layihələrin ölkələrimiz arasında mənəvi körpülərin qurulmasına təsir etdiyini söyləyib, Azərbaycan mədəniyyətinin Avropada incəsənət proqramları və festivallarla yanaşı, elmi səviyyədə də tanıdılmasının əhəmiyyətini vurğulayıb.
Tədbirdə Almaniyada yaşayan bəstəkar, musiqişünas və kulturoloq Elmir Mirzəyevin “Müasirlik və Arxaika: XX əsr Azərbaycan musiqi mədəniyyəti üç imperiya kontekstində” adlı monoqrafiyasının da təqdimatı keçirilib. Müəllif çıxış edərək monoqrafiya barədə ətraflı məlumat verib. Azərbaycanın tarix və mədəniyyətinin çətin mərhələlərdən keçdiyi 200 illik dövründən bəhs edən kitab alman dilinə tərcümə olunub və “Transcript-Verlag (Bielefeld)” nəşriyyatında çapdan çıxıb. Nəşr Azərbaycanın və Almaniyanın bir çox məşhur kitabxanalarına paylanıb.
Azərbaycan Respublikasının İsveçrə Konfederasiyası və Lixtenşteyn Knyazlığındakı Səfirliyinin l katibi Sara Abbasovanın moderatorluğu ilə baş tutan tədbir bədii hissə ilə davam edib.
Bədii hissədə Üzeyir Hacıbəylinin “Aşıqsayağı”, “Arazbarı”, “Sənsiz” və “Sevgili canan” əsərləri, Elmir Mirzəyevin Xocalı soyqırımına həsr etdiyi “İthaf” əsəri, Almaniyada fəaliyyət göstərən soprano Mara Hüseynova, “Berner Klaviertrio” musiqi qrupunun üzvləri - skripkaçı Roman Filipov, violonçel ifaçısı Pierre Deppe və pianoçu İqor Andreevin çıxışları, Qarabağ Universitetinin dekanı, bəstəkar Türkər Qasımzadənin bəstələri yer alıb. Səsləndirilən əsərlər tamaşaçıların sürəkli alqışları ilə qarşılanıb.
Qeyd edək ki, tədbir Azərbaycan Respublikasının Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsi, komitənin tabeliyindəki Azərbaycan Diasporuna Dəstək Fondu, Azərbaycan Respublikasının İsveçrə Konfederasiyası və Lixtenşteyn Knyazlığındakı Səfirliyinin dəstəyi, İsveçrədə fəaliyyət göstərən Xəzər‑Alp Cəmiyyətinin (Caspian-Alpine Society) təşkilatçılığı ilə baş tutub.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(17.11.2025)
“Zarafat gülməli deyil” – uşaqlarla bulinq mövzusunda kitab icmalı
13 noyabr 2025-ci il tarixində Kaspi liseyinin 1-ci sinif şagirdləri Köçərli adına Respublika Uşaq Kitabxanasına maraqlı və maarifləndirici ekskursiya ediblər. Ekskursiya “Nağıl saatı” ilə başlayıb nağıl otağında uşaqlar üçün əl kuklaları vasitəsilə nağıl səhnələri nümayiş etdirilib. Bu barədə “Ədəbiyyat və incəsənət” portalına Kitabxanadan məlumat verilib.
Balaca oxucular kuklalarla təqdim olunan nağılları böyük maraq və sevinclə izləyiblər. Eyni zamanda şagirdlər kitabxananın oxu zalına baş çəkiblər. Burada kitabxananın əməkdaşı onlara kitabxana haqqında geniş məlumat verib, kitabların necə qorunması və onlardan düzgün istifadə qaydalarından danışıb.
Daha sonra əməkdaş uşaqlara bulinqlə (zorakılıqla) bağlı kitabların icmalını keçirib. İcmal zamanı Amanda F. Doerinqin “Zarafat gülməli deyil”, “Lağ etmək gülməli deyil” və “İtələmək gülməli deyil” adlı kitabları haqqında məlumat verib. Bu kitablar uşaqlarda dostluq, qarşılıqlı hörmət və empati kimi dəyərləri aşılamaq məqsədi daşıyır.
Ekskursiya çərçivəsində şagirdlər həmçinin kitabxana haqqında animasiya filmi izləyiblər. Tədbirin sonunda “Göy qurşağı” jurnalı Kaspi liseyinin kitabxanasına hədiyyə edilib.
Tədbirin məqsədi uşaqlarda kitabxana və mütaliə mədəniyyətini formalaşdırmaq, oxumağa maraq oyatmaq, eləcə də dostluq, empati və zorakılığa qarşı düzgün münasibət kimi dəyərləri aşılamaqdır.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(17.11.2025)
Əziz dost, nurani, nurlu həkim, qaygıkeş insan! – ELEGİYA
İsmayıl İsmayılov, “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün
Əlimə qələm alıb nəcib insan, insanlığa nümunə olan dəyərli dost, çoxsaylı insanların ümid işığı olan, daimi qədirbilən, həmişə insanlar tərəfindən sevilən, öz şəfalı əlləri ilə insanların saglamlığının qayğısını çəkən, zehni, düşüncələri ilə insanlara saglamlıq bəxş edən, öz səmimiyyəti ilə insanlar arasında dərin hörmət qazanan. böyük nüfuz sahibi, hörmətli dostum Cəbrayıl Əlinağıyev haqq dünyasına qovuşandan sonra onun haqqında xatirələrimi yazmaga başlayanda xeyli zaman özümə gələ bilmədim. Daha doğrusu onun yoxluğuna inana bilmədim.
Bir vaxtlar Sumqayıt Təcili Tibbi Yardım Xəstəxanasında həkim işləyən, artıq haqq dünyasına qovuşan qardaşım Cəbrayıl İsmayılov və əziz dostum Zahid Quliyevi itirəndən sonra yeganə olaraq qardaş əvəzi Cəbrayıl Əlinağıyevə həmişə ümid bəsləyib, ona arxalanmışdım. Əfsus ki, Böyük Yaradan onu da mənə çox gördü...
Cəmiyyətdə inandığım bu ümidim də uzun sürmədi, amansız ölüm 2025-ci ilin oktyabr ayının 20-də onu da əlimizdən aldı. Bu, Sumqayıt səhiyyəsi üçün çox böyük itkidir, belə insanlar həyatda az olurlar. O, cavan yaşlarından başlayaraq ömrünün sonuna kimi bütün mənalı həyatını travmatologiya şöbəsinə rəhbərlik etmişdi. Düz qırx il. Cəbrayıl həkim çox keşməkeşli, mürəkkəb, lakin şərəfli bir həyat yolu keçmişdi.
Cəbrayıl həkim bir təbib kimi çalışmaqla tibb elminin incəlikləri ilə də məşgul olmuş, bu sahədə elmi iş müdafiə eləyib, tibb üzrə fəlsəfə doktoru olmuşdu. Və özünün böyük məktəbini yaratmışdı. Bu mənada tibb sahəsində məqsədyönlü tədqiqat işləri aparmış və tibb üzrə fəlsəfə doktoru, alim olmaqla Sumqayıtda travamatalogiya sahəsində böyük uğurlar əldə etmişdi. O, bu sahədə fəaliyyətini davam etdirərək doktorluq dissertasuyasını tamamlasa da, lakin səhhəti ona yol verməmişdi ki, bu elmi işini müdafiə eləsin.
O, işlədiyi müddətdə kollektivin dərin hörmətini qazanmışdı.
Əlbəttə, dünyaya çoxlu sayda insanlar gəlir, onların hamısı xoşniyyətli və sülhsevər olmurlar. Bu mənada həkim Cəbrayıl Əlinağıyev olduqca sülhsevər, insanpərvər, xeyirxah əməl sahibi olmaqla Sumqayıtda və ondan kənarda yaşayan insanlara qaygıkeşliklə yanaşan, hippokrat andına sadiq qalan həkimlərimizdən idi. Qaygıkeş həkim birinci və ikincı Qarabag müharibəsində, 1988-ci il Sumqayıt hadisələrində, 1990-cı ilin 19-20 yanvar hadisələrində yaralanan insanlara daimi tibbi xidmət göstərmiş, onların həyata qayıtmasında danılmaz rolu olmuşdur.
Cəbrayıl həkim yorulmaq nə olduğunu bilməyən, hətta gecə saat 1-2-də qəzaya düşüb ağır travma almış xəstələrə tibbi yardım edərək yuxusuna haram qatmış həkim idi.
Amerikanın birinci prezidenti Benjamin Fanklinin belə bir deyimi var: “Çox adam artıq 25 yaşında ölür, ancaq onu məzara 75 yaşında qoyurlar. Bu o deməkdir ki, bu insan 25 yaşdan sonra heç bir xeyirxah, faydalı iş görməmiş, xalqına və dövlətinə xeyir verməmişdir. Ona görə də belə insanlar ölü kmi qiymətləndirilir”. Qeyd edilənlərə nəzərən Cəbrayıl həkim ömrünün sonuna kimi xalqına, millətinə xeyirxahlıqla, həvəslə xidmət etmiş təbib idi.
Mənim Cəbrayıl doktorla münasibətim 1985-ci ildən başlayıb. Sumqayıt şəhərinin bütün ictimai tədbirlərində onu bir vətənpərvər insan kimi tanımışam. Həmişə haqqın və ədalətin tərəfdarı idi. Cəbrayıl həkim hər bir insanla öz dilində danışmağı və qəlbinə yol tapmagı bacarırdı. O, xəstə ilə elə danışıb, söhbət edirdi ki, sanki xəstədə şirin sözlərlə özünə böyük inam yaradırdı.
Cəbrayıl həkimin dogulduğu bölgədən çoxdan çıxmağına baxmayaraq, o daimi doğma torpağına gedir, insanlarla görüşür, onların sağlamlıqlarına qarşı dəyərli məsləhətlər verir, onlara qayğı göstərirdi, eynilə elinin-obasının xeyir-şərində yaxından istirak edir, həmişə xalqın içində olurdu. Bu da onun elinə, vətəninə bağlılığından və vətən sevgisindən irəli gəlirdi. Cəbrayıl həkim günəş kimi parlaq, daim insanların saglamlığına nur saçan, dağlar kimi vüqarlı, axar su kimi şəffaf bir insan idi.
Xalq arasında belə bir deyim var: “Adam var evdən gedir, adam da var eldən gedir”. Sözün əsl mənasında Cəbrayıl həkim eldən gedən ziyalı şəxs idi.
O, danışanda heç vaxt səsini qaldırmazdı, mən onunla müxtəlif məsələlər üzrə diskussiya edərdim. O, danışanda çox təmkinlə, fəlsəfi qaydada, aramla, sakit başa düşülən tərzdə fikirlərini ifadə edərdi. Ona görə də onunla təmasda olanlar Cəbrayıl həkimə diqqətlə qulaq asardılar.
Mən elə bir Sumqayıt sakini görmədim ki, kimsə ondan narazı qalsın, bu da onun böyüklüyündən, saflığından, savadlı təbib olmasından irəli gəlirdi.
Cəbrayıl həkimin xalq qarşısında xidmətləri nəzərə alınaraq, dövlət tərəfindən yüksək qiymətləndirilmişdir. O, çoxsaylı fəxri fərmanlar, orden və medallarla təltif olunmuş, Əməkdar həkim adına layiq görülmüşdü. Onun travmatologiya sahəsində çoxlu yetişdirmələri vardır. Onun yetişdirmələri indi də bu ənənələri layiqincə davam etdirirlər. Eləcə də qardaşı Arif həkim, övladları Nəsimi, Babək, Vüsalə xanım da Cəbrayıl həkimin şərəfli yolunu davam etdririrlər.
Cəbrayıl həkim haqq dünyasına qovuşsa da daimi onu sevənlərin qəlbində həmişə yaşayacaq.
Allah rəhmət eləsin, yeri cənnət olsun!
Sözümün sonunu tatar şairi Musa Cəlilin bu kəlamı ilə bititirəm: “ Elə yaşa ki, öləndən sonra ölmə”. Doğrudan da Cəbrayıl həkimi sevənlər onu həyatda daimi yaşadacaqlar. Deməli, o, heç vaxt ölməyəcək.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(17.11.2025)
Qazaxda kəlağayı bayramı
14 noyabr 2025-ci il tarixdə Mirvarid Dilbazi Poeziya Məclisi İctimai Birliyinin və Qazax rayon MKS- in birgə təşkilatçılığı ilə "Konstitusiya və Suverenlik ili" çərçivəsində "Kəlağayı Günləri - 2025" layihəsi çərçivəsində “Anam Kəlağaydı, kəlağay anam” adlı kitabının təqdimatı keçirilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalına İctimai Birlikdən verilən məlumata görə, tədbiri giriş sözü ilə açan Mirvarid Dilbazi Poeziya Məclisi İctimai Birliyinin sədri, Kəlağayı ev Muzeyinin direktoru, şair, publisist Güllü Eldar Tomarlı qonaqları salamladı, tədbir haqqında geniş məlumat verdi. Şəhidlərimizin əziz xatirəsi bir dəqiqəlik sükutla yad olundu.
Söz Qazax-Tovuz Regional Mədəniyyət İdarəsinin Qazax rayon nümayəndə v.m.i.e. Ceyhunə Hüseynovaya verildi. O, çıxışında qeyd etdi ki, kəlağayı qədim adətlərimizin də ayrılmaz tərkib hissəsi olub, öz rəngləri ilə xeyir, şər, səadət və bədbəxtlik barədə xəbərdaredici rol oynayıb. Gəlin gətirilərkən başına ağ kəlağayı örtmək, gəlin arabasının qabağına ağ, qırmızı, soğanı, narıncı, zoğalı kəlağayılar bağlamaq, hüzn, matəm günləri evlərin qarşısından qara kəlağayılar asmaq, niyyət baş tutduqda məscidlərə, ziyarətgahlara kəlağayı aparmaq, kasıblara, şikəstlərə kəlağayı pay vermək kimi adətlərimiz buna nümunədir.
Tədbirdə çıxış edən Qazax rayon MKS-nin direktoru Fəridə Xudiyeva Güllü xanım Tomarlıya Qazax MKS-də keçirilən tədbirə və gənc nəslə Kəlağayının qorunub yaşadılmasında, milli ruhun, mədəniyyətimizin, vətən sevgisinin təcəssüm etdirilməsində göstərdiyi xidmətlərinə görə dərin təşəkkürünü bildirdi.
Tədbirdə şairə Gülsənəm Cəlili, gənc şairə Arzu Həsənova, Şəhid anası Xatirə ana, Güləndam Dağlarqızı, aşıq Osman İncəli, Qazaxbəyli kənd kitabxana filialının müdiri Sevinc Alməmmədova, Mədəniyyət Mərkəzinin metodisti Zülfiyə Mürsəlova çıxış etdilər.
Sonda Güllü Eldar Tomarlı qeyd edib ki, milli qadın geyimlərinin bir qolunu təşkil edən kəlağayımızın geniş təbliğ etməkdə məqsədimiz onun əzəlki şan - şöhrətini özünə qaytarmaq, tarixi, istehsalı, istifadəsi haqqında gənc nəsli maarifləndirmək, beynəlxalq səviyyədə çatdırmaqdır. Beləliklə, Noyabrın 26 Kəlağayı Günüdü. Bu münasibətlə 26 Noyabrda Rəşid Behbudov adına Dövlət Mahnı Teatrında final konsertimiz- "Kəlağayı Bayramı" nı qeyd edəcəyik. Məqsədim 26 Noyabr - Azərbaycan Kəlağayısı Gününün "Kəlağayı Bayramı" kimi hər yerdə qeyd olunmasına nail olmaqdı və gündəmdə saxlamaqdı. Milli dəyərlərimiz o qədər möhtəşəmdir ki, qoruyaq, təbliğ edək.
Sonda Güllü Eldar Tomarlı tədbirə zəhməti keçən hər kəsə və tədbir iştirakçılarına təşəkkürünü bildirib və xatirə şəkli çəkildi.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(17.11.2025)
Şuşa – mədəniyyət paytaxtı kimi
Rəqsanə Babayeva,
Beyləqan rayon Mədəniyyət Mərkəzinin rejissoru, “Gənclik” xalq teatrının rəhbəri, yazıçı. “Ədəbiyyat və İncəsənət” üçün
Şuşa yalnız coğrafi məkan deyil; o, Azərbaycanın mədəniyyət və sənət tarixində simvolik bir şəhərdir. Dağların qoynunda yerləşən bu qədim şəhər əsrlər boyu musiqi, poeziya, teatr və incəsənət məkanı olub. Şuşa təkcə Qarabağ bölgəsinin mədəni mərkəzi deyil, həm də milli ruhun, yaradıcılığın və mənəvi dəyərlərin beşiyidir. Müasir dövrdə Şuşanın mədəniyyət paytaxtı kimi bərpası, yalnız tarixi fakt deyil, həm də Azərbaycanın mədəni diplomatiyasının uğurudur.
Tarixi mədəniyyət ocağı
Şuşa XIX əsrin ortalarından mədəniyyət və incəsənət ocağı kimi tanınmağa başlayıb. Burada doğulmuş və fəaliyyət göstərmiş sənətkarlar – Bülbül, Uzeyir Hacıbəyov, Xurşidbanu Natəvan – şəhərin zəngin mədəni irsini formalaşdırıblar. Şuşa yalnız musiqi və poeziya ilə məşhur deyil; şəhər həm də teatr və incəsənət məktəblərinin mərkəzi olub.
Şəhərin tarixi məscidləri, sarayları və teatr zalları mədəniyyətin fiziki təcəssümü kimi çıxış edir. Onlar həm yerli, həm də xarici tamaşaçılar üçün Şuşanın zəngin irsini nümayiş etdirir.
Musiqi və Şuşa
Şuşa musiqi mədəniyyətinin beşiyidir. Buradan çıxan muğam ustaları və aşıq sənəti millətin ruhunu yaşadıb və dünyanın müxtəlif ölkələrində tanıdılıb. Hər il keçirilən “Xarıbülbül” musiqi festivalı Şuşanı yalnız Azərbaycanın deyil, beynəlxalq musiqi səhnəsinin də diqqət mərkəzinə çevirir.
Muğam, xalq mahnıları və aşıq sənəti bu şəhərin adı ilə birləşərək milli kimliyin və mədəni irsin güzgüsünə çevrilir. Musiqi vasitəsilə Şuşa yalnız tarixdə qalmır, həm də müasir mədəniyyətin canlandığı bir məkan kimi yaşayır.
Teatr və ədəbiyyat
Şuşa teatr və ədəbiyyat sahəsində də öz əhəmiyyətini qoruyub saxlayır. XIX və XX əsrin əvvəllərində şəhərdə təşkil olunan teatr tamaşaları və ədəbi gecələr Azərbaycan ədəbiyyatının inkişafına böyük töhfə verib. Müasir dövrdə bu ənənə bərpa olunur: gənc rejissorlar, aktyorlar və yazıçılar Şuşanı səhnə, ədəbiyyat və yaradıcılıq üçün mərkəz seçirlər.
Şuşada keçirilən tədbirlər yalnız yerli deyil, beynəlxalq auditoriyaya da təqdim olunur, beləliklə, şəhər mədəniyyət diplomatiyasının mühüm alətinə çevrilir.
Qarabağ və milli irs
Şuşa həm də Qarabağ münaqişəsinin mədəni aspektini təcəssüm etdirir. Müharibə illərində dağılan mədəniyyət obyektləri indi bərpa olunur. Bu bərpa işləri yalnız fiziki infrastruktur deyil, həm də milli yaddaşın, mədəni irsin və identikliyin bərpasıdır.
Şuşanın mədəniyyət paytaxtı kimi təqdimatı Azərbaycanın tarixi və mədəni dəyərlərinin dünyaya çatdırılması üçün unikal bir fürsətdir. Hər bir sərgi, konsert, teatr tamaşası və festival bu şəhəri həm yerli, həm də beynəlxalq səviyyədə tanıdır.
Gənclərin və gələcəyin rolu
Gənc sənətkarlar və mədəniyyət işçiləri Şuşanın mədəniyyət paytaxtı kimi mövqeyini daha da möhkəmləndirirlər. Onlar burada musiqi, teatr, rəssamlıq və kino layihələri həyata keçirir, şəhərin tarixi mədəniyyətini müasir auditoriyaya çatdırırlar.
Gənc nəslin iştirakı həm də Şuşanın canlı bir mədəniyyət mərkəzi kimi yaşamasını təmin edir. Bu, yalnız keçmişin qorunması deyil, həm də gələcəyin qurulması deməkdir.
Beynəlxalq üfüqlər
Şuşanın mədəniyyət paytaxtı kimi inkişafı beynəlxalq əlaqələrə də töhfə verir. Festival və sərgilər vasitəsilə şəhər dünya səhnəsinə çıxır, Azərbaycan mədəniyyəti və incəsənəti qlobal auditoriyaya təqdim olunur. Xarici tamaşaçılar yalnız musiqi və teatrı deyil, həm də Azərbaycanın zəngin mədəni irsini və milli kimliyini tanıyırlar.
Şuşa mədəniyyət paytaxtı kimi Azərbaycanın mədəni xəzinəsini qoruyur, milli kimliyi gələcək nəsillərə çatdırır və dünya səhnəsində ölkəmizi tanıdır. Musiqi, teatr, ədəbiyyat və incəsənət bu şəhərin ruhunu yaşadır, gənc nəsil isə onu yenidən dünyaya tanıdır.
Beləliklə, Şuşa yalnız coğrafi məkân deyil, Azərbaycan mədəniyyətinin ürəyi, milli irsin və yaradıcılığın paytaxtıdır.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(17.11.2025)
“1 şair, 1 şeir”də Əfrayim Hüseynli və "Torpaq biznən hesab çəkir"
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının 1 şair, 1 şeir rubrikasında bu gün şair Əfrahim Hüseynlinin "Torpaq biznən hesab çəkir" şeiri təqdim edilir.
Əfrahim Hüseynli Cəlilabad ədəbi mühitinin tanınmış nümayəndəsi, həkim və şairdir.
TORPAQ BİZNƏN HESAB ÇƏKİR
Yalanmış, bu sevgi yalan!
Ölmədi gözləri dolan.
Yadların əlində qalan
Torpaq biznən hesab çəkir.
Biri qəmli, beşi gülən…
Hara getdi dərdi bilən?
Vaxtsız saralıb tökülən
Yarpaq biznən hesab çəkir.
Bilmədik ulduz neçədi,-
Ölüb dirilmək necədi.
Göz – gözü görməz gecədi,
Çıraq biznən hesab çəkir.
Eniş, yoxuş, qaya, gədik
Baxır yolumuza dik-dik.
Gəzdirə bildik… bilmədik?!-
Papaq biznən hesab çəkir.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(17.11.2025)
Türk Hava Şehitlerine Ağıt
Muhterem Şahin, Türkiyə, “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün
Selamların en güzeliyle...
İstiklal Marşımızın yazarı, büyük fikir ve dava adamı merhum Mehmet Akif Ersoy, Çanakkale Şehitlerinin ardından yazdığı şiirinin bir bölümünde şöyle diyordu:
"Tüllenen mağribi, akşamları sarsam yarana
Yine bir şey yapabildim diyemem hâtırana"
Tabi, Rahmetli Akif, aslında çok büyük bir iş yapmış, (tevazuundan böyle söylemiş) bu şiiriyle Çanakkale ruhu, Türk milletinin zihninde her daim taze kalmıştı.
Biz de -acizane- Gürcistan'da düşen askerî kargo uçağımızdaki 20 şehidimizin ardından, içimizde çağlayan şiirimize engel olamadık. Şehitlerimizin aziz hatırasına, (bir nebze olsun, sahip çıkma niyetiyle) şiirimi sizlere ve milletimize arz ediyorum.
(Muhterem Şahin - 15 Kasım 2025 - Ankara)
Türk Hava Şehitlerine Ağıt
Muhterem Şahin
-Gürcistan'da düşen askerî kargo uçağımızdaki 20 şehidimizin aziz hatırasına-
Bir haber aldık, yüreklerimize kor düştü
Dediler, Mehmetçik şehadet şerbeti içti
Gözümüzden şanlı bir vatan şeridi geçti
Kartallarımız semadan bize el ettiler
Uçtular Karabağ yiğitlerine gittiler
On Bir Kasım'dı ah, havalandılar Gence'den
Bir selam çaktılar tüm Türkistan'a inceden
Bulutlar da ağladı, emir geldi yüceden
Kartallarımız semadan bize el ettiler
Uçtular Karabağ yiğitlerine gittiler
Yirmi vatan evladı, yirmi güzel kahraman
İstiklal ve istikbal uğruna, can verdi can
Ana, baba, evlat, kardeşten; geçip de yârdan
Kartallarımız semadan bize el ettiler
Uçtular Karabağ yiğitlerine gittiler
Zafer gününde, güç verdiler Azerbaycan'a
Al bir karanfil olup düştüler Gürcistan'a
Şerefle girdiler Cennet denen gülistana
Kartallarımız semadan bize el ettiler
Uçtular Karabağ yiğitlerine gittiler
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(17.11.2025)
Tanınmış özbək şairəsi Fəridə Əfruzun "qəlb telefonu"
Cahangir Namazov,
"Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Özbəkistan təmsilçisi.
Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondu ilə Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının dəstəyi ilə həyata keçirdiyi Türk dünyası ədəbiyyatı ilə tanışlıq layihəsində bu günkü yazar qonağımız Özbəkistandandır - Özbəkistan Respublikasının Əməkdar Mədəniyyət Xadimi, Özbəkistan Yazıçılar Birliyinin sədr müavini, tanınmış şairə, yazıçı, dramaturq və tərcüməçi Fəridə Əfruzdur.
Texnologiya və sürət əsrində yaşayırıq. Bu günün insanını elm-fan, sənət və mədəniyyət yeniliklərindən daha çox, yeni model avtomobillər, xüsusilə də trendə çevrilmiş "iPhone 17" markalı smartfonlar cəlb edir.
İctimai yerlərdə və nəqliyyatda gənclərin söhbətlərinə qeyri-ixtiyari qulaq asmalı oluram: onların əksəriyyəti ancaq texniki yeniliklərdən danışır:
“iPhone 17 almısan?”
“Mən iPhone 15 satıb, yenisini alacam…”
Doğrusunu desəm, həm internetdə, həm də real həyatda "iPhone 17" müzakirəsindən o qədər yoruldum ki…
Sosial şəbəkələrdəki mənasız-mahiyyətsiz kontentlər, səviyyəsiz reklamlar… İnsanların çoxu internetin caynağına ilişib qaldığı bir zamanda, ədəbiyyatda yenilik yaratmaq, hətta yenilik olsa belə onu “partlayış” səviyyəsində təqdim etmək son dərəcə çətin və mürəkkəbdir.
Məhz belə bir zamanda Özbəkistan Respublikasının Əməkdar Mədəniyyət Xadimi, Özbəkistan Yazıçılar Birliyinin sədr müavini, tanınmış şairə, yazıçı, dramaturq və tərcüməçi Fəridə Əfruz özbək ədəbiyyatında yeni “təsbeh janrı”nı yaradaraq özünün yüksək istedadını parlaq şəkildə nümayiş etdirdi.
Sevimli şairəmizin fərqli format və özünəməxsus dizaynda “İjod nashr” nəşriyyatında hazırlanıb, İstanbulda “Mega Basım”da 10 000 tirajla çap olunan “Şüur” kitabı üç misradan ibarət kiçik şeirlərdən — poetik miniatürlərdən ibarətdir.
Hər üçlükdə həyəcan, heyrət və isti duyğular böyük dərinliklə cəmlənib, 143 təsbeh halında təkrarolunmaz ruhla oxucuya təqdim olunmuşdur.
İnsanların çoxu "iPhone 17" ilə məşğul olduğu bir zamanda, Fəridə Əfruz isə “qəlb telefonu”nu yaratdı.
Bu üçlüklər qısa olsa da, öz içində bir aləm məna saxlayır; bədii qüdrəti, fikir sehri və ruhi manifesti ilə oxucu qəlbinə dərin təsir göstərir.
Hər üç misranın sözü — sadəcə söz deyil, ruhi mənzil, fəlsəfə və həyat dramının sərmayəsidir.
Bu üçlüklər Şərq və Qərb fəlsəfəsinin, modern və klassikanın, təsəvvüf və psixologiyanın ahəngdar və bənzərsiz birləşməsidir.
Şairə bu miniatürlərdə insan qəlbinin daxili sükutunu, həyat sınaqlarını, ruhi axtarışları və duyğuları möhtəşəm bir harmoniyada təsvir edir.
“Sən mənə heç dost ola bilməzsən,
De görüm, nə vaxt hansı qarışqa
Filin yükünü qaldıra bilib?”
Səhrada qum təpələrini keçib, yorulmuş, gücdən düşmüş bir yolçunu təsəvvür edin.
Həyatdan ümidi kəsilərkən birdən ucalan yaşıl bir ağacı, onun kölgəsində günəş işığında parıldayan bir bulağı görsə, nə hiss edər?
Əlbəttə, təkcə susuzluğu yatışmaz, həm də yaşamağa olan ümidi yenidən oyanar.
Elə şairənin üçlüklərini oxuyan müxlis də həm qəlb susuzluğunu yatırır, həm də həyatın mənasını daha dərindən dərk etməyə başlayır.
Bu üçlükdə “dost” deyilən kəs — əsl dost yox, sadəcə adı dost olub, yük qaldırmağa gücü çatmayan, ağır gündə arxada qalan bir insandır. Necə ki qarışqa fil yükünü qaldıra bilməz, elə o “dost” da dostluğun məsuliyyət yükünü qaldıra bilmir.
"Yatan kişinin başında
Oxuyan bülbül —
Bəxti qara qadın."
Bu üçlük böyük bir əsərin ruhuna bərabərdir.
Ailə — cəmiyyətin kiçik modeli.
Bəxt də, bədbəxtlik də burada yetişir.
Burada isə əksinədir.
Kişi — laqeyd, qadının acısını duymayan, onun səsini eşitməyən biridir.
Qadın isə bülbülə bənzədilir — gözəl, nəğməsi zərif… amma bəxti qara.
Çünki onun həyat yoldaşı onu dinləməmiş, anlamağa çalışmamış, onunla xoş gün qurmaq üçün səylə davranmamışdır.
"Bir ovuc suyam əlinin içində,
Səpsən...
Dalğayam…"
Burada su ruhun timsalıdır.
Əldə saxlanan su insanın qəlbini ehtiyatla qorumaq, dəyərləndirmək istəyidir.
Əgər qiymət verilməzsə, su tökülər, amma yox olmaz: əksinə, böyük dalğaya çevrilər.
Bu dalğa ruhi oyanış, ağrıdan doğulan mənəvi gücdür.
"Bir zamanlar çörəyə növbə tutardıq,
Suya, dənə, hər nəyə…
İndi isə dəyərə?”
Bu üçlük cəmiyyətin ən böyük faciəsini açır:
İnsanlar indi çörək üçün yox, qıymət üçün növbə gözləyir.
Bu “Şüur” kitabının əsas ruhudur: insanın iç dəyərini anlamaq.
“Rüşvətlə mübarizə —
Küləyə qarşı
mübarizə kimidir…”
Bu da görünməz bir gücə qarşı tək dayanmağın acı həqiqətidir.
“Köhnə bir kəndin
Köhnə komasında
Doğular yeni bir dahı.”
Dahilik saraylarda yox, sadə komalarda, saf ruhda doğulur.
Sadalıq böyük istedadın beşiyidir.
Bu üçlüklər də, “Şüur”un ruhu da bir həqiqəti göstərir:
İnsanı böyük edən "iPhone 17" yox, qəlbin dəyəri, ruhi oyanış və söz sehridir.
Fəridə Əfruz kitabında bunu isbatlayır:
Bir üçlük — bir dünya.
Bir üçlük — bir həyat.
Bir üçlük — bir hikmət.
Kitab əlinizə düşəndə, sanki smartfon götürmüş kimi bir hiss doğurur: hər üçlük həm sözlə, həm də vizual elementlərlə qəlbinizdə canlanır.
Bu isə şairənin ədəbiyyatsevərlərə bəxş etdiyi "qəlb telefonu" — ruhi bir töhfədir.
Fəridə Əfruzun üçlüklərində Şərq və Qərb fəlsəfəsi, modern və klassika, təsəvvüf və ruhani düşüncə birləşərək mükəmməl bir yenilik yaradır.
Hər bir üçlük oxucuda daxili dramatizm, ruhi düşüncə və fəlsəfi oyanış doğurur.“Şüur”da ədəbiyyatın qüdrəti hər misrada daha parlaq görünür.
Sözün qəlbə axan həzini, duyğuların şəffaflığı və fikrin dərinliyi insanı başqa — daha gözəl bir aləmə aparır.
Bu aləm — tərtəmiz su kimi duru, göy səma kimi saf,
ana laylası kimi həzin və xoşdur. Bu aləm — ədəbiyyat, poeziya aləmidir.
Fəridə Əfruz poeziyası isə bu aləmi işıqlandıran parlaq bir nurdur — düşünməyə, dərk etməyə, nəticə çıxarmağa çağırır.
Bu gün mənim üçün çox sevincli gündür:
Sevimli şairəm Fəridə Əfruz mənə və bütün oxuculara "iPhone 17"dən də dəyərli “Şüur” "qəlb telefonu"nu hədiyyə etdi.
Bu kitab vasitəsilə oxucu sözün sehrini, ədəbiyyatın qüdrətini və şairənin böyük istedadını ruhən duyur.
"iPhone 17" ala bilməyənlər qəti kədərlənməsin —
Fəridə Əfruzun “Şüur” "qəlb telefonu"nu alın, tanıyın, oxuyun!
Bu möhtəşəm və möcüzəvi kitab münasibətilə müəllifi və bütün kitabsevərləri səmimi qəlbdən təbrik edirəm.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(17.11.2025)
Polşada Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun yeni mədəni-akademik təşəbbüslərinə start verilib
13–14 noyabr 2025-ci il tarixlərində Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun prezidenti Aktotı Raimkulovanın Polşaya rəsmi səfəri çərçivəsində Avropada türk mədəni irsinin təbliği və akademik əməkdaşlığın inkişafına yönəlmiş bir sıra əhəmiyyətli tədbirlər həyata keçirilib. “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Fonda istinadən bu tədbirlər barədə məlumat verir.
Beynəlxalq Türkologiya Konfransının açılış mərasimi
Varşava Universitetində Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun və Asiya və Afrika Mədəniyyətləri Fakültəsinin dəstəyi ilə Beynəlxalq Türkologiya Konfransı keçirilib.
Açılış mərasimində çıxış edən Fondun Prezidenti Aktotı xanım Raimkulova Avropada türk irsinə artan marağı vurğulayaraq bildirib ki, Varşava Universiteti ilə akademik əməkdaşlığın gücləndirilməsi birgə elmi layihələr üçün yeni perspektivlər açır.
Açılışda diplomatik korpusun, eləcə də Azərbaycan, Türkiyə və Özbəkistanın aparıcı universitetlərinin nümayəndələri və türkologiya sahəsində ixtisaslaşmış alimlər iştirak ediblər.
Konfrans çərçivəsində Varşava Universiteti ilə Türk dünyasının aparıcı akademik qurumları arasında elmi mübadilənin genişləndirilməsi və əməkdaşlıq imkanlarının inkişafı məsələləri müzakirə olunub.
Xüsusi diqqəti Türk Dünyasını əks etdirən qədim Avropa xəritələrinin nümayiş olunduğu sərgi cəlb edib. Sərgi qazaxıstanlı tədqiqatçı Muhit-Ardager Sıdıknazarov tərəfindən hazırlanıb.
Türk Mədəni İrs Mərkəzinin yaradılmasına dair Sazişin imzalanması
Səfərin əsas məqamlarından biri Varşava Universiteti nəzdində Türk Mədəni İrs Mərkəzinin yaradılması haqqında Sazişin imzalanması olub.
Sənədi Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun prezidenti Aktotı Raimkulova və Universitetin prorektoru, Prof. Eva Kroqulek imzalayıblar.
Yeni Mərkəzin fəaliyyəti aşağıdakı istiqamətlərə yönələcək:
• türk xalqlarının mədəni irsinin təbliği;
• elm və təhsillə bağlı təşəbbüslərin inkişafı;
• interaktiv sərgilərin və seminarların təşkili;
• Polşada türk xalqlarına dair ictimai marağın artırılması.
Varşava Universitetinin Kitabxanasına ziyarət
Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun prezidenti Aktotı Raimkulova Varşava Universitetinin Kitabxanasının direktoru Kristof Nierzviki ilə görüşüb. Görüşdə qədim yazılı mənbələrin tədqiqi və bərpası, birgə elmi layihələrin həyata keçirilməsi məsələləri müzakirə olunub.
Fond ilə Asiya və Sakit Okean Muzeyi arasında əməkdaşlığın genişləndirilməsi
Səfər çərçivəsində Fondun prezidenti Asiya və Sakit Okean Muzeyini ziyarət edib və muzeyin direktoru Yozef Zalevski ilə görüşüb. Tərəflər muzeyin türk xalqları ilə bağlı kolleksiyaları və gələcək mədəni əməkdaşlıq perspektivləri barədə fikir mübadiləsi aparıblar.
Fond ilə Asiya və Sakit Okean Muzeyi arasında əməkdaşlığın genişləndirilməsi
Səfər çərçivəsində Fondun Prezidenti Asiya və Sakit Okean Muzeyini ziyarət edərək muzeyin direktoru Yozef Zalevski ilə görüşüb. Tərəflər muzeyin türk xalqları ilə bağlı kolleksiyaları və gələcək mədəni əməkdaşlıq perspektivlərini müzakirə ediblər.
Belostoka işgüzar səfər
14 noyabr tarixində nümayəndə heyəti Belostok şəhərinə səfər edib və burada şəhər merinin müavini Rafal Rudniki, eləcə də ölkənin Müsəlman Dini İttifaqının rəhbəri və tatar icmasının lideri olan Polşanın Baş müftisi Tomasz Miskievicz ilə görüşlər keçirilib.
Tərəflər aşağıdakı məsələləri müzakirə ediblər:
mədəniyyətlərarası dialoqun inkişafı;
qədim türklərdən olan Polşa tatarları ilə əməkdaşlıq;
humanitar və mədəni sahələrdə birgə layihələrin perspektivləri.
Qeyd olunub ki, artıq 600 ildən çoxdur ki, Belostok bölgəsində tatarlar və karaimlər — türk irsinin varisləri — birgə yaşayaraq Polşanın tarixi və mənəvi mirasının ayrılmaz hissəsinə çevriliblər.
Meriyada keçirilən görüş zamanı Türk irsinin təbliğinə, ictimai təşəbbüslərin dəstəklənməsinə və mədəni mübadilənin genişləndirilməsinə yönəlmiş yeni beynəlxalq layihələrin həyata keçirilməsi barədə razılığa gəlinib.
Belostoka səfər Avropanın Türk mənşəli etnik icmaları ilə qarşılıqlı əlaqələri gücləndirməklə yanaşı, türk dünyasının Avropanın mədəni irsinə verdiyi töhfənin xüsusi önəm kəsb etdiyini də vurğulayıb.
Səfərin icmalı
Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun prezidentinin Polşaya səfəri mədəni diplomatiyanın inkişafı və beynəlxalq əməkdaşlığın genişləndirilməsi istiqamətində mühüm addım olub.
İmzalanmış razılaşmalar, elmi tədbirlər və yüksək səviyyəli görüşlər türk irsinin Avropada təbliği üçün yeni imkanlar yaradır, Türk dünyası ilə Avropa institutları arasında strateji dialoqu möhkəmləndirir, həmçinin Avropa ölkələrində türk mədəniyyətinin və irsinin qorunmasına, inkişafına və geniş şəkildə tanıdılmasına töhfə verir.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(17.11.2025)
