Super User
Hekayə saatı - Kəmalə Mirzəyeva ilə
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Hekayə saatı rubrikasında bu dəfə Kəmalə Mirzəyevanın "Adam kimi" hekayəsini təqdim edir.
- Ay qız, niyə beləsən?
- Xəstələnmisən?
- Bilmirəm.
Zeynəb güclə dilləndi. İçində bir ağrı, bir sızıltı vardı. Ayaqlarının arasından başlayıb kürəyinəcən gedirdi.
...O gün həyatında ilk dəfə əsl hamam görmüşdü. Bəlkə belə desək düz olar: hamam da görmüşdü...
Yuyunmuşdu, daha doğrusu, onun halı yoxuydu, çimizdirmişdilər, yumuşdular onu. İki kişiydi - biri suyu tökür, o biri onun soyuqdan, ehtiyacdan təravətini itirməyə başlayan bədənini dayanmadan sabunlayırdı...
Əllərinə, ayaqlarına baxır. Sanki üstdən təmizlənib, amma hiss eləyir ki, içi çirklidir, bədəni çirklə doludur.
- Bəlkə evə gedəsən?
Güldəstə dönüb ona baxdı.
- Yox, fikir vermə, keçər.
- İki-üç gün ağrısı olur həmişə. Keçib gedər. Məndə də elə olur. Hamısı soyuqdandır, bax bu betondandır.
Güldəstə nəyi nəzərdə tutur - Zeynəb anladı.
Amma onun ağrısı bir başqaydı...
***
... Hər şey oğluna görə oldu.
Əri Seyfullanı itirməyi azmış kimi oğlu Qurban kənddə dayısı qızına görə qonşuyla dalaşdı, məsələ böyüdü polisə düşdü. Bu işi bağlamaq üçün Seyfullanın çaydan tapılan köhnə maşınını da satası oldular.
Noolsun ki, neçə vaxtdır dilənir, dilənçidir, dilənməyə məhkumdur.
Gəlib gedənlərə baxa-baxa nələri düşünmür. Öz-özünə sanki təsəlli verir, haqq qazandırır: neyləsin ki, oğlunun beyni hələ qandır, o, bu işi tutmasaydı, əri gedib qəzaya düşməsəydi, o da bu addımı atmayacaq, bu yola düşməyəcəkdi...
Bütün bunlardan sonra qonşusu Güldəstəyə qoşulub şəhərə iş dalınca getməkdən başqa çarəsi qalmadı. Güldəstə də elə bir yandan onun beynini yeyirdi:
- Ağzında Bakı deyirsən e, o boyda şəhərdə bizə iş tapılmayacaq bəyəm? Hazırlaş gedək. Sabah gedək.
Beləcə bir-birinə qoşulub getdilər.
***
Amma çox axtarsalar da, iş tapa bilmədilər.
Bir gün küçədə metronun qarşısında bir-birinə sığınıb oturmuşdular ki, yanlarından keçən, sanki yaşadıqları səadəti, xoşbəxtliyi kiminləsə bölməyə can atan bir qızla oğlan onların üstünə pul atıb getdilər. Əvvəlcə heç nə anlamadılar. Çaş-baş qaldılar. Pul verənlərə necə minnətdarlıq edəcəklərini də bilmədilər.
- Allah sizi xoşbəxt eləsin. Qoşa qarıyasınız.
Bunu birtəhər Güldəstə gedənlərin dalınca boylanıb deyə bildi.
İkisi də dönüb bir-birinə baxdı. İndi başa düşdülər - yəqin onları dilənçiyə oxşatmışdılar.
Bu, onların bu şəhərdə ilk qazancı idi. Axşama kimi oturdular.
Daha bir-iki nəfər onlara pul verib getdi. Arasında manat da vardı, xırda qəpiklər də.
Elə o gündən hər ikisi bu taleylə barışası oldu.
Zeynəbə əvvəlcə çox çətin idi. Pulu alırdı, amma qarşılığında dil-ağız edib heç nə deyə bilmirdi.
Amma Güldəstə bu halından çox məmnundu.
Pulu da alırdı, alqışını da edirdi. Az qala dil-dil ötürdü.
- Ay qız, Zeynəb, işləsək, bizə bu qədər pul verən olmazdı.
Evində qaldıqları qadını nəzərdə tutaraq:
- Sürəyya guya ki, işləyir. Səhər gedir, axşam qayıdır. Amma aldığı nə əynində görünür, nə evində-eşiyində. Yenə bizim əlimizə baxır...
Zeynəb birdən hiss elədi ki, qaytaracaq. Ürəyi bulanırdı. Güclə özünü ələ almağa çalışdı.
- O gün soyuducusuna baxıram, dişə vurulası heç nə yoxdur. Şor da yoxdur e.
Güldəstə bir gözü gəlib keçənin əlində davam elədi:
- Elə yaxşısı budur -üzünü bağla, başını dik yerə, arada nəsə de:
- Allah köməyinizdə olsun, bala...
- Səni xoşbəxt olasan...
- Balalarnın toyunda xərcləyəsən...
Sonra da dönüb ərklə dedi:
- Bu sözü demək sənə belə çətindir, Zeynəb?
Zeynəbin fikri başqa yerdəydi. "Bala" deyən kimi hər dəfə Zeynəbin öz balası yadına düşürdü - balaca Qönçəsi, uzaq bir kənddə qardaş umuduna qalan Qönçəsi.
***
O davadan sonra Qurbanı dayısı nəvəsiylə nişanlamışdı. Qönçəni də onların himayəsinə buraxıb gəlmişdi. "İş tapan kimi gəlib səni aparacam" - demişdi Qönçəyə.
İş də ki, belə. İşdə ki, bu...
Hər həftə kəndə Qurbana pul göndərər, sonra da gəlib dərhal evində qaldıqları Sürəyyanın telefonundan Qönçəyə səs atardı:
- Canım balam, mən səni çox istəyirəm. Çox darıxıram səndən ötrü. Amma gələndə görəcəksən ki, anan neyləyib sizdən ötrü. Dərsindən qalma ha...
Zeynəb şəhərə işləməyə gedəndən sonra Qurban ondan xəbərsiz gələcək qayınatasından rayon mərkəzində iş qurmaq adıyla xeyli pul götürdü. Amma qaytara bilmədi. İşi də alınmadı. Aldadıb pulunu almışdılar. O boyda rayonda bunu kimə sübut edəcəksən ki?.. Elə o səbəbdən şəhərə gedən Zeynəbin yükünün üstünə bir yük də gəldi. Bu borcu da təcili qaytarmalıydı, yoxsa toy bir yana, camaat içində biabır olardılar... Zeynəbin"qazancı" isə qəpiyinə qədər kəndə getsə də, nə uşaqlarının çörək puluna çatırdı, nə Qurbanın borclarını qaytarmağa.
***
Axşam Sürəyyanın telefonuna zəng gəldi. Sürəyya narazı-narazı telefonu ona uzatdı:
- Qurbandır.
- Ana, dayın məni boğaza yığıb. O gün qızına deyib ki, Qurban pulun hamısını verməsə, bu qapıya gəlməsin. Qönçə qalsın burda, özü getsin Bakıya, anasına qoşulub pulumu qaytarsınlar.
- İndi mən neyniyim, ana, gəlim? Ya qızı tək qoymayım?
Sifəti haldan-hala düşən Zeynəbin az qaldı ürəyi getsin:
- Gəlmə, Qurban, gəlmə... Gəlmə, uşağı tək qoyma. Dayına da söz qaytarma ha. Ondan başqa kimimiz var ki?..
Zeynəb dayısının da xasiyyətini yaxşı bilirdi, oğlunun da. Dayısı axır sözünü əvvəldə deyənlərdəndi. Qurbanın axırda ona da əl qaldıracağından qorxurdu.
- Özüm tapıb düzəldəcəm, Qurban...
Amma necə?..
O gündən başladılar Güldəstəylə ayrı-ayrı yerlərdə dilənməyə.
Axşamlar həmin metronun qabağında görüşüb Sürəyyanın evinə qayıdırdılar...
Ayağa durdu. Qurbanın zəngindən sonra bir yerdə qərar tuta bilmirdi. Bilirdi ki, oturana heç nə verməyəcəklər. Getmək lazımdır, hərəkət eləmək lazımdır.
Bulvarda həmişə dolub daşan restoranlardan birinin yanından keçəndə kabab qoxusu onu vurdu. Havalar yaxşıydı deyə stollar həyətə daşınıb ağacların altnda düzülmüşdü. Diqqətini yaxındakı stolda oturan dörd kişi çəkdi.
Deyib gülürdülər, içirdilər.
Yəqin çox dayanmışdı burda. Belə çox dayanmasaydı, görməzdilər onu yəqin.
Onlardan biri çevrilib qəflətən:
- Ay qız, yaxın gəl, -dedi.
Zeynəb elə bildi ki, kəndçilərindəndir, tanıyıblar onu. Amma yadına düşdü ki, üzü bağlıdır, necə tanıya bilərlər onu? Tərəddüd içində bilmədi neyləsin - getsin, getməsin?
- Gəl, yaxın gəl, adamyeyən deyilik, ay qız.
Bunu deyən həmin kişi yerindən qalxıb gülə-gülə ona tərəf gəldi.
Yanındakılardan biri:
- Yadigarın da bu işindən olmaz. Bircə qaraçımız, dilənçimiz çatmırdı.
- Ver pulunu getsin də.
- Bura niyə çağırırsan ki?..
Amma, deyəsən, Yadigarın fikri başqa idi.
- Bu, qaraçıya oxşamır...
- Qadın hər halında qadındır.
Bunu deyən o biriydi - Bayram.
- Onu qaldıran da kişidir, endirən də.
- Görün mən indi onu haralara qaldıracam.
Bu sözə stoldakı dostların hamısı güldü.
- Düz deyir də. Bunun dadı başqadır.
- Həm də savabdır.
Yadigar lüləni yuxaya büküb ona uzatdı.
- Al, ye, - dedi.
Zeynəbin narahatlığını görüb:
- Pul da verəcəm - dedi.
Astaca yoxlayırmış kimi əlini onun kürəyinə çəkdi.
Zeynəbə elə gəldi ki, ətrafdakıların bütün diqqəti onun üstündədr.
Stul çəkdilər ona.
- Ye, bunu da iç.
Əvvəlcə elə bildi ki, araq iyi Yadigardan gəlir. Amma ona uzadılan limonada da araq qatıldığını sonra başa düşdü. Ömründə bir dəfə dilinə içki dəymişdi. O da əri Seyfullaynan.
Elə həmin gün də içib Seyfulla Güldəstənin əriylə birlikdə maşınla qayadan çaya düşdü. Bir həftə axtarıb güclə tapdılar...
Dostlardan biri onu altdan-yuxarı süzüb:
- Bu, heç düzgün hərəkət deyil, - dedi.
- Yazığın dünyasını dağıtmayın belə...
- Ə, nə danışırsan yenə?
Yadigar kükrədi:
- Bunların dünyası var? Bütün günü küçələrdədilər...
- Yox, e, elə deyil...
Bayaqkı davam elədi:
- O gün televizorda bir şey gördüm...
Zeynəbi göstərib:
- Belə birini Nizami metrosunun yanından götürdülər. Apardılar salona. Saçın-başın düzəltdilər. Əyninə paltar aldılar.
Çevrilib dibdəki masanı göstərdi:
- Hətta bura gətirib yedirtdilər, içirtdilər. Axşam da Aygünün konsertinə apardılar...
- Hə, noolsun? Aygün belə matahdır?
- O olsun ki, gecə on ikidə gətirib yenə həmin metronun yanında qoyub getdilər. Bu, bəyəm düz hərəkətdir? Adam görmədiyini gördü, bəs sonra? Sonra necə yaşayacaq? Bunu fikirləşən yoxdur...
- Narahat olma. Biz televizorda işləməsək də, bunun yazısı artıq beynimizdə hazırdır...
Bununla Bayram Yadigarla həmrəyliyini bildirmiş oldu...
Zeynəb içdi.
Bildi ki, içməsə o pulu istəyə bilməyəcək.
Onun bu "cəsarət"inə hamı donub qaldı.
İçdi və keyləşmiş dodaqlarıyla yuxaya bükülü lüləni çeynəməyə başladı.
- Necəsən? - dedi Bayram.
- Yaxşıyam, - dedi.
Axır ki dilləndi Zeynəb.
- Bunun nə yaxşı səsi varmış...
- Gördünüz?
Sanki hərəkətinə haqq qazandırmağa çalışdı Yadigar.
- Onda bir dənə də iç, səsin tam açılsın.
Yadigar gülə-gülə stəkanı ona uzatdı...
- Səsin məsələyə nə dəxli var?.. Müğənnidir bəyəm? Oxuyacaq?
Elə bu vaxt yanlarından saçları bir-birinə qarışmış, əlində sellofan torba olan bir kişi oxuya-oxuya keçib getdi.
- Fikir vermişəm, Hər gün eyni vaxtda burdan gəlib keçir. Əvvəllər televiziyada mənnən işləyib. Daha işləmir."Başı qaçıb", - deyirlər.
- Hamıyla salamlaşır. Kimi görür, salam verir. O gün dayanıb küçədə mənim kefimi də soruşdu.
Bunu Bayram dedi.
- Bəlkə onu da çağıraq? Qoşalaşsınlar. Yaman səsi var onun da...
- O, bizlik deyil...
- Bizə düşən budur...
Sonrasını dumanlı xatırlayırdı.
Dostlar ayrıldılar.
İkisi sağa getdi. İkisi sola getdi.
Onu sola gedənlər - Bayramla Yadigar götürdülər. Maşına qoyub harasa apardılar. Harasa qaldırdılar. Harasa gətirdilər. Soyundurub hamama saldılar. Özünün heyi yox idi. İsti suda yudular onu.
Böyük bir otaqda geniş bir çarpayıya uzatdılar. Əvvəlcə Bayram... Sonra Yadigar... Hər ikisi ağırdı. Hər ikisi şərab dolu...
Bunu artıq neçənci dəfəydi ki, təkrarlayırdı. Onların altında həm canı ağrıyır, həm də ürəyi bulanırdı.
- Bircə Qurbanın pulunu verin, - deyirdi.
Bilmək olmurdu nə deyir, nə istəyir: yalvarır, ya zarıldayır...
Bir neçə gün kecdi. Canının ağrısı azaldıqca yenə borcları yadına düşməyə başladı. Qurban gözləyirdi.
Dostların verdiyini Qurbana göndərib yenə tərəddüdlə həmin məkana doğru getdi. Yenə pul lazım idi və o pulu tapmağın başqa yolu qalmamışdı.
"Dost"ları yada salıb düşündü ki, pul öz yiyəsini yaxşı tapıb. Niyə belədir axı: Pul niyə onları sevir, Seyfullanı, Qurbanı yox?
Rayonda Yumru Qafarın da pulunu balta kəsməzdi.
Yenə həmin saatlardı. Yenə həmin adamlardı. Adam kimi yeyib içirdilər. Amma bu dəfə aralarında bir qadın da vardı və o da, deyəsən, içkiliydi. Çünki dayanmadan gülürdü. Gülürdü yox e, uğunurdu. Birdən Güldəstəni tanıdı. Aman Allah, o, hardan gəlib bunları tapmışdı? Bəlkə yuxuda ona nəsə deyib, dilindən nəsə çıxıb?
Hər şey başayaq idi, hər şey kəlləmayallaq...
Tez aralandı ki, onu görməsinlər... Özünü bir kolun dibinə verib içindəkiləri qaytarmağa başladı. Elə öyüyə-öyüyə, qaytara-qaytara Güldəstəni düşünürdü.
- Nə var e Güldəstəni güldürməyə. Onsuz da həmişə gülür. Əri itəndə də gülürdü, meyidi tapılanda da. Bir də axı Güldəstənin nə Qurbanı var, nə Qönçəsi. Kimin dərdini çəksin ki, gülməsin adam kimi?..
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(19.12.2025)
Mədəniyyət nazirinin Ucarda nəzərdə tutulan vətəndaş qəbulunun tarixi dəyişdirilib
Mədəniyyət naziri Adil Kərimli tərəfindən Ucar rayonunda dekabrın 19-da keçirilməsi nəzərdə tutulan vətəndaşların qəbulu tarixi dəyişdirilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı bu xəbəri Mədəniyyət Nazirıiyinə istinadən yayır.
Bildirilir ki, qəbul tarixi haqqında məlumat nazirliyin rəsmi internet resurslarında yerləşdiriləcək.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(19.12.2025)
Xuraman Muradova: Mədəniyyət günləri Azərbaycan–Özbəkistan qardaşlığının, birliyinin, həmrəyliyinin təzahürüdür
Bu günlərdə Azərbaycanda keçirilən Özbəkistan Mədəniyyət Günləri iki qardaş xalqın ortaq yaddaşının, tarixi taleyinin və gələcəyə yönəlmiş mədəni strategiyasının təntənəli ifadəsidir. Bu günlərdə Bakının mədəni məkanlarını və böyük səhnələrini bəzəyən özbək musiqisi, rəqsi, ədəbiyyatı və sənət nümunələri bizə könül bağlarımızla doğmadır – çünki bu səs də, bu söz də, bu ruh da Turan coğrafiyasının ortaq nəfəsindən doğur.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, bu fikirləri Bakıda keçirilən Özbəkistan Mədəniyyət Günləri ilə bağlı AzərTAC-a açıqlamasında Əlişir Nəvai adına Özbəkistan Dövlət Universitetinin fəxri professoru, Türk Dünyası Qadın Şairlər Birliyi rəhbəri Xuraman Muradova bildirib.
O qeyd edib ki, Azərbaycanla Özbəkistan arasındakı münasibətlər diplomatik sənədlərlə məhdudlaşmayan, əsrlərin dərinliyindən gələn mənəvi bağlara söykənən nadir dövlətlərarası əlaqələrdəndir. Nizami ilə Nəvainin eyni hikmət qaynağından su içməsi, Füzuli ilə Baburun eyni duyğu dilində danışması bu birliyin bədii sübutudur. Bu mənada Mədəniyyət Günləri tarixdən gələn bu ortaq irsin müasir dövrdə yenidən oxunuşu, yeni məna qatları ilə təqdimatı kimi dəyərləndirilməlidir.
Tədbirlər çərçivəsində təqdim olunan konsert proqramları, təsviri sənət sərgiləri və ədəbi-bədii görüşlər özbək mədəniyyətinin zənginliyini və çoxqatlılığını aydın şəkildə nümayiş etdirdi. Xüsusilə milli musiqi alətlərinin canlı ifası, muğamla maqomun ruh yaxınlığı, rəqs plastikasında oxşar ritmlər tamaşaçıda yalnız estetik zövq deyil, həm də dərin mənəvi tanışlıq hissi oyatdı.
Əlişir Nəvai adına Özbəkistan Dövlət Universitetinin fəxri professoru deyib: “Bu mədəniyyət bayramının əsas üstünlüyü ondadır ki, təqdim olunan irs yaşayan, nəfəs alan, müasir düşüncə ilə dialoqa girən bir mədəniyyət kimi göstərildi. Özbəkistanın bugünkü mədəni siyasətinin açıq, yenilikçi və eyni zamanda köklərinə sadiq olması tədbirlərin ümumi ruhunda aydın hiss olunurdu.
Azərbaycan ictimaiyyətinin bu tədbirlərə göstərdiyi böyük maraq isə bir daha sübut etdi ki, xalqlarımız arasında mədəni diplomatiya üçün son dərəcə münbit zəmin mövcuddur. Bu maraq yalnız qonaqpərvərlik ənənəsindən doğmur, bu, özümüzü o mədəniyyətdə tanımaq, orada öz tariximizin, öz duyğularımızın izlərini görmək ehtiyacından qaynaqlanır.
Onun sözlərinə görə, bu gün Azərbaycan–Özbəkistan münasibətləri yeni mərhələyə qədəm qoyub. Dövlət başçılarının siyasi iradəsi, ortaq iqtisadi və humanitar layihələr bu əlaqələri möhkəmləndirsə də, onun uzunömürlü və sarsılmaz olmasının əsas təminatçısı məhz mədəni bağlardır. Mədəniyyət Günləri bu baxımdan gələcək əməkdaşlıqlar üçün ideya və ilham mənbəyi rolunu oynayır.
Əminliklə demək olar ki, Azərbaycanda keçirilən Özbəkistan Mədəniyyət Günləri sadəcə bir tədbirlər silsiləsi kimi yadda qalmayacaq. O, xalqlarımızın ortaq mənəvi xəritəsində yeni bir işarə, yeni bir dayanacaq oldu. Bu dayanacaqdan baxanda isə aydın görünür: Özbəkistan da, Azərbaycan da eyni böyük mədəni məkanın – Turanın ayrılmaz parçalarıdır.
“Bu gün biz bu birliyi səhnədə, sərgidə, kitabda və musiqidə görürüksə, sabah onu daha geniş elmi, ədəbi və mədəni layihələrdə görəcəyik. Çünki vətən sevgisi sərhəd tanımadığı kimi, mədəni qardaşlıq da zamanla məhdudlaşmır.
“Özbəkistanım da mənim vətənimdir” və “Vətən eşqi – Turan sevdası” adlı kitablarımın Daşkənddə işıq üzü görməsi və geniş təqdimatla qarşılanması da bu mənəvi doğmalığın, könül bağlılığlmızın bir parçasıdır, deyərdim", - deyə Xuraman Muradova fikirlərini yekunlaşdırıb.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(19.12.2025)
“Türk Dünyası Gələcəyin Liderləri Forumu: Təhsildən iş dünyasına” adlı tədbir keçirilib
Eskişehirdə Azərbaycan xalqının Ümummilli Lideri Heydər Əliyevin xatirəsinə həsr olunan “Türk Dünyası Gələcəyin Liderləri Forumu: Təhsildən iş dünyasına” adlı tədbir keçirilib. İki gün davam edən tədbir Azərbaycan Respublikasının Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsinin dəstəyi, Türkiyə-Azərbaycan Dərnəkləri Federasiyası (TADEF) və Eskişehir Azərbaycanlılar Dərnəyinin EsAzDer Akademiyasının birgə təşkilatçılığı ilə baş tutub.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalına komitədən verilən məlumata görə, tədbirin birinci günündə hər iki ölkənin Dövlət Himni səsləndirilib, Ümummilli Lider Heydər Əliyevin, eləcə də türk dünyasının digər dövlət xadimlərinin və şəhidlərin əziz xatirəsi bir dəqiqəlik sükutla yad edilib.
Açılış mərasimində EsAzDer Akademiyasının rəhbəri Dr. Nurlan Maarif və TADEF-in sədr müavini Settar Kaya Ümummilli Lider Heydər Əliyevin türk dünyasının birliyi, siyasi həmrəyliyi və strateji əməkdaşlığının möhkəmləndirilməsi istiqamətində göstərdiyi əvəzsiz xidmətlərdən söhbət açıblar. Onlar Heydər Əliyevin uzaqgörən dövlətçilik siyasətinin bugün də Türk dövlətləri arasında münasibətlərin inkişafında mühüm rol oynadığını vurğulayıb, onun ideyalarının gələcək nəsillər üçün yol göstəricisi olduğunu qeyd ediblər.
Rəsmi çıxışlardan sonra tədbir panel iclası ilə davam edib.
Dosent İnci Oya Coşkunun moderatorluğu ilə keçirilən “Təhsildən biznes dünyasına çoxşaxəli baxış” panelində qlobal karyera imkanları, beynəlxalq iş mədəniyyəti, çoxmədəniyyətli komandalar, gənc sahibkarlıq, rəqəmsal iqtisadiyyat və innovasiya mövzuları müzakirə olunub.
Paneldə professorlar Mehmet Başar və Gökçe Yüksek, eləcə də Vəli Səfərov və Dr. Asif Kurban mövzu barədə fikirlərini bölüşüblər. Tədbirin sonunda panel iştirakçılarına plaket və təşəkkürnamələr təqdim olunub.
Forumun ikinci günündə iki seminar və “Bermuda” bilik yarışı təşkil olunub. Eskişehir Ticarət Palatasının Baş katibinin müavini Okan Adıyaman karyera planlaşdırılması və iş həyatında fərdi inkişaf və səlis nitq təlimi, teatr rejissoru Şeker Aybala isə ictimaiyyət qarşısında görünüş, bədən dili və ünsiyyət bacarıqları mövzularında iştirakçılara praktiki tövsiyələr verib.
“Bermuda” Bilik Yarışının nəticələrinə əsasən, I yerə “Generation Pi”, II yerə “102 Life”, III yerə “Spartak” komandası layiq görülüb. Qalib komandalar hədiyyələrlə mükafatlandırılıb.
Bağlanış mərasimində çıxış edən Eskişehir Azərbaycanlılar Dərnəyinin sədri Cavid Aydın türk dünyasını bir araya gətirən belə elmi və peşəkar platformaların əhəmiyyətini vurğulayıb. O, təşkilatçılara, məruzəçilərə, dəstək göstərən qurumlara və iştirakçılara təşəkkürünü bildirib.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(19.12.2025)
Kitabxanada Fəxri oxucunun Yeni ilə həsr olunmuş sərgisi açıldı
Bakı Şəhər Mədəniyyət Baş İdarəsi Yasamal rayon Mərkəzləşdirilimiş Kitabxana Sisteminin (MKS) M.Ş.Vazeh adına Mərkəzi Kitabxanasında “Yaradıcı oxucularımız” tədbirlər silsiləsi çərçivəsində oxucuların çoxsaylı müraciətlərini nəzərə alaraq oxucuların sərgiləri mütəmadi təşkil olunur.
17 dekabr tarixində Mərkəzi Kitabxananın Fəxri oxucusu, Dünya Azərbaycanlı Yazarlar Qurumunun üzvü, yazıçı Şahzadə İldırımın Yeni il mövzusunda əl işlərinin sərgisi açıldı. “Ədəbiyyat və incəsənət” portalına kitabxanadan verilən məlumata görə, sərgidə yazıçının 9 adda əl işi nümayiş olunur: “Qar kraliçası” (H.X.Andersen), “Laplandiyadan gələn Santa Klaus”, “Qarlı qışda sülh göyərçinlərinin isti yuvalarında eşqi”, “2026-cı il “At ili”nin simvolu”, “Qışın simvolu maral”, “Hədiyyələrlə dolu Yeni il çəkməsi”, “Yeni ildə Ay”, “Saç üçün hərəkətli muncuqlu çənbərlər”, “Nallı zınqırov”, habelə balaca cırtdanlar, yolka oyuncaqları nümayiş olunur. Sərgidə yazıçının 30 əl işi nümayiş olunur.
Oxucular yazıçı Şəhzadə İldırımı gözəl səsli hekayələrindən tanıyır.
Sərgi bir ay nümayiş olunacaq.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(19.12.2025)
Sözdən yaranan incilər – 20 kəlam
Tanınmış ictimai-siyasi xadim, yazıçı-publisist, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, mərhum Sadıq Murtuzayev, publisist, Əməkdar hüquqşünas Müzəffər Ağazadə və yazıçı-rejissor, publisist-jurnalist, Əməkdar incəsənət xadimi Ağalar İdrisoğlu səmavi insanların, dünya dahilərinin və Azərbaycan mütəfəkkirlərinin on mindən çox kəlamlarını, sitatlarını, aforizmlərini toplayıb, tərcümə eləyib və “Sözdən yaranan incilər” adlı çox qalın bir kitabı çapa hazırlayırlar.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı olaraq belə qərara gəldik ki, bu sayımızdan başlayaraq həmin kəlamlardan, sitatlardan, aforizmlərdən bəzilərini səhifələrimizdə çap edək. İnanırıq ki, sözdən yaran bu incilər sizin də xoşunuza gələcək və onları öz yaddaşınıza köçürəcək, gündəliyinizə yazacaq, dostlarınızla, yaxınlarınızla bölüşəcəksiniz.
Çünki bu incilər, hər insana lazım olan ən qiymətli sözlərdir. Onun daha yaxşı, mükəmməl kamilləşməsi üçün əvəzsiz və lazımlı bir məktəbdir.
AĞALAR İDRİSOĞLU (1950), yazıçı, dramaturq, rejissor,
jurnalist, publisist, esseist
İLK 20 KƏLAM
- Azad fikir səhnəyə çıxanda qorxu pərdə arxasına çəkilir.
- Axmaqların dərdini çəkməyin. Onlar Ulu Tanrı tərəfində belə yaradılıblar. Ona görə də onları siz dəyişdirə bilməzsiniz.
- Ağılı insanın ən böyük üstünlüyü, öz səhvini vaxtında bəyan etməsidi.
- Adamları tanımaqda aldanmayın. Bu çox təhlükəlidi. Hər bir adamı daha dəqiq öyrənib, sonra onun haqqında qərar verin.
- Səhnə yalandan qorxur, həqiqət isə səhnədən.
- Söz məsuliyyət daşıyırsa, artıq ədəbiyyatdır.
- Yazıçı zamana yox, zaman yazıçıya tabe olmalıdır.
- İnsan taleyini yazmasa da, onu oynayır.
- Dram həyatın səsi, səhnə isə onun vicdanıdır.
- Susdurulan həqiqət bir gün qışqıraraq qayıdır.
- Sənətkar cəmiyyətin güzgüsüdür, bəzən də yarası.
- Rejissor hadisəni yox, insanı qurmalıdır.
- Ədəbiyyat rahatlıq üçün yox, silkələnmək üçündür.
- Tamaşa bitir, tamaşaçıda suallar qalırsa- deməli, sənət yaşayır.
- Xalqı aldatmaq olar, tarixi yox.
- Müdriklik və igidlik insan üçün tanınmağın, sevilməyin əsas cəhətləri, amilləridir.
- Özünüzü elə aparın ki, sizə və ağlınıza təmasda olduğunuz insanlar həmişə ehtiyac duysunlar.
- İnsanın öz hisslərinin üzərində hakim olmağı bacarması, mənəvi böyüklüyün əsasıdır.
- Elə adamlarla oturub-durun ki, onlardan nə isə yaxşı şey öyrənə və əxz edə biləsiz.
- Bir işi yaxşı başlayan yox, yaxşı qurtaran xoşbəxtdir.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(19.12.2025)
Üzeyir Hacıbəylinin 140 illiyi Avropada qeyd olunub
Dahi Azərbaycan bəstəkarı, Şərqdə ilk operanın yaradıcısı, böyük musiqişünas-alim, istedadlı publisist, dramaturq və pedaqoq, tanınmış ictimai xadim, Xalq artisti, Dövlət mükafatları laureatı, Azərbaycan Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü Üzeyir Hacıbəylinin anadan olmasının 140 illiyi Avropa səhnələrində təntənəli şəkildə qeyd olunub. Şotlandiyanın Qlazqo şəhərində və Fransanın paytaxtı Parisdə bu münasibətlə konsertlər təşkil edilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalına Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsindən verilən məlumata görə, Qlazqoda komitənin dəstəyilə keçirilən “Arazbarı” adlı konsert proqramı şəhərin nüfuzlu mədəni məkanlarından biri olan “Glasgow Art Club”da baş tutub. Konsertdə Böyük Britaniyada yaşayan istedadlı pianoçu Günel Mirzəyeva dahi bəstəkarın musiqi irsinin yalnız Azərbaycan mədəniyyəti üçün deyil, eyni zamanda ümumbəşəri musiqi düşüncəsi baxımında böyük əhəmiyyət daşıdığını vurğulayıb. Şərq və Qərb musiqi ənənələri arasında mövcud olan yaradıcı dialoq barədə fikirlərini bölüşüb. Proqramda Üzeyir Hacıbəylinin, eləcə də İ.S.Baxın və V.A.Motsartın repertuarından seçilmiş əsərlər səsləndirilib. Günel Mirzəyeva, həmçinin muğam üslubunda bəstələdiyi və müəllifi olduğu “Bax” adlı orijinal kompozisiyanı ifa edib. “Caspian Circle” təşkilatının baş icraçı direktoru Fuad Ələkbərov belə bir konsertin Qlazqoda keçirilməsinin Azərbaycan mədəni irsinin beynəlxalq səviyyədə tanıdılması və diasporun mədəni əlaqələrinin gücləndirilməsi baxımından mühüm əhəmiyyət daşıdığını bildirib.
Parisdə Azərbaycan Diasporuna Dəstək Fondunun dəstəyi ilə baş tutan konsertin təşkilatçısı pianoçu Səidə Zülfüqarova olub. Tədbirdə Azərbaycanın Fransadakı səfiri Leyla Abdullayeva, UNESCO-nun “Sülh naminə incəsənət xadimi” Hedva Ser, fransız bəstəkarı Graciane Finzi və diplomatik nümayəndəliklərin təmsilçiləri iştirak ediblər. Konsert Üzeyir Hacıbəylinin yaradıcılığının parlaq nümunələrindən biri olan “Aşıqsayağı” əsərinin səsləndirilməsi ilə başlayıb. Pianoçu Səidə Zülfüqarova, violonçel ifaçısı Guillaume Martigné və skripkaçı Florian Mavielin ifasında Dmitri Şostakoviç, Oktay Zülfüqarov və Azər Rzayev kimi görkəmli bəstəkarların əsərləri də yüksək peşəkarlıqla təqdim olunub. Zəngin tembr ahəngi və yüksək sənətkarlığı ilə seçilən ifalar, eləcə də Avropa və Azərbaycan musiqilərinin uğurlu sintezi tamaşaçıların böyük rəğbətinə səbəb olub.
Konsertlər musiqi diplomatiyası və diaspor fəaliyyətinin inkişafı baxımından əlamətdar hadisə kimi dəyərləndirilib. Tədbirlər Azərbaycan icmasının üzvləri ilə yanaşı, yerli ictimaiyyət və musiqisevərlər tərəfindən də maraqla qarşılanıb.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(19.12.2025)
Təhsildə incəsənət layihəsi
Azərbaycan Respublikasının Elm və Təhsil Nazirliyinin “Təhsildə İnkişaf və İnnovasiyalar üzrə IX qrant müsabiqəsi” çərçivəsində həyata keçirilən “Təhsildə incəsənət” layihəsinin ilk tədbirinin açılışı baş tutub.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalına Azərbaycan İncəsənət Məktəbindən verilən məlumata görə, layihənin açılışı 150 nömrəli tam orta məktəbin direktoru Pərvanə Qorxmazlının çıxışı ilə başlayıb. Daha sonra çıxış üçün söz Azərbaycan İncəsənət Məktəbinin müəllimi, gənc aktyor və rejissor Məmməd Rəfiyevə, 150 nömrəli tam orta məktəbin təlim-tərbiyə işləri üzrə direktor müavini, pedaqoji elmlər üzrə fəlsəfə doktoru Dürdanə Əsgərovaya, sinifdənxaric və məktəbdənkənar işlər üzrə təşkilatçı Sonaxanım Bayramovaya və məktəbin psixoloqu Türfə Səlimovaya verilib. Çıxış edənlər layihənin əhəmiyyətini vurğulayaraq iştirakçılara uğurlar arzulayıblar.
İcra müddəti 6 ayı əhatə edən layihənin əsas məqsədi şagirdlərin dram dərnəyində iştirakını təmin etməklə onların təhsil üçün mühüm olan həyati bacarıqlarının inkişaf etdirilməsidir.
Layihə çərçivəsində 150 nömrəli tam orta məktəbdə 9–12 yaş arası 15 nəfər, 13–16 yaş arası isə 15 nəfər olmaqla ümumilikdə 30 şagird 4 ay müddətində yaradılacaq “İncəsənət Dərnəyi”nin məşğələlərində iştirak edəcək. Sözügedən dərnək şagirdlərdə aktyorluq və nitq bacarıqlarının inkişafına, eləcə də tamaşaların hazırlanmasına şərait yaradacaq.
Dərnək iştirakçıları tərəfindən Abdulla Şaiqin “Tıq-tıq xanım” və Nəcəf bəy Vəzirovun “Adı var, özü yox” əsərləri əsasında hazırlanan tamaşaların 3 dəfə səhnələşdirilməsi və bununla da 300 təhsilalanın yaradıcı mühitdə iştirakının təmin edilməsi nəzərdə tutulur.
Məlumat üçün bildirək ki, ictimaiyyətin layihənin icrası və nəticələri ilə bağlı məlumatları yaxından izləməsi məqsədilə layihənin “Facebook” və “Instagram” sosial platformalarında rəsmi səhifələri yaradılıb.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(19.12.2025)
“Mifin üslubu Sözdür. Yazının üslubu Cümlədir” - HƏR GÜN KAMAL ABDULLADAN 7 QRANULA
Xalq yazıçısı, akademik Kamal Abdullanın əsəsrlərindən seçilmiş bir sıra qranula – cövhər sayıla biləcək məqamları “Ədəbiyyat və incəsənət” oxucularına təqdim edir.
Kamal Abdulla özü seçilmiş bu cövhərlər barədə yazır: “İllərdən bəri yazdığım müxtəlif şeirlərin, esselərin, pyeslərin, hekayə və romanların, publisistik məqalələrin və elmi əsərlərin, verdiyim intervülərin hər birinin içində yer almış və bu gün də öz məzmunu, tutumu, forması ilə diqqətimi çəkən misralar, cümlələr günlərin bir günü sanki dil açıb mənə dedilər ki, bizim bir-birimizdən zaman və məkanca ayrılığımıza son qoy və bizi bir-birimizin yanında yerləşdir. Sən görəcəksən ki, bu zaman biz tamamilə yeni bir cazibədə zühur etmişik. Onlar qeyri-səlis məntiq dili ilə desək, içində olduqları mətnin qranulaları (ilkin vacib hissəcikləri) idi. Qranula, başqa cür ifadə etsək, cümlədən (mətndən) bütün artıq hissələri siləndən sonra yerdə qalan cövhərdir.”
Beləliklə, hər gün Kamal Abdulladan 7 qranula:
1.
Haqverdiyev və Borxes! Hər ikisində mistika güclüdür. İkisi də roman yazmayıb. Hər ikisi roman qədər dolumlu hekayələr müəllifidir.
2.
Sosrealizmin zahiri təntənəsi və daxili fəlakəti dramatik bir dövrün bu gün bizə bəzən eybəcərlik kimi görünən mənzərəsini yaratdı. Bu eybəcərlik ilk növbədə “bütləşdirmə” adlandıra biləcəyimiz mexanizm ilə hərəkətə gətirilirdi.
3.
“ Kitabi-Dədə Qorqud” dastanı Mifdən Yazıya keçid ideyasını həyata keçirən ədəbi vasitədir. Bu onun hər bir hüceyrəsində özünü göstərir.
4.
Mifin üslubu Sözdür. Yazının üslubu Cümlədir.
5.
Bəziləri tutublar ki, “Yarımçıq əlyazma”da bu söz belə olmalı idi, olmadı, o söz elə olmalı idi, olmadı… Bir kəlmə ilə cavab verirəm. Yoxdu söz! Var Söz! Var mahiyyətlər dünyası! Mənim üçün vacib olan çiynimi dilə söykəyib ondan o tərəfə - mahiyyətlər dünyasına baxmaq, onun siluetini oxucu təsəvvüründə canlandırmaq cəhdidir. Ortada “kon”a qoyulmuş mahiyyətlər dünyası varsa, dil nahamvarlıqları məni düşündürməz!
6.
Mifin Dastandakı və eləcə də bütün Azərbaycan ədəbiyyatındakı səlahiyyətli səfiri Dədə Qorquddur
7.
Peyğəmbərin yaranmasının şərti o deyil dir ki, işıqlı bir adam meydana çıxmalıdır. Əsas şərt odur ki, bu işıq qaranlıq kütlənin fonunda parlasın.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(19.12.2025)
Anar: “Vaqifin Vaqifsiz ilk doğum günü”
Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun “Yazıçı” nəşriyyatında Xalq yazıçısı Anarın “2=3+4, yaxud iki ailədə üç Xalq yazıçısı, dörd Xalq şairi” adlı kitabı işıq üzü görüb. Nəfis tərtibatlı, illüstrasiyalı kitab Azərbaycan ədəbiyyatı irsinə böyük töhfələr vermiş iki nəsildən, onlar barədə həqiqətlərdən və onların ədəbi nümunələrindən ibarətdir.
608 səhifəlik bu unikal kitabı tərtib edən Xalq yazıçısı Anar uzun illər ərzində təkcə öz yazdıqlarını yox, qəhrəmanlarının – Səməd Vurğun, Rəsul Rza, Nigar Rəfibəyli, Vaqif Səmədoğlu, Ənvər Məmmədxanlı və Yusif Səmədoğlunun yazdıqlarını eyni ideya-estetik yaradıcılıq məcrasına qoşaraq, onları eyni axında birləşdirərək ən yeni ədəbiyyatın ən milli paradiqması olaraq təqdim edibdir.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı kitabdan hissələri oxucularına təqdim edir.
ANAR, “VAQİFİN VAQİFSİZ İLK DOĞUM GÜNÜ”
Bu günlərdə cib telefonuma zəng gəldi. Açdım. Diksindim. VAQİF SƏMƏDOĞLU yazılmışdı. Həyat yoldaşı Nüşabə xanımdı, Vaqifin telefonundan zəng edirdi.
V.Səmədoğlunun haçansa mənə ithaf etdiyi şeirindən misraları xatırladım:
Dostum,
mən öləndən sonra
Basarsan maqnitofonun
səs qaytaran düyməsini,
bir dəfə də eşidərsən
artıq döyünməyən
qəlbimin səsini.
Bütün bunların təsiriylə Vaqifin doğum günü ərəfəsində bu şeir yarandı.
Hey ölümdən yazardı…
Ölüm – ani son deyil,
Ölüm çarəsiz, uzun
Sağalmaz bir azardı.
İndi sənin yoxluğun
Özü belə yönəldir
yazı yazan əlimi
“Məgər bilmirsən, – deyir, –
Həyat – müvəqqətidir,
Ölüm – daimi”.
Ən uzun həyatın da
Sonu ölümdür ancaq.
Ömür ötüb keçəcək,
Bizə ölüm qalacaq.
Ölümün qorxusunu
zarafata salırdın,
xəstəlikdən, ölümdən
bu cür qisas alırdın.
Kanseri lağa qoydun,
xərçəngə rişxənd etdin,
Ömrünün son anında
ölümə güldün getdin.
Həmin dənizdir dəniz,
Həmin yağışdı sənsiz,
Həmin günəşdi sənsiz…
Dünyam bomboşdu sənsiz..
Sənsiz ötüşüb keçir
Günlər, həftələr, aylar…
Bura həmin Buradır.
Vaqulya, Orda nə var?
3 iyun, 2015
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(19.12.2025)
