
Super User
Gənclər Kitabxanası Xalq şairi Fikrət Qocanın 90 illlik yubileyini gündəmdə saxlayır
2025-ci ildə Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi, Xalq şairi, Dövlət mükafatı laureatı Fikrət Qocanın anadan olmasının 90 ili tamam olur. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin Xalq şairi Fikrət Qocanın 90 illik yubileyinin keçirilməsinə dair imzaladığı Sərəncamdan irəli gələn tədbirləri həyata keçirmək məqsədilə Cəfər Cabbarlı adına Respublika Gənclər Kitabxanasında “Fikrət Qoca – Azərbaycan poeziyasında yeni ovqat” adlı biblioqrafik icmal hazırlanıb.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalına Kitabxanadan verilən məlumata görə, təqdim olunan materialda Xalq şairi Fikrət Qocanın 90 illik yubileyinin qeyd edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamının, akademik Bəkir Nəbiyevin “Şair fərdiyyəti”, yazıçı-publisist Pərvinin “Cildlərə sığmayan şair” adlı məqalələrinin tam mətni, elm, mədəniyyət, ədəbiyyat, mətbuat sahəsinin nümayəndələrinin, ictimai-siyasi xadimlərin onun haqqında söylədikləri dəyərli fikirlər yer alır. Biblioqrafik icmalda Fikrət Qocanın əsərləri, ön söz yazdığı, redaktə və tərtib etdiyi, məsləhətçisi olduğu kitabların, haqqında qələmə alınan nəşrlərin, məqalələrin biblioqrafik icmalı, şairin dövri mətbuatda dərc edilən şeir və yazılarının siyahısı verilir. Kitabxana əməkdaşları tərəfindən hazırlanan icmalda müəllifin müxtəlif illərdə dərc edilən “Seçilmiş əsərləri”, “Hələlik, qiyamətəcən...,” “Taleyin ağır taleyi”, “Ömrümdən anlar”, “Adi həqiqətlər” və haqqında qələmə alınan “Əbədiyyətə qovuşan "Od oğlu"”, “Fikrət Qocanın yaradıcılıq yolu”, “Azərbaycan poeziya çələngi” kimi 50-dən çox kitabın qısa annotasiyası və biblioqrafik təsviri təqdim edilir.
“Fikrət Qoca – Azərbaycan poeziyasında yeni ovqat” adlı biblioqrafik icmal kitabxananın rəsmi saytında yerləşdirilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(12.06.2025)
Gülmək üçün onun sadəcə üzünü görmək yetirdi
İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”
O, Azərbaycan komediyasının qızl pleadası nümayəndələrindən idi – Lütvəli Abdullayev, Bəşir Səfəroğlu, Əliağa Ağayev, Nəsibə Zaynalobva, Siyavuş Aslan və o – Hacıbaba Bağırov. Həqiqətən də gülmək üçün onun sadəcə üzünü görmək yetirdi.
Gəlin bu gün bu görkəmli aktyoru yad edək. Axı bu gün onun dünyaya gəldiyi gündür.
Azərbaycan SSR xalq artisti Hacıbaba Bağırov 1932-ci il iyun ayının 12-də Bakı şəhərində, fəhlə ailəsində anadan olub. Kiçik yaşlarından teatr sənətinə olan böyük həvəsi 1947-ci ildə orta məktəbi bitirəndən sonra, onu Azərbaycan Dövlət Akademik Dram Teatrı nəzdindəki aktyor studiyasına gətirib çıxarıb. Orada sənət korifeylərindən dərslər alıb – nəzəri və təcrübi vərdişlər teatra marağını və məhəbbətini daha da artırıb və 1950-ci ildə Lənkəran Dövlət Dram Teatrında ilk müstəqil yaradıcılıq fəaliyyətinə başlayıb.
1953-cü ildə Hacıbaba Bağırov Azərbaycan Dəmiryol Məktəbini bitirib, bir müddət Biləcəri deposunda maşinist köməkçisi işləyib. 1959–1960-cı illərdə Daxili İşlər Nazirliyinin klubuna rəhbərlik edib. 1960-cı ildə C.Cabbarlı adına Gəncə Dövlət Dram Teatrının aktyor truppasına qəbul olunub. Bu kollektivdə Fuad ("Almas"), Şahsuvar ("Komsomol poeması"), Rəşid ("Anacan") kimi müxtəlif səpgili rollar oynayıb. 1962-ci ildə Musiqili Komediya Teatrına dəvət olunub. Burada fəaliyyət göstərdiyi 26 il ərzində yaratdığı 50-dən çox surətin onun gülüş ustası kimi püxtələşməyində və populyar olmağında böyük təsiri olub.
Üzeyir Hacıbəyovun "Arşın mal alan"ında Soltan bəy, "O olmasın, bu olsun"da Məşədi İbad, Z,Hacıbəyovun "50 yaşında cavan"ında Orduxan, S.Ələsgərovun "Həmişəxanım"ında Cəbi Cüməzadə kimi tamaşaçıların dərin rəğbətini qazanmış rollarla milli mədəniyyətimizin inkişafına xidmət edib.
Teatrla yanaşı kino sahəsində də fəaliyyəti uğurlu olub. "Ulduz"da Möhsün, "Mehman"da Arif, "Onun bəlalı sevgisi"ndə Qaraxalov, "Alma almaya bənzər"də Məmmədəli, "Şirbalanın məhəbbəti"ndə Şirbala rolları kino həvəskarları tərəfindən maraqla qarşılanıb.
Bir də onun yaratdığı bir obraz olub ki, milyonlaral tamaşaçı onu təqlid edib, frazalarını əzbərləyib. Söhbət, Sonquludan gedir.
Filmoqrafiya
1. Kişilər
2. Sehrli çıraq
3. Salam, Zeynəb
4. General
5. Müşavirə
6. Aktrisanın təbəssümü
7. Bir az da Bahar bayramı
8. Məhəllə 2 Moskvada
Mükafatları
- Respublikanın Əməkdar Artisti
- Azərbaycan Xalq Artisti
- "Şöhrət" ordeni
- Qızıl Dərviş
Hacıbaba Bağırov 4 oktyabr 2006-ci il, 74 yaşında onikibarmaq bağırsağın iltihabından vəfat edib.
Allah rəhmət eləsin!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(12.06.2025)
“Uşaq hüquqları və uşaqların sosial müdafiəsi” mövzusunda maarifləndirici tədbir keçirilib
10 iyun 2025-ci il tarixində F.Köçərli adına Respublika Uşaq Kitabxanasında “Yeniyetmə və keçid” layihəsi çərçivəsində “Uşaq hüquqları və uşaqların sosial müdafiəsi” adlı tədbir keçirilib. Layihənin “Dialoq və ünsiyyət” rubrikasına aid olan bu tədbir “Konstitusiya və Suverenlik İli”nə həsr edilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalına Kitabxanadan verilən məlumata görə, tədbirdə Səbail rayonu 7 nömrəli tam orta məktəbin şagirdləri, müəllimlər və kitabxana əməkdaşları iştirak ediblər. Kitabxana əməkdaşı iştirakçılara “Uşaq hüquqları haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu barədə məlumat verib və mövzu ilə əlaqədar resursları əhatə edən təqdimat nümayiş etdirib. Təqdimatda bullinq və onun fəsadları, uşaqların təhlükəsizliyinin təmin edilməsi məsələlərinə toxunulub.
Tədbirin davamında şagirdlər diskussiyalarda fəal iştirak edərək, bullinqin qarşısının alınması və uşaq hüquqlarının qorunması ilə bağlı fikir və təkliflərini bölüşüblər. Sonda isə kitabxana əməkdaşı tərəfindən şagirdlərə “Göy Qurşağı” uşaq jurnalı hədiyə edilib.
Maarifləndirici tədbirin əsas məqsədi uşaqların hüquqi biliklərini artırmaq və onlara bullinqə qarşı düzgün davranış və müdafiə yolları barədə məlumat verməkdir.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(12.06.2025)
Bəzi sabahlar fərqli açılar - ESSE
Aynur İsmayılova, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Gözləmədiyin şeylərlə, gözləmədiyin xəbərlərlə səni qarşılayar. Sən axşamdan plan qurarkən, o sənə öz planları ilə gələr. Yaxşı ya da pis olmağından asılı olmayaraq, bu, həyatın gerçəyidir. Bəzi şeylər bizdən asılı olmadan baş verir. Bəzi şeylər sən istəsən də, istəməsən də baş verir.
Bu, səni həm sevindirə, həm də kədərləndirə bilər. Və hər ikisi sənə başqa gerçəkləri göstərər. Bu sabah sənə ya gözləmədiyin arzuyla, ya da arzulamadığın kədərlə qapını döyər. Sən isə bu qapını hər iki halda açmağa məcbursan. Çünki bu, həyatın planıdır. Nə dəyişə, nə də poza bilərsən. Həyat elə bir oyundur ki, hər gəliş içində bir sınaq, hər gediş bir iz buraxır. Sən isə bu izlərin içindən keçərək formalaşırsan.
Sən eyni pəncərədən baxırsan, ancaq dünya fərqli görünür. Qorxursan, çünki nə olacağını bilmirsən. Həyat isə sənə deyir: “Bilmədiyin şeylərdən qorxma, çünki ən çox böyüdüyün yer orasıdır.” Qaranlıqdan keçərək işığı tanıyırsan. Ayaqda qalmaq öyrədir sənə nə qədər güclü olduğunu.
Həyat bizə nə versə də, necə daşıdığımızdır önəmli olan. Hər nə olsa da, yıxılmamaqdır. Gözəl sabahları isə gülərək qarşılamaq və o sabahın verdiklərini doya-doya yaşamaq lazımdır.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(12.06.2025)
Bir ucu Qırmızı Qəsəbə, bir ucu Moskva, bir ucu Bakı
Azərbaycan Rəssamlar İttifaqında keçiriləcək növbəti sərgini beynəlmiləl sərgi də adlandıra bilərik. Onun sərhədləri Azərbaycandan başlayaraq Rusiyaya, İsrailə gedib çıxır.
Əslən Quba rayonunun Qırmızı qəsəbəsindəki Dağ Yəhudilərindən olan, hal-hazırda Moskvada fəaliyyət göstərən, əsərləri beynəlxalq müstəvidə nümayiş etdirilən, Azərbaycan Dağ Yəhudilərinin Rusiyadakı parlaq simalarından olan, daim əsərlərində Azərbaycanın milli adət-ənənələrini və Azərbaycandakı tolerantlığı, multikultural yaşam ənənəsini, Azərbaycan və Yəhudi xalqının qardaşlığını və dostluğunu tərənnüm edən və öz əsərlərində əks etdirən həmyerlimiz, Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının və Rusiya Rəssamlar Yaradıcılıq İttifaqının üzvü, xalçaçı-rəssam Albert Rəfiyevin əsərlərindən ibarət olacaq haqqında bəhs etdiyimiz sərgi.
Sərgi 13 iyun 2025-ci il tarixində, saat 17:00-da keçiriləcək.
Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının binası, xatırladaq ki, Xəqani küçəsi, 43 ünvanında yerləşir.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(12.06.2025)
TƏLƏBƏ YARADICILIĞI – Ebru Bayramovanın essesi
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Tələbə Yaradıcılığı rubrikasında bu gün təqdimatda Naqxçıvan Dövlət Universitetinin Filologiya ixtisası üzrə II kurs tələbəsi, “Gənc Yazarlar və Ədəbiyyatşünaslar” klubunun üzvü Ebru Bayramovadır. O, gənc yazar Ulucay Akifin yaradıcılığı barədə esse yazmışdır.
Ebru Bayramova,
“Uşaqlığın izləri...”
Oxuduğumuz kitablarda da, baxdığımız filmlərdə də, eləcə də, gündəlik həyatımızda, yaşamımızda görürük ki, uşaqlıqdan necə idiksə, elə də davam edirik. Düzdür, bəzi xüsusiyyətlərimiz dəyişə bilir. Lakintam dərinlərə ensək, bunun belə uşaqlığımızla əlaqəli olduğunu görərik.
Bəzilərimizin travma, bəzilərimizin xoş bir xatirə, bəzilərimizin isə bir vərdiş şəkildə arxasınca izləyir uşaqlıq illəri... Uşaqlığımızda yaşadığımız hadisələr böyüdükdən sonra belə vərdiş olaraq daima arxamızca gəlir.
Buna misal olaraq Ulucay Akifin “Pul axtaranlar” hekayəsindən bəhs etmək istəyirəm. Hekayədə göstəririlir ki, Ceyhun ilə İbiş adlı iki qardaş daima pul axtarışında idilər. Onlar kiçiklikdən bəri dostları ilə oyun oynamaq yerinə pul axtarmağı seçirdilər. İndi hekayəni oxumayanlar deyəcək: Pul axtarmaq?
Bəli, pul axtarmaq. Onların daim baxışları yerdə lur, çox insan keçən ərazilərdən, mağazaların qabağından daima pul axtarırdılar. Təəccüblüsü də odur ki, onlar həmişə axtardıqları pulu tapa bilirdilər. Hətta, dostları belə onlara təəccüblənirdi. “Onların hər dəfə yerdən pul tapmağına təəccüblənirdik. Eyni yollardan, eyni küçələrdən keçirik, bizim qabağımıza niyə çıxmır? Biz niyə tapmırıq?”
Və hekayənin sonunda da görürük ki, İbiş artıq bir oğru olaraq həbsdədir. Görünür ki, onlara artıq o pulu hərdən axtarıb tapmaq bəs etməyib. Əslində, hekayəni diqqətlə oxusaq, görərik ki, İbiş elə kiçikliyindən oğurluq etməyə meyilli idi. Hekayənin bir hissəsində İbiş ilə dostu yolla gedərkən, İbiş dostuna bir ev göstərib evdə heç kəsin olmadığını və oradan ərik yeyə biləcəklərini deyir. Onlar hasarı aşıb həyətə keçirlər. Sonra...
“Ağacdan düşəndən sonra İbiş evin həyətində gəzişməyə başladı. Əllərini pəncərənin şüşələrinə dirəyib bir xeyli evin içinə baxdı. Sonra bir müddət ehmalca evin qapısını dartışdırdı. Bir azdan mənə “bəsdi, gəl gedəy eee” deyib hasara dırmaşdı.”
Bəlkə də, qapı açılsa, İbiş girib o evdən oğurluq edəcəkdi, kim bilə bilər?”
Unutmayaq ki:"Uşaqlıqda atılan toxumlar, gələcəyin ağaclarını yetişdirir."
Elə hekayənin də mesajı budur.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(12.06.2025)
Şəkidə şair-publisist Vaqif Aslanın 75 illik yubileyi qeyd olunub
İmran Verdiyev,
Azərbaycan Respublikasının Əməkdar müəllimi. “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Oğuz təmsilçisi
Şəkidə müasir Azərbaycan poeziyasının istedadlı nümayəndəsi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin Şəki bölməsinin sədri, şair-publisist Vaqif Aslanın anadan olmasının 75 illiyinə həsr olunmuş yubiley tədbiri keçirilib.
Şəki şəhər İcra Hakimiyyətinin məlumatına əsasən bildiririk ki, Şəki şəhər Heydər Əliyev Mərkəzində keçirilən yubiley tədbirində Şəki Şəhər İcra Hakimiyyətinin rəhbərliyi, Milli Məclisin deputatları, AR Mədəniyyət Nazirliyinin, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının nümayəndələri, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvləri, ziyalılar, şəhər ictimaiyyətinin nümayəndələri, tələbələr iştirak ediblər.
Tədbir iştirakçıları əvvəlcə şairin kitablarından ibarət sərgi ilə tanış olublar.
Yubiley tədbirində qonaqları və tədbir iştirakçılarını salamlayan Şəki Şəhər İcra Hakimiyyətinin başçısı Elxan Usubov Şəkinin görkəmli şəxsiyyətləri, istedadlı insanları ilə Azərbaycanın mədəniyyət, incəsənət, ədəbiyyat tarixində önəmli rol oynadığını, belə şəxslərdən birinin də məhsuldar və istedadlı qələm ustası Vaqif Aslan olduğunu bildirib. Vaqif Aslanın şairliyi ilə yanaşı, dramaturq, tədqiqatçı və tərcüməçi kimi də tanındığını qeyd edən icra başçısı onu yubileyi münasibətilə şəhər ictimaiyyətinin adından təbrik edib, yeni yaradıcılıq uğurları arzulayıb.
Tədbirdə Milli Məclisin deputatları Cavanşir Feyziyev, Əli Məsimli, AR Mədəniyyət Nazirliyi Mədəniyyət üzrə Elmi-Metodiki və İxtisasartırma Mərkəzinin sektor müdiri Fariz Yunisli, AMEA-nın şöbə müdiri, filologiya elmləri doktoru Asif Rüstəmli, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, şair İbrahim İlyaslı, BDU-nun professoru Allahverdi Məmmədli, filologiya elmləri doktoru, şair İslam Sadıq, fizika üzrə fəlsəfə doktoru, şair Fikrət Əsgərov, tarix üzrə fəlsəfə doktoru Nazim Mustafa, ADPU-nun Şəki filialının direktoru, dosent Vurğun Məmmədov, Azərbaycan Yazıçılar birliyinin əməkdaşı Taleh Mansur çıxış edərək Vaqif Aslana yubiley təbriklərini çatdırıb, şairin yaradıcılığını, pedaqoji fəaliyyətini yüksək dəyərləndirib, onun haqqında səmimi ürək sözlərini, xatirələrini bölüşüblər, həmçinin şairin 75 illik yubileyi münasibətilə hazırlanmış “Ruhlarla danışan adam” adlı kitab haqqında məlumat verilib.
75 illik yubileyi münasibətilə şair-publisist Vaqif Aslana Şəki Şəhər İcra Hakimiyyətinin Fəxri Fərmanı və xatirə hədiyyəsi, həmçinin Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin sədri, Xalq yazıçısı Anarın yubilyara ünvanladığı təbrik məktubu, çıxış edənlər tərəfindən muxtəlif mukafatlar və xatirə hədiyyələri təqdim edilib.
Şair-publisist Vaqif Aslan çıxış edərək yubiley tədbirinin təşkilatçılarına, ünvanına dedikləri xoş sözlərə görə çıxış edənlərin hər birinə öz təşəkkürünü və minnətdarlığını bildirib.
Tədbirin bədii hissəsində Vaqif Aslanın şeirləri səsləndirilib, həmçinin Şəki–Zaqatala Regional Mədəniyyət İdarəsinin tabeliyində fəaliyyət göstərən 4 saylı Uşaq musiqi məktəbinin təqdimatında şairin sözlərinə bəstələnmiş mahnılar ifa olunub.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(12.06.2025)
Tənzilə sözünün mənası- güzəşt edən, narahatlıqları dəf edən və qeybdən gələn deməkdir..
Elman Eldaroğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Azərbaycan qadınlarının fədakarlığı barədə çox yazılıb, çox deyilib. Belə qadınların hər birinin həyatını araşdırdıqca parlaq nümunələrin şahidi olmaq olar. Elə qadınlarımız olub ki, tarix boyu ölkənin inkişafında mühüm rol oynayıblar, milli dəyərlərin, milli mənəviyyatın qoruyucusu olublar.“Kitabi-Dədə Qorqud” dastanındakı qadın obrazları bu gün də öz aktuallığını itirməyib. Hələ də aramızda belə qadınlarımız var.
Böyük şairimiz Nizami Gəncəvi öz əsərlərində ölkəni idarə edən müdrik, o cümlədən cəsur və fədakar qadınlardan çox danışıb. Hüseyn Cavidin “Qadın gülərsə şu issız mühitimiz güləcək, sürüklənən bəşəriyyət qadınla yüksələcək!”- ifadəsi qadına göstərilən ehtiramın bariz ifadəsidir. Bu dəfə sizə bir neçə aydan sonra 65 yaşı qeyd olunacaq bir qadın haqqında danışmaq istəyirəm...
Müsahibələrinin birində deyir ki:- “Mən həqiqətən də güclü qadınam, çünki çox mübariz, acılar yaşayan ailədən gəlmişəm. Nənəm türkiyəli olub, atamın atasının nənəmə görə çox başı ağrıyıb, həbs ediblər, sürgünə göndəriblər. Nənəm üç uşaqla təkbaşına qalıb. Mən bir az da nənəmə oxşayıram. Nənəm o bölgədə Kommunist partiyasının ilk üzvlərindən olub. Türk qızı o partiyaya üzv olub ki, ailəsini qorusun. İkinci Dünya müharibəsində əlində qamçı, atın belində kəndi idarə edib. Atam da bizi çox güclü böyüdüb, mən əsasən ondan tərbiyə almışam. Atamın bizə əsas iki nəsihəti olub. Birincisi oxumaq, həmişə deyirdi ki, qızlarımın diplomu onun cehizidir; ikincisi mübariz olmaq.
Ailəmiz həm də zəhmətkeş olub. Yadımdadır, atam bizi meşəyə- odun yığmağa aparardı və biz yoğun ağacları daşımağa atama kömək edirdik. Hamımız uşaqlıqdan əməyə öyrəşmişdik. Bizdə iş bölgüsü yox idi, hamı iş görürdü. Nənəm isə sərt qaydaları olan bir qadın idi. İmkan vermirdi ki, bir dəfə də olsun, biz şikayət edək. Yaxşı xatırlayıram, ortancıl qardaşım qonşu uşaqlarına döyülüb evə gəlmişdi deyə, nənəm onu qamçı ilə vurdu, dedi ki, ac qalacaqsan bu gecə, sənə yemək yoxdur. Onda anladım ki, güclü olmasam, məni də döyəcəklər...”
Çox yüksək enerjisi var. Bu enerji ona həmişə xoşbəxtlik gətirir. Praktiki zəkası ilə insanlarla münasibətini asanlaşdırır, dərin xarekteri ilə isə münasibəti canlı saxlaya bilir. Cəmiyyət içində şən olması, nəzakəti, daxili cazibəsi ilə sevilən insandır. Gözəl xarekteri və geniş maraq dairəsi sayəsində ətrafına insanları toplamağı bacarır. Evdə oturanda belə, özünə məşğul olacaq fəaliyyət tapa bilir. Dostluq onun üçün çox vacibdir. Necə deyərlər, dostları onun üçün əzizdir və onlar üçün hər cür fədakarlıq göstərməyə hazırdır. Amma bu fədakarlığa sadiq qalmayan dostları da olub. Gənclik illərində dostlarından aldığı yaralara görə, həmişə özünü qorumağa məcburdur. Gözəl liderlik qabiliyyəti var, cəsur və cəsarətlidir...
“Həmişə istəyirəm ki, mükəmməl olum. Heç vaxt razı olmaram ki, kimsə mənə "sən bu işi bacarmadın" desin. Qorxmadan bəlanın üstünə gedənəm. Həyat yoldaşım həmişə deyir ki, sən bəlaya gəl-gəl deyənsən. Çünki özümə söz vermişəm, dünya dağılsa da, şantaja, təhdidə boyun əymərəm. Heç vaxt. Çünki o səni sənlikdən çıxarar. Ona boyun əydinsə, səni qaranlığa sürükləyər. Bir nəfər var idi - Azərbaycanın bəlası. Ondan hamı qaçırdı, amma mən onunla uğraşdım. Çünki özümə arxayınam. İnsan başqalarına nələr yaşadırsa, hamısını özü yaşayır. Mən həyatımda iki dəfə haqsızlıq etmişəm, ikisi də vaxt keçəndən sonra öz başıma gəlib. O haqsızlığın üstündə nə qədər yaxşılıq etsəm də, yenə də onu yaşamışam...”- söyləyir.
Bəli, bu dəfə Sizə xalq şairi Sabir Rüstəmxanının ömür-gün yoldaşı, millət vəkili Tənzilə Rüstəmxanlıdan danışıram. O, 1960-cı il noyabr ayının 28-də Qərbi Azərbaycanın Amasya rayonunun Əzizbəyov kəndində anadan olub. 1969-ci ildə ailə vəziyyətiylə əlaqədər, Balakən rayonunun Qazbinə kəndinə köçüblər. 8-ci sinfi həmin kənddə başa vuraraq, təhsilini Bakı şəhərində Bakı Ticarət Texnikomuna davam etdirib. Orada mühasibat uçotu üzrə ixtisasa yiyələnib. Təyinatla Mingəçevir şəhərinin Ticarət İdarəsinə göndərilib. 1982-ci ildən bəri Azərbaycan Mərkəzi Kooperativlər İttifaqında (Azərittifaq) müxtəlif vəzifələrdə çalışıb. Hal-hazırda Azərittifaqda sədrin 1-ci müavini vəzifəsində işləyir. O, 1991-ci ildə Moskva Kooperativ İnstitutunun Bakı flialını iqtisadçı ixtisası üzrə başa vurub. 2012-ci ildə Bakı Dövlət Universitetində Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsini alıb. 1996-ci il may ayının 3-də Azəri Türk Qadınlar Birliyinin- sədri seçilib. Bir çox beynalxalq konfrans və simpoziumların təşkilatçısı və iştirakçısı olub. Rəhbəri olduğu Azəri-Türk Qadınlar Birliyi müxtəlif illərdə nüfuzlu sorğu mərkəzlərinin açıqladıqları nəticələrə görə, “ilin ən yaxşı təşkilatı” adına layiq görülüb. Ümumiyyətlə, Tənzilə xanımın xeyli mükafatı var. Onun təltif olunduğu mükafatları sadalamaqla vaxtınızı almaq istəmirəm. Amma bir şeyi qeyd etməyi vacib bilirəm ki, sinsəsini bir sıra medallarla yanaşı, “Şöhrət” ordeni də bəzəyir...
Deyir ki:- “Sabir bəylə evlənəndə atam mənə dedi ki, ay qız, sən hara gedirsən, bunun bütün ətrafı qadınla doludur. Dedim olsun, o qadınların öhdəsindən mən gələcəm. Sabir Rüstəmxanlı ona gələn sevgi məktublarını orada-burada gizlədirdi. Getdim arxivindən tapdım. Şairdir də, sevəcək, özü də şöhrətinin zirvəsində olan vaxtlar idi. 30-40 il bundan əvvəli danışıram sizə. Bir gün açdım, gördüm, ilahi, necə gözəl sevgi məktubları var. Lənkərandan bir qız yazmışdı, o məktubu oxuyanda ağladım. Dedim ki, ay Allah, bədii təfəkkürünə bax bunun, Sabir bəyi nə gözəl sevir, o məktublara baxanda qıza yazığım gəldi. Sevəndə də gözəl sevmək lazımdır, indiki gənclər elə sevə bilmir. İndiki sevgilərin çoxu əxlaqdan uzaqdır. O məktubları götürdüm, Qənirə Bəyzadəni çağırdım, dedim sən yaxşı jurnalistsən, həm də alimsən. Gəl, bu məktubları toplayaq, buna gözəl bədii don ver, məktubu yazanların adın verməmək şərti ilə kitab kimi çap edək. Sabir bəyin onda qarşıdan 50 illiyi gəlirdi, o kitabı həmin gün ona hədiyyə verdim. Şoka düşmüşdü, rəng alıb-rəng verirdi. Dedim ki, Sabir bəy, nə vaxta qədər gizlədəcəkdin bunu, sənin yaşanmış həyatın var, bu millət səni sevir, aralarında sənə sevgisi olan qadın da olacaqdı. Yazıq deyilmi bu məktublar?”
Tənzilə Rüstəmxanlı hal-hazırda Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyasının sədri Sabir Rüstəmxanlının müşaviridir. 2024-cü il növbədənkənar parlament seçkilərində Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyası üzvü kimi 70 saylı Neftçala seçki dairəsindən deputat seçilib. Onun şüarı "Neftçala üçün birlikdə"dir. Və parlamentin Azərbaycan - Türkmənistan parlamentlərarası əlaqələr üzrə işçi qrupunun rəhbəridir...
“Qadınlar siyasətə girməyə ehtiyat edir, qorxurlar. O qədər böyük əngəllərlə qarşılaşırlar ki. Bizdə qadının qadınlığı yaşına baxmadan ona silah olur. Mənim millətimdə qadın çox müqəddəsdir, həyat yoldaşı qədər hökmlüdür, kişi qadının namusuna söz atmaz. İllərdir Qərb və Şərq öz dəyərlərini bura gətirmək üçün işlədiyi projelər həyata keçirirlər. Bu projelərin nəticəsində doğulan nəsil var ki, mən onları tanımaq istəmirəm. Hansı ki, onlar siyasətə girmək istəyən qadınları təhqir edirlər. Bunlar hamısı fars əxlaqdır, türklərdə belə şeylər olmayıb. İndi də qadınlar siyasətə buna görə girməkdən qorxur. O çirkabı, iftiranı götürə bilən var, bilməyən var. Bunda zərrə qədər həqiqət payı olsa deyərsən ki, düz deyir, amma elə deyil və Azərbaycandakı qədər çirkab heç yerdə yoxdur. Bu gün sosial mediada nələrə rast gəlmirsən, adam o sözləri heç təklikdə olanda deyə bilmir...”- söyləyir.
Bəli, bu il Tənzilə xanım üçün yubiley ilidir. Yəqin ki, haqqında xeyli təbrik yazıları yazılıb, xoş sözlər söylənəcək. Qoy mənim bu söhbətim onun şəninə söylənəcək fikirlərə başlanğıc olsun! Tənzilə xanıma uzun ömür, can sağlığı, fəaliyyətində uğurlar arzulayıram...
...Az qala unutmuşdum, “Tənzilə” sözünün mənası- güzəşt edən, narahatlıqları dəf edən və qeybdən gələn deməkdir...
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(12.06.2025)
Ölümsüzlüyə qovuşmuş dahi yazar İSA MUĞANNA
İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”
O həqiqətən də ədəbi dahi idi. Çox təəssüf ki, yaradıcılığı həqiqi dəyərini hələ də almayıbdır. Amma hökmən alacaq. Onun ən azı “Məhşər” və “İdeal” romanları dünyanı fəth etməyə layiqdir.
Söhbət Azərbaycan SSR xalq yazıçısı İsa Muğannadan gedir. O İsa Muğannadan ki, bu gün onun doğum günüdür.
İsa Muğanna deyəndə onun fəlsəfi, dərin məzmunlu romanlarını oxumayanlar belə ən azı “Tütək səsi” filmini xatırlayırlar. Bu film də bir neçə mükəmməl romanı kimi bud ahi sənərkarın adını mədəniyyətimizin qızıl fnduna saldırıbdır.
İsa Muğanna (Hüseynov) 1928-ci ilin 12 iyununda Qazax qəzasının Muğanlı kəndində dünyaya gəlib.
Atası Mustafa məktəb müəllimi olub.
Orta məktəbi bitirdikdən sonra N.Nərimanov adına Tibb Universitetinə daxil olsa da (1945) 4 ay sonra İsa kəndə qayıdıb. Sonradan Azərbaycan Dövlət Universitetinin Filologiya fakültəsinə daxil olub. 1952-ci ildə Moskvadakı M.Qorki adına Ədəbiyyat İnstitutunu bitirib.
Azərnəşrdə Ədəbiyyat şöbəsinin redaktoru, "Literaturnıy Azerbaydjan" qəzetində nəsr şöbəsinin müdiri, C.Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyasında baş redaktor, Ssenari şurası üzvü, Azərbaycan SSR Dövlət Kinemotoqrafiya Komitəsində baş redaktor vəzifələrində çalışıb.
1948-ci ildən ədəbi fəaliyyətə başlamış İsa Muğannanın "Anadil oxuyan yerdə" yazısı ilk dəfə 1949-cu ildə "İnqilab və Mədəniyyət" qəzetində çap edilib. 1950-ci illərdən etibarən kitabları nəşr olunub. Ssenariləri əsasında ("26 Bakı Komissarı", "Nəsimi", "Ulduzlar sönmür", "Tütək səsi", "Nizami" və s.) filmlər çəkilmiş, əsərləri xarici dillərə tərcümə olunmuşdur. "26 Bakı Komissarı" filmi 1968-ci ildə Ümumittifaq Leninqrad Festivalının ən yaxşı tarixi-inqilabi film mükafatını alıb.
Düzdür, bəzi işlər, xüsusən “26 Bakı Komissarı” filmi ideoloji işə yaradığı üçün bu gün bizim üçün yabançıdır, bu da dövrün tələbinin bir qanunauyğunluğudur. Amma “Məhşər” və “İdeal” kimi şedevrlər də var ki, bütün dövrlər üçün aktualdır.
Kitabları
1. "Bizim qızlar" pyesi
2. "Dan ulduzu" pyesi
3. Hekayələr
4. Ömrümdə izlər
5. Pyeslər
6. Yanar ürək
7. Doğma və yad adamla
8. Cəhənnəm
9. Qəbiristan
10. "Saz" povest
11.”Məhşər”
12.”İdeal”
Filmoqrafiya
Ulduzlar sönmür,
26 Baki komissarı,
Tütək səsi,
Nəsimi,
Nizami
İsa Muğannanın şəxsiyyəti və yaradıcılığı oxucusu tərəfindən rəğbətlə qarşılandığı kimi, dövlət tərəfindən də yüksək qiymətləndirilmişdir. Ədibə Əməkdar incəsənət xadimi, Xalq yazıçısı fəxri adları verilmiş, 1998-ci ildə o, Ümummilli lider Heydər Əliyev tərəfindən İstiqlal ordeni ilə təltif edilmişdir. Daha sonra Nəsimi milli mükafatına layiq görülmüşdür. Yazıçının Nəsimi mükafatına layiq görülməsi onun Ədəbiyyata və Mədəniyyətə göstərdiyi xidmətlərlə bahəm, Nəsimi şəxsiyyətinə və tariximizə verdiyi töhfələrə dəyərdir.
Uzun müddət xroniki ürək çatışmazlığından əziyyət çəksə də heç vaxt yataq xəstəsi olmayıbdır İsa Hüseynov. Hey yazıb, yaradıb, fəal olub. 2014-cü il 1 aprel tarixində gecəyarısı qəfildən vəfat etdi. Dəfn mərasimi xaricdə yaşayan nəvəsinin gəlişi və iştirakı ilə Fəxri Xiyabanda gerçəkləşdi.
Xalq yazıçısının növbəti ömrü onun ölümsüzlüyü ilə başlandı və bu gün də davam edir. Bu dönəmdə onun əsərləri yenidən nəşr olundu, 2009-cu ildə tamamlanmış "Türfə” romanı 2015-ci ildə çap edilərək Muğannasevərlərə təqdim olundu. Ədəbiyyatşünas alim Şəmil Sadiqin müəllifi olduğu "İsa Muğanna yaradıcılığı İdeal işığında” adlı monoqrafiyasının nəşri də bu dönəmə təsadüf etdi.
İsa Muğannanın əsərləri ailəsi, oxucuları, haqqında yazılan elmi tədqiqat işləri (yaradıcılığı ilə bağlı) yazıçını bu gün də yaşadır. Muğannanın yaradıcılığı yalnız ədəbiyyatşünas alimlərin deyil, böyük şairlərin də maraq dairəsində olmuşdur. Xalq şairi Xəlil Rza Ulutürk ədibin "İdeal” romanının yazılmasından sonra "Sən mənə bir silah verdin” poemasını yazmışdır. Xalq şairi Zəlimxan Yaqub isə "Ün” poemasını İsa Muğanna yaradıcılığına həsr etmişdir.
Ruhu şad olsun dahi yazarın!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(12.06.2025)
Şel Silverştaynın uşaq şeiri
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının UŞAQ ƏDƏBİYYATINI TANIDAQ layihəsində Britaniya və Amerika uşaq şeirindən seçmələr təqdim edilir. Şeirləri ingilis dilindən tərcümə edən Şahin Xəlillidir.
Bu gün tanış olacağınız şeir Şel Silverştayna aiddir. O, Amerika şairidir.
Şel Silverştayn
(1930-1999)
ABŞ
Sehrli pozan
Sənə nədən danışım –
Çətin bu qız inana.
Karandaşın başında
Pozana bax, pozana.
Qız dönüb mənə dedi:
– Sən ağılsız moosan, moo!
Yalançının birisən!
Dediyimə, ay oğlan,
İnanmaq istəmirsən.
Nə bilmisən sən məni?!
Sildim mən də pozanla
Tez bu qızın şəklini!
Tənbəl Ceyn
Sən bu
Tənbəl
Ceynə bax,
İstəyir o,
Su içə
Hə,
Beləcə
Gözləyir,
Deyir –
Bəlkə,
Yağış,
Yağar
İndicə.
Görən məni
söyləyir...
Görən məni söyləyir –
Burnun lap atanındır,
Gözlərin babanındır,
Saçların ananındır.
Qaldı bircə öz belim –
O, mənim olanımdır.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(12.06.2025)