Mina Rəşid, “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün

Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət Nazirliyi və Azərbaycan Teatr Xadimləri İttifaqının təşkilatçılığı ilə Vətən Müharibəsi şəhidlərinin xatirəsinə həsr olunmuş "Qələbəyə aparan yol" elmi-praktik konfransı keçirilib.

Azərbaycan Teatr Xadimləri İttifaqının Mustafa Mərdanov səhnəsində keçirilən tədbirdə Mədəniyyət Nazirliyinin, Yeni Azərbaycan Partiyası Səbail rayon Təşkilatının, Teatr Xadimləri İttifaqının nümayəndələri, müharibə iştirakçıları, sənət adamları və media nümayəndələri iştirak ediblər.

Tədbirdə Vətən Müharibəsi şəhidlərinin xatirəsi bir dəqiqəlik sükutla yad edilib, Dövlət himninin sədaları altında 44 günlük müharibəni əks etdirən görüntülər nümayiş olunub. Çıxış edənlər - Mədəniyyət Nazirliyi İncəsənət və qeyri-maddi mədəni irs şöbəsinin müdiriİntiqam Babayev, Teatr Xadimləri İttifaqının sədri Hacı İsmayılov, Yeni Azərbaycan Partiyası Səbail rayon Təşkilatının sədri Muxtar Nağıyev, şəhid Rövşən Nurzadənin atası, Xalq artistiƏli Nurzadə, müharibə iştirakçıları Dağlar Yusifov vəRuslan Kərimov Azərbaycan Ordusunun keçdiyi şərəfli yoldan, ölkə Prezidenti, Ali Baş Komandan, cənab İlham Əliyevin müdrik siyasətindən, vətən oğullarının şücaətindən danışıbar.

Tədbir iştirakçıları şəhidlərin xatirəsini dərin ehtiramla yad edib, qazilərə can sağlığı arzulayıbar.

Sonda xatirə şəkilləri çəkilib.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(27.09.2025)

Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Azərbaycan ictimai-siyasi fikir həyatında özünəməxsus yeri olan millət vəkili, Milli Məclisin İctimai birliklər və dini qurumlar komitəsinin sədri, fəlsəfə doktoru Fazil Mustafanın yeni kitabı çıxıb. “Anladım. Tanıdım. Yaşadım” adlı bu əsər müəllifin həm öz yaşam təcrübəsini, həm də milli-mədəni düşüncə axtarışlarını əhatə edir.

Əkbər Qoşalı və Nərgiz Cabbarlının redaktorluğu ilə “AVE Print”də gün üzü görən nəfis kitab, müəllifin müxtəlif vaxtlarda qələmə aldığı esselərdən ibarətdir. Burada Fazil Mustafanın oxuduğu, öyrəndiyi, tanıdığı və birgə mübarizə apardığı şəxsiyyətlər haqqında düşüncələri təqdim olunur. Əsər xatirə və publisistik mətnlər toplusu olmaqla yanaşı, həm də düşüncə panoramı, millət və cəmiyyət fəlsəfəsinin aydın mənzərəsidir.

Kitab üç əsas bölmədən ibarətdir:

“Anladım” – müəllifin tarixdə və mədəniyyətdə dərin iz qoymuş şəxsiyyətlər haqqında esseləri;

“Tanıdım” – müəllifin şəxsən tanış olduğu və yaxından müşahidə etdiyi ədiblər, sənətkarlar, ictimai-siyasi və dövlət xadimləri ilə görüşləri, fikir mübadilələri;

“Yaşadım” – Fazil Mustafanın öz həyat yoluna, ideoloji mövqeyinə və mənəvi dünyasına səmimi baxışıdır.

Müəllif son bölümdə özünə belə bir sual ünvanlayır: “Xeyirli ömür yaşadımmı?” – və “Yaşadım” deyə cavab verir.

“Anladım. Tanıdım. Yaşadım” bir müəllifin şəxsi təəssüratlarının toplusu olmaqla yanaşı, Azərbaycançılıq ideyasının, milli kimlik və mədəni yaddaşın, insan ömrünün fəlsəfi dəyərinin bədii-fəlsəfi ifadəsidir. Kitab oxucunu həm tarixin dərslərini anlamağa, həm çağdaş dönəmin insanlarını tanımağa, həm də öz ömrünü yaşamağa sövq edir.

Fazil Mustafanın yeni kitabı özünü və millətini dərk etmək istəyən oxucular üçün düşüncə, yaddaş kitabı kimi xarakterizə oluna bilər.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(27.09.2025)

İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Haqqında danışacağım rəssam əsl universal olub. Rəssamlığın, rəngkarlığın istənilən sahəsində özünü sınayaraq uğur qazanıb. Üstəlik, fotoqrafiyaya da meyl edibdir.Bu gün onun anım günüdür. Onun, Zaur Kantemirovun.

Zaur Kantemirov 1942-ci il avqust ayının 28-də Bakıda dünyaya gəlib. O, M. Əliyev adına Dövlət İncəsənət İnstitutunun məzunudur. Əməkdar rəssam çoxsaylı beynəlxalq, ümumittifaq və respublika sərgilərinin iştirakçısı və mükafatçısı olub. Həmçinin müstəqil Azərbaycanın ilk poçt markalarından birinin müəllifidir. Son illər şüşə materialını əsas hədəf götürərək fantastik layihələrə imza atıb. "Şüşə qəlbli" təxəllüsünü də elə bu işlərinə görə qazanıb.

"Yaradıcılığı və Əsərləri"

Zaur Kantemirov çoxşaxəli sənət adamı idi; onun iş dairəsi aşağıdakılardır:

1. Qrafika və Plakat

O, qrafik işlərlə, plakat tərtibatları ilə məşğul olub

2. Rəngkarlıq

Müxtəlif rənggərlik əsərləri yaradıb — 2D kompozisiyalar, rəng və forma ilə işlər.

3. Monumental sənət və sənaye dizaynı

Böyük sahələr üçün kompozisiyalar, memarlıq və sənət sintezində tətbiqlər.

4. Fotoqrafiya

Görüntü tutmaq, sənət və sənədləşdirmə məqsədilə fotoqrafiya ilə məşğul olub.

5. “Şüşə qəlbli” layihələri

Son illərdə şüşə materialından istifadə edərək fantastik, heyrətamiz əsərlər hazırlayıb. Bu istiqamətdəki işi ona “Şüşə qəlbli” təxəllüsü qazandırıb.

6. Poçt markaları

Zaur Kantemirov müstəqil Azərbaycanın ilk poçt markalarından birinin müəllifi olub.

7. Pandemiya dönəmində onlayn sərgilər

COVID-19 dövründə o, “Global message” adlı virtual sərgi təşkil etmiş, həmçinin “Öncə Vətəndir” adlı onlayn fotoplakat sərgiləri ilə ictimaiyyətə mesajlar verib.

"Əhəmiyyəti və İrs"

Kantemirov, Azərbaycan müasir incəsənətində materiallarla — xüsusilə şüşə ilə — yeni ideyalar tətbiq edən sənətçidir. Onun yaradıcılığı cəmiyyətə vizual mesajlar, estetik düşüncələr və materialların sərhədlərini aşmaqla zənginləşib. Bir çox beynəlxalq, respublika və ümumittifaq sərgilərində iştirak etmiş, müxtəlif mükafatlara layiq görülüb. Onun işləri və fikirləri Azərbaycan incəsənət tarixinə daxil olmuş və gələcək nəsillərə nümunə təşkil edib

Zaur Kantemirov 27 sentyabr 2021-ci ildə vəfat edib.

Allah rəhmət eləsin!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(27.09.2025)

İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Ağdam təkcə muğam ifaçıları olan qüdrətli xanəndələr vətəni deyil, ümumən musiqiçilər vətənidir. Baxın, dünyalarca məşhur əfsanəvi “Qaya” qrupunun yaradıcısı da ağdamlıdır. Azərbaycan Respublikasının xalq artisti Teymur Mirzəyevdən gedir.

Bəli, Teymur Mirzəyev 1936-cı ildə Ağdamda anadan olub. Anası Bella İlyinşina əslən yəhudi olub. Qardaşı Tofiq Mirzəyev də musiqiçi və aktyor olub. Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasının xor-dirijor fakültəsini bitirib.

O, "Qaya" Dövlət ansamblının 1961-ci ildə yaradıb, qrupun həm bədii rəhbəri, həm solisti olub. Ümumittifaq və Beynəlxalq müsabiqələr laureatı "Qaya" ansamblı SSRİ məkanında və bir çox xarici dövlətlərdə tanınan kollektivlərdən biri olub. Bu kollektiv 1964-cü ildə Moskvada keçirilən Ümumdünya estrada müsabiqəsinin laureat adını qazanıb,I yer tutub.

T. Mirzəyev müasir Azərbaycan musiqi sənətini, milli ifaçılıq məktəbini zənginləşdirən, onun ənənələrini davam etdirən dəyərli sənətçilərdən biridir. Dünyanın ən nüfuzlu konsert salonlarındakı ansamblın çıxışları geniş dinləyici kütləsinə tanıdıb sevdirə bilib. Kollektivin böyük məharətlə ifa etdiyi əsərlər musiqi mədəniyyətimizdə xüsusi yer tutan bu gözəl sənət nümunələrini dinləyənlərin yaddaşına həkk olunub. Estrada ifaçılıq ənənələrini ləyaqətlə qoruyub yaşadan T. Mirzəyev kollektivin bədii rəhbəri kimi eyni zamanda, özünəməxsus ifa üslubu ilə milli ifaçılıq sənətimizi daha da inkişaf etdirib.

Kollektivlə birgə gözəl sənətkar milli mədəniyyətimizi dünyanın müxtəlif ölkələrində — Almaniyada, Avstriyada, Amerikada, Türkiyədə, Hindistanda, Afrikada, Çexoslovakiyada, İsraildə, Kanadada, Gürcüstanda, Ukraynada məharətlə təqdim etməklə, onu ayrı-ayrı xalqların nümayəndələrinə sevdirə bilib və musiqimizin təbliğində özünəməxsus xidmətlər göstərib.

O, eyni zamanda təcrübəli bir sənətkar kimi öz qayğısını gənclərdən əsirgəməyib. Klassik estrada, caz ifaçılığı məktəbinin yüksək ənənələri əsasında T. Mirzəyev bütün səy və bacarığını istedadlı ifaçıların yeni nəslinin yetişdirilməsinə sərf edib. Azərbaycan, rus, Qərbi-Avropa bəstəkarlarının əsərlərini və müxtəlif ölkələrin xalq mahnılarını yeni üslubda ifa etməklə az bir zamanda populyarlıq qazanıb.

Filmoqrafiya

1. Ürək... Ürək...

2. Əlvida, cənub şəhəri

Mükafatları

1. "Azərbaycan SSR əməkdar artisti" fəxri adı

2. "Azərbaycan Respublikasının xalq artisti" fəxri adı

Teymur Mirzəyev 27 sentyabr 2021-ci ildə vəfat edib.

Allah rəhmət eləsin!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(27.09.2025)

İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Həqiqətən də gənclər şəhəri tələbələr, idmançılar, həmçinin ulduz incəsənət xadimləri ilə tanınır. Onlardan biri də səhnənin ən ekstravaqant, yenilikçi müğənni-bəstəkarı və DJ Murad Arifdir.

Murad Arif 1981-ci il sentyabrın 27-si Sumqayıt şəhərində, incəsənət xadimi Arif Şükürov və bioloq Sənubər Şükürovanın ailəsində anadan olub. Ata tərəfdən əsli Füzulidəndir, ana tərəfdən isə Şuşalıdır. Məşhur tele-aparıcı Könül Arifqızının qardaşıdır.

Murad Sumqayıt şəhərində, 15 №-li, 28 №-li məktəblərdə və İstedad liseyində təhsil alıb. Beynəlxalq İqtisadi Münasibətlər fakültəsinin məzunudur.

Ali təhsil aldıqdan sonra, iqtisadiyyat sahəsini davam etdirməyib. 2002-ci ildə Radio Space 104 FM-də efir operatoru kimi çalışıb. Bundan sonra 104 FM ilə başlayaraq Lider Jazz FM, İctimai Radio, Day. Az Radiolarında DJ kimi fəaliyyət göstərib. Murad Arif həmkarı Leyla Quliyeva ilə Eurovision 2006-da mahnı müsabiqəsinin Azərbaycanda ilk şərhçisi olub. İlk apardığı televiziya verilişi isə, 2006-cı ildə, İTV efirində yayımlanan, həmkarı Hüsniyə Məhərrəmova ilə apardığı "Qaraj" verilişi olub.

Bundan başqa o Lider TV-də "Yeni Səhər", "Solo" və ATV kanalında "Gün keçir" verilişlərinin aparıcısı olub.2008-ci ildə, İsveçrənin Montrö şəhərində "Montreux Jazz Festival"-da silsilə proqramlar hazırlayıb.

2010-cu ildə Futbol üzrə Dünya Çempionatının açılış mərasiminin şərhçisi olub. Həmçinin "5 Звезд" Beynəlxalq musiqi müsabiqəsini şərh edib. "Böyük səhnə" müsabiqəsində münsif olaraq, Eurovision 2014 milli seçimində Dilarə Kazımovanın qələbəsində təşəbbüs göstərib. 2018-ci ildə Lider TV-dən ayrılaraq, müəllif layihəsi olan "Popumuz Var!" verilişini təqdim edib. İlk öncə YouTube üzərindən paylaşılan verilişin izləyici sayısı yüksək və yetəricə uğurlu proekt hesab olduğuna görə çıxan hər yeni bölümü YouTube ilə yanaşı İctimai TV- də eyniadlı proqramda da təqdim edib.

Uzun müddət Ayaz Qasımov, Xəyyam Nisanov, Yaşar Cəlilov və Elton Hüseynəliyevin musiqi prodüseri olub. 2008-ci ildən Murad Arif mahnı bəstəçisi kimi də tanınmağa baılayıb. 2008-ci ildə çalışdığı müğənni Ayaz Qasımova "Almalarınla" mahnısını təqdim edib. Mahnı efirlərə çıxan kimi ölkənin əsas hitlərindən birinə çevrilib. Bu uğurdan sonra, Azərbaycanın ən məşhur müğənniləri Murad Arif ilə əməkdaşlığa can atıb. O, Natəvan Həbibi, Aygün Kazımova, Röya Ayxan, Tünzalə Ağayeva, Sevda Ələkbərzadə, Faiq Ağayev və digər məşhur ifaçılara uğurlu nəğmələr təqdim edib. 2009-cu ildə Mədəniyyət Nazirliyinin sifarişi ilə keçirilən "Bakı Gecələri" müsabiqəsində Murad Arifin yazdığı "Sevdiyini söylə" mahnısı qalib olub. Mahnını Natavan Həbibi və İntizar səsləndirib.

2011-ci ildə müğənni Natəvan Həbibi, sözləri və musiqisi Murad Arifə məxsus olan "Təyyarələr" mahnısını Dənizli şəhərində keçirilən, "Turkcevizyon Muzik Festivali 2011" türkdilli xalqların festivalında təqdim edib. Onun mahnılarına, rəsmi icazə ilə, məşhur türk ulduzları Nil Karaibrahimgil, Ziynət Sali, DJ Suat Ateshdagli, müraciət edib, həmin nəğmələri albomlarına daxil ediblər.

Bundan başqa qeyri rəsmi şəkildə Murad Arif mahnıları, dəfələrlə Qazaxıstan, Özbəkistan, Rusiya ifaçıları tərəfindən mənimsənilib.

2014-cü ildə öz mahnılarını ifa edərək, o, solo karyeraya başlayır. Onun debüt nəğmələri "Həyat Yoldaşımsan", "İnşallah", "Saçların" ölkənin musiqi gündəminə rəng qataraq, diqqəti cəlb edib. 2018-ci ildə işıq üzü görən "Oppalara" mahnısı isə, Youtube-da 1 il ərzində 21 milyon baxış toplayaraq rekord vurub.

Həmçinin Murad 2020-ci ildə "The Voice Kids" beynəlxalq televiziya müsabiqəsinə Ustad seçilib

Yazdığı mahnılar

1. Almalarınla

2. İstanbul

3. Ay qız oyan

4. Sevdiyini söylə

5. İstidir

6. Şokolad

7. Bal kimi Ürəyimsən

8. Boom

9. Məni dəli kimi sevən adam

10. Təyyarələr

11. Oppalara

Sinqllar

1. Həyat yoldaşımsan

2. İnşallah

3. Tavla

4. Sevgililər

5. Dondurma

6. Sevdiyini söylə

7. Ürəyimsən

8. Yaşasın Sevənlər

9. Fərqliyəm

10. Saçların

Sonda onu da qeyd edim ki, Murad Arif heç bəxtindən gileylənmir. Niyə də gileylənsin. Ulduz olmağı bir yana, bəxtt sarıdan da bəxti gətirəndir. 2007-ci ildə Murad Dadaşovun "Maşın Şou" layihəsində, avtomobil qazanaraq qalib olub.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(27.09.2025)

İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

General Mədət Quliyev! Bu ad çoxlarına bəllidir. Daim gündəm təşkil etməyi bacaran, xidmətində qüsursuzluq nümayiş etdirən, təqdir qazanan bu şəxsin bu gün doğum günüdür.

Mədət Quliyev 1958-ci il sentyabrın 27-də hazırkı Gəncə şəhərində mühəndis Qəzənfər və müəllimə Zambaq Quliyevlərin ailəsində anadan olub. 1965-ci ildə Gəncə şəhərinin 1 nömrəli tam orta məktəbin birinci sinfinə gedib, 1975-ci ildə isə 8 nömrəli tam orta məktəbini bitirib. 1975–1980-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Bədən Tərbiyəsi İnstitutunda təhsil aldıqdan sonra, 1980–1982-ci illərdə həqiqi hərbi xidmətdə olub.

1997-ci ildə Azərbaycan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyinin Polis Akademiyasını hüquqşunaslıq ixtisası üzrə bitirib. Sambo üzrə idman ustasıdır. Triatlon idman növü ilə məşğuldur.

1982-ci ildə Gəncə şəhərinin "Dinamo" İdman Cəmiyyətində təlimatçı olaraq çalışıb. 1983-cü ildən Azərbaycanın daxili işlər orqanlarında xidmətə başlayıb, 1993–1994-cü illərdə Azərbaycan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyi Gəncə Şəhər Polis İdarəsinin Cinayət-Axtarış şöbəsinin Banditizmə Qarşı Mübarizə bölməsinin rəisi vəzifəsində çalışıb. 1993-cü il 10 dekabr tarixində cinayətkar dəstənin zərərsizləşdirilməsi zamanı ağır güllə yarası aldığına baxmayaraq, geri çəkilməyib və cinayətkarların zərərsizləşdirilməsinə nail olub

1994–1995-ci illərdə Azərbaycan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyinin Mütəşəkkil Cinayətkarlıqla Mübarizə İdarəsinin Yevlax-Qazax Regional Şöbəsini rəisi vəzifəsində çalışıb. Onun rəhbərliyi altında keçirilən əməliyyatlar nəticəsində ölkədə formalaşmış bir sıra cinayətkar dəstələr və reket qruplaşmalar məhv edilib. Həmçinin 1994-cü ilin oktyabr ayında Azərbaycanda dövlət çevrilişinə cəhd zamanı silahlı dəstənin zərərsizləşdirilməsində iştirak edib.

1995–1996-cı illərdə Daxili İşlər Nazirliyinin Mütəşəkkil Cinayətkarlıqla Mübarizə İdarəsinin reketlə mübarizə şöbəsinin rəisi olub. 1996–2001-ci illərdə həmin idarənin rəis müavini, 2001–2002-ci illərdə isə rəisi vəzifəsində çalışıb. 2002–2004-cü illərdə Baş Narkotiklərlə Mübarizə İdarəsinin rəisi, 2004–2006-cı illərdə Azərbaycan Respublikasında İnterpolun Milli Mərkəzi Bürosunun rəisi və 2006–2011-ci illərdə Daxili İşlər Nazirliyinin Baş Mühafizə İdarəsinin rəisi vəzifələrində işləyib.

14 fevral 2011-ci ildə Mədət Quliyev ədliyyə nazirinin müavini — Penitensiar Xidmətin rəisi vəzifəsinə təyin olunub və bu vəzifədə 2015-ci ilin oktyabr ayınadək çalışıb. Bu vəzifədə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 20 noyabr 2012-ci il tarixli 2552 nömrəli Sərəncamı ilə ona ədliyyə general-leytenantı ali xüsusi rütbəsi verilib.

20 oktyabr 2015-ci ildə Azərbaycan Respublikası milli təhlükəsizlik nazirinin birinci müavini vəzifəsinə təyin edilib və nazir vəzifəsini müvəqqəti icra edib. 14 dekabr 2015-ci ildə yeni yaradılan Dövlət Təhlükəsizliyi Xidmətinin rəisi təyin edilib. 20 iyun 2019-cu il tarixindən isə Azərbaycan Respublikasının müdafiə sənayesi naziri vəzifəsində çalışıb. 18 noyabr 2023-cü ildən Azərbaycan Respublikası Təhlükəsizlik Şurası katibinin müavinidir. Azərbaycan Avtomobil Federasiyasının vitse-prezidenti, 26 noyabr 2021-ci il tarixindən 24 aprel 2025-ci ilədək Azərbaycan Velosiped Federasiyasının prezidenti olub

Rütbələr

- Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 30 iyun 2005-ci il tarixli 866 nömrəli Sərəncamı ilə polis general-mayoru ali xüsusi rütbəsi verilib.

- Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 20 noyabr 2012-ci il tarixli 2552 nömrəli Sərəncamı ilə ədliyyə general-leytenantı ali xüsusi rütbəsi verilib.

- Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 21 oktyabr 2015-ci il tarixli 1462 nömrəli Sərəncamı ilə general-leytenant ali hərbi rütbəsi verilib.

- Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 26 sentyabr 2018-ci il tarixli 509 nömrəli Sərəncamı ilə general-polkovnik ali hərbi rütbəsi verilib.

Mükafatları

1. Azərbaycan Respublikası Prezidenti Heydər Əliyevin 26 dekabr 1995-ci il tarixli Fərmanı ilə "Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı" adı verilib.

2. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 20 noyabr 2014-cü il tarixli 881 nömrəli Sərəncamı ilə III dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni ilə təltif edilib.

3. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 26 mart 2018-ci il tarixli Sərəncamı ilə II dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni ilə təltif edilib.

4. 13 iyul 2022-ci ildə dövlətçilik ənənələrindəki xidmətlərinə görə "Avropa xidməti" ordeni ilə təltif edilib.

5. 2022-ci ildə "Türk Dünyası millətinə və dövlətçiliyinə üstün xidmətlərinə görə" Atatürk Beynəlxalq Mükafatı ilə təltif edilib.

6. Xorvatiya Respublikasının Təhlükəsizlik və Kəşfiyyat İdarəsinin medalı ilə təltif edilib.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(27.09.2025)

Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Məskunlaşma Proqramı – UN-Habitat, Ümumdünya Şəhərsalma Forumunun 13-cü sessiyası (WUF13) üçün rəsmi veb səhifəni istifadəyə verib. Xatırladaq ki, Forum 2026-cı ilin 17–22 may tarixlərində Bakı şəhərində keçiriləcək.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı unhabitat.org saytına istinadən xəbər verir ki, yeni istifadəyə verilmiş rəsmi veb platformada forum haqqında ətraflı məlumatlar – tədbirin proqramı, iştirak qaydaları, qeydiyyat prosesi, praktiki məlumatlar və tərəfdaşlar üçün imkanlar əks olunur.

Azərbaycanın WUF13-ə ev sahibliyi etməsi regionda dayanıqlı urbanizasiya sahəsində əməkdaşlıq və təcrübə mübadiləsi üçün unikal imkan yaradacaq..

UN-Habitat WUF13 üçün rəsmi veb səhifəsi ilə buradan tanış ola bilərsiniz:

https://wuf.unhabitat.org/

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(27.09.2025)

Sentyabrın 26-da "Gülüstan" sarayında Heydər Əliyev Fondu və Mədəniyyət Nazirliyinin birgə təşkilatçılığı, ICESCO və TÜRK Mədəniyyəti və İrsi Fondunun dəstəyi ilə XVII Beynəlxalq Musiqi Festivalı çərçivəsində “Üzeyir Hacıbəylinin irsi: keçmişdən bu günə” adlı beynəlxalq forum işə başlayıb.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, əvvəlcə qonaqlar sarayın foyesində Üzeyir Hacıbəylinin həyat və yaradıcılığına həsr olunmuş sərgi ilə tanış olublar.

MURAD HÜSEYNOV

Forumda açılış nitqi ilə çıxış edən mədəniyyət nazirinin müavini Murad Hüseynov deyib ki, 2009-cu ildən etibarən Heydər Əliyev Fondu və Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən təşkil olunan festival artıq musiqi həyatımızın ayrılmaz bir hissəsinə çevrilib. O bildirib ki, bu il Azərbaycan Respublikasının Prezidentinin imzaladığı Sərəncama əsasən Heydər Əliyev Fondu və Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən genişmiqyaslı Tədbirlər Planı hazırlanaraq icrasına başlanılıb. Belə ki, böyük bəstəkar, Azərbaycan professional musiqisinin banisi Üzeyir Hacıbəylinin anadan olmasının 140 illiyi ölkəmizdə dövlət səviyyəsində geniş qeyd olunur.

Nazir müavini onu da qeyd edib ki, “Üzeyir Hacıbəylinin irsi: keçmişdən bu günə” adlı beynəlxalq forum bu gün növbəti dəfə dəyərli elm və sənət xadimlərini bir araya toplayıb. İki paneldən ibarət bu forumda  Üzeyir Hacıbəyli yaradıcılığının qlobal aləmdə - Şərq və Qərbdə təcəssümü, onun dünya musiqi sənətində mövqeyi barədə mülahizələr və diskussiyalar dinləniləcəkdir.

Dahi bəstəkarın yaradıcılığına daha fərqli prizmadan baxış imkanları olacaqdır. Forumda yerli tədqiqatçılar, elm adamları ilə bərabər xarici qonaqlar da öz fikirlərini paylaşacaqlar.

AKTOTI RAİMKULOVA

Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun prezidenti Aktotı Raimkulova öz çıxışında Üzeyir Hacıbəylinin dünya, o cümlədın türk xalqları musiqisinin inkişafındakı misilsiz rolundan danışıb, “Üzeyir Hacıbəylinin irsi: keçmişdən bu günə” adlı beynəlxalq forumun əhəmiyyətinə toxunaraq, Hacıbəyli irsinin öyrənildikcə öyrənilməsinin vacibliyinə toxunubdur.  

ICESCO-nun Bakı ofisinin rəhbəri Abdulhakeem Alsenan, Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının sədri Xalq artisti Firəngiz Əlizadə, Üzeyir Hacıbəyli adına Bakı Musiqi Akademiyasının rektoru professor Fərhad Bədəlbəyli çıxış edərək Üzeyir Hacıbəylinin əbədiyaşar irsindən danışıblar.

Sonra forum iştirakçıları Üzeyir Hacıbəylinin həyat və yaradıcılığından bəhs edən filmi izləyiblər.

Gün ərzində Forum işini panel sessiyalarla davam etdirəcəkdir. 

Forum barədə xəbərlərimiz davam edəcək.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(26.09.2025)

 Гюлюш Агамамедова -

Постоянный автор журнала «Литературный Азербайджан», писатель, автор ряда книг на русском, французском, автор многочисленних рассказов, новелл, эссе и статей. Кроме того, она переводит с французского.

«Документальный роман». Читатель готов к тому, что большая часть романа отражает реальность. В поисках хорошей, обеспеченной жизни наши соотечественники, впрочем, как и люди других национальностей, испытывают судьбу в разных странах и попадают в разные обстоятельства. Отдаются эхом события, судьбы людей.

Интересна конструкция романа. Прием: роман в романе. История азербайджанца Мусы Алиева, исторического персонажа, прожившего драматическую, полную событий и свершений жизнь, перекликается с историей современного молодого азербайджанца Назима, чья судьба зеркально отражает жизни миллионов азербайджанцев, живущих в России и пытающихся заработать денег для своих семей в Азербайджане. Рынок, торговля, русская женщина. Все знакомо нашим современникам.

Невольно вспомнила роман Булгакова «Мастер и Маргарита». Роман в романе. Мастер и Иешуа. Современник и исторический персонаж. В отличие от Булгакова, Варис Елчиев не прибегает к мистике. Все происходящее, и в прошлом, и в настоящем – реально. Психологический портрет Назима, современного героя, выверен. Его желание всем угодить, главное, поймать удачу за хвост и разбогатеть, приводит к страданиям, к несчастьям самого Назима и его близких.

Контрапунктом проходит жизнь Мусы Алиева, чьи правила позволили ему пережить и выйти победителем из самых драматичных, опасных ситуаций. Правила Мусы Алиева – лаконично изложенные, предваряют рассказ о том, как то или иное правило действует в реальности. Всего 20 правил. 6 правило связано с чтением книг. Приведу две цитаты из этого правила. «Книги предназначены не только для времяпровождения или образования.... Еще одно из преимуществ книг в том, что они могут дать ответ на тысячу вопросов, показать пути выхода из тысячи трудных ситуаций, и по мере чтения они запечатлеваются в вашем подсознании. А эта информация может вам помочь справиться с бедами и трудностями, с которыми столкнетесь на определенном этапе вашей жизни».

Еще одна особенность романа: яркое проявление рока. Судьбы. V симфония Бетховена начинается со звуков, имитирующих стук в дверь. Это судьба стучится в дверь. От нее не уйти. В данном романе рок выполняет роль спасательного круга, не дающего Назиму утонуть, покончить жизнь самоубийством. Также и для Мусы Алиева. В случае с Назимом – это объявление в газете, с Мусой – кулон с драконом, подаренный дядей. Оберег.

Елчиев задает направление роману, где человек рождается с определенным набором генов, предопределяющих его дальнейшую судьбу. То есть фатум и есть то, что заложено в человеке с рождения. Однако... Автор выбрал более сложную и интересную версию развития личности. Не черно-белую, а многоцветную. На примере жизни академика Мусы Алиева, прошедшего огонь, воду и медные трубы, благодаря созданному им своду моральных правил, которым он старался следовать. Не могла не вспомнить о жизни народного писателя Азербайджана Мирзы Ибрагимова. Столько событий и испытаний выпало на его долю. Он также, как и Муса Алиев, прошел сложный путь с честью. Вероятно, и у него были свои правила. 

 Поначалу мне показалась наивной идея автора о том, что чужой опыт, чужие принципы, в данном случае правила жизни академика Мусы Алиева, могут повлиять на образ мыслей Назима, взрослого сложившегося мужчины. Автору роману удалось убедить Назима, непутевого молодого человека следовать правилам Мусы Алиева, а заодно и читателей в том, что моральные принципы, сколько бы над ними не насмехались прагматики, помогают преодолеть, казалось бы, непреодолимые препятствия.  Назим – современный герой романа, начиная читать мемуары Мусы Алиева, неожиданно обнаруживает для себя определенную пользу от прочитанного, в самом обыденном смысле слове. Он на практике применяет правила жизни академика. 

Ткань романа прихотлива. Факты, связанные с историей Азербайджана, России, вплетенные в жизненный путь академика Мусы Алиева, перекликаются с современными реалиями, хорошо нам знакомыми. Исторические события в Азербайджане перестают быть сухими фактами, становятся волнующими эпизодами из жизни. История семьи Мусы Алиева в полной мере отражает драматический период развала Российской империи, армяно-азербайджанских погромов, образования Азербайджанской Демократической Республики.

Современная наша жизнь также через некоторое время станет историей. Все невзгоды и радости, переживаемые нами, сегодня превратятся в исторические события.

Безусловно, Муса  Алиев - личность выдающаяся видится на расстоянии иначе, шероховатости стираются, остается суть. Если человек несет свет, то появляется ореол святости. Что мы и видим в романе. 

Прошлое и настоящее перекликаются иногда неожиданным, роковым образом. Рассказывая о периоде раскрепощения азербайджанской женщины, времени, когда азербайджанки стали снимать чадру, Варис Елчиев приводит случай, который, как ни удивительно схож с тем, что происходит в наши дни.

«В те дни убили 18-летнюю девушку, которая приехала из Губадлы, училась в Баку и жила по соседству с нами (с семьей Мусы Алиева). Они были глубоко потрясены этим инцидентом. Вся азербайджанская милиция занималась поисками убийцы. И в конце концов выяснилась ужасающая правда. Девушку убили приехавшие из района отец и дед, «За то, что она опозорила свой род, скинула чадру, отказалась выйти замуж за богатого жениха и поступила в институт».

В ноябре 2024 года на экраны вышел фильм азербайджанского режиссераАлихана Раджабова (Əlixan Rəcəbov) «Сария» (Səriyyə). Действие фильма происходит в XXI веке, но удивительное сходство с событиями начала XXвека огорчает и настораживает. К счастью, в наше время девушка осталась жива и сумела выбрать свой путь.  Данное совпадение обстоятельств не единично. Они возникают в разных эпизодах романа. Менталитет той или иной нации меняется медленно, а в случае возникновения чрезвычайных ситуаций, генетическая память дает о себе знать, как ее положительные стороны, так и отрицательные.

У Мусы Алиева генетическая память никогда его не подводила. Выработанные им правила жизни основывались также и на опыте предков.

Муса Алиев из тех людей, кто не стремился к успеху любым путем, когда для достижения поставленной цели все средства хороши. Его главная задача – быть полезным обществу, стране. И у него получилось.

Конечно, Муса амбициозен, что объяснялось его обширным кругозором и чрезвычайной жизненной энергией.  Однажды, еще юношей Муса увидел здание, которое произвело на него большое впечатление. Исмаиллийе. Здание, выстроенное Мусой Нагиевым в честь рано ушедшего из жизни сына Исмаила. На фронтоне здания арабской вязью выведена надпись. Ее прочел прохожий. «Суета мира не удивительна. Удивительно, как люди не теряются в этой путанице». Муса Алиев не потерялся в суете жизни.

В романе Алиев представлен как человек-оркестр. Его назначали на должности руководителей отраслей, находящихся в упадке. И каждый раз ему удавалось наладить работу. Одним из методов, которыми руководствовался Алиев, являлось наличие трех сценариев развития событий. Планов А, Б, В. В наше время опытные политики часто упоминают о необходимости иметь план Б. О третьем варианте никто не вспоминает. Возможно, по причине отсутствия трехмерного видения реальности происходит столько катастроф. Реальность упрощается, становится черно-белой, полутона исчезают.

Обратимся к современному герою, Назиму. Елчиев для вразумления непутевого Назима в одном из эпизодов использовал прием антитезы. Писатель отправил своего современного героя сначала в цирк, а затем в мечеть. Цирк, как земная жизнь, с калейдоскопом развлечений и забот. Детское восприятие реальности.

Мечеть – обитель духа, убежище для обездоленных и страдающих. Любопытно, что Елчиев, противопоставляя неким образом две ипостаси жизни, не впадает в дихотомию. Плохо-хорошо. Черный-белый. Полутона присутствуют.

В романе есть эпизод, где Назим, не так давно приобщившийся к чтению и, благодаря усвоенным истинам, сумевший разрешить свои проблемы, советует подростку, попутчику, игравшему в игру на телефоне:

– Друг, а ты знаешь, как полезно читать биографии известных людей, покоривших в жизни большие высоты? Обязательно чему-то у них научишься и применишь полученные знания в жизни.

Подросток, точно также, как и Назим в недалеком прошлом, проигнорировал совет незнакомого мужчины. Но кто знает, возможно, однажды мальчик откроет книгу и найдет в ней что-то важное для себя.

Судьбы Мусы Алиева и Назима перекликаются в романе Елчиева. Государственный муж Муса Алиев и непутевый молодой человек Назим, в определенном смысле дополняют друг друга. Разные эпохи, главные герои, разительно отличающиеся друг от друга, и все же автор нашел общие ориентиры: моральные ценности. Елчиев, рассказывая о выдающемся деятеле Мусе Алиеве и о нашем современнике Назиме, сумел убедить читателя в приоритете моральных ценностей.

Неизбежный пафос в жизнеописании Мусы Алиева смягчен прихотливой и не всегда праведной жизнью Назима.

Интересный получился роман, к тому же в нем читатель знакомится с малоизвестными историческими фактами. 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(26.09.2025)