Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”             

Ta qədimdən filosoflar, yazıçılar, dövlət xadimləri uğur barədə, məqsəd və hədəfə çatma yolları barədə fikirlər söyləmiş, rəy bildirmişlər. Bu söylənilənlərdən ən qiymətliləri aforizim halını almış, tarixin sınağından çıxaraq bu günə qədər gəlib çıxmışdır.

Bu aformzmləri elə bircə dəfə oxumaq insana bəs edir ki, fikir təlatümlərindən qopub müəyyən qərarları qəbul etsin, özünə lazımi keyfiyyətlər aşılasın, uğura, məqsədə doğru gedən düz yolu tapıb inamla, qətiyyətlə irəliləməyə nail olsun. Bu cür kəlamlardan bəziləri, düşünürəm ki, uğura doğru yolunuza işıq tuta bilər.

Hər cür çətinlik qüvvəni artırır.

C.Ferrari

İnsan öz qüvvəsinə inandığı vaxt istəyinə nail olur.

L.Feyerbax

Mübarizə bizi məqsədə yaxınlaşdırır və cəmiyyətdə yerimiz olduğunu sübut edir.

E.Heminquey

Əldə edilməsi mümkün olmayan ali məqsədlər bizə əldə edə biləcəyimiz kiçik məqsədlərdən daha əzizdir.

İ.Höte

Tərəqqi məqsəd, ideal isə nümunədir.

V.Hüqo

Böyük insanlar öz qarşılarına müəyyən məqsəd qoyurlar, qalan adamlar isə istəklərinə uyğun hərəkət edirlər.

V.İrvinq

Adam evdən çıxanda nə edəcəyi barədə fikirləşməli, evə gələndə isə nə etdiyi haqqında düşünməlidir.

Kleovul

Uzaqgörən adam hər bir istəyi üçün dəqiq yer ayırmalı və sonra bunları ardıcıl surətdə həyata keçirməyə başlamalıdır. Bizim tamahkarlığımız çox vaxt bu ardıcıllığı pozur və eyni vaxtda bir neçə məqsəd güdməyə sövq edir, nəticədə biz əsas məqsədi nəzərdən qaçırırıq.

F.Laroşfuko

Hətta ən astagəl adam da məqsədinin aydınlığını göz önündə saxlayırsa, onun işi məqsədsiz dolaşan adamlardan daha irəli gedir.

K.Lessinq

İstədiyini əldə etmək və ondan lazım olduğu kimi bəhrələnmək ağıllı insanın başlıca hədəfidir.

H.Makkey

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(17.12.2025)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Güney Azərbaycan Poeziyası Antologiyası layihəsində Təbriz təmsilçimiz Əli Çağlanın növbəti təqdim etdiyi şair Əhərdə yaşayan Xan Sənəmdir.

Xan Sənəm

Əhər

 II

Metabolizm idi, nəydi bilmədim,

İçimdə fırtına qopardı ancaq.

Cinsimin birinci kötəyin yedim,

Şirin günlərimi apardı ancaq.

Elə tez gəldi ki, ağzımda qaldı,

On üç yaşlığımın oyuncaq dadı.

Erkək arxadaşlar qəribə oldu,

Hələ də bilmirəm bu nə qaydadı.

Ayda bir gələnə mən necə satım –

Babamın gündəlik dizlərin axı?

Hayanda oturum, hayanda yatım?

Dilimdə dolaşmır sözlərin çoxu.

Darıxan anlarım yerikləyəcək,

Abimin sım-sıcaq qoynuna canım.

Görəsən ona da anam deyəcək?!

Görəsən onu da qəribə sanım?!

Təbiət gör necə dərdə salıb ki,

Nə təhər yazıram, şeirim utanır.

Qələmimdən gücü elə alıb ki,

Şəriət odunda mənliyim yanır.

Günahkar günahın gizlədən kimi,

Özümü sandığa qoyuram hər ay.

Utancı gözümdən oxuyur hamı,

Görəsən neçə qız vardı mənə tay?

Klasmen edirəm qadınlığımı,

Deyirəm bu hansı bölümdür görən?

Mələklər qutlayan yeni doğumu,

Mən niyə sanıram ölümdür görən?

Bir daha otuz gün yaxınlaşıram,

Anamın sızlayan gəlinliyinə.

Xanlığın dağların bir-bir aşıram,

Qan dolur şerimin bağrına yenə.

Yenə hiss edirəm başqa bir mənəm,

Yenə güllər bitir yanaqlarımdan.

Babam gəlsə deyin: “Yatıbdır Sənəm”,

Anama deyirəm yenə arımdan.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(17.12.2025)

Xalq yazıçısı, akademik Kamal Abdullanın əsərlərindən seçilmiş bir sıra qranula – cövhər sayıla biləcək məqamları “Ədəbiyyat və incəsənət” oxucularına təqdim edir.

Kamal Abdulla özü seçilmiş bu cövhərlər barədə yazır: “İllərdən bəri yazdığım müxtəlif şeirlərin, esselərin, pyeslərin, hekayə və romanların, publisistik məqalələrin və elmi əsərlərin, verdiyim intervülərin hər birinin içində yer almış və bu gün də öz məzmunu, tutumu, forması ilə diqqətimi çəkən misralar, cümlələr günlərin bir günü sanki dil açıb mənə dedilər ki, bizim bir-birimizdən zaman və məkanca ayrılığımıza son qoy və bizi bir-birimizin yanında yerləşdir. Sən görəcəksən ki, bu zaman biz tamamilə yeni bir cazibədə zühur etmişik. Onlar qeyri-səlis məntiq dili ilə desək, içində olduqları mətnin qranulaları (ilkin vacib hissəcikləri) idi. Qranula, başqa cür ifadə etsək, cümlədən (mətndən) bütün artıq hissələri siləndən sonra yerdə qalan cövhərdir.”

Bu günlərdə “Everest” nəşriyyatında müəllifin “Seçmələrin seçməsi-qranulalar” adlı kitabı da işıq üzü görmüşdür.

Beləliklə, hər gün Kamal Abdulladan 7 qranula:

1.

Nitsşe: “Homer deyirmiş ki, şairlərə inanmaq düz deyil.”

Bunu Füzuli də deyirdi.

2.

Qafiyə mənə gözəl bir qadının mini ətəyini xatırladır. Qafiyə var – qulaq qafiyəsidir, qafiyə var – söz kökünün qafiyəsidir. Ətək yuxarıya doğru qalxdığı kimi qafiyə də kökə doğru dartınır.

3.

“ Əvvəlki o təmiz nəfəsin hanı?

Bir balaca xaric səs var içində.

Mənə deyən gərək səsləri tanı,

yaxşı tanı, sonra yer ver işində.”

4.

Füzuli “şəbi-hicran yanar canım” deyil. Ən azından təkcə bu deyil. Füzuli yenicə doğulmuş Qeysin adından Allaha müraciətlə dediyi “həm ver mənə qəm yemək kəmali, həm aləmi qəmdən eylə xali...” misralarının içindədir.

5.

“Yır-yığış etmək vaxtıdı,

 Dur ayağa, getmək vaxtıdı,

Dünyadan itmək vaxtıdı,

 Bu vaxt bir də ələ düşməz.”

6.

Yazıçı var, oxucusunu dinləyiciyə çevirir, yazıçı var - tamaşaçıya.

7.

“Sosializm realizmi ədəbiyyata nə verdi?” sualının cavablarından biri budur: O, bütləşdirməkdən bezənlərin yeni estetikasını ortaya qoydu. Əks istiqamətdən elə ədəbi dünyanın konturlarını cızdı ki, orada iki üstəgəl iki dörd eləmir. Bu formulu hər bir bədii mətndə axtarıb tapmaq lazımdır. İki üstəgəl iki dörddürsə, bu, sosrealizmdir. Yox, əgər dörd deyilsə, bu, tamam başqa şeydir, metafizikadır.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(17.12.2025)

Dekabrın 20-də Azərbaycan Dövlət İqtisad Universiteti və Hədəf Şirkətlər Qrupunun təşkilatçılığı ilə Bakıda III Təhsil Menecerləri Forumu keçiriləcək.

Təhsildə innovasiya, rəqəmsallaşma və effektiv idarəetmə modellərinin əsas istiqamət kimi götürüldüyü  forum təhsil sahəsinin liderlərini bir araya gətirərək yerli və xarici ekspertlərin ən aktual trendlər, innovativ yanaşmalar, tətbiq edilə bilən həllər barədə çıxışlarının təqdim edəcəyi böyük platformadır.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalına Hədəf-dən verilən məlumata görə, “Gələcəyin təhsil modelini birlikdə formalaşdıraq” devizi ilə keçiriləcək forumda spikerlər  “Alfa nəslinin təlim-tərbiyəsində yeni yanaşmalar”, “Qiymətləndirmə nəticələrinin real tədris dəyişikliklərinə təsiri və məktəb rəhbərlərinin rolu”, “Təhsil dairəsi nəzəriyyəsi -  texnologiyanın HR sahəsində tətbiqi və təhsil menecerlərinə təsiri” , “Müasir məktəb idarəçiliyi və innovativ model yanaşmaları”, “Təhsildə maliyyə dayanıqlılığı və büdcənin effektiv idarə olunması”,“Süni intellekt dövründə təhsil: imkanlar və gələcək perspektivlər” kimi aktual mövzularda çıxış edəcəklər. 

Qeyd edək ki, forum çərçivəsində Təhsil Texnologiyaları Sərgisi də təşkil ediləcək. Sərgi təhsil sahəsində çalışan mütəxəssislərə ən müasir texnoloji yenilikləri bir arada görmək, təcrübədən keçirmək və innovativ həllərlə tanış olmaq imkanı yaradacaq.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(17.12.2025)

İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Mən ona belə qiymət verərdim:

Sovet dönəmi ədəbiyyatımızın ən parlaq nümayəndələrindən biri, görkəmli yazıçı, ictimai xadim, böyük azərbaycançı!

Bu gün Xalq yazıçısı Mirzə İbrahimovun anım günüdür.

Mirzə İbrahimov 1911-ci il oktyabrın 28-də İranın Sərab şəhəri yaxınlığındakı Eyvəq kəndində (indiki İran İslam Respublikası, Şərqi Azərbaycan ostanı, Sərab şəhristanı, Şərəbiyan dehistanı, Eyvəq kəndi) anadan olub. 1918-ci ildə atası və böyük qardaşı ilə Bakıya gəlib. Əvvəlcə anası, sonra isə atası vəfat edəndən sonra kiçik yaşlarından Balaxanı və Zabrat kəndlərində muzdurluq edib çörək pulu qazanıb. Azərbaycanda sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra 1926–1930-cu illərdə Balaxanı fabrik-zavod məktəbində oxuyub və işləyib. Bədii yaradıcılığa da Zabrat fəhlə ədəbiyyat dərnəyinin üzvlüyündən başlayıb.

Mirzə İbrahimovun "Qazılan buruq" adlı ilk şeiri 1930-cu ildə "Aprel alovları" məcmuəsində dərc olunub. Bundan sonra dövri mətbuatda şeirləri nəşr olunub. O, ilk tənqidi, publisist məqalələrini, hekayə və oçerklərini də 30-cu illərdə yazıb. 1932-ci ildə beşilliklərin nəhəng tikintilərini və sosialist sənayesinin inkişaf sürətini öyrənmək üçün Ukraynaya — Donbas şaxtalarına, Dnepropetrovsk sənaye müəssisələrinə səfərdə olub, "Giqantlar ölkəsində" adlı oçerklər kitabını qələmə alıb. Azərbaycan Dövlət Elmi-Tədqiqat İnstitutunun ikiillik hazırlıq şöbəsində təhsil aldıqdan sonra partiya onu Naxçıvan MTS siyasi şöbəsinə — "Sürət" qəzetinin redaktoru vəzifəsinə göndərib. "Həyat" (1935) pyesi bu dövrün bəhrəsi olub

İkinci dünya müharibəsinin ağır sınaq illərində əsərləri, istərsə də fabrik-zavodlarda, kəndlərdə əsgəri hissələrdə odlu-alovlu çıxışları ilə düşmənə nifrət və qəzəb aşılayıb. 941-ci ildə Cənubi Azərbaycanda olarkən "Vətən yolunda" qəzetinin məsul redaktoru vəzifəsində işləyib. 1942-ci ildə Uzaq Şərqdə Xabarovsk, Vladivostok və s. hərbi dairələrdə 416-cı diviziyanın döyüşçüləri ilə görüşlərdə iştirak edib.

O, milli filoloji elmi kadrların hazırlanması sahəsində böyük işlər görüb. 20 avqust 1956-cı ildə Azərbaycan SSR Ali Sovetinin "Azərbaycan SSR-in dövlət dili haqqında Azərbaycan SSR-in Konstitusiyasına maddə əlavə edilməsi haqqında qanunu qəbul etməsi bu yüksək dövlət təşkilatının rəhbəri Mirzə İbrahimovun böyük səyləri nəticəsində mümkün olub. Onun sayəsində Azərbaycan SSR-də fəaliyyət göstərən rus, erməni və gürcü dilli məktəblərdə Azərbaycan dilinin tədrisi qanunlarda rəsmiləşdirilib. Həmçinin onun "Azərbaycan dili dövlət idarələrində" adlı məqaləsində (1956) milli məsələ ilə bağlı tale yüklü problemlər ön mövqeyə çəkilib.

Əsərləri

1. Giqantlar ölkəsi

2. Həyat üçün

3. Həyat (pyes)

4. Böyük demokrat

5. Azad

6. Gələcək üçün.

7. Böyük dayaq (Roman)

8. Mədinənin ürəyi (Hekayələr)

9. Xəlqilik və realizm cəbhəsindən

10. Murovdağın ətəyində

Mirzə İbrahimov 1993-cü il dekabrın 17-də Bakıda vəfat edib, Fəxri Xiyabanda dəfn olunub.

Allah rəhmət eləsin!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(17.12.2025)

İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

İxtisaslaşmış aktyor və aktrisa...

Günümüzdə xüsusən bizim kinoda və teatrda beləsini heç əli çıraqla da axtarsan tapa bilmərsən. Ancaq mən birini tanıyıram. Bu gün 70 illik yubileyi qeyd edilən Rəhilə Məmmədovadır o. Möminə Xatunu da yaradıbdır, Nüşabəni də... Üstəlik, Məhsətini də. Hamısı Azərbaycanın lider xanımları – dövlətçilikdə və mədəniyyətdə.

Rəhilə Məmmədova 17 dekabr 1955-ci ildə anadan olub. 1982-ci ildə Azərbaycan Dövlət İncəsənət Univertsitetini bitirib, həmin ildən də Şəki Dövlət Dram Teatrında işləyib. 1986-cı ildən Gəncə Dövlət Dram Teatrında və eyni zamanda 2001-ci ildən Gəncə Dövlət Nizami Poeziya teatrında fəliyyət göstərib

İşlədiyi müddətdə aşağıdakı rolları oynayıb:

- “Şair və Hökmüdar” (Məhsəti)

- “Memarın məhəbbəti” (Möminə xatın)

- “İsgəndərnamə” (Nüşabə)

- “ Qapı” (Ana)

Rəna Temurqızının “Dərd yükü” tamaşasının həm quruluşçu rejissoru həm də Ana obrazının ifaçısı olub. B. Vahabzadə və Z. Yaqubun şerləri əsasında Pərvanə Qurbanovanın səhnələşdirdiyi “Yaddan çıxmaz Qarabağ” tamaşasənən aparıcı olub.

Volterin “Sadiq və ya Tale” povestinin motivləri əsasında Fərman Rzayevin səhnələşdirdiyi “ Əlmanə” tamaşasında – Cahan məleykəsi obrazı üzərində işləyib. 27 may 2018-ci ildə Azərbaycanın əməkdar artisti fəxri adına layiq görülüb.

Gəlin aktrisanı yubileyi münasibətilə ürəkdən təbrik edək.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(17.12.2025)

Kənan Məmmədli, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Bu günə təsadüf edən əsas əlamətdar hadisələri diqqətinizə çatdırırıq:

Ekzotik Butan Krallığında Kralın taxta çıxmasının ildönümü bayramı

Butan sözü Odlu Əjdahanın torpağı kimi tərcümə olunur. Ölkə bu adı ona görə alıb ki, Himalaydan tez-tez şiddətli çovğunlar gəlib yerlə-göyü bir edir. Bütpərəstliyin ən möhkəm dayaqları olan bir ölkədir Butan. Bu bayram 1907-ci ildən qeyd edilir, onda ki, Vançkuq Butan kralı kimi ilk dəfə taxta əyləşib. Vançkuq müstəqil dövlət qurub, butanlıları birləşdirib, beləcə də tarixə düşüb.

Tximpu Asiyada ikinci paytaxt şəhəridir ki (digəri Pxenyandır) orada işıqfor yoxdur. Və Butan dünyada yeganə ölkədir ki, örda tütün satışı rəsmən qadağan edilib. Butan həm də dünyada yeganə ölkədir ki, öz əhalisinin üzərinə Konstitusiya ilə öhtəlik qoyub ki, ətraf mühiti mühafizə etsinlər. Butanın bir özəlliyi də odur ki, öz adət-ənənəsini, buddizmi, mental dəyərlərini qorumaq üçün uzun illər televiziya və radionun, sonrakı dönəmlərdə də internetin istifadəsinə rəsmən qadağa qoyulmuşdu, yalnız 2001-ci ildən bu izolyasiya aradan qaldırıldı. Burada ilk seçki isə yalnız 2008-ci ildə baş tutub, butanlılar özlərinə deputatlar seçiblər. Özü də karuselsiz, filansız.

Butanda çoxlu Budda məbədləri var, Himalayın əbədi qarla örtülü landşaftının misilsiz gözəlliyi var, buna görə də ölkənin əsas gəlir mənbəyi turizmdir. Qəribədir ki, gəlir üzrə ikinci sırada poçt markaları durur, Butan markalarını dünyada həvəslə alırlar.

Butan əhalisi varlı deyil, amma xöşbəxtdir. Çünki iqliminin dağlıq olması, sərt şaxtalar, əkin torpaqlarının azlığı, təbii sərvətlərin minimum olması səbəbindən ölkə özü kasıb ölkədir, hamının güzəranı oxşardır. Biri də var, elə bir ölkədə yaşayasan ki, ölkə varlı ola, bir ovuc insan milyonlara sahib çıxa, xalq özü isə yoxsulluqdan inləyə.

17 dekabr. “İsgəndər” raketi və Kürd bayrağı

Bu gün Beynəlxalq seks xidmətçilərinin zorakılıqdan qorunması günüdür. Lətifəsi bizdən uzaq, sonrakına keçək. Ruslar Raket qoşunları gününü qeyd edirlər (“İsgəndər”lər də bu qeydetmənin tərkib hissəsidir), ukrainlər Dövlət icra qulluqçuları gününü. Beloruslarda bu gün kino günüdür. Azərbaycanda məskunlaşan, xoş güzəran, gözəl rifah içində yaşayan kürdlər də bu gün bayram edəcəklər, belə ki, bu gün tüm kürdlərin bayramıdır, Kürd bayrağı günüdür; Amerikalılar isə Milli ağcaqayın şirəsi gününü qeyd edirlər.

17 dekabr. Tarixi hadisələrlə zəngin gün

2003-cü ilin bu günündə dünya prokatına “Üzüklərin hökmdarı” filmi daxil olub, sonra da bolluca Oskarlar yığıb. 1992-ci ildə Çexoslovakiya parlamenti ölkənin ləğvi və yerində Çexiya və Slovakiya kimi iki dövlətin yaradılması barədə qanun imzalayıb. 1990-cı ildə Moskvada SSRİ deputatları dördüncü qurultayda Qorbaçovun istefasını tələb ediblər. 1989-cu ildə ABŞ-ın Fox telekanalında “Simpsonlar” multserialının premyerası baş tutub. 1986-cı ildə Kembric hospitalında tarixdə ilk dəfə eyni zamanda bir insana ürək, qaraciyər və ağciyər köçürülməsi edilib. 1962-ci ildə Granada TV-də əfsanəvi Beatles qrupunun ilk teleçıxışı baş tutub. Onlar Love Me Do mahnısını oxuyublar.

Bu gün həm də aviasiya işçiləri üçün önəmli gündür. 1903-cü ilin bu günündə Orvill Rayt özü düzəltdiyi təyyarə ilə tarixdə ilk təyyarə uçuşunu həyata keçirib, bu uçuş 12 saniyəlik olub. 1790-cı ildə Meksikada üzərinə asteklərin təqvimi çizilmiş daş tapılıb. 1777-ci ildə isə amerikalılar üçün çox əhəmiyyətli bir hadisə baş verib: Fransa Şimalı Amerikadakı Britan koloniyalarının müstəqilliyini tanıyıb. Britan koloniyaları da gələcək ABŞ dövlətinini təşkil edib.

17 dekabr. Kimlər gəldi, kimlər getdi...

2011-ci ilin bu günündə Şimali Koreyanın lideri, tarixin ən məşhur diktatorlarından biri Kim Çen İr vəfat edib. 1999-cu ilin 17 dekabrında müstəqil Azərbaycan mətbuatının qurucularından biri, “Azadlıq” qəzetinin yaradıcısı, unudulmaz jurnalist Nəcəf Nəcəfov cəmi 44 yaşında dünyadan köçüb. Allah rəhmət eləsin. 1993-cü ilin bu günündə tanınmış Azərbaycan yazıçısı, Azərbaycan SSR xalq yazıçısı Mirzə İbrahimov, 1987-ci ilin bu günündə isə milyonlarla sovet adamını gözləri yaşarıncaya qədər güldürən komediya aktyoru Arkadiy Raykin dünyadan köçüblər. Milyonlarla kişini əfsunlamış aktrisa Mila Yovoviçinsə bu gün doğum günüdür, 36 yaşı tamam olacaq. 1924-cü ilin bu günündə Nuxada Şirməmməd Hüseynov dünyaya gəlib, Azərbaycanın görkəmli və unudulmaz alimini gəlin yad eləyək, ruhu şad olsun deyək. 1930-cu ildə məşhur Penthouse jurnalının yaradıcısı Bob Quççione doğulub. 1908-ci ildə kimya üzrə Nobel mükafatçısı, Amerika alimi Uillard Libbi dünyaya gəlib. 1905-ci ildə Qazaxın İkinci Şıxlı kəndində Azərbaycan SSR-in xalq yazıçısı Osman Sarıvəlli anadan olub. 1881-ci ildə Amerika etnoqrafı, elmi antropologiyanın banisi Lyuis Henri Morqan dünyasını dəyişib. 1830-cu ildə isə Cənubi Amerikada ispan müstəmləkəçiliyi ilə mübarizə aparan dünyaca məşhur şəxs – Simon Bolivar vəfat edib, yeri gəlmişkən, Boliviya dövləti onun adı ilə adlandırılıb.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(17.12.2024)

İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Yazıçılardan kimin yolu Gəncəyə düşürsə, mütləq Xəzangül xanımı arayır. O, axı Azərbaycan Yazıçılar Birliyi Gəncə bölməsinin sədridir. Vəzifəsini, işini, ədədbiyyatımızı, Gəncəni, bir də ata yurdu Borçalını çox sevir bu xanım. Yaradıcılığı da torpağa, yurda, insanlara sevgi təlqin eləyir.

Xəzangül Hüseynova 1947-ci il dekabr ayının 17-də Gürcüstanın Borçalı qəzasının Qirixlı kəndində doğulub. Orta məktəbi qızıl medalla, Gəncə Dövlət Pedaqoji İnstitunun Kimya-biologiya fakültəsinin kimya şöbəsini fərqlənmə diplomu ilə bitirib. Yazıçı-filoloq, əməkdar müəllim, professor Bağır Bağırov "Xəzangül" adlı kitabını onun yaradıcılığına həsr edib. Şair İmir Məmmədlinin tərcüməsində "Ekvebi" adlı kitabı gürcü dilində nəşr olunub.

"Məhəbbətin qənimi" adlı mənzum pyesi Gəncədəki C. Cabbarlı adına dram teatrında müvəffəqiyyətlə tamaşaya qoyulub. Gəncə şəhəri, N. Rəfibəyli adına 43 nömrəli orta məktəbin direktorudur. 1988-ci ildən Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvüdür. 2014-cü il sentyabrın 10-dan Azərbaycan Yazıçılar Birliyi Gəncə bölməsinin sədridir.

2008-ci ildən Türkiyə Avrasiya Yazarlar Birliyinin üzvüdür.  2014-cü ilin Prezident təqaüdçüsüdür. Beynəlxalq Rəsul Rza mükafatçısı və həmçinin Mikayıl Müşfiq mükafatçısıdır. 27 noyabr 2017-ci ildə "Əməkdar mədəniyyət işçisi" fəxri adına layiq görülüb.

Kitabları

- Qaya üstə bitən çiçək

- Yeddinci göylə söhbət

- Ömür şikəstəsi

- Ekvebi (gürcü dilində)

- Günəş məni aldadır

- Könlümdən baxan günəş

- Özümü axtarıram.

Xəzangül xanımı doğum günü münasibətilə səmimi qəlbdən təbrik edirik. Ömür bağçasının güllərini heç zaman xəzan vurmaması diləyi ilə.

“Ədəbiyyat və incəsənət”
(17.12.2025)

Nigar Xanəliyeva, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondu ilə Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun “Ədəbiyyat və incəsənət” portalında yayımlanan Türk dünyası məşhurları haqqında olan layihəsində bügünkü söhbətimiz Azad Mirzəcanzadə barədədir.

Azad Xəlil oğlu Mirzəcanzadə (29 sentyabr 1928 – 17 iyul 2006) — Azərbaycanlı alim, akademik, texnika və neft-mədən elmləri sahəsində görkəmli tədqiqatçı və pedaqoq idi. O, Azərbaycan elminə, neft-qaz sənayesinin nəzəri əsaslarının yaradılmasına və təhsil sisteminə əhəmiyyətli töhfələr vermişdir.

Azad Mirzəcanzadə 1928-ci il sentyabrın 29-da Bakı şəhərində anadan olmuşdur. Ali təhsilini Azərbaycan Sənaye İnstitutunda (indiki Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti) dağ mühəndisi ixtisası üzrə 1944–1949-cu illərdə almış, daha sonra elmi fəaliyyətə başlamışdır.

Elmi karyerası sürətlə inkişaf etmişdir: 1951-ci ildə fəlsəfə doktoru (texnika elmləri üzrə namizədlik), 1957-ci ildə elmlər doktoru elmi dərəcəsi almış, 1959-cu ildə isə professor elmi adını qazanmışdır. 1969-cu ildə Azərbaycan Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü seçilmişdir.

Mirzəcanzadə elmi-pedaqoji fəaliyyətini həm Azərbaycan Dövlət Universiteti Nəzəri Mexanika kafedrasında, həm də Azərbaycan Sənaye İnstitutunda davam etdirmişdir. O, SSRİ EA Mexanika Problemləri İnstitutunun şöbə müdiri, Ufa Neft İnstitutunun kafedra müdiri kimi fəaliyyət göstərmiş, 1992–2003-cü illərdə isə Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Ali Attestasiya Komissiyasının sədri, 1993–2003-cü illərdə Elm və Texnika Komitəsinin sədri olmuşdur. Bu dövrdə o, Azərbaycan Patent Agentliyinin əsasını qoymuşdur.

Akademik Mirzəcanzadə neft-qaz sahəsində ciddi elmi nailiyyətlərə imza atmışdır. O, ilk dəfə qaz-kondensat və qeyri-Nyuton neftli yataqların nəzəri əsaslarını yaratmış və qazkondensat sistemlərin süzülməsi üçün əsas differensial tənliklər işləyib hazırlamışdır. Onun tədqiqatları neft-qazçıxarma sənayesində mürəkkəb proseslərin sistemli təhlilinə, hidrodinamik modellərin və reotexnologiya yanaşmalarının tətbiqinə gətirib çıxarmışdır.

Mirzəcanzadənin elmi fəaliyyəti yalnız neft mühəndisliyi ilə məhdudlaşmayıb — o, fiziki-kimyəvi mexanika, riyazi modelləşdirmə, oyunlar nəzəriyyəsi, qərar qəbuletmə metodları və avtomatik idarəetmə üzrə də əhəmiyyətli işlər görmüşdür. Onun rəhbərliyi altında 250-dən çox fəlsəfə doktoru və 100-dən çox elmlər doktoru hazırlanmışdır.

Azad Mirzəcanzadə 500-dən çox elmi məqalənin və 50-dən artıq ixtiranın müəllifidir. O, Rusiya Təbiət Elmləri Akademiyasının, Başqırdıstan Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü seçilmiş, Onun tədqiqatları Azərbaycanda və xaricdə geniş tanınmışdır.

Əlavə olaraq, Azərbaycan dövləti tərəfindən bir çox yüksək mükafatlarla, o cümlədən “İstiqlal” ordeni ilə təltif olunmuşdur. Onun əsərləri və töhfələri Azərbaycan elminin inkişafına mühüm təsir göstərmişdir.

Azad Mirzəcanzadə 2006-cı il iyulun 17-də Bakı şəhərində vəfat etmişdir.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(17.12.2025)

İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Onda 2004-cü il idi. Azərbaycan Dövlət Opera və Balet teatırında Puççininin "Boqema" operası nümayiş olunurdu.  Gənc solistin ifa etdiyi Mimi partiyası müğənnin simasında milli opera səhnəmizdə yeni bir ulduzun parladığından xəbər verdi. O ulduz Dinarə Əliyeva idi…

Dinarə Əliyeva 17 dekabr 1980-ci ildə Bakı şəhərində anadan olub. Bülbül adına orta ixtisas musiqi məktəbini 1998-ci ildə bitirib. 2004-cü ildə isə Bakı Musiqi Akademiyasını magistr pilləsi üzrə bitirib. Musiqi Akademiyasının aspiranturasında təhsil alıb.

Hələ 1998-ci ildə Bülbül adına məktəbin şagirdi ikən D. Əliyeva Vokalçıların orta ixtisas musiqi məktəbləri üzrə keçirilən VII Respublika müsabiqəsində iştirak edib və müsabiqənin laureatı olub. 2002 – 2005 illərdə Azərbaycan Dövlət Opera və Balet teatırın solistı olub. 2004-cü ilin əvvəllərində, Puççininin "Boqema" operasındakı parlaq ifasını artıq qeyd etdim.

2005-ci ildə C. Verdinin "Trubadur" operasının tamaşasında Leonora partiyası ilə Dinarə öz sənət bioqrafiyasına daha bir uğur yazıb.  Dinarə Əliyeva "Traviata" operasında əsas partiyalardan biri Violetta partiyası üzərində çalışıb.

Yüksək istedadı ilə fərqlənən və BMA-nı fərqlənmə diplomu ilə bitirən D. Əliyeva 2004-cü ildə dünya şöhrətli müğənni Monserrat Kabalyenin Bakıya səfəri zamanı onun keçirdiyi ustad dərsində çıxış edib və gənc vokalçının ifası M. Kabalye tərəfindən yüksək qiymətləndirilib

2005-ci ildə D. Əliyeva Vokalçıların Bülbül adına III Beynəlxalq müsabiqəsində iştirak edib, nüfuzlu münsiflər heyəti onun ifasını çox bəyənib və D. Əliyeva üçüncü yerin sahibi kimi laureat adına layiq görülüb.

2007-ci ildə Dinara Əliyeva Maria Kallas festivalında laureatı olub, 2009-cu ildə Yelena Obraztsova beynəlxalq mahnı müsabigəsinin laureatı olub. 2010-cu ildə Əliyeva Plasido Dominganın mahnı müsabigəsinin laureatı olub. Gənc olmasına baxmayaraq D. Əliyeva artıq milli vokal sənətimizi Azərbaycanın hüdudlarından kənarda ləyaqətlə təmsil edib.

Misir və Rusiyada keçirilən Azərbaycan mədəniyyəti günlərində D. Əliyevanın parlaq ifasına tamaşaçılar tərəfindən yüksək qiymət verilib. Dinarə Əliyeva eyni zamanda bir çox hökumət və yubiley tədbirlərində çıxış edib. 27 may 2018-ci ildə Azərbaycanın xalq artisti fəxri adına layiq görülüb. Rusiya Böyük teatrının solistidir.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(17.12.2025)