İlqar İsmayılzadə,

fəlsəfə üzrə fəlsəfə doktoru, "Həməşəra" mətbu orqanının təsisçisi və baş redaktoru, Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi və Azərbaycan Yazıçıar Birliyinin üzvü, yazıçı-publisist, "Ədəbiyyat və incəsənət" portalının Cənub təmsilçisi

9 Noyabr Azərbaycan Respublikasının Dövlət Bayrağı Günü, eyni halda Azərbaycan Respublikasının rəsmi dövlət bayramıdır. 2009-cu ildən etibarən noyabr ayının 9-da qeyd olunur. Qeyd olunma tarixi isə 1918-ci ilin 9 noyabrında Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti tərəfindən Azərbaycan bayrağının dövlət bayrağı kimi qəbul edilməsi əsasında təyin edilmişdir. Bir sıra qərar və düzəlişlərdən sonra belə qərara alındı: "Yaşıl, qırmızı və mavi rənglərdən, ağ aypara və səkkizbucaq ulduzdan ibarət olan bayraq Milli bayraq hesab edilsin..."

Azərbaycan bayrağının üç rəngi (mavi, qırmızı, yaşıl) və ortadakı ağ rəngli aypara ilə səkkiz guşəli ulduzun hər birinin öz mənası və fəlsəfəsi vardır. Bu rəng və simvollar Azərbaycan xalqının tarixi, dini və mədəni dəyərlərini təmsil edir. Belə ki, mavi rəng türklüyü, qırmızı rəng Azərbaycançılıq məfkurəsini, modernliyi, tərəqqini və insan hüquqlarını, yaşıl rəng İslam dinini tərənnüm edir. Bayraqdakı aypara və ulduz isə İslamı və türklüyü simvolizə edir.

Unutmayaq ki, Azərbaycan bayrağı yalnız sadə bir parça deyil, əslində böyük məna və fəlsəfəni özündə ehtiva edən milli kimlik vəsiqəsidir.

Bayraq hər bir millətin dövlət suverenliyi, milli qüruru və istiqlaliyyətinin göstəricisidir.

Azərbaycan bayrağı milli kimliyimiz və eyni halda Odlar Yurdu Azərbaycanın qədim tarixinin simvoludur.

Bayrağımızda işlənmiş hər bir rəng qədim tariximiz, milli kimliyimiz və ideologiyamızın mənasını bizlər üçün bəyan edir.

Biz müqəddəs Azərbaycan bayrağını əlimizə aldıqda, əslində keçmiş tariximiz, mədəniyyətimiz və milli-mənəvi məfkurəmizi tərənnüm etmiş oluruq.

Bayrağı göz bəbəyimiz kimi qorumalı, onu övladlarımız və gələcək nəslimizə sevdirərək yaşatmalıyıq. Bu, təkcə sadə vətəndaşların deyil, vəzifəsi, fərdi, ictimai və siyasi mövqei və mənsubiyyətindən asılı olmayaraq hər kəsin, bu vətənin suyunu içən və çörəyini yeyən hər bir vətəndaşın vazkeçilməz borcudur. Bayrağa qarşı sayğısızlıq isə tariximiz, mədəniyyətimiz və milli-mənəvi dəyərlərimizə qarşı sayğısızlıqdır.

Əslində hər ilin belə bir müəyyən gününün Dövlət Bayrağı Günü kimi qeyd edilməsi millətin öz milli-mənəvi kimliyinin göstəricisi olan bayraqla yenidən beyət etməsi, onu daim qorumaq və ucalarda zirvələndirməsi üçün əhd-peyman bağlamaq fəlsəfini daşıyır...

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(09.11.2025)

İmran Verdiyev, 

Azərbaycan Respublikasının Əməkdar müəllimi. “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Oğuz təmsilçisi

"Kitabi-Dədə Qorqud" dastanı xalqımızın zəngin tarix salnaməsi və söz abidəsidir.Ulu öndərimiz Heydər Əliyev bu kitabı "Xalqımızın ana abidəsi" adlandırır və onun haqqında deyirdi: "Bizim zəngin tariximiz, qədim mədəniyyətimiz və milli-mənəvi dəyərlərimiz "Kitabi-Dədə Qorqud" eposunda öz əksini tapmışdır... "Kitabi-Dədə Qorqud" həm də bizim etika kitabımız, əxlaq kodeksimizdir. Böyüyə hörmət, ata-anaya məhəbbət, iman və etiqad, namus və qeyrət, ailəyə, torpağa, vətənə sədaqət - bu insani keyfiyyətlər, mənəvi məziyyətlər Qorqud övladlarının qanına ana südü ilə, ata nəfəsi ilə birlikdə daxil olur və son mənzilə qədər də onlarla birlikdə gedir. Dədə Qorqud dünyasındakı milli dəyərlər, stereotiplər, rituallar sistemi əslində hər bir azərbaycanlının varlığının ayrılmaz hissəsidir".

Burada dövlətçilik elementlərini və dövlətə xas olan rəmzləri açıq-aydın müşahidə etmək mümkündür. T.Hacıyev özünün "Dədə Qorqud kitabı": Tariximizin ilk yazılı dərsliyi" əsərində yazır: "Ümumi Qalın Oğuz bayrağının arxasında birində Üç Oq, o birində Boz Oq damğası olan iki bayraq var. Həmin halında Qalın Oğuz, müasir təbirlə federasiyadır".

Dastanda dövlət rəmzlərinin ən vaciblərindən olan bayrağın adı ələm, sancaq və tuğ şəklində dəfələrlə çəkilir. Məsələn, "Qaba ələm götürən xanımız kimi... Qaba ələm götürən xanımız - Bayandır xan"; "Qazan bəgin qardaşı kafirin tuğuyla sancağı qılıcladı"; "Ağır sancaq götürəndə müsəlmanlar arxası olsun", "Mərə yigit! Önüncə bu çərinin bir ağ sancaqlı alay çıxdı" və s.

Ümumiyyətlə, türk xalqlarında bayrağın tarixi çox qədimdir. Vaxtilə Sibirdə yaşayan türkdilli xalqlar çadırın başındakı bacadan yuxarı ağaclar çıxarar və onlardan müxtəlif rəngli dərilər və parçalar asarmışlar. Göytürk xaqanlığının öz tuğunun olması tarixi faktdır. Bu tuğun - bayrağın başında qızıl-gümüşlə işlənmiş qurd başı asılarmış. Məlumdur ki, xürrəmilər də azadlıq rəmzi kimi qırmızı bayraq qaldırmışdılar. Türk xalqlarında bayraqlar Vətənin, xaqanın və onun xalqının ululuğunun, hakimiyyətinin və böyüklüyünün simvolu olub, həmişə uca tutulub.

Bayrağın qədimliyindən söz açarkən dastanda "ələm" adlı bayrağa daha çox diqqət yetirilməlidir. Tədqiqatçıların fikrincə, məhz bu bayraq dövlət bayrağı anlayışını verir. Tuğ daha qədim olub, əsasən, əsas və hakim təbəqəni bildirməklə döyüş əlaməti daşıyır. Sancaq isə daha çox vilayətlərin simvolu kimi özünü göstərir. Bunu eposda işlənmiş "yigirmi dörd sancaq bəyi" ifadəsi də göstərir. Beləliklə, dövlət bayrağı mənasında tam işlənən söz "ələm" sözüdür. "Qaba ələm götürən xanımız - Bayandır xan" ifadəsi bu qənaəti daha da gücləndirir. Dövlət başçısının götürdüyü "qaba" - uca bayrağın dövlət bayrağı olması daha inandırıcıdır.

Dastanda bayrağa hörmət və ehtiram hissinin yüksək olduğu xüsusi qeyd olunmalıdır. Oğuzlar bayrağın şərəfini uca tutur, onun düşmən əlinə keçməsinə, qılınclanıb ayaqlar altına salınmasına imkan vermirlər. Bayrağın ayaq altına atılması məğlubiyyət və təhqiq kimi qiymətləndirilir. Onun məhv olması dövlətin və istiqlalın məhv olması hesab olunur.

Dastanda təsvir olunan bayraqların rəngləri də maraq doğurur. Tarix göstərir ki, qədim türklərdə el və tayfa birləşmələrinin müxtəlif rəngli bayraqları olub. XV-XVI əsrlərdə Azərbaycan miniatürlərində ağ, göy, sarı və qırmızı rəngli bayraq təsvirlərinə tez-tez rast gəlmək mümkündür. Daha çox ağ, qara və qırmızı bayraqlardan istifadə edilib. "Kitabi-Dədə Qorqud" dastanında isə biz ancaq ağ və qara rəngli bayraqları görürük. Məsələn, "Qazan gördü kim, ləşkər önüncə, bir ağ boz atlı, ağ ələmli bərkdəmir donlu, oğuzun önüncə gəldi, çadrın tikdirdi, alay bağladı durdu", "Boyu uzun Burla xatun qara tuğun kafirin qılıcladı, yerə saldı" və sair.

"Oğuzların dövlət bayrağı nə üçün ağ rəngdədir?" Mənbələr göstərir ki, türklərdə ağ rəng Tanrı rəngi, qalibiyyət və hakimiyyət rəmzi sayılır. Bu ənənə XX əsrin əvvəllərinə kimi mövcud olub. Görkəmli tədqiqatçı M.Seyidov yazırdı ki, XX əsrin əvvəllərində Şəki xanlarının nəslindən olan Ədil xanın şəhərdəki evlərinin üstündə həmişə ağ bayraq yellənərmiş.

Qara bayraq güc və qüdrət simvolu sayılırdı. Dastanda təsvir olunan kafirlər Oğuz elinə qara rəngli bayraqla gəlir, beləliklə, özlərinin güclü və qüdrətli olduqlarını bildirirdilər. Amma həmişə məğlub olurdular. Oğuz igidləri onların qara tuğlarını qılınclayıb yerə salırdılar.

Maraqlıdır ki, dastanda oğuzların başı üzərində qara və qırmızı bayraq görmürük. Görəsən, niyə? Çünki onlara görə, qırmızı bayraq tərəflərin bir-birinə müharibə elanetmə simvoludur. Oğuz ölkəsi isə sülhsevər bir ölkədir, heç kəsə güc nümayiş etdirimir, iğalçılıq siyasəti yeritmir, müharibə etmir. Ona görə də başları üzərində qara və qırmızı bayraq qaldırmırlar.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(09.11.2025)

Murad Vəlixanov, “Ədəbiyyat və İncəsənət”

Bayraq mənliyimdir, bayraq kimliyim,

Mənim öz yurduma öz hakimliyim!

9 Noyabr günü hər il Dövlət Bayrağı günü kimi qeyd edilir. O bayraq ki, uğruna neçə-neçə igidlər canını, qanını tərəddüd etmədən verdi. O bayraq ki, layiq olduğu zirvədən enməsin deyə, hər an azad şəkildə dalğalansın deyə, uğruna tankların, mərmilərin önünü kəsdiyimiz bayrağın günüdür. O bayraq ki, Məmməd Əmin Rəsulzadənin “Bir kərə yüksələn bayraq bir daha yerə enməz!” sözündən güc alaraq Xankəndidə, Şuşada, Laçında, Kəlbəcərdə, Ağdamda zirvələrə qalxdı.  

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin 2009-cu il noyabrın 17-də imzaladığı Sərəncamla hər il noyabrın 9-u ölkədə Dövlət bayrağı günü kimi qeyd edilir. Tarixə nəzər salsaq, Dövlət bayrağı gününün qeyd olunması Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin tarixi ilə bağlıdır.  Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin üçrəngli Dövlət bayrağı ilk dəfə 1918-ci il noyabrın 9-da Bakıda, hökumətin iclasında qəbul edilib və iclasın keçirildiyi Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Nazirlər Şurasının binası üzərində qaldırılıb, 1920-ci ilin aprel ayınadək dövlət statusuna malik olub. Dövlət bayrağındakı üç rəngin ifadə etdiyi və XX əsrin əvvəllərindəki milli istiqlal ideologiyamızın üç təməl prinsipini təşkil edən “Türkçülük, müasirlik və islamçılıq” düsturunun müəllifi görkəmli Azərbaycan mütəfəkkiri Əli Bəy Hüseynzadədir. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yadigarı olan bu bayraq bizim azadlıq məfkurəsinə, milli-mənəvi dəyərlərə və ümumbəşəri ideallara sadiqliyimizi nümayiş etdirir. 

Bayraq bizim kimliyimiz, bayraq bizim varlığımızdır. Azərbaycanın Respublikasının Dövlət bayrağı milli suverenliyin simvoludur.

Azadlıq yağışından doğan Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin üçrəngli Dövlət bayrağı Sovet dönəmində ləğv edildi, onu kommunistlər tarixin arxivinə atdıqlarını zənn etdilər, amma o, 1990-cı il noyabrın 17-də Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin sədri, xalqımızın ümummilli lideri Heydər Əliyevin təşəbbüsü və rəhbərliyi ilə keçirilən sessiyada Naxçıvan Muxtar Respublikasının dövlət bayrağı olaraq təsdiq edildi.

Daha sonra Naxçıvan Muxtar Respublikasının Ali Məclisi Azərbaycan SSR Ali Soveti qarşısında üçrəngli bayrağın Azərbaycanın rəsmi dövlət rəmzi kimi tanınması haqqında vəsatət qaldırdı. 1991-ci il fevral ayının 5-də həmin vəsatətə baxıldı və Azərbaycan Respublikasının Ali Soveti “Azərbaycan Respublikasının Dövlət bayrağı haqqında” Qanun qəbul edərək onu yenidən Dövlət bayrağı elan etdi.    

1991-ci il oktyabrın 18-də “Azərbaycan Respublikasının dövlət müstəqilliyi haqqında” Konstitusiya Aktı ilə Azərbaycan Respublikası Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin varisi kimi onun dövlət rəmzlərini, o cümlədən Dövlət bayrağını bərpa elədi.

Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 75-ci maddəsinə əsasən hər bir vətəndaş Azərbaycan Respublikasının dövlət rəmzlərinə - bayrağına, gerbinə və himninə hörmət etməlidir. Dövlət rəmzlərinə hörmətsizliyin nümayiş etdirilməsi qanunla müəyyən edilmiş məsuliyyətə səbəb olur.  

2004-cü il iyunun 8-də “Azərbaycan Respublikası Dövlət bayrağının istifadəsi qaydaları haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu ilə bu sahədə qanunvericilik bazası təkmilləşdirilmişdir. Həmin Qanunla Azərbaycan Respublikasının Dövlət bayrağına hörmət göstərilməsi ilə bağlı vəzifələr, Dövlət bayrağının qaldırılmalı və yerləşdirilməli olduğu yerlər, təsvirinin istifadəsi, həmçinin rəsmi tədbirlər zamanı, matəm günlərində və matəm mərasimlərində istifadəsi, digər bayraqlarla birgə qaldırılması (asılması) və ya yerləşdirilməsi, habelə Dövlət bayrağının istifadəsinə dair tələblər və məhdudiyyətlər müəyyən edilmişdir.  

Dövlət bayrağı respublikamızın dövlət qurumlarının və diplomatik nümayəndəliklərinin binaları üzərində ucalır, mühüm beynəlxalq tədbirlər, mötəbər mərasimlər və məclislərlə yanaşı, irimiqyaslı ictimai-siyasi toplantılarda, mədəni tədbirlərdə və idman yarışlarında qaldırılaraq milli birliyi təcəssüm etdirir.

Ən müqəddəs rəmzlərdən olan bayraq millətin varlığının, mövcudluğunun sübutu, müstəqil dövlətə sahib çıxmaq bacarığının ən əsas göstəricilərindəndir. Bu gün Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi və rəşadətli Azərbaycan ordusunun qəhrəmanlığı sayəsində 44 günlük Vətən müharibəsi və antiterror əməliyyatı nəticəsində erməni separatçılarının qalıqları tamamilə məğlub edilərək ölkəmizin suverenliyi tam təmin olundu. Bununla da üçrəngli şanlı bayrağımızın Xocalıda, Əsgəranda, Ağdərədə, Xankəndidə və digər torpaqlarımızda qürurla dalğalanır. 9 Noyabr Azərbaycan Respublikasının Dövlət Bayrağı Günü tarixi torpaqlarımızda böyük qürur və fərəh hissi ilə qeyd olunur.

Tanrı birlik və həmrəyliyimizi qorusun. Bayrağımız daim ucalarda dalğalansın!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(09.11.2025)

Sahibə Yusif, “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün

Hər bir xalqın tarixində elə günlər var ki, illərin yaddaşına yalnız tarix kimi deyil, nəfəs kimi yazılır. 8 noyabr bizim üçün belə bir gündür. O, sadəcə qələbənin tarixi deyil həm də səbrin, haqqın, duaların və göz yaşlarının zirvəyə çevrildiyi gündür. Uzun illər boyu torpaq dilsiz bir dərd daşıdı. Yurd adları xəritələrdə qara kölgələr  kimi qaldı. Biz bu həsrəti yaşadıq ... amma heç vaxt qəbul etmədik. Torpaq bizim onuuntmamağımız üçün, sanki inildəyirdi. Biz də unutmadıq.

VƏTƏN UNUDULMAZ ki.

Zəfərin özü isə səssiz gəlmir.

Onun arxasında anaların gecəyarısı pozulan yuxuları, ataların içindən çıxa bilmədiyi ahlar, bacıların gizlətdiyi göz yaşları, nişan üzüyü payızda masanın üzərində soyuq qaldığı qızların susqunluğu var.Və bir də — əsgər addımı.

Ən ağır yükləri çiyninə qoyub, ən çətin sözləri içində saxlayıb irəli gedən bir addım.

Torpaq, mən qaytardım səni, deyən o addım.

Və bu təkcə sevinc deyil həm də başımızı aşağı salıb əbədiyyətə köçənlərin adını pıçıldamaqdır. Şanlı əsgərin bir də məqamı uca Şəhidin zəfəridir o gün.

Onlar getməsəydi, bu gün bu torpağın küləyi belə başqa cür əsəcəkdi.

Torpaq azad olanda yalnız sərhədlər dəyişmir ... insanın içində də bir çox şey dəyişir. Hər şey öz yerinə dönür. Sanki ruh nəfəs alır, sanki ağaclar budaqlarını daha məğrur açır, sanki günəş bu torpağın üzərinə daha isti doğur.

Biz bəzən “Qələbə bizimdir” deyirik.

Amma əslində qələbə bizi seçdi.

Çünki biz ona layiq idik.

Dalğalan mənim üç rəngli Bayrağım!

Yaşa mənim Şanlı Əsgərim.

İndi dağların başı dumana yox, bayrağa bürünüb... bunu sən etdin mənim məğrur ŞƏHİDiM

İndi yollar geri yox, irəli aparır bizi.

İndi bu torpaq yalnız torpaq deyil — şəhid nəfəsi, qazi izi, əsgər addımının səsidir.

ZƏFƏRİN MÜBARƏK AZƏRBAYCAN!!!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(08.11.2025)

Rəqsanə Babayeva, “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün

8 Noyabr — Azərbaycan xalqının yaddaşına əbədi həkk olunmuş bir tarixdir. Bu gün təkcə hərbi qələbənin deyil, həm də milli ruhun, birliyin və 30 ilə yaxın davam edən nisgilin sonunun simvoludur. Zəfər Günü Azərbaycanın müasir tarixində yeni mərhələnin başlanğıcıdır — ədalətin, qürurun və dövlətin gücünün təntənəsidir.

Tarixin Dönüm Nöqtəsi

2020-ci ilin payızında baş verən Vətən müharibəsi yalnız torpaqların azad edilməsi uğrunda mübarizə deyildi. Bu savaş illərlə içimizdə yanıb qalan ədalət hissinin, doğma yurd həsrətinin hayqırtısı idi. Hər kəndin, hər dağın, hər qayanın azadlığı – bir xalqın azad nəfəsi demək idi.

8 Noyabrda Şuşanın azad edilməsi ilə Azərbaycan ordusu təkcə strateji üstünlüyü deyil, həm də mənəvi qələbəni qazandı. Çünki Şuşa — Azərbaycan mədəniyyətinin, muğamın, poeziyanın beşiyidir. Şuşanın azadlığı, bir növ, millətin ruhunun yenidən doğulması idi.

Mədəni İrsin Qələbəsi

Zəfər təkcə cəbhədə qazanılmadı. O, həm də xalqın yaddaşında, musiqisində, ədəbiyyatında, sənətində yaşadı. Qələbədən sonra yazılan mahnılar, çəkilən filmlər, səhnələşdirilən əsərlər bu tarixi hadisəni xalqın mədəni yaddaşına köçürdü.
Bu gün Zəfər Günü münasibətilə ölkənin müxtəlif bölgələrində keçirilən tədbirlər, sərgilər, teatr tamaşaları və sənət layihələri göstərir ki, bu qələbə yalnız silahla deyil, ruhla da qazanılıb.

Birliyin Gücü

Zəfər Günü həm də milli birliyin, dövlət və xalq həmrəyliyinin rəmzidir. Müharibə zamanı hər kəs öz yerində idi — əsgər cəbhədə, həkim hospitalda, sənətkar isə sözün və musiqinin gücü ilə xalqın ruhunu ucaldırdı.
Bu birliyin nəticəsində Azərbaycanın müasir tarixi yazıldı. Dövlətin dəstəyi, xalqın iradəsi, gənclərin fədakarlığı və şəhidlərin qanı ilə yoğrulmuş bu qələbə hər birimizin ürəyində müqəddəs bir əmanət kimi yaşayır.

Gələcəyə Baxış

Zəfər Günü bizə yalnız keçmişi xatırlatmaq üçün deyil, həm də gələcəyə daha inamla baxmaq üçün bir səbəb verir. Azad edilmiş torpaqlarda qurulan yeni şəhərlər, bərpa olunan abidələr, yenidən doğulan həyat göstərir ki, qələbə yalnız bir günün sevinci deyil, uzunmüddətli dövlətçilik iradəsinin təcəssümüdür.
Bu gün Zəfər ruhu yeni nəsillərin tərbiyəsində, təhsilində, mədəniyyətində öz yerini tapır. Hər bir uşaq, hər bir gənc bilir ki, bu torpaq necə böyük qəhrəmanlıqla qorunub.

Şəhidlərə İthaf

Bu zəfərin hər səhifəsində bir igidin adı, bir ananın duası, bir övladın göz yaşı var. Zəfər Gününü qeyd edərkən, xalqımız ən çox da şəhidlərin ruhu qarşısında baş əyir. Onların qanı ilə yazılan bu qələbə, Azərbaycan torpaqlarının azad nəfəsini təmin etdi.

Hər bir şəhidin adı bu torpağın daşına, suyuna, ağacına yazılıb. Qarabağın yenidən qurulan küçələrində, tikilən məktəblərində, səslənən muğamlarında onların izi var.
Onlar torpaq uğrunda deyil, gələcək nəsillərin azadlığı, milli kimliyimizin qorunması uğrunda canlarını verdilər. Bu səbəbdən Zəfər Günü həm də şəhidlərə səssiz minnətdarlıq günüdür — onların ruhuna çevrilmiş bir dua, bir təşəkkür.

Sənətkarın Gözündən Zəfər

Zəfər, sənət üçün tükənməz bir ilham mənbəyidir. Qələbədən sonra çəkilən filmlər, yazılan poemalar, bəstələnən marşlar bu tarixi hadisənin ruhunu yaşadır. Hər bir rejissor, rəssam, bəstəkar və şair bu mövzunu öz baxış bucağından təqdim etsə də, hamısını birləşdirən ortaq hiss — Vətən sevgisidir.

Teatrlarda səhnələşdirilən “Şuşa dastanı”, “Qarabağ salnaməsi” kimi tamaşalar, Zəfər marşları və sənət sərgiləri göstərir ki, bu qələbə artıq mədəniyyətin də mövzusuna çevrilib.
Sənət bu gün Zəfərin yaddaşını qoruyan, onu gələcək nəsillərə çatdıran ən güclü körpüdür. Hər yeni bədii əsər, hər səhnə işığı altında bir daha səslənir: bu torpaq azaddır, bu xalq qalibdir.

Zəfər Günü – təkcə hərbi tarix deyil, milli kimliyimizin, dövlətçiliyimizin və mənəvi gücümüzün təntənəsidir. Hər il noyabrın 8-də səslənən “Qarabağ Azərbaycandır!” nidası artıq təkcə bir şüar deyil – bu, xalqın birliyinin, dövlətin əzəmətinin və mədəniyyətin dirçəlişinin ifadəsidir.

Bu gün hər bir azərbaycanlı bu qələbənin məsuliyyətini və qürurunu daşıyır. Çünki Zəfər — bir xalqın ruhundan doğan, tarixin öz axarını dəyişən müqəddəs bir səfərdir.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(08.11.2025)

İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Bəli, ad günü 8 noyabra düşənlər özlərini çox qürurlu və xoşbəxt hesab edirlər, bayramları bayrama qarışır. Bu siyahıda Namiq Qaraçuxurlunun da adı vardır. Onun meyxanaçı, yaxud müğənni olması daim mübahisə predmetidir. Amma nə olsa da, böyük pərəstişkar auditoriyası vardır, əsas da budur.

Namiq Qaraçuxurlu 8 noyabr 1978-ci ildə Bakı şəhərində anadan olub. İlk meyxanasını 1993-cü ildə deyən meyxanaçı sonralar müəyyən səbəblərdən bir neçə il sənətinə fasilə verib. 1997-ci ildə Şəhriyar adına mədəniyyət sarayında keçirilən meyxana müsabiqəsində ikinci yer tutub, laureat olub. Fəaliyyəti ilə o gündən mütəmadi məşğul olan meyxanaçının 1999-cu ildə ilk kaseti işıq üzü görüb.

2001-ci ildə "And içmişdik" adlı albomu çıxandan sonra meyxanaçının və meyxana sənətinin həyatında böyük rol oynayan "Rəvayət" klipi çəkilib. Klipinin təqdimatı bir vaxtlar meyxanaçının laureat olduğu Şəhriyar adına mədəniyyət sarayında konsert şəklində səsləndirib. Azərbaycanın müxtəlif bölgələrində konsert verən meyxanaçı 7900 nəfərlik tamaşaçı tutumu olan "Şəfa" stadionunda solo konsert verib.

 Mütəmadi olaraq Hollandiya, Almaniya, İran və Rusiyanın bir çox şəhərlərində və o cümlədən paytaxt Moskvada konsert verib. Uzun müddət Aygün Kazımova ilə duet oxuyub. Sözləri Namiq Qaraçuxurluya aid olan "Yenə Tək" mahnısını Türkiyənin məşhur sənətcisi Ajda Pekkan ifa edib.

Son illərdə populyar ifalarından olan "Bir arzu tut" adlı mahnısı bir çox sənətçi tərəfindəndə ifa olunub. Bununla yanaşı "Soyuqdur" və "Ürəyimin oğrusudur" mahnıları bir çox ölkələrdə sevilib və YouTube trendinə daxil olub. Son aylarda "Tez elə" adlı mahnısına Türkiyədə klip çəkdirib və bir daha ölkə trendində yer tutub.

Duet ortaqları:

- Könül Kərimova

- Aygün Kazımova

- Rəhim Rəhimli

- Sevil-Sevinc

- Xəyyam Quliyev (meyxanaçı)

- Əhməd Mustafayev

- Əminə Şirinqızı

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(08.11.2025)

“Prezident İlham Əliyev Cəbrayıl rayonunun Horovlu kəndinin sakinləri ilə görüşündə Azərbaycan xalqının 44 günlük Vətən müharibəsindəki qəhrəmanlığına diqqət çəkdi, bununla bağlı maraqlı fikirlər səsləndirdi. Müzəffər Ali Baş Komandan bildirdi ki, 8 Noyabr Zəfəri Azərbaycan tarixinin ən parlaq səhifəsidir”.

Bunu “Ədəbiyyat və incəsənət” portalına açıqlamasında Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatının sədri polkovnik Cəlil Xəlilov söyləyib, o, 8 Noyabr Zəfərinin yalnız hərb tariximizdə deyil, bütövlükdə dövlətçilik tariximizdə ən unikal hadisə olduğunu vurğulayıb.

O deyib ki, 8 Noyabr Zəfəri xalqımızın həyatında mühüm yer tutan, dövlətimizin və dövlətçiliyimizin yalnız bu gününə deyil, həm də gələcəyinə bilavasitə təsir göstərən böyük bir zəfər, misilsiz bir qələbədir: “Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Silahlı Qüvvələrimizin 44 gündə əldə etdiyi bu tarixi Zəfər ərazi bütövlüyümüzü təmin etməklə yanaşı, milli-mənəvi dəyərlər sistemimizə, xalqımızın özünə, gücünə və qəhrəmanlığına olan inamını hifz etdi. Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə qəhrəman Azərbaycan əsgər və zabitlərinin əldə etdikləri bu Qələbə göstərdi ki, Azərbaycan yalnız Ermənistana deyil, ona dəstək verən, onun işğalçılıq siyasətini təqdir edən bütün anti-Azərbaycan qüvvələrinə qalib gəlməyə, bu şər ittifaqını darmadağın etməyə qadirdir.

Prezident İlham Əliyevin Cəbrayıl rayonunun Horovlu kəndinin sakinləri ilə görüşündə 8 Noyabr Zəfərini Azərbaycan tarixinin ən parlaq səhifəsi adlandırması da bu böyük Qələbənin zamana sığmayan önəmindən xəbər verir”.

8 Noyabr Zəfərinin 5-ci ildönümünün yaxınlaşdığını xatırladan Cəlil Xəlilov deyib: “Əminliklə vurğulayıram ki, veteranlarımız bu günə qədər olduğu kimi, bundan sonra da dövlətimizin və Prezidentimizin ətrafında sıx birləşməkdə davam edəcək, bütün antimilli, anti-Azərbaycan qüvvələrinin hər bir təxribatına layiqincə cavab verəcəklər”.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(08.11.2025)

Nail Zeyniyev, “Ədəbiyyat və incəsənət”

AMEA-nın Mərkəzi Elmi Kitabxanasında keçirilən tədbir bir daha göstərdi ki, 44 günlük Vətən müharibəsində qazanılmış Qələbə təkcə hərbi zəfər deyil, eyni zamanda milli kimliyin, elmin və mədəniyyətin yeni mərhələsidir.

Dövlət Himninin təntənəli səsləri altında başlayan və şəhidlərimizin xatirəsinə həsr olunan sükutla davam edən lektoriya iştirakçılarını dərin düşüncələrə qərq etdi. Belə tədbirlərin əhəmiyyəti ondadır ki, burada yalnız qələbənin hərbi aspekti deyil, onun mədəni-mənəvi dəyərləri də diqqət mərkəzinə çəkilir.

Kitabxana direktoru Hüseyn Hüseynov haqlı olaraq qeyd etdi ki, elm və mədəniyyət ocaqları bu Qələbəni gələcək nəsillərə çatdırmaqda xüsusi məsuliyyət daşıyır. Məhz bu məsuliyyətlə MEK-in hazırladığı biblioqrafik göstəricilər və təşkil etdiyi tədbirlər tarixi yaddaşın qorunmasında əvəzolunmaz rol oynayır.

Sənan Həsənovun məruzəsi isə bizə bir daha xatırlatdı ki, bu Qələbənin kökləri Ulu Öndər Heydər Əliyevin qoyduğu möhkəm təməllərə dayanır. 1993-cü ildən başlanan dövlətçilik strategiyası Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi altında öz məntiqli sonucuna möhtəşəm qələbəyə çatdı.

Xüsusilə təsirlə izlədiyim məqam şəhid Babək Səmidlinin bacısı Röksanə Səfərzadənin çıxışı oldu. Onun hər sözündə qürur, kədər və eyni zamanda inam hiss olunurdu - o inam ki, şəhidlərimiz boşuna can verməyib.

Lektoriyanı müşayiət edən kitab sərgisi də diqqətəlayiqdir. Bu cür sərgilər gənclərimizi mütaliəyə, tariximizi daha dərindən öyrənməyə sövq edir. Necə ki, Sənan Həsənov da tədbirdə vurğuladı ki, gənclər elm və mədəniyyət ocaqlarının imkanlarından maksimum istifadə etməlidirlər.

Ədəbiyyat və incəsənət sahəsində çalışan biz hər birimiz üçün bu cür tədbirlər ilham mənbəyidir. Çünki Qələbə yalnız cəbhədə deyil, qələmdə, sənətdə, elmdə də davam edir. Bu Zəfəri sənət dili ilə anlatmaq, onu ədəbi əsərlərdə, tədqiqatlarda əbədiləşdirmək bizim borcumuzdur.

Mərkəzi Elmi Kitabxana bu istiqamətdə atdığı hər addımla nümunə göstərir ki, elm və mədəniyyət müəssisələri milli dəyərlərin qorunması və təbliğində aktiv rol oynamalıdırlar.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(08.11.2025)

 Dünyaxanım Ağalarqızı, “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün

Qarabağdakı şanlı qələbəmizdən sonra hər il Azərbaycan Mədəniyyət Nazirliyi və Azərbaycan Teatr Xadimləri İttifaqı birlikdə bədii qiraət müsabiqəsi keçirir. Bu müsabiqə çox böyük təqdirəlayiq işdir. Belə ki, həm sənət adamlarını və həm də tamaşaçıları uğurlu qələbəmizin tarixi anlarını yaşamağa, bu böyük qələbəmizin necə müqəddəs olduğunu bir daha hamıya göstərməyə, əbədilik yaddaşımızda yaşatmağa stimul verir.

Bu il  də Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət Nazirliyi və Azərbaycan Teatr Xadimləri İttifaqının təşkilatçılığı ilə  03, 04 noyabr 2025-ci il tarixlərdə 44 günlük Vətən müharibəsində qələbənin 5-ci ildönümünə həsr olunmuş “XARIBÜLBÜLÜN TƏNTƏNƏSİ” bədii qiraət müsabiqəsi çox böyük təntənə ilə keçirildi.

Belə ki, Azərbaycan Teatr Xadimləri İttifaqının Mustafa Mərdanov adına səhnəsində keçirilən müsabiqəni Xadimlər İttifaqının sədri, Xalq artisti, “Şöhrət” ordenli  Hacı İsmayılov açdı. Sonra şəhidlərin ruhu bir dəqiqəlik sükutla və milli himnimizlə yad olundu. O, iştirakçılara və tamaşaçılara keçmiş müsabiqələr haqqında qısa məlumat verdi. Həm də bu qələbəmizin dünyada necə böyük coşqu ilə qarşılandığını vurğuladı. 44 günlük Vətən müharibəsində ölkə rəhbərliyi, ordu və xalqın birliyi haqqında böyük həvəslə danışdı. Sonra sözü iştirakçılara verdi.

Beləliklə, tədbirin birinci  günü Azərbaycan Dövlət Akademik Milli Dram Teatrı, Akademik Rus Dram Teatrı, Milli Gənc Tamaşaçılar Teatrı, Sumqayıt Dövlət Dram Teatrı, Bakı Bələdiyyə Teatrı, Naxçıvan Dövlət Milli Musiqili -Dram Teatrı, Naxçıvan Dövlət Kukla Teatrı, Füzuli Dövlət Dram Teatrı, Şuşa Dövlət Musiqili- Dram Teatrı, Ağdam Dövlət Dram Teatrı, Qazax Dövlət Dram Teatrı, Qusar Dövlət Ləzgi Dram Teatrı, Lənkəran Dövlət Dram Teatrı, Salyan Dövlət Kukla Teatrı, Şəki Mədəniyyət Mərkəzi və Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetini təmsil edən iştirakçılar öz çıxışlarını təqdim  etdilər.

Münsiflər heyətinin üzvləri - Əməkdar artist Azad Şükürov (sədr), Xalq artistləri Hacı İsmayılov və İlham Namiq Kamal, aktyor-pedaqoq Məhəmməd Verdizadə və mədəniyyətşünas Aidə Qafarova Şanlı Zəfər tariximizə həsr olunmuş nümunələri canlı şəkildə dinləyib və sonda yekun qərarı verdilər.

Münsiflər heyətinin qərarına görə “XARIBÜLBÜLÜN TƏNTƏNƏSİ” bədii qiraət müsabiqəsinin aşağıda adları qeyd olunan iştirakçıları diplom və pul mükafatı ilə təltif olundular:

Azərbaycan Dövlət Akademik Milli Dram Teatrının aktyoru Kənan Hüseynov;

Azərbaycan Dövlət Akademik Rus Dram Teatrının aktyoru Mirzəağa Axundzadə;

Azərbaycan Dövlət Akademik Rus Dram Teatrının aktrisası Fidan Ağaverdiyeva;

Azərbaycan Dövlət Milli Gənc Tamaşaçılar Teatrının aktrisası Xalidə Şərifova;

Azərbaycan Dövlət Milli Gənc Tamaşaçılar Teatrının aktrisası Nəsibə Canəliyeva;

Bakı Bələdiyyə Teatrının aktrisası Günel Həmidova;

Şuşa Dövlət Musiqili- Dram Teatrının aktrisası Rəhimə Məmmədova;

Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin tələbəsi Tamilla Həsənova;

Naxçıvan Dövlət Milli- Dram Teatrının aktyoru Nəsimi Məmmədzadə;

Naxçıvan Dövlət Kukla Teatrının aktrisası Əfqanə Ələsgərova;

Füzuli Dövlət Dram Teatrının aktrisası İntizar Quliyeva;

Sumqayıt Dövlət Dram Teatrının aktyoru Rauf Ağakişiyev;

Sumqayıt Dövlət Dram Teatrının aktyoru Əjdər Zeynalov;

Salyan Dövlət Kukla Teatrının aktrisası Mirxədicə Mirzəyeva;

Salyan Dövlət Kukla Teatrının aktyoru Nurlan Məlikov;

Ağdam Dövlət Dram Teatrının aktyoru Ramil Hüseynzadə;

Qazax Dövlət Dram Teatrının aktrisası Məlahət Vəliyeva;

Qusar Dövlət Ləzgi Dram Teatrının aktrisası Ramella Rzayeva;

Qax Dövlət Gürcü Dram Teatrının rejissoru Leri Sioşvili;

Lənkəran Dövlət Dram Teatrının aktyoru  Allahverən Babayev;

Mirzə  Fətəli Axundzadə adına Şəki Mədəniyyət Mərkəzinin bədii rəhbəri Elvin Nüsrətoğlu;

Mirzə  Fətəli Axundzadə adına Şəki Mədəniyyət Mərkəzinin mədəni təşkilatçısı Sələmə Məhərrəmova,

Azərbaycab Respublikası Müdafiə Nazirliyinin Mətbuat xidməti, “Azərbaycan Ordusu” qəzetinin müxbiri Şəlalə Camal qalib elan olundular.

04 noyabr 2025-ci il tarixində müsabiqə iştirakçıları mükafatlandırıldılar.

Azərbaycan Teatr Xadimləri  İttifaqın sədri Hacı İsmayılov iştirakçıları bir daha salamladı, təbrik etdi və müsabiqədə iştirak etdiklərinə görə onlara təşəkkürünü bildirdi. Çıxış edənlər - Hacı İsmayılov, Azad Şükürov, İlham Namiq Kamal və Məhəmməd Verdizadə 44 günlük Vətən müharibəsində Şanlı qələbəmizdən, keçirilən müsabiqənin əhəmiyyətindən bir daha ətraflı  danışdılar. Diplomların təqdimatından sonra xatirə şəkilləri çəkildi.

Bəli. Bu  böyük tarixi qələbə həmişə xalqımızın yaddaşında olmalı və bununla bağlı bədii əsərlər, pyeslər, ssenarilər  yazılmalı, tamaşalar hazırlanmalı, kinofilmlər çəkilməli, musiqilər bəstələnməli, rəsm əsərləri çəkilməli, konsert proqramralı keçirilməlidir. Axı biz otuz ildən çox müddətdə bu qələbəni səbirsizliklə gözləmişik. Bu, Azərbaycan xalqının 230 ildən sonra olan ən böyük tarizi  qələbəsidir. Əlbəttə, bu qələbənin əldə olunmasında qəhrəman ordumuzla birlikdə, Ali Baş Komandanımız cənab İlham Əliyevin də çox böyük xidməti var. Gərək xalqımız bunu heç vaxt unutmasın. Gərək bundan sonra Qarabağ xalqımızın ziyarət edəcəyi ən müqəddəs yer olmalıdır. Məkkə kimi, Mədinə kimi, Kərbəla kimi. Əgər belə olsa, onda biz Vətənimizi daha çox sevib, onu göz bəbəyimiz kimi qoruyacağıq.

 Ulu Şah İsmayıl Xətai deyib ki, “Vətən iman əsəridir. Vətəni sevməyən anasını da sevməz”. Gəlin hər birimiz Vətənimizi öz canımız qədər sevək. Vətənimizin dünyada tanınması üçün hər birimiz əlimizdən gələni edək. Böyük Abbas Səhət deyən kimi: “Vətəni sevməyən insan olmaz, Olsa da o şəxsdə vicdan olmaz”...

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(08.11.2025)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı sevimli şairimiz, sevimli jurnalımız “Ulduz”un baş redaktoru Qulu Ağsəsin Zəfər günümüzlə səsləşən, Xankəndiyə ithaf edilmiş yeni şeirini təqdim edir.

Xankəndi və M.Zəkiyə

Tavanı – göy şüşəli,

Döşəməsi – meşəli...

Ovçunun yuxusunda

Marala bənzəyir o.

Dağların yaxasında

Medala bənzəyir o.

Burda bahar payızı,

Qış yayı məst eləyir.

Bu yerlərin havasın,

Bu göylərin yağışın

Üzeyir bəstələyir.

Burda doğulmur adam

Əkilir şitil kimi.

Adladım yurddan yurda

Şütüyən sətir kimi.

Gəzdim düzü, dunyanı

Bu düz – dünya tükəndi.

Sənə dönmüşəm, Xanım,

Sənə dönmüşəm, kəndim.

Dünyada nələr gördük

Həyatımız baş-ayaq:

Yaşamaq vaxtı öldük,

Ölmək vaxtı yaşayaq!

Tavanı – göy şüşəlim,

Döşəməsi – meşəlim...

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(08.11.2025)