İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Təbii ki, aktyor Xalq artistliyinə kimi yüksəlibsə, bu onun yüksək peşəkarlığından və ustalığından xəbər verir.

Bu gün doğum günü olan mərhum aktyorumuz Elxan Ağahüseynov  barədə danışacağıq.

Xalq artisti Elxan Ağahüseynov  8 dekabr 1942-ci ildə Bakıda anadan olub. Tələbə ikən 1960-cı ildə Akademik Milli Dram Teatrına işə qəbul edilib. Elxan Ağahüseynoğlu qırx ildən çox Akademik Milli Dram Teatrının aktyoru olub. O, bu illər ərzində çox səmərəli fəaliyyət göstərib və ən müxtəlif janrlı tamaşalarda əlvan və rəngarəng, bədii tip kimi çox xarakterli rollar oynayıb.

Ən müvəffəqiyyətli rolları:

- Varri ("Antoni və Kleopatra", V.Şekspir)

- Reynaldo ("Hamlet", V.Şekspir)

- Təlxək ("Heç nədən hay-küy", V.Şekspir)

- Birinci aktyor (Kral) ("Hamlet", V.Şekspir)

- Hersoq Kornuel ("Kral Lir", V.Şekspir)

- Eyiden ("Orlean qızı", F.Şiller)

- Kürd Musa, Zülfüqar və İbrahim xan ("Vaqif", S.Vurğun)

Məşhur teatr aktyoru E. Ağahüseynoğlu Azərbaycan Dövlət Televiziyasında hazırlanmış onlarca tele-tamaşada oynayıb. Bunlardan S. Qədirzadənin "Ürək rahatlıq sevmir" (Müdir), S. Dağlının "Sabiqlər" (Müdir), "Adı sənin, dadı mənim" (Nəzarətçi), S. Rəhmanın "Şirin bülbül" (Sərnişin), İ. Əfəndiyevin "General" (Zabit), M. F. Axundovun "Hacı Qara" (Xəlil Yüzbaşı) pyeslərinin tamaşalarını göstərmək olar.

Aktyor "Axırıncı aşırım", "Ömrün səhifələri", "Dantenin yubileyi", "Qəm pəncərəsi" kimi bədii filmləridə də çəkilib. Elxan Ağahüseynoğlu aktyorluq sənətində qazandığı nailiyyətlərə görə 22 may 1991-ci ildə "Azərbaycan Respublikasının əməkdar artisti", 2002-ci ildə isə Xalq Artisti fəxri adları ilə təltif olunub. Prezident təqaüdçüsü olub.

Aktyor 2 avqust 2009-cu ildə vəfat edib.

Allah rəhmət eləsin!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(08.12.2025)

Nigar Xanəliyeva, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondu ilə Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun “Ədəbiyyat və incəsənət” portalında yayımlanan Türk dünyası məşhurları haqqında olan layihəsində bügünkü söhbətimiz Toxtamış xan barədədir.

Toxtamış xan Qızıl Orda dövlətinin siyasi birliyini bərpa edən və onun gücünü müasir dövrdə genişləndirən əhəmiyyətli türk-mongol hökmdarıdır. XIV əsrin sonları və XV əsrin əvvəllərində hakimiyyət sürdüyü dövrdə Toxtamış parçalanmış və zəiflədilmiş Qızıl Orda ərazilərini mərkəzləşdirilmiş şəkildə idarə etməyə nail olmuşdur. Onun hakimiyyəti yalnız siyasi sabitliyin bərpası ilə deyil, həm də iqtisadi və hərbi gücün artırılması ilə xarakterizə olunurdu.

Toxtamışın dövlət idarəçiliyi mərkəzləşdirilmiş struktur əsasında qurulmuş, əyalət hökmdarları və tayfa liderləri üzərində mərkəzi nəzarət təmin edilmişdir. Dövlətin inzibati və hərbi sistemi onun dövründə təkmilləşdirilmiş, vergi sistemi və hərbi öhdəliklər mərkəzi hakimiyyət tərəfindən koordinasiya edilmişdir. Bu idarəetmə modelinin əsas məqsədi parçalanmış Qızıl Ordanın siyasi və iqtisadi resurslarını birləşdirmək, həmçinin dövlətin daxili sabitliyini təmin etmək idi.

Toxtamışın dövründə hərbi strategiya və diplomatiya xüsusi əhəmiyyət kəsb edirdi. Onun Moskva yürüşü (1382) Qızıl Ordanın şərq və qərb ərazilərində siyasi nüfuzunu genişləndirmiş, həmçinin Rus torpaqları üzərində dominantlığını göstərmişdir. Lakin Toxtamışın ən məşhur və eyni zamanda faciəli qarşıdurması böyük türk-mongol sərkərdəsi Teymurla olmuşdur. 1391–1395-ci illərdə baş vermiş toqquşmalar Toxtamışın ərazilərinin bir hissəsini itirməsinə və Qızıl Orda dövlətinin zəifləməsinə səbəb olmuşdur. Bu məğlubiyyət həm siyasi, həm də iqtisadi baxımdan dövlətin tarixi inkişaf xəttində dönüş nöqtəsi olmuşdur.

Mədəni və iqtisadi sahələrdə Toxtamışın təsiri də mühüm olmuşdur. Onun dövründə Qızıl Orda ərazisində ticarət yolları və şəhər mərkəzləri qorunmuş, iqtisadi fəaliyyətin canlanması təmin edilmişdir. Eyni zamanda, saray və inzibati strukturlar dövlətin ideoloji legitimliyini dəstəkləmiş, türk-mongol mədəni irsinin qorunması və inkişafına şərait yaratmışdır.

Beləliklə, Toxtamış xan Qızıl Orda dövlətinin birləşməsi, gücünün bərpası və regiondakı türk-mongol siyasi nüfuzunun gücləndirilməsi baxımından tarixi əhəmiyyət kəsb edir. Onun idarəçilik prinsipləri, hərbi və diplomatik fəaliyyəti, həmçinin Teymurla qarşıdurması Qızıl Orda dövlətinin gələcək inkişaf xəttinə dərin təsir göstərmiş, türk-mongol dövlətçilik ənənəsinin tarixində mühüm mərhələ yaratmışdır.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(08.12.2025)

Nigar Xanəliyeva, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Miskin Abdal (əsl adı Səyid Hüseyn Məhəmməd oğlu) 1430‑cu ildə Göyçə mahalının Zərgərli (Sarıyaqub) kəndində doğulub. O, həm ərəb və fars dillərini öyrənmiş, həm dini, həm dünyəvi elmlərlə məşğul olmuş, həm də saz‑söz ustadı kimi yetişmişdir. Gənc yaşlarından ozan ənənəsini mənimsəmiş və sonradan yeni aşıq məktəbi yaratmışdır.

Miskin Abdal sufi‑mürşid, Pir və Şeyx titulları ilə tanınmışdır. Sarayda, xüsusilə, Təbrizdə müxtəlif dövlət vəzifələrində çalışmış, lakin ruhani və mədəni ideallarını qorumaq üçün doğma Göyçəyə qayıtmışdır. Orada məktəblər, məbədlər açmış, musiqi, şeir və maarifçilik fəaliyyətləri aparmışdır.

Miskin Abdalın yaradıcılığı genişdir. O, qoşmalar, gəraylılar və divan formalarında əsərlər yazmış, həm epik, həm də gündəlik həyat, eşq və fəlsəfi‑ruhani mövzularını işlətmişdir. Onun əsərləri sonrakı nəsillərin repertuarında uzun müddət yaşamışdır.

Miskin Abdal Göyçə aşıq məktəbinin və ümumən Qərbi Azərbaycan aşıq‑mənsəbli ənənəsinin banisidir. Onun təşəbbüsü ilə Göyçə bölgəsində saz‑söz və ruhi‑mənəvi həyat birləşmiş, ilk məktəblər açılmış və aşıq‑mənsəb prinsipləri formalaşmışdır. Müasir antologiyalarda onun ideyaları əsasında digər Qərbi Azərbaycan aşıqları da toplanır.

Tarixi fəlakətlər, deportasiyalar və işğallar Miskin Abdalın irsinin bir hissəsini itirməyə səbəb olub. Lakin soydaşlarımız və diasporada yaşayan Qərbi Azərbaycanlılar onun irsini qorumağa çalışır, antologiyalar hazırlanır və aşıq sənəti davam etdirilir.

Miskin Abdal yalnız keçmişin simvolu deyil, o, Azərbaycan xalqının tarixi, ruhani və mədəni köklərini əks etdirir. Onun sufi‑mürşid, dövlət xadimi və aşıq kimi çoxşaxəli fəaliyyəti bu gün də aktualdır. Göyçə aşıq məktəbi və Qərbi Azərbaycan aşıqları onun ideyaları üzərində qurulmuş və xalqın ruhunu yaşatmışdır.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(08.12.2025)

Ülviyyə Əbülfəzqızı, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Çox sevindirici haldır ki, 44 günlük müharibə barədə romanlar yazılır, filmlər çəkilir, tamaşalar səhnələşdirilir.

6 dekabr tarixində Sabunçu rayonu Bakı Gənclər Mərkəzində "Tərəqqi FN Akademi"-nin təsisçisi və direktoru, psixoloq Fazilə Camalovanın təşkilatçılığı ilə müəllifi Əli Abbasov olan kitabın motivləri əsasında " Mən orada idim" tamaşası nümayiş etdirildi.

" Mən orada idim" əsərində 44 günlük müharibədə iştirak edən müəllif-müəllim Əli Abbasovun keçirdiyi hisslər, müharibədə baş verən hadisələr yer almışdır.

Tamaşada Əli Abassovun öz şagirdləri rol almışlar. Tədbirdə Şəhid anaları, qazilər, bir çox tanınan ziyalılar, millət vəkli Vüqar İsgəndərov, Xalq şairi Sabir Rüstəmxanlı, Vətən müharibəsi Qəhrəmanı kapitan Surxay Noçıyevin atası Əbdül bəy, Vətən müharibəsi qazisi Fədai Abdullayev, " Təhsil tədris mərkəzi"nin təsisçisi və direktoru Rəvanə Hüseynova, Respublika Qadınlar Cəmiyyətinin həssas təbəqələrlə iş departamentinin müdiri Vəfa Rzayeva, psixoloq, 71 nömərli məktəbin direktor səlahiyyətlərini icra edən Səidə Əhmədova, "Telan tədris" mərkəzinin direktoru Gülnarə Cəbiyeva,  İqtisadiyyat üzrə fəlsəfə doktoru Əbdül Musazədə, həvəskar şair, qiraətçi, Vətən Müharibəsi Veteranı və hərbi mütəxəssis Qənbər Cəbrayıl, psixoloq Fazil Cəfərov iştirak etmişlər.

Tədbirin aparıcısı isə bəndəniz Ülviyyə Əbülfəzqızı olmuşdur.

TədbirAnar İlhamlının ifası ilə yekunlaşmışdır.

Bu sayaq tədbirlər onu ehtiva edir ki, müharibə iştirakçıları – qəhrəmanlarımız ölməzdirlər. Bu xalq, bu dövlət onları əsla unutmayacaq.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(08.12.2025)

Nemət Tahir, “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Qarabağ təmsilçisi

Şənbə günü - 6 dekabr 2025-ci il tarixində Ağdam Muğam Mərkəzində böyük izdiham vardı, xalq artisti, mərhum xanəndə, ağdamlı Qədir Rüstəmovun anadan olmasının 90 illiyi qeyd edilirdi.

Ağdam Rayon İcra Hakimiyyətinin təşkilatçılığı, Qarabağ Regional Mədəniyyət İdarəsinin dəstəyi  ilə baş tutan tədbirdə RİH  başçısı Vaqif Həsənov, aparatın əməkdaşları, YAP Ağdam Rayon Təşkilatının sədri Mansur Quliyev, millət vəkilləri Aqil Abbas, Bəxtiyar Əliyev, Mətbuat Şurasının sədri Rəşad Məcid, yazıçı Vaqif Bəhmənli, Qarabağ Regional Mədəniyyət İdarəsinin rəisi Aydın Bəşirov, hüquq mühafizə orqanlarının, idarə, müəssisə və təşkilatların rəhbərləri, mərhum sənətkarın ailə üzvləri, rayon ictimaiyyətinin nümayəndələri və ziyalılar iştirak edirdi.

Tədbirdə ilk öncə Ümummilli lider Heydər Əliyevin, torpaqlarımızın ərazi bütövlüyü uğrunda canlarını fəda etmiş Vətən övladlarının və mərhum sənətkarın əziz xatirəsi bir dəqiqəlik sükutla yad edildi, daha sonra Qədir Rüstəmovun həyat və yaradıcılığından bəhs edən film nümayiş etdirildi.

Çıxış edən Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı Vaqif Həsənov və digər natiqlər gənc yaşlarından Ağdamda mahir muğam ifaçıları mühitində yetkin xanəndə kimi formalaşan Qədir Rüstəmovun nadir istedadı, məlahətli səsi və özünəməxsus ifa tərzi sayəsində az vaxt ərzində tanınaraq geniş dinləyici auditoriyasının böyük məhəbbətini qazanmasından, onun çoxəsrlik parlaq keçmişə malik Azərbaycan musiqisində layiqli yer tutaraq milli mədəniyyətimizin inkişafına sanballı töhfələr verməsindən bəhs etdilər.

Ağdam Musiqi Kollecinin “Qarabağ” instrumental ansamblının müşayiəti ilə Azərbaycan Respublikasının əməkdar artisti Fehruz Səxavətin və tanınmış muğam ifaçılarının təqdimatında mərhum xanəndənin repertuarına aid xalq və bəstəkar mahnılarından ibarət musiqi nömrələri tədbir iştirakçılarına təqdim edildi.

Xalq artisti, mərhum xanəndə Qədir Rüstəmovun oğlu Mehdi Rüstəmov tədbirin sonunda çıxış edərək təşkilatçılara və tədbir iştirakçılarına ailə üzvləri adından minnətdarlığını ifadə etdi.

Bəli, çox illər öncə Qədir Rüstəmovun yaratdığı “Sona bülbüllər” əfsanəsi hələ də yaşayır, çox illər bundan sonra da yaşayacaq.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(08.12.2025)

İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Onun səsi çox məlahətliydi, zildən və bəmdən oxuyanda elə keçidlər edirdi ki dinləyici heyran qalırdı, mimikası, səhnə jestləri özünəməxsus idi, sevilirdi.

Noyabrın 7-də anadan olmasının 85 illiyini qeyd etdik.

Bu günsə onun anım günüdür...

Baba Mahmudoğlu 7 noyabr 1940-cı ildə Qazax rayonunun Muğanlı kəndində doğulub.1956-cı ildə orta məktəbi gümüş medalla bitirərək Neft Akademiyasına daxil olub. Tələbəlik vaxtı yoldaşları onu Seyid Şuşinskinin yanına aparıb və Baba Mahmudoğlu Seyid Şuşinskinin dərslərində iştirak edib.

Həmin vaxt o, Süleyman Abdullayev, Əlibaba Məmmədov, Nəriman Əliyev, Nəzakət Məmmədova, Zeynəb Xanlarova ilə birgə Asəf Zeynallı adına Musiqi Məktəbində muğamları öyrənib. Sonra Səid Rüstəmovun rəhbərliyi ilə fəaliyyət göstərən orkestrlə televiziyaya çıxıb. Daha sonra Əhməd Bakıxanovun, Baba Salahovun ansamblı ilə ekranda görünməyə başlayıb.

Əhsən Dadaşovun ansamblında isə bir qədər sonra oxumaq hüququ alıb. 1962-ci ildə Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrında stajor kimi fəaliyyətə başlayan B.Mahmudoğlu sonralar bu teatrın muğam bölməsinin solisti olub. "Leyli və Məcnun"da Məcnun, "Aşıq Qərib"də Aşıq Qərib, "Əsli və Kərəm"də Kərəm, "Koroğlu"da təlxək, "Şah İsmayıl"da Şah İsmayıl, "Xanəndənin taleyi"də Mir Seyid obrazlarını yaradıb.

 1992-ci ildə xalq artisti fəxri adını alıb. Prezident təqaüdçüsü olan sənətkar 2005-ci ilin payızında uzun illər çalışdığı teatrdan təqaüdə çıxıb.

Filmoqrafiya

- Evlənmək istəyirəm

- Aşıq Qərib

- Tanrı payım, telli sazım

2006-cı il dekabrın 6-sında Azərbaycanın xalq artisti Baba Mahmudoğlu 66 yaşında vəfat edib.

Allah rəhmət eləsin!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(06.12.2025)

İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Kinomuzada yeni adlar çövlan edir.

Bu gün onlardan birinin – Taleh Yüzbəyovun doğum günüdür.

Taleh Yüzbəyov 6 dekabr 1986-cı ildə Bakı şəhərində anadan olub. 1994-cü ildə Binəqədi rayon 143 saylı orta məktəbində 1-ci sinifə gedib. 2009-cu ildə Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin Teatr və kino aktyoru ixtisasını bitirib.

2008-ci ildə universitetin 3-cü kursundan Azərbaycan Dövlət Pantomim Teatrında çalışmağa başlayıb, "Dulusçu", "Çərçivə", "Pantomim buketi", "Tıq-Tıq xanım" və s. tamaşalarda rol alıb. 2009–2010-cu illərdə Qazax rayonu N saylı hərbi hissəsində hərbi xidmətdə olub. 2010-cu ildə Azərbaycan Dövlət Pantomim Teatrında işləməyə davam edib, 2011-ci ildən isə teatrdan uzaqlaşaraq "Azerfon" şikətində işə başlayıb.

2017-ci ildə "YÜZ production" şirkətini qurub, bir çox yerli və qlobal şirkətlərin sifarişi əsasında reklam filmləri çəkmiş və baş rolda oynayıb. 2015-ci ildən kino karyerasına başlamış, "Oğlan evi: Azərbaycansayağı qarət", "21 sual", "Qız qaçırtma" və s. filmlərdə rol alıb. 2016-cı ildən Facebook, Youtube, Instagram sosial şəbəkələrində videoblogger kimi fəaliyyət göstərir

Filmoqrafiya

1. Oğlan evi: Azərbaycansayağı qarət

2. 21 sual

3. Qız qaçırtma

4. Tayson

5. Kəklikotu

6. Son nəfəsədək

7. Fəlakət

8. Oxşarabad

9. Beşinci fəsil

10. Ağacdələn.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(06.12.2025)

“Vaxtiylə erməni faşizmi tərəfindən dədə-baba yurdundan didərgin salınan soydaşlarımızın yenidən Qərbi Azərbaycana qayıdışı tarixi ədalət və xalqımızın mənəvi bütövlüyünün təmini baxımından zəruridir”.

Bunu “Ədəbiyyat və incəsənət” portalına Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatının sədri polkovnik Cəlil Xəlilov bildirib. Polkovnik qeyd edib ki, Prezident İlham Əliyevin “Mədəni irs və qayıdış hüququ: Ermənistandan didərgin salınmış azərbaycanlıların mədəni irsinin bərpası – ədalətə, barışığa və sülhə aparan yol kimi” mövzusunda III beynəlxalq konfransın iştirakçılarına ünvanladığı müraciət, bu müraciətdə yer alan fikirlər mühüm əhəmiyyətə malikdir:

“Qərbi Azərbaycana qayıdış, yüz minlərlə haqqı pozulan soydaşlarımızın hüququnun illər, əsrlər sonra bərpa edilməsi hər zaman Azərbaycan dövlətinin, Prezident İlham Əliyevin diqqət mərkəzində olub. Dövlət başçısı dəfələrlə Qərbi Azərbaycana qayıdışın vacibliyi ilə bağlı açıqlamalar verib, bu qayıdışın həm beynəlxalq hüquq, həm də tarixi ədalətin bərpası baxımından mühüm əhəmiyyətə malik olduğunu qeyd edib.

Prezidentin çıxışında xüsusi diqqət çəkən məqamlardan biri də dövlət başçısının bu qayıdışı xalqımızın mənəvi bütövlüyünün təmini baxımından da vacib hesab etməsidir. Müzəffər Ali Komandan haqlı olaraq hesab edir ki, bu qayıdış xalqımızı öz mədəni irsini, tarixi yaddaşını bərpa etməyə, mənən və ruhən bütövləşməyə kömək edəcək.

Xatırladaq ki, 44 günlük Vətən müharibəsindən sonra Qərbi Azərbaycana qayıdış məsələsi öz aktuallığını əhəmiyyətli dərəcədə artırıb. Vətən müharibəsi nəticəsində erməni faşizmini darmadağın edərək ərazi bütövlüyünü təmin edən Azərbaycanın qarşısında dayanan iki mühüm hədəf var ki, bunlardan biri işğaldan azad edilən ərazilərdə həyatı dirçəltmək, bu coğrafiyanı bütün regionun əsas iqtisadi güc mərkəzlərindən birinə çevirməkdir. Hansı ki, dövlətimiz Prezident İlham Əliyevin bilavasitə rəhbərliyi altında bu istiqamətdə heyrətamiz layihələr həyata keçirməkdədir.

Digər bir məqsəd isə Qərbi Azərbaycana qayıdışı təmin etmək, bu ərazilərdə silinən tarixi irsimizi bərpa etməkdir. Prezident İlham Əliyev dəfələrlə bəyan edib ki, Azərbaycan Qərbi Azərbaycandan didərgin salınan vətəndaşların tarxi yurduna qayıdışını təmin edəcək və bu məqsədinə sülh yolu ilə nail olacaq. Prezidentin “Mədəni irs və qayıdış hüququ: Ermənistandan didərgin salınmış azərbaycanlıların mədəni irsinin bərpası – ədalətə, barışığa və sülhə aparan yol kimi” mövzusunda III beynəlxalq konfransın iştirakçılarına ünvanladığı müraciətdə bu məsələyə bir daha diqqət çəkməsi dövlətimiz üçün bu məqsədin bundan sonra da öz prioritetliyini qoruyub saxlayacağını  göstərir”.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(06.12.2025)

4 dekabr, 2025-ci il tarixində Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun prezidenti Aktotı Raimkulova ilə Qazaxıstan Respublikasının Elm Və Ali Təhsil naziri Sayasət Nurbek arasında görüş keçirilib.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalına Fonddan verilən məlumata görə, görüş zamanı tərəflər Türk dünyasında elm və təhsil sahəsində əməkdaşlığın genişləndirilməsi, birgə elmi tədqiqat layihələrinin təşviqi, universitetlərarası akademik əlaqələrin gücləndirilməsi və gənc alimlərin mübadilə proqramlarının inkişafı üzrə fikir mübadiləsi aparıblar.

Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun prezidenti Aktotı Raimkulova Fondun mədəni irsin öyrənilməsi və təbliği sahəsində həyata keçirdiyi layihələr barədə məlumat verib, yaxın gələcəkdə dünyanın müxtəlif nüfuzlu ali təhsil ocaqları ilə birgə əməkdaşlıq çəçivəsində planlaşdırılan Yay məktəbləri layihəsinin elmi mübadilə imkanlarını genişləndirəcəyini bildirib.

Qazaxıstan Respublikasının Elm Və Ali Təhsil naziri Sayasət Nurbek Nazirliyin Fondun fəaliyyətini yüksək qiymətləndirdiyini qeyd edərək, bu istiqamətdə göstərilən təşəbbüslərə hər zaman dəstək verməyə hazır olduqlarını vurğulayıb.

Görüşdə aktual məsələlər ətrafında səmərəli fikir mübadiləsi aparılıb və yaxın perspektiv üçün konkret əməkdaşlıq planları müzakirə edilib.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(05.12.2025)