(Təranə Dəmir yaradıcılığından bir məlhəm...) 

Elxas Comərd,

AYB-nin, "İti Qələm" Respublika Ədəbi Birliyinin və "Ağsu Yazarları" Ədəbi Birliyinin üzvü. “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün

Hər bir insan ömür yolunda müxtəlif məhrumiyyətlərlə, ağrı və acılarla qarşılaşır. Bu təcrübələr ayrı-ayrılıqda fərqli görünsə də, ümumiləşdirəndə hamısının təməlində eyni mənzərəni sezirik. Sanki bütün bunlar, Çeçenistanın ilk prezidenti Cövhər Dudayevin adından tez-tez qarşıma çıxan bir fikrin təsdiqi kimidir. Dudayev deyirdi:“Əgər indiki ataların qorxaqlığını ‘ehtiyatlılıq’ adlandırırlarsa, elə bir zaman gələcək ki, uşaqların köləliyini də ‘sadiqlik’ adlandıracaqlar.”

Yazıya bu qədər uzaqdan başlamamağın xüsusi bir səbəbi var: bizim tərbiyə metodlarımızda kök salmış gerilik anlayışının, ədəbiyyatımızda – xüsusilə şairlərimizin yaradıcılığında – necə əks olunduğundan bəhs etmək niyyətindəyəm.

Çünki yuxarıda qeyd etdiyim kimi, fərd olaraq yaşadığımız hər bir ağrının ümumiləşdirib onu poetik çalarlarla oxucusuna çatdırmaq əsil ziyalılıq və istedad tələb edir. 

Hələ XX əsrin əvvəlində Mirzə Ələkbər Sabir yazırdı ki, “Qeyrətimiz bəlli bütün millətə”, amma ardınca sərt bir həqiqəti də üzümüzə vururdu:

Dindirir əsr bizi – dinməyiriz,

Açılan toplara diksinməyiriz;

Əcnəbi seyrə balonlarla çıxır,

Biz hələ avtomobil minməyiriz...

Sabirin bu fəryadından sonra dayanıb düşündükcə anlayırsan ki, üzərimizə çökmüş gerilik yalnız bir əsrə aid deyil; bu gün də, başqa adlarla, başqa biçimlərlə qayıdıb bizi tapır. Nə qədər zaman keçsə də, dəyişən yalnız görünüşdür, mahiyyət isə eyni qalır: aldadılmağın, yalan ümidlərlə yaşamağın nəsillərdən-nəsillərə ötürülməsi.

Elə buna görədir ki, ötən gün çağdaş ədəbiyyatmızın öncül şairindən biri olan Təranə Dəmirin "Aldatdı bizi" şeiri qarşıma çıxanda oxuduqca misralar məni eyni sızıltı ilə  göynətdi:

Balım, şəkərim dedilər,

Noğullar aldatdı bizi.

Göydən üç alma düşmədi,

Nağıllar aldatdı bizi.

Uşaqlıqdan dilimizə hopdurulan “balım, şəkərim” kimi nəvazişli sözlər, nağılların bəzəkli axarı bizi reallığın sərtliyindən uzaqlaşdırır. Şair burada çox sadə görünən bir həqiqəti açır: bizə həqiqət yox, gözəlləşdirilmiş təskinlik öyrədilib. Bu təskinlik isə illər sonra aldanışa çevrilir.

Düşdük fələyin dalınca,

Suyun, çörəyin dalınca,

Ac qaldıq, çapdıq qılınca,

Cığırlar aldatdı bizi.

Bu misralarda Sabirin “əsr bizi dindirir – dinməyiriz” gileyinin davamını görürük. Hərəkət var, mübarizə var, çarpışma var — lakin istiqamət yenə səhvdir. Çığırların aldadıcı olması, əslində, bizə yön verənlərin, bizi yetişdirənlərin, tərbiyə edənlərin yol göstərməkdə yanılması deməkdir. Hərəkət etmək kifayət deyil; doğru istiqaməti görmək lazımdır.

Dərədən, təpədən keçdik,

Dənizdən, ləpədən keçdik,

Necə cür zirvədən keçdik,

Çuxurlar aldatdı bizi.

Tarixin bütün sınaqlarından keçən bir xalqın yenə də eyni çuxurlarda ilişib qalması təsadüfi deyil. Burada şair çox incə bir məqamı göstərir: biz çox zaman görünən təhlükələrdən qorunmuşuq, amma görünməyənlərə hazırlıqsız olmuşuq. Bu da tərbiyənin nəticəsidir — bizə qəhrəmanlıq öyrədilib, amma ayıqlıq yox; dözüm öyrədilib, amma düşünmək yox.

Yalanlara arxalandıq,

Bar verdikcə uralandıq,

Medal-medal qaralandıq,

Uğurlar aldatdı bizi.

Burada isə cəmiyyətin yanlış dəyərlər sistemi açılır. Həqiqətin əvəzinə görüntüyə inanmağımız, mahiyyətin yerinə medalı üstün tutmağımız — bunların hamısı uşaqlıqdan formalaşan tərbiyənin nəticəsidir. Görünənin arxasında boşluq olanda uğur belə aldatmacaya çevrilir.

Ürək qaldı, gözə qaçdıq,

Sükut qaldı, səsə qaçdıq,

Sevgidən həvəsə qaçdıq,

Sığallar aldatdı bizi.

Ən ağrılı sonluq budur: dəyər dəyişməsi. Ürəyi qoyub gözə qaçmaq — daxili mahiyyəti qoyub zahirə sarılmaq — bu gün tərbiyənin ən böyük itkisidir. Sükutu, dərinliyi, düşüncəni itirib səsliliyin, görüntünün, ötəri həvəsin arxasınca qaçmaq — bu, yalnız cəmiyyətin deyil, fərdin də taleyini alt-üst edir.

P. S: Təranə xanımın yaradıcılığına ikinci dəfədir ki, müraciət edirəm. Hansı ki, onun hər bir şeiri bu cür dərdlərimizi özündə əks etdirən müzakirəyə və təhlilə layiqdir.

Bu kiçicik yazı ilə gözəl şairimizə sağlam can sağlığı ilə bərabər sevincli günlər və yaradıcılıq uğurları diləyirəm.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(23.12.2025)

Şəfa Vəli, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Bu gün  dünyada “Polyanna sindromu” deyilən bir anlayış var...  İnsanlar hadisələrin yalnız yaxşı tərəfini görürsə, deyirlər: “Polyannaçılıq oynayır”. Nə anlayışın sosial-psixoloji izahından danışmaq istəyirəm, nə də Eleanor Porterin əsərindən qaynaqlanan anlayışın doğru-yanlışlığını müzakirə etmək... İstədiyimə çatmışam çünki...

1 il əvvəl  bu kitabı alıb rəssam Günay Müzəffərə hədiyyə edəndə bircə şey istəyirdim: “Kitabı tezliklə oxusun və mən ona deyə bilim: SƏN MƏNİM POLYANNAMSAN!”

Oxudu...

Mən də dedim...

Göyçəli təbirincə desəm, həngamə bundan sonra başladı.  “Sənə Polyanna lazımdır ki?”-deyə soruşdu Günay...  Sonra sualı ümumi qoyduq: “Bizə - Azərbaycan cəmiyyətinə, xüsusilə, cəmiyyətin həmyaşıdlarımızdan ibarət kəsiyinə Polyanna lazımdırmı?”

Günay dedi:

-Bizim həmyaşıdlarımız üçün zaman bir az fərqli keçdi. Ya da həmişə belə olub, sadəcə, biz də ümumun içində xüsusiləşməyi seçdik.

Mən dedim:

-Bəzi insanlar özləri Polyannadır, bəzilərinin izə Polyannaya ehtiyacı olur.  Bu mənada, bizim həmyaşıdlarımız özlərindən əvvəlkilərdən də, özlərindən sonrakılardan da daha cəsur çıxdılar. Bir-birinə Polyanna ola bildilər.

Gülümsədik... Desəm ki, ikimizin də gülümsəməsi eyni idi, dürüstlük anlayışı küsər məndən. O, Polyanna ola bildiyi ömürləri düşünürdü, mən mənə Polyanna ola bilənləri...

Mən soruşdum:

-Polyanna bizi təsirləndirir, amma təəccübləndirmir. Niyə?

Günay soruşdu:

-Yaşananların bədliyindən, ağırlığından asılı olmayaraq, hər şeyin yaxşı tərəfini görən, hamının gözlərini gözəlliyə açan bir qızcığazın yenilməzliyi bizi təsirləndirsə də, bu halları dəfələrlə yaşamış və yaşamaqda olan  “90-lar uşağı” nəyə təəccüblənsin ki?

... Afət Tale... Bizə edilən ən gözəl naz Tale tərəfindən edilir, bizi üzən ən gözəl dərdi Taleyin ayağına yazırıq, bizi sevindirən xoşbəxtliyi belə, Taleyin ərməğanı sayırıq. Polyanna  Taleyin sükanını əlindən almağı bacarmasa da,  onun sərnişininə-bəxt yiyəsinə yol işarətlərini başdan-sona oxuyur. Və biz görürük ki, həmin işarətlər, həm də, xoşbəxtliyə gedən yolu göstərirmişlər...

Günay tərəddüd etdi:

-Polyanna insanlara həddən artıq mərhəmət göstərir, onlara yazığı gəlir. Kosmosun maqnetik aurasında bir növ yaşananları, şahidi olduqlarını özünə çəkdi. Sonra o, yatağa düşdü...

Mən tərəddüd etdim:

-Mərhəmət Şərq insanının həm ucalığı, həm də bəlasıdır. İnkişaf naminə bəzən qəddarlıq da labüddür. Amma bu şərqli düşüncəsini Polyannaya necə aid etmək olar, bilmirəm. Bəlkə də, Polyanna ona görə xəstələnmişdi ki, Tanrı görsün, bu balaca qızın toxunuşuyla ətrafındakı insanlar özlərinin dəyişib-dəyişmədiklərinin fərqindədirlərmi?

...Polyanna hamıya lazımdır. Bəxtəvərdir Polyannanı öz daxilində tapa bilən. Bəxtəvərdir Polyannanı əhatəsində olduğu insanlar içində tapa bilən.   Amma bütün bunların-əsərin dünyadakı məşhurluğundan, sosial-psixoloji müzakirələrə mövzu olmasından, əsasında çəkilən filmlərdən, haqqında yazılan məqalələrdən, araşdırmalardan kənar qalaraq,-fövqünə yenə o möhtəşəm cümlə çıxır: “Azərbaycan oxucusu “Polyanna”nı oxumazdan çox öncə də “Polyannaçılıq oynamağı” bacarırdı. Çünki bizim təfəkkürümüzdəki zənginlik və müdriklik dünyaya nümunə ola biləsidir. Bizim “Dərdi də dərd etmə özünə, gülüm” deyən şairimiz də var (Səadət Asəf), “dərd daşından süzülməyən arınmaz” deyən folklorumuz da var, “ən gözəl sənət əsərləri daxili müharibələrin  nəticəsidir” deyən yazıçımız da... (Mən).

“Xeyir və Şər” fəlsəfəsi, bu fəlsəfənin insanın daxilindəki inikası, Xeyirin-hər şeyi gözəl görməyin qələbəsi, bu qələbənin “hələ yaşamağa dəyər” təskinliyini oyatması (Məmməd İsmayıl) isə gələcək müzakirənin mövzusu olsun... Çünki indi ikimizin də -Polyanna olmağı bacaran rəssamın və Polyanna ehtiyacını daim duyan dərdəcər yazarın düşüncə döngələrində azmaq vaxtıdır...

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(23.12.2025)

Leyla Faiqqızı,

Filologiya elmləri üzrə fəlsəfə doktoru. Klassik Ədəbiyyat İnciləri facebook sosial şəbəkə səhifəsinin yaradıcısı. “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün

Bəziləri elə düşünür ki, bu ifadə Osmanlı sultanı Sultan Süleyman ilə əlaqədardır. Əslində isə bu ifadə Süleyman peyğəmbərlə bağlıdır.

Әfsanəyə görə, Süleyman peyğəmbər təbiətin bütün qüvvələrinə hökm edir, hətta heyvanların dilini bilirmiş. Bir sözlə, Yer üzündə onun hakimiyyətinin həddi-hüdudu yox imiş. Lakin hamı kimi o da bir gün dünyasını dəyişir. Vəfatından əvvəl Süleyman peyğəmbər tuncdan uca bir qəsr tikdirir. Həmin qalanı görmək çox az adama nəsib olub. Çünki o, yaşayış yerlərindən uzaq, insan ayağı dəyməyən bir səhralıqda tikilmişdi.

Onu görmək üçün uzaq yol qət edən insanlar qala divarlarında peyğəmbərin həkk etdirdiyi bir yazını oxuya bilərdilər:

“ - Ey yenilməz qüvvətinə və ömür uzunluğuna inanan insan, bil ki, dünyada heç kim əbədi deyil. Әgər mal, ləşkər çoxluğu ilə və ya elm gücü ilə dünyada əbədi qalmaq mümkün olsaydı, gərək Davud oğlu Süleyman ölməyə idi. Bu qalanı tikdirdim ki, dünya malının kimsəyə qalmayacağını biləsiniz”…

Məhz bu son cümlədən də “Süleymana qalmayan dünya” ifadəsinin yarandığı ehtimal olunur.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(23.12.2025)

İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

İstedad bəzən fitri olur, lap erkən yaşlardan özünü göstərir.

Elə Mobil Babayevdə olduğu kimi.

Bu gün onun 80 illiyini onsuz qeyd edirik...

Mobil Babayev 23 dekabr 1945-ci ildə Gəncə şəhərində dünyaya gəlib. O, 1953-cü ildə Bülbül adına Orta İxtisas Musiqi Məktəbinin skripka sinfinə qəbul olunub, təqribən, 5–6-cı siniflərdə olarkən musiqi bəstələməyə başlayıb. Bəstəkarlıqdan ilk müəllimi Ədilə Hüseynzadə, daha sonra Müdhət Əhmədov, 8-ci sinifdən etibarən məktəbi bitirənə kimi isə Nazim Əliverdibəyov olub.

1964-cü ildə viola və bəstəkarlıq üzrə məktəbdən məzun olub və həmin ildən Üzeyir Hacıbəyov adına Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasının viola sinfinə daxil olub. 1972-ci ildə Konservatoriyadan məzun olub və diplom işi olan 1-ci simfoniya Rafiq Kərimovun dirijorluğu ilə Üzeyir Hacıbəyov adına Azərbaycan Dövlət Simfonik orkestrinin ifasında səslənib. 1972-ci ildə hərbi xidmətə yollanıb, orada Qırmızı bayraq ordenli mahnı və rəqs ansamblında çalışıb.

1973-cü ildə hərbi xidmətdən qayıtdıqdan sonra Cəfər Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyasında musiqi redaktoru, daha sonra isə baş redaktor kimi fəaliyyət göstərib. İlk mahnılarından biri, sözlərinin müəllifi Zeynal Vəfa olan "Vəfalı dost" olub. Həmin mahnı 1974-cü ildə Vilnüs şəhərində "Vilnüs qalaları" beynəlxalq mahnı müsabiqəsində birinci yerə layiq görülüb. 1975-ci ildə viola və kamera orkestri üçün yazılan konsert, 1976-cı ildə Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasının böyük zalında dinləyicilərə təqdim edilib. İfaçılar Azərbaycan Dövlət Kamera Orkestri, solist isə Çingiz Məmmədov olub.

1981-ci ildə "Düşüncələr" adlı estrada simfonik orkestri üçün 4 hissəli konserti bitirib. 1984-cü ildə Bakıda keçirilən "Zakafkazskaya vesna"-da gitara və kamera orkestri üçün yazılan 4 hissəli musiqisi səslənib. Bəstəkarlar İttifaqının zalında keçirilən bu konsertdə solist Ələsgər Abbasov olub. 1985–88-ci illərdə bir neçə caz orkestri üçün pyeslər yazıb. 1990-cı ildə 20 yanvar şəhidlərinə həsr etdiyi, Nüsrət Kəsəmənlinin sözlərinə "Ağlama torpağım, ağlama" adlı solistlər, xor və orkestr üçün 3 hissəli kantata yazıb.

Digər əsərləri

1. "Ömür bitir, yol bitməz". 3 saylı Simfoniya

2. "Ağlama torpağım, ağlama…" Solistlər, xor və orkestr üçün Kantata. Söz. N. Kəsəmənlinindir

3. "Mən bu yerdən gedəli". Xor və orkestr üçün silsilə. Söz. Qaracaoğlanındır,

4. "Düşüncələr". Orkestr üçün 4 hissəli Ko

Bəstəkarı olduğu filmlər

- Arzular... Arzular...

- Azərbaycan pambığının yetişdirilməsi texnologiyası

- Babamızın babasının babası

- Bağışla   buBalaca ev

- Bəhrə

- Bəstəkar

Bəstəkar 10 noyabr 2023-cü ildə vəfat edib. Allah rəhmət eləsin!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(23.12.2025)

İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Belələri rəhmətə gedəndə, adıtın deyirlər, bizim kisəmizdən getdi...

O, həqiqətən də çox nəcib işlər gördü, musiqi mədəniyyətimizin inkişafında əməyi çox oldu...

Bu günsə anım günüdür...

Gülçöhrə Şəfiyeva 1949-cu ildə Bakı şəhərində anadan olub. Ü. Hacıbəyov adına Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasını bitirib.

 Uzun illər Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi mərkəzi aparatında müxtəlif vəzifələrdə çalışıb. Gülçöhrə Şəfiyeva Rusiyada (Moskva, Sankt-Peterburq), Gürcüstanda, Türkiyədə, Fransada Azərbaycan mədəniyyətini təbliğ etmək məqsədilə hazırlanan tədbirlərin, Rusiyada, Misirdə, Birləşmiş Ərəb Əmirliyində keçirilən Azərbaycan Mədəniyyət Günlərinin, Azərbaycanda Rusiya Federasiyası İlinin açılış mərasiminin quruluşçu rejissoru olub.

G. Şəfiyevanın uğurlu işləri sırasında Ü. Hacıbəyov və M. Maqomayevin 110, Bülbülün 100, S. Aşurbəylinin 90, M. Maqomayev 60 illik yubiley tədbirlərini və "Gülüstan" Sarayında, habelə Bakı Əyləncə Mərkəzində keçirilən konsert proqramlarını xüsusi qeyd etmək lazımdır. İstedadlı rejissor gənc müğənnilərin və ifaçıların — Zülfiyyə Xanbabayevanın, Faiq Ağayevin, Röya Ayxanın, Almaz Ələsgərlinin, Nazpəri Dostəliyevanın yaradıcılıq gecələrinin keçirilməsinin təşəbbüskarı və müəllifidir.

 9 may 2012-ci ildə, 30 aprel 2014-cü ildə, 6 may 2015-ci ildə, 6 may 2016-cı ildə və 1 may 2017-ci ildə Prezident Mükafatına layiq görülmüşdür. 9 may 2018-ci ildə Azərbaycanın Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdünə layiq görülüb.

Sənətkar uzun müddətdir şəkər xəstəliyindən əziyyət çəkirdi, iyun ayında bir ayağı amputasiya edilib.

23 dekabr 2023-cü ildə 74 yaşında vəfat edib.

Allah rəhmət eləsin!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(23.12.2025)

İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Azərbaycanda tarixi romanlar yazanlar istisnadır. Onlardan biri, özü də kifayət qədər uğurlu olan biri tanınmış yazıçımız Elçin Hüseynbəylidir. Bu gün yazıçının doğum günüdür. Bu doğum günündən yaradıcılığına nzərə yetirsək, kifayət qədər sanballı bir ədəbi yol görmüş olacağıq.

AYB-nin 4 katibindən biri olan Elçin Hüseynbəyli 1961-ci il dekabrın 23-də Cəbrayıl rayonunun Mahmudlu kəndində anadan olub. 1979-cu ildə həmin rayonun Şükürbəyli kənd orta məktəbini əla qiymətlərlə bitirib. 1980–1982-ci illərdə keçmiş Sovet ordusunda piyada qoşunlarda uğurlu hərbi xidmət keçib, "əlaçı əsgər" döş nişanına layiq görülüb.

1989-cu ildə M. V. Lomonosov adına Moskva Dövlət Universitetinin jurnalistika fakültəsini fərqlənmə diplomu ilə bitirib. 1997-ci ildə Varşavada "İnsan haqları yay məktəbi"nin məzunu olub. 1999-cu ildən müxtəlif KİV-də, o cümlədən "Azadlıq" radiosunda işləyib, radionun Bakı bürosunu yaradıb. Azərbaycanda yeni informasiya modelini ilk təqdim edənlərdəndir.

E. Hüseynbəyli haqqında ölkənin ən tanınan ədəbiyyat adamları 200-ə yaxın məqalə yazıblar. O, Türk Dünyası Ədəbiyyat Dərgiləri Konqresinin baş katibi, rus dilində nəşr olunan "Güney Qafqaz" dərgisinin Azərbaycan üzrə koordinatoru və redaktorudur. Ümumdünya azərbaycanlıları qurultaylarının nümayəndəsidir. 2000-ci ildə istedadlı gənc yazar kimi Prezident təqaüdünə, 2008-ci ildə isə Prezidentin xüsusi mükafatına layiq görülüb.

"Rəqs edən oğlan", "Balıq adam", "İki nəfər üçün oyun", "Cənab 21-ci əsr", "Yovşan qağayılar", "Tut ağacı boyunca", "On üçüncü həvari, 141-ci Don Juan", "Şah Abbas", "Metro vadisi", "Yolayrıcında qaçış", "Azıx", "Şimallı gəlin", "Kopelhausda bir axşam", "Yenə iki Od arasında", "Gözünə gün düşür", "Ağ və qara", "Vida", , "Pərixan", "Gültəkin xaqan", "Dənizin nağılları", "Banuçiçəyin rəngli yuxuları" kitablarının, on iki romanın, yüzdən çox hekayə, esse və bədii məqalənin müəllifidir.

Kitabları Türkiyə, İran, Rusiya, Litva, Özbəkistan və Gürcüstanda nəşr olunub. Avropa Birliyinin regionda münaqişə tərəflərilə bağlı müxtəlif layihələrin iştirakçısı və əlaqələndiricisidir. Azərbaycan Yazarlar Klubunun yaradıcısıdır. Klub əsasən Qarabağ münaqişə bölgəsində layihələr həyata keçirib.

Sənət adamlarının münaqişə bölgəsinə səfərlərini təşkil edib. Pyesləri ölkə içində və dışında dəfələrlə oynanılıb.

2001-ci ildə “Yusif Səmədoğlu adına ən yaxşı nəsr əsəri”, 2007-ci ildə “Humay”, 2009-cu ildə Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin “Qızıl kəlmə” mükafatlarına, 2019-cu ildə Azərbaycan Respublikasının “Əməkdar incəsənət xadimi” fəxri adına layiq görülüb.

Tanınmış yazıçımızı təbrik edirik!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(23.12.2025)

Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Çimnaz Babayeva görkəmli balet ustamızdır, 1954-1964-cü illərdə Bakı Xoreoqrafiya Məktəbində Qəmər Almaszadənin sinfində təhsil almışdır, böyük səhnəyə doqquz yaşında, Boris Zeydmanın “Qızıl açar” baletində Buratino rolu ilə qədəm basmışdır.

Öz həyat yoldaşı, xalq artisti Vladimir Pletnyov ilə birgə A.Məlikovun “Məhəbbət əfsanəsi” baletində Şirin, Q.Qarayevin “Yeddi gözəl”ində Aişə, “İldırımlı yollarla”da Sari, Ə.Bədəlbəylinin “Qız qalası”nda Gülyanaq, F.Əmirovun “Nəsimi haqqında dastan” baletində Nəsiminin sevgilisi kimi obrazları yaratmaqla Azərbaycan klassik xoreoqrafiya sənətini şərəfli bir pilləyə ucaltmışdır. Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrında məşqçi baletmeysteri kimi gənc balet artistlərinin yetişdirilməsində zəhməti də əvəzsizdir.

O, teatrın balet truppası ilə birgə Rusiya, Ukrayna, Fransa, İtaliya, Norveç, İsveç, Birma, Hindistan, Türkiyədə uğurla çıxış etmişdir. Milli baletin görkəmli nümayəndəsi olan Çimnaz Babayeva qırx illik fəaliyyəti dövründə “Əməkdar artist” və “Xalq artisti” kimi yüksək fəxri adlara, Azərbaycanın Dövlət mükafatına layiq görülmüşdür.

Çimnaz Babayeva 2019-cu il dekabr ayının 23-də vəfat etmişdir.

Ruhu şad olsun!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(23.12.2025)

Nigar Xanəliyeva, “Ədəbiyyat və İncəsənət”

Şamama Məmmədkərim qızı Ələsgərova 1904-cü il martın 8-də İrəvan şəhərində dünyaya gəlmiş, ilk təhsilini gimnaziyada almışdır. Çətin və keşməkeşli bir həyat yolu keçən Şamama xanım 1941-ci ildə Azərbaycan Dövlət Tibb İnstitutunu bitirmiş və elə həmin ildə cəbhəyə göndərilmişdir...

Müharibə dövründə Azərbaycan SSR Xalq Səhiyyə Komissarlığında şöbə müdiri, daha sonra isə kadrlar idarəsinin rəisi vəzifələrində çalışmışdır.

1945-ci ildə N. Krupskaya adına 5 nömrəli klinik doğum evinə baş həkim təyin olunan Şamama Ələsgərova ömrünün sonunadək – 1977-ci ilə qədər bu vəzifədə fəaliyyət göstərmişdir. Onun güclü təşkilatçılıq bacarığı nəticəsində doğum evi respublikanın aparıcı müalicə-profilaktika müəssisələrindən birinə çevrilmiş və keçmiş Sovet İttifaqında geniş nüfuz qazanmışdır.

Şamama Ələsgərovanın elmi və praktik fəaliyyəti əsasən ana və uşaq sağlamlığının qorunmasına, ginekoloji xəstəliklərin müalicə və profilaktikasına yönəlmişdir. O, eyni zamanda respublikada malyariya və helmintoz xəstəliklərinə qarşı aparılan mübarizə tədbirlərində fəal iştirak etmişdir.

Görkəmli həkimin fəaliyyəti mərkəzi və yerli mətbuatda da geniş işıqlandırılmış, “Pravda”, “Komsomolskaya pravda”, “İzvestiya”, “Bakı”, “Baku” və digər nüfuzlu qəzetlərdə onun haqqında mütəmadi məqalələr dərc olunmuşdur.

Şamama xanım 1958-ci ildə “Səhiyyə əlaçısı”, 1960-cı ildə isə “Əməkdar həkim” fəxri adlarına layiq görülmüşdür. 1969-cu il fevralın 5-də ona göstərdiyi xidmətlərə görə “Sosialist Əməyi Qəhrəmanı” adı verilmişdir. O, Azərbaycanda bu ali ada layiq görülən ilk səhiyyə işçisi olmuşdur.

Şamama Ələsgərova Azərbaycan SSR Ali Sovetinin IX çağırış deputatı seçilmiş, “Lenin”, “Şərəf nişanı” ordenləri və müxtəlif medallarla təltif edilmişdir.

Tanınmış həkim 1977-ci ildə vəfat etmişdir.

Ruhu şad olsun!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(23.12.2025)

Xatirə Səfər, “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün

1.Fərqli olmaq dar ağacına belə, əyləncə kimi baxmaq deməkdir.

2.Sənin bədənin dünyadan köç edir, amma sən bunun fərqində ola-ola bunu qəbul edirsən.

3.Tarix boyunca istənilən yaş dövründə ən dərin hiss və arzularını dilə gətirməyə çəkinən adamlarla zəngin olub Yer kürəsi. Bu, neçə illər sonra da belə davam edəcək. Çünki insan beyni öz həyatını bəzən öz əleyhinə kodlaşdırır.

4.Yasaq istəklər insanları həyata daha sıx bağlayır, etiraz ediləcək dərəcədə baş verən hadisələr daha çox diqqət cəlb edir.

5.Günah hər zaman ağrılı və qorxulu görünsə də, heç bir bəşər övladı onu etməkdən çəkinmir. Etdikdən sonra isə vicdanını rahatlatmaq üçün müxtəlif üsullara əl atmağa çalışır. Kimisi məscidin qapılarına üz tutur, kimisi evində səcdəyə qapılır, kimisi kilsəyə gedir, başqa biri gizli-gizli xeyir işlərlə məşğul olur ki, etdiyi hər hansı yanlış bir işi ört-basdır etsin. Maraqlıdır, bu vicdanın səsidirmi, yoxsa qorxunun yaratdığı saxtakarlıqdımı?

6.Həyatda ən qiymətli varlıq nədir, görəsən? Tanrı, valideyn, övlad, sərvət, yoxsa mücərrəd bildiyimiz şeylər – dostluq, sevgi, zaman, ədalət, ağıl, təfəkkür, idrak?.. Bu siyahını o qədər əlavələrlə davam etdirmək olar ki, sayı-hesabı bitməz.

7.Amma yenə də yasaqlar, “olmazlar” həyatımızdan əsla çıxmayacaq. Çünki yasaq düşüncələrin mənbəyi elə öz beynimizin məhsuludur. Zehnimiz bizi həmişə qorumaqla yanaşı, ağılsızlıqlara da sürükləyir.

8.Etdiyimiz hər hansı bir səhvə istənilən şəkildə bəraət qazandırmaqla ömrümüzün çox hissəsi keçir.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(23.12.2025)