Super User
GÜNÜN FOTOSU: AVROPA KASIBLAYIR
GÜNÜN FOTOSU: AVROPA KASIBLAYIR
Avropa Birliyində 2024-cü ildə kasıblıq həddində yaşayanların sayı 72 milyon nəfərə çatıb. Bu, bütün əhalinin 16,2 faizidir.
Foto: AP
RƏSM QALEREYASI, DİEQO RİVYERA, “GÜLSATAN”
RƏSM QALEREYASI, DİEQO RİVYERA, “GÜLSATAN”
Diqqo Rivyera Latın Amerikasının ən tanınmış rəssamlarındandır, “Gülsatan” Çin albomu silsiləsindəndir.
“Zəfər və Qürur yolunun tarixi” adlı elektron məlumat bazasının təqdimatı
F, Köçərli adına Respublika Uşaq Kitabxanasının təşkilatçılığı ilə Azərbaycanın tarixi Qələbəsinin 5 illik yubileyinə həsr olunmuş “Zəfər və Qürur Yolunun Tarixi” adlı Elektron Məlumat Bazasının təqdimatı keçirilib. Tədbir Bakı Dövlət Universitetinin “Zəfər Tarixi” lektoriyasında İnformasiya və sənəd menecmenti fakültəsinin professor-müəllim heyəti və tələbələrinin iştirakı ilə baş tutub.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalına kitabxanadan verilən məlumata görə, tədbir Vətən müharibəsi şəhidlərinin müqəddəs xatirəsinin bir dəqiqəlik sükutla yad olunması və Dövlət Himninin səsləndirilməsi ilə açıq elan edilib. Ardınca fakültə dekanı, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Ələmdar Cabbarlı, dosent Nadir İsmayılov, dosent Knyaz Aslan, eləcə də fakültənin gənc tədqiqatçıları çıxış edərək layihənin həm elmi, həm də mənəvi baxımdan əhəmiyyətini vurğulayıblar.
Natiqlər 44 günlük Vətən müharibəsinin əsas mərhələləri, Azərbaycan Ordusunun qəhrəmanlıq dolu əməliyyatları, işğaldan azad edilən şəhər, qəsəbə və kəndlər barədə ətraflı məlumat veriblər. Təqdimat çərçivəsində kitabxananın əməkdaşları tərəfindən hazırlanmış “Zəfər və Qürur Yolunun Tarixi” elektron məlumat bazası haqqında geniş təqdimat nümayiş etdirilib. Məlumat bazası 10 əsas bölməni əhatə edir:
Təqdimat zamanı 44 günlük Vətən müharibəsinin gedişi, Azərbaycanın rəşadətli Ordusunun qazandığı tarixi Qələbə və azad edilən şəhər, qəsəbə və kəndlər barədə məlumatlar diqqətə çatdırılıb. Qeyd olunub ki, Azərbaycan Ordusunun 2020-ci ildə apardığı qəhrəmanlıq dolu əməliyyatlar nəticəsində 5 şəhər, 4 qəsəbə və 286 kənd işğaldan azad olunub. Müzəffər ordumuzun qəhrəmanlığı və Ali Baş Komandan cənab ilham Əlivevin uzaqgörənliyi, güclü siyasəti nəticəsində 44 gün davam edən Vətən müharibəsi 10 noyabr 2020-ci il tarixinda Ermənistanın məğlubiyyəti ilə başa çatdı və bu Azərbaycanın şanlı Zəfəri ilə nəticələndi.
Kitabxananın əməkdaşları tərəfindən hazırlanan elektron məlumat bazası 10 bölmədən ibarətdir. “Ana səhifə”, “Rəsmi sənədlər”, “İşğaldan azad olunmuş torpaqlarımız”, “44 günlük Vətən müharibəsində həlak olmuş şəhidlərimiz”, “Kitablar”, “Məqalələr”, “Əbədi yaddaş”, “Vətən müharibəsi iştirakçılarına təsis edilmiş orden və medallar”, həmçinin foto və videoqalerya yer alır. Məlumat bazasının əsas məqsədi Zəfər tarixinin faktlar, sənədlər, foto və video materiallar vasitəsilə gənc nəslə düzgün şəkildə çatdırılması, eləcə də müasir informasiya resurslarından istifadə imkanlarının artırılmasıdır.
Tədbirin sonunda iştirakçılar məlumat bazasının gənclərdə vətənpərvərlik ruhunun formalaşmasında mühüm rol oynadığını bildirərək layihənin dəyərini yüksək qiymətləndiriblər.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(24.11.2025)
Qulu Ağsəsin “Xankəndi və M.Zəkiyə” şeirinin təhlili
Adilə Nəzər, “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün
Qulu Ağsəsin “Xankəndi və M.Zəkiyə” şeiri Qarabağ torpağına həm sevgi, həm ağrı, həm də qayıdış həsrətinin poetik etirafıdır. Şeirin ilk misralarında Xankəndi adi coğrafi məkan kimi deyil, sanki ümumi yurd – binə kimi təsvir olunur: “Tavanı - göy şüşəli, döşəməsi - meşəli”. Bu bənzətmə Xankəndinin təbiətini gündəlik məişət obrazına çevirərək həm sadəlik, həm də doğmalıq yaradır.
“Ovçunun yuxusunda marala bənzəyir o” misrası isə daha çox tarix və münaqişə kontekstindən doğan məna daşıyır. Buradakı “ovçu” – düşməndir, (burada: erməni tərəf) Maral isə həm zərifliyini, həm də cazibəsini qoruyan Qarabağın özüdür. Əsrlər boyu bu torpaq düşmənin nəzərində belə cəlbedici olub, ovçunun yuxusuna girəcək qədər dəyərli görünmüşdür. Bu bənzətmə əslində Qarabağın, o cümlədən Xankəndinin gözəlliyinin necə arzuolunan, necə həsəd doğuran bir nemət olduğunu xatırladır.
“Dağların yaxasında medala bənzəyir o” misrası isə artıq başqa bir məqamı – Zəfəri tamamlayan son nöqtəni işarə edir. Medal burada təkcə bənzətmə deyil, həm də Xankəndinin azad edilməsi ilə Qarabağ Zəfərinin tamlığı, bütövlüyü simvolizə olunur. Yəni Xankəndi dağların qoynunda parlayan, qələbəni təsdiqləyən son medaldır.
Şeirin ortasında Qulu Ağsəs torpağın insan yetişdirmə gücünə toxunur: “Burda doğulmur adam, əkilir şitil kimi”. Bu misra həm poetik, həm də fəlsəfi anlam daşıyır, belə ki, bu torpaq insanı yalnız doğmur, həm də yetişdirir, formalaşdırır. Şair özünü bu torpağın yazdığı sətrə, bir misraya bənzədir və “şütüyən sətir kimi” yurd-yurd dolaşsa da, sonunda yenə öz “Xanım”ına, yəni Xankəndinə dönür.
Buradakı “Xanım” müraciəti əslində çoxqatlı simvolik məna daşıyır. Bu söz həm Xankəndinin adındakı “Xan”a işarədir, həm də Qarabağ musiqisinin səsini – Xan Şuşinskinin irsini çağırır. Beləliklə, şair təkcə torpağa yox, bu torpağın səsinə, musiqisinə, xatirəsinə də dönür.
Şeirin ən yüklü misralarından biri isə “Yaşamaq vaxtı öldük, ölmək vaxtı yaşayaq!” misrasıdır. Burada müəllif şəxsi həyatının illərini Qarabağın taleyi ilə eyniləşdirir: onun gənclik illəri Qarabağdan qaçqın düşdüyü dövrlərə, qocalıq çağı isə geri dönüşün mümkün olduğu zamana təsadüf edir. Yəni yaşamalı olduğu çağlarda – ömrün baharında itirmiş, ağrı çəkmiş, ömrün payızında isə yenidən o torpağa qovuşmaq nəsib olub. Bu misra həm tale acısını, həm də gec də olsa qayıdış sevincini özündə cəmləyir.
Bütün bu məna qatları şeiri sırf nostalji mətn etmədən, həm tarixi, həm mənəvi, həm də bədii çalarlarla dolu olan çoxqatlı bir poetik etirafa çevirir. Qulu Ağsəs bu şeirdə Xankəndini həm maral kimi həzin, həm medal kimi dəyərli, həm də ev kimi doğma göstərərək Qarabağın üç halını bir yerdə təqdim edir: şeirdə itirilən gözəllik, ulduz kimi parlayan Zəfər və gec də olsa qayıdışın sevinci var.
Qulu AĞSƏS
Xankəndi və M.Zəkiyə
Tavanı - göy şüşəli,
Döşəməsi - meşəli...
Ovçunun yuxusunda
Marala bənzəyir o.
Dağların yaxasında
Medala bənzəyir o.
Burda bahar payızı,
Qış yayı məst eləyir.
Bu yerlərin havasın,
Bu göylərin yağışın
Üzeyir bəstələyir.
Burda doğulmur adam
Əkilir şitil kimi.
Adladım yurddan yurda
Şütüyən sətir kimi.
Gəzdim düzü, dünyanı
Bu düz-dünya tükəndi.
Sənə dönmüşəm, Xanım,
Sənə dönmüşəm, kəndim.
Dünyada nələr gördük
Həyatımız baş-ayaq:
Yaşamaq vaxtı öldük,
Ölmək vaxtı yaşayaq!
Tavanı - göy şüşəlim,
Döşəməsi - meşəlim...
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(24.11.2025)
Güney Azərbaycan Poeziyası Antologiyasınd Həkimə Babakişizadənin “Ümidsizlik sindromu” şeiri
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Güney Azərbaycan Poeziyası Antologiyası layihəsində Təbriz təmsilçimiz Əli Çağlanın növbəti təqdim etdiyi şair Ərdəbildə yaşayan Həkimə Babakişizadədir.
Həkimə Babakişizadə
Ərdəbil
Qapsamlı ümidsizlik sindromu
Sam yeli kimi əsir içimizə
Lallıq kəndirindən asılır
Qan ağızın dillənməyən dili.
Ümidsizlik hörümçəyi
Hüceyrəmizdə tor toxuyan çağ
İnsanın qalın gönü başlayır öyüd məsləhətinin vərin tutmağa
Həyata bir meyilli var olmaqdan
Qurumlayır ürək evinin qara damın
Tapmacalarda kilkəli qızın saçları.
Qaranlıqlarda batan ümid tozanı
Daşınır işıq əllərilə
Bacadan çəkilən uzun yollara
Allah dərd də verib, dərman da deyib
Möcüzələr yoluna göz tikir bəşər.
Ümid allahdır
Ümidsiz şeytandır deyir.
Başını dişi kimi ağardan analar
Analar!
Analar qorxaq yaşayırlar xəstəlik qoxusunda
Leşi batmış arzuları görən zaman...
Keçdi
Sevgililər əl-ələ verib
Qızımız arzu
Oğlumuz ümid doğulacaq deyib qoşulub qaçan zamanları.
İndi sevgili oğlan ya gözdən düşür,
Ya damdan.
Qızların da qapısı şahsız evin
Bayquş xarabasıdır.
Qızların gömülmüş qızıllığının üstündə
İlan yeyib əfi olan ümidsizlik yatıb
Yalqız bağrında daş yatan kimi.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(24.11.2025)
“Mükəmməl əsərləri təxəyyülü olmayanlar üçün yazmaq lazımdır“ - HƏR GÜN KAMAL ABDULLADAN 7 QRANULA
Xalq yazıçısı, akademik Kamal Abdullanın əsərlərindən seçilmiş bir sıra qranula – cövhər sayıla biləcək məqamları “Ədəbiyyat və incəsənət” oxucularına təqdim edir.
Kamal Abdulla özü seçilmiş bu cövhərlər barədə yazır: “İllərdən bəri yazdığım müxtəlif şeirlərin, esselərin, pyeslərin, hekayə və romanların, publisistik məqalələrin və elmi əsərlərin, verdiyim intervülərin hər birinin içində yer almış və bu gün də öz məzmunu, tutumu, forması ilə diqqətimi çəkən misralar, cümlələr günlərin bir günü sanki dil açıb mənə dedilər ki, bizim bir-birimizdən zaman və məkanca ayrılığımıza son qoy və bizi bir-birimizin yanında yerləşdir. Sən görəcəksən ki, bu zaman biz tamamilə yeni bir cazibədə zühur etmişik. Onlar qeyri-səlis məntiq dili ilə desək, içində olduqları mətnin qranulaları (ilkin vacib hissəcikləri) idi. Qranula, başqa cür ifadə etsək, cümlədən (mətndən) bütün artıq hissələri siləndən sonra yerdə qalan cövhərdir.”
Beləliklə, hər gün Kamal Abdulladan 7 qranula:
1.
“ Məni başqasından gizlətmək çətin,
Sənin hər yerindən görünərəm mən.
Üzündən, gözündən görünmək asan
Səsindən, sözündən görünmək asan
Sənin kölgəndən də görünərəm mən.”
2.
Ölüm ayağında Beyrək Qazana belə bir xəbər göndərir: “Aruz oğlu Basat gəlmədən, evimi, obamı çapıb talamadan, ağca üzlü halalımı (yəni, Banu çiçəyi) əsir edib aparmadan Qazan özünü mənə yetirsin.”
Bu cümləyə heç vaxt heç kim diqqət yetirməyib. Beyrək və Basat münasibətinin “pərdəarxası” nələrdən danışa bilərmiş?!
3
Mükəmməl əsərləri təxəyyülü olmayanlar üçün yazmaq lazımdır. Təxəyyülü olanlar üçün mükəmməl olmayan əsərlər də yetər.
4.
Şərq nağıllarının əvvəli nəşəli, ortası müəmmalı, axırı isə xoşbəxtliklə doludur. Göydən üç alma hökmən düşür. Bütövlükdə qəmlidir.
5.
Azərbaycan ədəbiyyatından artıq yerləri Okkam ülgücü ilə doğrayıb atsaq, yerdə nə qalar barədə düşünmək belə qorxuludur.
6.
“ Dözən oğlu Alp Rüstəm, sənmisən?!
Dəli Dondar, sənmisən?!
Şirşəmsəddin, Qanturalı, Qarabudaq…
Bəy yigidlər yaşıl-yaşıl, budaq-budaq
Gəlib girdilər uyğuma...
7.
Nitsşe: “Səhra böyüyür.”
Bu, yer üzünü ala biləcək ən böyük təhlükədir.
Nitsşenin səhrası yaddaşın itməsi deməkdir.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(24.11.2025)
ANAR, “Anara”
Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun “Yazıçı” nəşriyyatında Xalq yazıçısı Anarın “2=3+4, yaxud iki ailədə üç Xalq yazıçısı, dörd Xalq şairi” adlı kitabı işıq üzü görüb. Nəfis tərtibatlı, illüstrasiyalı kitab Azərbaycan ədəbiyyatı irsinə böyük töhfələr vermiş iki nəsildən, onlar barədə həqiqətlərdən və onların ədəbi nümunələrindən ibarətdir.
608 səhifəlik bu unikal kitabı tərtib edən Xalq yazıçısı Anar uzun illər ərzində təkcə öz yazdıqlarını yox, qəhrəmanlarının – Səməd Vurğun, Rəsul Rza, Nigar Rəfibəyli, Vaqif Səmədoğlu, Ənvər Məmmədxanlı və Yusif Səmədoğlunun yazdıqlarını eyni ideya-estetik yaradıcılıq məcrasına qoşaraq, onları eyni axında birləşdirərək ən yeni ədəbiyyatın ən milli paradiqması olaraq təqdim edibdir.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı kitabdan hissələri oxucularına təqdim edir. Anar qəhrəmanlarının ən populyar əsərlərini bir daha yaddaşlarda təzələyir:
ANAR, ŞEİRLƏR
ANARA,
yəni özüm-özümə
Roman yazdı – uzandı,
Pyes yazdı – usandı,
Çıxış etdi – utandı,
Hərdən şeir yazardı.
Bir gün başa düşdü ki,
Şairlik bir azardı, –
Hərdən-birdən tutandı.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(24.11.2025)
Azərbaycan və Anadolu Xalçaçılığında Simvolların Sirri”
Rəqsanə Babayeva,
Beyləqan rayon Mədəniyyət Mərkəzinin rejissoru, “Gənclik” xalq teatrının rəhbəri, yazıçı. “Ədəbiyyat və İncəsənət” üçün
Rənglərin altındakı mədəni yaddaş
Bəzən bir xalçaya baxanda sadəcə toxuculuq sənətinin incəliyini görürük. Rənglər, naxışlar, düyünlər… lakin yüzillər boyunca nəslin-nəslə ötürülmüş gizli bir yazı, sükut içində danışan bir dil də var orada. Azərbaycan və Anadolu xalçaçılığı bu baxımdan həm gözəlliyi, həm də dərin mənası ilə seçilir: hər ilmə bir xatirə, hər simvol bir tarix, hər rəng bir intonasiya kimidir.
Ustadlar bu dili danışırdılar. Onların əlləri ipə toxunduqca bir millətin yaddaşı ilmə-ilmə toxunurdu. Bu gün həmin ustaların bir çoxu aramızda olmasa da, əsərləri hələ də danışır. Sadəcə biz bəzən onları eşitməyə tələsmirik.
Xalça — coğrafiyadan köçməyən sənət
Azərbaycan və Anadolu xalçaçılığı arasında əsrlər boyu təmaslar, paralellər və ünsiyyət olub. Göç yolları, ticarət karvanları, ustadların bir diyardan o birinə keçməsi, toxuculuq məktəblərinin bir-biri ilə rəqabət və əməkdaşlıq içində olması bu sənəti ortaq kültürün simvoluna çevirib.
Qarabağ xalçalarında rast gəlinən bəzi damğalar Anadolunun orta bölgəsində, Konya və Sivas xalçalarında da özünü göstərir. Təbriz ustalarının yaratdığı incə medalyon sistemi Osmanlı saray toxuculuğuna ilham verib. Anadoludakı bəzi qırmızı tonları isə Qafqaz dağlarının kermesi ilə rənglənmiş çeşnilərin davamıdır.
Bu ortaq tarixin içində yalnız gözəllik deyil, həm də bir sükutlu anlaşma var: sənət köçsə də, mahiyyəti köçmür.
Simvolların gizli aləmi
Xalçanı xalça edən yalnız texnika deyil — onun dili, simvol sistemi, mifoloji qatlarıdır.
“Günəş” və “Həyat ağacı” — yenilənmənin nişanəsi
Günəş motivi həm Anadolu, həm də Azərbaycan xalçalarında qoruyucu ramz sayılır. Həyat ağacı isə insanın öz kökü ilə əlaqəsini xatırladır. Bu simvol çox zaman gənc toxuculara ustadlar tərəfindən “davamlılığı unutmamaq” üçün öyrədilirdi. Nəsli, dili, bu torpağın ruhunu davam etdirmək — ilmələrin içində gizlənmiş ən böyük dərs budur.
“Koçbuynuzu” — gücün sükutlu poetikası
Yeni yetmə oğlanlara toxunan xalçalarda bu simvol çox görünərdi. Bu gün biz onu sadəcə dekorasiya sanırıq, amma əsrlər əvvəl ailənin güc və dayanıqlıq arzusu idi.
“Qazayağı” və “S” naxışı — yolun, ömrün metaforası
Ustadlar deyərdi ki, qazayağı naxışı insanın yolunun açıq olması üçün toxunur. “S” naxışı isə axarlıq, həyat ritmi kimi şərh olunurdu. Bu simvollar Azərbaycanın Quba məktəbi ilə Anadolunun Uşaq məktəbi arasında gözə görünməyən bağlar qurur.
Unudulan ustaların izi
Bu gün bir çox qədim xalça ustalarının adları yalnız kənd yaddaşlarında yaşayır. Onlar heç vaxt ekran qarşısına çıxmadı, müsahibələr vermədi, sənədli filmlərin mövzusu olmadı. Lakin onların əllərindən çıxan xalçalar dünyanın muzey və kolleksiyalarında ən çox axtarılan sənət nümunələrindəndir.
Onlar üçün toxuculuq peşə deyil, niyyət idi.
Bir ailəni dolandırmaqla yanaşı, bir yurdu qorumaq idi.
Bir millətin ruhunu gözəlliklə bükmək idi.
Ustad Afaq xalanın bir sözü yaddaşıma həkk olunub:
“Xalça toxuyan qadın evi deyil, tarixi bəzəyir.”
Onun toxuduğu xalça rəflərdə deyil, zamanın içində yaşayır.
Modern dövrün çağırışı: Gənclərin biganəliyi
Bu gün gənc nəsil ənənəvi toxuculuğa əvvəlki kimi maraq göstərmir. Təbii ki, zaman dəyişir, texnologiya sürətlənir, həyat tərziləri çevrilir. Amma sənətin dərini dərk etmədən keçib getmək də mədəni yaddaşa xələl gətirir.
Xalçaçılıq bu coğrafiyanın vizual arxividir. Onu unutmaq yalnız bir sənəti deyil, həm də simvolik yaddaşımızı zəiflətməkdir. Mədəniyyətin köklərinə sahib çıxmaq isə təkcə nostalji deyil — milli davamlılığın sakit, ancaq güclü ifadəsidir.
Bu da elə o incə sətirlərdən biridir ki, anlayan anlayar.
Sənət yenidən doğulurmu?
Son illərdə həm Azərbaycanda, həm də Türkiyədə xalçaçılığın müasir versiyalarını yaratmağa çalışan gənc dizaynerlər ortaya çıxır. Ənənəvi naxışlar yeni kompozisiyalar və rənglərlə yenidən interpretasiya olunur. Bu, unudulmuş ustaların ruhunu çağıran bir hərəkətdir — vaxtilə onların ilmələrə yüklədiyi hikməti müasir dillə yenidən danışmaq.
Kimi rəssamlar xalça naxışlarını rəqəmsal sənətə daşıyır, kimi moda dizaynerləri onları tekstil məmulatlarında canlandırır, kimi də sənət yönümlü sənədli filmlərdə bu ustadların izinə düşür. Bütün bunlar bir daha göstərir ki, sənət heç vaxt tam itməz — ona qulaq tutacaq kimsə varsa, yenidən danışmağa başlayar.
Sükutla danışan bir irs
Xalça bizim torpağın qəlbi kimidir — görünməz sızıntılarını, sevincini, yaddaşını içində saxlayır. Biz bu gün bir xalçaya baxanda yalnız naxışları görmürük; gözlərimiz o ilmələrin arasından bir xalqın tarixini oxuyur.
Unudulan ustalar isə bu tarixin səssiz qəhrəmanlarıdır.
Onlar bir millətin ən gözəl hekayələrini ipə sarıdı, ilməyə düyünlədi, xalça boyu səpdilər.
Bizə düşən tək şey var: o hekayəni duya bilmək.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(24.11.2025)
“Azərbaycançılıq məfkurəsi və Zəfərin vəhdəti”
İlhamə Məhəmmədqızı,
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Sumqayıt təmsilçisi
Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin Sumqayıt bölməsi və Ə.Kərim adına Poeziya Evinin birgə təşkilatçılığı ilə biologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent, AYB və Rusiya Yazıçılar İttifaqının üzvü Sadiq Qarayevin yaradıcılığına həsr olunmuş “Azərbaycançılıq məfkurəsi və Zəfərin vəhdəti” adlı tədbir təşkil edilib.
Poeziya Evində gerçəkləşən tədbirdə Azərbaycan torpaqlarının bütövlüyü uğrunda şəhid olmuş vətən oğullarının xatirəsi yad edilib və Azərbaycan Respublikasının Dövlət Himni səsləndirilib. Daha sonra Poeziya Evinin direktoru İbrahim İlyaslı iştirakçıları salamlayaraq tədbirin əhəmiyyətindən danışıb.
AYB Sumqayıt bölməsinin sədri Gülnarə Cəmaləddin, Sumqayıt şəhər İcra Hakimiyyətinin nümayəndəsi Fərman Kazımov, fəlsəfə üzrə fəlsəfə doktoru Zeynəddin Şabanov, AMEA Həmkarlar Komitəsinin sədri, siyasi elmlər üzrə fəlsəfə doktoru Sənan Həsənov, Bakı Dövlət Universitetinin dosenti, tarix üzrə fəlsəfə doktoru Solmaz Sadıqova, “Kredo” qəzetinin baş redaktoru Əlirza Xələfli, AJB Sumqayıt şəhər təşkilatının sədri Rafiq Oday, şair-qəzəlxan Lilpar Cəmşidqızı, yazıçı Almaz Ərgünəş Bəyazid çıxış edərək Sadiq Qarayevin yaradıcılığı, əsərlərində önəmli yer tutan Azərbaycançılıq ideyası və müəllifin bədii düşüncəsinin mahiyyəti barədə fikirlərini bölüşüblər.
Sonda Sadiq Qarayev təşkilatçılara və iştirakçılara təşəkkür edərək belə tədbirlərin keçirilməsinin milli kimliyimizin möhkəmləndirilməsi və gənc nəsildə vətənpərvərlik ruhunun gücləndirilməsi baxımından mühüm əhəmiyyət daşıdığını xüsusi vurğulayıb.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(24.11.2025)
“Soyuqdan da soyuq buzu əridəcək isti bir söz…”
Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Tatarıstanın tanınmış şairi, publisisti və filoloq-alimi Lenar Şeyxin “İsti ürək, buzlu yol…” adlı yeni poetik toplusu Bakıda gün üzü görüb. Kitab Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyi (DGTYB) ilə Regional Hüquqi və İqtisadi Maarifləndirmə İctimai Birliyinin (RHİMİB) birgə layihəsi əsasında nəşr olunub.
Bu nəşr Lenar Şeyxin Azərbaycanda çıxan ilk kitabıdır və çağdaş tatar poeziyasının ruhunu, lirizmini, milli yaddaşını oxuculara təqdim edir. Topluda sevgi, gənclik duyğuları, özləm, vətəndaş səsi, həmçinin Türk dünyasının ortaq ağrıları və ümidləri poetik dillə ifadə olunur.
“NC Poliqraf”da çıxan kitabın layihə rəhbəri, redaktoru və önsöz yazarı Əkbər Qoşalı, layihənin məsləhətçiləri İsmət Orucəliyev və Arzu Bağırova, rəyçisi İntiqam Yaşar, koordinatoru Nilufər Lətif Abbasdır.
Şeirləri dilimizə tatarca və ruscadan Afaq Şıxlı və Əhməd Şəfəqli uyğunlaşdırıb; illüstrasiyaları isə tatar rəssamı Rüstəm Həbibullin çəkib.
“Şairin misralarında həm gənclik duyğuları, həm millət sevgisi, həm də yaşamın dərin fəlsəfəsi boylanır. O, oxucunu saf məhəbbət dünyasına da aparır, tarix və yaddaş yükünü bölüşməyə də çağırır. Hər şeir bir iz buraxır – kiminin qəlbində ümid, kiminin gözündə nur, kiminin yaddaşında özləm...
DGTYB ilə RHİMİB-nin ortaq işi olan bu kitabın gün üzü görməsi bizim üçün sadəcə bir dəstək aktı deyil, həm də mənəvi borc kimi xarakterizə oluna bilər. Çünki sevgi ilə yazılan misralar gələcək nəsillərin ruhuna işıq saçır, dilimizin və mədəniyyətimizin gücünü yaşadır”. – RHİMİB sədri Arzu Bağırova kitaba yazdığı “sevgi dolu hissələrin gümüş ilməsi” adlı ürək sözündə belə vurğulayır.
“Lenar Şeyxin poetik dünyasında bir leytmotiv də var: insanın insana ehtiyacı! “Bir isti söz…” şeirində şairin könül istəyi təkcə sevginin yox, həm də insan münasibətlərinin mahiyyətinə çevrilir. “Soyuqdan da soyuq buzu əridəcək isti bir söz…” – istəyi həm şəxsi, həm də ictimai mühitin diləyi olsa gərək...
“İsti ürək, buzlu yol...” kitabı, oxucunu həm anların içinə aparır, həm də onları anıya çevirir. Bu şeirlər oxunanda bir tərəfdən şəxsi duyğularla isinir, digər tərəfdən millətin bütöv taleyinə qovuşursan.
Lenar Şeyx – tatar poeziyasının yeni nəsil səsi – bu kitabda həm öz gəncliyini, yaşantılarını, sabahını, həm də ulusunun səsini, nəfəsini ifadə etməyə çalışır. Onun misralarında sevgiyə susamış könül də dilə gəlir, tarixə həssas vicdan da danışır.
Əminik ki, bu kitabı vərəqləyən hər kəs öz “an”ını və öz “anı”sını tapacaqdır”. – Bunlar isə Əkbər Qoşalının önsözündəki vurğulardır.
Topludakı şeirlər içində “Dan qızına”, “Bir isti söz…”, “Oyan, tatar!..”, “Ey Krım!”, “Təkər”, “Göy yasəmən”, “Qara yorğa at verin…”, “Payız” kimi örnəklər özəlliklə diqqət çəkir. Kitab həm gənclik romantizmini, həm milli özünüdərk çağırışlarını, həm də insan ruhunun incəliklərini poetik şəkildə birləşdirir.
Nəşr həm Azərbaycan–Tatarıstan ədəbi bağlarına, həm də ümumtürk mədəni inteqrasiyasına daha bir uğurlu töhfədir.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(24.11.2025)


