“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının ŞEİR SAATLARında bu gün sizlərə Elnur İravanlının şeirləri təqdim edilir.

 

 

YARAN HƏSRƏTİMİN YARASI BOYDA

 

Kaş ki loğman olub dərman tapaydım

Sənin dərdlərinin çarəsi boyda.

İllərdi göynəyib qaysaq tutmayan

Yaran həsrətimin yarası boyda.

 

Dayanmısan heykəl kimi dili lal,

Dişlər muncuq, sinə bəyaz, qaş hilal.

Bilirsənmi, ürəyimə düşüb xal,

Gözəl, gözlərinin qarası boyda.

 

Sazaq gəldi, şaxta bizi bürüdü,

Yağan qarı saçımıza kürüdü.

Qönçə ikən xəzan olub çürüdü

Eşqimiz payızın urası boyda.

 

 

HAQQA ƏYİLƏNDƏ UCALIR İNSAN

 

Özünə inanıb özün tapanda

Yaradıb qurmaqdan bac alır insan.

Yer üzü bir taxtdı, bəşər də ki şah,

Onu Yaradandan tac alır insan.

 

Göz niyə yaranıb? –  Baxmaqdan ötrü.

Çay niyə qıvrılır? –  Axmaqdan ötrü.

Haqqın zirvəsinə çıxmaqdan ötrü

Haqqa əyiləndə ucalır insan.

 

Dünyanın hikməti çoxdu, dərindi,

Ömür sevincin yox, dərdi-sərindi.

Vaxtın gətirdiyi yuxu şirindi,

Ona aldananda qocalır insan.

 

 

ƏVVƏLİM AXIRA GƏLİB ÇATDI Kİ...

 

Bəxtimin üzünü ağartmaq üçün

Bir adam bir ovuc əhəngi verməz.

Rəssam dostlarımın getsəm üstünə,

Mənim axtardığım o rəngi verməz.

 

Bir yerdə yurd salıb qurmadım binə,

Öyrəşəm dumana, bağlanam çənə.

Bəxtimi çəkməyə bəxt yazan mənə

Nə fırçanı verməz, nə rəngi verməz.

 

Əvvəlim axıra gəlib çatdı ki,

Mürgü vuran günlər yatayatdı ki.

Sürdüyüm bu ömür kəhər atdı ki,

Ayağım qoymağa üzəngi verməz.

 

 

HARA GEDİRİK

 

Yaxşı adamları bu dünyamızda

İtirə-itirə hara gedirik?

Yük edib dərdləri boynumuza biz

Götürə-götürə hara gedirik?

 

Oğulsansa, seç ərəni, seç əri,

Qurd da, quş da köçəridi, köçəri.

Yeyib bir-birini çöldən içəri

Ötürə-ötürə hara gedirik?

 

Alabaşlar baş aparır ulayıb,

Yol axtarar quyruğunu bulayıb.

Çiçək talasında qanqal sulayıb

Bitirə-bitirə hara gedirik?

 

Günahımız nədir, düşdük bu günə,

Bir yumaqda dönmüşük min düyünə.

Mərdi dizin-dizin namərd önünə

Gətirə-gətirə hara gedirik?

 

 

YAŞAMADIM ÜRƏYİMCƏ

 

Ümidimi bu ömür, gün

Puç elər, puç elər, gedər.

Qorğa dərdlər ürəyimi

Sac elər, sac elər, gedər.

 

Yaşamadım ürəyimcə,

Ərimişəm incə-incə.

Kədər gözümü sevincə

Ac elər, ac elər, gedər.

 

Bu nə qurğu, bu nə kələk,

Yarı iblis, yarı mələk.

Bir dərdimi zalım fələk

Üç elər, üç elər, gedər.

 

Ümidlər dönüb qılınca,

Kəsər səbrimi alınca.

Gələn gedənin dalınca

Köç elər, köç elər, gedər.

 

 

QƏM BİLƏNİ SEVİNC BİLMƏZ

 

Qismətimə püşk atanda

Gəlib müdam zülm düşür.

Ahım alovlanan yerdən

Tüstüm çıxır, külüm düşür.

 

Get dünyanı çıraqla gəz,

Qəm biləni sevinc bilməz.

Əllərimi cibim sevməz,

Əllərimdən pulum düşür.

 

Səbir böyükmüş dözümdən,

Yaşamaq düşüb gözümdən.

Hər gün özümün özümdən

Neçə dəfə yolum düşür.

 

 

DƏRD HAMINI BİR-BİR YENİR

 

Yar gəzənin qismətinə

Özgəsinin yarı çıxır.

Var gəzənin varlığından

Namus itir, arı çıxır.

 

Hər əsəbə dözmür sinir,

Dərd hamını bir-bir yenir.

Gələnlər aşağı enir,

Gedənlər yuxarı çıxır.

 

Hərə bir biçimdə, donda,

Kim o yanda, kim bu yanda.

Yaşadığım ömrün sonda

Nə qədər çıxarı çıxır.

 

 

SƏN DÜNYANI BİZDƏN OXU

 

Ürəyin aynası gözdür,

Ürəkləri gözdən oxu.

Dərinləri dərində gəz,

Dayazları üzdən oxu.

 

Çağlar özgə çağlar olub,

“Var”lar olub, “yox”lar olub.

Dağlar niyə dağlar olub?

Get yamacdan, düzdən oxu.

 

Qorun kölə, müti hissdən,

Qaç dumandan, gizlən sisdən.

Ayırıb yaxşını pisdən,

Bacar, sözü sözdən oxu.

 

Bu nə rəngdir, nə boyadır,

Günəş gündüzə ziyadır.

Hər bir insan bir dünyadır,

Sən dünyanı bizdən oxu.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(27.05.2025)

 

 

 

 

 

İlqar İsmayılzadə

fəlsəfə üzrə fəlsəfə doktoru, “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Cənub təmsilçisi

 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı oxucularına "Qələm tutan incə əllər" layihəsində  Cəlilabad ədəbi mühitinin xanım yazarları təqdim edir. Həmin layihə çərçivəsində təqdim edəcəyim digər nümayəndə Cəlilabad ədəbi mühitinin tanınmış nümayəndəsi, eyni halda Cəlilabad rayonunun I Qarabağ Savaşı zamanı cəbhə xəttinə yollanmış ilk xanım jurnalisti olan pedaqoq, şair, yazıçı-publisist Nigar Həmidlidir.

 

Qısa təqdimat:

Həmidova Nigar Əmir qızı (Niğar Həmidli): 10 aprel 1954-cü ildə Cəlilabad rayonun Ocaqlı kəndində anadan olmuşdur. Ocaqlı kənd orta məktəbini bitirdikdən sonra həmin məktəbdə əmək fəaliyyətinə başlamış, 1987-ci ildə N.Tusi adını ADU-nu (keçmiş APİ) bitirmişdir.

Qarazəncir kənd 2 saylı orta məktəbdə əvvəlcə müəllim, sonra isə tərbiyə işləri üzrə direktor müavini vəzifəsində çalışmışdır.

20 Yanvar faciəsindən sonra 1991-ci ildən "20 Yanvar" Cəmiyyətinin rəsmi orqanı olan "20 Yanvar" qəzetində müxbir işləmiş, 1992-ci ildə bu qəzetin xüsusi müxbiri olaraq Şuşa, Laçın və Qubadlı bölgələri üçün xüsusi müxbiri kimi fəaliyyət göstərmişdir.

1993-cü ildə "İki sahil" qəzetinin müxbiri işləmiş, Şuşanın işğalı günündə və sonrakı dövrlərdə səngərlərdən hazırladığı reportaj, müsahibə və məqalələri müntəzəm olaraq dövrü mətbuatda dərc edilmişdir. Bundan əlavə "Qarabağ", "Şuşa" və "Azadlıq yolu" qəzetlərində də, müxbir kimi çalışmış, 2001-2019-cu illər ərzində Abşeron rayonunda yerləşən Laçın rayon 11 saylı orta məktəbdə coğrafiya müəllimi işləmişdir. Əldə etdiyi uğurlara görə dəfələrlə Təhsil şöbəsi və məktəb rəhbərliyi tərəfindən fəxri fərmanlarla təltif olunmuşdur.

O, I Qarabağ Müharibəsi zamanı rəsmi olaraq jurnalist kimi döyüş meydanlarında olmuş və I Qarabağ Savaşının həqiqətlərini şəxsən müşahidə edərək qeydə almışdır. 1992-ci ilin aprel ayının 3-dən may ayının 8-ə kimi Şuşa şəhərində olmuşdur. Bununla da, Cəlilabaddan cəbhə bölgəsinə gedən ilk jurnalist xanım kimi tarixə düşmüşdür.

Onun müharibədə şəxsən müşahidə etdikləri, eləcə də, şəhidlərimiz və qazilərimizlə bağlı yazıb yaratdığı bir neçə cildlik bədii və xronoloji əsərləri bu günədək işıq üzü görməmiş və şəxsi arxivində qalmaqdadır.

Niğar Həmidli Azərbaycan Respublikası Jurnalistlər Birliyinin üzvüdür. Dövri mətbuatda, xüsusilə də, "20 Yanvar", "Şuşa", "Aydınlıq", "İki sahil", "Meydan", "Millət", "Ordu", "Azadlıq", "Ədalət", "Vətən səsi", "Səhər", "Ədəbiyyat və incəsənət", "Son soz", "525-ci", "Veteran", "Şimali Azərbaycan", "Azad Azərbaycan", "Azərbaycan", "Sirlər xəzinəsi", "Mənlik" və "Sərhəd" qəzetlərində müntəzəm olaraq müxtəlif mövzularda 200-dən artıq məqalə və yazıları dərc olunmuşdur.

Bir sıra şeirləri və Qarabağ Savaşının həqiqətləri ilə bağlı müxtəlif hekayələrindən əlavə, həm də "Cəlilabad şəhidləri" adlı kitabı onun işıq üzü görmüş ilk kitabıdır.

Həyat yoldaşı Ramazanov Sədyar ilə bərabər Qarabağ müharibəsi veteranıdır. Həyat yoldaşı ilə bərabər Şuşa, Laçın, Qubadlı, Ağdam, Füzulı və Beyləqan bölgələrində döyüş yolu keçmişdir.

Onların evlilik həyatından 2 övladı dünyaya gəlmişdir. Oğulları Ramazanzadə Dəyanət Sədyar oğlu hərbiçi və müharibə qazisidir. R.Dəyanət C.Naxcıvanski adına Hərbi Liseyi, sonra H.Əliyev adına Hərbi Akademiyanı bitirmişdir. Baş leytenant hərbi rütbəsinə malikdir. Vətən müharibəsində göstərdiyi xidmətlərə görə Ali Baş Komandan Prezident İlham Əliyevin sərəncamı ilə "Vətən uğrunda", "Cəsur döyüşçü", "Xocavəndin azad olunmasına görə", "Füzulinin azad olunmasına görə" və "Vətən müharibəsi iştirakçısı" medalları ilə təltif olunub.

Müharibədə yaralandıqdan sonra hərbidən tərxis olunmuş və hal-hazırda müalicə alır. Qızları Ramazanlı Lamiyə Sədyar qızı isə Bakı-Türkiyə Anadolu Liseyini bitirmiş, eyni halda "Manas" Qırğızıstan-Türkiyə Universitetinin məzunudur. İngilis, rus, qirgiz və türk dillərini bilir.

Niğar xanımın həyat yoldaşı baş leytenant Sədyar Ramazanov I Qarabağ Müharibəsinin iştirakçı olmaqla yanaşı həm də, müharibədə rəşadət göstərmiş I qrup əlil idi. O, döyüşdə aldığı kəllə-beyin tramvası nəticəsində 2024-cü ilin iyul ayının 20-də dünyasını dəyişmiş və əbədiyyətə qovuşmuşdur.

Doğma elimizin bu fədakar xanımı hələ orta məktəb illərində bədii ədəbiyat və poeziya sahəsinə maraq göstərmiş və müxtəlif mövzularda şeirlər qələmə almışdır. Lakin həmin şeirləri özündə yazılı formada saxlamış və çap etdirməmişdir. Müharibədə əldə etdiyi tarixi sənədlər isə arxiv kimi saxlanılır.

 

Bədii ədəbiyyat nümunələri:

Burada onun qələmi ilə yazılmış şeirlərdən bir neçəsi ilə tanış oluruq:

 

Arxam dayağım, vətən sevdalım,

Namərd gülləsinə sinə gərərək

Qorudun vətəni öz anan kimi,

Qeyrərlə, namusla bir övlad kimi.

 

Heyf Qarabağda səhid olmadın,

Sən də haqsızlığın qurbanı oldun.

Sapı özümüzdən olan baltalar,

Qeyrətli qazini baltaladılar.

 

Nigar Həmidlinin ömür-gün yoldaşı baş leytenant mərhum Sədiyar Ramazanova həsr etdiyi digər poeziya nümunəsi isə belədir:

 

Qəlbimdə yurd salmısan,

Bu boyda, bu bicimdə.

Şəklini həkk etmisən,

Gözlərimin içində.

 

Firlanan dünya kimi,

Fikirlərim dolaşır.

Axtarıram mən səni,

Alınmaz qalalarda.

 

Düşmən tankının üstə,

Arxam, dayagım idin.

Güllələrin altında,

Necə də, xoşbəxt idik.

 

Sən vəfasız deyildin,

Nədən küsdün, incidin?

Bir söz belə demədən,

Əbədilik tərk etdin.

 

Son olaraq doğma elimizin tanınmış jurnalisti, şair və yazıçı-publisisti sayılan Nigar xanıma uzun, sağlam, mənalı-məsud ömür, yaradıcılıq sahəsində yeni-yeni nailiyyətlər arzulayıram!

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(27.05.2025)

 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı PORTAL AKADEMİYASInda növbəti, üçüncü abituriyent kurslarına davam edir. Həyatda necə uğur qazanmalı, hədəfi necə seçməli, hədəfə doğru necə irəliləməli, necə lider olmalı – bu sayaq suallar hər birinizi düşündürür, bilirik. Onlara PORTAL AKADEMİYASI məşğələlərinə qatılmaqla çavab tapacaqsınız.

Rubrikanı millət vəkili, motivasiya spikeri, yazıçı Əlibala Məhərrəmzadə aparır.   

                     

İndi isə sizi ən müxtəlif təsnifatlardan («Forbes» jurnalının təqdimatında «Ən sağlam 12 qida» reytinqi, Conni Bovdenin «Dünyanın ən sağlam 150 qidası» kitabı, «Taym» jurnalındakı «Tarixin ən faydalı 50 bitki və qidası» reytinqi və s.) seçdiyim Yer kürəsinin ən faydalı qidaları ilə tanış etmək istəyirəm. Buyurun, faydalanın:

 

K. Digər ərzaqlar

1.     Qara şokolad (insana lazım olan gündəlik dəmir, maqniy, marqans və antioksidant normasının yarısını verir, arterial təzyiqi yüksək olanlar üçün faydalıdır).

2.     Alma sirkəsi (pəhriz zamanı toxluq verdiyi üçün çox gərəklidir, qanda şəkərin miqdarını azaldır).

3.     Zeytun yağı (yağlardan ən faydalısıdır, immuniteti yüksəldir, qan təzyiqini salır, qanda xolesterinin miqdarını azaldır).

4.     Kokos yağı (arıqlamaq üçün çox kömək edir).

5.     Yaşıl çay (4000 ildən çoxdur ki, öz müalicəvi cəhətləri ilə seçilir, sitrus bitkilərindən 4 dəfə çox P vitamininə malikdir, hüceyrələri dağılmaqdan qoruyur, immun sistemini gücləndirir. Kokdəkindən 6 dəfə çox A (karotin) provitamininə malikdir, görmə qabiliyyətini yaxşılaşdırır, azad radikalların çıxardılmasını gücləndirir. Eləcə də B qrupu vitaminləri və E vitamini ilə zəngindir. Maraqlıdır ki, çinlilər 400 xəstəliyi onunla müalicə edir, onu «möcüzə həkim» adlandırırlar).

6.     Zəfəran (qədimdən bəri ağrıkəsici və qan təzyiqini sabitləşdirən vasitə kimi istifadə edilir, tərkibində 150-dən çox xüsusi maddə var. Xüsusən xərçəngə qarşı təsirlidir, həzm problemlərini həll edir, iştahanı kəsdiyi üçün arıqlamaq istəyənlərə çox faydalıdır).

7.     Bal (minbir dərdin dərmanı adlanan bu arı möcüzəsi 75-80% karbohidratlardan (qlükoza, fruktoza, saxaroza) ibarətdir, habelə, E, K, C vitaminlərinə malikdir, antibakterial, antimikrobakterial, virus əleyhinə xüsusiyyətlərə malikdir, diabetin, yara və yanıqların, öskürəyin müalicəsində xüsusən effektivdir. Ən böyük bal istehsalçısı olan Çin, Türkiyə, Argentina və Ukrayna, ən böyük bal idxalçısı olan ABŞ, Almaniya və Yaponiyanı, eləcə də bal ehtiyacını ödəyə bilməyən digər ölkələri fasiləsiz olaraq bu möcüzəvi ərzaqla təmin edir. Ümumən, hər il 1,4 milyon ton bal istehsal olunaraq bazarlara çıxarılır).

Əziz oxucum, hər bir şeydən öndə sağlamlıq gəlir, bunu biləsiniz. Ona görə də, əgər uğur qazanmaq, böyük hədəflər vurmaq istəyirsinizsə, ilk öncə mütləq sağlamlığınızın qeydinə qalın. Bununçün isə sağlam qida qəbul etmək başlıca şərtdir.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(27.05.2025)

 

Aynur İsmayılova, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

İnsanlar tələsir — kimisi işə, kimisi evə, kimisi də problemlərinin ardınca yollanır. Bu gün də mən onlardan biri kimi xəstəxanaya yollandım. Adətən xəstə olanda biz bura gəlirik və ən qısa zamanda həll edərək qaçmağa çalışırıq. Bu gün xəstə olmasam da, ətrafım xəstələrlə dolu idi. Bura gəlmə səbəbim fərqli idi.

 

Mən kənarda oturub ətrafa baxırdım. İnsanların nə üçün gəldiyini, nə istədiklərini anlamağa çalışırdım. Bu vaxta qədər fərqində olmadan keçdiyim yolları indi daha yaxından görmək ehtiyacı hiss etmişdim. Baxmaq hər zaman görmək deyil. Bunu bildiyim üçün bu dəfə fərqli gəlmişdim.

Gəlib-gedən hər kəsə, xəstəxana işçilərinə, həkimlərə diqqətlə nəzər saldıqda ilk gördüyüm şey bu idi — kimsənin üzündə təbəssüm yox idi. Sanki hər kəsin ağır bir yarası vardı. Çatılmış qaşların arasından boylanan kədər sanki qəlbinin içindən süzülüb gəlib gözlərinə dolmuşdu.

Və elə bil divarlara “Burada gülmək qadağandır” yazısı asılmışdı. O an düşündüm ki, biz xoşbəxtliyi başqa yerdə, başqa şeylərdə axtararkən, əsl xoşbəxtlik sağlamlıq imiş. Bir çox insan bunun fərqində olmasa da, hər şey sağlam olmaqla başlayır. Və kimsə xəstə olmaq istəmir. Bədənin narahatlığını bir problem kimi görür, şikayətlənməyə başlayırıq — heç şükür etməyi düşünmədən.Bəlkə də bu xəstəlik sənin daha yaxşı olmağın üçündür. Bədəninin sənə, dincəlməyə ehtiyacı olduğu üçündür, bəlkə də. Sən isə gülmürsən. Bu azmış kimi, kimsə gözləmək də istəmir. Heç soruşmadan, icazə almadan hər kəsi əzərək növbəni gözləmədən keçmək istəyən kim, işlərini tez həll etmək üçün gözləri bir tanış, bir yaxın axtaran kim, min bir bəhanə edərək öndən keçməyə çalışan kim, səs-küy salaraq ortalığı qarışdıran, haqq-ədalət axtarışında olan kim…

Və bir də ən küncdə səssizcə dayanıb növbəsini gözləyənlər var. Hər kəs buradan daha tez qurtulmaq üçün bir yol axtarır. Xəstələr kimi, işçilər də.  Onlar da gülmür. Hətta danışmırlar da. Verilən suallara cavab əvəzinə sükut verirlər Ya da öz hekayələrini danışırlar.

Əlinə verilmiş kağızla hara gedəcəyini bilməyən yaşlı qadın, soruşduğu cavabı resepsiyadan ala bilmir. Başlayır öz başına gəzməyə, kimlərdənsə soruşaraq gedəcəyi yeri axtarır. Anlamırlar ki, kağızda yazılanı bu yaşlı insanlar necə başa düşsün?! Cavab vermədən “növbəti” deyib işlərinə davam edirlər. Səssiz robotlar kimi. Edilən təşəkkürə qarşılıq verəcək gücü belə özlərində hiss etmirlər, ya da hiss etmək istəmirlər.

 

Bu qarışıqlığın içində özümə sual verdim:

-Biz niyə bu qədər tələsirik? Niyə şikayət edirik? Niyə bir-birimizin ağrısına toxunmaqdan çəkinirik?

 

Xəstəxana divarları kimi insanlar da soyuqdur burada.

Mən isə bu dəfə fərqli gəlmişdim, fərqli bir şey götürüb getmək istəyirdim buradan. Təkcə bir analiz cavabı, bir resept deyil… Daha çox insanları anlamaq, həyatı daha dərin görmək istəyi idi bu gəlişim. Çünki sağlamlıq yalnız bədənə aid deyil — ruhun da sağalmağa ehtiyacı var.

 

Bəlkə bir az yavaşlasaq, bir-birimizə təbəssüm etsək, bir-birimizi dinləsək, xəstəxana divarları da bu qədər ağır görünməzdi…

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(27.05.2025)

 

 

 

 

 

Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun “Yazıçı” nəşriyyatında Xalq yazıçısı Anarın “2=3+4, yaxud iki ailədə üç Xalq yazıçısı, dörd Xalq şairi” adlı kitabı işıq üzü görüb. Nəfis tərtibatlı, illüstrasiyalı kitab Azərbaycan ədəbiyyatı irsinə böyük töhfələr vermiş iki nəsildən, onlar barədə həqiqətlərdən və onların ədəbi nümunələrindən ibarətdir.

 

608 səhifəlik bu unikal kitabı tərtib edən Xalq yazıçısı Anar uzun illər ərzində təkcə öz yazdıqlarını yox, qəhrəmanlarının – Səməd Vurğun, Rəsul Rza, Nigar Rəfibəyli, Vaqif Səmədoğlu, Ənvər Məmmədxanlı və Yusif Səmədoğlunun yazdıqlarını eyni ideya-estetik yaradıcılıq məcrasına qoşaraq, onları eyni axında birləşdirərək ən yeni ədəbiyyatın ən milli paradiqması olaraq təqdim edibdir.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı kitabdan hissələri oxucularına təqdim edir. Anar qəhrəmanlarının ən populyar əsərlərini bir daha yaddaşlarda təzələyir:

 

RƏSUL RZA

SON ŞEİRLƏRİ

 

Səhərlərim açılır,

Könlüm açılmır nədən?

Nəfəs alıb-verdikcə

Ömürdür keçib gedən.

Sarı-sarı yarpaqlar

Budaqlarda titrəşir.

Onları yavaş-yavaş

Yuyur yağış mürdəşir.

Mart, 1981

 

***

Ölümündən (1 aprel 1981) bir gün əvvəl yazdığı son şeiri

 

Ömrün qəmli günlərindəyəm,

Xəstəliyin ucundan,

Qocalığın üzündən.

Həkim deyir:

– Yorulub ürək.

Deyirəm:

– Yorulmusan, ürəyim!

Keçən günlər gözümdə

Bir xəyal dünyasıdır,

Göynədir göyüm-göyüm.

O günlər doğmam idi,

bu günlərim ögeyim.

Günlər var çeşid-çeşid;

inciklisi bu yanda,

fərəhlisi o yanda.

Belə olurmuş demək,

ömür-günün sonunda.

31 mart 1981

                        Mərdəkan, Xəstələr evi

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(27.05.2025)

 

Murad Vəlixanov, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

Dünyanın ən böyük kino festivalları yalnız kinosevərlərin sevimli məkanı deyil, həm də rejissor, aktyor və prodüserlər üçün karyeralarını formalaşdıran prestijli platformalardır. Bu festivallar kinonun ən yeni və innovativ işlərinin təqdim olunduğu, sənətçilərin böyük səhnədə özlərini ifadə etdiyi, sənaye mütəxəssislərinin gələcəkdə izləyəcəyi trendlərin qurulduğu tədbirlərdir.

 

Bu gün oxucularımıza dünyanın ən nüfuzlu kino festivallarının siyahısını və onlar haqqında məlumatları təqdim edəcəm

 

1. Kann Film Festivalı (Fransa)

 

1946-cı ildən bəri Fransanın Cote d'Azur (Kəhraba) sahillərində keçirilən Kann festivalı qlamur və prestij ilə sinonimləşmiş bir tədbirdir. Qırmızı xalça mərasimləri, dünyaca məşhur aktyorlar və rejissorların iştirakı ilə keçirilən festival həm sənət dünyasında, həm də mediada diqqət mərkəzində olur. Kann yalnız bədii filmlərlə deyil, həm də sənaye üçün mühüm biznes platforması olan film bazarı ilə də tanınır. Qızıl Palma ("Palme d'Or") mükafatına layiq görülmək hər rejissorun arzusudur.

 

2. Venesiya Film Festivalı (İtaliya)

 

1932-ci ildən bəri İtaliyanın Venesiya şəhərində keçirilən Venesiya Film Festivalı dünyanın ən qədim kino festivalı kimi tarixə keçmişdir. Venesiya bədii cəsarət və yeniliklərə açıq olduğu üçün filmlərin sənətkarlıq dəyərinə xüsusi önəm verir. Qədim şəhər atmosferi festivala əlavə cazibə qatır. Hər il burada nümayiş olunan filmlər kino sənətinə yeni perspektivlər gətirir.

Əsas mükafat: "Qızıl Aslan" (Golden Lion).

 

3. Berlin Film Festivalı (Almaniya)

 

1951-ci ildən keçirilən Berlin Film Festivalı, yəni “Berlinale”, Avropanın ən nüfuzlu festivallarından biri olmaqla yanaşı, cəmiyyətin ocial-siyasi problemlərinə toxunan filmləri ilə tanınır. Berlinale həm müstəqil kino, həm də böyük studiya filmlərinə geniş yer verir. Qızıl Ayı mükafatı festivalın əsas mükafatıdır və tənqidi baxış bucağından diqqəti çəkən filmlərə verilir.

 

 

4. Toronto Beynəlxalq Film Festivalı (Kanada)

 

1976-cı ildən TBFF kino sənayesində ən böyük ictimai festivallardan biridir. Festivalda Oscar mükafatlarına namizəd olan bir çox film nümayiş olunur və TBFF tez-tez "Oscar mövsümünün başlanğıcı" kimi qəbul edilir. Festivalda tamaşaçılar filmlərə səs verərək qalibləri müəyyən edirlər, bu da festivalın daha geniş kütləyə çatmasına kömək edir. Tamaşaçıların seçimlərinə əsaslanan mükafatlar festivalı unikal edir.

Əsas mükafat: Xalqın Seçimi Mükafatı (People's Choice Award).

 

 

5. Sundance Film Festivalı (ABŞ)

 

1978-ci ildən keçirilir. Sundance Film Festivalı müstəqil kino dünyasının ən böyük tədbiri kimi tanınır. Bu festival müstəqil rejissorlar və kinematoqraflar üçün yeni karyera imkanları yaradır. Sundance rejissorları, aktyorları və prodüserləri yeni perspektivlər axtarır və bu festivalda dünya səviyyəsində tanınmaq şansı əldə edirlər. Festivalda bədii filmlərlə yanaşı, sənədli filmlərə də geniş yer verilir.

Əsas mükafatlar: Ən Yaxşı Sənədli Film və Ən Yaxşı Bədii Film.

 

 

6. Lokarno Film Festivalı (İsveçrə)

 

1946-cı ildən keçirlir. Lokarno Film Festivalı açıq havada keçirilən nümayişləri və yenilikçi filmləri ilə tanınır. Festival həm beynəlxalq səviyyədə tanınmış, həm də debüt edən rejissorlara platforma yaradır. Lokarno yenilik və eksperimentə açıqdır və festivala qatılan filmlər tez-tez fərqli kinematoqrafik yanaşmalarla diqqət çəkir.

Əsas mükafat: Qızıl Leopard.

 

 

7. San Sebastian Film Festivalı (İspaniya)

 

1953-cü ildən keçirilir. San Sebastian Film Festivalı beynəlxalq miqyasda İspan dilli kinematoqrafiyanın ən mühüm nümayiş platformalarından biridir. Festival həm Avropa, həm də Latın Amerikası filmlərinə xüsusi diqqət yetirir. Bu festivalda dünyanın ən qabaqcıl rejissorları və prodüserləri iştirak edir və kino sənayesində mövqelərini gücləndirirlər.

Əsas mükafat: Qızıl Kərtənkələ.

 

 

8. Karlovı Varı Beynəlxalq Film Festivalı (Çexiya)

 

1946-cı ildə yaradılıb. Karlovı Varı Film Festivalı Mərkəzi və Şərqi Avropanın ən önəmli kino festivallarından biridir. Festival genişmiqyaslı beynəlxalq film nümayişlərinə ev sahibliyi edir və Avropa kinosunun inkişafına böyük təsir göstərir.

Əsas mükafat: Kristal Qlobus.

 

 

9. Rotterdam Beynəlxalq Film Festivalı (Hollandiya)

 

1972-ci ildən təşkil olunur. Rotterdam Film Festivalı eksperiment və yenilik axtaran rejissorlar üçün mühüm platformadır. Burada nümayiş olunan filmlər kinematoqrafiyada sərhədləri genişləndirən yeni yanaşmalarla tanınır.

Əsas mükafat: Tiger Award.

 

 

10. Telluride Film Festivalı (ABŞ)

 

1974-cü ildən keçirilir. Telluride Film Festivalı premyeralarla zəngin olan bir tədbirdir. Oscar mükafatına namizəd olan bir çox film burada ilk dəfə nümayiş olunur. Maraqlı cəhət odur ki, festivalın proqramı əvvəlcədən elan edilmir, bu da tamaşaçılarda həyəcan yaradır.

Əsas mükafat: Tiger Award.

 

Bu festivallar dünya kinosunun inkişafında böyük rol oynayır, ən yaxşı filmlərin, aktyorların və rejissorların karyeralarını yeni səviyyəyə qaldırır. Festival mövsümü isə hər il yeniliklərlə dolu olur, kinematoqrafiyaya yeni nəfəs gətirir.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(27.05.2025)

 

Kənan Məmmədli, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

 

Xəbər verdiyimiz kimi, bu gün – 27 may tarixində “Azərbaycan Nəşriyyatları Assosiasiyası” İctimai Birliyi (ANAİB) və Sumqayıt Dövlət Universitetinin (SDU) birgə təşkilatçılığı ilə IV Sumqayıt Kitab Sərgisi açılır. Sərgi bu gün və sabah fəaliyyət göstərəcək..

 

IV Sumqayıt Kitab Sərgisində izləyiciləri nə gözləyəcək? Suala cavab almaq üçün sərginin təşkilat komitəsinin məsulu Səbuhi Şahmursoyla əlaqə yaratdıq və aşağıdakı məlumatları aldıq:

 

Sərgi  Sumqayıt Dövlət Universitetinin inzibati binasında baş tutacaq.

Sərgidə təkcə SDU tələbələri deyil, bütün Sumqayıt əhalisinin iştirak etməsi üçün universitetdə “Açıq qapı günü” elan olunub.

Sərginin ilk günü – 27 may Milli Mətbuatın yaranmasının 150 illiyinə, iukinci günü – 28 may tarixi isə Müstəqillik Gününə həsr ediləcək.

Bayram əhvali-ruhiyyəli sərgidə minlərlə kitab 90 %-dək endirimlə təklif olunacaq, tanınmış yazıçıların, şairlərin təqdimat və imza mərasimləri, məşhurlarla görüşlər, şeir saatları baş tutacaq.

Yazıçılar Şəmil Sadiq, Varis, Elxan Elatlı, Aynur Cavid, Elgüsel, Əziz Sultan, Səxavət Məmməd, Mürşüd İsmayılzadə, Əziz Yaqubzadə, tarixçi Boran Əziz, təlimçilər Aysel Rəsulzadə, Orxan Şahbaz, musiqiçi Hüseyn Cəfərin iştirakı ilə müxtəlif panellər, təqdimatlar, imza günləri, şeir gecələri və musiqili proqram təşkil olunacaq.

İki gün davam edəcək sərgi hər gün 10:00-dan 20:00-dək oxucuların üzünə açıq olacaq.

Sərgidə 25-dən çox nəşriyyatın iştirakı gözlənilir.

Giriş sərbəstdir.

 

Bu gün saat 14-də sumqayıtlılar yazıçı Varislə görüşəcəklər. Yazıçının XAN nəşriyyatı tərəfindən təqdim edilən müxtəlif illərin 5 bestsellerinin yeni tərtibatda nəşri oxuculara təqdim olunacaq.

Görüşdə yazıçı öz ədəbi karyerasından, ədəbiyyatın bugünkü durumundan, dünya ədəbiyyatındakı hakim yeni dalğadan danıçacaq, oxucuların suallarını cavablandıracaq.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(27.05.2025)

 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Güney Azərbaycan Poeziyası Antologiyası layihəsində Təbriz təmsilçimiz Əli Çağlanın növbəti təqdim etdiyi şair Təbrizdə yaşayan Ramin Yaşardır.

 

 

Ramin Yaşar

Təbriz

 

GÖZLƏRİN

 

Qonaq gəldim, qonağını bir anlıq,

Bəbəyində de saxlasın gözlərin.

Göz-göz olmuş göy qurşaqlı yaramı,

Bağlamayır, de bağlasın gözlərin.

 

Sevgi adlı boyağına boyandım,

Savaşında şəhər-şəhər talandım.

Dağlatmağa dağlarımı dolandım,

Dağlayan yox, de dağlasın gözlərin.

 

Sara deyil, Xan Çobanam seldə mən,

Şeirdə mən, mahnıda mən, dildə mən,

Sınıqmışam vətəndə mən, eldə mən,

İnanmırsan de yoxlasın gözlərin.

 

Olmamağın məni məndə oturdub,

Dərd ordusu bayrağımı yatırdıb,

İnadlığım əzrayılı qudurdub,

Da ölürəm, de ağlasın gözlərin;

Gözlərimi de bağlasın gözlərin.

  

 “Ədəbiyyat və incəsənət”

(27.05.2025)