Kənan Məmmədli, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Bu günə hansı əlamətdar hadisələr təsadüf edir? Gəlin birlikdə təqvimimizi vərəqləyək.

16 oktyabr. Ümumdünya Anestezioloq Günü

Ağrıya qarşı hamı həssasdır. Ən mürəkkəb tibbi müdaxilələrdə “narkoz” deyə tanıdığımız anestezioloji preparat ağrının şiddətini azaldaraq, yaxud tam kəsərək bizim bu müdaxilələrə tab gətirməyimizə yardımçı olur. Bu prosesi icra edən mütəxəssislər anestezioloqlardır ki bu gün də onların günüdür. Tarixin ilk belə mütəxəssisi qədim yunan təbibi və filosofu Dioskorid hesab olunur, o, eramızdan əvvəl 1-ci əsrdə Roma ordusunda təbiblik edərkən imperator Nerona məruzə edib ki, mandraqordan hazırlanmış yuxugətirici və ağrıkəsici məlhəmləri yaralı əsgərlərə içirdəndən sonra onların üzərində cərrahi əməliyyat aparmaq daha rahat və asan olur. 1846-cı ilin 16 oktyabrında isə amerikalı stomatoloq və cərrah Uilyam Morton ümumi narkoz düzəltmək üçün anesteziyadan ilk dəfə istifadəni publikaya göstərib.

Anestezioloqları təbrik etməyəkmi? Edək. Yetər ki onu da deyək ki, mədəniyyət xadimləri də cəmiyyətin anestezioloqlarıdır, onlar ədəbiyyat, musiqi, kino kimi janrlarla mənəvi insan ağrılarını keyləşdirməyə borcludurlar. Keyləşdirə bilirlərmi, bax bu ayrıca söhbətin mövzusudur.

16 oktyabr. Ümumdünya Sağlam Qidalanmaq günü

Həmən bu gün fəst-fud yeməkdən, qazlı şirin içkilər içməkdən, tütün və alkoqoldan uzaq durun. Bircə günsə bunu edin. Süfrələrdən uzaq düşmüş təbii ərzaq düzün süfrəyə. Nehrə yağı, camış qaymağı, şanı balı, kənd yumurtası, xaş-xaşlı şor yeyin səhər-səhər, günortaya unudulmuş dədə-baba yeməklərindən hazırladın, məsələn, birinciyə əvəlikli isti. İkinciyə səbzi-qovurma. Üstündən təzə sıxılmış nar, yaxud üzüm çirəsi için. Bəh-bəh. Şam yeməyinə də bir cam camış qatığı ilə təzə inək südünü qarışdırıb təzə təndir çörəyi ilə birlikdə doğramac edib gözünüzə təpin. Bundan sağlam qidanı ağlınıza belə gətirməyin. (Bunları əldə etməyin göydən ulduz qoparmaq qədər çətin olduğunu üzümə vurmayın, siz öz canınız).

16 oktyabr. “Sonuncu mogikan”

Ümumdünya ərzaq günüdür həm də bu gün. Soyuducusu ərzağa tamarzı insanlara yetər ki, bir-iki ərzaq alıb verəsiniz.

Şef günüdür. Müdirləri təbrik etmək təvəqqe olunur. Bunu etməsəniz də olar. Əksər müdirlər onsuz da tabeçiliklərində olan işçilərinin hüquqlarını pozub özləri üçün cənnəti bu dünyada təmin edirlər.

Allerqoloq günü. Pis bəladır, Allah qorusun sizi, allerqoloqlara işiniz düşməsin. Mən burdaca sizə bu mərəzin ən ağlagəlməz növü barədə danışmaq istəyirəm. Çiyələkdən, sitrusdan, göbələkdən allergiyası olanlar var, tozdan, günəşdən allergiyası olanlar var. Deməzsənmiş, pul əskinaslarından da allergiya mümkündür. Adam var ki, əli pula toxunanda bədəni səpib alışıb-yanır. Yazıçı Varis bu mövzuda bir hekayə də yazıb, “Sonuncu mogikan” adlanır. İnternetdə adını yazsanız çıxacaq, oxuya bilərsiniz.

Ümumdünya onurğa günüdür. Onurğanızı qoruyun mütləq.

Evsiz pişiklər günüdür. Rastınıza çıxan küçə pişiklərinə bir şey verin yesinlər.

Bədnam qonşularımızda mətbuat günüdür. Qaraya ağ, ağa qara yazmaq üzrə ixtisaslaşmış erməni mətbuatı bu gün ən böyük yalançıları mükafatlandıracaq. ABŞ bəs neynəyəcək? Milli likyör gününü qeyd edəcək. Vur ki vurasan.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(16.10.2025)

Nemət Tahir, “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Qarabağ təmsilçisi

Bugünkü maraqlı söhbətimiz idman barəsində olacaqdır. Tarix yazan afrikalı qaçışçı barədə.

1960-cı ildə   Romada keçirilən Yay Olimpiadasında sponsoru “Adidas” firması  olub. Bütün idmançılar bu brendin ayaqqabılarında çıxış etməli idilər.

Amma Efiopiyadan olan marafon yarışının iştirakçısı Abebe Bikiliyə heç bir idman ayaqqabıları uyğun gəlmir. Belə olan tərzdə idmançı cəsarətli bir qərar verir: marafonu ayaqyalın qaçmaq.

Nəticə dünyanı heyran qoyur: Bikila nəinki yarışı 1-ci yeri tutdu, həm də dünya rekordu qazanır və olimpiadada qızıl medal qazanan ilk qaradərili afrikalı olur.

Onun qələbəsi “Adidas” üçün ağrılı bir zərbə sayılır: axı, ayaqyalın qaçan idmançı, bu firmanın  idman ayaqqabıları geyinən 68 idmançını üstələmişdi.

4 il sonra 1964-cü il Tokio Olimpiadasında Bikila yenidən qızıl medal alır və tarixdə 2 dəfə olimpiya marafonunu qazanan ilk idmançı olur.

 1969-cu ildə avtomobil qəzasından sonra ağır xəsarətlər almış Bikili artıq qaçış yarışlarında iştirak edə bilmir. Amma o, idmandan əl çəkmir və oxatma yarışlarında iştirak etməyə davam edir.

Təəssüf ki, 1973-cü ildə Abebe Bikila 41 yaşında beyinə qan sızmasından  dünyasını dəyişir. Onu milli qəhrəman və idman əfsanəsi kimi son mənzilə 75 000 nəfər insan müşayiət edir.

Bəzən tarix yazmaq üçün sadəcə dayanmamaq lazımdır.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(15.10.2025)

Görkəmli tarzən, pedaqoq, Dövlət mükafatı laureatı, Xalq artisti, professor Ramiz Quliyevlə vida mərasimi sabah - oktyabrın 16-da Beynəlxalq Muğam Mərkəzində keçiriləcək.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, bu barədəMədəniyyət Nazirliyi məlumat yayıb.

Məlumatda bildirilir ki, görkəmli sənətkar İkinci Fəxri xiyabanda dəfn olunacaq.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(15.10.2025)

Xəbər verdiyimiz kimi, Nobel mükafatları komissiyası 2025-ci il üçün Ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatını macar yazıçı Laslo Krasnohorkaiyə təqdim etdi.

Adətən, macar ədəbiyyatı elə də ad-san qoparmayan bir ədəbiyyat olduğundan, sual doğur? Niyə məhz o?

Bu barədə əməkdaşımızın hazırladığı yazı ilə sabah tanış ola biləcəksiniz.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(15.10.2025)

Əziz oxucular!

Tanınmış ictimai-siyasi xadim, yazıçı-publisist, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, mərhum Sadıq Murtuzayev, publisist, Əməkdar hüquqşünas Müzəffər Ağazadə və yazıçı-rejissor, publisist-jurnalist, Əməkdar incəsənət xadimi Ağalar İdrisoğlu səmavi insanların, dünya dahilərinin  və Azərbaycan mütəfəkkirlərinin on mindən çox kəlamlarını, sitatlarını, aforizmlərini toplayıb, tərcümə  eləyib və  “Sözdən  yaranan incilər” adlı çox qalın bir kitabı  çapa hazırlayırlar. 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı olaraq belə qərara gəldik ki, bu  sayımızdan başlayaraq həmin kəlamları, sitatları, aforizmləri səhifələrimizdə çap edək.

İnanırıq ki, sözdən yaran bu incilər sizin xoşunuza gələcək və onları öz yaddaşınıza köçürəcək, gündəliyinizə yazacaq, dostlarınızla, yaxınlarınızla bölüşəcəksiniz.

Çünki bu incilər, hər insana  lazım olan ən qiymətli sözlərdir. Onun daha yaxşı, mükəmməl  kamilləşməsi üçün əvəzsiz bir məktəbdir.

 SƏDİ  ŞİRAZİ   (1203, 1210 arası – 1292-ci illər)

-         Canavar çobanlıq, zalım insan da padişahlıq edə bilməz. Zülmün təməlini qoyan padişah, öz səltənət binasını dağıtmış olur.

-         Canavar balası insanlar arasında böyüsə də yenə canavardır.

-         Sağlamlığın əsl dəyəri xəstəlik zamanı bilinər.

-         Qadının zülfü ağıllı kişi üçün zəncir, yelbeyin kişi üçün isə tələdir.

-         Sağlam olmaq istəyirsinizsə heç vaxt doyunca yeməyin.

-         Qənaət etməyi bacarsaydıq, dünyadakı qayğılar daha tez həll olunardı. Var-dövlət sərvətə deyil, qənaətə söykənir.

-         Cahillə mübahisə etməyə dəyməz.

-         Özünü elə apar ki, dost gizli düşmənə çevrilməsin.

-         Peşiman  olmamaq üçün danışmazdan öncə fikirləş.

-         Əvvəlcə fikirləş, sonra danış. Sənə “sus”  deyilməmiş  sus.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(15.10.2025)

Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun “Yazıçı” nəşriyyatında Xalq yazıçısı Anarın “2=3+4, yaxud iki ailədə üç Xalq yazıçısı, dörd Xalq şairi” adlı kitabı işıq üzü görüb. Nəfis tərtibatlı, illüstrasiyalı kitab Azərbaycan ədəbiyyatı irsinə böyük töhfələr vermiş iki nəsildən, onlar barədə həqiqətlərdən və onların ədəbi nümunələrindən ibarətdir.

608 səhifəlik bu unikal kitabı tərtib edən Xalq yazıçısı Anar uzun illər ərzində təkcə öz yazdıqlarını yox, qəhrəmanlarının – Səməd Vurğun, Rəsul Rza, Nigar Rəfibəyli, Vaqif Səmədoğlu, Ənvər Məmmədxanlı və Yusif Səmədoğlunun yazdıqlarını eyni ideya-estetik yaradıcılıq məcrasına qoşaraq, onları eyni axında birləşdirərək ən yeni ədəbiyyatın ən milli paradiqması olaraq təqdim edibdir.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı kitabdan hissələri oxucularına təqdim edir. Anar qəhrəmanlarının ən populyar əsərlərini bir daha yaddaşlarda təzələyir:

ANAR, ŞEİRLƏR

ƏNVƏR MƏMMƏDXANLININ XATİRƏSİNƏ

Gedənlə getmək olmur,

Gələnlə gəlmək olmur,

Nə çox gülməli şeylər,

Gülənlə gülmək olmur.

Həyatın hər üzünü,

Söhbətini, sözünü,

Əyrisini, düzünü

Bilənlə bilmək olmur.

Gözüm yaşı durulub,

Gözüm yaşdan yorulub,

Dünya belə qurulub,

Ölənlə ölmək olmur.                                                                        

                      Dekabr, 1990

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(15.10.2025)

Ülviyyə Əbülfəzqızı, “Ədəbiyyat və incəsənət”

“Ədəbiyyat və İncəsənət” portalının media dəstəyi ilə Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun Bakı Şəhəri Üzrə Təhsil İdarəsi ilə birgə keçirdiyi “Bir direktor və bir şagird” adlı layihəsinin məqsədi nümunəvi məktəblərimizi, istedadlı şagirdlərimizi üzə çıxarmaq, onların ədəbiyyata olan marağına diqqət yönəltməkdir.

Hazırda təqdimatda Bakı şəhəri 96 nömrəli tam orta məktəbdir.

DİREKTOR:

 Hacıyeva Mehriban Vaqif qızı

1981-ci il oktyabrın 21-də Naxçıvan MR-in Culfa şəhərində anadan olub.1988–1998-ci illərdə orta məktəbi əla qiymətlərlə başa vurub. Bakı Avrasiya Universitetinin Sinxron Tərcümə fakültəsini bitirib. Daha sonra Azərbaycan Dillər Universitetində ingilis dili müəllimliyi ixtisası üzrə yenidənhazırlanma təhsili alıb. 2017-ci ildə Xəzər Universitetində “Potensial məktəb direktorları” adlı ixtisasartırma proqramını keçib.

2008-ciildənpedaqojifəaliyyətə ingilisdilimüəllimikimibaşlayıb. 2015-ci ildən müxtəlif məktəblərdə təşkilatçı müavini, təlim-tərbiyə işləri üzrə direktor müavini vəzifələrində çalışıb. 2021-ci ildən 96 nömrəli tam orta məktəbin direktoru vəzifəsində fəaliyyət göstərir.

Azərbaycan Respublikası Elm və Təhsil Nazirliyinin keçirdiyi Təhsildə İnkişaf və İnnovasiyalar üzrə VI Qrant Müsabiqəsinin qalibidir. Eyni zamanda ETR resursları üzrə təlimçidir.

ŞAGİRD:

Mən, Banu Natiq qızı Muradlı 25 noyabr 2012-ci il tarixində Bakı şəhərində anadan olmuşam. 2018-ci ildə İlqar Əliyev adına 96 nömrəli tam orta məktəbin birinci sinfinə qəbul olunmuşam. Hazırda 8-ci sinif şagirdiyəm.

Məktəbin ictimai işlərində fəal iştirak edir, dərslərimi mükəmməl oxuyuram. Buna görə də “Yaşıl – rəğbətləndirmə kartı”na layiq görülmüşəm.

Məqsədim məktəbi uğurla bitirib, ali təhsil ocağına – Azərbaycan Dövlət İqtisad Universitetinə qəbul olmaq, gələcəyə xeyir verəcək bir mütəxəssis kimi yetişməkdir.

ESSE:

Təbəti sevək və qoruyaq

Yaşadığımız dünya, bizi əhatə edən maddi aləm olan son dərəcə gözəl, zəngin və rəngarəngdir. Bu ətraf aləm təbiət adlanır. Əslində biz özümüz də bu təbiətin bir zərrəsiyik, onun tərkib hissəsiyik. Təbiət bizim hamımızın anasıdır.

Təbiət – dünyanın yaranmasından bu günə qədər mövcud olan bir quruluşdur.

Təbiət dedikdə, daim inkişafda olan, dəyişən bütün canlı və cansız varlıqlar nəzərdə tutulur.

Təbiət həyatımızda mühüm yer tutur. Onun varlığı ilə həyatımız gözəlləşir. Bizim hər an ona ehtiyacımız var. İstirahət etmək, dincəlmək üçün təbiət qoynuna axışırıq. Sakitləşməyi, rahatlanmağı onda tapırıq. Ağaclar oksigenlə havanı zənginləşdirir, dinclik yaradır, bizi gərginlikdən uzaqlaşdırır.

Ağaclara, bitkilərə sevgi hissimiz təbiətə sevgidir. Ağaclar, bitkilər olmadan nə həyat olar, nə də təmiz hava sayəsində nəfəs almaq.

Mən təbiəti çox sevirəm. Təbiətlə təmasda olanda bütün problemlərimi unuduram. Təbiətlə baş- başa qalanda özümü çox xoşbəxt hiss edirəm. Çünki təbiət insanları daha güclü və sağlam edir. Onunla necə rəftar etsək, o da eyni şəkildə cavab verir. Həyat bir bumeranq kimidir. Nə ediriksə, onun qarşılığını görürük. Təbiəti nəzərdən qaçırmamalıyıq. Təbiəti qorumaq bütün vətəndaşların mənəvi borcudur. Təbiət yox olduqda insan yaşaya bilməz. Təbiət yoxdursa, bütün canlılar da yoxdur.

Bizim hər birimiz insanlara təbiət sevgisi aşılamalı, gələcək nəslin sağlam və xoşbəxt gələcəyini düşünməliyik. Unutmayaq ki, biz təbiəti qoruduqca təbiət də bizi qoruyur.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(15.10.2025)

Kənan Məmmədli, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Özünə o qədər “nəğməkar şair” deyənlər olub ki. Amma bəlkə də heç kəsin, Vahid Əziz istisna, şeirlərinə bu qədər mahnı bəstələnməyibdir. Bəstəkar Ələkbər Tağıyevlə tandemdə Hafiz Baxış onlarca dillər əzbəri mahnı bəstələyibdir. Elə iki mahnısının adını çəkim, məsələ bilməyənlərə agah olsun. Sovet dönəmində ekran və efirlərdən yığışmyan, vallara, kassetlərə yazıldıqca yazılan “Azərbaycan oğluyam” mahnısı var idi, Məmmədbağır Bağırzadə oxuyurdu, yaxud, “Eşqimi sönməyə qoymaram” mahnısı var idi, Nisə Qasımova oxuyurdu, lütfən o mahnıları tapıb bu gün dinləyin. Çünki bu gün o mahnıların sözlərini müəllifi Hafiz Baxışın doğum günüdür. Hörmətlə xatırlayır, Allah rəhmət eləsin deyirik.

Gəlin itirməyək dostları, qardaş!

Onsuz da çox deyil yaxşı dost, sirdaş.

Dostluq qalasından bir kərpic, bir daş

Uçurub aparır hər saat, hər il -

Bizim dost itirən vaxtımız deyil!

Bir könül həmdəmi tapana qədər

Can evi illərlə olur dərbədər.

Var-dövlət dünyada gəlib də gedər,

Hər şeyə göz yumub dosta et meyil-

Bizim dost itirən vaxtımız deyil!

Tutmursa xasiyyət, tutmursa ürək,

Havayı duz dadıb, kəsməyək çörək.

Dostun hər cövrünə qatlaşıb gərək,

Olaq yaxşısına, pisinə qayil -

Bizim dost itirən vaxtımız deyil!

Onsuz da qısadır, dönükdür ömür,

Tale biz deyəni həmişə demir.

Ey dost, biz nə daşıq, nə də ki, dəmir,

Əsl dost yolunda ikiqat əyil-

Bizim dost itirən vaxtımız deyil!

Dünyanı tutub ha qalan deyilik,

Əbədi məskən də salan deyilik.

Ömrü bir də satın alan deyilik,

Dostluqda hər anın qiymətini bil-

Bizim dost itirən vaxtımız deyil!

Canını istəsə, dosta qurban de,

Dərdinə çarə qıl, ona dərman de.

Dost sənə "çor" desə, sən ona "can" de,

Düşməni dost edir xoş söz, şirin dil-

Bizim dost itirən vaxtımız deyil!

Hafiz, dar ayaqda dosta ol dayaq,

Dostluğu müqəddəs bir nemət sayaq.

Fitnə-fəsadlara məhəl qoymayaq,

Çəkək nankorların gözlərinə mil -

Bizim dost itirən vaxtımız deyil!

Bu isə onun ən popular, ibrıtamiz şeirlərindən biridir…

Hafiz Baxış 1932-ci il oktyabrın 15-də Qərbi Azərbaycanda - Zəngəzur mahalı Qafan bölgəsinin Yuxarı Girətağ kəndində müəllim ailəsində anadan olub. Orta məktəbi 1950-ci ildə Qafan bölgəsinin Şəhərcik kəndində bitirib. 1950–1952-ci illərdə Qovşud kəndində ibtidai sinif müəllimi işləyib, 1952 – 1956-cı illərdə Azərbaycan Dövlət Teatr İnstitutunun teatr və kino aktyorluğu fakultəsində təhsil alıb.

Tələbə ikən 1954-cü ildə Azərbaycan diviziyasında bədii özfəaliyyət dərnəyinin rəhbəri olub. 1956–1961-ci illərdə Sumqayıt şəhərində tərbiyəçi, pionerlər evinin və mədəniyyat sarayının direktoru vəzifəsində çalışıb. 1961-ci ildə Azərbaycan Dövlət Radio və Televiziya verilişləri Komitəsində rejissor köməkçisi, rejissor, yüksək dərəcəli rejissor vəzifələrində fəaliyyət göstərib.

 İlk şeirləri "Sosialist Sumqayıtı" qəzetində dərc olunub, "Samur – Dəvəçi kanalı" adlı ilk şeiri də həmin qəzetin 1957-ci il 9 fevral tarixli sayında, "Zirvə" adlı ilk poeması isə "Azərbaycan" jurnalının 1968-ci il 2-ci sayında çap olunub. Bundan sonra o altı poema qələmə alsa da lirik şair kimi tanınıb. İyirmidən çox şeirinə musiqi bəstələnib.

Hafiz Baxış, dedik ki, ömrünün xeyli hissəsini Sumqayıtda yaşayıb və çalışıb, əməkdaşımız Elman Eldaroğlu yazır ki, onun yaşadığı 8-ci mikrorayonda Hafiz Baxışın əmioğlusu Fazil müəllimgil yaşayırdı, şair onlara gələndə bütün həyət əhli o cür məşhur mahnının müəllifinin tamaşasına durardılar.

Hafiz Baxış həm də alovlu vətənpərvər idi, 1988-ci ildə həmyerlilərinin Qərbi Azərbaycandan kütləvi şəkildə qovulmaları, erməni separatçılarının Qarabağ münaqişəsinə qol qoymasını ürəyinə salır, fikir edirdi. Nə yaşı var idi ki, cəmi 57 il yaşadı, elə həmin o qanlı-qadalı illərdə - 1989-cu il sentyabrın 7-də vəfat etdi.

İndi mahnıları və şeir kitabları sevənləri üçün təsəllidir.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(15.10.2025)

Ramiz Göyüş, yazıçı-publisist, “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün

Akademik Nizami Cəfərovun çox dəyərli kəlamlarından birində deyilir: “Biz gərək örnək insanlarımıza dəyər verək, onlara tanıdaq”. Qazax mahalı Azərbaycanımıza çoxsaylı örnək insanlar bəxş edib və onlardan bir də Həmid Abbasdır desəm, düşünürəm ki, səhv etmiş olmaram.

Bu günlər ədəbi ictimaiyyət şair, tərcüməçi, jurnalist, ictimai xadim, əməkdar incəsənət xadimi Həmid Abbasın 90 illik yubileyini qeyd edir. Bu xüsusda mən, Seymur Orucovun və Barat Vüsalın şəxsində Ağstafa Rayon İcra Hakimiyyətinin, AYB Qazax Filialının və Qazax-Tovuz Regional Mədəniyyət İdarəsinin Həmid Abbasın 90 illik yubileyi ilə əlaqədar birgə təşkil etdikləri və yüksək səviyyədə keçən tədbirini alqışlayır, şairiin bir oxucusu olaraq təşkilatçılara təşəkkürlərimi bildirirəm.

Bu yerdə Xalq şairi Məmməd Arazın bir beyt şeri yada düşür:

 Bir xatirəm köçəcəkmi xatirələrə,

 Min xatirə köçəcəkdir mənimlə əfsus..

Və mən də Böyük Səməd Vurğunun ”De gəlsin hər nəyin vardır, Deyilən söz yadigardır” kəlamlarına əməl edərək, istədim ki, şairin 90 illik yubileyinə məndən də bir xatirə yadigar qalsın...

1970-1981 ci illərdə Azərbaycan KP Mərkəzi Komiitəsində məsul vəzifədə çalışmış, 18 il Mədəniyyət İşçiləri Müstəqil Həmkarlar İttifaqı Respublika Komitəsinin sədri vəzifəsində işləmiş Həmid Abbas Azərbaycan ictimai həyatında yaxşı tanınan bir vəzifə sahibi olmaqla həm də gözəl şair, tərcüməçi və jurnalist və vətənpərvər bir şəxsiyyət idi. Şəxsi münasibətlərimiz olmasa da mən onu həm ictimai xadim kimi, həm də şair kimi yaxşı  tanıyır, şeirlərinə yazılmış mahnılara sevə-sevə qulaq asır, şeirlərini oxuyurdum. Yadımdadır 1985-ci ildə onun yeni,  “ Ömrün elə çağıdır ki...”  kitabı nəşr olunanda görkəmli ədəbiyyatşünas alim, Xalq yazıçısı Əzizə Cəfərzadə “Ədəbiyyat və İncəsənət” qəzetində bir məqalə yazmış, nəğmələr şairi kimi Həmid Abbasın yaradıcılığına yüksək dəyər vermişdi. Məqaləni oxuduqdan sonra mən də kitabın axtarışına çıxmışdım. O vaxtlar kitablar ancaq kitab mağazalarında satılırdı və mən də hansı kitab mağazasına üz tuturdumsa ancaq  “Kitab artıq satılıb” cavabını alırdım. Təsəvvür edin ki, 7000 nüsxə ilə nəşr olunmuş kitabı tapa bilmirdim. Nəhayət şairin həmin kitabını Bakı şəhərinin ucqar məhəllələrindən birində yerləşən bir mağazadan tapdım və o gündən həmin kitab mənim kiçik kitabxanamın ən əsas yerlərindən birində qərar tutubdur və sevimli kitablarımdan biridir. O vaxtdan sonra çox istəyirdim ki, şairin özü ilə görüşüm, yaxından tanış olum və ünsiyyət qurum.

Belə bir imkan 1994-cü ildə yaranmışdı. Həmin ilin payız vaxtları idi. Həmid Abbas “Qazax” Xeyriyyə Cəmiyyətinin idarə heyətinin bir neçə nəfər üzvləri ilə, Cəmiyyətin Mingəçevir şəhərində filialını təşkil etmək üçün Mingəçevirə gəlmişdilər. Cəmiyyətin filialını böyük coşqu ilə təssis etdik. O vaxtlar Mingəçevirdə polis rəisi vəzifəsində işləyən, vətənpərvər və təəsübkeş eloğlumuz Xəlil Xəlilov (Görkəmli ziyalımız Hüseyn müəllimin kiçik qardaşı) cəmiyyətin filialının təşkilinə böyük dəstək verirdi. Təvəzökarlıqdan uzaq da olsa qeyd edim ki,  mən də bu məsələdə aparıcı şəxslərdən biri idim. Tədbirdən sonra axşam şam yeməyi ətrafında əyləşdik və “Qazax” Xeyriyyə Cəmiyətinin tərkib  hissəsi kimi filialın qarşısında duran vəzifələrindən ətraflı söhbət açdıq. Arada poeziya da yaddan çıxmadı və təbii ki, söhbətin mərkəzində Həmid Abbas dururdu. Həmid Abbas Mingəçevir şəhərindən, onun qurucularından, Böyük şairimiz Səməd Vurğunun Mingəçevirə səfərlərindən, onun şəhərin qurucularına həsr etdiyi “Muğan” poemasından,  poemanın qəhrəmanı Sarvan Salmanovdan ətraflı söhbət açdı. Sonda özünün də Mingəçevirə şeir həsr etdiyini dedi və həmin şeirin  dərc olunduğu kitabı mənə göndərəcəyinə söz verdi.

Xarakter etibarı ilə çox mehriban və səmimi olan şairlə beləcə çox səmimi ünsiyyətimiz yarandı. Onunla ikinci görüşümüz 1996-cı ilin noyabrında Mingəçevirdə Xalq şairi Səməd Vurğunun 90 illik yubileyi keçirilən günlərdə oldu. Bu yubiley haqqında mən bir neçə dəfə ətraflı yazmış və danışmışam və təkrarçılığa yol vermək istəmirəm. Yubileyə gələnlər arasında Həmid Abbas da var idi və onunla uzun illərin yaxın adamı kimi çox mehriban görüşdük. Həmid müəllim keçən görüşümüzdə söz verdiyi kitabı da özü ilə gətirmişdi.

Yubiley tədbirlərində iştirak etmək üçün Mingəçevirə gəlmiş Fərman Eyvazlının ölümü  ilə bağlı olay barədə də  əksəriyyətin məlumatı olduğu üçün təfərrüata varmıram. Baş vermiş hadisə hamımız kimi Həmid Abbasın da şair qəlbini sarsıtmışdı və ertəsi gün,  Fərman Eyvazlı ilə son səfər yoldaşı olan şair, ürək yanğısı ilə aşağıdakı şeirini  yazıb mənə göndərmişdi: (Şeirin əlyazma variantı məndədir). Həmin şeiri təqdim edir və hər iki ziyalımızın xatirəsini ehtiramla yad edirəm:

“Son səfər”

Qələm dostum Fərman Eyvazlının

əziz xatirəsinə

Bir qızıl payızda çıxdı səfərə,

Yol boyu danışdı, güldü dostumuz

Günorta çatanda Mingəçevirə,

Fərəhdən gözünü sildi dostumuz.

Söz açdı cavanlıq illərindən O,

Qazağın ətirli güllərindən  O,

Sonra yapışaraq əllərimdən O,

Sonsuz sevincini böldü dostumuz.

Sən demə son dəfə gülürmüş Fərman

Özü öz işini bilirmiş Fərman,

Vurğuna səcdəyə gəlirmiş Fərman,

Son anda sevindi, güldü dostumuz,

Ustada baş əyib öldü dostumuz.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(15.10.2025)