İlhamə Məhəmmədqızı,

“Ədəbiyyat və incəsənət” prtalının Sumqayıt təmsilçisi

Sentyabrın 18-də Şərqdə ilk operanın müəllifi, dahi bəstəkar Üzeyir Hacıbəyovun anadan olmasının 140-cı il dönümüdür. Xalqımız bu günü böyük ehtiramla qeyd edir. Çünki milli musiqimizin bugünkü yüksəlişi, onun zənginliyinin dünyaya tanıdılması ilk növbədə Üzeyir Hacıbəyovun adı ilə bağlıdır.

1995-ci ildə Ulu Öndər Heydər Əliyevin müvafiq Sərəncamına əsasən, bu gün münasibətilə hər il respublikamızın müxtəlif bölgələrində silsilə tədbirlər keçirilir. Görkəmli bəstəkarın anadan olduğu gün həm də Üzeyir Hacıbəyli Beynəlxalq Musiqi Festivalının açılışı ilə əlamətdardır. Heydər Əliyev Fondunun və Mədəniyyət Nazirliyinin təşkilatçılığı ilə təşkil olunan bu festival hər il sentyabrın bu günündə açıq elan edilir və on gün davam edir.

Onu da vurğulamaq lazımdır ki, Üzeyir Hacıbəylinin ədəbi irsi də çox zəngin və qiymətlidir. Bütün ömrü boyu Azərbaycan mədəniyyətinə, musiqisinə xidmət edən bu unudulmaz şəxsiyyət üç yüzdən çox xalq mahnısını nota salıb, marş, kantata, fantaziya, mahnı və romanslar, kamera və xor əsərləri yazıb. Maraqlıdır ki, həm Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin, həm də sovet Azərbaycanının himnləri dahi sənətkara məxsus olub.

Muğam - qəlbin səsi, ruhun dili

Azərbaycan musiqisinin tacı sayılan muğam, təkcə səs və söz birliyi deyil, bir millətin mənəvi güzgüsüdür, ruhunun ən dərin qatlarına enən sirli bir səs yoludur. Muğam sənətinin qorunub inkişaf etdirilməsində isə Birinci vitse-prezident, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti Mehriban xanım Əliyevanın müstəsna xidmətləri danılmazdır.

Onun rəhbərliyi ilə həyata keçirilən layihələr nəticəsində Azərbaycan muğamı 2008-ci ildə UNESCO-nun qeyri-maddi mədəni irs siyahısına daxil edildi.

Ecazkar səs sahibi

Milli musiqimizin, xüsusilə muğam sənətinin inkişafına töhfə verənlər arasında Firudin İldır oğlu Ağayevin özünəməxsus yeri vardır desək, yanılmarıq. O, ecazkar səsi və dərin ifaçılığı ilə təkcə səhnələrin yox, qəlblərin də fəthini bacarıb.

Bəli, 18 Sentyabr - Milli Musiqi Günü təkcə bir tarix deyil, xalqın ruhunu yaşadan, onun musiqisi ilə olan mənəvi birliyini təcəssüm etdirən bir gündür. Bu gün biz Üzeyir bəyi anmaqla bərabər, onun qoyduğu yolun davamçılarından, musiqi fədailərindən Firudin müəllimin timsalında söz açmaq qərarına gəldik. 

1962-ci ildə Lerik rayonunun gözəl təbiətli Sors kəndində dünyaya gələn Firudin Ağayev 1979-cu ildə orta məktəbi bitirdikdən sonra əsgəri xidmətə yollanır. Elə burada ilk dəfə muğam ifası ilə birinciliyə layiq görülür. Bu, onun səhnə yolunun ilk addımları idi.

1983-1990-cı illərdə Lerik rayon Mədəniyyət evində fəaliyyət göstərən sənətkar Yardımlıda konsert proqramı ilə sənətsevərlər qarşısına çıxır. Səhnədə onun səsinə valeh olan dinləyicilər “Sona bülbüllər” xalq mahnısını yenidən ifa etməsini istəyirdilər. Bu, sadəcə mahnını dinləmək deyildi, bir ruhun çağırışı idi.

1990-cı ildən taleyini Sumqayıtla bağlayan xanəndə şəhər tədbirlərinə dəvət alır. “Çahargah”, “Rast”, “Bayatı-Şiraz”, “Segah”, “Heyratı”, “Qarabağ şikəstəsi” kimi muğamları ustalıqla ifa edir. Onun səsini eşidən sənətkarlardan Qədir Rüstəmov, Ağaxan Ağayev, Arif Babayev heyranlıqlarını gizlətməmiş, onun sənətini yüksək qiymətləndirmişlər.

Sənət yolunda Firudin Ağayev müxtəlif festivallarda uğurlar əldə etmişdir. Belə ki, Sumqayıtda keçirilmiş “Ruh səndə, inam səndə, güc səndə” devizi ilə təşkil olunmuş festivalda birinci yerə, Cabbar Qaryağdı adına muğam festivalında ikinci yerə, Türkiyədə Atatürkün 75 illiyinə həsr olunmuş mədəniyyət tədbirində iştirakına görə diploma layiq görülmüşdür.

Bundan əlavə, o, MDB ölkələrində fəaliyyət göstərən diaspor təşkilatlarının dəstəyi ilə hazırlanan konsertlərdə milli musiqimizi layiqincə təmsil etmişdir. Xüsusilə ordumuzun əsgərləri üçün təşkil olunan konsert proqramları maraqla qarşılanmışdı.

Hazırda Əhməd Bakıxanov adına 1 saylı Uşaq İncəsənət Məktəbində müəllim kimi fəaliyyət göstərən Firudin müəllim, artıq otuz ildir ki, xanəndəlik sənətinin sirlərini gənc nəsillə bölüşür. Onun yetişdirdiyi tələbələr bu gün respublikanın tanınmış müğənniləri sırasında yer alır.

Bu gün də öz sənət yolunu inamla davam etdirən xanəndə, zəngin ifa üslubu və milli musiqiyə olan dərin sevgisi ilə dinləyicilərin qəlbini fəth etməkdədir. Onun fəaliyyəti gənc nəsil ifaçılar üçün dəyərli örnək olmaqla yanaşı, muğam sənətimizin yaşadılması və təbliği baxımından böyük əhəmiyyət daşıyır.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(16.09.2025)

Dahi Azərbaycan bəstəkarı Üzeyir Hacıbəylinin 140 illik yubileyi və Milli Musiqi Günü münasibətilə Niderlandın Haaqa şəhərində Azərbaycan musiqisinin incisi sayılan "Leyli və Məcnun" operası nümayiş olunub.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalına Azərbaycan Respublikasının Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsindən verilən məlumata görə, tədbir komitənin dəstəyi və Azərbaycan-Niderland Odlar Yurdu Cəmiyyətinin təşkilatçılığı ilə baş tutub.

Əvvəlcə Azərbaycan Respublikasının Dövlət Himni səsləndirilib, torpaqlarımızın azadlığı uğrunda canlarını fəda edən şəhidlərimizin əziz xatirəsi yad edilib.

Ölkəmizin Niderlanddakı səfiri Məmməd Əhmədzadə çıxış edərək Azərbaycan müasir peşəkar musiqi sənətinin banisi Üzeyir Hacıbəylinin milli musiqimizin dünyada tanıdılmasına və azərbaycançılıq məfkurəsinə verdiyi töhfələrdən danışıb. Bəstəkarın doğulduğu Şuşada yubiley tədbirlərinin keçirilməsinin tarixi və mənəvi əhəmiyyət daşıdığını qeyd edib, bunun həm də qayıdışımızın rəmzi olduğunu vurğulayıb.

Daha sonra Azərbaycan-Niderland Odlar Yurdu Cəmiyyətinin sədri, musiqiçi Firəngiz Bağırova "Leyli və Məcnun" operasının tarixi əhəmiyyətindən söz açıb. Bu əsərin yalnız Azərbaycanın deyil, bütün Şərq dünyasının ilk operası kimi musiqi tarixində silinməz izlər qoyduğunu deyib.

Tədbirin bədii hissəsində Niderland və Almaniyada yaşayan azərbaycanlı musiqiçilərin ifasında "Leyli və Məcnun" operasından təqdim olunan parçalar böyük maraqla qarşılanıb. Leyli obrazını Azərbaycan Dövlət Opera və Balet Teatrının solisti Vüsalə Cabir, Məcnun obrazını isə sənətçi Nəhmətəğa Əliyev canlandırıblar. Onları tarda Cavid Səlimov, pianoda isə Səbinə Məmmədova müşayiət edib.

Gecənin sonunda bu tədbirin ərsəyə gəlməsində əməyi olan Firəngiz Bağırovaya, ifaçılara və musiqiçilərə xüsusi təşəkkürnamələr təqdim olunub.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(16.09.2025)

Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

MÜTALİƏ MƏDƏNİYYƏTİNİ NECƏ FORMALAŞDIRMALI?

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının təqdim etdiyi bu silsilə yazılar Azərbaycan Yazıçılar Birliyi Ədəbiyyat Fondunun Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən 2024-cü ildə “Qeyri-hökumət təşkilatları üçün qrant müsabiqəsi” çərçivəsində həyata keçirdiyi “Yeniyetmə və gənclərdə mütaliə mədəniyyətinin formalaşdırılması” layihəsinin tərkib hissəsi olaraq nəşr edilir.

Sizlər üçün çağdaş yazıçı və şairlərimizin ən yaxşı ədəbi nümunələrini seçərək təqdim edəcəyik.

Azərbaycan Ədəbiyyat Fondu@

POEZİYA

NƏRİMAN HƏSƏNZADƏ,

Xalq şairi

                   AZƏRBAYCAN

Sən əbədi bir ocaqsan, Azərbaycan!

Yaşadıqca yanacaqsan, Azərbaycan!

Beşiyin bir ana qoynu,

Doğma, isti bir qucaqsan, Azərbaycan!

Ruhum mənim, laylam mənim, Azərbaycan!

Bu dünyada dünyam mənim, Azərbaycan!

Bu dağ mənim, o dağ mənim vətənimdi,

Tüstülənən ocaq mənim vətənimdi.

Sərhəd-sərhəd bölübdülər,

Bölünməyən torpaq mənim vətənimdi.

Sən mənimsən, mən də sənin, Azərbaycan!

Övladıyıq bir vətənin, Azərbaycan!

Zaman! Səs ver, bu günlərin harayına,

Xan Arazın, Ana Kürün harayına.

Biz çatmasaq, kim çatacaq

Qaçqınların, köçkünlərin harayına?!

Sən arxasan, sən dayaqsan, Azərbaycan!

"Qalx"! – deyəndə, qalxacaqsan, Azərbaycan!

Gəmilərin göy Xəzərdə üzər keçər,

Şahinlərin səmalarda süzər keçər.

Körpülərin, binaların

paytaxtımı yollar boyu bəzər keçər.

Keçmək olmaz amma səndən, Azərbaycan!

İşıq alır dünya səndən, Azərbaycan!

Bir nəğməsən, oxuyuram bu torpaqda,

"Can!" – dedikcə can duyuram bu torpaqda –

Ey ilhamlı səhərlərim,

Sən ki varsan, mən də varam bu torpaqda.

Yellənəcək bayrağımız, Azərbaycan!..

Müqəddəsdi torpağımız, Azərbaycan!..

 BU DÜNYA NƏRDİVANDI

Bu dünya nərdivandı,
qalxanda mehribandı,
enəndə nə yamandı...
Görüşdük pillələrdə,
yolun yarısında biz.
Sən qalxırdın bu dəmdə,
mən enirdim xəbərsiz.
Səni arzularına
qaldırırdı nərdivan.
Məni xatirələrə
endirirdi bu zaman.
Birimiz – günçıxana,
birimiz – günbatana.
Qalxa bilməzdim daha,
nə o güc, nə o taqət.
Sən də enə bilməzdin,
haqlı, haqsız vermişdi
öz hökmünü təbiət.
Gərək ya düşməyəydi
bu görüş heç araya,
Ya sən əvvəl gələydin,
ya mən sonra, dünyaya.

ŞƏHİDLƏR XİYABANI

Dayanın, Şəhidlər Xiyabanıdı,

yas toya qarışıb, toy yasa burda.

Qızıl qumaşlarda qara xonçalar,

nişan gətiriblər bir qıza burda.

Nigaran gedənlər yatır xəbərsiz,

yatağı boş qalıb, atı yəhərsiz.

Analar oğulsuz, gəlinlər ərsiz,

nəydi bu müsibət, bu cəza burda?

Qızıl qan ləkəsi qalır gül üstə,

bir qurğu qurdular fıtnə-fel üstə.

İl təhvil olubdu qərənfil üstə,

verib öz yerini qış yaza burda.

Kim bilir, nə qədər ölən-qalan var,

Vətəndə bir vətən şəhid olan var.

Hələ bir-birini xəbər alan var,–

dil yox, sual verir, göz-gözə burda.

Çağırın Babəki bu yasa gəlsin,

Şəhriyar əlində bir əsa gəlsin,

qisas istəyəni qisasa gəlsin,

Yer özü çağırır qisasa burda.

Kim belə qarğadı bu bağça-bağa,

qaralar bağlandı min bir budağa.

Sürtüb ağ saçını qara torpağa,

dəyməyin, Nəriman ağlasa burda.

                                   Fevral, 1990

NƏ QƏRİBƏDİR

Elə dayanırsan, elə baxırsan,
Elə bil qarşında quru bir daşam.
İpək saçlarını bir vaxt oxşayan
Elə bil hardasa mən olmamışam.

Səni dostlarımla, tanışlarımla,
Mən tanış edərdim nə vaxtsa bir-bir .
İndi özgələri, yad ehtiramla,
Deyirlər tanış ol. Nə qəribədir ?!

Yuxuda görərdin nə vaxtsa hər dəm,
Yolumu gözlərdin yollardan uzaq.
Mən sənin yuxundan çıxıb gəlmişəm,
Bu da bir yuxudur, gəl tanış olaq.

Qoluna girərdim, bu, yadındadır,
Gedərdik, yolumuz, arzumuz şərik.
Qolum qollarının lap yanındadır,
Toxunsa, biz indi üzr istəyirik.

Hayanda oldumsa səhər, ya axşam,
Aradın sən məni, gördün sən məni.
İndi gözlərinin qabağındayam,
Hayanda durum ki, görəsən məni?

"GƏZƏYƏN QIZ”

R.Həmzətova

Səni görübdülər dağüstü parkda,

gün bir az aşağı əyilən vaxtda.

Kinodan çıxanda görüblər səni,

ötürüb harasa bir nəfər səni.

Sonra bir avtobus duracağında,

sonra bir metronun çıxacağında,

sonra bir taksiyə mindiyin yerdə,

sonra da evə gec döndüyün yerdə,

haraya gedibsən göz qoyubdular,

adını “gəzəyən qız” qoyubdular.

Məni gözləyibsən dağüstü parkda,

gün bir az aşağı əyilən vaxtda.

Səni o kinoya mən aparmışam,

özüm ötürmüşəm sonra, qadası.

Od tutub yanağın, üzün yanmasın,

yenə görüşmüşük gedib bir axşam:

əvvəl bir avtobus duracağında,

sonra bir metronun çıxacağında,

sonra bir taksiyə oturmusan sən,

mənim görüşümə gecikdiyindən.

Özüm saxlamışdım bir dəfə səni,

bir az gec ötürdüm mən evə səni.

Gör, necə yerbəyer, necə adbaad,

məni görməyiblər,

                    ay dadi-bidad!

Kinoda iki yer boş qaldı bu gün,

iki tamaşaçı azaldı bu gün.

Getdik... ikimizi itirdi bağlar.

Kinoya getmişdik,

soruşacaqlar:

desələr necəydi?.. De ki, qiyamət!

Desələr nə idi?.. De ki, məhəbbət!

Düz desən qorxuram... axı, söz olar.

Bu dəfə yalan de, qoy inansınlar.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(16.09.2025)

İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

David Copperfield (David Kopperfild) – Sehrbaz və İllüziya Ustası. Tam adı David Seth Kotki'dir. 16 sentyabr 1956-cı ildə Metachendə, Nyu-Cersi ştatında, ABŞ-da doğulub. Bu gün onun doğum günüdür.

David uşaq yaşlarından sehr və illüziya sənətinə maraq göstərib. Hələ 12 yaşında Amerika Sehrbazlar Cəmiyyətinin (Society of American Magicians) ən gənc üzvü olub. 16 yaşında isə Nyu-York Universitetində “Sehr sənəti” dərsi keçməyə başlayıb.

1970-ci illərin sonlarında televiziyada çıxış etməyə başlayıb və qısa zamanda bütün dünyada məşhurlaşıb. Onun illüziyaları sadəcə fokus yox, teatr, musiqi, rəqs və texnologiyanın birləşməsi ilə möhtəşəm şouya çevrilib

Ən məşhur illüziyaları:

1. Azadlıq Heykəlini “yox etmək”

2. Böyük Çin Səddindən keçmək

3. “Yox olmuş qatar” illüziyası

4. Niaqara şəlaləsi üstündə zəncirlənmiş vəziyyətdə qaçış

Səhnə üslubu:

Tamaşaçı ilə emosional əlaqə, ssenariyə uyğun qurulan hekayə, musiqi və dramatik effektlər.

Mükafatları

- 20-dən çox “Emmy” mükafatı

- Hollywood Walk of Fame ulduzu

- “Yaşayan Əfsanə (Living Legend)” titulu (ABŞ Konqres Kitabxanası tərəfindən).

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(16.09.2025)

Oqtay Oruc, “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün

Bu şəkildəki 300 qram qumdur. Onun bazar qiyməti cəmi 1 qəpikdir.

Əgər bu qum tikinti qarışığında istifadə olunsa, dəyəri təxminən 30 qəpik olar.

Əridilib adi şüşə hazırlansa, qiyməti 7–8 manata yüksələr.

Əgər ondan silisium alıb günəş paneli plitələrinə çevirsəniz, 300 qramın dəyəri 150 manata yaxınlaşar.

Bu silisiumdan mikroçiplər istehsal olunanda isə, onun dəyəri 15000 manata qədər artar.

Unutmayın, bir ovuc qum, doğru istifadə olunanda dünyanın ən bahalı texnologiyasına çevrilə bilər.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(16.09.2025)

Təranə Dəmir, şair, publicist. “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün

Maraqlı fikirləri var, eyni zamanda orijinal.

Gözəl şeiri ədəbiyyat hadisəsi adlandırır. Ümumiyyətlə gözəllik vurğunudu. İçində kin, küdurət saxlamaz, paxıllıqdan min il uzaqdı. Açıqsözlüdü. Həqiqətləri deməkdən çəkinmir. Sözü sevir, poeziya qanına hopub. Düşüncələri fərqlidi. Elinə, obasına çox bağlıdı. Özünü gürzəli şoran torpaqların şairi adlandırır. Bununla da fəxr edir.

Üzünü doğma elinə, obasına tutub:

Nə qarlı dağların, buz bulaqların ,

Nə yaşıl nəğməli  meşələrin  var.

Nə mavi suların, qağayıların ,

Nə dilbər qucaqlı guşələrin  var,

Bəs niyə  bu qədər  şirinsən mənə?

 -deyir şair Zabil Pərviz. 

 Vicdanlıdı. Pisə  yaxşı, yaxşıya pis deməz. Dünyaya  işıq  tərəfdən baxar. Ədalət  həyat  amalıdı.  Xaqaniylə , Saib Təbriziylə  yola  çıxar  hərdən. Əlbəttə  xəyalən. Bəzən  onu  anlamazlar.

Sözünün dərinliklərində  yatan  fikirləri  çox vaxt  qaranlıq  qalar  bəzilərinə.

Amma  özü  sözünün  min il  sonra da  eyni  dəyərdə qalacağına  inanar. Haqlıdı  da. Sözünə arxayındı  axı. Təkliyiylə  danışar  çox vaxt..Özünü  kiməsə etibar  etməz.

 "Adamlar  da  maşın kimidi. Gərək  məsafə saxlayasan. Yoxsa  qəza  olar"- deyir.   Bu fikirləriylə də şərikiəm. 

Yaşıyla  hərəkətləri  bir -birini  tamamlayır . Hər  sözü  zamana  görə  seçir.

Haçan ki ,"ev bizim , sirr  bizim olar"

Baharın  yolunu  qışla  bağlarıq.

Dostlarla  qırılan  əlaqəmizi 

Bəhanə  gətirib  işlə  bağlarıq ,

Onda  gəncliyimiz  tərk  edər  bizi 

-- deyən  şair ömrün bütün fəsillərini  ürəyi dolu   qarşılayır.  

Axı  ömrün  qışı  bəhanələrin  dolu  olduğu  fəsildi. İnsanın  yorulan , dizinin   gücdən ,  təpərdən  düşən  vaxtıdı. Zabil  Pərviz  bütün  fəsillərdə  sözünə  söykənən  şairdi. Demək  qışdan  da  qorxusu  yoxdu. 

Eyni  zamanda çox maraqlı  və zəngin  daxili  aləmi  var.  

Arada  telefon  söhbətlərimiz  olur. O özü  də  bilmədən  oxumağa  çalışıram onu. Hər  söhbətimizdə   bir az da  yaxından tanıyıram Zabil Pərvizi.  Bu söhbətlərin  hərəsi  bir  ədəbi  hadisədi deyirəm  özünə. Ara -sıra  qələmə alın,  yazın,  itib batmasın, heyfdi,  deyirəm. Oxunmalı, nəticə  çıxarılmalı,  ibrətamiz  söhbətlərdi hamısı.  

Kitab oxumağı, mütaliəni  sevir.  

Oxuduğu  kitab  qəhrəmanlarına  bənzədir  özünü. Elə  ləqəbi  də  özünə  Xosrov Pərvizin  eşqinə  götürüb. Gözəl  ədəbiyyatçı,  səviyyəli  oxucudu  həm də. Sözə  çox  bağlıdı. Susayanda  şeir  yazır,  darıxanda  şeir  yazır, Elə  küsəndə,  inciyəndə  də.

Antik  ədəbiyyatı, xarici  ədəbiyyatı, klassikləri  heç  vaxt  yaddan çıxarmır. Müasirliyin  də  qətiyyən əleyhinə deyil,  yetər ki, əndazəni  aşmayasan. Əsl Sözə sufi  sevgisi  var. Saatlarla  ədəbiyyat  söhbətləri  edir,  yorulmur. Bir sözlə xəmiri  sözlə  yoğrulub. Titul, medal dalınca qaçmaz. Əsl  titulu  şairlikdi. Onu  da  Tanrı  verib (özü demiş).  Bundan böyük  mükafat  ola  bilərmi? . Dopdolu  şükranlığı  var Yaradana. Ovucları  duadan, ürəyi sevgidən asılıb. İddiası da  böyük  deyil. Sözdə  çəkisini  və yerini  gözəl  bilir.  Məsləhət  verir, məsləhət  alır. Özünü  qaldırıb dağ  başına  qoyanları   sevmir.  Adamı  gendən-genə tanıyır. Sözündən. 

Vətəni  ürəkdən  sevir. Sözünün  bu başı da  Vətəndi, o başı da:

Mənim damarımda  axan qan  deyil ,

Vətən  cövlan edir  damarlarımda  

-deyir .

Şairdən  gözəl  şeir  gözləyir.

"Mən əlahəzrət  oxucuyam - deyir,  zəhmət  çək  mənim  zövqümü  oxşayan şeirlər yaz. Sənin ixtiyarın yoxdu  məni  yorasan  və incidəsən".

Zabil  Pərviz  kədəri  də, qəmi  də olduğu kimi  qəbul  edənlərdəndi.  Ağrıların  gözünə dik baxan şairdi :

Yüz  sevincə qatılsa da ,

Yüz  gülüşə qarışsa da 

Yeyilməyən  yavan  kədər..

Sən babamdan  qalan  sərvət  , 

sən  atamdan qalan dövlət .

Mən bələdəm  dəyərinə,

 dəyməzinə yüngülünə, ağırına ,

Çeynədiyin oğulların  varisiyəm  ,

Çıxacağam axırına.

Bu misralarda  böyük  əzm , dəyanət  və  inam var - sabaha  , gələcəyə  , sevgiyə ..

Şoran torpaqların  şairi  susuzluğunu  sözlə yatırır . Ciyəri  yananda  sözlə  ovunur. İlan  mələyən torpaqların  şairi  olmağıyla  həmişə  fəxr edir. Bilir  ki,  onsuz  da   harda  olsa   səsi  bütün  Azərbaycana  çatır. Bu sarıdan  da  xoşbəxtdi. 

Bülbüllər  oxuyar  Kür  sahilində ,

Bülbüllər  oxuyar  gecə sübhəcən.

Xuraman  ləpələr , xumar  ləpələr 

Nəğmə yarışından  keçər  sübhəcən. 

Başdan  ayağa duyğu  yüklü  şeirdi . Oxuduqca   gözümüzün  önünə  Kür  sahili , gecənin  qoynunda  bir  -birilə  sevişən ləpələr gəlir,  qulağımızda  bəxtəvər  bülbüllərin  səsi cingildəyir. 

Nə vaxtsa  bu  yoldan  keçmişəm  atlı,

Tanışdır  qarsımış  çiçəklər mənə.

Bir muğam  oxuyur  doğmalıq  adlı

Qarğılar, qamışlar, küləklər  mənə.

Dizimi  göynədən  tikanlar  tanış,

Burda qarışmışam yovşan  ətrinə.

Doğma  halalına  haram qatmamış

Biçənək  ətrinə,  kövşən  ətrinə ...

Bu misralarda  nə  gizlənməyib ?

Həsrətin, ayrılığın, saflığın,  doğmalığın  havası  uzaqdan  vurur  adamı. Dipdiri, dupduru  hislərin təcəssümüdü  bu  lirik  şeir. Qızmar kənd, yollar, çəpərlər, küləklər, tikanlar, kollar, yovşanlar, otlar  dil açıb danışır  adamla  Zabil  Pərvizin diliylə. 

Ümumiyyətlə  Zabil Pərviz  lirikası qaynardı , od  kimidi.  Hamının  ürəyindən  keçənləri  şeirə  çevirmək  məharəti  var  bu şairdə. Özünü  əsrlər  sonra  Nizami, Nəsimi,  Xaqaniylə  eyni  məkanda  görəcəyinə  çox  inanır.  

İlham pərisi  həmişə oyaq  olan bu şairin özünün Söz dünyası var. Tərtəmiz , qalsız, qeybətsiz , bütün  münaqişələrdən  və  intriqalardan uzaq  dünyasında həmişə özüylədi. Söhbəti sevir. Ədəbiyyat  söhbətlərində saatlarla  adama  yoldaşlıq  edə bilir. Hər mövzuda  dialoqa  girməyi  bacarır . Bir sözlə sözünə  sadiq  şairdi. Sözünə toxunan olmasa min il  yoldaşlıq  etmək olar  Zabil Pərvizlə. Ürəyi istəməyən heç nəyi  danışmaz. Yalançı tərifləri  və alqışları sevməz. Sözü  urvatdan salanlara  qarşı  qalxanı elə özü demiş  əlahəzrət  Sözüdü. Orta  həddi sevmir. Onunçun ya var olmalısan  , ya da yox. Dostluqda da elədi. Tələbkardı  və  eyni zamanda  ona  bildirilən iradlara da daim qapısı açıqdı. Kökdən çıxmır.

Obrazlı,  poetik  ifadələrlə  zəngin  şeirləri  oxucuyla  tez  dil  tapır . 

Ən çox  heca  vəzninə vurğundu. Deyir,  o  vəznin  özünün  xüsusi   ahəngi  , ritmi   var.  Amma  bütün vəznlərdə  yazılan əsl  şeirlərə də  hörmət və ehtiramla  yanaşır. Ütülü  danışmağı  xoşlamır , amma  pərakəndəliyində  də bir  nizam var.

 Onunçun Azadlıq anlayışı bəşəridi,  amma  onun  da  sərhəddi olmalıdı. Keçdinsə  azadlıq  deyil. 

Məmməd Araz, Xəlil  Rza  sevdalısıdı. Tez -tez  onlardan söz açır  , kövrəlir , qürurlanır . Deyir  vaxtilə  ədəbiyyata   məni  nəhəng  söz  adamları  uğurlayıb. Ustadlarını   daim  məhəbbət  və ehtiramla   xatırlayır.  Sinədəftərdi. Zaman -zaman  sevdiyi  şeirləri   hafizəsinə köçürüb. Hansı  mövzuda  desən  şeir  tapmaq  olar  Zabil  Pərvizdə.  

Gözəl  şeir  görəndə sevinir. Uşaq  kimi  safdı. Ürəyində  həsrət  yaşayan şair bəzən    sükutun  diliylə  də  danışır adamla. Səssizliyində   gizlədər  bəzən  ürəyindən  keçənləri.  Bilirəm ki, deməsə  də  bu yazını  da  çoxdan gözləyirdi  məndən.  O da gözləyirdi, mən də. O da darıxırdı  , mən də. Axı  bu yazı  da  doğulmalıydı. Şeir kimi. Nəhayət   ki, doğuldu--

Gecənin  aydınlığında, ay işığında, başında  külək, gözlərində  işıqla  doğuldu. Əsl Zabil havasında. 

Bütün şeirlərimi muğam  üstündə yazıram deyir şair. İstədim bu yazı da muğam üstə doğulsun. 

Xəmiri  ədalətdən və həqiqətdən  yoğrulan  bu yazının da  öz oxucuları  olacağına  inanıram. Ömrünün payızında  könlündə bahar çiçəkləri açan  şairin oxucuları  da  özü  ruhda  olmalıdı axı. Ruhu yorulmasın nə şairin, nə əlahəzrət oxucunun.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(16.09.2025)

Sərtyel, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Xalq artisti Rasim Balayev ölkə kinosunun siması hesab edilir, minlərlə pərəstişkarı var. “Nəsimi” obrazını yaratmaqla kino tariximizə düşüb.

Bu yaxınlarda onun “Rosko” kolbasa məmulatlarını reklam etməsini gördüm. Nəvə babaya yaxınlaşır, soruşur, zirvələrə necə ucalmaq olar. Normalda baba deyər ki, kitab oxuyub biliklərə yiyələnməklə, valideyinlərə qulaq asıb ağıllı olmaqla. Rasim Balayevin canlandırdığı obraz isə nəvəsinə deyir:

-Zirvələrə ucalmaq üçün halal “Rosko” kolbasaları yeməlisən.

Əvvəla, Rosko sözünün açması “rossiyskiy kolbasa” deməkdir. Rossiyskiy kolbasanın canı isə donuz ətidir. Rosko təzəlikcə donuz ətindən imtina edib halala keçibsədə belə, bu mətnlə reklam etmək olmaz, ayıbdır. Necə yəni, zirvələrə ucalmaq üçün halal kolbasa yemək lazımdır? Hanı burda məntiq?

Və üstəlik, kim bilmir ki, kolbasa ən ziyanlı qidadır, tərkibində qlütein vardır?

Uşaqlara nəyi təbliğ edirik?

Və bunu niyə Rasim Balayev öz üzərinə götürür?

Belə deyim var, kim pulı verirsə, musiqini də o sifariş edir.

Kolbasa istehsalçısının hansısa qonorarına görə, o boyda sənət zirvəsinə ucalan sevimli aktyorumuz hörmətini itirdiyinin fərqində deyil yəni?

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(16.09.2025)