Heyran Zöhrabova, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Ah, mən gündən-günə bu gözəlləşən

İşıqlı dünyadan necə əl çəkim?

Bu yerlə çarpışan, göylə əlləşən

Dostdan, aşinadan necə əl çəkim?

Bu şeir elə-belə yazılmayıb, Stalin repressiyasının qanlı qılıncı başı üzərində dayandığından, bu gün, ya sabah haqqında ölüm hökmü kəsiləcəyini şair duymuşdu, fəryad edirdi, belə gənc yaşında, nakam yaşında dünyadan getməmək üçün fəryad edirdi. Amma onun bu fəryadı rus-erməni və yerli satqınlardan ibarət bolşevik cəza aparatının eyninə belə deyildi…

Məşhur şeirin davamı isə belədir:

Dönmə bir şəbnəmə yaz səhərində,

Könül, günəş kimi parla yerində!

Göylərin lacivərd ətəklərində

Gedən bu qovğadan necə əl çəkim?

Baxınız, dan yeri sökülmüş kimi,

Dostlar bir cəbhəyə tökülmüş kimi.

Uzaqdan-uzağa xam gümüş kimi

Ağaran səhradan necə əl çəkim?

Təbiət varlıdır, təbiət xəsis,

İşlədərkən onu, sən ey mühəndis,

Mən də qart daşlara verdiyim bu hiss,

Bu incə mənadan necə əl çəkim?

Bir yanda tərlanlar, dumanlı dağlar,

Bir yanda kəkliklər, ayna bulaqlar,

Bir yanda bülbüllər, çiçəkli bağlar,

Mən bu tamaşadan necə əl çəkim?

Həyat dedikləri bu keçməkeşdən,

Qəlbimdə, qanımda yanan atəşdən,

Gecədən, gündüzdən, aydan, günəşdən,

Bu əngin fəzadan necə əl çəkim?

Qarşımda dalğalı dərin bir ümman,

Ümmanı sarsıdır bir acı tufan,

Bəyaz köpükləri bir çiçək yapan

Şeirdən, xülyadan necə əl çəkim?

Ulduzlar fikrimin çırağbanıdır,

Bulud xəyalımın karıvanıdır,

Səma ki, hissimin aşiyanıdır,

Böylə bir səmadan necə əl çəkim?

Mehriban sevgilim qarşımda durdu,

Yenə şairliyim başıma vurdu,

Məndən məcnun kimi könül maraqla sordu:

-Bu saçı leyladan necə əl çəkim?

Xəzan acısına edib təhəmmül,

Gülün kölgəsində ötəndə bülbül,

- Həyat, həyat!- deyə çırpınır könül.

Könüldən, sevdadan necə əl çəkim?

Sən aldın aşını yeni hisslərdən,

Ey cavan qələmim, düşmə bəhərdən,

A dostlar, söyləyin, mən bu hünərdən,

Bu təbi valadan necə əl çəkim?

Mənbələrə görə o, güllələnərək dənizə atılıb, lakin, bəraətindən sonra ailəsinə verilən ölüm kağızında yazıldığına görə isə o, sürgündə, həbs düşərgəsində vəfat edib - bu gün represiya qurbanı, gənc yaşda dünyadan nakam köçən şairimiz, yeni Azərbayan şeirinin öncülüllərindən sayılan Mikayıl Müşfiqin doğum günüdür.

Mikayıl Əbdülqadir oğlu İsmayılzadə 1908-ci il iyunun 5-də Bakının Dağlı məhəlləsində, ziyalı ailəsində dünyaya gəlib. Atası müəllimlik edib, “Vüsuqi” təxəllüsü ilə şeirlər yazıb, 1902-ci ildə Xızıdan Bakıya köçüb.

Körpə ikən Mikayıl anasını, altı yaşında isə atasını itirib, nənəsinin himayəsində böyüyüb. 

1915-1920-ci illərdə Rus-Azərbaycan məktəbində, 1920-1927-ci illərdə əvvəlcə Bakı Darülmüəllimində, daha sonra isə 12 nömrəli ikinci dərəcəli məktəbdə, 1927-1931-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Pedaqoji İnstitutunun dil və ədəbiyyat fakültəsində təhsil alıb. Əmək fəaliyyətinə müəllimliklə başlayıb, Bakı məktəblərində yeddi il dərs deyib. 

Mikayıl Müşfiqin ilk mətbu əsəri 1926-cı ildə "Gənc işçi” qəzetində

dərc olunan "Bu gün” şeiri olub. “Duyğu yarpaqları” adlı son şeiri isə 1937-ci ildə “Ədəbiyyat qəzeti”ndə dərc edilib. 

1930-cu ildən başlayaraq onun “Küləklər”, “Günün səsləri”, “Buruqlar arasında”, “Bir may”, “Pambıq”, “Vuruşmalar”, “Şeirlər”, “Şəngül, Şüngül, Məngül”, “Qaya”, “Kəndli və ilan” kitabları nəşr olunub.  

1957-ci ildən başlayaraq  əsərləri “Seçilmiş əsərləri”, “Əsərləri”, “Duyğu yarpaqları”, “Əbədiyyət nəğməsi”, “Könlümün dedikləri”, “Həyat sevgisi” və digər adlar altında  çap edilib. 

Tərcümə ilə də məşğul olan şair A.Puşkinin “Qaraçılar” (Ş.Abbasov ilə birlikdə), M.Lermontovun “Demon” poemalarını (R.Rza ilə birlikdə), S.Marşakın “Huşsuza bax, huşsuza” şeirini, T.Şevçenkonun, Ö.Xəyyamın və başqa şairlərin irsindən nümunələri, eləcə də M.F.Axundzadənin “Şərq poeması”nı Azərbaycan dilinə çevirib. 

Stalin represiyasının qurbanı olan gənc şair 1937-ci il iyun ayının 4-də - növbəti ad gününə hazırlaşırkən evində həbs edilərək, əksinqilabçı milli təşkilatın üzvü, sovet hakimiyyətinə qarşı silahlı üsyana hazırlıqdan xəbərdar olmaqla ittiham edilib və mənbələrə görə 1938-ci il yanvarın 6-da amansızlıqla güllələnib. Özündən sonra övladı da qalmayıb, belə ki, oğul övladı elə doğulandan bir neçə həftə sonra yüksək hərarətdən vəfat edib.

1956-cı il mayın 23-də SSRİ Ali Məhkəməsinin hərbi kollegiyasının qərarına əsasən Mikayıl Əbdülqədir oğlu İsmayılzadəyə bəraət verilib. 

Şairin həyat yoldaşı Dilbər Axundzadənin 1968-ci ildə “Müşfiqli günlərim” adlı xatirələr kitabı nəşr olunub, kitabın son genişləndirilmiş nəşri isə 2005-ci ildə işıq üzü görüb.

Ruhu şad olsun!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(05.06.2025)

İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Ürəyim yol çəkir bir gözə dönüb,
Yollar da tərs kimi uzanır, gülüm.
Yuxumdan hər gecə durnalar keçir,
Bilmirəm nə olub, haradan bilim?!

Belə getsə sınar quşların səsi,
Dənizin də səsi günbəgün batar.
Yubanma, əzizim, gəl qurtar məni,
Arxadan dərd çapır, qorxuram çata...

Halıma yanan gərək səsin düşəndə yada,
Ötən günləri qoru, yaxşı bax, vermə bada...
Ayrılıq bir dəniz imiş, sən uzaq yaşıl ada...

Tez ol xəbər ver, görüm necəsən,
Gözlərin necədi, yerişin necə?
Yaman darıxmışam, mən səndən ötrü,
Barı bir soraq ver özün gəlincə.

Yerini bilmirəm, bilsəm gələrəm,
Könlünü alaram, sevərəm yenə.
Xəzərin köksündən qalxan dumana,
Qara şanı büküb gətirrəm sənə...

Halıma yanan gərək səsin düşəndə yada,
Ötən günləri qoru, yaxşı bax, vermə bada...
Ayrılıq bir dəniz imiş, sən uzaq yaşıl ada...

Bu gün Bu ölməz şeirin müəllifi, Azərbaycan poeziyasının ən uca zirvələrindən biri, xalq şairi Vaqif Səmədoğlunun doğum günüdür.

Vaqif Səmədoğlu 1939-cu il iyunun 5-də Bakı şəhərində, məşhur Azərbaycan şairi Səməd Vurğunun ailəsində anadan olub. Əslən Qazax rayonunun Yuxarı Salahlı kəndinin Vəkilovlar soyundandır.

Bülbül adına musiqi məktəbində, Üzeyir Hacıbəyov adına Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasında təhsil alıb. Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası Baş redaksiyasında incəsənət redaksiyasının müdiri vəzifəsində çalışıb.

Çaykovski adına Moskva Konservatoriyasında ixtisas kursu keçib. Poeziya, teatr və dramaturgiya sahəsində də ciddi fəaliyyət göstərib. "Yeddi şeir" adlı ilk mətbu əsəri 1963-cü ildə "Azərbaycan" jurnalında dərc olunub. Bundan sonra dövri mətbuatda vaxtaşırı çıxış etmiş, "Oğuz eli" qəzetinin baş redaktoru vəzifəsində çalışmışdır 

Vaqif Səmədoğlunu biz həm də milli-azadlıq hərəkatının alovlu tribunu kimi də tanıyırıq. O, Azərbaycanın Milli Məclisinin deputatı da olub.

Orta statistik azərbaycanlı bu dahi şairi “Bəxt üzüyü” komediyası ilə tanıyır. Bəli, o, həm də Azərbaycan ekranına və səhnəsinə Moşunu və Söylünü yadigar qoyub. Amma hər halda, Vaqif poeziyada elə bir ucalıq yaradıb ki, bu ucalıqda “Bəxt üzüyü” yalnız bir çınqıl ola bilər.

Kitabları

Yoldan teleqramlar

Günü baxtı

Mən burdayam, ilahi

Uzaq, yaşıl ada

Gürzəçöl yazıları

Dram əsərləri

Bəxt üzüyü

İntizar

Uca dağ başında

Lotereya

Yayda qartopu oyunu

Yaşıl eynəkli adam

Generalın son əmri

Mamoy kişinin yuxuları

Məşhur şeirləri

1. Son gecədir bu gün yenə...

2. Vicdan kirəsi tək gəlir evimə...

3. Nəyin istisindən yananlar...

4. Bir cüt ayaqqabı...

5. Qağayı, axtar məni...

6. Anara

7. Birlikdən və tənhalıqdan...

8. Bu payız da başlandı...

9. Eşidirsənmi?

Filmoqrafiya 

- 1001-ci qastrol (film, 1974)

- Ağır şkaf (film, 1971)

- Ayrılıq bir dənizmiş... (veriliş, 2002)

- Beşmərtəbəli evin altıncı mərtəbəsi (film, 1996)

- Bəxt üzüyü (film, 1991)

- Bircəciyim (film, 1986)

- Cin mikrorayonda (film, 1985)

- Çıxılmaz vəziyyət (film, 1983)

- Evləri göydələn yar (film, 2010)

- Evləri köndələn yar (film, 1982)

- Gün keçdi (film, 1971)

Təltifləri

Azərbaycan Respublikasının Xalq Şairi

"Əməkdar İncəsənət Xadimi"

"İstiqlal" ordeni

"Şərəf" ordeni

"Humay" mükafatı

"Nəsimi" mükafatı 

Vaqif Səmədoğlu 2015-ci il yanvarın 28-i Bakıda dünyasını dəyişib. 29 yanvarda Birinci Fəxri xiyabanda dəfn olunub.

2019-cu ildə Vaqif Səmədoğlu Mərkəzinin sədri, şairin həyat yoldaşı, yazıçı və şərqşünas Nüşabə Babayeva-Vəkilovanın təşəbbüsü ilə Vaqif Səmədoğlu medalı təsis olunub.

Allah rəhmət eləsin!

Sevgilim, mən öləndə,
Bir küncdə xısın-xısın
Ağlayacaqsanmı sən?
Kimin xarabasında
Bir damla yaşa dönüb
Düşəcəyəm gözündən?

Ağla, qurbanım, ağla,
Ağla, һeyranım, ağla,
Evdə qonaqlar olsa,
Çıxıb eşikdə ağla.
Gözlə, gecə düşəndə
Yorğan-döşəkdə ağla.
Qulaq asma aləmin
Sözünə bircə kərə.
De, Vaqif ölməliydi,
Gəl öldü naһaq yerə…

Sevgilim, mən öləndə,
Soraq sənə gələndə,
Düşmən gözü güləndə,
Ağla, olanım, ağla,
Ağla, qalanım, ağla,
Ağla, mən ölüm, ağla…

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(05.06.2025)

"Ədəbiyyat və İncəsənət" portalının media dəstəyi ilə Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun, Bakı Şəhəri Üzrə Təhsil İdarəsi ilə birgə "Bir direktor, bir şagird" adlı layihəsinin məqsədi nümunəvi məktəblərimizi, istedadlı şagirdlərimizi üzə çıxarmaq, onların Ədəbiyyata olan marağına diqqət yönəltməkdir.

Hazırda təqdimatda İlyas Əfəndiyev adına Elitar gimnaziyadır.

Layihəni təqdim edir: Ülviyyə Əbülfəzqızı

DİREKTOR:

Səadət Akif qızı Cahandarova 2000-ci ildə Bakı Dövlət Universitetinin Tarix fakültəsinə daxil olmuş, 2003-cü ildə həmin universiteti bitirmişdir.

2006-cı ildə Azərbaycan Müəllimlər İnstitutunda Tarix- Coğrafiya üzrə ixtisasını artırmışdır.

2003-2021-ci ilədək Bakı Avropa Liseyində Tarix müəllimi, 2016-2022-ci ilədək isə həmin liseydə Direktor müavini vəzifəsində çalışmışdır.

2022-ci il iyul ayının 29 -da Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirinin əmri ilə İlyas Əfəndiyev adına Elitar gimnaziyaya Direktor vəzifəsinə təyin olunmuşdur. 

2011-ci il may ayında Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi Kollegiyasının T-381 saylı qərarı ilə "Fəxri Fərman"la təltif edilmişdir.

2012-2013-cü illərdə keçirilmiş "Ən yaxşı müəllim" müsabiqəsinin qalibi olmuşdur. Həmçinin 2012-2013-cü illərdə "Tarix fənn kurikumlarının hazırlanması üzrə işçi qrupunun üzvü" olmuşdur.

2015-ci il oktyabrında Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi Kollegiyasının № 2768 saylı qərarı ilə "Fəxri Fərman"la təltif olunmuşdur.

2015-2017-ci illərdə "X-XI təmayül siniflərdə Tədris planı"nın hazırlanmasında iştirak etmişdir.

2017-ci il oktyabrında Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirinin K- 560/1. № - li əmrinə əsasən "Azərbaycan Respublikası Qabaqcıl Təhsil işçisi" döş nişanı ilə təltif edilmişdir.

2018-ci il iyul ayında "Respublika Pedoqoji Mühazirələri"nin nəticələrinə görə III dərəcəli diplomla təltif edilmişdir.

2022-ci ilin mayın 16- da Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi Kollegiyasının №4547 saylı qərarı ilə "Fəxri Fərman"la təltif olunmuşdur. 

2022-ci ilin iyun ayının 11-də Azərbaycan Gənc Müəllimlər Assosiasiyası tərəfindən "Əvəzsiz dəstəyi və gənc nəslin təlim-tərbiyəsində yüksək nailiyyətlər əldə etdiyinə görə "Təltifnamə" ilə təltif edilmişdir.

ŞAGİRD

Mən, İsmayılova Naibə Fərid qızı İlyas Əfəndiyev adına Elitar Gimnaziyanın 9-cu sinfində təhsil alıram.

AMO olimpiadasından gümüş və qızıl medallar, SASMO olimpiadasından gümüş medal, Bolqarıstan Beynəlxalq Sərhədsiz Riyaziyyat Olimpiadasında gümüş və bürünc medallar, Lütfi- Zadə adına məntiq olimpiadasında bürünc medal, Cambridge ingilis dili olimpiadasında qızıl sertifikat ilə təltif olunmuşam.

ESSE   

Mədəniyyət ocağı Şuşa

Dünyada bir çox valehedici şəhərlər var ki, gözəllikləri ilə hər görəni heyran edirlər. Belə şəhərlərdən danışan zaman Şuşanın adını çəkməmək olmaz. Şuşa istər görkəmi ilə, istərsə də mədəniyyəti, tarixi, incəsənəti ilə digər şəhərlərdən fərqlənir.

Əsası XVIII əsrdə Pənahəli xan tərəfindən qoyulan qədim şəhərin təbiəti bir sözlə ürəkaçandır. Geniş flora və faunaya, uca dağlara, gözoxşayan meşələrə malik Şuşa zəngin ekosistemi ilə həm yerli, həm də qlobal səviyyədə diqqət çəkən bir yerdir. Şuşada bitən xarıbülbül adlı nadir bitki özünəməxsus cəlbedici formaya malikdir və Şuşanın simvolu kimi qəbul olunur.

Bu şəhərin Azərbaycan mədəniyyəti üçün töhfələri də çoxdur. Məşhur Şuşa qalası, Cıdır düzü, Cümə məscidi, Xan sarayı kimi turistik yerlərə sahib Şuşa həmçinin Xurşidbanu Natəvan, Bülbül, Yusif Vəzir Çəmənzəminli, Firidun bəy Köçərli kimi nüfuzlu şəxsiyyətlərin doğma məskəni olmuşdur.

Ölkəmizin incəsənətinin böyük bir parçası olan xalçaçılıq şəhərdə xeyll inkişaf etmiş, geniş yayılmışdır.

Biz bu mükəmməl şəhərə otuz ilə yaxındır ki həsrət qalmışdıq. Könüllərdə yara qoymuş bu həsrətə axır ki 2020-ci ildə son qoyuldu. Birinci Qarabağ müharibəsində erməni daşnakları tərəfindən işğal edilən Şuşa 8 noyabr 2020-ci il tarixində prezident İlham Əliyevin liderliyi və təşəbbüsü ilə axır ki azad edildi. 44 gün sürən müharibəyə qüdrətli ordumuzun bu şanlı zəfəri son nöqtə oldu. Prezidentin 3 dekabr tarixli sərəncamına görə qürurverici qələbəni əbədiləşdirmək üçün hər il noyabrın 8-i Zəfər Günü kimi qeyd edilməsi qərara alınmışdır.

Şuşanın azad olunmasından bəri şəhərdə yenidənqurma işləri gedir. Cıdır düzündə “Xarıbülbül” musiqi festivalının və Vaqifin möhtəşəm məqbərəsi önündə Vaqif Poeziya Günlərinin təşkili ənənəsinin bərpası da göstərir ki, Şuşa sürətlə dirçələrək əvvəlki dolğun mədəni həyatına qovuşmaq yolundadır.

Şəhər 2021-ci ildə “Azərbaycanın mədəniyyət paytaxtı”, 2023-cü ildə isə “Türk dünyasının mədəniyyət paytaxtı” elan edilmişdir. Cənab Prezidentimiz 2022-ci ilin “Şuşa ili” adlandırılması barədə sərəncamında qeyd etmişdir:

“Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 109-cu maddəsinin 32-ci bəndini rəhbər tutaraq və Şuşanın Azərbaycan xalqı üçün tarixi əhəmiyyətini, yüksək mədəni-mənəvi dəyərini nəzərə alaraq qərara alıram:

1. 2022-ci il Azərbaycan Respublikasında “Şuşa İli” elan edilsin.

2. Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabineti “Şuşa İli” ilə bağlı tədbirlər planı hazırlayıb həyata keçirsin.”

Bu, dövlətimizin Şuşaya verdiyi dəyərin və şəhərin əhəmiyyətinin başlıca göstəricisidir.

Şuşa təkcə bir şəhər deyil. O, Azərbaycanın mədəni kimliyinin bir simvoludur. Şuşa saf təbiətin təzahürə çıxdığı bir məkandır və onun gözəlliyi sonsuzadək yaşamalıdır.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(05.06.2025)

İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Azərbaycan maarif xadimi, yazıçı Rəşid bəy Əfəndiyev – bu ad sizə nə dedi? Azərbaycanlılara əgər bu ad heç nə demirsə, demək, milli-mənəvi dəyərlərin təbliği ilə bağlı işlərimiz tam axsayır.

Rəşid bəy Əfəndiyev 1863-cü ildə Şəki şəhərində ruhani ailəsində anadan olmuşdular. O, ibtidai təhsilini Cümə məscidində yerləşən mollaxanada, Əbdürrəzzaq Tahirzadə adlı bir müəllimdən almışdır. 1873-cü ildə məscid məktəbini bitirib, təhsilini rus dilində əvvəl qəza məktəbində, sonra şəhər məktəbində davam etdirmişdir. O, Mirzə Fətəli Axundzadənin "Hacı Qara" komediyasını, sonralar Qori seminariyasında dramaturqun digər komediyalarını tamaşaya qoymuş, eyni zamanda baş rolları ifa etmişdir. R. Əfəndiyev hələ XIX əsrin 80-ci illərində Qori müəllimlər seminariyasında oxuyarkən dram ilə maraqlanmış, ilk "Qan ocağı" pyesini yazıb məktəb səhnəsində tamaşaya qoymuşdur.

O, Mirzə Fətəli Axundovdan sonra ilk dramaturqlardan hesab edilir. İlk əsərinin müvəffəqiyyətindən ruhlanan müəllif sonralar da ardıcıl olaraq bədii yaradıcılıqla məşğul olmuşdur. On il Qutqaşendə (hazırkı Qəbələ) müəllimlik etdiyi, 8 il Tiflis dini işlər idarəsində katib müavini vəzifəsində çalışdığı və nəhayət, 16 il Qori seminariyasında müəllim olduğu zamanlarda heç vaxt yazıçılıqdan uzaqlaşmamış, xüsusilə təlim-tərbiyəyə aid səhnə əsərləri yazmağa səy etmişdir. 

Rəşid bəy Azərbaycanın məşhur və çalışqan müəllimlərindən idi. Ömrünü məktəb, tərbiyə işinə, dərs kitablarının, uşaqların marağını oxşayan pyeslərin yaranmasına sərf etmişdir. Onun "Uşaq bağçası" adlı əlifba kitabı və "Bəsirətül-ətfal" adlı qiraət kitabı Azərbaycanda şöhrət qazanmış ilk dərs kitablarındandır. O, dəfələrlə İstanbula gedir, düzəltdiyi dərs kitablarını min zəhmət ilə çap etdirirdi.

Bununla yanaşı, səhnə əsərləri yazır, bunların birinci növbədə məktəb səhnələrində qoyulmasını təşkil edir, hətta şəxsən artist kimi iştirak edirdi. Rəşid bəyin "Qan ocağı"ndan başqa, "Saqqalın kəraməti", "Qonşu-qonşu olsa, kor qız ərə gedər", "Pul dəlisi", "Bir saç telin qiyməti", "Tiflis səfirləri", "Diş ağrısı", "Təbiətdə əhvali-məişət" adlı dramları vardır.

Geniş yaradıcılıq diapazonuna malik pedaqoq olan Rəşid bəy Əfəndizadə iki hissədən ibarət "Müxtəsər şəriət" dərsliyinin də müəllifidir. O, etnoqrafiya ("Nuxada evlənmək adətləri", "Qəbələ mahalı", "Qutqaşen kəndi haqqında bir neçə məlumat" və s.), ədəbiyyatşünaslıq ("Azərbaycan türklərinə məxsus ədəbiyyat", "Azərbaycan ədəbiyyatı nümunələri", "Lev Nikolayeviç Tolstoy", həmçinin "Seyid Əzim Şirvani" və s.) sahəsində də fəaliyyət göstərmişdir.

Azərbaycan xalq əfsanə və rəvayətləri, adət və ənənələri, eləcə də xalq sənətkarlığı, coğrafiya və təbabətə aid məlumatlar toplayıb , "СборникматериаловдляописанияместностейиплемёнКавказа" məcmuəsində çap etdirmişdir.

Əfəndizadə 1924-cü ildə Azərbaycanın Birinci Ölkəşünaslıq Qurultayının nümayəndəsi və Etnoqrafiya Cəmiyyəti Şəki şöbəsinin elmi katibi seçilmişdir.

Dərslikləri

1. Bəsirət-ül-ətfal

2. Uşaq bağçası

Ədəbi əsərləri

1. Qonşu-qonşu olsa, kor qız ərə gedər

2. Saqqalın kəraməti

3. Arvad məsələsi

Əsərləri 

1. Müxtəsər şəriət. I cild. Nuxa: "Mədəniyyət" mətbəəsi, 1910

2. Müxtəsər şəriət. II cild. Tiflis: "Kultura" mətbəəsi, 1910

3. Qan ocağı. Tiflis: "Kəşkül" mətbəəsi, 1885

4. Qan ocağı. Tiflis: Məhəmməd ağa Şahtaxtinski mətbəəsi, 1904 (ikinci çapı)

5. Pul dəlisi

6. Dram əsərləri.

7. Məktəbə dəvət

1942-ci avqustun 31- də Rəşid bəy Əfəndizadə Şəkidə vəfat etmişdir. Hal-hazırda Şəki şəhərində ev muzeyi fəaliyyət göstərir.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(05.06.2025)

Elman Eldaroğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Ölkənin tanınmış mədəniyyət və elm xadimlərinin bölgələrə gedişi həmişə bir bayram əhval-ruhiyyəsi yaradır. Belə səfərlər diqqətdən kənarda qalmadıqları üçün bölgə əhalisinə əlavə stimul verir.

4 iyun  2025-ci il tarixində Hacıqabul rayon İcra Hakimiyyəti və Mədəniyyət müəssisələrinin təşkilatçılığı ilə Hacıqabul şəhərinin Heydər Əliyev Mərkəzində yazıçı, jurnalist, Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun baş direktoru, “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının baş redaktoru Varislə görüş keçirildi.

Görüşdən öncə rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı Sevindik Hətəmov Varisi qəbul etdi, söhbət əsnasında həm rayonda gedən quruculuq işlərindən, həm də çağdaş ədəbiyyatımızın bugünkü vəziyyətindən bəhs edildi. Rayon İcra Hakimiyyətinin təşəbbüsü ilə tanınmış yazıçı-jurnalistin bölgəyə gəlişini, əlbəttə ki, bölgə həyatında əsl hadisə hesab etmək olar. Bu, hər şeydən öncə Sevindik Hətəmovun rayon əhalisinin – xüsusən rayon gənclərinin mütaliə səviyyəsinin yüksəldilməsi,  asudə vaxtlarının təşkili, layiqli vətəndaş kimi formalaşmalarına təkan verilməsi kimi prioritetlərə necə həssas yanaşmasının bariz nümunəsidir.

Varisi bu səfərində portalın yazarı olaraq müşayiət edirdim və əslən Yardımlı rayonundan olduğum üçün çox vacib bir xatırlatma etdim. İllər öncə Sevindik Hətəmov mənim doğma rayonumun icra başçısı vəzifəsini daşımışdı və o, Yardımlının həmin o qızıl dövründə rayon üçün o qədər işlər görmüşdü ki, hələ də əhalimiz onu minnətdarlıqla xatırlayırlar.

Yaraşıqlı və səliqəli Heydər Əliyev Mərkəzində düzənlənən tədbirdə İcra Hakimiyyətinin İctimai-siyasi və Humanitar məsələlər şöbəsinin müdiri Xuraman Məmmədova, mədəniyyət işçiləri, ümumtəhsil məktəblərin müəllim və şagirdləri iştirak edirdilər.

Görüşdə Varis öz həyatı, yaradıcılığı, kitabları haqqında ətraflı məlumat verdi, uğur karyerası barəsində söz açdı. Bu karyera isə əlbəttə ki, nailiyyətlərlə (BMT-nin patronajlığı altında keçirilən Avrasiya materikinin ədəbiyyat üzrə III LiFFt Festivallar Festivalının Qızıl mükafatı, UNESCO-nun Adam Mitskeviç medalı, Böyük Britaniya və Rusiya təsisatları tərəfindən müxtəlif illərdə İlin Yazıçısı fəxri titulu, Azərbaycan hökumətinin Qızıl Kəlmə ali ədəbiyyat mükafatı, Əməkdar Jurnalist fəxri adı və s.) zəngindir.

Daha sonra yazıçı ona verilən sualları cavablandırdı, tədbirə qatılanlarla fikir mübadiləsi apardı.

Hacıqabulda mütaliəyə maraq çox yüksəkdir, bunu tədbir iştirakçılarının oxuduqları kitabların rəngarəngliyi, çağdaş ədəbiyyatda gedən proseslər barədə bilgili olmaları əyani sübut edirdi. Varisin yaradıcılığına da kifayət qədər bələd idilər. Hətta ayrı-ayrı oxucular romanlardan abzaslarla sitatlar da gətirirdilər.

Sonda tədbir iştirakçılarına yazıçı Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun, “Yazıçı” nəşriyyatının nəşrlərini, eləcə də özünün son iki kitabını hədiyyə etdi.

Yeri gəlmişkən, tədbir günü Hacıqabulda güclü yağış yağırdı. Şəhəri çiçəklərin, otların və nəm torpağın ətri bürümüşdü. Bu gözəllikdə diqqətimi çəkən bir şey də küçələrin səliqə-səhmanı və təmizliyi oldu.

Əlbəttə, mədəniyyət ilk növbədə maddi və mənəvi təmizlikdən başlayır.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(05.06.2025)

İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

O, rusdilli Azərbaycan nəsrinin ən parlaq simalarındandır. Əsərləri oxunur, sevilir.

Söhbət Xalq Yazıçısı Natiq Rəsulzadədən gedir. Bu gün onun doğum günüdür.

Natiq Rəsulzadə 5 iyun 1949-cu ildə Bakıda anadan olub. 1975-ci ildə Moskvada M. Qorki adına Ədəbiyyat İnstitutunu bitirib. 1979-cu ildən Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin, Kinematoqrafçılar İttifaqı və Teatr Xadimləri İttifaqının üzvüdür. 

40 ilə yaxındır ki, əsərləri bir çox dillərdə və dünyanın adlı-sanlı ölkələrində çap olunur. Azərbaycanda, ABŞ-da, Rusiyada, Macarıstanda, Keçmiş Yuqoslaviyada, Polşada və başqa yerlərdə 40-dan artıq kitabı işıq üzü görüb. Əsərləri bir çox nüfuzlu milli və beynəlxalq ədəbi mükafatlara layiq görülüb.

1984-cü ildə N. Ostrovski adına Ümumittifaq Mükafatına layiq görülüb. 

"İntihar edənin gündəliyi", "Gecə çaparı", "Nonsens", "Məhəbbət ili", "Yağışlı bayram", "Kabuslar arasında", "Quş çəkirəm", "Ulduz yollar", "Tələ", "Adacıq" və başqa geniş oxucu rəğbəti qazanmış əsərlərin müəllifi olan Natiq Rəsulzadənin ssenariləri əsasında "Mələklərə inanmayın", "Bayramda yağış", "Yaşa, qızıl balıq", "Vahimə", "Sifarişçi", "Gecə qatarında qətl", "Nə gözəldir bu dünya…", "Girov", "Ovsunçu", "Biz qayıdacağıq" kimi onlarla maraqlı filmlər çəkilmişdir.

 2017-ci ildə yazıçının əsəri əsasında Azərbaycan Dövlət Rus Dram Teatrında "Meme" tamaşası səhnəyə qoyulub. 200-dən çox hekayənin və 50-dən artıq kitabın müəllifidir

Kitabları

1. Uşaqlıq lövhələri

2. İşıqlı toran

3. Bayramda yağan yağış

4. Gecədə atlı

5. Ruhlar arasında

6. Intihar edənin qeydləri

7. Kabusların arasında

8. Ulduzların altında yol

Filmoqrafiya 

Bayramda yağış 

Biz qayıdacağıq (film, 2007)

Biz qayıdacağıq (veriliş, 2007) (ll)

De ki, məni sevirsən! 

Dünən, bu gün, sabah 

Epizod 

Mükafatları 

Azərbaycanın əməkdar incəsənət xadimi fəxri adına, daha sonra Xalq Yazıçısı adına layiq görülüb. Respublika Dövlət mükafatı laureatıdır. 2009-cu ildə "Şöhrət" ordeni ilə təltif olunub. 21 dekabr 2015-ci ildə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdünə layiq görülüb.

Mədəniyyət Nazirliyinin təsis etdiyi "Nizami Gəncəvinin 880 illiyi " xatirə nişanı ilə, 2024-cü ildə "Heydər Əliyevin 100 illiyi" yubiley medalı ilə təltif olunmuşdur.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(05.06.2025)