İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

“Sarı güllər” və “Qara gözlər” – dillər əzbəri olan bu iki mahnı ilə bir vaxtlar İlqar xəyal əsl şöhrət piki yaşadı. Amma sonra ortaya diringi musiqilər çıxanda, trenfd dəyişəndə yeni mühitlə ayaqlaşa bilməyib get-gedə populyarlığını itirdi. Amma hələ də o hit mahnılar səslənəndə onlara gənc nəsil biganə qala bilmir.

Düşünürük, İlqar Xəyal bu gün də musiqimizə və səhnəmizə çox lazımdır.

Azərbaycanlı müğənni, televiziya aparıcısı İlqar Xəyal 1966-cı il sentyabr ayının 15-də Bakıda anadan olub. İlqar Xəyal orta təhsilini 190 nömrəli orta məktəbdə, ali təhsilini isə Azərbaycan Texniki Universitetində alıb. Tar üzrə musiqi təhsili vardır. Gənclik illərindən müasir musiqiyə və geyimlərə meyil göstərib. "Bakı payızı" müsabiqəsinin birincisi olandan sonra 1988-ci ildə Sevinc Kərimova İlqarı "Karvan" qrupuna dəvət edib və o zaman "Qərib Durnalar" mahnısı təqdim olunub. "Karvan" qrupu daxilində isə ilk mahnısı "Sarı güllər" olub. Bu mahnıya çəkilən klip Azərbaycanda çəkilən ilk rəsmi klip idi. 1990-cı illərin əvvəlində müğənni məşhur Karvan qrupunun tərkibində məşhurlaşıb.

Diskoqrafiya

Albom

Mahnılar

1. Bakinski bulvar

2. Ərköyün qız

3. Haradasan

4. İlahə

5. Kaş ki, olaydım

6. Mələyim

7. Ömür günləri

8. Ptitsa volnaya

9. Qara gözlər

10. Qərib dünyalar

11. Sarı güllər

12. Tufanla oynama

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(15.09.2025)

İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Məncə, bəstəkar Vasif Adıgözəlovun heç bir təqdimata ehtiyacı yoxdur. Onda musiqi duyumu və istedad irsən gələnlərdəndir, bu səbəbdən də gözəl irihəcmli musiqi əsərləri ilə musiqimizə gözəl töhvələr verə bilibdir. İyul ayının 28-də dünyaya gəlişinin 90 illiyini təntənə ilə qeyd etdiyimiz bəstəkarın bu gün anım günüdür.

Azərbaycan SSR xalq artisti Vasif Adıgözəlov 1935-ci il iyul ayının 28-də Bakıda məşhur muğam ustası Zülfü Adıgözəlovun ailəsində anadan olub. İlk musiqi təhsilini konservatoriyanın nəzdindəki 10 illik Musiqi məktəbində pianoçu kimi alıb. 1953-cü ildə Ü.Hacıbəyov adına Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasına daxil olub. Bəstəkarlıq üzrə Qara Qarayevin , fortepiano üzrə Simuzər Quliyevanın sinfində təhsilini davam etdirib. 1959-cu ildə həmin təhsil ocağını iki ixtisas üzrə bitirib. Muğam xanəndəsi Zülfü Adıgözəlovun oğlu, müğənni Rauf Adıgözəlovun qardaşı, dirijor Yalçın Adıgözəlovun atasıdır.

Əmək fəaliyyətinə 1958-ci ildən Radio və Televiziya Komitəsində musiqi redaktoru kimi başlayıb. Sonralar Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının məsul katibi, M. Maqomayev adına Azərbaycan Dövlət Akademik Filarmoniyasının baş musiqi redaktoru, A. Zeynallı adına Bakı Musiqi məktəbinin direktoru və s. vəzifələrdə çalışıb. 1972-ci ildən Ü.Hacıbəyov adına Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasında əsas işçi kimi müəllimlik edib. 1990-ci ildə Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının I katibi seçilib.1989-cu ildən professor adını alıb. Bakı Musiqi Akademiyasında "xor dirijorluğu" kafedrasına rəhbərlik edib.

2 opera ("Ölülər (opera)", "Natəvan (opera)"), 5 musiqili komediya ("Hacı Qara (operetta)" (həmmüəllifi R. Mustafayev), "Nənəmin şahlıq quşu", "Boşanaq - evlənərik", "Lənət şeytana"), 4 oratoriya ("Odlar yurdu", "Qarabağ şikəstəsi", "Çanaqqala-1915", "Qəm karvanı"), 3 kantata ("Novruzum", "Təntənəli"), 4 simfoniya, 6 instrumental konsert, kamera-instrumental musiqinin, kino-teatr musiqisinin, romans və mahnıların müəllifidir.

Filmoqrafiya

- Aktrisanın təbəssümü

- Balaca çoban

- Bir tale naxışı.

- Cazibə Qüvvəsi

- Həyat bizi sınayır

- Keyfiyyət nişanı

- Kədərimiz... Vüqarımız...

- Kişi sözü

- Qaraca qız

- Qəribə əhvalat

Mükafatları

- "Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi" fəxri adı

- "Azərbaycan SSR xalq artisti" fəxri adı

- 1990-cı il üzrə Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı

- "Şöhrət" ordeni

- Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdü

- "İstiqlal" ordeni

Pedaqoq, musiqi xadimi Vasif Adıgözəlov 15 sentyabr 2006-cı ildə ömrünün 71-ci baharında dünyasını dəyişib.

Allah rəhmət eləsin!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(15.09.2025)

Cəlil Xəlilov,

Polkovnik, Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatının sədri. “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün

Bəzən bir insan bir əsrin yükünü çiyinlərində daşıyır. Sanki tarix onun nəfəsində danışır, zaman isə onun gözlərində qərar tutur. Belə insanlar nadir doğulur. Onlar yalnız bir dövrün deyil, bütöv bir xalqın yaddaşına çevrilirlər. Onlardan biri də şəfqətin səngərində, mübarizənin meydanında, ön cəbhədə sübuta yetirən, ləyaqətin cəmiyyətdə rəmzinə çevrilən Fatma Hüseyn qızı Səttarovadır. 

Fatma Səttarova 1922-ci ildə Bakı şəhərində anadan olmuşdu. Ailənin tək övladı idi. 1940-cı ildə Bakı Tibb Texnikumunu bitirmişdi. Cəmi bir il sonra 1941-ci ilin yanvarında ailə həyatı qurmuş, lakin bu xoşbəxtliyin ömrü cəmi beş ay sürmüşdü. İyun ayında İkinci Dünya müharibəsi başlandı. Fatma xanım 18 yaşında olmasına baxmayaraq könüllü olaraq cəbhəyə yollandı. Faşizm üzərində qələbə üçün ölümə çarpışmaqdan belə çəkinmədi. Bu gənc qadın ön xəttdə şəfqət bacısı kimi xidmət göstərməyə başladı. Moskova uğrunda gedən mübarizə ilə qəhrəmanlıq tarixi yaradan Fatma xanım Səngərlərdə yaralı əsgərləri ölümün pəncəsindən xilas edir, həyatla ölüm arasındakı sərhəddə ümid paylayırdı. Leninqradın mühasirəsi zamanı Ladoqa gölünün üzərində salınmış məşhur “Həyat yolu”ndan keçərək döyüş bölgələrinə ərzaq və dərman daşıyır, yaralıları təhlükədən uzaqlaşdırırdı. Göydən bombaların yağdığı anlarda belə insanlıq və mərhəmət hissini itirmədi. Müharibə onu əymədi əksinə, daha da möhkəmləndirdi. O, Berlinə qədər döyüş yolu keçdi. Lakin 1945-ci ilin əvvəllərində Macarıstanda xəstələndi və ordudan tərxis olundu. Yaralı əsgərlərlə dolu eşalonu müşayiət edərək Bakıya döndü. Üç ay sonra isə böyük Qələbə elan olundu. Fatma Səttarovanın həyatında müharibədən sonra yeni səhifə açıldı. Tibb sahəsini tərk edərək Bakı Dövlət Universitetinin İqtisadiyyat fakültəsində təhsil aldı. Sonrakı illərdə müxtəlif dövlət qurumlarında çalışdı. Amma onun ən böyük vəzifəsi xalqa və Vətənə xidmət idi. İctimai fəaliyyətə qoşulan Fatma xanım Azərbaycan Respublikası Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatında çalışmağa başlamış və 2021-ci ildə bu qurumun sədri təyin olunmuşdu. Bu vəzifədə o, bütün veteranlar üçün çalışırdı. Onların sosial rifahı, mənzil və tibbi təminatı kimi məsələlərin həllində fəal mövqe tutdu. Məktəblərdə və hərbi hissələrdə gənclərlə görüşlər keçirərək vətənpərvərlik ruhunun formalaşmasına mühüm töhfə verdi. Fatma xanımın rəhbərliyi dövründə təşkilat nəfəs alan bir ailəyə çevrilmişdi. Bu ailənin hər bir üzvü bu gün Fatma xanımı dərin minnətdarlıqla xatırlayır. Onun adı çəkiləndə yalnız keçmiş yada düşümür, həm də gələcəyin yol xəritəsi göz önündə canlanır.

Fatma Səttarovanın həyat yolu dövlət rəhbərləri tərəfindən də yüksək qiymətləndirilmişdir. Ümummilli Lider Heydər Əliyev onunla bir neçə dəfə görüşmüş, xatirələrini dinləmiş, onu “Azərbaycanın qəhrəman qızı” adlandırmışdı. Daha sonra Prezident İlham Əliyev və Birinci xanım Mehriban Əliyeva ilə bir çox tədbirlərdə fəxri qonaq kimi iştirak etmiş, onların təşəbbüsü ilə keçirilən layihələrdə fəallıq göstərmişdir. Prezident İlham Əliyev onun haqqında belə demişdi: “Fatma Səttarova kimi insanlar bizim milli sərvətimizdir.” 2021-ci ilin 9 may tarixində onun şərəfinə Silahlı Qüvvələrin Fəxri Qaraulu düzülmüş, 2022-ci ildə isə "İstiqlal" ordeni ilə təltif olunmuşdu. Eyni zamanda, “Qələbənin 75 illiyi”, “Vətənin fəxri” və “Veteran Həmrəyliyi” medallarına layiq görülmüşdü.

Fatma xanım 14 sentyabr 2024-cü ildə vəfat etdi və II Fəxri Xiyabanda dəfn olundu. Ömür yolu ilə nəsillərə örnək olan Fatma xanımın yoxluğu Təşkilatımızın üzvləri üçün ağır bir itki oldu. Onun məzarı bu gün veteranların əziz xatirəsinin yaşadılacağı bir and yerinə çevrilib. Prezident İlham Əliyev və Birinci xanım Mehriban Əliyeva dəfn mərasiminə əklil göndərərək ona olan yüksək ehtiramlarını ifadə etmişdilər. İndi isə Təşkilat olaraq deyirik: “Nur içində yat, Fatma xanım. Allah sənə rəhmət eləsin. Biz səni heç zaman unutmayacağıq. Sən bizim yaddaşımızda, dualarımızda yaşayacaqsan. Vətənə və xalqa etdiyin xidmətlər daim xatırlanacaq, adın nəsillərdən nəsillərə ötürüləcək. Ruhun şad olsun!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(15.09.2025)

İlqar İsmayılzadə

fəlsəfə üzrə fəlsəfə doktoru, Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi və Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, "Ədəbiyyat və incəsənət" portalının Cənub təmsilçisi

Məlum olduğu kimi bu günlərdə tarixi abidələr, şəhidlər və poeziya diyarı sayılan Cəlilabad ədəbi mühitinin xanım yazarları ilə bağlı uzunmüddətli layihə son mərhələsinə çatmışdır. "Qələm tutan incə əllər" kitabı formasında nəşr edilən bu layihə əslində Cəlilabad rayonu və Cənub bölgəsi, ümumilikdə isə bütün respublikada mövzusu və yazılış üslubuna görə ilkə atılmış imza sayılır. Burada həmin layihənin müəllifi və əsas icraçısı olaraq bu barədə ixtisara riayət edərək hesabat vermək istəyirəm:

Bu layihə 2016-cı ilin əvvəllərindən (mart ayından) etibarən araşdırılmalarla icraya başlamış, 2025-ci ildə isə tamamlanmışdır. Doqquz il ərzində əslən Cəlilabad rayonundan olan 35-dən çox xanım yazar və şair bütün çətinlik və məşəqqətli araşdırmalar əsasında təsbit edilmişdir. Onların ən yaşlısı Cəlilabad rayonun ilk xanım jurnalisti olmuş Solmaz xanım Məmmədova (76 yaş), ən kiçiyi isə Nərgiz Əlili (12 yaş) olmuşdur.

Yazar və şair kimi təsbit edilmiş xanımların hamısını təqdim etmək müəyyən səbəblərə görə mümkün olmasa da onlardan 20-sinin həyat yolu və poeziya sahəsində əməyi müsahibə formasında əldə edilmiş və 2016-cı ilin mart ayının 16-dan etibarən 2025-ci ilin 14 may tarixinə qədər "Həməşərə" mətbu orqanının rəsmi Facebook səhifəsində "Cəlilabadın xanım yazar və şairləri" rublikasında təqdimat statusları kimi paylaşılmışdır.

Bundan əlavə onlardan bir neçəsi barədə bir sıra ədəbi jurnal və internet portallarında ayrıca təqdimat və təhlil məqalələri də yazılaraq yayımlanmışdır.

 Ötən ilin sonlarında toplanmış materiallar əsasında "Qələm tutan incə əllər" (Cəlilabad ədəbi mühitinin xanım yazarları və onların ədəbi yaradıcılıq nümunələri barədə ilk tanışlıq toplusu) kitabının tərtib edilməsinə qərar verilmiş, beləliklə də "Qələm tutan incə əllər" adlı kitabın 25.02.2025 tarixində ilk, 25.07.2025 tarixində isə ikinci çapı işıq üzü görmüşdür. Kitabda haqqında məlumat verilmiş xanım yazarlar aşağıdakılardır:

   1. Solmaz Məmmədova;

   2. Gülşən Şahmuradlı;

   3. Niğar Həmidli;

   4. Şəhla Rəvan;

   5. Natəvan Məlikova;

   6. Seylan Abbas;

   7. Zeynəb Alıhüseynqızı;

   8. Müşahidə Nərimanova;

   9. Reyhan Kənan;

   10. Gülcahan Əsgərova;

   11. Mətanət Sevdalı;

   12. Ruhiyyə Abaszadə;

   13. Sevil Gül Nur;

   14. Hicran Əhmədli;

   15. Sevinc Şirvanlı;

   16. Pərvanə İsgəndərqızı;

   17. Arzu Əyyarqızı;

   18. Zeynəb Şirvanlı;

   19. Atlaz Rzayi;

   20. Nərgiz Əlili.

"Qələm tutan incə əllər" kitabının ilk çapı üçün 05.05.2025, ikinci çapı üçün isə 05.09.2025 tarixində Cəlilabad şəhər Mərkəzləşdirilmiş Kitabxana Sistemində (MKS) ədəbi mühitin xanım nümayəndələri və rayonun tanınmış şair, pedaqoq və ziyalılarının iştirakı ilə təqdimat mərasimləri keçirilmişdir.

Həmin tədbirlər çərçivəsində Cəlilabad ədəbi mühitinə aid olan 20 xanım yazar və şair "Həməşəra" Fəxri Diplomu, müqəddəs Azərbaycan bayrağı və rəmzi olaraq qələmlə təltif edilmişdir.

Ölkənin yeganə rəsmi ədəbi portalı olan "Ədəbiyyat və incəsənət" portalı və "Həməşəra" mətbu orqanı arasında gerçəkləşən əməkdaşlıq çərçivəsində 07.04.2025 tarixindən 10.09.2025 tarixinə kimi "Qələm tutan incə əllər" layihəsi həyata keçirilmiş və həmin layihə çərçivəsində Cəlilabad ədəbi mühitinin 20 xanım yazarının təqdimatı rəsmi portalda yayımlanmışdır.

Heç şübhəsiz, Cəlilabad ədəbi mühitinin xanım yazarları və şairləri barədə araşdırma bundan sonra da davam edəcək, nəsr, poeziya, ədəbi təhlil və tənqid sahəsində qələm əhli olan digər dəyərli xanımlar da təqdimat statusları və məqalə formasında oxuculara tanıtdırılacaqdır.

Təşəkkür və minnətdarlıq!

Bu layihə çərçivəsində təmənnasız və səmimiyyətlə dəstək olmuş hər kəsə, xüsusilə də:

1. Özü haqqında bioqrafik məlumatları səmimiyyətlə təqdim etmiş Cəlilabad ədəbi mühitinin xanım yazarlarına;

2. Cəlilabad Rayon Uşaq-Gənclər İdman-Şahmat Məktəbinin (UGİŞM) direktoru Abbas müəllim Zülfüqarova;

3. Cəlilabad rayon "Əhmədoğlu" Futbol Akademiyasının direktoru Bəhruz müəllim Fərəczadəyə;

4. Kitab təqdimatının keçirilməsi üçün bizə uyğun şərait yaratmış Cəlilabad Mərkəzləşdirilmiş Kitabxana Sisteminin direktoru Qənimət xanım İsrafilovaya;

5. Xanım yazarlardan bir neçəsinin tanınmasında dəstək olmuş "Mirvarid Dilbazi Poeziya Məclisi İctimai Birliyi"nin üzvü və Cəlilabad rayonu üzrə rəsmi təmsilçisi, "Həməşəra Poeziya Məclisi"nin yaradıcısı və rəhbəri, "Zərif kölgələr" ədəbi saytının idarə heyətinin üzvü, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, "Həməşəra" Fəxri Diplomu laureatı, şair-yazıçı Arzu xanım Əyyarqızına;

6. Cəlilabad şəhərində fəaliyyət göstərən və kitabın nəşrini həyata keçirmiş "Qazi" Çap Mərkəzinin rəhbərliyi və əməkdaşlarına;

7. "Qələm tutan incə əllər" layihəsini rəhbərlik etdiyi "Ədəbiyyat və incəsənət" portalında yayımlayan portalın rəhbəri, Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun baş direktoru və Azərbaycan Respublikasının Əməkdar Jurnalisti Varis müəllimə və portalın bütün dəyərli kollektivinə -

-dərin təşəkkürümü bildirir, onların hər birinə uzun, sağlam və mənalı-məsud ömür arzulayıram!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(15.09.2025)

İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Şənbə günü Azərbaycan SSR xalq artisti, dahi bəstəkar Arif Məlikovun növbəti doğum günü I Fəxri Xiyabanda məzarının ziyarəti ilə qeyd olundu. Əlbəttə ki, qədirbilən xalqımız heç vaxt musiqi xəzinəmizi zənginləşdirən dahi bəstəkarı unutmayacaqdır.

Arif Məlikov 13 sentyabr 1933-cü ildə Bakı şəhərində anadan olub. O, 1960-cı ildə Üzeyir Hacıbəyov adına Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasını Qara Qarayevin bəstəkarlıq sinfi üzrə bitirib. Həmin ildən orada dərs deməyə başlayıb, ömrünün sonuna kimi orada professor və bəstəkarlıq kafedrasının müdiri kimi çalışıb.

Bəstəkar Arif Məlikovun yaradıcılığı parlaq istedad və özünəməxsusluq ilə səciyyələnir. O, öz əsərlərində milli musiqi ənənələrini XX əsr musiqisinin nailiyyətləri ilə birləşdirərək mütərəqqi təfəkkürə malik sənətkar kimi çıxış edib.

Onun yaradıcılığına yüksək ideya, dolğun məzmun, obrazların dərin emosional-psixoloji ifadəsi xasdır. Görkəmli türk şairi Nazim Hikmətin librettosu əsasında yazdığı ilk böyük əsəri — "Məhəbbət Əfsanəsi" baleti Arif Məlikova dünya şöhrəti qazandırıb. 1961-ci ildə S. M. Kirov adına məşhur Leninqrad akademik opera və balet teatrının səhnəsindəki ilk tamaşadan dərhal sonra dünyaşöhrətli rus bəstəkarı Dmitri Şostakoviç yazırdı:

 "Arif Məlikov istedadlı bəstəkardır, onun musiqisi əsl peşəkar musiqidir. Partituranın dərin musiqi dramaturgiyası, onun daxili inkşafı, qəhrəmanların musiqi səciyyələrinin dəqiqliyi və ifadəliyi, orkestrovkada nadir ustalıq, onun xüsusi rəngarəngliyi, çoxlu tapıntılar bu gözəl musiqi əsərini böyük maraqla dinləməyi məcbur edir.”

Bəstəkarın sonrakı yaradıcılıq uğurlarından biri özbək yazıçısı Ş. Rəşidovun "İki qəlbin kitabı" əsəri əsasında yaratdığı "İki qəlbin poeması" baleti olub. Rəqqasə Komde və müğənni Modan haqqındakı qədim Şərq əfsanəsi baletdə əsl fəlsəfi ümumiləşdirmə zirvələrinə qaldırılaraq sənətin əbədiliyinin, qüdrətinin rəmzinə çevrilib.

Arif Məlikov öz yaradıcılığının təbiətinə görə simfonistdir. Arif Məlikovun əsərləri onun yeni formalar, yeni konstruktiv yollar axtarışını əks etdirməklə müəllifin yaradıcılığının geniş miqyaslı olduğunu və rəngarəngliyini nümayiş etdirib.

Arif Məlikovun əsərləri dünyanın bir çox ölkələrində — Rusiya, ABŞ, Böyük Britaniya, Fransa, Yaponiya, Türkiyə, Braziliya, Avstriya, Norveç, Finlandiya, İtaliya, Misir, Tailand, Yuqoslaviya, Bolqarıstan, Ruminya, Macarıstan, Çexiya, Slovakiya, Polşa, Almaniya, Özbəkistan, Qazaxıstan, Moldova, Ukrayna və Gürcüstanda ifa olunub.

2016-cı ildə Arif Məlikovun 28 cilddən ibarət "Not əsərlərinin tam külliyyatı" çap olunub. Arif Məlikov 1979-cu ildə professor adına layiq görülüb. 1982-ci ildən Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasında bəstəkarlıq kafedrasının müdiri işləyib. 2001-ci ildən Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü, 2012-ci ildən Xəzər universitetinin fəxri doktoru olub.

Bəstəkar 9 may 2019-cu ildə 86 yaşında vəfat edib. Onunla Bakı Musiqi Akademiyasında vida mərasimi təşkil olunub və I Fəxri Xiyabanda dəfn olunub.

Musiqi əsərləri

Baletlər

1. "Məhəbbət əfsanəsi"

2. "Ölümdən güclü (balet)"

3. "Yer üzündə iki nəfər (balet)"

4. "Əlibaba və qırx quldur (balet)"

5. "İki ürək dastanı (balet)"

6. "Yusif və Züleyxa"

Simfonik əsərlər

- Səkkiz simfoniya — BSO üçün

- Simfonik poemalar: "Nağıl", "Füzuli", "Metamorfozlar", "Axırıncı aşırım", "Qəhrəmani" — BSO üçün

- Xalq Çalğı alətləri Orkestri üçün əsərlər

- "Azərbaycan" balladası — Almas İldırımın söz. səs və simfonik orkestr üçün

Kamera instrumental əsərlər (prelüdlər, süitalar)

Nazim Hikmətin sözlərinə 3 vokal silsilə;

Operetta

- "Dalğalar"

Filmoqrafiya

1. Sehrli xalat

2. İyirmialtılar

3. Məhəbbət əfsanəsi

4. Axırıncı aşırım (tammetrajlı bədii film) — bəstəkar, dirijor

5. Ulduzlar sönmür

Mükafatları

1. "Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi" fəxri adı

2. "Şərəf nişanı" ordeni

3. "Azərbaycan SSR xalq artisti" fəxri adı

4. Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı

5. "SSRİ xalq artisti" fəxri adı

6. "İstiqlal" ordeni

7. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdü

8. Heydər Əliyev Mükafatı

9. "Heydər Əliyev" ordeni

10. Nizami Gəncəvi adına Qızıl medal

11. "Şöhrət" ordeni

Allah rəhmət eləsin!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(15.09.2025)

İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Sirr deyil ki, Azərbaycan dünya incəsənətinə çox görkəmli rəssamlar bəxş etmişdir.

Ötən əsrdəki tanınmış rəssamlarımızdan daha biri barədə sizləri bu gün məlumatlandıracağam. Söhbət bu şənbə günü anım günü olan Azərbaycan SSR xalq rəssamı, teatr-kino rəssamı olmuş İsmayıl Axundovdan gedir.

Yaradıcılığına əsasən kitab illüstrasiyası ilə başlayan İsmayıl Hüseyn oğlu Axundov 15 aprel 1907-ci ildə Bakının Maştağa qəsəbəsində doğulub. Bakı Rəssamlıq Məktəbini bitirdikdən (1928) sonra Moskva Poliqrafiya İnstitutunun nəşriyyat şöbəsində təhsil alıb. 1932-ci ildə oranı qurtararaq təyinatla Bakıya göndərilib və "Azərnəşr"də rəssam işləyib. Rəssamlığın qrafika, karikatura və plakat janrları ilə məşğul olub. Uzun müddət "Kirpi" satirik jurnalında işləyib.

Teatra ilk dəfə 1937-ci ildə rejissor Ədil Isgəndərovdan dəvət alıb və Akademik Milli Dram Teatrında onun quruluş verdiyi Mirzə İbrahimovun "Həyat" pyesinin tamaşasında geyim eskizlərini çəkib. Bu teatrda İ938-ci ildə Mirzə Fətəli Axundzadənin "Hacı Qara", Əbdürrəhim bəy Haqverdiyevin "Pəri cadu" (həmçinin 1940 və 1957-ci il quruluşlarında), Cabbar Məcnunbəyovun "Yanar dərə", Səməd Vurğunun "Vaqif", 1944-cü ildə Cəfər Cabbarlının "1905-ci ildə", 1955-ci ildə Nəcəf bəy Vəzirovun "Hacı Qəmbər" komediyasının tamaşalarında geyim rəssamı olub. 1938-ci ildə rejissor Məcid Zeynalovun hazırladığı "Müsyö Jordan və dərviş Məstəli şah" (Mirzə Fətəli Axundzadə) tamaşasında ilk tərtibatçı rəssam kimi addımını atıb.

 Bundan sonra AMDT-də 1939-cu ildə Onore de Balzakin "Ögey ana", Mehdi Hüseynin "Şöhrət", Cəlil Məmmədquluzadənin "Ölülər", 1943-cü ildə Aleksandr Ostrovskinin "Tufan", 1945-ci ildə Məmməd Səid Ordubadinin "Dumanlı Təbriz", 1948-ci il-də Aleksandr Ostrovskinin "Günahsız müqəssirlər", Mirzə Fə-təli Axundzadənin "Lənkəran xanının vəziri", 1949-cu ildə Sabit Rəhmanın "Aydınlıq", Cəfər Cabbarlının "Solğun Çiçəklər", Anatoli Boryanovun "O tayda", Tur qardaşlarının "Bir evin sirri", 1952-ci ildə Karlo Haldoninin "Mehmanxana sahibəsi", 1956-cı ildə Hüseyn Cavidin "Şeyx Sənan", 1961-ci ildə Sabit Rəhmanın "Əliqulu evlənir", Mehdi Hüseynin "Alov", 1966-cı ildə Cəfər Cabbarlının "Oqtay Eloğlu" əsərlərinin tamaşalarına həm monumental-romantik, həm də realist səpkilərdə səhnə tərtibatları verib.

İsmayıl Axundov səhnə tərtibatlarında klassik üslubda işləməyə üstünlük verib. Yaradıcılığı rənglərin şuxluğu və aydınlığı, kompozisiyanın sadəliyi, tərtibat işləri dramaturq və rejissor fikri ilə poetik ahəngdarlıq yaratması baxımından səciyyəvidir.

İsmayıl Axundov 13 sentyabr 1969-cu ildə Krakovda vəfat edib.

Filmoqrafiya

1. Səbuhi

2. Arşın mal alan

3. Hədiyyə xalçası

4. Onun böyük ürəyi 

Təltif və mükafatları

1. "Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi" fəxri adı

2. "Azərbaycan SSR xalq rəssamı" fəxri adı

3. "Stalin" mükafatı (1-ci dərəcə) — 1950 (İ. Stalinin anadan olmasının 70 illiyinə (1949) həsr olunmuş xalçaya görə)

4. "Qırmızı əmək bayrağı" ordeni

5. "Şərəf nişanı" ordeni

Allah rəhmət eləsin!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(13.09.2025)

Sentyabrın 12-də Milli Məclisin Mədəniyyət komitəsinin 2025-ci ilin payız sessiyasında ilk iclası keçirilib. 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı AzərTAC-a istinadən xəbər verir ki, komitə sədri Polad Bülbüloğlu gündəliyə 2 məsələnin daxil edildiyini bildirib.

O, əvvəlcə Mədəniyyət komitəsində 2025-ci ilin yaz və növbədənkənar sessiyaları dövründə görülən işlər barədə hesabatı müzakirəyə çıxarıb. Ötən dövrdə komitədə görülən işlər barədə məlumat verən Polad Bülbüloğlu qeyd edib ki, komitəyə vətəndaşlardan, idarə və təşkilatlardan daxil olan müraciətlərlə bağlı müvafiq tədbirlər həyata keçirilib. Bundan başqa, komitə sədri, komitə sədrinin müavini və komitə üzvləri vətəndaş qəbulları, seçicilərlə görüşlər keçiriblər, onların qaldırdıqları məsələlərin həlli istiqamətində tədbirlər görüblər.

Sonra Polad Bülbüloğlu Mədəniyyət komitəsinin 2025-ci ilin payız sessiyası üçün iş planının layihəsi barədə məlumat verib. O diqqətə çatdırıb ki, sənəddə qanunvericilik təşəbbüsü qaydasında daxil olan qanun layihələrinə baxılması, müvafiq mövzular üzrə dinləmələrin təşkil olunması və digər məsələlər nəzərdə tutulub.

Fikir mübadiləsi şəraitində keçən müzakirələrdə komitə sədrinin müavini Günay Əfəndiyeva, komitə üzvləri Ülviyyə Həmzəyeva, Tənzilə Rüstəmxanlı, Əlibala Məhərrəmzadə və Milli Məclis Aparatının Sosial qanunvericilik şöbəsinin müdiri Adil Vəliyev çıxış ediblər. Onlar müzakirəyə çıxarılan sənədlərə münasibət bildiriblər, mədəniyyət sahəsinin bəzi aktual məsələləri ilə bağlı fikirlərini bölüşüblər, rəy və təkliflərini səsləndiriblər.

Sonda komitədə ötən sessiyada görülmüş işlər məqbul hesab edilib, komitənin qarşıdakı payız sessiyası üçün iş planı təsdiqlənib.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(13.09.2025)

Sabah – sentyabrın 15-də Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun əməkdaşı, şair, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin Gənclər Şurasının sədri Fərid Hüseynin “Aqibətnamə” kitabının təqdimatı və gənc ədəbin yaradıcılıq gecəsi keçiriləcək.

"Ədəbiyyat və incəsənət" portalı xəbər verir ki, Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun mərkəzi qərargahında saat 16-da reallaşacaq tədbirdə Fərid Hüseynin təqdim ediləcək kitabı dahi Azərbaycan şairi və mütəfəkkiri Nizami Gəncəvinin “Xəmsə”sinə həsr olunubdur - nəşr Nizami Gəncəvinin “Xəmsə”sində yer alan ölüm məqamlarının ədəbi-ədəbi şərhlərindən ibarət esselər toplusudur.

Müəllif Fərid Hüseynin fikrincə, “Nizami Gəncəvi çoxqatlı ideyaları ilə hər insanı öz aqibəti haqqında düşünməyə vadar edir, bəşər övladının xarakteri həm də onun son gününü süjetini müəyyənləşdirir” və bu cür ideyalar baxımdan bu kitab həm ədəbi, həm də fəlsəfi mahiyyət daşıyır.

Tədbirdə dövlət rəsmiləri, tanınmış elm və ədəbiyyat xadimləri, Azərbaycanda akkreditə olunmuş diplomatik korpusun nümayəndələri, həmçinin media təmsilçiləri iştirak edəcəklər.

Bu təqdimat mərasimi yalnız bir gənc şairin yaradıcılıq uğurunun qeyd edilməsi deyil, həm də türk dünyasının böyük mütəfəkkirlərindən biri olan Nizami Gəncəvinin bəşəri ideyalarının müasir gəncliyin düşüncəsində yaşadığını göstərir.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(14.09.2025)

İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Sizlərə bu gün anım günü olan Azərbaycan SSR xalq artisti Tamilla Mahmudova barədə danışacağam.

Tamilla Mahmudova 21 aprel 1931-ci ildə Azərbaycanda doğulub. İlk musiqi təhsilini Azərbaycan Dövlət Konservatoriyası nəzdində xüsusi məktəbdə, məşhur pedaqoq, professor K. Səfərəliyevanın sinfində alıb. Tamilla 15 yaşında səhər məşqlərini müşayiət edərək Bakı Radiosunda işə düzəlir, 16 yaşında isə rəsmi olaraq işə götürülüb.

1954-cü ildə Moskva konservatoriyasını və 1957-ci ildə professor Y. Zakın sinfində aspiranturanı bitirib. 1947-ci ildən Azərbaycan Radio Komitəsinin,1954-cü ildən Moskonsertin solisti olub.

Repertuarına rus və Qərbi Avropa klassiklərinin, müasir xarici ölkə bəstəkarlarının əsərləri daxildir. Mahmudova Azərbaycan bəstəkarlarından Q. Qarayev, F. Əmirov, C. Hacıyev və A. Məlikovun fortepiano əsərlərinin ilk ifaçılarındandır. Xarici ölkələrdə (İngiltərə, Belçika, Macarıstan, Hindistan, Polşa, Zambiya və s.) qastrolda olub.

Tamilla Mahmudovanın konsertləri təxminən yarım əsr ərzində SSRİ-də, Rusiyada və dünyanın bir çox ölkələrində fəal şəkildə keçirilib. O, 140-dan çox dirijorla, o cümlədən dünya şöhrətli maestrolar - Kirill Kondraşin, Gennadi Rojdestvenski , Dmitri Kitaenko (Rusiya), Veronika Dudarova (Azərbaycan-Rusiya), Roland Freitzer (Avstriya), Andreas Paridis (Yunanıstan), İnoue (Yaponiya)  ilə çıxış edib.

Filmoqrafiya

- İfa edir Tamilla Mahmudova

Musiqiçi 12 sentyabr 2014-cü ildə Moskva şəhərində vəfat edib.

Allah rəhmət eləsin!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(12.09.2025)