Azərbaycan Respublikasının bir qrupincəsənət xadiminə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin mükafatları veriləcəkdir, bu barədə ötən günAzərbaycan Respublikası Prezidenti İlham Əliyev Sərəncam imzalayıb.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Prezident.az saytına istinadən Sərəncamı diqqətinizə çatdırır:

 

İncəsənət xadimlərinə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin mükafatlarının verilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı 

 

Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 109-cu maddəsinin 32-ci bəndini rəhbər tutaraq və “İncəsənət xadimləri üçün Azərbaycan Respublikası Prezidentinin mükafatlarının təsis edilməsi haqqında” Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2002 ci il 28 may tarixli 707 nömrəli Fərmanına uyğun olaraq qərara alıram:

 

1. Səhnə fəaliyyəti ilə bağlı aşağıdakı aparıcı incəsənət xadimlərinə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin mükafatları verilsin:

Abbasova-Budaqova Afaq Nurəhməd qızı

Abdullayev Mətləb Fətəli oğlu

Abdullayeva Xurşud Lütvəli qızı

Abdurahmanov Yusif Fikrət oğlu

Adıgözəlov Yalçın Vasif oğlu

Ağasiyev Tural Aydın oğlu

Ağaverdiyeva Məsməxanım Aslan qızı

Ağayeva Aygül Asəf qızı

Allahverdiyeva Naibə Siyavuş qızı

Amanova Almaz Hüseyn

Aşurov Mustafa Əhməd oğlu

Atakişiyev Firdovsi Nurəddin oğlu

Babayev Allahverən Hacı oğlu

Babayeva İnarə Əhməd qızı

Bayramov Səyyad Məmiş oğlu

Bəxtiyarov Rəşad Bəhram oğlu

Cəfərov Samir Qadir oğlu

Dadaşov Ceyhun Arif oğlu

Eyvazov Anar Əli oğlu

Eyyubov Musa Eyyub oğlu

Əhmədli Bəhruz Vaqif oğlu

Əhmədov Çingiz Əli Əşrəf oğlu

Əhmədov Elşad Eldar oğlu

Əkbərov Mir Qabil Qafil oğlu

Ələkbərzadə Mehriban Zaur qızı

Əliyev Fərid Fərhad oğlu

Əliyev Samir Asəf oğlu

Əliyeva Arzu Qurban qızı

Əliyeva Münəvvər Sabir qızı

Əliyeva Nərgiz Arzu qızı

Əliyeva Ülviyyə Fərhad qızı

Əlizadə Əkbər Müzəffər oğlu

Əmirbəyova Rita Cəmil qızı

Əsədov İlham Əsəd oğlu

Əsgərov Əsgər Əkbər oğlu

Ferştandt Anton Sergeyeviç

Gözəlova İradə Vaqif qızı

Hacıyev Əli Yusif oğlu

Hacıyeva Natavan Nizami qızı

Hacıyeva Sevil İnşalla qızı

Heybətov Anar Mithət oğlu

Həsənov Kərim Abbas oğlu

Həsənov Zaman Hüseyn oğlu

Həsənova İlahə Bayraməli qızı

Həsənzadə Tuncay Ayaz oğlu

Hüseynli Anar Vaqif oğlu

Hüseynli Rauf Eyyub oğlu

Hüseynli Yeganə Tofiq qızı

Hüseynov Şövqi Ərəstun oğlu

Hüseynov Fizuli İsmət oğlu

Hüseynova Kəmalə Müzəffər qızı

Xanlarova Mehriban Aslan qızı

Xasiyev Səmədzadə Nadir oğlu

Xəlilzadə Rüfət Eldar oğlu

İbrahimov Fuad Natiq oğlu

İbrahimova Şəhla İbrahim qızı

İbrahimova Nigar Rəfael qızı

İmanov Vaxtanq Yaşar oğlu

İmanova Ləman Fuad qızı

İskəndərova Sənubər Sabir qızı

İsmayılova Gülnaz Əmir qızı

Kazımov Nicat Mirəziz oğlu

Kərimduxt Rövşən Ramazan oğlu

Kərimova Leyla Əli qızı

Kərimova Nərgiz Faiq qızı

Kuxmazova Yulizana Şəfiyevna

Qaraxanov Yalçın Ənvər oğlu

Qarayev Elnar Cəfər oğlu

Qasımov Amid Fizuli oğlu

Qasımov Sahil Ələkbər oğlu

Qədiyev Seymur Ağaddin oğlu

Qəhrəmanov Abbas Əhməd oğlu

Qubadov Ceyhun Şahbala oğlu

Qulamov Samir Ceyhun oğlu

Quliyev Cəmil Elşad oğlu

Quliyev Əyyub Ramiz oğlu

Quliyev Hafiz Məhərrəm oğlu

Quliyev Kamran Yusif oğlu

Quliyeva Qızılgül Polad qızı

Quliyeva Şəlalə Şahvələt qızı

Quliyeva Yaqut Abbasqulu qızı

Quliyeva Zümrüd Vaqif qızı

Qurbanov Cahangir Qafar oğlu

Qurbanov Rövşən Oktay oğlu

Qurbanova Gülzar Qurban qızı

Qurbanova Pərvanə Yaqub qızı

Mehdiyev Məmməd Müşfiq oğlu

Mehdiyev Oqtay Nüsrət oğlu

Mehdiyev Rasəf Varaşil oğlu

Mehmandarov Mustafa Adil oğlu

Məhərrəmov Firudin Əliməmməd oğlu

Məmmədli Şamil Kamil oğlu

Məmmədov Anar Ramiz oğlu

Məmmədov Ayşad Kamal oğlu

Məmmədov Emil Əfrasiyab oğlu

Məmmədov Xəyyam Əhrar oğlu

Məmmədov Murad Məmməd oğlu

Məmmədova Fəridə Kamal qızı

Məmmədova Lalə Mirzəli qızı

Məmmədova Tamilla Nəzər qızı

Mikayılov Mikayıl Şamil oğlu

Mir-Qasım Ayan Oqtay qızı

Mirzəyev Akif Əziz oğlu

Mirzəyev Gülağası Ağa Hüseynoviç

Mirzəyev Rafiq İsmayıl oğlu

Mirzəyev Sucəddin Qiyas oğlu

Mirzəzadə Nicat Qərib oğlu

Muradov Yadigar Məmməd oğlu

Musayeva Şükufə İmran qızı

Mustafayev Mustafa Vaqif oğlu

Mustafayev Arzu Əhməd oğlu

Mürvətova Hüsniyyə Vaqif qızı

Nağıyev Elçin Nağı oğlu

Nəsirli Uğur Asif oğlu

Nəsirova Hicran Fətəli qızı

Ocaqverdiyeva Təranə Fikrət qızı

Oduşev Timur Vladislavoviç

Orucova Naidə Mülük qızı

Osmanov Fuad Tacəddin oğlu

Ömərov Gümrah Rza oğlu

Poladov Əkrəm Nicad oğlu

Rəcəbli Məmməd Qüdrət oğlu

Rəfiyeva Aidə Fazil qızı

Rəhimov Teymur Əsgər oğlu

Rəhimov Valeh İslam oğlu

Rəhmanov Rəhman Tofiq oğlu

Rüstəmov Nurlan İbrahim oğlu

Sadıqov Anar Babalı oğlu

Salahov Əbülfət Yusif oğlu

Salamov İbrahim Salam oğlu

Salmanov Paşa Həmdulla oğlu

Səfiyev Anar Qubat oğlu

Səlimli Mirbala Seyidəsgər oğlu

Səlimov Ruslan Xanbala oğlu

Səmədov Şükür Hacıbala oğlu

Süleymanov Süleyman İman oğlu

Süleymanova Elmira Süleyman qızı

Şahbazova Esmiralda Məmmədəli qızı

Şıxaliyev Elşən Telman oğlu

Şıxəliyev Ramin Tofiq oğlu

Şirinov Aslan Adil oğlu

Tağızadə Mahir Tahir oğlu

Terequlov Zaur Rəşid oğlu

Topalaşvili Naili Varnelovna

Vəliyeva Leyli Fətulla qızı

Vəliyeva Nigar Natiq qızı

Yusifova Təranə Əbülfəz qızı

Zaliyeva Mehriban Əskəralı qızı

Zeynalov Azər Zeynalabdın oğlu

Zəki Mehriban Mürvət qızı.

2. Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabineti bu Sərəncamdan irəli gələn məsələləri həll etsin.

3. “İncəsənət xadimlərinə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin mükafatlarının verilməsi haqqında” Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2024-cü il 9 may tarixli 117 nömrəli Sərəncamının (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2024, № 5 (I kitab), maddə 542) 1-ci hissəsi ləğv edilsin.

 

İlham Əliyev

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti

 

Bakı şəhəri, 8 may 2025-ci il

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(09.05.2025)

Azərbaycan Respublikasının bir qrup mədəniyyət və elm xadiminə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdü veriləcəkdir, bu barədə ötən günAzərbaycan Respublikası Prezidenti İlham Əliyev Sərəncam imzalayıb.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Prezident.az saytına istinadən Sərəncamı diqqətinizə çatdırır:

 

Azərbaycan Respublikasının mədəniyyət və elm xadimlərinə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdünün verilməsi haqqında 
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı 

 

Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 109-cu maddəsinin 32-ci bəndini rəhbər tutaraq və “Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdünün təsis edilməsi haqqında” Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2002-ci il 11 iyun tarixli 715 nömrəli Fərmanına uyğun olaraq qərara alıram:

1. Azərbaycan Respublikasında mədəniyyətin və elmin inkişafında xidmətlərinə görə aşağıdakı şəxslərə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdü verilsin:

Axundov Elçin Əbdül oğlu

Amənzadə Raihə Barxudar qızı

Fərəcov Sərdar Fərəculla oğlu

Göyüşov Nəsib Cümşüd oğlu

Məmmədov Sabir Novruz oğlu

Rövşən Ramiz Məmmədəli oğlu

Yaqubova Ella İsmayıl qızı.

2. Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabineti bu Sərəncamdan irəli gələn məsələləri həll etsin.

 

İlham Əliyev

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti

 

Bakı şəhəri, 8 may 2025-ci il

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(09.05.2025)

 

Fikrət Əmirov adına Gəncə Dövlət Filarmoniyasının təqdim etdiyi "Sözün gücü" layihəsi çərçivəsində Filarmoniyanın Urban Mərkəzində öz şeirləri ilə qəlbləri fəth edən şair Nüsrət Kəsəmənlinin 80 illiyinə həsr olunmuş qiraət gecəsi baş tutub. 

 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalına Filarmoniyadan verilən məlumata görə, gecədə qiraətçilər Əməkdar mədəniyyət işçisi, şair, publisist Bəxtiyar Muradov, AMEA Gəncə bölməsi Nizami Gəncəvi Mərkəzinin direktoru, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Əlimuxtar Muxtarov, Əməkdar mədəniyyət işçisi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü və Gəncə bölməsinin sədri Xəzəngül Hüseynova, İmamverdi Vəliyev, Əsgər Məmmədov, Lalə Həsəncan, Zülfiyyə Yaqub şairin “Getmək istəyirsən bəhanəsiz get”, “Dəli bir ağlamaq keçir könlümdən”, “Biri var idi, biri yox idi”, “Oğru olmaq istəyirəm”, “Etiraf”, “Dünən toyun idi”, “Müəllim”, “Yoxdursa”, “Bir gün görəcəksən”, “Bir sevda ağlayır”, “Sevənlər deməyəydi” və “Nələr gördüm bu dünyada” şeirlərini səsləndiriblər.

Həqiqətən də Nüsrət Kəsəmənli poeziyası poetizmin, lirikanın zirvəsidir, bunu inkar etmək mümkün deyil.

 

OĞRU OLMAQ İSTƏYİRƏM

Qoy polislər eşitməsin,
Qorxulu bir sirr deyirəm:
Çoxdandır ki, bir arzum var,
Oğru olmaq istəyirəm!…
İnsanların arasından
Əqidəsiz adamları,
Vicdanını pula satan
nadanları
Oğurlamaq istəyirəm!

Bu torpağın gündən-günə
Niyə artır dərdi-səri…
Dövlətlərin arasından sərhədləri
Oğurlamaq istəyirəm!
Axı, nə iş görmüşəm ki,
Oğurluq da işdi barı.
Mən anamın sifətinə
Vaxtsız düşmüş qırışları
Oğurlamaq istəyirəm!…
Birisini yıxmaq üçün
İkisinin ülfətini,
İnsanların ürəyindən
Hər kinini, nifrətini,
Yalanını bundan ona,
Ondan buna satanları,
İki sevən arasından
O üçüncü adamları
Oğurlamaq istəyirəm!
Araz axır…
O taydan da insan baxır,
Bu taydan da insan baxır,
Necə milyon gözüyaşlı əzizimi,
O həsrətli Təbrizimi
Oğurlamaq istəyirəm!
İndi necə dövlətlərdən
Məzlumların ah-zarinı,
Yad torpaqda yatıb qalan,
Əsrlərin arxasından
Qollarını çatıb qalan
Kərbəladan Füzulinin,
Hələbdənsə Nəsiminin məzarını
Oğurlamaq istəyirəm!
Nə gizlədək, bilir hami
Tonqal çatıb yandırırlar
bu cahanı.
Qəlbim deyir:
“Bir azəri məsəlini yadına sal:
“Oğrudan-oğruya halal…”
Prometey oğurlayib
İnsanlara verən odu
Oğurlamaq istəyirəm!
Lap qəzəbi tutsa belə
Yerin mənə, göyün mənə
Nə deyirsiz, deyin mənə
Oğru olmaq istəyirəm!!!

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(10.05.2025)

Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsində Ümummilli Liderin anadan olmasının 102-ci ildönümünə həsr olunmuş tədbir Azərbaycan Respublikasının Dövlət Himninin səsləndirilməsi və Ulu Öndər Heydər Əliyevin, eləcə də şəhidlərimizin əziz xatirəsinin bir dəqiqəlik sükutla yad edilməsi ilə başlayıb.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalına Komitədən verilən məlumata görə, sədr Fuad Muradov çıxışında Ulu Öndərin müstəqil Azərbaycan Respublikasının müstəqilliyinin qorunması və möhkəmlənməsindəki yorulmaz fəaliyyətini xatırladıb. Azərbaycan diasporunun formalaşması, vahid diaspor şəbəkəsinin yaradılması üçün hərtərəfli düşünülmüş, məqsədyönlü siyasətindən bəhs edib. Prezident İlham Əliyevin tapşırıqları, Birinci vitse-prezident Mehriban Əliyevanın təşəbbüsü və Heydər Əliyev Fondunun dəstəyi ilə milli-mədəni irsimizin qorunub saxlanması, xaricdə yaşayan azərbaycanlıların təşkilatlanması, Azərbaycan həqiqətlərinin dünya ictimaiyyətinə çatdırılması məqsədilə ardıcıl və davamlı işlərin görüldüyünü, müxtəlif ölkələrdə Azərbaycan evlərinin açıldığını diqqətə çatdırıb.

Tədbirdə Ulu Öndərin 100 illik yubileyinə həsr edilmiş “Böyük sənət hamisi” sənədli filmindən bir hissə və “Heydər Əliyev və diaspor quruculuğu” adlı videoçarx nümayiş olunub.

Xalq rəssamı Ömər Eldarovun tələbəsi, heykəltəraş, kinorejissor Namiq Hüseynov “Heydər Əliyev: milli-mənəvi dəyərlərin hamisi” mövzusunda çıxış edib. Ulu Öndərin yalnız siyasi lider deyil, həm də xalqın mədəniyyətini, ənənələrini və dəyərlərini qorumağa və inkişaf etdirməyə çalışan bir şəxsiyyət olduğunu diqqətə çatdırıb. Heykəltəraş dahi lider Heydər Əliyevin büstünü komitəyə hədiyyə edib.

Daha sonra Komitənin gənc əməkdaşları, “Azərbaycan-Bolqarıstan Dostluğunun İnkişafına Kömək” İctimai Birliyinin sədri Mariya Atanasova-Hüseynova və digər çıxışçılar Ümummilli Lider Heydər Əliyevin Azərbaycan xalqı qarşısındakı böyük tarixi xidmətlərini qeyd edib, əvəzolunmaz lider kimi yaddaşlarda əbədi yaşayacağını söyləyiblər.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(09.05.2025)

Kübra Quliyeva, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

Mən səni itirəndə 17 yaşım var idi. Bəlkə də o vaxta qədər səni özümə o qədər də doğma hiss etməmişdim. Bəlkə də sən mənim üçün sadəcə ailəmizin başçısı idin – böyük süfrələrin başında oturan, hər zaman ağsaqqal kimi görünən bir fiqur. Mən səni qoca çinar ağacına bənzədirdim – kökləri dərin, budaqları geniş, zamanın şahidi.

 

İllər keçdikcə mən uşaqlıqdan yeniyetməliyə, sən isə ahıllığa doğru addımlayırdın. Amma hər şeyin dəyişdiyi bir dövr oldu – karantin illəri. O zamana qədər heç bir şey bizi bu qədər yaxın etməmişdi. Səninlə keçirdiyim o günlər, aramızda qurulan baba-nəvə bağı, mənim üçün həyatımın ən doğma xatirələrinə çevrildi. Səni itirmək qorxusu artıq içimdə yuva qurmuşdu. Gündən-günə zəifləyirdin, xəstəlik səni get-gedə daha da taqətsiz edirdi. Mən isə sənin ətrafında dolanır, sənə güc verməyə çalışırdım.

Bax o günlər – şəkillərə birlikdə baxıb hər dəfə ilk dəfə görürmüş kimi təəccüblənməyim, eyni xatirəni dəfələrlə danışsan da hər dəfə gülümsəməyim, əlində daş olduğunu bildiyin halda dominoda sənə “uduzmağım”, gecə azanından sübh azanına qədər sənin rahat yatmağın üçün gözləməyim, nənədən gizli yediyimiz yeməklər, mənə düzgün insan olmağı öyrətmək üçün sənin bitməz çabaların… bunlar mənim yaddaşıma silinməz izlərlə həkk olundu.

O zamanlar mən inadkar, öz bildiyini oxuyan bir körpə fidan, sən isə illərin yükünü daşıyan, mənə kölgə verən qoca çinar idin. Sən körpələşdikcə, mən böyüməyə məcbur oldum. Ölüm qorxusu içimi didsə də, sənə heç vaxt hiss etdirmədim.

 

Və bir gün səni itirdim. 17 yaşına yeni qədəm qoymuş mən, səni əbədi olaraq itirdim. O gündən bəri çox şey dəyişdi, çox insan gəldi, çoxu da getdi. Amma sənin yerin heç dolmadı. Mən hər dəfə canım yandıqda, sənin yoxluğuna ağladım.

Bu gün yaşasaydın, düz 80 yaşın olacaqdı.Ümid edirəm, hardasa açıq səmalardan məni izləyirsən və qürur duyursan.

Ad günün mübarək!

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(09.05.2025)

 

 

Elman Eldaroğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

Deyir ki:- "Mən Əzizə Cəfərzadənin təkcə oğlu yox, həm onun yazılarının ilk oxucusu və həm də tənqidçisi olmuşam. 20-22 yaşlarında idim. Özü deyirdi ki, mənim yazılarımı sən oxumadan çapa verməyəcəm. Mən onun yazılarını oxuyub fikirlərimi deyirdim, yalnız bundan sonra çap etdirirdi. İngiltərədə işləyəndə, bir dəfə gecə reysi ilə qayıtmışdım. Evə gələndə gördüm ki, publisistik janrda yazdığı bir yazını qoyub yazı masama. Oxuyub dedim ki, bu elə bil Əzizə Cəfərzadənin “Aləmdə səsim var”dan qabaqkı qələmidir. Etiraz elədi, dedi, yox, təzə yazmışam. Mən dediyimdən dönmədim: “Ola bilsin, təzə yazmısan, amma bu o dövrün qələmidir”. Müxtəlif arqumentlər sadalayıb məni aldatmaq istədi, alınmadı. Sonra boynumu qucaqlayıb gülə-gülə dedi ki,- “Sağ ol, oğul, ilinə qədər düz dedin. 1967-ci ilin yazısıdı, arxivimdə qalmışdı, çap elətdirməmişdim”.

 

Bəli, bu gün sizə Əzizə Cəfərzadənin oğlu Turan İbrahimovdan söhbət açmaq istəyirəm. O, 1961-ci ildə Hacıqabul rayonunun Tağılı kəndində dünyaya gəlib. Orta təhsilini başa vurduqdan sonra Bakı Dövlət Universitetində ali təhsilə yiyələnib. İxtisasca tətbiqi riyaziyyatçıdır. Hazırda neft sahəsində çalışır. Texniki elmlər üzrə fəlsəfə doktorudur...

"Ümumiyyətlə, tənqidi qəbul edən adam idi. Evdə onu hamı oxuyurdu. Qardaşları da, mən də, digərləri də. Və bizim rəyimizi öyrənmədən heç birini çap etdirmirdi”, - söyləyir.

Dostluqda çox sədaqətlidir. Xeyirxah, qayğıkeş, səbirli adamdır. Qavramaq qabiliyyəti, duyumu çox güclüdür. Ona etibar etmək, güvənmək olar. Əsas arzusu isə öz prinsiplərinə sadiq qalmaqdır...

Deyir ki:- “Həqiqətdə mən Əzizə Cəfərzadənin qardaşının oğluyam. Kiçik yaşlarımdan məni rəsmi şəkildə oğulluğa götürüb. Müharibə dövründə özünün qız övladı olub. O vaxtlar keçmiş “Sovetski” küçəsində yerləşən Pedaqoji məktəb hospital imiş, orada çalışırmış. Qızı körpə olanda, kimsə onu evlərindən hospitala, əmizdirməyə aparanda yolda yıxılıb və necəsə olubsa qızı başından zədə alıb, bir müddət sonra isə vəfat edib. Təxminən iki yaşında. Onun müharibə dövründə qələmə aldığı “Oyan, balacığım!”, daha sonralar yazdığı “Nətavan haqqında hekayələr”, “Cəlalliyyə”, “İşiğa doğrü” və başqa əsərlərində bu faciə öz təsvirini tapıb. Əzizə ana yeganə övladını itirməsinin acısını ömrü boyu daşıyıb. Bu acını nə qədərsə ovutmaq üçün bacım Kəmalə də çox kiçik yaşlarından onun evində yaşayıb. Amma onu övlad kimi rəsmiləşdirməyib. Məni isə rəsmi övladlığa götürüb, ona görə də soyadım Cəfərzadədən yoldaşının soyadına - İbrahimovla dəyişdirilib...”.

Yaxşı zövqu var, gözəllik aşiqidir. İnsanlarla mehriban rəftar edir. Dostlara çətin günlərində dəstək, təsəlli verməyi bacarır. Hisslərindən çox məntiqlə hərəkət etməyi sevən insandır. Risk etməyi xoşlamadığından səhvlərə də yol vermir. Başlayacağı iş üzərində uzun müddət düşünərək, hər addımını hesablamağı sevir və hazırladığı planın reallaşmasını səbrlə gözləyir...

“Əslində Aviasiyaya gedəcəkdim, qismət olmadı. Gözümdə problem çıxdı. Amma uşaq vaxtlarımda anamın yazı masasında əyləşib nəsə yazmağına böyük maraqla baxardım. Anam gün ərzində yazı makinasında 25 səhifə, 4 nüsxədə yazı yazırdı. Və mən sadəcə abzasları qaydasına salmaqda ona kömək edərdim. Demək olar ki, onun yazısı üzərində təzədən işləmək söhbəti olmurdu. Ona ilham həmişə səlis cümlələrlə gələrdi. O, artıq beynində redaktə edib o cür də üzə çıxarırdı. Ömrünün axırlarında isə yazı makinası ilə yaza bilmədi...”, - söyləyir.

…Mayın 9-u haqqında söhbət açdığım, texniki elmlər üzrə fəlsəfə doktoru Turan İbrahimovun ad günüdür, 64 yaşı tamam olur. Onu bu münasibətlə təbrik edir, möhkəm can sağlığı, işlərində uğurlar arzulayırıq. Çox yaşasın!

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(09.05.2025)

 

 

İlhamə Məhəmmədqızı, “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Sumqayıt təmsilçisi

 

Yazıçı-dramaturq Hidayətin “Burdan min atlı keçdi” əsərinin motivləri əsasında hazırlanmış “İrəvanda nəyim qaldı” tamaşasında yaxın tariximizin gerçək faktları, Azərbaycanın qədim yurd yeri İrəvanda zaman-zaman soydaşlarımıza qarşı aparılan gizli təxribatlar, erməni ideoloqlarının ərazi iddiaları və Ulu Öndər Heydər Əliyevin Qərbi Azərbaycanda yaşayan soydaşlarımızın siyasi müstəvidə müdafiəsinə qalxması əks olunur. 

 

Ümummilli Lider sovet dönəmində hakimiyyətə gələrkən təkcə Azərbaycan tarixinə, mədəniyyətinə, toponiminə mənəvi terror həyata keçirən məkrli ermənilərə qarşı deyil, həm də onları müdafiə edən Mərkəzi hakimiyyətlə mübarizə aparırdı. Sovetlərin qanunları çərçivəsində daşıdığı vəzifə böyük risk idi. Amma dahi şəxsiyyətin zəkası, dəmir məntiqi, siyasi iradəsi və idarəçilik təcrübəsi onun qalibiyyətinin əsası idi. Tamaşada bu faktlar dialoqlar, bəzən də monitor vasitəsilə kinoxronika olaraq nümayiş olunub.

Ulu Öndərin anadan olmasının 102-ci ildönümünə layiqli töhfə olan bu səhnə əsərinin quruluşçu rejissoru və musiqi tərtibatçısı Xalq artisti Firudun Məhərrəmov, quruluşçu rəssamı Mustafa Mustafayev, məsləhətçilər isə Qərbi Azərbaycan İcmasının Sumqayıt şəhəri üzrə nümayəndəsi Ramiz İsmayılov və filologiya elmləri doktoru, professor Mahirə Nağıqızıdır.

Tədbirdə Sumqayıt Şəhər İcra Hakimiyyətinin başçısı Zakir Fərəcov, millət vəkilləri, idarə, müəssisə, təşkilat rəhbərləri və teatrsevərlər iştirak ediblər.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(09.05.2025)

 

 

Fariz Əhmədov “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Naxçıvan təmsilçisi

 

May ayının doqquzu… Səssizcə əyilən başlar, məzarlar üstə ehtiramla qoyulan qərənfillər, qəlblərdə min bir xatirə ilə çırpınan minnətdarlıq. Bu gün təkcə qələbənin yox, həm də fədakrlığın, birliyin, dayanıqlığın və qorxmazlığın günüdür. Həmin gün ki, dünyanın taleyi həll olunurdu. Həmin gün Azərbaycan da öz igid oğullarını, öz neftini və alimlərini qurban verdi.

 

Artıq o gündən 80 il ötür. Dünyaya qaranlıq kimi yayılan faşizm, antidemokratiyanı ilahiləşdirən, irqçiliyi bayraq edən, milyonlarla insanı ölümün cənginə atdı, şəhərləri viran, taleləri puç etdi. Lakin bəşəriyyət bu zülmə boyun əymədi, dirəniş göstərdi. İlk dirəniş göstərən xalqlardan biri də Azərbaycan xalqı oldu.

1941-ci ildən 1945-ci ilə qədər Azərbaycan nəinki ön cəbhədə, həm də arxa cəbhədə qəhrəmanlıq salnaməsi yazdı. Cəbhəyə yollanan 600 mindən çox vətəndaşımız torpaq, azadlıq uğrunda vuruşdu. Qafqazdan Berlinə qədər uzanan o çətin döyüş yolunda Azərbaycan ərlərinin ayaq izləri tarixə yazıldı.

Akademik Yusif Məmmədəliyevin rəhbərliyi ilə aviasiya benzininin alınmasının yeni texnologiyası hazırlandı. Qələbənin təkcə səngərlərdə deyil, məhz Bakının zəhmət dolu emalatxanalarında da qazanıldığı 80 il sonra daha aydın görünür.

Bəzən bir millətin taleyi təkcə meydanlarda yox, laboratoriyalarda, zavodlarda, neft buruqlarının səsində, anaların dualarında, uşaqların baxışlarında həll olunur. İkinci Dünya Müharibəsi zamanı Azərbaycan xalqı yalnız cəbhəyə deyil, həm də tarixə doğru yeriyirdi. Bu yeriyişin hər addımında bir qurban, bir göz yaşı, bir fədakarlıq vardı.

İkinci Dünya Müharibəsi insanlıq tarixinin ən ağır sınağı kimi tarixə düşdü. Bu qanlı müharibədə Azərbaycan 600 mindən artıq övladını cəbhəyə yola saldı. Lakin yola salınan Vətən övladlarının yüz minlərləsi geri dönmədi. Hərəsi bir yerdə, yad eldə yad torpağa dəfn olunsa da əbədilik Azərbaycan xalqının yaddaşına yaşayır. 130dan çox Azərbaycanlı Sovet İttifaqı Qəhrəmanı adına layiq görüldü, 170 mindən çox əsgərimiz orden və medallarla təltif olundu.

O illərdə Bakı yalnız bir şəhər deyil, bütöv bir müharibənin ürəyi idi. Bəlkə də o ürək dayansaydı, müharibənin axarı başqa cür olardı. Çünki faşizm üzərində qələbənin görünməyən arxa cəbhəsi məhz Bakıda döyünürdü. Azərbaycan nefti olmadan heç bir tank irəliləyə, heç bir təyyarə havaya qalxa bilməzdi. O neft ki, qaranlığa işıq, ümidsizliyə dayaq, cəbhəyə nəfəs verirdi. Neftçilər gecə-gündüz qazma qurğularının başında dayanır, hər bir damla ilə bir əsgərin həyatını uzadırdı.

Müharibə illərində cəbhəyə göndərilən neftin 70, benzinin 80, motor yağlarının isə 90 faizi məhz Azərbaycan təşkil edirdi. Bu rəqəmlərə ciddi fikir versək görərik ki, onlardan neft qoxusu yox, tərlə yoğrulmuş bir millətin qoxusu gəlir.

600 mindən çox azərbaycanlının bu müharibədə iştirakı hər bir ailənin qapısının döyülməsi, hər bir ocağın bir üzvünü itirməsi demək idi. Dağ kəndlərindən tutmuş Bakı küçələrinə qədər, bütün yurd bir əsgər köynəyi kimi daraldı bu müharibənin içində. Və hər ocaqda eyni dua, eyni səbr, eyni göz yaşı: “Salamat qayıtsın…” Fəqət çoxu qayıtmadı. Bəzisi Berlin divarları altında can verdi, bəzisi Volqa sahillərində torpağa qarışdı. Onların məzarları bizə uzaq ola bilər, amma adları Azərbaycanın xalqının inam yeri, qürur yeri oldu.

Azərbaycan müharibənin təkcə fiziki deyil, mənəvi yükünü də öz çiyinlərində daşıyırdı. 1 milyondan çox yaralı sovet əsgəri Bakıda müalicə olunaraq sağlamlığına qovuşdu. Həkimlər, tibb bacıları, hospitallarda çalışan könüllülər bu insanların yalnız yaralarını sarmır, həm də onların içindəki ümidi sağaldırdı. Bakı, o illərdə bir şəhərdən daha çox bir ana kimi hər kəsi bağrına basdı, sağaltdı, ayağa qaldırdı.

Bu mübarizədə yalnız əllər yox, beyinlər də çalışdı, vuruşdu. Azərbaycanlı akademik Yusif Məmmədəliyev tərəfindən hazırlanan yandırıcı maye sonradan “Molotov kokteyli” adı ilə tanındı. Bakının zavodlarında “Katyuşa” raketlərinin istehsal edilməsi isə göstərdi ki, Azərbaycanın sənayesi təkcə iqtisadi deyil, strateji dəyərə də malikdir.

Bəli, biz sadəcə bir respublika deyildik, həm də qələbənin vacib açarlarından biri idik. Bu qələbəyə gedən yolda hər kəs döyüşdü. Əsgər səngərdə, alim laboratoriyada, neftçi buruğun başında, qadın isə evində həm ana, həm ata kimi. Bu illərdə fədakar qadınlar torpaq becərdi, ailə saxladı və min bir ümidlə qələbəni gözlədi.

Lakin bu qələbəyə kölgə salmaq istəyənlər də oldu. Ermənistanın paytaxtı Yerevanda faşist cəlladı Qaregin Njdeyə ucaldılmış abidə, təkcə tarixə deyil, milyonlarla qurbanın ruhuna da təhqirdir. Belə saxtalaşdırmalara qarşı Azərbaycanın cavabı yalnız etiraz yox, həm də ədalətli zəfərlə oldu. Azərbaycan həm İkinci Dünya Müharibəsində, həm də 2020-ci ildə Vətən Müharibəsində öz tarixi haqqını geri aldı. Birində dünya azadlığı uğrunda, digərində isə öz torpağı uğrunda döyüşdü. Hər iki qələbənin mayasında eyni xalqın iradəsi, eyni ruhun yenilməzliyi vardı.

Bugün müharibə veteranlarına göstərilən diqqət və qayğı, onların xatirəsinin dövlət səviyyəsində əbədiləşdirilməsi bizim bu tarixi unutmadığımızın sübutudur. Hər il 9 Mayda, biz təkcə bir döyüşü deyil, bir millətin izzətini, qürurunu, yad edirik.

Bu gün səksən illik bir qələbənin yaddaşıyla başımız dik, anlımız açıqdır. Bu Qələbə təkcə keçmişin deyil, həm də gələcəyin yolunu işıqlandırır. Çünki qəhrəmanlıq bir millətin əbədi yaddaşı, azadlığın bünövrəsidir.

Azərbaycan yalnız döyüş meydanında yox, mənəvi cəbhədə də qalib oldu. Bu xalq nəinki öz oğullarını, həm də bəşəriyyətin vicdanını qorudu.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(09.05.2025)