Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyinin təşkilatçılığı ilə oktyabrın 1-dən 7-dək Bakı Ekspo Mərkəzində 11-ci Bakı Beynəlxalq Kitab Sərgisi (Baku International Book Fair 2025) keçiriləcək.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, bu barədə Mədəniyyət Nazirliyi məlumat yayıb. 

Məlunata görə, “Texno-insan: dünənin əfsanəsi, bu günün hadisəsi” mövzusuna həsr olunmuş builki sərgidə hazırda iştirak üçün 18 ölkədən 41 xarici təşkilat, 100-dən artıq yerli nəşriyyat-poliqrafiya və kitab sənəti ilə əlaqəli müəssisə qeydiyyatdan keçib.

Sərgidə Azərbaycanın Xalq yazıçıları və şairləri, tanınmış gənc yazarlar, dünyaşöhrətli xarici yazıçılar iştirak edəcəklər.

Sərgi çərçivəsində uşaqlar və böyüklər üçün master-klaslar, inklüzivlik və digər aktual mövzular üzrə kitab təqdimatları, imza günləri, konfranslar, simpoziumlar, müsabiqələr, qiraət və musiqi saatları və kitab sənayesi sektorunun subyektləri arasında əməkdaşlıq platformaları təşkil ediləcək.

Sərgi müddətində müxtəlif formatda 250-dən çox tədbirin təşkili nəzərdə tutulur.

Türkiyə, Argentina, İngiltərə, Litva, Qətər və digər ölkələrin görkəmli yazarları, elm adamları sərgidə təmsil olunacaq.

Ziyarətçilərin “Elmlər akademiyası”, “28 May” və “Koroğlu” metrostansiyalarından Bakı Ekspo Mərkəzinə xüsusi avtobuslar vasitəsilə gediş-gəlişi təmin ediləcəkdir.

Sərginin iş vaxtı: 10:00-dan 20:00-dəkdir.

Sərgiyə giriş ödənişsizdir.

Sərgidə iştirakla bağlı qeydiyyat sənədləri ən son sentyabrın 25-dək Təşkilat Komitəsinə təqdim edilməlidir.

Qaynar xətt: (+99412) 147

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(17.09.2025)

İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Səməd Səmədovun adı gələndə nədənsə yada məşhur lətifə düşür.

Səməd Səmədov Habil Əliyevi görcək sevincək deyir:

-Mənə xalq artisti adı verildi.

O da başını bulayır:

-Verdilər verdilər də, bəs sən niyə götürdün axı?

Azərbaycan xalq artisti Səməd Səmədov. Mərhum müğınnimiz. Toylar kralı.

Estrada müğənnisi Səməd Səmədov 1946-cı il sentyabrın 17-də Aşqabadda anadan olub. 1948-ci ildə zəlzələ nəticəsində ailəsi ilə birlikdə Bakıya, İçərişəhər məhəlləsinə köçüb. Müslüm Maqomayev, Fərhad Bədəlbəyli, Polad Bülbüloğlu kimi musiqi xadimləri ilə birgə Bülbül adına musiqi məktəbinin skripka sinfini bitirdikdən sonra A.Zeynallı adına Musiqi Məktəbinin nəzəriyyə sinfinə daxil olub.

1988-ci ildən Səməd Səmədov toylarda çıxış edib. Müğənniyə əsas popularlıq 1992-ci il tarixdə, Eldar Mansurovun Piruz Dilənçinin "Qızlar" adlı şerinə bəstələdiyi mahnını ifa etdikdən sonra gəlib.

2000-ci ildə əhali arasında aparılan sorğunun nəticələrinə görə Səməd Səmədov rəsmi olaraq "Toylar Kralı" adını qazanıb. Ona bu adı Azərbaycan estradasının korifeyi Mirzə Babayev verib. Səməd Səmədov xalqın məhəbbətini özünün ən böyük uğuru hesab edib. O, Müstəqil 'Qrant' Milli İctimai Mükafatının ikiqat sahibi, 150 müxtəlif mahnının, 5 albomun, 20 klipin ifaçısıdır.

Qeyd etmək lazımdır ki, Səməd Səmədov ötən onilliyin ən bahalı toy müğənnisidir. 2001-ci il sentyabrın 17-də Eldar Bağırbəyovun baş prodüser olduğu 'Ulduzlar Bağı'nda Səməd Səmədovun ad ulduzunun qoyulub.

Müğənni 12 sentyabr 2011-ci ildə Xalq artisti fəxri adına layiq görülüb.

Məşhur mahnıları

1. Qızlar

2. Bu dünyanın üzünə bax!

3. Bakılı balasıyam

4. Sensiz qalan dünya

5. Sevgimiz

6. Taleyimə qurban olum

7. Yenə görüşərik

Filmoqrafiya

- Yanmış körpülər

- El içində

Müğənni 24 iyul 2021-ci ildə 74 yaşında sepsis və septik şok diaqnozu səbəbindən vəfat edib.

Allah rəhmət eləsin!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(17.09.2025)

İmran Verdiyev,

Azərbaycan Respublikasının Əməkdar müəllimi. “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Oğuz təmsilçisi

16 sentyabr 2025-ci il tarixdə Oğuz rayon Mərkəzi Kitabxanasında 18 Sentyabr – Milli Musiqi Günü və Üzeyir Hacıbəylinin 140 illik yubileyi münasibətilə “Əsirlərin yadigarı – bizim milli musiqimiz” adlı ədəbi-bədii kompozisiya təqdim edilib.

Tədbirdə Şəki–Zaqatala Regional Gənclər və İdman İdarəsinin Oğuz rayonu üzrə sektor müdiri Şaiq Rüstəmov və idarənin əməkdaşları, Oğuz rayon Uşaq Musiqi Məktəbinin müəllimləri, Heydər Əliyev Mərkəzinin, Mərkəzi Kitabxananın əməkdaşları və oxucular iştirak ediblər.

Əvvəlcə Ulu Öndər Heydər Əliyevin, dahi bəstəkar Üzeyir Hacıbəylinin və Vətən uğrunda canından keçmiş qəhrəman şəhidlərimizin əziz xatirəsi bir dəqiqəlik sükutla yad olunub.

Çıxışlarda Üzeyir Hacıbəylinin həyat və yaradıcılığı haqqında geniş məlumat verilib. Qeyd olunub ki, Azərbaycan milli musiqisinin inkişaf zirvəsi məhz onun adı ilə bağlıdır. 1995-ci ildən etibarən dahi bəstəkarın doğum günü ölkəmizdə Milli Musiqi Günü kimi qeyd olunur.

Tədbir çərçivəsində Oğuz rayon Uşaq Musiqi Məktəbinin kollektivinin ifasında ölməz bəstəkarın əsərlərindən parçalar səsləndirilib. Müğənni Süleyman İsmayılov isə Üzeyir Hacıbəylinin “Sənsiz” və “Sevgili canan” romanslarını ifa edərək tədbirə xüsusi rəng qatıb.

Kitabxananın foyesində “Üzeyir dünyası” adlı sərgi də ziyarətçilərin ixtiyarına verilib.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(17.09.2025)

Kənan Məmmədli, “Ədəbiyyat və incəsənət”

MÜTALİƏ MƏDƏNİYYƏTİNİ NECƏ FORMALAŞDIRMALI?

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının təqdim etdiyi bu silsilə yazılar Azərbaycan Yazıçılar Birliyi Ədəbiyyat Fondunun Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən 2024-cü ildə “Qeyri-hökumət təşkilatları üçün qrant müsabiqəsi” çərçivəsində həyata keçirdiyi “Yeniyetmə və gənclərdə mütaliə mədəniyyətinin formalaşdırılması” layihəsinin tərkib hissəsi olaraq nəşr edilir.

Azərbaycan Ədəbiyyat Fondu@

19.

KİTABXANA İŞİ HAQQINDA QANUN

Kitabxana işi haqqında Azərbaycan Respublikası Qanununun 22-ci maddəsinə görə, kitabxanalar aşağıdakı vəzifələri həyata keçirməyə borcludurlar:

1.Cəmiyyətin hazırkı mənəvi təlabatını yaxşı bilmək, ona uyğun olaraq öz fondunu komplektləşdirmək.

2.Mövcud və yeni kitabxanaların varlığı haqqında əhaliyə müntəzəm məlumat vermək.

3.Bütün klassik və müasir təbliğat üsullarından istifadə etməklə kitab təbliğatını həyata keçirmək.

4.Əhalinin mütaliə səviyyəsini həm kəmiyyət, həm də keyfiyyət etibarı ilə tədqiq etmək və onun yüksəldilməsinə çalışmaq.

5.Kitabxanaya oxucu gəlişini, eləcə də kitabxanaların cəmiyyətin həyatında yaxından iştirakını artırmaq.

Növbəti: 20.Uşaq kitabxanalarına diqqət artır

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(17.09.2025)

Nigar Xanəliyeva, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Şərqin böyük şairi və mütəfəkkiri Nizami Gəncəvi yaradıcılığı o qədər zəngin, o qəsər çoxşaxəlidir ki, nə qədər müraciət etsən, hansı aspektdən yanaşsan belə, yenə də tam bələd ola bilməyəcək, tam qavramağın mümkünsüz olacaq.

Təsadüfi deyil ki, Nizami Gəncəvi bütün dünyada, o cümlədən türk dünyasında – Türkiyədə, Qazaxıstanda, Özbəkistanda və digər ölkələrdə sevilir, təbliğ olunur, təkrar-təkrar nəşr edilir.

Ötən gün Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun Bakı şəhərindəki mərkəzi qərargahında təşkilatın əməkdaşı, şair, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin Gənclər Şurasının sədri Fərid Hüseynin dahi şair Nizami Gəncəvinin “Xəmsə”sindəki ölüm məqamlarına həsr olunmuş “Aqibətnamə” kitabının təqdimat mərasimi keçirildi - “Aqibətnamə” Nizami Gəncəvinin “Xəmsə”sindəki ölüm mövzularına dair ədəbi şərhlərdən ibarət esselər toplusudur.

Tədbirdə TÜRKPA-nın baş katibi Mehmet Süreyya Er, Azərbaycanda akkreditə olunmuş türk ölkələri diplomatik korpus nümayəndələri, həmçinin dövlət xadimləri, elm adamları və ədəbiyyat  dünyasının nümayəndələri, media təmsilçiləri iştirak edirdilər.

Tədbirdə çıxış edən Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun prezidenti Aktotı Raimkulova bildirdi ki, fond türk xalqlarının zəngin mədəni irsinin qorunması və təbliği istiqamətində mühüm layihələr həyata keçirir.

“Fondun təşəbbüsü ilə hazırlanmış nəşrlər və müxtəlif beynəlxalq tədbirlər türk xalqlarının zəngin ədəbi və mədəni ənənələrinin geniş auditoriyaya çatdırılmasına xidmət edir. Bu istiqamətdə Fərid Hüseynin əməyi böyükdür. O, fondun bir çox tədbirlərində iştirak edərək Azərbaycan, Qazaxıstan, Qırğızıstan, Türkiyə və digər ölkələrdə fondu uğurla təmsil edib. Onun redaktorluğu ilə hazırlanan nəşrlər müxtəlif kitab sərgilərində nümayiş etdirilib", - deyə A.Raimkulova vurğuladı.

Tədbirin moderatoru olan  Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin Beynəlxalq əlaqələr üzrə katibi, şair və tərcüməçi Səlim Babullaoğlu fondun nəşrləri və tədbirin əhəmiyyəti barədə məlumat verdi. O bildirdi ki, fondun təşəbbüsü ilə hazırlanmış nəşrlər yalnız klassik və müasir ədəbiyyatın təqdimatı deyil, həm də türkdilli ölkələr arasında mədəni əlaqələrin möhkəmlənməsinə xidmət edir.

Səlim Babullaoğlu Nizami irsinin öyrədilməsi və təbliğində qiymətli bir mənbə olaraq bu nəşrə daim müraciət ediləcəyinə əminliyini bildirdi.

Azərbaycan Atatürk Mərkəzinin direktoru, akademik Nizami Cəfərov Fərid Hüseynin yaradıcılığından danışaraq bildirdi ki, şairin əsərlərində milli dəyərlərin qorunması və türk dünyasının ortaq mədəni irsinin təbliği açıq şəkildə görünür. 

“‘Aqibətnamə" oxuculara insan taleyi, mənəviyyat və mədəniyyət mövzularını dərindən təqdim edir. Əsərdəki hekayələr və təhlillər milli dəyərlərin qorunması, insan xarakterinin incəlikləri və cəmiyyətlə fərd arasındakı münasibətləri geniş şəkildə əks etdirir”, - deyə akademik bildirdi.

Kitabın redaktoru, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent, nizamişünas Zəhra Allahverdiyeva, filologiya elmləri doktoru, professor Rüstəm Kamal fondun təşəbbüsü ilə işıq üzü görən nəşrlərin oxucular arasında böyük maraq yaratdığını, həmçinin türkdilli xalqlar arasında mədəni əməkdaşlığın möhkəmlənməsinə xidmət etdiyini vurğuladılar. Onlar Fərid Hüseynin əsərlərində milli dəyərlərin qorunması və insan taleyi mövzularını ustalıqla işləməklə yanaşı, türk dünyasının ortaq mədəni irsinin təbliğini də yüksək qiymətləndirdilər.

Nizami Gəncəvi adına Azərbaycan Ədəbiyyatı İnsitutunun direktoru, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Mehman Həsənov, şair Qismət nəşrin ədəbi-fəlsəfi məziyyətlərindən söz açaraq gənc müəllifin yaradıcılığını yüksək qiymətləndirdilər.

Tədbir boyu Fərid Hüseynin şeirləri tanınmış qiraətçilər Tural Əhməd, Günel Həmidova, Sabirə Abdullayevanın ifalarında səsləndi, gənc şairin şeirlərinə bəstələnən mahnılar Elgiz Əliyev, Aişən Mehdiyeva, Yaqut Xəlilzadənin ifalarında dinlənildi. Xanəndələri tarda Səxavət Məmmədov, kamançada Toğrul Qasımov, pianoda Ağarəhim Salah müşayiət edirdilər. 

Tədbirin sonunda F.Hüseyn oxucular üçün kitablarını imzaladı və xatirə fotosu çəkildi.

Bəli, dahi Nizami Gəncəvi yüzlərlə, minlərlə kitaba mövzu verib, hələ bundan sonra da verəcək. Yetər ki, şairin “Xəmsə”sini bir dəfə vərəqləyəsən.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(17.09.2025)

Turanə Orucova,

QHT rəhbəri, “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün 

Azərbaycan dövləti son illərdə əldə etdiyi siyasi uğurlar, beynəlxalq nüfuzu və strateji qərarları ilə yalnız regionun deyil, dünyanın aparıcı və söz sahibi olan dövlətlərindən birinə çevrilmişdir. Bu yüksəliş, ölkə başçısı İlham Əliyevin milli maraqlara əsaslanan, praqmatik və uzaqgörən liderlik strategiyasının birbaşa nəticəsidir. Prezidentin apardığı uğurlu daxili və xarici siyasət nəticəsində Azərbaycan, müstəqil qərar vermə qabiliyyətini qoruyan, suverenliyinə tam sahib çıxan və eyni zamanda beynəlxalq sülh təşəbbüslərində fəal iştirak edən bir dövlət kimi tanınmaqdadır.

Məhz bu müstəvidə  Prezident İlham Əliyevin “Nəyi necə, nə vaxt etmək lazımdır, bunu mən bilirəm” fikri təkcə bir bəyanat deyil, milli liderlik fəlsəfəsinin və dövlət idarəetməsində qətiyyətli mövqeyinin rəmzidir. Bu ifadə, onun situasiyaları düzgün analiz etmə qabiliyyətini, zamanlamanı dəqiq seçmək bacarığını və xalqına inamdan güc alaraq qərarlar qəbul etdiyini göstərir.

Bu inamdan qaynaqlanan qərarlar isə təkcə siyasi rasionallığın deyil, həm də xalqla lider arasında yaranmış etimadın təcəssümüdür. Bu səbəbdən atılan hər addım düşünülmüş, hər qərar məsuliyyətli və gələcəyə hesablammış olur.

Azərbaycanın son illərdə keçdiyi strateji yol – istər siyasi, istər hərbi, istər diplomatik sahədə – bu iradənin nəticəsidir. Qarabağ Zəfəri də məhz bu prinsipə söykənən ardıcıl siyasətin, səbrli və ağıllı strateji planlaşdırmanın nəticəsi oldu.

Prezident İlham Əliyev hadisələrə ani, emosional reaksiya vermək əvəzinə, zamanın və şəraitin diktə etdiyi anda qərar verir. Bu, onun liderlik modelinin əsasını təşkil edir. O, dövlətin və xalqın mənafeyini hər şeydən üstün tutaraq, lazım olan anda lazımi addımı atır və bunun məsuliyyətini üzərinə götürməkdən çəkinmir.

Azərbaycan xalqı da bu iradəyə güvənir. Xalqın etimadı, Prezidentin siyasi gücü ilə vəhdət təşkil edərək ölkəmizin dayanıqlı inkişafının təməlini qoyur.

Bu gün Azərbaycan regionda söz sahibi olan, gücünü yalnız hərbi deyil, diplomatik və iqtisadi sahələrdə də sübut edən bir dövlətə çevrilibsə, bu, məhz "nəyi necə və nə vaxt etmək" prinsipinə əsaslanan siyasi idarəetmənin nəticəsidir.

Bugünkü sabitlik, əmin-amanlıq və inkişaf məhz bu siyasi iradənin və zamanında atılmış qərarların nəticəsidir. Liderlik – xalqın güvənini daşımaqdır, o güvənə cavab verməkdir. Prezident İlham Əliyev bu güvənin daşıyıcısı və cavabdehi olaraq üzərinə düşən bütün öhdəlikləri layiqincə yerinə yetirməkdədir.

Sülhün  Paraflanması  və Beynəlxalq  danışıqlar

2025-ci ilin avqust ayında Vaşinqtonda, Ağ Evdə Azərbaycan və Ermənistan liderləri arasında imzalanan sülh müqaviləsi, uzun illər davam edən Dağlıq Qarabağ münaqişəsinə son qoymaqla yanaşı, iki ölkənin münasibətlərini normallaşdıran və “Trump Route for International Peace and Prosperity” (TRIPP) adlı strateji tranzit koridorunun təşəbbüsünə yol açan mühüm razılaşma kimi tarixə düşüb.

Bu müqavilə, Prezident İlham Əliyevin qətiyyətli liderliyinin və düzgün zamanlama ilə verilən qərarların nəticəsi olaraq, Azərbaycanın beynəlxalq arenada artan nüfuzunu və sülhə olan sadiqliyini nümayiş etdirdi.

Bundan əlavə, 2025-ci ilin ikinci yarısında Çində keçirilən danışıqlar da regionda sülh və sabitliyin təmin olunmasına yönəlmiş addımların davamı kimi qiymətləndirilir. Bu danışıqlar, Azərbaycanın diplomatik səylərinin və beynəlxalq əməkdaşlıq prinsiplərinə sadiqliyinin bir göstəricisidir.

Prezident İlham Əliyevin liderliyi altında Azərbaycan, nəinki öz ərazi bütövlüyünü bərpa etmiş, həm də regionda sülh və sabitliyin təmin olunmasında əsas rol oynayan bir dövlətə çevrilmişdir. Vaşinqtonda imzalanan sülh müqaviləsi və Çində aparılan danışıqlar, bu uğurun beynəlxalq miqyasda tanınmasının və Azərbaycanın diplomatik səylərinin nəticəsidir.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(17.09.2025)

İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Azərbaycanda xalq yazıçıları və şairlərini hər kəs tanıyır. Sayları çox azdır, hamısı da ulduzdur, görkəmlidir. Rəssamlar, teatr və kino xadimkəri də eləcə. Yəni bu sahələrdə ən yüksək fəxri ad almaq üçün illərini xərcləməli, xalq tərəfindən sevilməli, ölkə mədəniyyətinə böyük töhfələr verməlisən. Yeganə bir sahə musiqidr ki, burda bəzən elə xalq artistlərinə rast gəlinir ki, dörd ətrafa səslənib kim olduğunu soruşsan, kimsə bir şey bilməz.

Belələrinin bioqrafiyası da çox kasaddır. Oturub düşünürsəm ki, axı niyə xalq artisti?

Azərbaycan Respublikasının xalq artisti Eldar Axundov 15 mart 1949-cu ildə Lənkəranda anadan olub. Səhnə fəaliyyətinə Azərbaycan Dövlət Mahnı Teatrında başlayıb və 1971–1973-cü illərdə buranın solisti olub. O, 1974-cü ildə Azərbaycan Estrada-Simfonik Orkestrinin, 1996-cı ildən isə Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyi Əlahiddə Nümunəvi orkestrinin solisti olub. Repertuarında əsas yeri Azərbaycan bəstəkarlarının mahnıları tutub.

Cəmi bu qədər.

Filmoqrafiya

- Əzablı yollar

Mükafatları

1. "Azərbaycan Respublikasının əməkdar artisti" fəxri adı

2. "Azərbaycan Respublikasının xalq artisti" fəxri adı

Eldar Axundov 17 sentyabr 2014-cü ildə Bakı şəhərində vəfat edib.

Allah rəhmət eləsin!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(17.09.2025)

İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Pianosunda son musiqi ifası yarımçıq qalıbdır. Hələ də o piano o musiqinin davam edəcəyini gözləyir...

Azərbaycan Respublikası Əməkdar incəsənət xadimi Elmira Səfərova 16 sentyabr 1934-cü ildə Bakıda anadan olub. Atası Yusif Səfərov tanınmış mühəndis-neftçi, Azərbaycan Respublikasının əməkdar mühəndisi, iki dəfə dövlət mükafatı laureatı, texnika elmləri namizədi və Xəzər dənizində yerləşən qeyri-adi şəhər – «Neft daşlarının» əsasını qoyanlardan biri olub. Hazırda Bakı şəhərinin küçələrindən biri onun adını daşıyır. Yusif müəllim incəsənəti, xüsusən də musiqini çox sevib.

ElmiraSəfərovanınanası Cəvahirxanımisə gözəlsəsə və böyükmusiqiistedadınamalikolub. Gənc yaşlarında o, dahi Üzeyir Hacıbəyovun xorunda oxuyurdu və solist kimi də müxtəlif konsertlərdə çıxış edib. O, Azərbaycan mahnılarını çox gözəl ifa edib. Lakin malik olduğu istedad və qazandığı uğurlara baxmayaraq Cəvahir xanım uşaqlarının (Elmiradan savayı onun bir qızı və bir oğlu da olub) xatirinə səhnəni tərk etməyə məcbur olub.

Xalq musiqisinə, muğamlara və Azərbaycan bəstəkarlarının, xüsusən də Üzeyir Hacıbəyovun yaradıcılığına olan sevgilərini valideynlər öz uşaqlarına aşılayıblar və onları musiqi incəsənətinə dərin məhəbbət və böyük maraq mühitində böyüdüblər.

Elmira böyüdükdən sonra özünə musiqi yolunu seçib. «Molodyoj Azerbaydjana» qəzetinə 30 Yanvar 1992-ci il müsahibəsində Elmira xanım özü bu haqda belə deyib: «… gələcək həyatımda sənət seçimi ilə bağlı heç bir zaman sual meydana çıxmayıb. Belə bir təəssürat var idi ki, musiqi mənimlə birgə doğulub və mən öz həyatımı musiqidən kənar heç cür təsəvvür edə bilmirdim.»

1942-ci ildə Elmira Üzeyir Hacıbəyov adına Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasının nəzdində fəaliyyət göstərən 10-illik məktəbə, gözəl pedaqoq, Peterburq konservatoriyasının məzunu, məşhur pianoçu A.N.Yesipovanın şagirdi T.S.Qruşkonun sinfinə daxil olub. Onun musiqi istedadının təşəkkül tapmasında və inkişafında mühüm rolu Azərbaycanın görkəmli pedaqoqları K.K.Səfərəliyeva, L.N.Yeqorova və R.I.Siroviç da oynayıblar.

Məktəbi bitirdikdən sonra 1952-ci ildə Elmira xanım Üzeyir Hacıbəyov adına Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasına – Azərbaycan fortepiano məktəbinin banilərindən biri olan Azərbaycanın xalq artisti, bir neçə pianoçu nəsli yetişdirən professor M.R.Brennerin sinfinə daxil olub. Qeyd etmək lazımdır ki, M.R.Brennerin məktəbi yüksək peşəkarlıq, gözəl səslənmə və müəllif mətninə son dərəcə diqqətli münasibətilə fərqlənib. Bütün bu keyfiyyətləri Elmira xanım müəllimindən mənimsəyib və sonralar öz pedaqoji təcrübəsində tətbiq edib.

Elmira Səfərova 11 yanvar 1997-ci ildə 62 yaşında vəfat edib.

Allah rəhmət eləsin!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(16.09.2025)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Hekayə saatı rubrikasında Tural Cəfərlinin “Qəlpə” adlı hekayəsini təqdim edir.

        Həkim Güləliyevin üzündə  donub qalan təbəssümün ağrıya çevrilməsindən bir az ötmüşdü. Cərahiyyə masasındakı əsgərin sol qolunu qəlpələrdən təmizlədikcə damarları soxulcan kimi tərpənir, təzədən yerinə qayıdırdı. Yarım saat bundan qabaq palataya köçürülən polkovnik Paşayevin yaxınları üstündən barıt qoxusu hələ getməyən zabiti görüb sakitləşdilər.

     Xəstəxana dəhlizində labirtinə düşən qohumlar,  boz dəsmalla gözünü silən qocalar, əlində telefon qurdalanan cavanlar olub-bitənlərdən hələ xəbərsiz idilər.

     Əsgər Ağayevin ürəyi kəfkirli saat kimi işləsə də, əzaları sanki ətçəkən maşınından keçmişdi... Qara xəbərlərin içində ağ xalatlıların hər gəlişi bir dünyanın varlığı və ya yoxluğu haqqında məlumat  demək idi.

-         Cek London, Drayzer, Tven...- Əsgər Ağayevin  xırıltılı səsi palatada sükutu pozdu.  Ağrıdan dodaqlarını gəmirən Ağayev tavanda hörümçək toruna gözünü zilləyib sayıqlamağa başladı.

-         Su, su, su verin... Ağayevin səhra çölünə dönən dili ağzında qurumuşdu.

    Tibb bacısı dəmir stəkanda suyu Ağayevə uzatdı. Bir qurtum su içib, dayandı. Ətrafa göz gəzdirdi. Hər tərəf ağ pambıq kimi görünürdü...

     Ağayev filologiya fakültəsini keçən il bitirmişdi. Magistraturaya qəbul olsa da,  maddi çətinliklərdən dolayı təhsilini davam etdirə bilməmişdi. Beləliklə hərbi xidmət və taleyinə yazılan qanlı müharibə...

     Əsgər yoldaşlarını soyadlarına görə yox, sevdiyi yazıçıların adları ilə çağırardı. Məsələn, əsgər Məmmədova Mark Tven, əsgər Dadaşova Drayzer, əsgər Cəfərova Cek London deyə müraciət edirdi. Bunu bölük komandiri kapitan İsayev də sezmişdi. Belə müraciət xoşuna gəlsə də, əsgər Ağayevə bunu ümumi vəziyyət üçün qadağan etmişdi...

      Bir dəfə hərbi hissəyə yoxlama gəldi. Əsgər Ağayev yaraşıqlı, qamətli olduğu üçün həmişə ön cərgədə dururdu. Yoxlama rəisi polkovnik  Paşayev qəfil Ağayevə yaxınlaşıb soruşdu:

-Əsgər, kitab oxuyursan?

-Bəli, cənab polkovnik- əsgər Ağayev özünü itirmədi.

-Kimləri oxuyursan?

-Əsasən klassikləri. Tolstoyu, Drayzeri, Çexovu... Ağayev başını daha da dikəltdi.

      Polkovnik bığaltı gülümsəyib, razılıq əlaməti olaraq əlini Ağayevin çiyninə vuraraq onu təbrik etdi. Bu hadisə bütün alaya yayıldı. Hərbi hissənin kitabxanasını əsgər Ağayevə tapşırdılar. Deyilənə görə bunu şəxsən polkovnik Paşayev əmr etmişdi...

***

       27 sentyabr... Səhər “Qalx” komandası bu dəfə daha həyəcanlı və vahiməli səsləndi. Alay döyüş hazırlığı vəziyyətinə gətirildi. Əsgər Ağayev kitabxanaya baş çəkib dərhal geri qayıtdı. Əlində Tolstoyun kitabını görən kapitan İsayev əsəbləşdi:

-Ağayev, kitab oxumağa getmirik. Silahını götür, kaskanı da unutma!

      Əsgər Ağayevin qaşları çatıldı. Cəld yaxasını açıb, kitabı sinəsinə qoydu. Silahını götürüb, dəmir kaskanı başına keçirdi.

-İrəli, addımla marş!-Kapitan İsayev var gücü ilə bağırdı. Səsinin vahiməsi müharibənin sərt üzündən xəbər verirdi...

- "Birinci” mən "Şahinəm” necə başa düşdün qəbul....

-....................

- Birinci, birinci!!!

-Birinci qəbulda!

-Biz kəndi aldıq, kənd bizdədi.... Necə başa düşdün qəbul!

-........

***

    Xəstəxana həyətində skamyanın yanında bardaş qurub oturan yaşlı kişinin görüntüsü ətrafa vecsiz bir görüntü saçırdı. Pencəyinin yaxası qədimi orden və medallarla dolu idi. Elə bil üstündə dəmirdən çiçəklər açmışdı... Heç kim ona fikir vermir, yanından yel kimi ötüb keçir, bu vecsizliyin fərqinə varmırdılar.

    Əsgər Ağayevin yaxınları əllərini boş ciblərinə salıb çıxarır, baxışlarında közərən ümidlərini dən kimi ətrafa səpirdilər. Palatada zarıltı səsləri artırdı, əl-ayağa dolaşan xadimələr acığını pol dəsmalını döşəməni bərk-bərk silməklə çıxmağa çalışırdı...

***

-Aaa, işə bax, Mark Tven topa güllə qoyandı. Hələ Drayzerə bax, snayperçidi. Əsgər Ağayev dəli kimi gülməyə başladı. Kapitan İsayev bunu görüb Ağayevə tərəf qaçdı.

-Özünə gəl, Ağayev, pusquya düşmüşük. Cəld ol!!!-Ağayev özünə gəldi. Tez silahını götürüb irəli atıldı.

Mark Tvenin ayağını qoparan qəlpə əsgər Ağayevin qoluna girmişdi. Ağayev qolundan həmin qəlpənin bir hissəsini çıxarıb cibinə qoymuşdu. Bundan sonra qanaxması dayanmadı. Sanitarın üzündəki dəhşət ifadəsi buza dönmüş dağ kimi böyüməyə başladı…

    Aytacın telefonuna gələn sonuncu mesajdan sonra halı xarab olmuşdu. Kirpiklərinə şeh düşmüş, ala gözləri dan yeri kimi qızarmışdı. O nişanlısının yaralı bədəninə toxunduqca titrəyir, aya bənzər bənizi qəmin xəzanında saralırdı. Hərbi xidmətinin bitməsinə cəmi bir ay qalmışdı. Cəmi otuz gün. Otuz gecə. Həsrətin, ayrılığın bitməyən otuz təqvim günü- sanki sonsuzluq kimi görünürdü.

   İndi isə o nişanlısının soyuq bədəninə duyğularını, hisslərini, sevgisini ötürmək istəyir, sızıldayan ağrılarına məlhəm olmağa çalışırdı...

    Palata on səkkiz... Tibb bacısının üzünə qonan kədərin bir adı var: “Ölüm”... Bu adı heç kim eşitmək istəmir, xəbəri özündən uzaqlaşdırmaq üçün var-gəl edir, addımlarının sayını çoxaldırdı . 

   Cərahiyyə otağından qara bulud kimi dolan baş həkimin ağ xalatında ağ nöqtələr güclə sezilirdi. Həmin gün baş həkim Abbasov  rəsm emalatxanasından çıxan rəssam kimi üstü al-qırmızı rəngə boyanmışdı, soyuq tərin içində buza dönən üzünü hamıdan gizlətməyə çalışırdı...

***

    Əsgər Ağayevin nişanlısı Aytacın söyüd salxımı kimi çiyninə düşən saçları bir ayın içində ağardı. Əlində Ağayevin cibindən çıxan qəlpəni saxlayır, onunla yatıb, onunla durur, hamıya qəlpənin tarixçəsindən danışırdı. Bir ara qohum-əqrəba qəlpəni gizlətmək istədi, ancaq Aytac qəlpəni qoynuna basıb bütün varlığı ilə onu özündə saxlayırdı…

     Həkimlərin bütün səylərinə baxmayaraq əsgər Ağayevin Vətən eşqi ilə döyünən ürəyinin döyüntüsü kilidə düşdü. Nə Aytacın büllür kimi göz yaşları, nə də yaxınların duaları kömək olmadı. Dəfn günü güclü qar yağdı. Hər yan ağ pambıq kimi idi… Aytacın göz yaşları kirpiklərində buzlayıb, donmuş şəlaləni xatırladırdı…

***

"Bir azdan öləcəm. Lap az vaxtım qalıb... Kimə nə deyim, kimi çağırım bu son anımda?” Dəftərin axırıncı vərəqindəki yazı bu sualla başlayır…

 Mərmi yağış kimi yağırdı. Birdən uzaqdan ayağı qucağında uzanan Mark Tven göründü, arxasında sağ qoluna sarı uzanan Drayzer də orda idi… Cek London üzü səmaya sarı gülümsəyirdi. Sanki buludları izləyir, nəsə xəyal edirdi…

Bitdi… Post bizdədi. Qələbə! Eşidirsən Drayzer, eşidirsən Mark, eşidirsən Cek London?  Eşidirsiz? Post bizdədi… Qə-lə-bə…!!!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(16.09.2025)