Azərbaycanın ustad şairi Rüstəm Behrudi gənc şair Rahil barədə tərif dolu kəlmələr işlədibdir. Ustadların gənclərə bunca diqqət yeritməsi, əlbəttə ki, təqdirəlayiqdir.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Rüstəm Behrudinin fikirlərini təqdim edir:

Naxçıvanda kitab sərgisində Rahil adında gənc bir oğlan mənə kitabını təqdim elədi. Kitabı birnəfəsə oxudum! Təpədən dırnağa şairdi bu adam! 

Naxçıvan ədəbi mühitinin yenicə yanan şamıdı Rahil! 

Yaşı tamam oldu bir ölünün də, 

Torpağın altında il çıxarıbdı.

Məzarın ağzından çıxıb başdaşı,

 Elə bil ,yer göyə dil çıxarıbdı.

Bəlkə də ,nə vaxtsa cücərsin deyə,

Əkilib torpağın boş xanasına.

Boş xanaya düşən nərd daşı kimi,

Çəkılib torpağın boş xanasına.

İçində yıxılmaq qorxusu yoxdu,

Yerə söykənəndə yıxılmır adam.

Bu geniş dünyada hər can sıxılır,

Yeri dar olanda sıxılmır adam...

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(15.07.2025)

Inci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Bu gün Azərbaycan bəstəkarı, Azərbaycan SSR xalq artisti Azər Rzayevin doğum günüdür. Azər Rzayev deyəndə, öncə ağlımıza Həqiqət Rzayeva gəlir. Çünki Azər Rzayev 15 iyul 1930-cu ildə Bakı şəhərində Hüseyn Rzayevin və Azərbaycanda Ərəbzəngi rolunun ilk qadın ifaçısı, məşhur opera müğənnisi Həqiqət Rzayevanın ailəsində dünyaya göz açıb.

İlk təhsilini Ü. Hacıbəyli adına Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasının nəzdindəki 11 illik orta ixtisas musiqi məktəbində skripka aləti üzrə professor Semyon Bretanitskinin sinfində və eyni zamanda Boris Zeydmanın uşaq yaradıcılığı sinfində alıb.

Daha sonra musiqi təhsilini Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasında davam etdirərək 1953-cü ildə oranı 2 ixtisas üzrə — bəstəkarlıq üzrə professor B. Zeydmanın və skripka üzrə professor A. Amitonun sinfini bitirib. 1953-cü ildən 10 illik musiqi məktəbində skripka ixtisası üzrə müəllim və konservatoriyada konsertmeyster – müşayətçi kimi fəaliyyətə başlayıb. Bir bəstəkar kimi ilk dəfə skripka ilə simfonik orkestr üçün 1 saylı Konserti ilə tanınıb. Bəstəkar bu əsərə görə 1955-ci ildə Varşavada keçirilən bəstəkarların Beynəlxalq Müsabiqəsində laureat adına layiq görülüb.

1954-cü ildən Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının üzvü, 1957-ci ildən Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqı İdarə Heyətinin üzvü olub, həmçinin 1957-ci ildən Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasında əvvəlcə kamera ansamblı üzrə müəllim, baş müəllim və nəhayət professor kimi fəaliyyət göstərib, Radio və Televiziya komitəsində səs rejissoru, M. Maqomayev adına Dövlət Filarmoniyasında bədii rəhbər, Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrının direktoru olub.

Yaradıcılıq fəaliyyətində Beynəlxalq və Ümumittifaq müsabiqələr laureatı və diplomantı, Azərbaycan gənclərinin I və II festivallarında həm bəstəkar, həm də ifaçı kimi laureat adlarına layiq görülüb. Bəstəkarın yaradıcılığında əsas yeri instrumental musiqi janrları tutur.

O, skripka ilə simfonik orkest üçün 3 Konsertin, 6 poemanın, o cümlədən "Həyat vurğunu", "Nəsimi", "Atamın xatirəsinə" poemalarının, "Bakı-90" simfoniyasının, skripka ilə orkestr üçün "Fədai-Vətən", violonçel və simfonik orkestr üçün "Poema-konsert"-in, tar və simfonik orkestri üçün "Düşüncə" və "Qaytağı", fortepiano və simfonik orkestr üçün Konsertin, habelə "Hacı Kərimin Aya səyahəti" adlı bir operettanın, çoxlu sayda kamera-instrumental əsərlərin, tamaşalara yazılan musiqilərin müəllifidir.

1963-cü ildən televiziya və radioda "Azərbaycan musiqi tarixindən səhifələr", "Orkestrin musiqi alətləri haqqında", "Bəstəkarlarımızın portreti", "Musiqi aləmi" silsilə verilişlərin müəllifi və aparıcısı olub. 1997-ci ildə Bülbül adına orta-ixtisas musiqi məktəbi nəzdində "Uşaq simfonik orkestri" yaradıb.

Filmoqrafiya

- Su ərizəsi

Mükafatları

- "Əməkdə fərqlənməyə görə" medalı

- "Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi" fəxri adı

- "Azərbaycan SSR xalq artisti" fəxri adı

- Şöhrət ordeni

- "Humay" mükafatı

- Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdü

Professor Azər Rzayev 14 dekabr 2015-ci ildə Bakı şəhərində dünyasını dəyişib.

Allah rəhmət eləsin!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(15.07.2025)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı PORTAL AKADEMİYASInda növbəti, üçüncü abituriyent kurslarına davam edir. Həyatda necə uğur qazanmalı, hədəfi necə seçməli, hədəfə doğru necə irəliləməli, necə lider olmalı – bu sayaq suallar hər birinizi düşündürür, bilirik. Onlara PORTAL AKADEMİYASI məşğələlərinə qatılmaqla çavab tapacaqsınız.

Rubrikanı millət vəkili, motivasiya spikeri, yazıçı Əlibala Məhərrəmzadə aparır.   

Liderliyin xüsusi qanunları hansılardır?

«Seminarların və kitabların köməyi ilə uzun illər liderlik öyrətdiyim yuz minlərlə insana və özündə liderlik keyfiyyətlərini inkişaf etdirmək istəyən şəxs, sənə ithaf olunur. Bütün yüksəliş və enmələr liderliyin sayəsində baş verir» sözləri ilə başlayan «Liderliyin 21 inkaredilməz qanunu» kitabını – Con Maksvellin bu incisini, yəqin ki, oxumayan əz-əz liderə rast gəlmək olar. Rəsmən onun özünün, yaratdığı EQUIP və The John Maxwell Company təşkilatlarının bu günədək liderliyin sirlərini öyrətdiyi 5 milyon müdavimi var. Bu gün ABŞ-ın Vest Poynt Hərbi Akadesmiyasından tutmuş BMT-yədək, nüfuzlu Fortune 500 siyahısındakı əksər şirkətlər təmsil olunmaqla az qala hər bir qurumda Con Maksvelldən liderlik dərsi almış insanlara rast gəlmək olar.

Con Maksvellin təqdim etdiyi liderlik qanunlarının 21-nə də qısaca da olsa nəzər yetirməyimiz vacibdir. Belə ki, öz şəxsi həyatlarında və bizneslərində bu qanunlara əməl etməklə insanlar dərhal fayda əldə edirlər.

Beləliklə, 21 qanundan növbətisi:

5.E.F.Xatton qanunu.

«Əsl lider danışanda insanlar ona qulaq asır».

Əsl lider təkcə vəzifəyə malik deyil, o, hakimiyyətə malikdir.

«E.F.Xatton» - maliyyə xidməti göstərən kompaniyadar. ABŞ-da belə bir televiziya reklamı var imiş bir zamanlar: Ağzınadək dolu restoranda iki nəfər maliyyə mövzusunda danışırmış. Biri deyirmiş ki, hansısa investisiya barədə filan şey eləmək lazımdır. Bu vaxt ikinci deyirmiş ki, hər şey yaxşıdır, amma mənim brokerim Xatton deyir ki... Həmin an səs-küylü restoranda lal sükut yaranırmış, hamı gözləyirmiş ki, ikinci personal Xattonun sözlərini söyləsin.

Maksvell məhz buna görə öz növbəti qanununu hamının qulaq asdığı Xattonun adı ilə adlandırıb.

Əgər siz əvvəl heç tanımadığınız insan qrupu ilə görüşə gedirsinizsə, cəmi beş dəqiqəyə onların hansının lider olduğunu sezə biləcəksiniz. Kiminsə sualı yarananda bütün qrup uzvləri kimə baxırlar? Kimin sözlərini gözləyirlər? Bax real lider odur.

Vəzifəcə lider birinci danışır, real lidersə sonda.

 - Həqiqi liderlik həmişə daxildən gəlir, xarakterin gücündə özünü göstərir;

 - Liderlik ətrafdakılarla yaxşı əlaqə qura bilmək, güclü çevrəyə malik olmaqdan qaynaqlanır; lazımi adamları tapa bilməklə əlaqələndirilir;

 - Lider çoxlu informasiyaya malik olur;

 - Liderlik intuisiya qabiliyyəti tələb edir;

 - Liderlik təcrübədən qaynaqlanır;

Maksvell Xatton qanununun məğzini dərk etməkçün liderlik arzusunda olan insana məsləhət görür ki, özü-özünə bu sualları versin:

 - Mən danışanda insanlar həqiqətənmi məni dinləyirlər?

 - Onlar bu mövzuda başqa birisinin də danışmasını arzulamırlar ki?

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(14.07.2025)

Nail Zeyniyev, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Növbəti təqdim edəcəyim şeirim belə adlanır – “Hər şeydən qorxuram, ölümdən yox”. Qəribə gəldi sizə, yəqin ki. Çünki əksəriyyətiniz heç nədən yox, təkcə ölümdən qorxurlar.

Qoy elə fərqli olsun.

Qorxuram mən hamıdan,

Qorxuram mən özümdən,

Şeirimdən, sözümdən.

Qorxuram mən atamdan,

Qorxuram mən anamdan,

Ən sevdiyim adamdan.

Qorxuram..mən qorxuram..

Süfrəmdəki qaşıqdan,

Alnımdakı qırışdan,

Otaqdakı işıqdan,

Küçədəki uşaqdan...

Mən hamıdan, hər şeydən.

Haqq dedik, haqqı əzdik,

Can dedik, candan bezdik.

Bilsəydik, kaş bilməzdik.

Qorxuram, eh, qorxuram.

Ömrün qarlı qışından,

Bəxtin ağır daşından,

Babamın tez öldüyü

Əlli səkkiz yaşından.

Bircə indi qorxmuram

Vaxtsız gələn ölümdən.

Canımı verim, gedim,

Qurtarım bu zülümdən.

Mən hər şeydən qorxuram

Bu Allahsız şəhərdə

Allahı tapmamaqdan,

Qorxuram..qorxmamaqdan..

Ölüm mənə doğmadı,

Burda günəş doğmadı.

Qorxuram belə ancaq

Qorxmağımdan qorxuram..

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(14.07.2025)

Rəna Təbəssüm,

AJB-nin və AYB-nin üzvü, “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün

Bu sirli və müəmmalı dünyaya göz açan hər bir insan yaşamağa və yaşatmağa, arxasınca bir iz qoymağa çalışır. Bəziləri bu izi zamanın tozunda, tozanağında itirir, bəziləri isə zamanın yaddaşına əbədi həkk edir. Qələmi ilə zamanın yaddaşında silinməz iz qoyan, jurnalistikanın ruhunu yaşadan, dəyərinə dəyər qatan, sözü zinətləndirən bir şəxsiyyət - Əməkdar jurnalist, şair, publisist, ədəbiyyatşünas Rafiq Odayın 65 illik ömür yolu yalnız bir həyat deyil, bütöv bir məktəb, təkrarsız salnamə, dəyər və tarixdir.

Rafiq Oday imzası  sözə sədaqəti, peşəyə vicdanlı münasibəti, folklora bağlılığı və cəmiyyətə xidmət eşqi ilə yaddaşlara köçən imzadır. Rafiq Oday həm tanınmış şair, həm dəyərli publisist kimi qələmi ilə cəmiyyətin nəbzini tutan, həm də peşəkar jurnalist kimi hadisələrin içinə nüfuz etməyi bacaran, insan taleyinə toxunan, vətəndaş səsi olan nadir qələm sahiblərindən biridir. Yazılarında həyatın ağrı-acısı da var, sevinci də, mübarizəsi də... Bu hal onun hələ ilk şeirlərindən boy göstərirdi:

Bir yol başlamışam üzü sabaha,

Bu yol qandan keçir, qadadan keçir.

Bu yol qasırğalı dənizdən keçir,

Bu yol ot bitirməz adadan keçir.

Bu yolda ağrılar, acılar mənim,

Göz yaşı sel olan bacılar mənim.

Bu yolda yad sözü, düşmən tənəsi

Ox kimi bağrıma sancılar mənim.

Rafiq Oday yaradıcılığının hər sətrində səmimiyyət, hər misrasında insan taleyi, hər yazısında cəmiyyətin əksi duyulur. Bəzən ağrını yazıya köçürən, bəzən zamanın harayına çevrilən, bəzən isə unudulmaqda olan taleləri yenidən gün işığına çıxaran müəllifin qələminin məhsulu olan hər kitab oxucular üçün bir həyat dərsidir. “Bir yol başlamışam”, “Gecələr içimə göyüzü yağar”, “Ömür gedir öz köçündə”, “Qarabağ şikəstəsi”, “Əlli min də qayğısı var əllimin”, “Ədəbi-tənqidi məqalələr”, “Şərur folkloru”, “Həyatın yaşama düsturu”, “Qərib ruhların nəğməsi”,”Tanrının yerdəki mələyi”, “Ağrıların simfoniyası” və digər kitablarında qələmə aldığı əsərlər bunu əminliklə deməyə əsas verir.    

Bəli, söz var qısa zaman kəsiyində dəyərini itirir, yaddaşlardan silinir və unudulur. Söz var yaddaşlarda özünə əbədi məskən salır, söz də var bir xalqın, ulu bir millətin tarixini yazır... Rafiq Oday tarix yazan qələm adamıdır. Oturuşu, duruşu, insanlara münasibəti ilə seçilən şəxsiyyət, sözü ən yüksək mərtəbəsinə qaldırmağı bacaran şairdir. Ulu Tanrıya xitabən yazdığı şeirdə olduğu kimi:

Bir kəlmən mənə bəs eylər,

Ünüm yetdisə, səs eylə.

Qələmi müqəddəs eylə,

Sözə ümid ölməsin.

Rafiq Oday bənzərsiz təcnislər, cinas rübailər, cinas bayatılar yaradan qələm əhlidir, müasir Azərbaycan ədəbiyyatında mükəmməl sonetlər çələngi yaradan iki müəllifdən biridir. Dəyərli qələm sahibi olması ilə bərabər gözəl təşkilatçıdır, işini mükəmməl bilən rəhbərdir. Bu gün ölkənin nüfuzlu qurumlarından biri olan SOCAR “Azərikimya” İstehsalat Birliyinin mətbuat xidmətinin rəhbəri kimi kimya sənayesi ilə bağlı yüzlərlə sanballı məqalələrin müəllifidir. Onun informasiya sahəsindəki dəqiqliyi, operativliyi və peşəkarlığı bu təşkilatın ictimai nüfuzunun formalaşmasında mühüm rol oynayıb. Özünün tale şəhəri adlandırdığı Sumqayıtın ictimai-siyasi, ədəbi, mətbu və mədəni həyatında yaxından iştirak edir. Respublika mətbuatında, informasiya portallarında Sumqayıtla bağlı bir-birindən maraqlı yazılarla çıxış edir. Onun Türkiyə və Azərbaycan ədəbi-mədəni əlaqələrinin daha da inkişaf etməsi istiqamətində gördüyü işlər təqdirəlayiqdir. 2005-ci ildən təsisçisi və Baş redaktoru olduğu “Şaman” qəzeti və 2008-ci ildən “Möhtəşəm Azərbaycan”qəzeti bu əlaqələrin qorunub möhkəmlənməsi, geniş vüsət almasında körpü olub. Sədri olduğu Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin Sumqayıt şəhər təşkilatı tərəfindən reallaşan “Türkiyə-Azərbaycan ədəbi-mədəni əlaqələrin inkişafına dəstək” layihəsi çərçivəsində 2012-ci ildən bugünədək Azərbaycan ədəbiyyatının bir çox nümayəndələrinin bədii yaradıcılıq nümunələrinin Türkiyənin “Hecə taşları”, “Usare”, “Kardelen”, “Kümbet” və digər dərgilərində nəşrinə nail olub.

Rafiq Odayın arxada qalan 65 illik şərəfli ömrü söz və ədəbiyyat həyatına töhfə verə bildiyi mübarək bir yoldur. 65 yaş – nə az, nə çox, dolu-dolu bir ömür deməkdir. Əməkdar jurnalist, tanınmış istedadlı şair, publisist Rafiq Oday bu yaşa şərəflə gəlib, özündən sonra iz buraxan qələm adamı kimi adını vicdanla, zəhmətlə, sədaqətlə yaşatmaq nəsibi olub. Bu yubiley təkcə onun yaşı deyil, həm də az qala yarım əsrlik zəhmətinin, fədakarlığının, sözə sədaqətinin yubileyidir. Həm qələm ustalığı, həm peşə etikası, həm də insanlıq baxımından bu sahəyə yeni qədəm qoyanlar üçün Rafiq Oday yolu böyük məktəbdir. Mən də bu məktəbin yetirmələrindən biriyəm. 2000-ci illərin əvvəllərindən tanıdığım və redaksiyasında çalışdığım qısa müddətdə jurnalistika sahəsinə daha yaxından bələd oldum. Eyni zamanda baş redaktorumun yüksək insani keyfiyyətlərinə şahidlik etdim.

Müqəddəs sözün işığına tapınan ömür sürən, qələmi və şəxsiyyəti ilə qəlblərə yol tapan, əsl ziyalı kimi rəğbət qazanan Rafiq Oday! Sizi yubileyiniz münasibətilə səmimi qəlbdən təbrik edirik! Sizə sağlam can, yeni yaradıcılıq uğurları və ruhunuzun daim ilhamla dolu olmasını arzu edirik. Sözünüz yaşasın, iziniz itməsin!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(14.07.2025)

Aysel Fikrət, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Bir gün səhər yenə açıldı – bu dəfə acı bir xəbərlə üz-üzə qaldıq. Həmin gün hər kəs ondan yazdı, amma sonra hamı öz həyatına, əvvəlki halına qayıtdı. Dünən gördüm ki, Qəşəm Nəcəfzadə Həsənə bir şeir həsr edib. Oxuduqca anladım: Həsən Kür qəlblərə yol tapa bilən bir insan imiş.

Şeirləri ilə ürəkləri fəth edə bilmişdi. Təəssüf ki, bəziləri onu yalnız ölümündən sonra tanıdı. Belə halların yaşanması çox acıdır. Bir gənc, vətəninin keşiyində dayandı, düşmənə müqavimət göstərdi. Bəlkə də indiki hadisə onun yaşadığı ağrıların, keçirdiyi hisslərin, fəsadı, nəticəsidir nə bilmək olar.

Həsən Kür çox gözəl bir şair idi. Biz isə onu nə şair, nə də müharibədə canından keçmiş bir əsgər kimi qoruya bildik. Onun xatirəsini yaşatmaq – bu, sonranın işidir. Amma məni düşündürən odur ki, biz niyə yalnız bir insan öldükdən sonra hərəkətə keçirik? Sağlığında ona dəstək olmaq, yanında dayanmaq, onu qorumaq varkən...

Həsən Kürlə heç vaxt bir kəlmə də danışmamışam.Ümumi şəkildə birgə dayanmaqdan başqa bir tanışlığım olmayıb. Amma elə bil ki çoxdanın tanışıyıq. Çünki şeir tərəfdən onunla qohumuq. Çünki gözəl söz yaxın edir. Sevdirir.
Məni düşündürən, ağrıdan nəticə budur: Hər dəfə ağır bir dərd yaşananda, bir hadisə baş verəndə insanlar tez bir zamanda barışıb, özlərini yenidən pozitivə kökləyirlər. Mən də bizimkilərin, insanlarımızın həqiqətən xoşbəxt olmasını istəyirəm. Yalnız məsələ budur ki, biz artıq həssaslığımızı itirmişik.

Bəziləri səsini qaldıraraq öz varlığını sübut etmək istəyir. Halbuki bu günün gəncliyi müharibədə can qoyub, əlimizdən gedən torpaqları geri qaytarıb. Damarında azərbaycanlı qanı axan hər kəs bu qüruru hiss edir və anlayır.

Çox ağırdır – bir insanın qəfil yox olması, ayrılığın acısı, bir daha qayıtmamaq həqiqəti. Bunlar çox ağırdır.

Özü də ata olan, övlad qayğısı çəkən bir insan idi. Həsən Kür  – deyəsən, bir az “kürlük” etdi. Həyatla bacarmadı. Amma o, böyük düşməni böyrü üstə qoyub, 30 illik həsrətə son qoyanlardan oldu. Özünü dünyanın çəngindən, oyunlarından xilas edə bilmədi. Nə baş verdiyini bilmirəm. Sadəcə, şeirlərini oxuduqca düşünürəm: bu gün poeziyada səs-küylə gündəmə gələn, sözləri dalbadal yığıb məclislərdə başda oturan şairlər var. Onlar qalaq-qalaq kitablarında belə, Həsən kimi şeir yaza bilmirlər. Onlar var və olacaq. Həsən Kür isə  artıq yoxdur.

Hə, bir də “kasıbçılıq” deyilən azar var ki, o da həmişə yaxşıları tapır – zülm, əziyyət, övlad yanında utanmaq hissi… Görəsən, nədən?

Şeirlərinin birində deyir ki ...

Sən mənə şərfini göndərmə daha,

Səngər beşik kimi istidir, qızım.

Vətən sənin kimi suyuşirindi,

Hamını özünə istədir, qızım.

Görsən darıxırsan, şəkillərə bax,

Körpə əllərini boynuma dola.

Boylan pəncərədən getdiyim yola,

Bu məni görməyə bəs edir, qızım.

Mən burda yaxşıyam, sən də yaxşı ol,

Bilim ki, sənin də günün şən keçir.

İnan, göndərdiyin bütün dualar

Gəlir, başımızın üstündən keçir,

Allah başımızın üstədir, qızım.

Allah üstümüzdən çəkməsə əlin,

Birgə yandırarıq zəfər məşəlin.

Hamının qorxduğu zalım əcəlin

Boyu boyumuzdan bəstədir, qızım.

Əgər günün biri, geri dönməsəm,

Eşidə bilməsən atanın səsin,

Qorxma, ürəyinə qorxu düşməsin,

Atan ölməyibdi, xəstədi, qızım.

Həsən Kür bu şeirində yazdığı məktubdur indi, bu dünyaya bir məktub kimi gəldi, həyat yolunu yarımçıq qoyub getdi. Bu qədər sadə. Ədəbiyyat itirdi, vətən itirdi. Biz itirdik.
İtki – dərdlərin şahbəndidir.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(14.07.2025)

İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Ən elitar incəsənət sahəsi olan opera sənətini daim diqqət mərkəzində saxlayır, ən son məlumatları, ifaçıları gündəmdə saxlayırıq. Bu gün Arzu Əliyeva barədə danışacağıq. Bu gün Azərbaycan Respublikasının əməkdar artisti Arzu Əliyevanın doğum günüdür.

Arzu Əıliyeva 1991-ci ildə Bakı şəhərində anadan olub. 1997-ci ildə Səbail rayonunda yerləşən Tofiq Məmmədov adına 239 saylı orta məktəbin I sinfinə gedib, 2008-ci ildə həmin məktəbin XI sinfini bitirib. Bundan əlavə 2002-ci ildə Yasamal rayonunda yerləşən 22 saylı musiqi məktəbinə muğam dərsləri almağa gedib, 2008-ci ildə həmin məktəbi qırmızı diplomla bitirib və əlavə olaraq 7-illik fortepiano təhsili də var.

2008–2012-ci illərdə bakalavr, 2013–2015-ci illərdə magistr pilləsi üzrə Azərbaycan Respublikasının Milli Konservatoriyasını qırmızı diplomla bitirib. Konservatoriyada oxuduğu illərdə dərslərini əla qiymətlə oxuduğu üçün "Süleyman Ələskərov" adına təqaüdlə təltif edilib.

Müəllimi Respublikanın Xalq artisti, Dossent, Şərəf orderli Mənsum İbrahimov olub. İlk dəfə istedadını müəllimi üzə çıxarıb. Məhsuliyyətli və böyük səhnədə olan çıxışı 2003-cü ildə "Heydər Əliyev adına Saray"da keçirilən ölkə Prezidentimiz cənab İlham Əliyevin and içmə mərasiminə ayrılan konsert proqramında olan çıxışı olub. 2004-cü ildə Türkiyə Respublikasında keçirilən "VII Uluslararası dünya festivalı"nda uğurlu çıxış edib. 2005-ci ildə televiziya vasitəsilə yayımlanan Üzeyir Hacıbəyovun 120 illiyinə həsr olunan "Muğam ifaçılarının 1-ci Respublika müsabiqəsi"nə seçilən 20 finalçıdan biri də Arzu Əliyeva olub.

Həmin ildə "Dövlət Muğam Teatrı"nın rəhbərliyi tərəfindən işə dəvət alıb və orada çalışdığı üç il ərzində bir çox dövlət tədbirlərində müvəffəqiyyətlə çıxış edib. 2006-cı ildə Astara rayonunda keçirilən "Muğam ifaçılarının III Respublika müsabiqəsi"nin "Qrandpri" mükafatına layiq görülüb. 2006-cı ildə Qazağıstan Respublikasında keçirilən "Delfi Oyunları" müsabiqəsinin laureatı olub və 2007-ci ildə Hindistanın Dehli, Laknao və Hardivar şəhərlərində "Mədəniyyət günlərinə" həsr olunmuş konsertlərdə iştirak edib. Bununla yanaşı həmin ildə İran İslam Respublikasında "Azərbaycan günləri"ndə də iştirak edib.

2007-ci ildə daha bir səfəri Cənubi Koreyanın Seul şəhərinə olub. Burada kecirilən "Azərbaycan günləri"ndəki çıxışları cox gözəl qarşılanıb. 2007-ci ildə növbəti səfəri Özbəkistanın Səmərqənd şəhərinə olub. Orada keçirilən "Şərq Təranələri" festivalında "YUNESKO-nun BAŞ MUKAFATI" na layiq görülüb. 2008-ci ildə Avstriyanın Viana şəhərində keçirilən "Mədəniyyət günləri"ndə iştirak edib və 2008-ci ildə Fransanın Paris, Belçikanın Brüssel, Almaniyanın Münhen şəhərlərinə səfərlər olub. Bundan əlavə Çin, Mərakeş, Litva, Rusiyanın müxtəlif şəhərlərində keçirilən "Mədəniyyət günləri"ndə də iştirak edib.

2009-cu ildə keçirilən "I Respublika Muğam Müsabiqəsi"ndə" laureat adını qazanaraq "I Beynəlxalq Festivalı çərçivəsində keçirilən Muğam Müsabiqəsi"ndə müsabiqənin ən gənc iştirakçısı kimi "Bəstəkarlar İttifaqı"nın mükafatına layiq görülüb . 2010-cu ildə Bəstəkar Süleyman Ələsgərov Mükfatı laureatı olub və eyni ildə İngiltərənin London şəhərində keçirilən "Mədəniyyət günləri"ndə iştirak edib və 2011-ci ildə əlaçı tələbə olduğu üçün Həmkarlar ittifaqının təqaüdünə layiq görülüb.

 2011-ci ildə keçirilən "II Beynəlxalq Muğam festivalın"da Akademik Opera və Balet teatrında "Şah İsmayıl" operasında "Ərəbzəngi"obrazını canlandırıb.  2012-ci ildə tarixdə Türkiyə Cumhuriyyətində ilk dəfə keçirilən "Azərbaycan günləri"ndə iştirak edib, 2013-cü ildə fervralin 2-si "Gənclər Mükafatı laureatı" və bununla yanaşı "İlin işgüzar xanımı" adına layiq görülüb. 2011-ci ildə "Azərbaycan gözəldir", 2013-cü ildə "Deyin hardadır" və 2017-ci ildə 3-hissəli musiqi albomu işıq üzü görüb.

2013-cü ildən "Əsli və Kərəm" opersında Əsli, 2015-ci ildən "Leyli və Məcnun" operasında Leyli obrazını canlandırmağa davam edib.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(14.07.2025)

Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun “Yazıçı” nəşriyyatında Xalq yazıçısı Anarın “2=3+4, yaxud iki ailədə üç Xalq yazıçısı, dörd Xalq şairi” adlı kitabı işıq üzü görüb. Nəfis tərtibatlı, illüstrasiyalı kitab Azərbaycan ədəbiyyatı irsinə böyük töhfələr vermiş iki nəsildən, onlar barədə həqiqətlərdən və onların ədəbi nümunələrindən ibarətdir.

608 səhifəlik bu unikal kitabı tərtib edən Xalq yazıçısı Anar uzun illər ərzində təkcə öz yazdıqlarını yox, qəhrəmanlarının – Səməd Vurğun, Rəsul Rza, Nigar Rəfibəyli, Vaqif Səmədoğlu, Ənvər Məmmədxanlı və Yusif Səmədoğlunun yazdıqlarını eyni ideya-estetik yaradıcılıq məcrasına qoşaraq, onları eyni axında birləşdirərək ən yeni ədəbiyyatın ən milli paradiqması olaraq təqdim edibdir.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı kitabdan hissələri oxucularına təqdim edir. Anar qəhrəmanlarının ən populyar əsərlərini bir daha yaddaşlarda təzələyir:

NİGAR RƏFİBƏYLİ

VİDA

Yuxuda dünyayla vidalaşırdım,

Dünya gözəl idi, ayrılmaq çətin.

Deyirlər, yaxşıdır qocalıb ölmək,

Belədir qanunu kor təbiətin.

Dünyadan ayrılmaq çətindir, gülüm,

Tez də gəlsə, gec də aparsa ölüm.

Həyatın günləri keçsə də acı,

Ölümdən istəmir insan əlacı...

Yaşamaq – namuslu bir insan kimi

İnsana şərəfdir, böyük nemətdir.

Ömrün uzunluğu bəs deyil, ömrün

Mənalı keçməsi bir səadətdir.

Ömrü kitab kimi vərəqləyəndə

Nə qədər boş günün, ziyanın olmuş.

Nə qədər yaşayıb-yaratmısansa

Bu ana torpağın, dünyanın olmuş.

Boş keçən günlərin ağ vərəqlərdir,

Yazmamısan ora bir sətir belə.

Çalışaq, dolduraq günlərimizi

Həyatın işıqlı nəğmələriylə.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(14.07.2025)

Murad Vəlixanov, "Ədəbiyyat və incəsənət"

Film ingilis bankını naməlum bir çinlinin (sonradan Lao Şin olduğu ortaya çıxır) qarət etməsindən başlayır. Polisdən gizlənmək üçün, Paspartu adı ilə 50 mil sürət maneəsini qırmağa çalışan gənc bir alim Filyas Foq-a xidmət edir. Uğurlu bir təcrübədən sonra onlar Kral Elmlər Akademiyasına göndərilir, lakin Foq Britaniyanın "ən yaxşı ağılları"nın, xüsusən də hər şey artıq açıq olduğundan, daha da irəliləməyin cəfəngiyat olduğuna inanan lütfkar Lord Kelvinin istehza obyektinə çevrilir...

Həmin iclasda soyğunçuluqdan da bəhs olunur. Bundan hirslənən Foq, bankın qarət olunduğuna sevindiyini və oğrunun xidmətçisinin çox maraqlandığı bir ay ərzində Çinə çatacağını iddia edir. Kelvin və Foq mərc girilər. Foq-un qələbəsi ilə Lord Kelvin qarşılığında Elm naziri olacaq; itkisi halında laboratoriyasını məhv etməyə və elmi fəaliyyətdən tamamilə çəkilməyə məcbur olacaqdır.

Foq evinə qayıtmaq üçün isti xasiyyətindən və tələskənliyindən təəssüflənsə də, Paspartu onu Foqun edə biləcəyinə inandırır. Arabanı götürdükdən sonra, Lord Kelvin tərəfindən Foqu dayandırmaq üçün işə götürülən Müfəttişdən çətinliklə qaçaraq Londonu tərk etməyi bacarırlar.

Paspartunun bankdan oğurladığını — Buddasını geri qaytarmaq istəyən General Fenqin xidmətçilərindən qaçmaq məcburiyyətində qaldıqları Parisə gedirlər. Lao Şinnin doğma kəndi olan Lanzhounu ələ keçirmək istədiyi üçün, hərbi köməyin müqabilində Buddanı Kelvinə verir. Tomas Edisonun ixtiralarının sərgisinə Foqqun rəhbərlik etmək iddiasında olan Paspartu onu gələcək impressionist olan Fiyeas Monique ilə görüşdüyü sənət məktəbinə aparır. Foq əvvəlcə rəsmlərində təsvir olunan şeylərin mümkünsüzlüyü barədə onunla mübahisə etsə də, onlardan biri onu — qanadlı bir adamı heyran edir. Foq həmişə bir insanın uçmasına imkan verən bir avtomobil qurmağı xəyal edirdi. Fen əsgərləri ilə döyüşdən sonra Paspartu'da gəlir və sahibinə gec olduqlarını söyləyir. Monike ilə birlikdə bir balonda yola düşürlər.

Türkiyəyə gəldikdən sonra onları Şahzadə Hapinin özü qarşılayır. Bir neçə saat şahzadənin hovuzunda yatırlar, amma sonra şahzadə Monikenin yeddinci arvadı olaraq yanında qalmağı əmr edir. Foq və Paspartu Şahzadə Hapinin ən sevimli sənət əsərini — Rodinin düşünən heykəlinin parodiyasını Hapiyə bənzəyən bir parodiya ilə təhdid edir. Hər üçü qaçmağı bacarır.

Lord Kelvin, bütün bunları və Paspartunu Buddanın oğurlanması barədə eşidərək Foqun oğrunun qaçmasında köməkçisi olduğunu deyir. Filyas-ın tutulması üçün başqa bir bəhanə olaraq Hindistandakı İngilis qoşunlarına hər iki adamı həbs etmələrini əmr verir.

Hindistanda Paspartunun həbs qərarı alınır və yoldaşlarına xəbərdarlıq edilir. Qadınlara çevrildikdən sonra, hər üçü polisdən qaçmağı bacarır, lakin Fen agentlərindən deyil. Inspektor Fik və sekstantı bir silah olaraq istifadə edərək, Filyas və Paspartunu düşmənləri məğlub edərək Çinə qaçmağı bacarır.

Ərazi ilə tanış olan Paspartu yoldaşlarını Lanzhouya aparır. Orada bir neçə gün keçirdikdən sonra Filyas, nəhayət Paspartu-nun yerli döyüşçü olan Lao Şin olduğunu öyrənir. Fen qoşunlarının, Qara Əqrəblərin Jade Budda ətrafında bir mübarizənin iştirakçısı olduğunu da öyrənir. Foq, dostlardan çox məyus olur, çünki Monike bu barədə çoxdan bilirdi.

Daha sonra Qara Əqrəblər kəndə hücum edirlər. Filyas, Monike və Lao Şin tutulur. Ertəsi gün La Şin Əqrəb qrupunun gənc liderini duelə çağırır. Özü ilə mübarizə aparır, ancaq məğlub olur. Sonra "Ten Canton Pələngləri" onun köməyinə gəlir (Çində olduğu kimi 19-cu əsrdə bu şəhərdəki ən yaxşı 10 kunq- fu ustası adlandırırdılar), o da biridir. Pələnglər, daha kiçik olsalar da, Əqrəbləri məğlub edərək Lanzhoudan onları qovurlar.

Jade Budda kənd məbədindəki şərəf yerinə qayıdır.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(14.07.2025)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalında bu gün nəsr zamanıdır, sizlərə İlqar İsmayılzadənin “İtmiş pul” hekayəsi təqdim ediləcək.

İlqar İSMAYILZADƏ      

İTMİŞ PUL...

(Turqayın acı hekayəsi)

Həyatda doğru-dürüst olanlara ithaf olunur!

         Bu hekayədə rayon mərkəzindən xeyli uzaqda yerləşən ucqar bir kənd sakininin başına gəlmiş real və acı hadisədən bəhs olunur.Hekayənin əsas qəhrəmanı 18 yaşlı Turqaydır.Turqay hələ 5 yaşında ikən atasını bədbəxt hadisə nəticəsində itirmişdi, o vaxtdan zəhmətkeş anası və kiçik bacısı Aytənlə birlikdə böyük çətinliklə yaşayırdılar.Anası həyətyanı sahədə tərəvəz əkib-becərir, evin ehtiyacını ödəməklə yanaşı, onların satışı ilə də məşğul olurdu. Bəzən maddi durumları çox ağır olanda qonşu kəndlərdə ev işində çalışaraq övladlarını saxlamaq üçün pul qazanırdı. Turqay və kiçik bacısı fədakar ananın zəhməti sayəsində böyümüş, boya-başa çatmışdılar. Turqay ananın evdən kənarda işləməməsi və evdə qalıb istirahət etməsi üçün özünə uyğun iş axtarır, lakin kənd yerində belə bir işi tapa bilmirdi. Tək anası və balaca bacısını evdə qoyub Bakıda fəhlə işlməyə getməsi də düz gəlmirdi. Bütün bunlara rəğmən, ara-sıra həm yaşadığı kənddə, həm də qonşu kəndlərdə fəhlə və usta köməkçisi kimi çalışırdı. O, orta məktəbi yalnız natamam şəhadətnamə ilə bitirmişdi, maddi durumun aşağı olması, həm də yolun uzaqlığından onun yaşadığı kəndlə 8 km. məsafədə yerləşən qonşu kənddə orta təhsilini davam etdirə bilməmişdi. Bir neçə yaxın qohumu olsa da, yalnız Turqayın Rusiyada yaşayan dayısı onları fikirləşir, çətinliyə düşəndə imkanı daxilində onlara yardım əlini uzadırdı.Lakin iki əmisi və başqa qohumları atası dünyasını dəyişən gündən bəri onları heç düşünmür, vəziyyətləri ilə maraqlanmırdılar.Bu kiçik ailə birmərtəbəli, həm də kiçik və köhnə ata evində yaşayırdı. Bu ev, əslində, Turqayın babasından onlara qalmış ata evi idi. Mərhum atası bir neçə dəfə Rusiyaya işləmək üçün gedib yenidən ev tikməyə qərar versə də, kifayət qədər qazana bilmədiyindən buna nail ola bilməmişdi. İndi havalar yağışlı olanda evin hər iki otağı və eyvanına ara-sıra yağış damırdı. Buna görə yağışlı havada su daman yerlərə böyük qazan və qablar qoyurdular.

Artıq mart ayının yarısı arxada qalmış, ağaclar tumurcuqlamış, ətraf  yaşıllaşmış, bahar fəslinin müjdəçiləri sayılan qaranquşlar uçub gəlmişdi. Ötən ilin ortalarından etibarən ananın xəstələnməsi həm Turqayı, həm də bacısı Aytəni çox sarsıtmışdı.Turqay bu ilin ilk ayında anasını rayon mərkəzində yerləşən xəstəxanaya gətirib həkim müayinəsindən keçirmiş, onun ağır xəstə olduğunu öyrənmişdi. Lakin maddi durumları çox aşağı olduğundan Bakıda müalicə almağa və həkimin yazdığı bahalı dərmanları almağa imkanları çatmamış, yalnız ev şəraitində təbabət üsulu ilə hazırlanan dərmanlarından yararlanmağa çalışmışdı. Anasının müalicəsi üçün dayısından kömək istəsə də, dayısı maddi vəziyyətinin yaxşı olmadığından hələ ki pul yollaya bilməmişdi.Qarşıdan Novruz bayramı gəlirdi.Anası xəstə halda evi və həyət-bacanı təmizləsə də, Novruz bayramını qeyd etmək üçün əllərində heç bir pul, heç bir imkan yox idi. Neçə il idi ki, imkansızlıq ucbatından Novruz bayramına görə özlərinə yeni paltar da ala bilmirdilər.Ana adəti üzrə səhər günəş doğmazdan öncə yuxudan oyanıb evin işlərini görməli, çay hazırlamalı və daha sonra işləmək məqsədi ilə torpaq sahəsinə getməli idi.Lakin belə bir gözəl və ürəkaçan səhərdə evə tam səssizlik hakim idi.Turqay yuxudan oyanıb ətrafa baxdı və anasından səs gəlmədiyini duydu.Dərhal anası ilə kiçik bacısının yatdığı otağa yaxınlaşıb qapını astaca döydü.Səs gəlmədiyindən qapını yavaşca açıb içəri baxdı.Anasının yataqda uzandığını və yaxşı vəziyyətdə olmadığını gördü.Aytən isə ananın yanında uzanıb ona qısılaraq yuxuya getmişdi.

– Ana! Sabahın xeyir! Niyə qalxmırsan?Axı sən bu vaxta kimi heç yatmırdın.

– Turqay, oğlum, bu gün heç yaxşı deyiləm. Heç ayağa qalxmağa belə taqətim yoxdur.

– Ana, sənə hazırladığın bitki suyundan gətirim?

– Yox, balam. Bitkidən hazırladığım dərman bitib.Gərək yenidən hazırlayaq.Bax gör imkan olsa, dayına yenidən xəbər yolla.Bu vəziyyətlə davam edə bilmirəm.Dayına de ki, ananın vəziyyəti çox ağırdır. Turqay anasına bir az xidmət göstərdikdən sonra qonşuluqda yaşayan dostunun evinə tələsdi. Qapını döyüb onu çağırdı.Sonra ondan Rusiyada yaşayan dayısına whatsapp vasitəsilə mesaj atmasını xahiş etdi.Əslində, Turqayın dostuna müraciət etməsinin səbəbi özünün mobil telefonu və internetə çıxışının olmamasına görə idi.Turqay evə qayıdıb anasının yanında əyləşdi.Anasının taqətsiz və ağrılı halına baxdıqca ürəyinə çox qorxulu fikirlər gəlirdi.Sanki tezliklə anasını itirəcəyini düşünür, ondan sonra həyatının qaralacağı kimi xəyallar içində batıb qalırdı. Bacısı Aytən də anasına qısılaraq astaca ağlayır, göz yaşı tökürdü...

Axşam saatlarına yaxın evə səssizlik, qəm-qüssə və kədərin hakim olduğu bir vaxtda birdən dostu onu səslədi.Dərhal həyətə tərəf qaçdı.Dayısından cavab gəldiyi xəbərini alıb sevinclə anasının yanına qayıtdı.

– Ana! Dayı cavab göndərib. Yazıb ki, mənim adıma 300 manat pul yollayıb. Səhər tezdən rayonda banka gedib pulu götürəcəm! Ana,narahatolma, pulualankimihəkiminyazdığı dərmanları alaram. Birisi gün isə səni yenidən rayona həkimə apararam. Yaxşı olarsan...

 Bu xəbər xəstə və halsız vəziyyətdə olan ananı, bir də ona qısılmış ağlar gözlü bacını çox sevindirdi. Ananın gözlərindən yaş axdı və yavaşca ağlamağa başladı. Amma ağlaya-ağlaya şükür edir, ona belə bir çıxılmaz vəziyyətdə yardım əlini uzatmış qardaşına dua edirdi. Turqay isə o gecəni səhərə qədər yata bilmədi. Yerində gah sağa, gah da sola fırlanıb fikirləşir, yarısevinc, yarıkədər sabahın açılmasını gözləyirdi.

 O, günəş doğmazdan öncə hazırlaşdı, şəxsiyyət vəsiqəsi və ötən il həkimin anası üçün yazdığı, lakin imkansızlıq üzündən ala bilmədiyi dərman reseptini götürüb rayon mərkəzinə doğru yola çıxdı. Əlində bu qədər böyük məbləğdə pul olacağını düşünüb özü ilə uzun illər evdə saxladığı boş pulqabını da götürdü. Amma bəlkə də, buna heç ehtiyac yox idi... Bir az yol qət etdikdən sonra qonşu kənddən rayon mərkəzinə gedən bir yük maşını saxladıb mindi. Beləcə Turqay müəyyən müddətdən sonra rayon mərkəzinə çatıb bankın yerləşdiyi küçəyə tərəf tələsdi. Banka çatıb sevinclə içəri daxil oldu. İçəridə böyük izdihamın olduğunu gördü. Bir saat gözlədikdən sonra növbəsi çatanda dayısının onun adına yolladığı pulu götürüb özü ilə gətirdiyi pulqabına yerləşdirdi. Daha sonra pulqabını əynindəki gödəkcənin cibinə qoyub kəndə qayıtmağa qərar verdi. Amma o həm də keçən il həkimin anası üçün yazdığı dərmanları almalı idi. Onun dərman alacağı aptek kəndə gedən maşınların dayanacağına yaxın yerləşirdi. Turqay özünü itirmiş kimi dayanmadan hərəkət edir, bankın ətrafı və önündəhesabından pul çıxarmaq və eləcə də pensiyasını almaq üçün ora toplanmış adamları yara-yara tələsirdi. Təxminən 20 dəqiqəlik yol qət etdikdən sonra kəndə tərəf hərəkət edən maşınların dayanacaq yerinə çatdı və sevincindən aptekə getməyi belə unudaraq maşınlardan birinə əyləşib yola düşdü. Maşın hərəkət edərkən sevinc və ümid hissi ilə əlini gödəkcəsinin cibinə yaxınlaşdırdı. Lakin cibinin boş olduğunu görüb birdən-birə diksindi. Dərhal maşını saxlatdırıb pulunun itdiyini söylədi. Əvvəcə maşının içində, sonra dayanacaqda axtarmağa başladı. Pulunu itirdiyini söyləyib, ətrafdakılardan onu görüb-görmədiklərini soruşdu... Orada pulunu tapmadıqda gəldiyi yolla banka doğru geriyə qayıtmağa qərar verdi və yol boyu sağa-sola baxara iztirabla geriyə qayıtdı. Bəlkə də, bu, Turqayın ömründə üzləşdiyi ən ağrılı, ən acılı və ən sarsıdıcı hadisə idi. O, itmiş puldan daha çox, bəlkə də, ölüm ayağında olan xəstə anasını düşünür, itirdiyi pulla əziz anasını da itirəcəyini fikirləşirdi. Banka çatan kimi yenidən ətrafdakılar və ətrafda yerləşən dükanlara bir-bir yaxınlaşıb pulunu itirdiyini bildirdi,onlardan pulunu görüb-görmədiklərini  soruşdu. Lakin bir cavab almadı, bəlkə də, heç kəs onun nə çəkdiyini anlamır, bəlkə də, anlamaq istəmirdi. Çünki ətrafdakı adamlar özünü və öz rahatlığını düşünən kimi görünürdü. Turqay banka daxil olub məsul şəxslərə pulunu itirdiyini söylədi. Lakin onlar bundan xəbərsiz olduqlarını, hansısa tapılmış pulun qeydə alınmadığını bildirdilər. Turqay bütün bunlardan sonra özünü çox çətin və acı bir durumda hiss etməyə başladı. Anladı ki, artıq itirdiyi pulu tapmaq mümkün olmayacaq. Lakin yenə də tam ümidsiz deyildi. Bankın önündə dayanıb gəlib-gedənlərə yaxınlaşaraq pulunu itirdiyini söyləyir, ümidini üzmürdü...

Artıq günəş batmaq üzrə idi. Hava get-gedə qaralırdı. Turqay bu vəziyyətdə kəndə qayıtmağı münasibbilmədiyi üçün gecəni rayon mərkəzində qalmağa qərar verdi. Hava soyuq olduğundan hansısa parkda və ya küçədə gecələyə bilməzdi. Buna görə rayon məscidlərindən birinə gedib gecəni orada qalmağı düşündü.  Cibindəki qəpikləri toplayıb iki ədəd pirojki aldı, aclığına qalib gəlməyə çalışdı. Məscidə gələndə orada 3-4 nəfərin olduğunu görüb sakitcə bir küncə yaxınlaşdı. Bura yarıqaranlıq olduğundan məsciddə olan azsaylı adamlar onu görmədilər. Beləliklə də, orada yığılmış nalçaların arxasında özünə yatmaq üçün balaca bir yer hazırladı, kədərli və ümidsiz halda uzanıb gözlərini yumdu. Nə qədər yatmağa çalışsa da, sanki ölüm ayağında olan xəstə anası və kiçik bacısını düşünür, düşdüyü bu çıxılmaz vəziyyətdən necə qurtulmağıyla bağlı fikirlərdən rahatlıq tapa bilmirdi.  Turqay illər boyu evdə saxladığı pulqabını özü ilə gətirib bankdan götürdüyü pulları da pulqabıya yerləşdirdiyinin yanlış və yersiz hərəkət olduğunu fikirləşib özünü danlayır, məzəmmət edirdi. O, pulunun ya əlini cibindən çıxararkən yerə düşdüyünü, ya da kiminsə onu izləyib izdiham içində cibindən götürdüyünüdüşünürdü. Lakin bu fikirlər onun itirdiyini geri qaytara bilməzdi. Gözlərinə yuxu gedənə kimi Tanrıya yalvarır, itirdiyi pulu tapmaqda ona yardımçı olmasını diləyirdi...

         Gözlərini açanda artıq saatın 9-10 radələrində olduğunu gördü. Dərhal məsciddən çıxıb bank tərəfə getməyə tələsdi. Lakin məscidin gözətçisi  onu yolda yaxalayıb gecəni məsciddə qaldığını, əsəblə bunun yolverilməz olduğunu söylədi. Turqay başına gələnləri gözətçiyə danışdıqda yaşlı kişi dayandı, əsəbləri sakitləşdi və gözləri doldu. O, Turqayın cibinə 2-3 manat pul qoyub ümiddən düşməməyi, pulu itirdiyi yerə gedib yenidən axtarmasını tövsiyə etdi. Həm də bildirdi ki, günorta namazı vaxtı məscidə gəlib məscidin axunduna olanları söyləyib ondan yardım ala bilər. Turqay ağsaqqal ilə sağollaşıb yoluna davam etdi. Bankın ətrafında saatlarla dayanıb dünənki kimi pulu axtarmağa, divarlara yazılan elanları oxumağa başladı, puldansa heç bir xəbər olmadı və heç kim onun itirdiyi pulu tapdığını söyləmədi. Günorta çağı azan səsini eşitcək məscid gözətçisinin məsləhətini xatırladı və dərhal məscidə getdi. Məscidin həyətinə çatanda orada 15-20 nəfər vardı. Onlar artıq namazı qılıb məscidi tərke dirdilər. Ətrafdakılardan məscidin axundunu soruşdu, qapının girişində nurani bir ruhani ilə üzləşdi. Ona salam verib başına gələnləri danışdı və gözətçinin ona verdiyi məsləhəti xatırlatdı. Məscidin axundu onu təmkinlə və ara-sıra hövsələsiz şəkildə dinləyib dedi: "Ay bala! Mən başa düşə bilmirəm ki, pulu, imkanı olmayanlar nə üçün mənim yanıma gəlirlər! Pulun yoxdur, get işlə, qazan! Əlin-ayağın var. Şikəst deyilsən ki! Pul itirmisən, get tap, ən azından diqqətli ol ki, itməsin. Anan xəstədir, Allah şəfasını versin! Mən pirəm, yoxsa bank? Mənim bankım yoxdur ki, hər yoldan ötənə pul verim.Mənim də balalarım var. İndi sənə pul verdim, o birisinə əl tutdum, bəs onda balalarımı hansı pulla saxlayım?!"

Turqay bu sözləri eşidəndə pərt olub, çox pis hala düşdü. Özünü daha da alçalmış, daha da üzülmüş və məğlub kimi hiss etdi. Məscidin axundu isə onunla sağollaşmadan üzünü ağsaqqala (ona pul üçün axunda müraciət etməyi məsləhət görmüş gözətçiyə) çevirib onu verdiyi məsləhətə görə danlamağa başladı. Bu zaman əlindəki mobil telefonuna gələn zəngə görə telefonunu açıb kiminləsə gülə-gülə danışdı. Bir az danışdıqdan sonra çox bahalı avtomobilinə əyləşib uzaqlaşdı...

Turqay dərdinin üzərinə gəlmiş böyük pərtliklə yenidən banka tərəfgetdi. Axşam saatlarına kimi ac-susuz halda orada və ətraf yerlərdə itirdiyi pulu axtarmağa başladı. Lakin heç bir nəticə olmadı. Yalnız bir neçə dəfə yaxınlıqda olan kafeyə yaxınlaşıb krantdan doyunca su içə bilmişdi. O, anasının hansı vəziyyətdə olduğu və hansı hisslər keçirdiyini düşündükcə az qala dəli olurdu. Çünki anası xəstə halında oğlunun başına nəsə pis bir hadisə gəldiyini də düşünə bilərdi. Üstəlik, onun çəkdiyi acılıq və xəstəlik vəziyyəti çox ağır və dözülməz idi. Düşünürdü ki, bəlkə də, itirdiyi pulu tapan adam bu pulların, əslində, ağır xəstəlikdən əziyyət çəkən və sanki ölüm ayağında olan əziz anasının dərman-həkim pulu olduğunu bilsəydi, qəlbinə mərhəmət hissi gələr, pulu sahibinə çatdırmadan oradan uzaqlaşmazdı. Amma görən, onun itirdiyi pulu tapan şəxs bu qədər doğru-dürüst idimi?! Beləcə ürəyində danışır, müxtəlif ehtimallar irəli sürür və ilk növbədə özünü qınayırdı. Çünki bu acı hadisə ilk öncə onun öz diqqətsizliyi ucbatından baş vermişdi. Günəş batana qədər orada dayanıb itirdiyi pulu axtarmaqla vaxt keçirdi. Anlar, saatlar ötdükcə Turqay itmiş pulunu bir daha tapmayacağına əmin olmağa başlayırdı. Lakin bu dəfə də kəndə qayıtmağa üzü gəlmədiyindən rayonda gecələməyə qərar verdi. Bir yandan aclıq və susuzluqdan dodaqları qurumuş, bir yandan da mart ayının soyuq havasından titrəyirdi. Yaxınlıqda yerləşən dörd-beş mərtəbəli yaşayış binalarına doğru gedib binaların istiliyini təmin edən qazanxananın arxasında borulara yaxınlaşdı. Boruya toxunduqda olduqca isti olduğunu görüb gecəni həmin boruların üzərində yatmağı fikirləşdi. Əslində, onun gecələmək üçün bundan başqa bir yeri də yox idi. Beləliklə də, yaxınlıqdakı dükanın zibil qutusuna atılmış bir neçə boş və quru kartonu yığıb özü üçün qazanxanadan çıxan istilik boruları üzərində yatacaq hazırladı.  Xəstə və əziz anasının vəziyyəti, çarəsiz balaca bacısının durumu, üzləşdiyi uğursuz olay və qarşıdan gələn Novruz bayramı barədə düşünüb parlaq ulduzlarla dolu səmaya baxır və gözündən yaş damlaları yanaqlarına axıb-tökülürdü. Beləcə yuxuya gedib yatdı...  

         Səhər başının üzərində dayanmış ortayaşlı bir kişinin səsinə yuxudan ayıldı. Bu, qazanxananın işçisi idi. Onun nə üçün burada yatdığını, haralı olduğu və niyə evə getmədiyini dayanmadan soruşurdu. Turqay heç nə demədən ayağa qalxıb  uzaqlaşdı və yolda üzünə su vurub bir daha ümidsiz halda banka tərəf yollandı. Amma bu dəfə heç kimə yaxınlaşmadan və heç kəsdən bir söz soruşmadan yalnız qaşqabaqlı və acıqlı halda ətrafı axtarmağa məşğul oldu. Bu zaman onu ötən günlərdə bir neçə dəfə görən orta yaşlı dükan sahibi gülə-gülə soruşdu: "Ay bala, nə oldu, pulunu tapa bildin?!" – Yox, tapa bilmədim. – Əşi, pulu itirdinsə, səndən getdi. Özünü zəhmətə salıb axtarma! Hamı sənin kimi ürəyi təmiz deyil ki...

 Onun bu sözləri Turqayın ümidsiz qəlbini daha da möhürlədi. Bundan sonra axtarışa davam etməyin mənasız olduğuna daha çox inanmağa başladı. O düşünürdü ki, pulu tapsa, ilk öncə aptekdən həkimin yazdığı dərmanları alacaq, daha sonra bayramı qeyd etməyə lazım olan xırda bazarlıq edəcəkdi. Hətta anası və balaca bacısını sevindirmək üçün kiçik hədiyyələr almağı da düşünürdü. Amma bütün bunlar onun gerçəkləşməyən arzuları, xəyalları idi. Bütün bunları düşününcə özündən asılı olmadan gözlərindən yaş axırdı. Birdən ürəyinə hardansa qəribə bir hiss və acılıq həsrəti gəldi. Dərhal xəstə anasını düşünüb necə olursa-olsun, kəndə qayıtmağa qərar verdi. Kəndə gedən maşınların dayanacağı yaxınlığında apteki görüb içəri girdi. Orada orta yaşlı mədəni və təmkinli bir kişini gördü. Bu, əslində onun indiyədək adını eşitdiyi və ilk dəfə gördüyü Qabil doktor idi. Kənddə bir neçə dəfə onun yaxşı insan olduğu və imkansız adamlara nisyə dərman verdiyi, bəzən isə qarşılıqsız yardım etdiyini eşitmişdi. Yaxınlaşıb salam verdikdən sonra başına gələnləri və anasının xəstə vəziyyətdə olduğunu söylədi. Qabil doktor ondan həkimin yazdığı resepti istədikdə, Turqay ötən il həkimin yazdığı resepti evdən çıxarkən pulqabına qoyduğu və onun da pullarla birlikdə itdiyini bildirdi. – Oğlum, bax mən sənə nisyə dərman verərəm. Səni tanımasam da, doğru danışdığına inanıram. Amma reseptsiz sənə necə və hansı dərmanı verə bilərəm?! – Əmi, bəlkə anamın xəstəliyinə uyğun dərman verəsiz? – Yox, bu, yolverilməzdir. Yalnız xəstəliyi dəqiqləşdirməklə iş bitmir. Hər xəstəliyin öz dərəcəsi, öz dərmanı olur. Həkimin müayinəsindən sonra yazdığı iynə-dərmanları təsbit etmək lazımdır. Sən də ki onların adını belə bilmirsən... Turqay bu cavabdan çox sarsıldı. Sağollaşıb ümidsiz halda aptekdən çıxmaq istədikdə Qabil doktor onu çağırıb dedi: – Dayan, ən azından bir neçə sakitləşdirici dərmanlar verim, apar. Sonra reseptlə gələrsən, dərmanları olduğu kimi verərəm. Bunu deyib içərisində 2 dərman, bir də 10 manat pul olan bir paketi ona uzatdı və bunların bir hədiyyə olduğunu söylədi. Amma dərmanları hər gün yeməkdən sonra 3 dəfə içilməsini söylədikdə Turqay tutulub qaldı. Axı onların evində gün ərzində üç dəfə yemək olmur və imkansızlıq ucbatından yalnız bir dəfə sadə yemək yeyə bilirdilər. O hər şeyə rəğmən, dərmanları alıb təşəkkür etdi və kəndə gedən maşınlardan birinə minib yola düşdü. Ən arxa sırada pəncərənin kənarında əyləşərək özünə qapılmışdı...

         Axşam saatları idi. Günəşin batmasına hələ təxminən 2 saat qalırdı. Turqay yol boyu narahatlıq və pərtlik içində idi. Evə hansı üzlə və necə gedəcəyini, anasına nə cavab verəcəyini fikirləşirdi. Özünə qapanıb dərindən düşündüyündən maşında əyləşmiş insanların danışıqlarını heç dinləmirdi. Lakin ara-sıra maşında əyləşən bir neçə nəfərin bir-biri ilə danışdığı və kiməsə rəhmət oxuduqlarını, "Allah rəhmət eləsin!" sözünü dediklərini eşitdi. Özünə dərindən qapandığı və fikrə getdiyi üçün bu barədə dərinə getmədən danışanlara fikir vermədi. Nəhayət, kəndə çatdıqda maşından düşüb utanc və xəcalət, həm də ümidsizliklə evlərinə doğru hərəkət etməyə başladı. Uzaqdan həyətlərinə baxanda evlərinin qarşısında adamların toplandığını görüb həyəcanlamağa başladı. Hərəkətini sürətləndirərək evə tərəf qaçdı. Evə çatanda evin içərisindən ağlaşma səslərini duymağa başladı. Ağlaşma səslərini eşidincə sanki bütün vücudu soyudu, anasının başına pis hadisə gəldiyini anlamağa başladı. Turqay evə daxil olanda qonşular ona başsağlığı verməyə, səbirli olmağı tövsiyə etməyə başladılar. Bir-iki nəfər isə ona acıqlanıb indiyə qədər harada itib-batdığını soruşdu. Evlərinin kiçik eyvanında üzü ağ parça ilə örtülmüş bir cənazəni görüb diksindi. Bu onun xəstə halında yataqda əzab çəkən anasının cənazəsi idi. O, xəstəliyin şiddətindən dözməyib bu gün səhər saatlarında dünyasını dəyişmişdi. Ətrafa baxanda bacısı Aytəni gördü. O, ağlamaqdan doymuş kimi halsız haldaydı, qonşu qadınların biri qucaqlayıb nəvaziş göstərirdi. Turqay anasının üzərinə örtülmüş ağ parçanı qaldırıb ona sarıldı və hönkürtü ilə ürəkdən ağlamağa başladı: "Ana, bizi qoyub hara gedirsən? Bəs məni və Aytəni kimə tapşırırsan? Ana, qalx ayağa, ölmə! Bizim sənə ehtiyacımız var. Ay ana, ana, ana..." Ətrafdakılar onu sakitləşdirib otaqdan həyətə çıxartdılar.Əslində o, pulu itirməsəydi, anasına lazım olan dərmanları vaxtında alıb gətirər, onun sağalması üçün lazım olan işləri görə bilərdi.Lakin həm bütün bunların olmaması, həm də evin tək oğlunun uzağa gedib 3 günə qədər xəbərsiz qalması ananın ölümünü tezləşdirmişdi.Bəlkə də, onun itirdiyi pulu tapmış və ya onu oğurlamış şəxs həmin pulla özünə və ailəsinə bir neçə günlük xoş anlar yaşatsa da, əslində, Turqayın ailəsi üçün əbədi kədər və acılığı ərməğan etmişdi.Sonra anasının dəfn işləri yerinə yetirildi.Onu kənd qəbristanında, həyat yoldaşının məzarı yanında torpağa tapşırdılar. O vaxtdan sonra Turqay hər il mart ayı gələndə kədər, qəm-qüssə dəryasına batır, mənəvi əzab çəkirdi. Lakin əsas mənəvi əzab çəkməli olan onun pulunu cibindən oğurlayan və ya onun itirdiyi pulu tapıb mənimsəyən kəs olmalı idi...

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(14.07.2024)