Əkbər Qoşalı, “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün

Ədəbiyyatımızda elə imzalar var, onların adını çəkmək yetərlidir – qalanı artıq söz olur... Kənan Hacı imzası da bu qəbildəndir: yazıçı, şair, jurnalist – hər üç yaradıcılıq qütbündə görünən, sözə sədaqəti ilə seçilən və… “öz yağında qovrulan” qələm adamı... Onun 50 illik yubileyi yalnız bir insanın ömür hesabatı deyil, həm də çağdaş Azərbaycan ədəbiyyatında və jurnalistikasında imzanın necə məsuliyyət daşımasının bir örnəyidir.

Kənan Hacı, necə deyərlər, nəsrin içində poeziyanı, poeziyanın içində publisistikanı, publisistikanın içində düşüncənin dərin qatlarını yaşadan qələm sahibidir. O, sözün sınırlarını genişləndirməyə çalışan, dilin imkanlarını dəyərləndirən, hər misrasında yurd ağrısı, milli ruh və insan taleyi gizlədən yazardır. 

Hər kəsin yaşadığı dövr var, bir də dövrünü yaşayanlar... Kənan Hacı həm dövrünü yaşayır, həm də onu yaradıcılığında təcalla etdirir.

Onun qələmindən həsrət süzülür, ancaq o həsrət fəryad deyil – bəlkə, bir çağırışdır. 

Onun nəsrində insan ağrıları var, amma bu ağrılar ümidsizlik yaratmır – ümid oyadır, inam aşılayır... 

O, həyatın sərt gerçəklərini süni pafosa bürümədən, gerçəkliyin öz dili ilə yazır. Ol səbəbdən Kənan Hacının əsərləri oxucunun ruhuna toxunur, yaddaşda iz qoyur.

O, bir şair olaraq, sözü yüngülləşdirmir, yəni sadəcə duyğu ifadə etmir – duyğunu ağıl süzgəcindən keçirib oxucuya təqdim edir. O, qafiyənin yükündən çox, fikrin yükünü çəkir. Bəlkə də ona görə, şeirləri interaktivdir - oxucu ilə dialoqa girir…

Jurnalistikanın içində isə Kənan Hacı intriqalardan uzaq duruşu, obyektiv və prinsipial mövqeyi ilə seçilir. Bugünkü informasiya xaosunda qələmi vicdanın tərəzisində tutmaq asan deyil. Yubilyar dostumuz qələmin gücünü şan-şöhrət vasitəsinə çevirmədən, onu vicdanın və xalqın xidmətinə yönəldib.

50 il – rəqəm kimi böyük görünməyə bilər, amma bu illərin içində neçə əsər, necə düşüncə, necə-necə duyğular və nəfəs var.

Bəli, dostum, “Özündən qaçmaq olmur"; qan

"Çəhrayı qan"a dönə bilir… bir də görürsən, "Quşlar üçün karusel" peşindəsən… Bir də görürsən, işlər səhmana süşür və "Yağ kimi" gedir, sən də, taleyin cilvəsiylə "Atamın sevgilisi" deyə bir əsər yazırsan…

"Yaddaş kartı" pozulmur… Ha yaxında "Rəqqasə"nin zərif döndərmələrinə, incə xallarına tamaşa et, ha "Uzaqdasan, soyuqdur" deyib, kövrəl - həyat həyatdır… Həmyaşıdlarınla, çağdaşlarınla "Ədəbiyyatın kulisi"ndə olub-bitənlər də, qədim nəğmə kimi oxunan "Fironun dəftəri" də ilgincdir - lap "İki qadını ayıran pəncərə" kimi…

Bir də, "Xəlbir və ney" var, “Fəna fadiləsi” var bir də…

Yubileyin qutlu olsun, dəyərli dost! 

Qələminə qüvvət! 

Möhkəm cansağlığı, iş avandlığı diləyirəm!

Qardaş məhəbbəti, 

qonşu səmimiyyəti ilə: Mən - Əkbər Qoşalı.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(03.03.2025)

Sabah - 5 mart tarixində Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun Bakı Musiqi Akademiyası ilə əməkdaşlıq çərçivəsində nəşr edilən “Türkdilli Ölkələrin Milli Musiqi Alətləri” adlı kitabın təqdimat mərasimi keçiriləcək. 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, türk dünyası incəsənətinə dəyərli bir töhfə olacaq bu kitabın təqdimat mərasimi Nizami Gəncəvi adına Milli Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyində baş tutacaq. 

Bildiyiniz kimi, Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondu tərəfindən Türk Dünyasının çoxəsrlik tarixinin, zəngin mədəniyyətinin beynəlxalq miqyasda tanıdılması və gələcək nəsillərə ötürülməsi istiqamətində müxtəlif genişmiqyaslı tədbir və layihələr həyata keçirilməkdədir. 

Fondun növbəti genişmiqyaslı layihəsi olan "Türk dilli ölkələrin milli musiqi alətləri" kitabı 6 türk ölkəsinin alimləri, incəsənətşünasları və musiqiçilərinin birgə əməyinin nəticəsidir. Təqdim olunmuş nəşrdə çoxsaylı elmi mənbələrə əsasən türkdilli xalqlar arasında ən geniş yayılmış yüzdən çox ənənəvi musiqi aləti haqqında geniş informasiya verilir. Atlas musiqişünaslar, musiqiçilər, folklorçular, orqanoloqlar üçün nəzərdə tutulmuşdur.

Tədbir rəsmi və bədii olmaqla iki hissədən ibarətdir. Proqramın bədii hissəsində Türk musiqi dünyasının inciləri ifa olunacaq.

Kitabın təqdimatında Azərbaycan Respublikasında akkreditə olunmuş diplomatik korpusun nümayəndələri, deputatlar, incəsənət və mədəniyyət sahəsinin tanınmış simaları, KİV agentliklərinin əməkdaşları və başqaları iştirak edəcəklər.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(04.03.2025)

Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Ceyhun Mirzəyev 9 aprel 1946-cı ildə Ağdamın Abdal-Gülablı kəndində anadan olub. Azərbaycan Dövlət İncəsənət İnstitutunun rejissorluq fakültəsini bitirib. Moskvada da təhsil alıb. Onun 48 illik ömrünün 35 ilə yaxını kino ilə bağlı olub. Çünki “Görüş” filmində Şıxəlinin oğlunun obrazını yaradanda cəmi 11 yaşı var idi. On iki yaşı olanda isə “Ögey ana”ya dəvət alıb. Ceyhun Mirzəyev kinostudiyada müxtəlif peşələrdə çalışıb. Assistent də olub, rejissor köməkçisi də işləyib, aktyorluq da edib, üstəlik rejissor kimi filmlər də çəkib.

“Mozalan” satirik kinojurnalı üçün süjetlər çəkib. “Mozalan”ın bədii rəhbəri olub. Ceyhun Mirzəyev həm də güclü parodiyaçılıq qabiliyyətinə malik olub. Belə ki, o, bir dəfə söhbət etdiyi adamın səsini, danışıq formasını o dəqiqə yamsılamağı bacarırmış. Hətta “Mozalan”ın başlığında səslənən vızıltı səsi də ona məxsus olub. Ceyhun Mirzəyevin son filmi “Fəryad” olub. Özü bu filmini görə bilmədi.

Amansız ölüm ona imkan vermədi ki, heç olmasa filmin premyerasında iştirak etsin. Studiyada çəkiliş vaxtı özünü pis his edən Ceyhun evə güclə çatdırıldı.
Ceyhun Mirzəyev 1994-cü ildə vəfat edib.

Bəs necə olub ki, onu “Ögey ana” filminə çəkiblər? Bu barədə Ramilə Qurbanlının "Ceyhun Mirzəyev əfsanəsi" yazısından oxuyuruq:

“Sınaq çəkilişindən sonra kinostudiyanın dəhlizində əmisini gözləyən Ceyhun dəhlizin o başından bu başına keçən Nəcibə xanımı görür. Aktrisanı ilk dəfə canlı görməsi, onun gözəlliyi balaca kişini neçə heyran edirsə, özü də bilmədən ağzıaçıq qalır. Nəcibə xanım ona: “Balası, ağzını yum”, deyə eyham edib, keçib gedir. Sonra nə düşünürsə, duruxub geri dönür. Aktrisa Ceyhunu xeyli sorğu-suala çəkdikdən sonra yan otağa keçib “Ögey ana” filminin çəkilişlərinə aktyor yığan rejissora “İsmayılı tapdım, öz ayaqları ilə gəlib, dəhlizdədir”, deyir. Rejissor çıxıb Ceyhuna baxıb “Doğrudan İsmayıldır ki!”, deyir. “Ögey ana” filminə çəkiləndə Ceyhun Mirzəyevin 12 yaşı olub...”

Ruhu şad olsun böyük sənətçimizin.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(04.03.2025)

Nigar Xanəliyeva, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 Dünya bir pəncərədir – hər gələn baxdı, keçdi. Amma nə gördü, nə apardı, kim xatırladı? 

Su axdı, torpaq qaldı, insan getdi, adı qaldı. Böyük sarayların divarları çökdü, sultanlar taxtlarını tərk etdi, amma onların izləri ya yaddaşlarda qaldı, ya da bir külək kimi unuduldu. Biz tərəflərin belə bir deyimi var:

 “Sular axdı, vaxtı keçdi,

Sultan getdi, taxtı keçdi.”

Həyatın qanunu budur: zaman dayanmır. Ömür bir bulud kimidir – əsən yellə dağılır. Hər birimiz bu dünyada bir yolçuyuq, gəlib baxırıq, sonra da gedirik. Amma baxıb keçmək yetərli deyil. Çünki hər axan su dənizə çatmaz, hər çıxan günəş sabaha qalmaz.

 Bəs bizdən sonra nə qalacaq? Unudulacaq bir ad, yoxsa xatırlanacaq bir iz? Babam həmişə deyərdi:

 “Ömür bir saz kimi – ya çalınar, ya qırılar.”

 Dünya bir körpüdür – bir tərəfdən gələnlər, o biri tərəfdən gedənlər var. Heç kim əbədi deyil, heç nə daimi deyil. Bu gün biz buradayıq, sabah olmayacağıq. Bütün saraylar bir gün xarabaya çevrilir, bütün padşahlar bir gün tarixə qarışır. Əsas olan, adını daşlarda deyil, qəlblərdə yaşatmaqdır.

 Dünya bir nağıldır – kimisi yazır, kimisi oxuyur, kimisi isə sona çatanda ancaq anlayır.

O halda, gəlin elə yaşayaq ki, pəncərəmiz bağlananda və geriyə baxanda peşman olmayaq. Gəlin baxıb keçməyək, iz qoyaq. Çünki sular axar, torpaq qalar, insan gedər, adı qalar.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(04.03.2025)

Heyran Zöhrabova, "Ədəbiyyat və incəsənət"

Ötən gün ölkənin ən sevilən nəşriyyatlarından biri olan "Parlaq imzalar" nəşriyyatı 12 yaşını qeyd etdi. 

İllərdir "Oxucu candır" devizi ilə fəaliyyət göstərən “Parlaq imzalar" daim öz oxucularına orjinaldan tərcümə prinsipi ilə nəfis tərtibatlı xarici və eyni zamanda bir-birindən gözəl, keyfiyyətli yerli ədəbiyyat nümunələri təqdim edir.

Həmçinin "Parlaq imzalar"

oxucu - nəşriyyat, oxucu - müəllif  münasibətlərində  yeni bir cığır açması ilə də fərqlənir.

"Parlaq imzalar" - yəni öz oxucusuna dəyər verən, oxucusunu sevən. Oxucusunun fikirlərini önəmsəyən, oxucusuna diqqət göstərən və onun üçün daim ən yaxşısını ərsəyə gətirməyə çalışan doğma bir nəşriyyat.

Nəşriyyatın ötən il təsis etdiyi

"Parlaq oxucular klubu"nun üzvü olaraq mən də sevimli nəşriyyatı, onun səmimi və mehriban kollektivini ürəkdən təbrik edirəm.

İmzanız daim parlasın!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(04.03.2025)

Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Bu il qış xeyli sərt keçdi, sonda qarı, çovğunu, şaxtası ilə yadda qaldı. Ona görə də indi baharı daha şiddətlə arzulamaqdayıq. 

Bu gün Baharın gəlişinin ikinci müjdəçisi qədəm qoyur - Od çərşənbəsi. 

Od çərşənbəsi bəd nəzəri, pisliyi, xəstəlikləri arxada qoyub yeni başlanğıclar üçün ümid tonqalları yandırdığımız gündür. 

Bu çərşənbə təkcə odun alovlanması deyil, həm də ürəklərin istilənməsi, ümidlərin yenidən doğulması, arzuların artması 

 deməkdir. 

Bu çərşənbə qədim inanclara əsaslanaraq odun müqəddəsliyini, onun insanları təmizləyən və qoruyan gücünü simvolizə edir. Əcdadlarımız odun isidici və həyatverici gücünə inanaraq, bu günü xüsusi mərasimlərlə qeyd ediblər. Azərbaycanın qədim inanclarına görə, Od çərşənbəsi Günəşin oyanışını, torpağın isinməsini və təbiətin canlanmasını simvolizə edir. Əcdadlarımız odun təmizləyici gücünə inanır, tonqal qalamaqla bütün bəlaların yanıb yox olacağını düşünürdülər. Bu çərşənbədə hər kəs öz həyətində ocaq qalayır, odun alovunda niyyət edir, sağlamlıq və ruzi-bərəkət diləyir. İnsanlar inanırlar ki, tonqalın üzərindən tullanan hər kəs uğursuzluqlardan qurtulur, yeni ilə təmiz ruhla qədəm qoyur.

Odla bağlı inancların tarixi min illərlə ölçülür və bu inam türk xalqlarının dünya görüşündə mühüm yer tutur. Od Günəşin yer üzündəki rəmzi sayılmış, həyatverici, isidici və qoruyucu gücə malik olduğuna inanılmışdır. Bu düşüncə animizm və tanrıçılıq inancları ilə sıx bağlıdır.

Xalq arasında Od çərşənbəsi ilə bağlı müxtəlif inanclar və adətlər geniş yayılıb. Qədim dövrlərdə insanlar tonqal başında toplaşar, odun ətrafında nəğmələr oxuyar, şeirlər söyləyərdilər. Od müqəddəs sayıldığı üçün ona hörmətlə yanaşılır, onun üzərindən atlanmaqla köhnə ilin çətinliklərindən qurtulmaq mümkün olduğuna inanılırdı.

Bu gün də insanlar Od çərşənbəsində tonqal qalayır və inancına uyğun olaraq üzərindən tullanırlar:

- “Ağırlığım, uğurluğum odda yansın!” 

Bu ritualın məqsədi insanın bütün mənfi enerjidən təmizlənməsi və yeni ilə uğurla qədəm qoymasıdır.

Azərbaycanın müxtəlif bölgələrində Od çərşənbəsi özünəməxsus şəkildə qeyd olunur. Tonqalların işığında bir araya gələn insanlar, qədim inancları yaşadaraq, birlik və həmrəylik ruhunu daha da möhkəmləndirirlər.

Bakı və ətraf bölgələrdə küçələrdə, meydanlarda tonqallar yandırılır, insanlar alovun ətrafında toplaşaraq şənlik edirlər. Şəki, Qax və Zaqatalada ailələr həyətlərində böyük tonqallar qalayır, qonşular birlikdə bayram edirlər. Bu bölgədə külək tonqalı alovlandırdıqca insanlar bir-birinə “Bərəkətli olsun” deyə diləklər edirlər. Qarabağ bölgəsində – xüsusilə Ağdam, Füzuli və Şuşada – keçmişdə tonqalın ətrafında yallılar gedilər, sazlı-sözlü məclislər qurulardı. Gəncədə isə Od çərşənbəsində qovurulmuş çərəzlər və şirniyyatlar hazırlanır, qapı pusmaq kimi maraqlı adətlər yaşadılır. Naxçıvanda hər evdə üzərlik yandırılır, tonqalın külü isə səhər tezdən axar suya tökülür.

Cənub bölgəsində Od çərşənbəsi odun və suyun vəhdəti kimi qəbul edilir. Tonqal qalamaqla yanaşı, bulağa gedib suya niyyət etmək də yayılmış bir adətdir.

Hər çərşənbədə olduğu kimi, Od çərşənbəsində də süfrənin bol olması ilin bərəkətli keçəcəyinə işarədir. Xalq inancına görə, süfrədə şam yandırılmalı və bu şam axıra qədər yanmalıdır. Bu, ailənin həmişə işıqlı və bərəkətli olmasını təmin edəcək. Həmçinin bəzi inanclara görə də Od çərşənbəsində səməni suya qoyulmalı və niyyət edilməlidir. Bu, ilin ruzi-bərəkətlə keçəcəyinə işarədir.

Bayram süfrəsində ən çox qırmızı rəngə üstünlük verilir, çünki alovun rəngi olduğu üçün gücü, həyat enerjisini simvolizə edir. Buna görə də süfrədə qırmızı alma, nar, qırmızı şərbətlər və bu rəngdə olan digər meyvələr yerləşdirilir. Ənənəvi olaraq qovrulmuş çərəzlər – fındıq, badam, qoz və noxud da olur. Bu çərəzlər məhsuldarlığın və ruzinin artmasını ifadə edir. Şirniyyatlardan şəkərbura, paxlava və qoğal hazırlanır, çünki bunlar Novruz süfrəsinin ayrılmaz hissəsidir. 

Od çərşənbəsi təkcə alovun yox, həm də qəlblərin isinməsi, mehribanlıq və paylaşımın simvoludur. Buna görə də süfrə nə qədər zəngin olarsa, evə bir o qədər bolluq və xoşbəxtlik gətirəcəyinə inanılır.

Od çərşənbəniz mübarək! Həyatınız həmişə işıq, sevgi və bərəkətlə dolsun!

Yazıda Milli Elmlər Akademiyası Folklor İnstitutunun aparıcı elmi işçisi, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru dosent Elçin Qaliboğlunun fikirlərindən istifadə edildi.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(04.03.2025)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Güney Azərbaycan Poeziyası Antologiyası layihəsində Təbriz təmsilçimiz Əli Çağlanın növbəti təqdim etdiyi şair Təbrizdə yaşayan Mərcan Manafzadədir.

Mərcan Mənafzadə

Təbriz

MƏNİ TANIYIRSINIZMI?

Mən qadınam

Neçə yol ayrımına çatarkən

Çizilmiş, incə, buruq

Sevgi ilə yoğrulmuş bir yola vardım.

Mən bir türk qadınam

Min bir yerə parçalanmış gövdəm var

Bir yarı həsrət

Bir yarı sevgi

Bir yarı nisgil

Bir yarı dilək

Və... Bir yarı vətən.

Bir yarımı səbir çəni bürümüş

Bir yarıma həsrət buludları yağır

Bu mənəm...

Mən bir azərbaycanlı qız

Körpəcik sevgimi

Nə ayaqlar altında əzib keçməklərinə izin verə bilirəm

Nə qoruyub, əmişdirə bilirəm

Minnətlərində boğulanlara

Bağıra bilmirəm, lal gəlir sözüm

Dilimə qıfıl rəsmi salır beynim

Dodaqlarımı kimin barmağı barmaqlıqlarda dustaqlayıb?

Ürəyimdə devrim havası

Xəyalımda intihar qoxusu

Bu mənəm...

Mən bir qadınam

Ürəyim parça-parça iki vətən

Bir parçası sevgidən yaralı

Bir parçası yoxluğundan qabarlı

Bir parçası keşgələr tapdağında qançıl

Bir parçası ölən arzulara yaslı

Bir parçası mərcan daşıdır, al geyinib.

Bir parçası buğdalıqlardan, səmadan iz almış...

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(04.02.2025)

İlkin Vəliyev, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Tarix: 09:09.2024

Yasin oxunur və…

Bu gün ölüm dünyaya gəldi.

Gəldi ki, qısa ömür sürənləri

uzun yaşatsın.

Yaşıl rəngli 12 vərəq mərasim dəftərlərini,

düzsün xatirələrin masasına.

Bu ölüm ona görə gəldi ki,

ölülərdən pul qazananların,

uşaqları acdır.

Ya da torpaqlar,

insan əti üçün darıxmasın deyə gəlib.

Terminologiya lüğətində:

Ölüm - yaşamdan öncə baş verən hadisədir.

Sənin dilində:

Ölüm - yaşamaqdan qaçma bəhanəsidir.

Mənim dilimdə:

Ölüm - ayrılığın bir sinonimidir.

İndi qənimət kimi görünür

qapı qarşısına qoyulan,

bir cüt ayaqqabı.

Paltarlar məsciddə qovuşur

yeni sahiblərinə.

Qəbrin sinə daşında

şairin müəllif hüquqları tapdalanır.

Nə qəribədir…

Ölüm ana qucağından istidir.

Ölüm ata ocağından soyuqdur.

Görən yaşayan hər kəsə rəhmət düşür?

Hər kəsə qalsa:

 - Yox.

Mənə qalsa:

 - Hə!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(04.03.2025)

Pərviz Muradov, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Cəfər Cabbarlının XX əsrdə qadınların azadlıq rəmzinə çevrilən məşhur "Sevil" pyesini oxuyub bitirdim. Kitab "Xan Nəşriyyatı"nın “Buta - mini klassika” seriyasında işıq üzü görüb.

Əsər başdan-ayağa bizi XX əsrə səyahətə aparır. Bir çoxlarımızın da məlumatlı olduğu bu dövr üçün qadın azadlığı ciddi məsələlərdən biri idi. Biz bu pyesi oxuduqca mübarizə əzmi qazanaraq ədalətli qərarlar verə bilir, o dövrün yaşam standartlarını öyrənir və bəzi iyrənclikləri istəməsək də görürük.

Şəriət, dini inanclar, psixoloji basqı ilə qadınları idarə edən bu zümrəni birbaşa qatil də adlandırmaq olar. İstədikləri bütün əməlləri çox rahat şəkildə edən bu şəxslər öz doğma evlərinə gəldikdə isə qadınları ilə bir qulluqçu kimi rəftar edirlər. “Bilmirəm deyəndən qorxma, bilirəm deyəndən də qorxmaq lazımdır”.

Əbdüləli bəy obrazı məni ən çox əsəbiləşdirən obraz oldu pyesdə. Künc-bucaqda bütün hoqqaları edib sivil mühitdə özünü bilgili kimi aparıb, deyilən bir çox fikirlərlə razı olması bunun bariz nümunəsidir.

Dilbər obrazı da yad deyil bizə, hələ də belələrini cəmiyyətimizdə görürük əfsus ki. Azadlıq məfkurəsinə baxış bucağımız nisbi olsa da burda birbaşa mövzu qadınlara edilən çirkinlikdən bəhs edir. Hər bir halda insan haqlarımız, azad düşüncə, seçim şansımız olmalıdır. Savadsızlıq simvolu olan Sevil isə "Oxumaq və savadlı olmaq lazımdır" ideyasının bariz nümunəsidir. Digər obrazlar, digər hadisələr haqqında da geniş yazmaq olar. Amma əsərin ideyasın götürüb təhlil etməyimiz də kifayət edir bizə.

Sayqılar!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(04.03.2025)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı PORTAL AKADEMİYASInda növbəti, üçüncü abituriyent kurslarına davam edir. Həyatda necə uğur qazanmalı, hədəfi necə seçməli, hədəfə doğru necə irəliləməli, necə lider olmalı – bu sayaq suallar hər birinizi düşündürür, bilirik. Onlara PORTAL AKADEMİYASI məşğələlərinə qatılmaqla çavab tapacaqsınız.

Rubrikanı millət vəkili, motivasiya spikeri, yazıçı Əlibala Məhərrəmzadə aparır.   

Planlaşdırma nədir? Biznesdə ən vacib elementlərdən biri barədə söhbətimizi davam etdiririk.

Məqsəd və vəzifələr

Burada ideyanın analizi aparılmalıdır. Planlaşdırmanın iyerarxiyasını unutmayın. Plan müəssisənin elan edilmiş məqsəd və vəzifələrini açıqlamalıdır.

Məqsədlər dəqiq və səlis ifadə edilməli və təkcə sizin biznesdə əldə etmək istədiklərinizi deyil, həmçinin, verilmiş iqtisadi situasiyada, verilmiş məkan və verilmiş zamanda əldə edilməsi mümkün olanları əks etdirməlidir.

Məqsədlər konkret, miqdarı cəhətdən müəyyən, əldəediləcək və real olmalıdır. Fəaliyyətinizin nəticələrini həmin məqsədlərlə müqayisə edərək fəaliyyətinizin effektivliyi haqqında nəticəyə gələ bilərsiniz.

Əsas istiqamətlər və məqsədlər sizin nəyə nail olmaq istədiyinizdən danışır. Növbəti mərhələdə onları elə dürüst ifadə etmək lazımdır ki, onlar bu yolda həll edilməli məsələlər də müəyyən edilməklə sizin buna necə nail olmaq istədiyinizi göstərmiş olsun.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(04.03.2025)