Əkbər Qoşalı, “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının redaktoru

Şəhidlər Xiyabanı — bir ulusun ürəyi, tarixin ruhu, gələcəyin irsi, qəhrəmanlığın ölməz abidəsidir. Burada hər addım bir qədirbilənlik, hər ağac köklü-köməcli bir yaddaşdır. Lakin nə yazıq, bu məkanın qutsallığı bir anlıq, səviyyəsizliyə, mədəniyyətsizliyə, yabançı mənəviyyatsızlığına tuş oldu.

Ərəb olduqları deyklən üç əcnəbi turistin Şəhidlər Xiyabanında qeyri-etik hərəkətləri və bu yaramaz hərəkətlərini arsızca videoya çəkmələri toplumun vicdanını silkələdi. O görüntülər sosial şəbəkələrdə yayıldı, toplumun haqlı hiddətinə səbəb oldu və sonuc etibarilə qanun qarşısında cavab verməkdədirlər. Amma məsələ təkcə hüquqi müstəvidə deyil — bu hadisə həm də bir ulusun qutsallarına toxunmağın necə ağrılı olduğunu bir daha göstərdi.

Qonaqpərvərlik gələnəyimizin və dövlət turizm siyasətinin özülü apaydındır: biz dünyaya qapılarımızı açırıq, öz ulusumuza güvənirik və qürur duyuruq. Ancaq hər bir qonaq anlamalıdır ki, burada, övladlarını Vətən uğrunda itirmiş bir ulusun ziyarətgahındadır. Bu məkan əyləncə yeri deyil, ulusun gözünün yaşı, ruhunun dirəyi, yaddaşının qutsal səhifəsidir.

Burada sorumluluq həm turistin, həm də ictimai şüurun üzərinə düşür. Maarifçilik, milli-mənəvi təbliğat, mədəniyyət kodlarımızın tanıdılması — hamısı birgə işimizdir. Çünki yadın sayğısızlığı bir tərəfə, özümüzün də edə biləcəyimiz işlər vardır.

Lap Şəhidlər Xiyabanı deyil, hər hansı bir qəbristanlıqdır, insanoğlu özünü necə aparmalı olduğunu bilməzmi? Ərəboğlu ol, kim olursan ol, bəyəm, sənin ölün-dirin, qəbristanlığın, mədəniyyətin olmazmı ola? Bir neçə yaramaz bədəviyə görə onların ölkəsini və ya bütün ərəbləri qınamaq kimi bir niyyətimiz yoxdur; ancaq o harınlara ümumvətəndaş pasportu verən dövlətin Azərbaycandakı Böyükelçiliyi bir açıqlama yaya bilə,r yaxud Şəhidlər Xiyabanına nəcabət ziyarətində buluna bilər. Mən diplomat deyiləm amma hesab edirəm, bir müsəlman ölkəsinin Böyükelçiliyində Şəhidlər Xiyabanının və hətta hər hansı qəbristanlığın anlamını, mahiyyətini bilməmiş deyillər. Ümumən, qəbrlərə münasibətdə əxlaqlı davranmaqçün nəinki müsəlman olmaq, ilk növbədə və ən əsası insan olmaq lazımdır, insan!

Sonuc aydındır:

Həm yayılan görüntülər, həm də aparılan araşdırmalar əsasında həmin yaramaz turistlər sakinlərin gözü qarşısında saxlanılıblar — polis barələrində cinayət işi başladıb və məhkəməyə aparılıblar. Məhkəmə müəyyənləşdirəcək — görək, ərəblər içkilimi olublar, yoxsa, narkotika təsiri altındamı səyləyiblər və ya hansısa sifarişimi yerinə yetiriblər?.. Əgər bunlar deyilsə, yenə niyə belə bir qələt ediblər? — quzu-quzu ötəcəklər.

Şəhidlər Xiyabanı ulusun şəhadət qibləsidir. Onun qutsallığı toxunulmazdır. Kim bu sınırı aşarsa, həm qanun qarşısında, həm də ulus vicdanında cavab verəcəkdir.

Bu gün Azərbaycan göstərdi ki, qutsalına toxunan heç kim cəzasız qalmayacaq. Qalmayacaq!

Şəhidlər ölmədi,

Vətən bölünmədi!

DÖVLƏTİMİZ ZAVAL GÖRMƏSİN!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(19.08.2025)

İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Şair, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü Adil Babayevi daha çox sonetlər ustası kimi tanınırdı. Bu janrı yaşatmaq əlbəttə ki, bir ayrı xidmətdir, belə ki, bu janr həqiqətən də poeziyaya bir gözəllik, dərin lirizm qatır.

Bu, onun son sonetidir:

SON SONET
Həyatıma qəsd edib dərd-azar neçə vaxtdır,
Ağrılar, üzüntülər əskilməyir canımdan.
Bilmirəm bu əziyyət haçan qurtaracaqdır,
Azad olacağammı qıfılsız zindanımdan?

Yaşamaq istəyirəm, axı şirindir həyat,
Yuvalanıb sinəmdə arzular dəstə-dəstə.
Sığmayır varlığımda neçə dolu kainat,
Heyif ki, səfərdəyəm... Yol üstəyəm, yol üstə...

Kaş yapışsın əlimdən Günəşin şəfəqləri,
Yenə qalxım ayağa, seyr edim üfüqləri.
Çağlasın varlığımda işıq dolu bir ilham.

Mən ömür istəmirəm riya, xəyanət üçün.
Yurduma gərək olan söz üçün, sənət üçün –
Qələmdən doymamışam, ömürdən doymamışam...

Adil Babayev 1925-ci il yanvarın 28-də Naxçıvan şəhərində anadan olub. 1931–1938-ci illərdə orada 1 nömrəli orta məktəbin yeddinci sinfini bitirib, Tbilisi şəhərində M. F. Axundov adına Azərbaycan orta məktəbində təhsilini davam etdirib. "Şərq qapısı" qəzeti redaksiyasında əvvəl korrektor, sonra ədəbiyyat və incəsənət şöbəsinin müdiri olub. 1943-cü ildə Tbilisidə A. S. Puşkin adına İkiillik Müəllimlər İnstitutunun ədəbiyyat fakültəsinə daxil olub, eyni zamanda "Sovet Gürcüstanı" qəzeti redaksiyasında ədəbiyyat şöbəsinə rəhbərlik edib.

Ədəbi yaradıcılığa 1939-cu ildən başlayıb. İlk şerləri Tbilisidə "Gənc nəsil" məcmuəsində və "Sovet Gürcüstanı" qəzetində çıxıb. 1941-ci ildə "Sevinc" əsərinə görə "Sovet Gürcüstanı" qəzeti redaksiyası müsabiqəsində 2-ci mükafata layiq görülüb. O, "Kommunist" qəzetində ədəbi işçi, tərcüməçi, "İnqilab və mədəniyyət" jurnalında poeziya şöbəsinin müdiri olub. 1950-ci ildə Azərbaycan Dövlət İncəsənət İnstitutunun teatrşünaslıq fakültəsini bitirib, sonra bir müddət Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatında bədii ədəbiyyat şöbəsinin redaktoru işləyib.

Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının İncəsənət və Layihə İnstitutunun aspiranturasında təhsil alıb. M. Əzizbəyov adına Azərbaycan Dövlət Akademik Dram Teatrının ədəbi hissə müdiri olub, sonra "Ədəbiyyat və incəsənət" qəzeti redaksiyasında tənqid şöbəsinin müdiri, məsul katib və baş redaktorun müavini vəzifələrində işləyib.

 1971-ci ilin avqust ayından ömrünün son gününədək Azərbaycan Yazıçılar İttifaqında bədii tərcümə üzrə məsləhətçi olub. Onun bədii yaradıcılığı çoxcəhətlidir: "Dağlar qızı", "Yarımçıq portret", "Mənim məhəbbətim", "Qız görüşə tələsir" pyesləri teatr səhnələrində ta-maşaya qoyulmuş əsərləri xarici dillərə və SSRİ xalqlarının dillərinə tərcümə olunub. Onun yaradıcılığında tərcümə xüsusi yer tutur. Dünya və qardaş xalqlar ədəbiyyatından (V. Şekspir, V. Vişhevski, N. Dumbadze və s.) çoxlu tərcümələr edib.

Onun tərcümə etdiyi — V. Vinnikov və Y. Osnosun "Ağ şanaküllə", Sao-Yuyyanın "Tufan", Ş. Miloravanın "Tbilisi Haqqında mahnı", N. Dumbadzenin "Darıxma, ana", M. Petrieskunun "Ölümü görmüş insan" pyesləri tamaşaya qoyulub. 1941–1945-ci illərdə "Əmək igidliyinə görə" medalına layiq görülüb.

Kitabları

1. İkinci simfoniya (poema)

2. Ürək nəğməsi

3. İlk addımlar

4. Xəzər sahillərində

5. Gənclik illəri

6. Şeirlər

7. Döyüş yollarında (poema)

8. Ana ürəyi

9. Unudulmuş yasəmən

10. Gecikmiş bahar

Adil Babayev 1977-ci il avqustun 19-da Bakıda vəfat edib. 2015-ci ildə Azərbaycan televiziyasında istehsal edilmiş “Adil Babayev. Ata olsam belə, ata istərəm” adlı qısametrajlı sənədli-bədii televiziya filmi ona həsr olunub.

Allah rəhmət eləsin!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(19.08.2025)

İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Azərbaycan Respublikasının əməkdar mədəniyyət işçisi Cəlil Vəzirov bütün şüurlu ömrünü Azərbaycan mədəniyyətinin, xüsusən, teatr sahəsinin təbliğinə həsr edibdir, bu gün onun anım günüdür və mənə belə gəlir ki, ən azı mədəniyyət işçiləri qədirşüsnaslıq göstərib onu yad etməlidirlər.

Cəlil Vəzirov 8 noyabr 1944-cü il tarixində Naxçıvanda doğulub. Azərbaycan Dövlət İncəsənət İnstitutunu bitirib. "Şərq qapısı" qəzetində işləyib, baş müxbir, ədəbiyyat və incəsənət şöbəsinin müdiri olub.

Cəlil Vəzirov Naxçıvan teatrı tarixinin, onun öncül nümayəndələrinin yaradıcılığının tədqiqatçısıdır. 21 kitab və broşürün, onlarca elmi-tənqidi məqalənin müəllifidir. Azərbaycan Teatr Xadimləri İttifaqının, Jurnalistlər və Yazıçılar birliklərinin üzvü, Teatr Xadimləri İttifaqı Naxçıvan Təşkilatının sədri olub.

2004-cü ildən Azərbaycan MЕА Naxçıvan Bölməsinin İncəsənət, Dil və Ədəbiyyat İnstitutunun Musiqi və Teatr şöbəsində elmi işçi işləyirdi.

Əsərləri

1. İbrahim Həmzəyev, B., 1982; Güldürən-ağladan,

2. Cavid dünyası

Mükafatları

- Qızıl dərviş

- R. Rza adına Beynəlxalq ədəbi mükafatları laureatı

CəlilVəzirov 19 avqust 2008-ciildə 63 yaşındavəfatedib.

Allah rəhmət eləsin!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(19.08.2025)

İlhamə Məhəmmədqızı, “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Sumqayıt təmsilçisi

Tanınmış sumqayıtlılar barədə söhbətlərimiz davam edir. Bu dəfə sizlərə Aqil Hüseynov barədə danışacağam.

Azərbaycan elminin və təhsilinin inkişafında öz dəsti-xətti ilə seçilən, elm yolunda yorulmadan çalışan professor Aqil Həmid oğlu Hüseynov 1955-ci ildə Cəbrayıl rayonunun yaşıllığı və saf bulaqları ilə tanınan Süleymanlı kəndində dünyaya göz açıb. Uşaqlıq illərinin pak kənd həyatı onda zəhmətsevərlik, təmkin və məqsədyönlülük kimi xüsusiyyətləri formalaşdırıb. Bu xüsusiyyətlər onun bütün ömrünə işıq salan yol nişanlarına çevrilib.

1972-ci ildə Sumqayıt şəhərindəki 15 nömrəli tam orta məktəbi müvəffəqiyyətlə bitirən gənc Aqil Hüseynov elə həmin il böyük bilik səfərinə çıxaraq Bakı Dövlət Universitetinə qəbul olub. Riyaziyyatçı və riyaziyyat müəllimi ixtisasına yiyələnən bu gənc üçün elm sadəcə peşə deyil, həyat amalı idi.

1982-ci ilin may ayından əmək fəaliyyətinə Sumqayıt Dövlət Universitetində başlayan Aqil müəllim burada əvvəlcə Hesablama Mərkəzində mühəndis-proqramçı, böyük mühəndis, EHM rəisi vəzifələrində çalışıb. Onun hər addımı peşəkarlığın və dəqiqliyin nümunəsinə çevrilirdi. 1990-cı ildən isə universitetin informasiya texnologiyaları kafedrasında pedaqoji fəaliyyətə başladı. Assistentdən professorluğa qədər yüksələn bu şərəfli yol onun zəhmətinin, bilik və bacarığının canlı sübutudur.

2010-2017-ci illərdə Sumqayıt Dövlət Universitetinin elmi katibi kimi çalışaraq təhsilin təşkilati inkişafına da mühüm töhfələr verib. 2017-ci ilin may ayından isə İnformasiya texnologiyaları kafedrasına rəhbərlik edərək yeni nəsil mütəxəssislərin yetişdirilməsi missiyasını davam etdirir.

Aqil Hüseynov elmi pillələri ardıcıllıqla, inamla fəth edib. Belə ki, Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetinin aspiranturasını bitirib, 1992-ci ildə texnika elmləri namizədi, 2015-ci ildə isə Kompüter elmləri ixtisası üzrə texnika elmləri doktoru elmi adını alıb.

Onun əmək fəaliyyəti Azərbaycan sərhədlərini çoxdan aşmışdır. Dünyanın nüfuzlu elmi jurnallarında dərc olunan 175-dən çox məqaləsi, informasiya texnologiyaları və intellektual layihələndirmə sahəsində yazdığı dörd monoqrafiyası, sözün əsl mənasında, elmi irsidir. Bu monoqrafiyalardan üçü xarici ölkədə işıq üzü görüb, təhsil ictimaiyyəti tərəfindən yüksək dəyərləndirilibdir. 

Professor bir sıra beynəlxalq nəzəri jurnalların redaksiya heyətinin üzvü olaraq, müxtəlif ölkələrdə keçirilən konfrans, simpozium və konqreslərdə məruzələrlə çıxış edərək Azərbaycanın elmi nüfuzunu yüksəltmişdir.

Aqil Hüseynov respublikamızda zəkalı kadrların hazırlanmasında da xüsusi rol oynamışdır. Onun rəhbərlik etdiyi dissertasiya şuralarında 24 iddiaçı texnika üzrə fəlsəfə doktoru elmi adını almış, bu gün ölkəmizin ali təhsil müəssisələrində və elmi-tədqiqat institutlarında uğurla çalışırlar.

O, pedaqoji fəaliyyəti ilə yanaşı, bakalavr və magistr hazırlığında müasirliyi təmin etmək məqsədilə çoxsaylı metodik işlər aparmış, 13 kitab və çoxlu dərs vəsaiti ilə nümunəvi xidmət göstərmişdir. Bu əsərlər informasiya texnologiyaları üzrə təhsil alan tələbələr və bu sahədə dərs deyən pedaqoqlar üçün dəyərli bələdçidir.

Aqil Hüseynovun illərlə davam edən səmərəli elmi-pedaqoji fəaliyyəti dövlət səviyyəsində də qiymətləndirilib. 30 noyabr 2012-ci ildə Təhsil nazirinin əmri ilə “Azərbaycan Respublikasının qabaqcıl təhsil İşçisi” döş nişanı, 2 noyabr 2017-ci ildə isə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı ilə “Tərəqqi” medalı ilə təltif olunmuşdur. Bu mükafatlar onun təkcə bir alim deyil, həm də Vətəninə sədaqətlə xidmət edən ziyalı olduğunu təsdiqləyir.

Bu gün professor Aqil Hüseynov informasiya texnologiyaları sahəsində təhsilin yenilikçi inkişafına, gənc kadrların yetişdirilməsinə və Azərbaycanın beynəlxalq bilik aləmində tanıdılmasına xidmət edən əsl ziyalıdır. Onun ömür yolu sübut edir ki, elmə, zəhmətə, Vətənə sevgi ilə yanaşan həyat heç vaxt unudulmur, zaman keçsə də iz qoyur.

Bəli, ömrünün müdriklik çağında olan professor Aqil Hüseynov ötən onilliklər ərzində qazandığı uğurlar, yetişdirdiyi tələbələr və informasiya texnologiyaları sahəsinə verdiyi töhfələrlə Azərbaycanın təhsil ictimaiyyətində seçilən simalardandır. Yarım əsrə yaxın elmi-pedaqoji fəaliyyətində o, yüzlərlə tələbənin yoluna işıq saçmış, ölkəmizin nəzəri potensialının güclənməsinə mühüm töhfələr vermişdir. Həmçinin Sumqayıt Dövlət Universitetinin ağsaqqallar şurasının sədri kimi də ictimai fəaliyyəti ilə seçilərək məsləhət və tövsiyələrini hər kəsdən əsirgəmir. Lakin Aqil müəllimi tamamlayan təkcə sadaladığım uğurları, ictimai fəallığı deyil, o həm də nümunəvi, xoşbəxt ailə başçısıdır. Həyat yoldaşı Rima xanım peşəkar həkim-pediatrdır. Yeganə oğlu Həmid ali təhsilli, doktorantdır, məsuliyyətli bir sahədə çalışır, İkinci Qarabağ müharibəsinin şanlı veteranıdır. Aqil müəllim bu gün iki gül kimi qız nəvənin qürurlu babasıdır.

Həmkarlarının, tələbələrinin və geniş elmi ictimaiyyətin hörmətini qazanan professor Aqil Hüseynovu yubileyi münasibətilə ürəkdən təbrik edir, ona möhkəm can sağlığı, uzun ömür və gələcək fəaliyyətində yeni-yeni nailiyyətlər arzulayırıq. Onun zəhməti, bilik və təcrübəsi gənc nəsillər üçün örnəkdir.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(18.08.2025)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı sizlərə Lirika saatında Cavid Fərzəlinin şeirlərinı təqdim edir.

***

Bir başqa doğulsam –,

Anam dəniz olsa,

Yenə əllərim oxşayar

sənə,

məmləkətimə!

Bir başqacür yaşasam,

Bir ağac olsam

Bahar ayağında.

Yenə yollarım dayanar sənə,

çiçəklərə.

Bir başqacür ölsəm,

Çiyinlərim yetim qalsa,

Yenə ovuclarım ağlayar sənə,

ayrılıqlara!

***

Evimizə payız gələndə

Ayağı saralır divarların,

Adamlar evlərinə bənzəyir:

Alça boylu, çinar sifətli.

Evimizin qabağında

Alça ağacı ayrılıqdan quruyur.

Gözü tökülür çiçəklərinin,

Üzü qaralır yarpaqlarının.

Uşaqkən daş atdığımız

Pəncərələrin ürəyin sındırdığımız üçün

İndi yağışların ürəyi yanmır çətirimizə.

Getsəm bu evdən,

Addımları balacalaşar göy üzünün,

Əlləri düşər beşikdən buludların.

Əllərimiz bahar gətirəndə

Çiçəklər günəşdən doğma olar itaətkar küçələrə.

Ancaq günəş köhnəlməz ağacların dilində.

Çünki dünənin gülüşündə dodaqları xatirədir günəşin.

AZADLIĞIN ŞƏKİLİ

Yıxasan bu şəkilin hirs divarlarını,

Tökəsən bir məzlumun ayaqlarına,

Bağrın yarasan edam kötüyünün,

Küçələrin ürəyi üsyankar ola.

Zamanın üzündən

Yerə çırpasan saat əqrəblərini.

Tutasan əlindən ölüm dəqiqələrinin,

Hər saniyən yaşaya, özgür qalasan!

Taleyini yaza biləsən yetim küçələrin,

Barmaqların boyun əyməyə

Tanrının qələminə!

Bir intihar ipindən çəkəsən əlini,

Göylər ölməyə, yaşaya gərək.

Gözlərin döyüşə div yuxusuyla,

Üzündən savaş düşməyə kaş,

Gedib durasan başqa şəkildə,

Yanından Tanrı getməyə kaş.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(18.08.2025)

Mənsurə Xələfbəyli,

yazıçı-publisist, AYB-nin üzvü, Turan ədəbi məclisinin həmsədri. “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün

Bəzən bir ailənin yazdığı ömür dastanı, bütöv bir millətin yaddaşına çevrilir. Əsrlərin kölgəsində dayanmış ulu çinar kimi -gövdəsi keçmişə söykənir, budaqları isə ümidlə sabaha boylanır. Atanın sinəsində döyünən tarix, oğulun baxışında böyüyür. Zaman dəyişsə də, ruh dəyişmir, çünki həm qan, həm torpaq eyni həqiqəti yaşadır.

Gürcüstanın Bolnisi rayonunun Faxralı kəndi sanki təbiətin qoynunda gizlənmiş incidir. Yazda yamyaşıl çöllərini bənövşə və lalələr bəzəyir, başı qarlı dağlar mavi səmanı qucaqlayır. Çayın səsi quş nəğmələrinə qarışır, axşamlar günəş qızılı şəfəqlərini kəndin damlarına səpir. Bu gözəlliklərin içində yaşayan insanlar da təbiət kimi saf, mehriban və zəhmətkeşdir. Kəndin ziyalıları, tanınmış simaları və qəhrəman övladları var. Onlardan biri Ramiz Babaşovdur.

Ramiz Babaşov 1965-ci il martın 22-də Faxralı kəndində dünyaya gəldi. 1983- 1985-ci illərdə sovet ordusunda xidmət etdi. Daha sonra Rusiyanın Buryatiya MSSR-də, Ulan-Ude şəhərində Daxili İşlər Nazirliyinin xüsusi milis məktəbində təhsil aldı və polis müfəttişi kimi çalışdı.

90-cı illərin əvvəllərində Qarabağdan gələn acı xəbərlər onun rahatlığını əlindən aldı. 1992-ci ildə hər şeydən keçib Vətənə dönərək Azərbaycan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyinə müraciət etdi və Gəncə şəhər Kəpəz rayon polis şöbəsində sahə müfəttişi kimi fəaliyyətə başladı.

Eyni illərdə Murovdağın sərt döyüş yollarında igidliyi ilə seçildi. Atəşin, soyuğun, aclığın içində hər güllə atanda qəlbindən bir səs hayqırırdı: “Vətən!”

1994-cü ildə atəşkəs imzalandıqdan sonra daxili işlər orqanlarında xidmətini davam etdirdi, İctimai Təhlükəsizlik Bölməsinin rəisi oldu və dəfələrlə fəxri fərman və medallarla təltif olundu. Amma müharibə hər igidin ürəyində görünməyən yaralar qoyur…  2017-ci il, 31 dekabr — gücləndirilmiş iş rejimində gecə növbəsində çalışarkən, səhərə yaxın qəfil halı pisləşmiş, beyin qanaması diaqnozu ilə xəstəxanaya yerləşdirilmişdi. Həkimlərin bütün səylərinə baxmayaraq, 13 yanvar 2018-ci ildə dünyasını dəyişdi.  Vətən uğrunda döyünən  ürək, torpağın qoynunda susdu.

2002-ci il iyulun 2-də Gəncədə bir oğul dünyaya gəldi - Bəhman Ramiz oğlu Babaşov. Atasını uşaq yaşda itirsə də, onun igidliyi, sədaqəti və mübarizə dolu həyatını anası Elmira xanımdan dinlədi.

Bir gün tarix yenidən qapını döydü. 44 günlük Vətən müharibəsi başlandı. Gənc oğul atasının yolunu davam etdirərək silaha sarıldı. Səngərin palçığında, gecənin vahiməli sükutunda, güllələrin vıyıltısında sanki atasının səsini eşidirdi:

-Səninlə qürur duyuram, oğlum!

Bəhman Füzuli, Cəbrayıl, Qubadlı, Zəngilan və Hadrut döyüşlərində vuruşdu, Qubadlı istiqamətində gedən ağır döyüşlərdə mühasirəyə düşdü.

O, Prezident İlham Əliyevin sərəncamı ilə “Füzuli”, “Cəbrayıl” və “Şuşanın azad olunmasına görə” medalları ilə təltif olundu.

Qəhrəmanlığı ilə tarix yazan Bəhman Babaşov xalqın qürur mənbəyidir. O, Vətən yolunda canını sipər edən igidlərdən biri kimi müharibə veteranı adını şərəflə daşıyır. Xalq olaraq övladlarımıza ömür boyu borcluyuq - azad torpaqlar onların qanı və qəhrəmanlığı ilə Vətən adını daşıyır.

Bu, yalnız ata ilə oğulun hekayəsi deyil - iki nəsilin ruhunu birləşdirən, qanla və şücaətlə yazılmış müqəddəs Vətən dastanıdır. Burada irs maddi sərvət yox, şərəf, qətiyyət və Vətənə sonsuz bağlılıqdır.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(18.08.2025)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Güney Azərbaycan Poeziyası Antologiyası layihəsində Təbriz təmsilçimiz Əli Çağlanın növbəti təqdim etdiyi şair Xiyavda yaşayan Sürəyya Xəliq Xiyavlıdır.

Sürəyya Xəliq Xiyavlı

Xiyav

BİR TİKƏ ŞEİR

Ürəyimə bir tikə düşüb

Ağrısı yox

Sadəcə radiolojist doktor çəkən şəkildə;

Bir günəş görünür.

Bu gün şeir oxuyanda

O qədər tamsındım

Sözcüklər yapışdı bir-birinə

Dadlı bir tikə oldu

Həyəcandan, düşdü ürəyimə.

Bu tikələrə alışmışam

Hərdən, dağ şəkilindədir

Hərdən ağac

Hərdən günəş, quş, ulduz, ay...

Xəstə deyiləm

Bunu nədən qəbul etmisiniz doktor?!

Lütfən etiraf edin...

Günəşə bənzər şeir tikəsi haqqında,

Şəkildən şəkilə düşən tikələr haqqında

Heç bir şey bilmirsiniz!

Çörək verirsiniz getmir

Su içirdirsiniz getmir

Dava-dərmanla ərimir.

Hərdən işıq səsi gəlir gözlərimdən

Hərdən günəş qanad çalır çiyinlərimdə

Bu tikə nə gedər,

Nə əriyər

Öldürməz

İncitməz

Siz, məni incidirsiniz!

Bir tikə şeir düşüb ürəyimə

Min günəş, vücudumu sarır.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(18.08.2025)

Nemət Tahir, “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Qarabağ təmsilçisi

Heç vaxt evlənməmiş və övlad sahibi olmamış yazıçı Frans Kafka (1883-1924) Berlindəki bir parkda gəzərkən, ən sevdiyi gəlinciyini itirdiyi üçün ağlayan balaca bir qız uşağıyla tanış olur. Kafka uşaqla birlikdə, gəlinciyi axtarır, amma tapmır...

Ertəsi gün onunla gəlinciyi axtarmaq üçün yenidən görüşmək istədiyini söyləyir. Fəqət yenə tapa bilmirlər. Kafka, qıza gəlincik tərəfindən yazılmış bir məktub verir. Məktubda "Lütfən ağlama, dünyanı görmək üçün bir səyahətə çıxdım. Sənə macəralarım haqqında yazacam" - deyilirdi.

Beləcə Kafkanın həyatının sonuna qədər davam edəcək bir hekayə başlayır. Kafka balaca qıza gəlinciyin macəralarından ibarət olan məktublarını oxuyar və sonra uşağın xoşuna gələn söhbətlər edərdi. Sonda Kafka Berlinə dönmədən öncə gəlinciyi qıza qaytarır, yəni mağazadan yenisini alıb qıza verir.

"Mənim gəlinciyimə bənzəmir" - deyən balaca qıza Kafka gəlinciyin yazdığı başqa bir məktubu da verir: "Səyahətlərim məni dəyişdirdi".

Balaca qız yeni gəlinciyini qucaqlayır və özünü çox xoşbəxt hiss edir.

Bir il sonra Kafka ölür. İllər sonra yeniyetmə olan qız gəlinciyin içindən bir məktub tapır. Məktubda yazılmışdı:

“Yəqin ki, sevdiyin hər şeyi itirəcəksən, amma sonda sevgi başqa bir şəkildə sənə geri dönəcək...

İmza: Frans Kafka”

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(18.08.2025)

Elman Eldaroğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Deyir ki:- “Poeziyaya gələndə hərfləri təzə öyrənmişdim. Bir dəfə rəhmətlik atamla o zamanki yeganə televiziya kanalı, Az TV-ni izləyirdik. Məktəbli bir qız Bəxtiyar Vahabzadənin "Ana" şeirini söyləyirdi. Atam köks ötürüb dedi ki, kaş mənim də üç övladımdan biri şeir yazardı. Dedim, nə var ki, şeir yazmağa. Mən yazaram. Elə o vaxtdan, hər gecə atam zavoddan yorğun işdən gələndən sonra, rəsm albomuma yazdığım “şeirlərimi” atama oxuyurdum. Sonra uzun illər yazmadım…”

Onu “Facebook” sosial platformasından tanıyıram, necə deyərlər, üzünü görmədiyim dostlarımdandır. Heç bilmirəm, harada çalışır, nə işlə məşğul olur, bircə onu bilirəm ki, istedadlı xanımdır...

“Asosial insanam, özümü sosial şəbəkələrdə daha rahat ifadə edə bilirəm. Qoy, elə aktivliyim də, “məşhurluğum” da sosial şəbəkədə qalsın. Həmişə deyirəm ki, mən dördayaqlılardan yox, ikiayaqlılardan qorxuram. Düzdür, meşədə ayı ilə rastlaşsaydım, bəlkə də qorxardım. Adətən xanımlar, itdən, pişikdən qorxurlar. Amma onlara deyirəm, qorxmayın, rahatlıqla keçin gedin. Siz heyvanlara dəyməsəniz onlar sizə toxunmazlar.”- söyləyir.

Şairi tanımağa nə var ki? Yetər ki, bir neçə şeirini oxuyasan. Mən də sosial şəbəkədən onun bir neçə şeirini tapıb oxudum. “Şəhid evi” şeirində yazır:

Mən elə bir məmləkətdə doğuldum ki,

Gənc ömürlər, yarpaqlardan öncə solur.

Köçəri quşlardan öncə, şəhidlər uçur cənnətə

Belə gəlir payız fəsli bu yerlərə.

Bahardan doymayan pöhrələr…

Atadan doymayan körpələr…

Xəzan anaların saçından başlayır burda.

Torpaq ataların ürəyindən başlayır çürüməyə…

Mən elə bir məmləkətdə doğuldum ki,

Şəhid evləri, UÇUQ-SÖKÜK damlardan asılmış

TƏZƏ bayraqlardan bəlli olur...

Mən elə bir məmləkətdə doğuldum ki,

Kişilər ya şəhid olur ölür,

Ya da utandığından ölür...

Bu gün yaşadığımız həqiqətləri gözəl ifadə etməyibmi? Bu poeziya nümunəsində həm giley-güzar, həm biganəlik və həm də qeyrət hiss olunmurmu? Və ya məhəbbət şeirlərindəki həsrət yanğısını duymamaq mümkün deyil. Obrazlı desək, sanki bu yanğını təsəllinin vasitəsilə soyutmağa çalışır. Və “Soyuq əllər” şeirində yazır:

Ayrı-ayrı yaşayırıq,

Eyni hava, eyni şəhər

Sən o yanda, mən bu yanda

Eyni gecə, eyni səhər.

İsitdiyin əllər indi

Soyuqdur sənsiz boş qalıb

Barmağının ucunadək

Darıxıram, yada salıb.

Bir çırpınır iki ürək,

Gecələrin birindəyik

Buludlar da sevdamıztək

Qaralıb, qəm içindəyik.

Pay gətirir sənə yellər

Dəli bir eşq, şirin yuxu

Məndə qalsın soyuq əllər

Yuxusuzluq, bir də qoxun...

Deyir ki:- “Bir dəfə sosial şəbəkədə də bununla bağlı paylaşmam vardı: Elə etki, bir də şeir yazmayım, mən xoşbəxt olanda yaza bilmirəm. Yazmasam, demək ki, başım xoşbəxtliyimə qarışıb. Təki xoşbəxt olaq, bütün xanımlara, bunu arzu edirəm.”

Bəlkə də bu söhbəti heç açmazdım. Şəxsən tanımıram deyə, haqqında danışmağa sözüm çox azdır. Onun “Facebookda” paylaşdığı şeirlərini və eləcə də müxtəlif statuslarını oxuyub bu kövrək ruhlu şair xanımın səmimiyyətinə biganə qala bilmədim. Günel Balakişini deyirəm...

“Nifrət ürəkdə qalmağın bir formasıdır. Sevgimin ən çarəsiz halında nifrətinə də razıyam. Sevmirsənsə, nifrət et. Yetər ki, unutma məni. Nifrət ümiddir. Nifrət nə zamansa yenidən sevilmək ehtimalıdır. Unudulmaqsa sondur. Unutma məni, unutma...”- söyləyir…

Avqustun 16-sı Günel xanımın növbəti ad günüydü. Şənbəyə düşdü, təbrik edə bilmədik. Onu bu münasibətlə bu gün təbrik edir, möhkəm can sağlığı, yaradıcılıq uğurları arzulayırıq. Gec olar, güc olar.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(18.08.2025)