İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyatvə incəsənət”

Bu gün yazar Yaşar Əliyevin doğum günüdür. O, şair Ramiz Rövşənin qardaşıdır. Və adətən hər yerdə də onu bu cür təqdim edirlər. Əlbəttə, Xalq şairi Ramiz Rövşən adı çox ucadır, çox təmtəraqlıdır, adının onun adı ilə qoşa çəkilməsi böyük fəxrdir, qürurdur. Amma Yaşar Əliyev özü olaraq da öz adını çoxdan təsdiqləyibdir.

Yaşar Əliyev 1963-cü il may ayının 3-də Bakının Əmircan kəndində anadan olub. Burada 226 №-li orta məktəbi bitirdikdən sonra ordu sıralarında xidmət edib. Azərbaycan Dövlət Universitetinin Jurnalistika fakültəsində təhsil alıb. Eyni zamanda Bakının Nizami rayonunda Yeyinti ticarəti idarəsində komsomol katibi olub. Sonra "Azərbaycanfilm" kinostudiyasında rejissor assistenti, Azərbaycan Bədii Tərcümə və Ədəbi Əlaqələr Mərkəzi "Xəzər" jurnalında şöbə müdiri, Azərbaycan Dövlət Teleradio Yayımı Komitəsində redaktor, Suraxanı rayon İcra hakimiyyətində şöbə müdiri, Əzizbəyov rayon İcra hakimiyyəti başçısının müavini vəzifələrində işləyib.

1995-ci ildən "525-ci qəzet"in, 2005-ci ildən isə "Xəzər" jurnalının redaktorudur.

Bütün bu illər ərzində dövri mətbuatda hekayə və məqalələrlə çıxış edib. İlk mətbu hekayələri -"Canavar" və "Oğul" 1987-ci ildə "Ulduz" jurnalında çıxıb. Xuan Rulfonun "Pedro Paramo" romanını, Matilda Urrutianın "Pablo Neruda ilə birlikdə yaşanan ömür" adlı xatiratlar toplusunu Azərbaycan dilinə çevirib. Hekayələri bir sıra xarici dillərə tərcümə olunub. Ssenarisi əsasında "Divar" - eyniadlı film çəkilib. 

Kitabları:

Yeddi (hekayələr)

Tərcümələri:

Xuan Rulfo. Pedro Paramo (roman)

Matilde Urrutia. Pablo Nerudayla yaşanan ömür

Mükafatları:

21 iyul 2010-cu ildə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev tərəfindən Azərbaycan milli mətbuatının inkişafındakı xidmətlərinə görə "Əməkdar mədəniyyət işçisi" fəxri adına layiq görülüb.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(03.05.2025)

Nigar Həsənzadə, "Ədəbiyyat və incəsənət"

Bu gün Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi və Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyi tərəfindən təşkil edilən, Akif Əsgərovun (1940-2023) 85 illik yubileyinə həsr olunan “Ruhun Sədası” adlı fərdi sərgisi fəaliyyətə başlayacaq.

Ekspozisiyada muzey və əksəriyyəti ailə kolleksiyasından olmaqla ümumilikdə 60-dək dəzgah heykəltəraşlığı nümunəsi yer alıb.

Bu sərgi Azərbaycan təsviri sənətinin inkişafında mühüm rol oynayan Akif Əsgərovun  dəzgah heykəltəraşlığı sahəsində yaratdığı əsərləri təqdim etməklə izləyicini  sükut içərisində ruhun sədasını dinləməyə çağırır.

Sərgi 3 sentyabr 2025-ci ilədək davam edəcək. 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(03.05.2025)

İmran Verdiyev, Azərbaycan Respublikasının Əməkdar müəllimi. “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Oğuz təmsilçisi

Azərbaycanın hər bir guşəsində olduğu kimi, Oğuz rayonunda da şəhidlərimizin xatirəsi daim uca tutulur, müntəzəm olaraq onların anım günləri keçirilir və adlarının əbədiləşdirilməsi üçün tədbirlər görülür.

Bu günlərdə də bir neçə belə mərasim olub.

BEYRƏK FEYZULLAYEV

Vətən müharibəsinin şəhidi "Azərbaycan bayrağı" ordenli Beyrək Fezullayevin doğum günündə xatirəsi anılıb.

Anım tədbirində YAP Oğuz rayon təşkilatının sədr müavini Mehman  Ramazanov, Oğuz Rayon İcra Hakmiyyətinin əməkdaşları, şəhid ailələri, rayon ictimaiyyətinin nümayəndələri, Baş Daşağıl kənd məktəbinin müəllim və şagirdləri, mədəniyyət işciləri, Baş Daşağıl ərazi İcra Nümayəndəliyinin və Bucaq bələdiyyəsinin əməkdaşlari Xüsusi Təyinatlı Qüvvələrin kiçik giziri, Vətən müharibəsində xüsusi şücaət göstərərək döyüşüb, qəhrəmancasına şəhadətə yüksəlmiş şəhid Beyrək Fezullayevin doğum günü ilə əlaqədar şəhidin Baş Daşağıl kəndində yerləşən məzarını ziyarət edib, məzarı önünə gül-çiçək dəstələri düzərək əziz xatirəsini ehtiramla yad ediblər. Daha sonra şəhidin böyüyüb boya-başa çatdığı ünvana gedilərək ailə üzvləri ziyarət edilib.

Qeyd edək ki, Beyrək Seyfulla oğlu Fezullayev 30 aprel 1997-ci ildə Oğuz rayonu Baş Daşağıl kəndi, Malıx yaşayış sahəsində anadan olub.

2015-2016-cı illərdə Naxçıvan Muxtar Respublikasında həqiqi hərbi xidmət keçib. Daha sonra Mingəçevir şəhərində müddətdən artıq həqiqi hərbi xidmət hərbi qulluqçusu kimi kəşfiyyat bölüyündə xidmətə başlayıb. 2018-ci ildə SAT kurslarına daxil olub. 6 aylıq ağır kurslardan sonra kursu uğurla başa vurub sertifikat əldə edib.  

Beyrək Fezullayev 2020-ci il sentyabrın 27-də Azərbaycan və Ermənistan arasında başlanan 2-ci Qarabağ müharibəsi zamanı Füzuli-Cəbrayıl istiqamətində gedən gərgin döyüşlərdə savaşıb. Adı kimi dastan yazıb. 2020-ci ilin oktyabr ayında Füzulinin kəndlərindən birində gecə təxminən 02:00, 03:00 radələrində düşmənlə təxminən 10 metr məsafədə üz-üzə döyüşdə olublar. 22 XTQ döyüşçüsü 49 ermənini məhv edib. 2 şəhid 5 yaralı olub. O, 2 şəhiddən biri Beyrək idi. 3 metr məsafədən 4-5 güllə dəyib Beyrəyə. Ona atəş açan ermənini şəxsən özü öldürüb. Yaralı vəziyyətdə 1 saata yaxın döyüşməyə davam edib. Təəssüf ki, daha artıq dözə bilməyib və şəhid olub. Şəhid olmamışdan 2 gün əvvəl tək başına NSV pulemyotu ilə düşmənin içində 3 nəfər şəxsi heyəti olan BMP texnikasını içindəki şəxsi heyətlə birgə partladıb.

Yanında döyüşən yoldaşları deyir ki, ümumi 30-a yaxın erməni məhv edib, süngü-bıçaq ilə bir neçə ermənini öldürüb. Dostları deyir ki, çox mərd və qorxubilməz insan idi. Beyrək 4 oktyabr 2020-ci ildə Füzuli-Cəbrayıl istiqamətində gedən gərgin döyüşlərdə şəhid olub.

Beyrək 5 oktyabr 2020-ci ildə Oğuz rayonu Baş Daşağıl kənd qəbiristanlığında dəfn olunub. Ölümündən sonra Azərbaycan Respublikasının Prezidentinin sərəncamlarına əsasən "Azərbaycan bayrağı" ordeni, "Fizulinin azad olunmasına görə", "Cəbrayılın azad olunmasına görə", "Vətən uğrunda" və "Hərbi xidmətlərə görə" medalları ilə təltif olunub.

TURAL MƏMMƏDOV

Oğuz rayonunda Vətən müharibəsi şəhidi, "Azərbaycan bayrağı" ordenli Tural Məmmədovun 30- cu doğum günü də ehtiramla anılıb.

Anım tədbirində YAP Oğuz rayon təşkilatının sədr müavini Mehman Ramazanov, Rayon İcra Hakmiyyətinin əməkdaşları, şəhid ailələri, Sincan kənd tam orta məktəbinin kollektivi, Sincan Ərazi İcra Nümayəndəliyi və Sincan bələdiyyəsinin əməkdaşları, mədəniyyət işciləri, din xadimləri və kənd sakinləri Azərbaycan Silahlı Qüvvələrin giziri , Vətən müharibəsində xüsusi şücaət göstərərək döyüşüb qəhrəmancasına şəhadətə yüksəlmiş şəhid Tural Məmmədovun doğum günü ilə əlaqədar şəhidin Sincan kəndində yerləşən məzarını ziyarət edib, məzarı önünə gül-çiçək dəstələri düzərək əziz xatirəsini ehtiramla yad ediblər. Daha sonra şəhidin böyüyüb boya-başa çatdığı ünvana gedilərək ailə üzvləri ziyarət edilib.

Tural Arif oğlu Məmmədov 01 may 1995-ci ildə Oğuz rayonunun Sincan kəndində anadan olmuşdur. 2013-cü ildə Azərbaycan Silahlı Qüvvələrində müddətli həqiqi hərbi xidmət keçmişdir. Əsgəri xidmətini başa vursa da Azərbaycan Ordusunda xidmətini davam etdirmişdir. Tural Məmmədov 2016-cı ildə Aprel döyüşlərində iştirak etmişdir. Tank komandiri olan gizir Tural Məmmədov 2020-ci il sentyabrın 27-də Azərbaycan və Ermənistan arasında başlanan 2-ci Qarabağ müharibəsinin ilk günündən döyüşlərdə iştirak etmişdir. Tural Məmmədov Suqovuşanın və Talış kəndinin azad olunması uğrundakı döyüşlərdə iki dəfə yaralanmış, həkimdən icazəsi olmasına baxmayaraq yenidən döyüşlərə qatılıb və Ağdərə istiqamətində gedən döyüşlərdə qəhrəmancasına vuruşaraq şəhid olmuşdur. Məmmədov Tural oktyabrın 29-da Oğuz rayonunun Sincan kəndində dəfn olunmuşdur. Ölümündən sonra Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamları ilə  "Azərbaycan Bayrağı" ordeni, "Laçının azad olunmasına görə", Suqovuşanın azad olunmasına görə" və "Vətən uğrunda" medalları ilə təltif olunmuşdur.

Oğuz rayon Sincan kəndindəki küçələrdən birinə şəhidimizin adı verilərək əbədiləşdirilmişdir.

İNTİQAM CƏMALƏDDİNOV

Oğuz rayonunun Muxas kəndində isə birinci Qarabağ müharibəsi şəhidi Cəmaləddinov İntiqam Həsən oğlunun anım günü qeyd olunub. Anım günündə Muxas kənd sakinləri , Muxas kənd Diyarşünaslıq evinin əməkdaşları , kitabxana əməkdaşı və məktəblilər iştirak edib. Şəhidlərin əziz xatirəsi bir dəqiqəlik sükutla yad edilib. Sonra onların ruhuna dualar oxunub. Şagirdlərin ifasında ədəbi- bədii kompozisiya dinlənilib. Sonda şəhidlərin məzarına gül dəstələri qoyulub.   

Rayonun Bucaq kənd tam orta ümumtəhsil məktəbində bir neçə ay bundan əvvəl inşasına başlanmış, Bucaq kənd şəhidlərinin xatirəsini əbədiləşdimək məqsədilə tikilmiş" Şəhidlər bulağı" nın açılışı olub. Tədbirdə Oğuz rayon İcra Hakimiyyətinin nümayəndəsi Vasif İsgəndərov, Şəhid valideynləri, Bucaq kənd İcra nümayəndəliyinin rəhbəri F. Qurbanov, bələdiyyə sədri R. Əhmədov, məktəbin təqaüdə çıxan müəllimləri S. Rüstəmova, A. Rəşidov, Q. Abdullayev və digər şəxslər iştirak etmişdir. Tədbirin bədii hissəsini X sinif şagirdləri davam etdirmişdir.Şəhid valideynlərinin çıxışları, kənd şəhidlərin anılması, şagirdlərin bir-birindən maraqlı kompzisiyaları tədbirin yüksək səviyyədə təşkil olunduğunu göstərirdi.

Oğuz şəhidlərinin timsalında Azərbaycanın ərazi bütövlüyü uğrunda canlarından keçmiş bütün şəhidlərə Allahdan rəhmət diləyirik!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(03.05.2025)

İmran Verdiyev, Azərbaycan Respublikasının Əməkdar müəllimi. “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Oğuz təmsilçisi

Onun rəsmi adı və soyadı belə idi: Nağıyev Abbas Ələkbər oğlu. Sözün həqiqi mənasında unudulanlardandır. Həm də elə unudulanlardandır ki, nə anadan olduğu gün, nə ölüm tarixi dəqiq məlum deyil. Heç şəklini də tapmaq mümkün olmadı. Halbuki bir zamanlar çox məşhur idi. Ölkənin tütək, zurna və klarnet ifaçıları arasında böyük hörməti vardı, ifalarını sevə-sevə dinləyirdilər.

L.Azərinin “Mədəniyyət” qəzetinin 18 mart 2022-ci il tarixli sayında dərc olunmuş “Unudulmaz balaban ustası və ifaçısı” məqaləsində ölkənin tanınmış balaban ustadları sırasında Əli Kərimov, Bəhruz Zeynalov, Məmmədnaib  Hacıyev, Mübariz Atayev, Həsrət Hüseynov, Ağasəf Seyidov və başqaları ilə yanaşı Abbas Nağıyevin də adı çəkilir.

Abbas 1932-ci ildə  Oğuz (keçmiş Vartaşen) rayonunun Yaqublu  kəndində anadan  olmuşdu. İlk təhsilini Yaqublu  kənd ibtidai məktəbində almışdı.

Uşaq ikən atasını  itirmiş, anası Ballının himayəsində qalmışdı. Ballı arvad ona həm ana, həm də ata olmuşdu. Çox vaxt onu “Ballıoğlu” deyə çağırardılar. Uşaqlıq və gənclik illəri maddi  ehtiyac  içərisində  keçmişdi. 

Tütək və zurna  çalmağı atalığı Əlyar  kişidən  öyrənmişdi. Həmyaşıdlarının dediyinə görə, atalığının tütək və zurnasını, özünün qamışdan düzəltdiyi  tütəyi əlindən  yerə  qoymazmış.

1940-cı illərdə TPM-də (texniki peşə məktəbində) oxumaq üçün Bakıya göndərilmişdir. Həmin  vaxtdan da orada  məskunlaşmışdır.

Sənətə - musiqiyə olan sevgi və həvəs  onu Bakının qaynar mədəni  mühitinə  cəlb  etmişdi. Bir sıra tanınmış müğənni  və ifaçılarla (Ə.Dadaşov, H.Bayramov, A.Əliyev, T.İsmayılova, Ə.Əliyev, Ş.Ələkbərova, V.Qədimov və b.)  yaradıcılıq  əlaqəsi saxlamış,  çoxlu  toy  və  məclislər keçirmişdir.

O, balaban və tütək alətləri hazırlayan, eyni zamanda bu alətlərdə ifa edən, müşaiyətinə dövrün tanınmış klarnet ifaçılarının xüsusi önəm verdikləri məşhur Məmmədnaib Hacıyevlə yaxından dostluq etmişdir.

 Abbasın Nuxa (Şəki) musiqiçiləri ilə də sıx əlaqəsi olub. Deyilənə görə, o, məşhur zurnaçı  şəkili  Ələfsərlə də  dostluq  edirmiş. Şəkili Ələfsər Abbasın  ölümündən bərk  sarsılmış və düz  40 gün  heç nə  çalmamışdır.

Abbas gözəl ifaçılıq məharətinə malik idi. Tütək, zurna və klarnetdə  ifa etdiyi melodiyalar 1960-cı illərdən etibarən Azərbaycan radiosunda  səsləndirilməyə başlanmışdır. Mən özüm şəxsən ötən əsrin 70-ci illərində onun radiodakı ifalarına dəfələrlə qulaq asmışam. Çox güman ki, həmin ifalar hələ də radionun arxivində - fondunda  qalır. 

Bakı şəhər Sovetinin YSM  tərəfindən val yazısı  buraxılmışdır. Valda T.İsmayılovanın oxuduğu mahnılarla yanaşı Abbasın "Şirvan şikəstəsi”  xalq melodiyası da verilmişdir. Burada onu balabanda   E.Abdullayev, nağarada  A.İmanov müşaiyət  edirdi. (20-22 il bundan əvvəl həmin val yazısı məndə idi. Dinləmək üçün başqalarına verdim. Amma qaytarmadılar. Kimə verdiyimi də yada sala bilmirəm. Beləcə val yazısı it-bat oldu)

A.Nağıyev qısa bir müddət Oğuz Rayon Mədəniyyət Evində də işləmişdir.

O, doğma kəndi ilə əlaqəsini heç vaxt  kəsməmişdir. Kəndə gələndə çox vaxt qohumu, kolxoz sədri A.İsmayılovun evində qalardı. Kənd sakinlərindən D.İsmayılov, Q.Rzayev, A.Verdiyev, Ə.İsayev, S.Kazımov, məşhur zurna ustası V.Musayevlə yaxın dost idi. Onun kənddə  keçirdiyi  toylar  hələ də  çoxlarının  yadından  çıxmayıb. “Ballıoğlu”- Abbas çalanda bütün  məclis sükuta  qərq olar, rəqs edənlər  həzin  musiqinin  müşaiyəti  ilə  süzməkdən   yorulmazdılar.

 Abbas  öz ilhamını  doğma kəndi  Yaqublunun saf, Güllüdağın gül qoxulu havasından, andına-inamına,  sədaqətinə  bütöv  adamlarından  alırdı. AYB-nin, Rəssamlar və Jurnalistlər İttifaqlarının üzvü, “İncəsənət” qəzetinin redaktoru, Mədəniyyət və incəsənət Universitetinin müəllimi olmuş mərhum Ə.İbrahimov Abbas haqqında danışanda deyərdi ki, “onun ifalarını hər dəfə dinləyəndə yadıma Yaqublunun gün altındakı göy əski kimi ağarıb, rəngi  kürən atların  yalına  çalan,  sürtülüb  köhnəlmiş  sədəfə  oxşayan  torpağı düşür”. 

Abbas Nağıyev 1970-ci illərdə Bakı  şəhərində  vəfat  etmiş  və  orada da dəfn  olunmuşdur.

Qeyd: Yazının əvvəlində qeyd etdiyimiz səbəbə görə yazımıza Abbasın şəklinin yerinə onun anadan olduğu doğma kəndinin şəklini qoyduq.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(02.05.2025)

Nigar Xanəliyeva, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondu ilə “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının birgə Qədim türklər layihəsində növbəti yazını təqdim edirik.

Xəzər Türkləri və onların qurduğu Xəzər Kağanlığı Orta əsrlərdə Avrasiyanın siyasi və mədəni tarixi baxımından mühüm rol oynamış bir türk dövlətidir. Bu dövlət, xüsusilə VII-X əsrlər arasında Qafqaz, Xəzər dənizi ətrafı, Volqa və Dnepr çayları ətrafında geniş bir ərazidə hakimiyyət sürmüşdür.

  Xəzər Türkləri kimlər idi?

 Xəzərlər, ümumi mənada Göktürklərin bir qolunu təşkil edən Türk əsilli köçəri bir xalq idi. Əslən Orta Asiyadan çıxaraq qərbə doğru köç etmiş, VI əsrdə Göktürk Kağanlığının tərkibində yer almışlar. Göktürk dövləti zəiflədikdən sonra isə öz müstəqil dövlətlərini qurmağa başlamışlar.

  Xəzər Kağanlığının yaranması. Xəzər Kağanlığı təqribən 630-cu illərdə qurulmuş və X əsrin sonlarına qədər davam etmişdir. Paytaxtları əvvəlcə Balanjar, daha sonra İtil (və ya Atil) şəhəri olmuşdur. Bu dövlət əsasən kağanlıq sistemi ilə idarə olunurdu; yəni dövlətin başında "kağan" titullu bir hökmdar dururdu, lakin real idarəetmə çox zaman "bək" (və ya yabğu) adlanan vəzirdə olurdu.

  Dini müxtəliflik və yəhudiliyin qəbulu. Xəzər Kağanlığı dünyanın nadir multikultural dövlətlərindən biri olmuşdur. Əhalisinin müxtəlif hissələri tengricilik, xristianlıq, islam və yəhudilik kimi fərqli dinlərə mənsub idi. Maraqlı cəhət isə odur ki, Xəzər kağanları yəhudiliyi dövlət dini kimi qəbul etmişdir (təqribən 8-ci əsrdə). Bu, onların müsəlman ərəblərlə və xristian Bizansla olan siyasi münasibətlərində balans siyasəti aparmaq məqsədi daşıyırdı.

  İqtisadi və ticarət həyatı. Xəzər Kağanlığı İpək Yolunun şimal qoluna nəzarət etdiyi üçün çox zəngin ticarət mərkəzi olmuşdur. Volqa çayı vasitəsilə Skandinaviya və Şərqi Avropa ilə Orta Asiya və Yaxın Şərq arasında ticarət əlaqələri qurulmuşdur. Ərəb, fars və yəhudi mənbələrində Xəzərlərin gümüş pullarla geniş ticarət apardığı qeyd olunur.

  Ərəb-Xəzər müharibələri. VII-VIII əsrlərdə Xəzərlər ilə Əməvi və Abbasi xilafətləri arasında Volqa və Qafqaz bölgələrində bir sıra müharibələr baş vermişdir. Ərəb mənbələri bu dövrdə Xəzərləri ciddi bir hərbi güc kimi qeyd edirlər. Bu müharibələrdə Xəzərlər əsasən Qafqaz dağlarında və Dərbənd keçidində müdafiə mövqeyi tutmuşlar.

  Süqutu. X əsrdə Xəzər Kağanlığı daxili çəkişmələr və xarici təzyiqlər nəticəsində zəifləməyə başladı. Xüsusilə knyaz Svyatoslavın 965-ci ildə İtil şəhərini tutması bu dövlətin süqutunun başlanğıcı oldu. Bundan sonra Xəzər siyasi nüfuzunu itirdi və tarix səhnəsindən silindi.

  Əhəmiyyəti. Xəzər Kağanlığı Türk və dünya tarixində bir neçə cəhətdən önəmlidir:

• İlk dəfə yəhudiliyi dövlət dini kimi qəbul etmiş türk dövləti olmuşdur.
• Multikultural və dini dözümlübir sistem qurmuşdular.
• Orta əsr ticarət yollarına və Avrasiya geopolitikasına ciddi təsir göstərmişlər.
• Xəzər dili, Orxon-Yenisey türk dil qrupuna daxil olan bir türk dili idi və bugün də dilçilər üçün maraq mövzusudur.

Nəticə.

Xəzər Türkləri və onların Kağanlığı, tarixdə siyasi, dini və iqtisadi baxımdan çox önəmli bir yerə sahib olmuşdur. Onların qurduğu dövlət modeli, ticarət siyasəti və dini tolerantlıq anlayışı o dövr üçün müasir sayılacaq dəyərlərə sahib idi. Xəzər Kağanlığı, Türk tarixi və Avrasiyanın mədəni inkişafında mühüm rol oynamış bir sivilizasiya nümunəsidir.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(02.05.2025)

Elman Eldaroğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Səliqə-səhmanı xoşlayan, olduqca intizamlı xanımdır. Özünə xüsusi dəftər də ayırıb. Getdiyi yerləri, səfərlərini yaddaş üçün oraya qeyd edir. Əvvəllər toylara gedəndə səsini qorumaq məqsədilə özüylə birdəfəlik çay bükümləri, hətta su da aparardı. Sonra düşünüb ki, adamı gərək Allah qorusun, bu çıxış yolu deyil...

“Toylara gedəndə özümlə termos aparırdım. Sonra fikirləşdim ki, durub oxuyanda termosu əlimdə saxlayan deyiləm ki. Üzümü o yana tutan kimi niyyəti pis olan etdiyini edəcək. Və anladım ki, düz eləmirəm, qorxmağına dəyməz. Ona görə də, bu vərdişimi tərk etdim. Doğrudur, səs tellərimi yenə də qoruyuram. Məsələn, səhnəyə çıxmamışdan öncə soyuq su içmirəm, istiotlu yeməklər, plov yemirəm. Belə də, heç kimlə düşmən münasibətim, ədavətim də yoxdur. Elə insanlarla ünsiyyət qururam ki, sonra nə onlardan, nə özümdən xoflanmayım. Heç kimdən pislik də görməmişəm, əslində sevildiyimi görürəm. Bunu da özümə mənəvi xəzinə hesab edirəm.”- söyləyir.

Sevdiyi səslər çoxdur. Son illər məşhurlaşan müğənnilərdən İlahənin, Kamilə Nəbiyeva bacılarının, Mirələm Mirələmovun, Sərxan Bünyadzadənin, Səbinə Ərəblinin, Ayşən Mehdiyevanın, Zabitə  Əliyevanın səslərini çox bəyənir. Amma hardansa televiziyalara yol tapan, istedadsız adamları görəndə əsəblərini cilovlaya bilmir...

Deyir ki:- “Bu məni çox narahat edən məsələdir. Əvvəllər qarşımızda Şövkət Ələkbərova, Gülxar Həsənova, Rəşid Behbudov, daha neçə-neçə böyük sənətkarlar var idi, deyirdim onlar olan yerdə mənə söz demək düşməz. Amma indi yaşımın o həddinə gəlmişəm ki, danışa bilərəm. Telekanallarda musiqi tərtibatından, aparılan əyləncəli proqramlardan narazıyam. Bu nədir, kimsə reytinq, reklam xətrinə kimi gəldi efirə çıxarır. Bəsit, bayağı mahnılarla kor qoyublar camaatı. Sən 5-10 manat qazanacaqsan deyə xalqa niyə xəyanət edirsən? Elə mahnılar oxuyurlar, neçə ilin pedaqoquyam, bilmirəm hansı lad üstündə çalınır, axtarıb tapa bilmirəm. Qəribə melodiyalar, ifa tərzləri, müğənnini çıxarırlar efirə, rəqqaslıq eləməyə. Qondarma, “odnorazovıy” mahnılar çıxır efirə. Efirə çıxan müğənnidən qızılının, maşınının, paltarının qiymətini soruşurlar, axı ayıbdır, olanı var, olmayanı var. Biabırçılıqdır. Başa düşmürlər ki, musiqimizi, incəsənətimizi korlayırlar. Pula görə millətin mənəviyyatını məhv etməlisən? Gedib ancaq toyda oxuyub, ömründə bir dənə dövlət konsertində olmayanlar fəxri ad istəyirlər, hansı gününə? Əvvəllər demirdim, daha susmayacam. Zövqü korlayıblar deyə, bəsit mahnılara tələbat çoxalıb...”

Görəsən, aranızda bu dəfəki söhbətimin qəhrəmanını tanıyan oldumu? Əlbəttə, mən Azərbaycanın və Özbəkstanın xalq artisti, xanəndə Gülyaz Məmmədovadan danışıram. O, 1970-ci ilin may ayının 1-də Şəki rayonunun Böyük Dəhnə kəndində Zakir kişinin ailəsində dünyaya gəlib. Orta təhsilə doğulduğu kəndin orta məktəbində yiyələnib. Hələ məktəbdə oxuyarkən, özünəməxsus ifası ilə diqqəti cəlb edib. 1992-ci ildə Asəf Zeynallı adına musiqi texnikumunu muğam ixtisası üzrə bitirib. Texnikumda oxuduğu illərdə müəllimi məşhur muğam bilicisi, əməkdar müəllim Nəriman Əliyev olub. Tələbə olarkən “İçərişəhər” folklor ansamblında çalışıb. 1991-ci ildə Rəşid Behbudov adına Mahnı teatrında fəaliyyətə başlayıb. Burada bir il çalışdıqdan sonra Opera və Balet Teatrında işə dəvət edilib və bu teatrda bir sıra məşhur əsərlərdə xanəndə kimi obrazlar yaradıb. 

1996-cı ildən başlayaraq Asəf Zeynallı adına Musiqi kollecində müəllim kimi muğam sənətinin sirlərini tələbələrinə aşılayır. 2023-cü ildən eyni zammanda Rəşid Behbudov adına Mahnı teatrında solist kimi çalışır...

Xeyirxah insandır, ehtiyacı olan tələbələrinin əlindən tutmağa çalışır, onlara maddi dəstək  göstərir. Hətta tələbələrdən birinə verməyə pulu olmayanda, barmağındakı üzüyünü çıxarıb verib ki, satıb pul etsin. Bu onun ürəyinin təmizliyindən irəli gəlir. Paxıllıq, həsəd ona yad xüsusiyyətlərdəndir. Daxili gözəlliyi, içindəki nur çöhrəsinə də hopub...

“Heç vaxt plastik əməliyyat etdirməmişəm, üzümdə yüngül toxunuşlar olub, mezo, botoks. Qalanı Allah nə veribsə odur. Arada çəkim artsa da, arıqlamaq üçün idman edirəm. Mənə deyirlər, burnunu əməliyyat etdir, həkimlər təklif edirdilər ki, gəl səni başdan ayağa dəyişək, səsimin dəyişməsindən qorxub elətdirmirəm. Ağzım, burnum, gözüm yerindədirmi? Bu bəsdir. Mən Allaha həmişə şükür edirəm ki, tütün tarlasında işləyən qız idim də, rayonda yaşayırdıq, 40 gün barama bəslə, qırılıb çatılırdıq, sonra kolxoz işləri, kənddə iş-güc. O dövr elə idi. Sadə bir ailənin 10 övladından biri idim. Dərslərdən də axsayırdım. Allahın verdiyi səs gör məni haradan haraya gətirib çıxartdı. Necə naşükür ola bilərəm? Yeri gəlmişkən, onu da qeyd edim ki, mən müğənni yox, jurnalist olmaq istəyirdim. Səs bizə anamızdan keçmişdi. Atamız da musiqiçi idi. Zurna ifa edirdi, toylara gedirdi, həm də dülgər idi. Bir gün barmaqlarını mişar apardı, doğrudur, yerinə bərpa etdilər, amma hərəkətsiz qaldı və daha zurna ifa bilmədi, keçdi qədim “kos” alətini dilləndirməyə. Musiqidən ayrıla bilmədi.”- söyləyir.

Bütün dediklərimlə yanaşı Gülyaz xanım 2002-2006-cı illərdə İncəsənət universitetinin muğam şöbəsində oxuyub və oranı uğurla başa vurub. Ustadı Canəli Əkbərovdan dərs alıb. 2006-cı 2018-ci illərdə Bakı Humanitar kollecində, 2007-2011-ci illərdə isə Nəriman Əliyev adına “Muğam” studiyasında muğamdan dərs deyib.

2014-cü ildən Azərbaycan Respublikasının xalq artistidir...

...Bir vaxtlar Şəkidə, çoxuşaqlı ailədə tütün, barama becərməklə valideynlərinə kömək edən Gülyaz xanımı indi nəinki Azərbaycanda, qonşu ölkələrdə də yaxşı tanıyırlar. Onu belə məşhur edən isə göydə Allah, yerdə məlahətli səsi olub. Mayın 1-i onun 55 yaşı tamam oldu. Ömrü uzun olsun!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(01.05.2025)

Ötən gün Ağdam Dövlət Sosial-İqtisadi Kollecinin 100 illiyinə həsr olunmuş tədbirlər planına uyğun olaraq, maraqlı və mənalı görüş təşkil olunub. Tədbirin qonağı Azərbaycanın tanınmış yazıçısı, jurnalisti və motivasiya spikeri Varis olub. Görüş kollecin müəllim və tələbələri tərəfindən böyük maraqla qarşılanıb.

Varis çıxışı zamanı öz həyat yolu, yaradıcılıq və  fəaliyyətdən bəhs edib, gənclin şəxsi inkişaf, məqsədə doğru irəliləmək və cəmiyyətə faydalı fərd kimi formalaşdırmağın məqsədəuyğun olduğunu vurğulayıb. O, jurnalistika və bədii yaradıcılıq sahəsində qazandığı təcrübəni bölüşdürərək sualları ətraflı və keyfiyyətli şəkildə cavablandırıb.

Görüş interaktiv şəkildə keçib, yaradıcı tələbələr yazıçının fikirlərinə maraqla qulaq asıb, onu özlərinə örnək götürdüklərini bildiriblər.

Tədbirin sonunda “İmarət” İntellektual Klubu tərəfindən Varisin “Qırmızı ləçəklər” kitabı üzrə keçirilən qiraət müsabiqəsinin qalib tələbələrinin mükafatlandırılması baş tutub.

Diplomları yazıçının özü tərəfindən təqdim edilməsi həm müəllifin oxucularına olan diqqətinin göstəricisi, həm də gəncləri kitaba maraq göstərməyə təşviq edən mənalı bir addım olub.

Tədbirin sonunda Kollec direktoru Neymət Rüstəmli belə görüşlərin gənclərin dünyagörüşünün formalaşdırılmasında və onların mənəvi inkişafında mühüm rol oynadığını vurğulayıb.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(02.05.2025)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Güney Azərbaycan Poeziyası Antologiyası layihəsində Təbriz təmsilçimiz Əli Çağlanın növbəti təqdim etdiyi şair İstanbulda yaşayan Mustafa Şeyxpurdur.

Mustafa Şeyxpur

İstanbul

5.

Şəhər qaranlıq, axşam saat doqquz

Polis tək başına

Bir dilənçi bu tərəfdə

Bir fahişə o tərəfdə

Bir də mən, bu hotelin üçüncü qatının pəncərəsində

Şəhəri boğuram, siqaretimin tüstüsünə boğuluram

Bu okean havası təhlükəlidir deyirəm Mustafa.

Şəhər qaranlıq, gecə 10

Bir dilənçi bu tərəfdə

Bir fahişə o tərəfdə

Bir də mən üçüncü qatında bu hotelin

Qapımı döydü polis

"Röyalarını oğurlayıram, xəbərin olsun" - dedi.

Şəhər qaranlıq, gecə 11

Bir fahişə o tərəfdə

Asfaltın üstünə düşmüş bir dilənçi

Qırmızı çırağın dalısında ambulans

Uuuuuu deyə çatır

Fahişəni götürür.

Şəhər qaranlıq, gecə 12

Hər gecə saat on ikidə

Bir qadın

Abort edir röyalarını

Ölü doğulur günəş

Hər gecə asfaltda.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(02.05.2025)

Habil Yaşar, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Sizlərə dünyaca məşhur, qorxu romanlarının yazarı Stiven Kinqin yazı rutinini təqdim edirəm. Mənbə, onun öz yaradıcılığıdır.

“Mənim bir rutinim var, çünki düşünürəm ki, yazmaq öz-özünə

hipnozdur və təkrar-təkrar eyni hərəkətləri etsəniz, bir növ transa

düşərsiniz”.

Stiven Kinq, “YAZMAQ HİPNOZDUR”

İllər keçdikcə Kinqin gündəlik yazı işi yavaşladı. O, hələ də hər gün,

hətta həftə sonları da yazır, amma özünün dediyi kimi, “Mən daha çox

yazırdım və daha tez yazırdım – bu sadəcə qocalmaqdır. Bu sizi bir az

yavaşladır”.

Əvvəllər o, gündə 2000 söz yazardı, lakin bu günlərdə o, hər

gün təxminən dörd saat yazmağı hədəfləyir və təxminən 1000 söz yazır.

“Oyanıram. Səhər yeməyi yeyirəm. Təxminən üç mil yarım piyada

gəzirəm. Qayıtdıqdan sonra əlyazmam olan kiçik ofisimə çıxıram. Mən

onu dəfələrlə nəzərdən keçirirəm. Günümü yazmaqla keçirmirəm. Bəlkə

iki saat təzə nüsxə yazacam, sonra geri qayıdıb bəzilərinə yenidən baxıb

bəyəndiyimi çap edib söndürəcəm”.

Stiven Kinq

King yazarkən musiqiyə qulaq asır, adətən işlədiyi müddətdə eyni

mahnını dəfələrlə dinləyir.

“Gündə 20 saat, mən hamının yaşadığı reallıqda yaşayıram. Amma

gündə dörd saat ərzində hər şey tamamilə dəyişir. Və əgər nə vaxtsa

bunun necə baş verdiyini və ya niyə baş verdiyini soruşsanız, sizə

deməliyəm ki, bu, başqaları kimi mənim üçün də sirrdir”.

Stiven Kinq

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(02.05.2025)

Bir yerdə rahatlıq tapa bilmirəm,

Divara boylana-boylana qaldım.

Bu gecə anamın doğma ətrini,

Divardan asılan şəkildən aldım.

Bu gün Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin Moskva bölməsinin katibi Nəsib Nəbioğlunun doğum günüdür 

Nəsib Nəbioğlu 1954-cü il mayın 2-də Kəlbəcər rayonunun Çaykənd kəndində anadan olub. 1971-ci ildə Çaykənd orta məktəbini bitirib. 1973-1975-ci illərdə Baykonurda Sovet ordusu sıralarında hərbi xidmətdə olub. Hərbi xidmətini başa vurduqdan sonra 1975-1980-ci illərdə Bakıda M.F.Axundov adına Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Rus dili və Ədəbiyyatı İnstitutunda ali təhsil alıb.

1985-ci ildə Moskvada M.Qorki adına Ədəbiyyat İnstitutunu əla qiymətlərlə bitirib. 1985-ci ildə İnstitututu bitirdikdən sonra SSRİ Dövlət Xarici Turizm Komitəsinin Baş İdarəsində məsul vəzifələrdə çalışıb. Rusiya və Azərbaycan Yazıçılar birliklərinin üzvü, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin Moskva bölməsinin katibidir.

M.Axundovun, S.Vurğunun, R.Rzanın, M.İbrahimovun, N.Rəfibəylinin, M.Arazın, Məmməd Aslanın, T.Məliklinin, Aşıq Ələsgərin, Aşıq Şəmşirin eləcə də bir çox müasir şairlərimizin həyat və yaradıcılığına həsr edilmiş rus dilində məqalələrin müəllifi olan Nəsib Nəboiğlu V.Şukşinin, V.Rasputinin, A.Puşkinin, M.Lermontovun, S.Yeseninin, N.Rubsovun bir sıra əsərlərini Azərbaycan dilinə tərcümə edib. Kəlbəcər ədəbi mühitinin istedadlı nümayəndələrindən biri olan şair uzun illərdir Rusiyada ədəbiyyatımızı, mədəniyyətimizi təbliğ edir. İyirmidən çox şeirinə musiqi bəstələnən şair həm də musiqisi Ayna Sultanovanın olan dünya azərbaycanlılarının həmrəylik himninin müəllifidir.

Şeir kitabları

“Ürəyim yurd yeridir” 

“Sizə sözüm var” 

“Dua edən bulaq” rus dilində

“Bağışlamaz dağlar məni” 

“Nəğməkar əsgər” 

“Heç belə də kənd olar” 

“Ulduz nur saçırdı qayanın üstə" rus dilində 

“Durnalara qayıdanda"

Mükafatları 

R.Rza və Y.Dolqoruki adına beynəlxalq mükafatları laureatıdır.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(02.05.2025)