“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı yazıçı, dramaturq Orxan Fikrətoğlunun “Ləkəli təkərləmə....” hekayəsini təqdim edir. 

Orxan Fikrətoğlu 1966-cı ildə Bakı şəhərində anadan olub. 1983-1991-ci illərdə Moskva şəhərindəki bitirib. 1983-cü ildə kinoda işıqçı kimi fəaliyyətə başlamışdır. Müxtəlif dövrlərdə C.Cabbarlı adına “Azərbaycanfiım” kinostudiyasının, Dövlət kino komitəsinin, AzərTelefilmin, baş redaktoru işləyib. Dövlətlər arası MİR Teleşirkətinin direktor müavini, Mozalan satirik kinojurnalının direktoru və ANS teleşirkətinin baş icmalçısı olub. On dörd bədii, üç publisitik kitabın müəllifidir.

İlk hekayəsi 1981-ci ildə “Kirpi” jurnallnda çap olunub. Ondan sonra dövrü mətbuatda yüzlərlə hekayə, povest və publisistik yazılar çap etdirib. Onlarla bədii filmin ssenari müəllifidir. Əsərləri İran, Türkiyə, Bplqarıstan, İsveç və bir çox dünya ölkələrində çap olunub. "Yeddi" romanı Almaniyada mükafata layiq görülüb. Onun hekayələri OKSFORD Universitetinin dərsliklərinə salınıb. Bir sıra Respublika mükafatları laureatıdır. Hekayələri "Dünya Nəsr Antalogiyasına" düşüb.

Orxan Fikrətoğlunun, "TAS", "Qıyığın ölümü", "Şəkilçi və şəkilçi " pyesləri ölkə teatrlarında səhnələşdirilib. Ssenariləri əsasında onlarla film çəkilib.

2023-cü ildə Mədəniyyət nazirinin müşaviri təyin edilib. Həmçinin həmin ilin dekabr ayından Azərbaycan Respublikası Kino Agentliyinin (ARKA) baş direktorunun vəzifəsini icra edir.

Ləkəli təkərləmə....

Hekayə

Ağlı ilə deyil, ürəyiylə yaşayan  Qəqəni Səfərin ruhuna ...

Radionun səsi məhlənin üstünə yun şal kimi atılıb. Evlər istidən tərləyib, qapılar əsnəkdi. Hündür binaların ayağı altında qalmış məhlə kartondan düzəldilmiş kino-dekora oxşayır. Damlar ağ-qara şəkillər kimi parlaqdı. Adamların üzü muğam zəngüləsinin avazı təki ləngərlə təkrarlanır.  

Segahın şirin yerində hardansa Dürnisə  arvadın xırıltılı səsi eşidilir : - “Bir də bu dünyaya gəlsəm,

Atamın goru üçün qəhbə olacam.”

Abrından dastanlar danışılan Dürnisənin  gəldiyi qənaət quşbaz Kərimi heyrətləndirir. “Əbrəş” göyərçinini qıvrım buludlu göy üzünə buraxıb Dürnisənin qırışmış əllərindən öpür.

-Elə danışma böyük məmə, biz sənə baxıb qız böyümüşük.”-  deyir.

Dürnisənin çölə çıxmış gözləri Kərimin sözündən sonra yerinə qayıdır. Arvad işıqlanıb : - “Matışkə kişilər kimi əlimi nöş öpürsən, alə ” –söyləyir.

Dürnisənin min illik ərkini tanıyan Kərim toxtayır.

Göydə qəzəl qafiyəsi kimi oynaşan quşlarına baxıb, fit çala-çala dama qalxır. Məhlə əxlaqından arxayın olmuş Kərimin fiti də sevincəkdi.

İkimərtəbəli köhnə mülk uzaqdan yastı balabana oxşayır. Kərim bu balabanın deşikli yerindən durbinlə şəhərə baxır. Şəhər damdan çox hündürdədi, görünmür. O, hündürlüyə baxandan sonra Kərim çevrilib ayağı altında qalmış məhləsinə də baxır. Məhlə baxışlarından çox aşağıdadı. Xır əkən bəstəboy  “kəndliyə” oxşayır.

Dürnisə arvad köhnə palazın üstündə oturub yun çırpır.  İlləri ələmiş əllərinin heyi qalmayıb. Yun çubuğu üzü üzlər görüb yaprınmış yunu didə bilmir, eləcə havanı dilləndirir. Biri birinin əlindən tutmuş yunlar dəcəl uşaqlar təkin çubuqdan yayınıb yer üstündə “şalaxo” oynayırlar. Dürnisə arvad, orkestri çaşdrımış naşı dirijora oxşayır.

Valya xalanın əri Andro qapılarının ağzında başı aşağı durub altdan yuxarı məhlədəkilərə tamaşa edir. Uzaqdan Andro həvəngin dəstəsinə oxşayır. O, məhləyə köçəndən hamının baxışı dəyişib, altdan yuxarı olub. Əvvəl məhlənin gözünə yaxşı görünən nəsə indi pis görünür. Əvvəllər pis kimi tanınan adam indi yaxşı adam kimi tanınır. Daha məhlədə eyib tutan yoxdur. Nə istəsən eləyə bilərsən. Qınamayacaqlar. Hamının başı özünə qarışıb. ”Veçernə bazarında” olduğu kimi məhlə daha bahanı ucuz alır. Buludlardan aşağı taxtadan yonulmuş iki  quş asılıb. Dinc gözləri qapalı, qanadları parıltılı, cinsi, adı bəlli olmayan quşlardır. Uçub eləmirlər. Eləcə göydən asılıblar. Qızılı lələkləri var.  Xəzri olanda Xəzriyə, Gilavar olanda Gilavara yellənirlər. O, quşları küləyin gicavar vaxtı buludlardan  kim asıb, niyə asıb, heç kəsin xəbəri yoxdur. Məhlədə heç kəs bu sualın cavabını axtarmır da. Hamı gözünü açandan o quşları göydən asılı görüb. Gözləri ilə gördükləri möcüzənin niyə  quş şəklində olduğu da heç zaman məhlə adamlarına çöçün gəlməyib. Quşlar onların sirridir. Onlar bu möcüzəni gözləri ilə görə bildiyi üçün hər axşam göyə dua edirlər. Bu adamlar sirr adamlarıdır. Seçilmişdilər.  Elə bir iş bilirlər ki, bu işi başqaları bilmir. Bu sirr həm də onları  göyə yaxın edir. Göydəki ilə qohum kimi yaşayırlar. Göydən aşağı ancaq onların məhlələrində quşlar sallanıb.

Başqa məhlələrin quşları da başqadır, adamları da. Quşa görə onlar qəzavü-qədərə də daha çox bağlıdırlar. Olana tabe olandılar.  İnandıqları yeganə möcüzə bu quşlardır. Quşlar onları görünən üfüqün cızığından çıxarıb. Doğulandan təkkə uşaqları kimi dincliyə, özünə qapanmağa meyillidilər. Ayaqlarına geyindikləri rezin “şap şuplarını” kandarda çıxarıb dünya xalçadı deyə üstünə çıxmırlar. Gözləri həmişə göydədir. Dəyişikliyi ordan gözləyirlər.

Səlimin oğlu Bahadır özünü tanıyandan tində dayanır. Bir ayağını qaldırıb divara söykəmiş Bahadırın saçları Buzovna yeli kimi titrəkdi. Məhlənin xırda uşaqları əsgər marşı oxuya-oxuya Bahadırın qarşısından keçib gedirlər. Bahadır yorğun Generallar kimi onlara əl eləyir.

Hər dəfə birinci mərtəbəinin kəllə qapısı açılanda Kərim udqunur. Qapıdan çölə çıxan Mərdan kişi hər səhər əlində təzə daş güzgü tutur. Güzgünün üstünə düşən gün işığı Kərimin gözlərini qamaşdırır. Mərdan əlində tutduğu güzgünü hər səhər  tut ağacına söykəyir. Güzgünü görən məhlə adamları ağacın başına toplaşırlar. Güzgüdə görünən üzlərini biri-birilərinə göstərib gülüşürlər. Nədənsə onlara  öz üzləri  güzgüdə gülməli görünür. Uşaqların oxuduğu əsgər marşı da güzgüdə məzəli səslənir.

Gülən adamlara yuxarıdan baxan Kərim hər səhər “Olanla görünən yəqin  başqa başqadır ” deyə düşünür.

Vaxtdan çıxmaq istəyən başıaşağı Andornun hər səhər altdan yuxarı səsi eşidilir : -“Ay kişilər belə yaşamayın. Düşər düşməzi olar. Elə bilirsiz Allahın səbri bir gün tükənməyəcək?”

Hər səhər məhlə adamları himə bənd imiş kimi bu sözlərdən sonra gülməklərini kəsib ağlayırlar.

Onda Andro ucadan: - “Ağlamaq lazım deyil. Mən başqa zaddan danışırdım.”- qışqırır.

Hər səhər məhlə adamları Mərdanın güzgüsünü daşla vurub  sındırırlar. Hər səhər Mərdan sınıq güzgüsünü götürüb məhlədən qaçır.

Sonra yenə səhər də,

güzgü də, Mərdan da məhləyə qayıdır...

 Qafar kişi məhlənin nəfəsliyidir.

Məhləyə gələn yel ondan keçib içəri girir. Qafar günəbaxana oxşayan arvadı ilə qapısının ağzındakı artırmada oturub çay içir. Arvad hər səhər Qafara özünə çöçün görünən tərsəvand sualını verir.

-“Qədeş, necə olur ki,meşədə bitən ağac susuz böyüyür, baxçada əkilən ağac böyümür? ”

Qafar dərindən nəfəs alıb üzünü arvadına tutur: - “Adamlar da belədir. Kökü susuz olanı var” - deyir.

Arvadı Qafarın nə dediyini anlamasa da evdə qanqaraçılıq düşməsin deyə dinmir. Qapıya sarı boylanır. Məhlənin qapıları ağzında əlində qırıq büst tutmuş Mərdan dayı dayanıb. O, elə indicə qan tər içində həyətə girib bürünc büstü tut ağacının altına qoyub. Məhlə adamları Mərdanın yerə qoyduğu büstü dövrəyə alıblar. Nadir kişi :-“ Bu kimdir,alə? “ - soruşur.

Mərdan:-“ Proletariatın rəhbəri  Lenindir ”- deyir.

Nadir kişi: -“Alə, Lenin qurtardı da, it əl çəkib, motal əl çəkmir? ” - qışqırır.

Mərdan həyacanla məhlə adamlarının üzünə baxıb :-“Onu məhlədə gizlədə bilərəm?”- soruşur.

Dürnisə arvad:- “ Kimdən? ” – xəbər alır.

Mərdan:-“ Heykəlləri sökürdülər. Buna yazığım gəldi. O boyda kişidən bircə bu baş qalıb. Onu da kəsirdilər. Yəni mənim bir baş qədər bu məhlədə hörmətim yoxdur? Nə olar, icazə verin Lenini məhlədə gizlədim”. - deyir.

Səməd kişi söhbətə qoşulub:-“ Mərdan,  bizi fırlatma... vaxtı gələcək, bu başın “Sabunçu baraxolkasında”  yaxşı qiyməti olacaq. Satılanda sənə şərikəm ha...? ” - söyləyir.

Mərdan söhbətin bitdiyini anlayıb Leninin büstünü qucağına alır. Səntirləyə səntirləyə qapısına səmt gedir.

Dürnisə arvadın nəvəsi Sübhan qaça-qaça həyətə girib nənəsinin qırxtaxta tumanı altında gizlənmək istəyir.

Nadir kişi Sübhana :- “ Nənənin dalına niyə girirsən, alə ”- qışqırır.

Sübhan ağlaya-ağlaya :-“ Dünyadan qorxuram”- deyir.

Dürnisə arvad abrını vermək üçün Nadir kişiyə tərəf çönmək istədiyi an həyətə nazirlər kimi bahalı kostyum geyinmiş iki kişi girir.

Bahalı kişilərdən biri çantasından çıxardığı  “noutbuka” baxıb:-“  Mərdanov qardaşları, on səkkiz A buradır ? ”-soruşur.

Məhlə adamları:-“Buradır ”- deyirlər.

İkinci kişi :-“Sizin kanalzasiya xətləriniz tutulub, təmir eləməyə gəlmişik”-söyləyir.

Səməd kişi gələnlərin bahalı görkəmlərinə göz vurub :-“ Siz doğurdan “zaxod” düzəldənsiz ? ”- soruşur.

Nisbətən cavan kişi:-“ Belə baxanda mən professoram, elmi açılışlarım da var. Kolleqam da elə-belə adam deyil. On il bundan qabaq yeni modeldə nüvə silahı icad etmişdi.”- deyir.

Səməd kişi köksünü ötürüb:-“ Keçmiş olsun, bala. Sonra nə oldu ki ? ”- soruşur.

İkinci kişi:-“Sonra bizə boru işlərini etibar etdilər. Elm zamanı deyil. Bazar dövrüdür. Neynəyək ? Acından ölək? Alimlərin çörəyi həmişə “poxdan” çıxır. Bu formulun subuta ehtiyacı yoxdur”, -deyir.

Səməd kişi:-“ Sizə baxanda Mərdana çox şükür ” - deyib qapısına tərəf gedir.

“Bahalı kişilər”-dən biri əlindəki iri açarla kanalizasiya xəttini döyəcləyir. İki-üç zərbədən sonra köhnə cuğun boru açarın zərbinə dözməyib partlayır..

Borudakı pislik çölə fışqırır...

Həyəti üfünətli qoxu bürüyür..

İki-üç dəqiqənin içində borudan fışqıran çirkab cu həyəti basır....

Qapılar, adamlar çirkli su altında qalıb görünməz olurlar....

“Bahalı kişilər” borunu təmir edə bilməyəcəklərini anlayıb məhlədən qaçırlar.

Göz görəsi bir-iki saatın içində məhlə çirkab suların altında görünməz olur. 

Hardansa uzaqdan, suların altından Dürnisə arvadın nəm səsi eşidilir: ”Mən sənə neynəmişdim ki, axırımı belə yazdın, ey yeri göyü heç nədən yaradan kişi ? Məni bir təmiz yerdə öldürə bilmirdin? ”.

Kərim çirkabın göydən asılan möcüzə quşlara qədər qalxdlğını görəndə əlindəki durbini  kənara atır. Çevik həmləylə quşlardan birinin belinə hoppanır. Quş belində adam olduğunu hiss edib dirilir. Kərim  taxta quşun  gözlərini açdığına sevinir. Barmaqlarının ucuyla onun isti qanadlarını sığallayır. Quş bu təmasa bəndmiş kimi göydən asılı iplərini qırıb buludlara doğru uçur. Kərim geriyə çevriləndə o biri quşun da arxalarıyca süzdüyünü  görür. Min illik yuxudan oyanmış müqəddəs quşlar haralarasa çox yuxarılara doğru uçurlar. Hara getdiyini əvvəllər də düşünməyən Kərim belində oturduğu quşun iradəsindədir. Hara gedəcəyi onun üçün həmişə olduğu kimi bu gün də maraqlı deyil. Bu haqda heç düşünmür də.  Onun üçün maraqlı olan yolun özüdür. Amma hardansa içində göynək bir sızıltı da var.

İndicə ayrıldığı keçmişi onu doğma haləsindən asanca buraxmaq istəmir. Son dəfə çevrilib çirkaba batmış keşmişinə, ömrünü yuxudaymış kimi şirin-şirin yaşadığı məhləsinə baxır. Məhlə görünməsə də, xatirəsi görünür. Keçmiş gözünün tutumundadır. Gözdən kənarda keşmiş olmur. Ancaq gələcək olur. Gələcək Kərimi qorxudur. Görəsən altındakı quş onu hara aparacaq ? Oralarda nə var? Gələcək keçmiş qədər tanış deyil deyə qorxuludur. Bir var harasa öz iradənlə gedəsən. Bir də var səni harasa aparalar. Bunlar fərqli- fərqli hallardır. 

Kərim çətinlikə də olsa gözlərini açıb aşağı boylanır. Bütün dünyanı çirkab su basıb. Su göyün boğazına qədər qalxıb.

Buludların yarısı suda boğulub. Artıq geriyə yol yoxdur. Keçmiş su altındadır. Bəs gələcək? Kərim başını yuxarı qaldırıb bu dəfə dibsiz göy üzünə baxır. Göy üzünün tutacağı, görünən hər hansı bir əlaməti, daşı, ağacı olmur. Göy üzü sənə heş zaman olduğu kimi görünmür də. Ora ayağının heç zaman dəyməyəcəyi boşluqdur. Göydə toxunulası  heç nə yoxdur. Oranın suyu da başqa cürdür. Oraların öz zamanı,

öz görüntüləri var. Belə baxırsan, göydə buludlardan savayı gözünə heç nə dəymir, amma nədənsə sənə elə gəlir ki, orda kimsə var. Göy üzü sənin uydurduğun qədərdir. Onu necə görmək istəyirsənsə elədir.

Göyün ölçüsü, şəkli yoxdur. Orda sənin öyrəşdiyin, ağlının kəsdiyi, sənə tanış gələcək keçmişin də yoxdur.  Ənənədə yaşayan, dünyaya durbinlə baxan Kərimi qorxudan da budur....

Və  beləcə Kərim göy üzünün dibsiz boşluqlarına baxa-baxa qəfil anlayır ki, göy üzü, sən demə, gedəcəyin yol qədərdir. Mütləq o yolun sonunda kiminsə olacağına  inanmalısan. Yol varsa, deməli yolun axırında da kimsə olacaq. Yol adamı harasa aparmaq, kiməsə çatdırmaq üçün salınır axı. Kimisə tezliklə görəcəyini anlayan kimi Kərim toxtayıb quşun boynunu bərk–bərk qucaqlayır. Quş da Kərimin “yolu” anladığını görüb elə bil sevinir. Üç dəfə ucadan qağayı səsinə oxşar səslə cığırıb buludların arasına girir...

Kərim onu da anlayır ki, getdiyi yolun axırı olmaya da bilər. Keçmiş də, indi də,

gələcək də eləcə yoldu.  Sən bu yolu keçmişsiz, gələcəksiz olduğu kimi anlamayınca, sədlərdən,  mənindən çıxa bilməyincə yola yoldaş ola bilməyəcəksən. Getdiyin yeri sevmək, ora çatmaq istəmək də şərtdir.

Kərim hara getdiyini, niyə getdiyini və ən başlıcası, oralarda nə edəcəyini dəqiq bilmir. Hələ yol onu  arıtlamalıdır.

Kərim nəhayət dərk edir ki, göy üzündə ona ağıl yox, ürək gərəkdir. Və elə həmin an da xatırlayır ki, ürəyi aşağıda, çirkab sular altında qalmış məhlədə qalıb...

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(11.06.2024)

Təqdim edir: Heyran Zöhrabova, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Qollarım dolanar boynuna bir gün, 

Yenə baş qoyaram dizinə, Təbriz. 

Həsrətdən, hicrandan cana doymuşam, 

Doyunca baxaram gözünə, Təbriz. 

Bulanlıq suların axsın, durulsun, 

Təzə günlərindən büsat qurulsun. 

Səhənd camalına bir də vurulsun, 

Bir qubar qonmasın üzünə, Təbriz, 

Həsrətin yandırar, pörşüdər məni, 

Zərif çiçək kimi üşüdər məni. 

Səsləsəm Savalan eşidər məni, 

Qızınnam oduna, közünə, Təbriz. 

Gülüstan bağının seyrinə gəliım, 

Lalə yamacında bir də dincəlim, 

Ötən günlərimə yetişməz əlim, 

Düşüm heç olmasa izinə, Təbriz. 

Ana təbəssümün ay işığıdır, 

Qolum qamətinin sarmaşığıdır. 

Şerin bu dünyanın yaraşığıdır, 

İncisi tükənməz xəzinə, Təbriz. 

Sən şair ömrümə vüqar vermisən, 

Solub-saralmayan gülzar vermisən. 

Etibar vermisən, ilqar vermisən, 

Hər igid oğluna, qızına, Təbriz. 

Səttarxan bayrağın göylərə ucalt! 

Qara buludları od ağzına at. 

Şair qızının da sözlərini qat 

Şirin söhbətinə, sözünə, Təbriz.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(11.06.2024)

Güclü səsə, vokal imkanlara malik, mahnıları 7-dən 77-yə hər kəsin sevgisini qazanan sevilən müğənni, Türkiyənin pop ulduzu Cem Adrian Event Office Yay Konsertləri çərçivəsində Bakıda çıxış edəcək.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Event Office-dən aldığı məlumata görə, konsert avqustun 17-də Yaşıl Teatrda baş tutacaq. 

Masmavi səma altında, Yaşıl Teatrın təkrarsız rahatçılığı qoynunda musiqisevərlər musiqi və əyləncə dolu bir gecəyə dəvətlidirlər. 

Konsert saat 20-də başlayacaq. Biletlər 45-245 azn civarındadır. 

Əlaqə telefonu: +994 993338368

“Hatıram olsun”

“Derinlerde”

“Her yer kül”

“Sen benim şarkılarımsın”

“Zincir”… 

Hamısı Cem Adrianın biri-birindən gözəl, hit mahnılarıdır. Onunla görüşüb canlı ifasını dinləməkdən gözəl nə ola bilər?

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(11.06.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Güneydən gələn səslər layihəsində bu gün sizlərə portalın Güney Azərbaycan təmsilçisi Əli Çağlanın şeirləri təqdim edilir. 

Yeri gəlmişkən, Əli Çağla həm də Ümumdünya Yazıçılar Təşkilatının (WOW) Türk dövlətləri və Türkdilli xalqlar bölməsinin İran (Güney Azərbaycan) üzrə təmsilçisi təyin edilib. 

ESKİŞEHİR XATİRƏLƏRİ (I)

İndi mən, göydə çətiri açılmayan paraşütçüyəm.

Göydən göy gözlərinə düşürəm indi mən

Gözlərinə tapşır məni, boğmasınlar

Üzmək bacarmıram.

Sənin gözlərin dəniz,

Mənim dərdlərim dəniz.

Sənin gözlərin pinar,

Mənim ürəyim yanar.

İndi mən sənin dəniz gözlərində bir kapitanam

Nəhənglər mühasirə ediblər ətrafımı.

Dəlinir, deşilir dərdlərimin içində olan gözlərin kimi,

Su ilə dolur gəmim

Mənə bir əl at bu gəmini limana çatdıraq

Ey tanrının dəllalı, ey mənim Nuh əmim!..

Mən səninlə iki bardaq 

Leyla şərabı içmək istəyirdim 

Cuba Barda

Barlar sokağına bomba qoyub partlatdı DEAŞ-lar .

Porsuk çayında 

foto çəkdirmək istəyirdim səninlə

Sel gəlib apardı Səməd adlı duyğularımı.

-Ehey, Musa bəy!..

Çəliyini əmanət verərsənmi?

Selin ortasında foto çəkdirmək istəyirəm.  

-Çəliyim Sina dağında 

tanrının güdazına getdi Əli bəy, bağışla!..

Sazovada ulduzların uçuşunu 

seyr etmək istəyirdim səninlə

Göylərə divar çəkdilər siyasət adamları

Ulduzların saçı görünür, naməhrəmdirlər deyə.

İndi Eskişehirin tramvayları içimdən keçir

İçindən keçirəm tramvayların indi mən.

Mənim içimdən keçirsən tramvayda sən

Sənə aldığım kitabı oxuyarkən.

Mən boğulmadım dəniz gözlüm,

Məni terror edə bilmədilər, kommunist baxışlım,

Divarları üstümə örtə bilmədilər əfəndim,

Mən yenə də ölmədim,

            Yenə də varam,

Sənin dəniz gözlərinə şeir yazıram Təbrizdən.

Sənin gözlərin dəniz,

Mənim dərdlərim dəniz.

Sənin gözlərin pinar,

Mənim ürəyim yanar...

ESKİŞEHİR XATİRƏLƏRİ (II)

Sənin köynəyindən qırılıb-qopan düymə kimi

Qırılıb-qopuram bu şəhərdən indi mən.

Səndən sağollaşmamış ayrılsam, bağışlarsan.

Trengarın divarlarındakı saatların əqrəbələri

Görəsən nədən darıxır mənim barmaqlarım kimi?!..

Özümü bu qatarla Təbrizə götürsəm də

Ürəyim səndə qalıb...

ESKİŞEHİR XATİRƏLƏRİ (III)

Başımın üstündə qırmızı bir quş uçur aylardır,

Yuvasız bir quş.

O quşun yerinə olsaydım bəlkə də

Durmadan uçub yanına gələrdim.

Ey quş,

Heç bir zəncir bağlaya bilməz səni,

Saxlaya bilməz səni heç bir qəfəs

Özgürlüyün dadını anlayan quş...

Sənin özgürlüyün ümiddir mənim üçün

Sənin qanadların dözümdür mənim üçün

Sənin uçuşun özgürlükdür mənim üçün,

Varlığından danışarsam

Bütün azadlıq heykəlləri muma çevrilər xiyabanlarda.

Başımın üstündə qırmızı bir quş uçur aylardır

Bu quş da mənim kimi yuvasızdırmı görəsən?

O quşun yerinə olsaydım bəlkə də,

Bəlkə də uçub yanına gələrdim durmadan.

Ey quş!

Heç bir zəncirə bağlanma

Sənə qəfəs yaraşmır.

Özgürlüyü sənin qanadlarından öyrənirəm

Uçuşun mənə azadlıq dərsi verir.

Sənin qanadlarının altında qalırlar sərhədlər.

Rəngin qırmızı möhür basır bütün passportlara

Varlığından söz açıram...

Bütün azadlıq heykəlləri muma çevrilir xiyabanlarda.

Mən sevdanın zəncirinə bağlandım

Qəfəsləri yaraşdırdılar mənə,

Özgürlüyü sənin qanadlarından öyrənsəm də belə.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(11.06.2024)

“Ulduz" aylıq ədəbiyyat dərgisi və Azərbaycan Yazıçılar Birliyi Ədəbiyyat Fondunun unudulmaz Xalq şairi Vaqif Səmədoğlunun 85 illik yubileyinə həsr edilmiş, 35 yaşa qədər qələm adamları arasında keçirdikləri  poeziya müsabiqəsinin qalibləri 10 iyun tarixində mükafatlandırılıblar.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin Natəvan klubunda keçirilən tədbirdə ədəbiyyat xadimləri, ictimaiyyət və media nümayəndələri iştirak ediblər. 

Xalq yazıçısı, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin sədri Anarın təşəbbüsü ilə keçirilən müsabiqənin tənqidçi Seyfəddin Hüseynli, filoloq Günay Səma Şirvan, şair Taleh Mansur, yazıçı Varisin üzv olduqları, AYB katibi, şair Səlim Babullaoğlunun rəhbərlik etdiyi Münsiflər heyəti onlarla iştirakçının qatıldığı müsabiqənin mükafat yerlərini aşağıdakı kimi bölüşdürüb: 

I yer: 

Cavid Qasımov;

II yer: 

Rəşad Nağı Mustafa, 

Allahşükür Ağa;

III yer: 

Eminquey, 

Seyyidəli Sübhi, 

El Roman

Mərasimə moderatorluq edən Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun Baş direktoru Varis xalq şairinin mükəmməl yaradıcılığından söz açmış, onun şərəfinə təşkil edilmiş müsabiqənin necə böyük maraqla qarşılandığına diqqət çəkmişdir. 

İlk olaraq  söz Xalq yazıçısı Anara verilmişdir. Anar Vaqif Səmədoğlu ilə dostluğunun tarixçəsindən danışmış, onun yaradıcılığının əsas məziyyətlərindən söz açmış, qalibləri təbrik etmişdir. 

AYB sədrinin müavini Rəşad Məcid Vaqif Səmədoğlu ilə bağlı xatirələrini söyləmiş, onun şeirlərindən birini səsləndirmişdir.

“Ulduz” jurnalının Baş redaktoru Qulu Ağsəs müsabiqənin əhatə dairəsinin genişliyindən, iştirak edən gənclərin istedadlarından bəhs etmişdir. 

Vaqif Səmədoğlunun həyat yoldaşı Nüşabə Vəkilova 85 illiklə bağlı tədbirlərə qiraət müsabiqəsi ilə start verildiyini bildirmiş, bu şeir müsabiqəsinin növbəti addım olduğunu qeyd etmiş, qarşıda digər tədbirlərin də olacağına diqqət çəkmişdir. 

Müsabiqənin münsiflər heyətində təmsil olunan Seyfəddin Hüseynli və Taleh Mansur ayrı-ayrı iştirakçıların uğurlu poetik nümunələrindən bəhs etmişlər. 

Sonra qaliblər pul mükafatı və diplomla mükafatlandırılmışlar və şeirlərini ifa etmişlər. 

Müsabiqənin Təşkilati dəstəkçisi “Kəpəz hospital", İnformasiya dəstəkçisi "Ədəbiyyat və İncəsənət" portalıdır. 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(10.06.2024)

Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin Milli Hidrometeorologiya Xidməti bu günə - iyunun 10-na gözlənilən hava proqnozunu açıqlayıb. 

Bildirilir ki, bü gün Bakıda və Abşeron yarımadasında hava şəraitinin dəyişkən buludlu olacağı, arabir tutulacağı, əsasən yağmursuz keçəcəyi gözlənilir.

Səhər bəzi şəhərətrafı ərazilərdə qısamüddətli az yağış yağacağı ehtimalı var. Mülayim şimal-qərb küləyi əsəcək. Havanın temperaturu gecə 20-24 dərəcə isti, gündüz 27-32 dərəcə isti olacaq. Atmosfer təzyiqi 757 millimetr civə sütunu olacaq. Nisbi rütubət gecə 70-75%, gündüz 45-55% olacaq.

İyunun 10-da Azərbaycanın rayonlarında bəzi yerlərdə arabir yağış yağacağı gözlənilir. Əsasən dağlıq və dağətəyi rayonlarda leysan xarakterli intensiv və güclü olacağı, şimşək çaxacağı, dolu düşəcəyi ehtimalı var. Gecə və səhər arabir duman olacaq. Şərq küləyi ayrı-ayrı yerlərdə arabir güclənəcək.

Havanın temperaturu gecə 18-22 dərəcə isti, gündüz 31-36 dərəcə isti, dağlarda gecə 8-13 dərəcə isti, gündüz 15-20 dərəcə isti olacaq.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(10.06.2024)

Ülviyyə Əbülfəzqızı, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Azərbaycan və Özbəkistanın Xalq artisti Gülyanaq Məmmədovanın “Təəssüf" adlı yeni klipinin təqdimat mərasimi keçirilib.

Mahnının musiqisi  Sevinc Tofiqqızına, sözləri isə Məhsim Məhsimova aiddir. 

Klipin quruluşçu rejissoru: Şahin Qəhrəman, aranjimançısı Rasim Əsgərov, quruluşçu operatoru: Azər Sultanov, prodüsseri: Zaur Nəbioğludur. Baş prodüser Məhsim Məhsimovdur. 

Təqdimatda müxtəlif sənət adamları, ictimai xadimlər və Gülyanaq xanımın pərəstişkarları iştirak etmişlər. 

Klipin təqdimatı maraqla qarşılanmışdır.

Qonaqlar Gülyanaq xanıma, sevimli bəstəkar Sevinc Toffiqqızına və Məhsim bəyə xoş arzularını bildirmişlər.

Xatırladaq ki, bu Gülyanaq və Sevinc xanımın ilk işbirliyi deyil.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(10.06.2024)

Təqdim edir: Heyran Zöhrabova, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Açın qoynunuzu, açın a dağlar,

Savalan həsrətli bir mehman gəlir

O, dağlar qoynuna köksündə dağlar 

Daşqın Araz kimi bağrı qan gəlir. 

Ötən əsrin 40-cı illərində Cənubi Azərbaycanda başlanan milli azadlıq hərəkatı cənubi Azərbaycandakı ziyalıları öz ətrafına topladı və onlar Seyid Cəfər Pişəvərinin rəhbərlik etdiyi "21 azər" hərəkatının ən fəal üzvlərinə çevrildilər. Hərəkat qələbə ilə nəticələndi və şairlərimiz gənc yaşlarında inqilabçı oldular. Lakin, təəssüfki bu səadət uzun sürmədi. 

Min bir əzabla, qanlar bahasına qurulan milli hökumət qısa zamanda İran dövləti tərəfindən devrildi. Bu zaman hərəkatın ən fəal üzvləri Arazın bu tayına, vətənin quzey parçasına, şimali Azərbaycana pənah gətirdilər.

Nə qəribədir 37-ci ildə soydaşlarımızın bir qismini Arazın o tayına sürgün edən tale 47-ci ildə soydaşlarımızın bir qismini bu dəfə də Arazın bu tayına mühacirət etməyə məcbur etdi.

Və beləliklə öz vətənində mühacir həyatı yaşayan, daim bütöv Azərbaycan həsrəti çəkən bu inqilab şairləri qəlblərindəki ağrını, nisgili, intizarı  kağız qələmlə bölüşərək intizar ədəbiyyatını yaratdılar. 

Həmin şairlərdən biri də bu gün haqqında danışacağımız əməkdar incəsənət xadimi, alim, tərcüməçi, xalq şairi Hökumə Billuri idi. 

Hökumə Billuri 1926-cı il martın 3-də Cənubi Azərbaycanın Zəncan şəhərində anadan olub. Zəhmətkeş dəmirçi ailəsində böyüyüb. 

1933-1943-cü illərdə Azəri qızlar məktəbində orta təhsil alıb. Və məktəbi bitirdikdən sonra, həmin məktəbdə müəllim kimi işləməyə başlayıb.

İlk şeirlərini orta məktəb illərində yazıb. Qələmə aldığı “Fəhlə”, “Göyərçin”, “Sübh açıldı” adlı ilk şeirləri “Azər”, “Vətən yolunda” qəzetlərində və “Azərbaycan” jurnalında dərc olunub.

Şimali Azərbaycana mühacirət etdikdən sonra 1947-1952-ci illərdə Azərbaycan Dövlət universitetinin filologiya fakultəsində təhsil alıb.

1956-1960-cı illərdə Azərbaycan qəzetinin baş redaktoru olub.

1956-cı ildə Bakı Ali partiya məktəbi, 1963-cü ildə Moskvada Sovet İttifaqı Kommunist partiyası yanında İctimai Elmlər Akademiyasını bitirib. Təhsili dövründə (1963-cü ildə) İran Azərbaycanının realist demokratik ədəbiyyatı mövzusunda disertasiya müdafiə edərək filologiya elmləri namizədi dərəcəsi almışdır. Bir il sonra Azərbaycan Elmlər Akademiyasının Yaxın və Orta Şərq Xalqları İnstitutunda baş elmi işçi vəzifəsinə dəvət olunub, ömrünün sonuna qədər orada çalışıb.

Tərcüməçilik fəaliyyəti ilə də məşğul olan Hökümə Billuri Şəhriyarın fars dilindəki şeirlərini azərbaycan dilinə, Cəfər Cabbarlı, Səməd Vurğun, Mirvarid Dilbazi və Nəbi Xəzrinin şeirlərini fars dilinə tərcümə edib. 

Mənim taleyimdir, mənim taleyim

Ömrümü tufana salanda odur

Xisləti sərt olan bir ana kimi 

Həmişə qeydimə qalanda odur. 

Mənim taleyimdir, mənim taleyim

O günəş nəfəsli, ay nəfəslidir

Köküylə bağlıdır ana torpağa

O şur nəğməlidir, muğam səslidir. 

Şair “Mənim ar­zum”, “Ölməz qəhrəman”, “Həyat yol­larında”, “Mübarizə illərində”, “Şeirlər”, “Şairin yadigarı”, “Səhər günəşi”, “Sən­dən uzaqlarda, “İstərəm”, “Necə unu­dum” , “Çinar gözləyir məni” “Apar məni o yerlərə”, Bir də bahar gəlsə”, “Seçil­miş əsərlər” “Dünya belə dünyadır”, “Nə qəribə dünya imiş” kimi çoxsaylı şeir kitablarının  “1940-1960: İran Azərbaycanında realist-demokratik poeziya” və “Məhəmmədhüseyn Şəhriyar” monoq­rafiyalarının müəllifidir

O,  2000-ci ildə noyabrın 22 də Bakıda vəfat etmişdir. 

Ölümün gözünün içinə baxıb

Sonra bir şam kimi sönəcəyəm mən

Qartal tək zirvəyə qalxdıqca qalxıb

Sonra bu dünyaya dönəcəyəm mən 

Yenidən doğacaq məni bu bahar 

Fəqət dağ insanı qəm, həsrət əyər

Azadlıq eşqi ilə irəli dostlar

İrəli bu yolda ölməyə dəyər.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(10.06.2024)