XX əsr Azərbaycan memarlıq tarixinin ən parlaq simaları olan Mikayıl Hüseynov və Sadıq Dadaşovun anadan olmalarından 119 il keçir. Dövlət Şəhərsalma və Arxitektura Komitəsi doğum tarixləri aprel ayına təsadüf edən hər iki görkəmli incəsənət xadiminin yaradıcılığından bəhs edən geniş məqalə hazırlayıb. 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı məqaləni olduğu kimi təqdim edir.

Azərbaycan memarlıq məktəbinin parlaq siması – Mikayıl Hüseynov

“Bu sənəti hələ uşaqkən özüm seçmişəm. Kiçik yaşlarımdan kibrit dənələri, plastilin və ağac qırıntılarından müxtəlif “konstruksiyalı binalar” tikərdim. İndiki kimi yadımdadır, 10 yaşım tamam olanda qohumlarım mənə Leonardo da Vinçi haqqında kitab və İtaliya şəhərlərinin mənzərələrini əks etdirən filmoskop bağışladılar. Uzun illər o kitab və filmoskopdan ayrıla bilmədim və o hədiyyələr də mənim memarlıq sənətinə sevgimi daha da qüvvətləndirdi”, – dünya şöhrətli azərbaycanlı memar Mikayıl Hüseynov çox-çox sonralar özü haqqında belə danışırdı. Onun zəngin yaradıcılığı memarlar nəsli üçün əsl ilham mənbəyidir.
Mikayıl Ələsgər oğlu Hüseynov 1905-ci il aprelin 19-da Bakıda zadəgan ailəsində anadan olub. Kiçik yaşlarından təsviri sənətə hədsiz maraq göstərən Mikayıl fitri istedadı ilə yaşıdlarından seçilir, gələcəkdə memar olacağını deyirdi.

1922-ci ildə Bakı real məktəbində ilk təhsilini başa vurduqdan sonra o, Azərbaycan Politexnik İnstitutunun mühəndis-inşaat fakültəsinə daxil olur. Hüseynov tələbəlik illərindən maddi-mədəniyyət nümunələrinə fərqli baxışı ilə diqqəti çəkir. Belə ki, 1924-cü ildə gənc memar tərəfindən Şirvanşahlar Sarayı Kompleksinin araşdırılması mütəxəssislər arasında sensasiya yaradır. Daha sonra o, dahi Nizami Gəncəvinin abidəsinin layihə müsabiqəsində iştirak edir və mükafata layiq görülür.

Görkəmli sənətkarın Azərbaycanda aparılan geniş inşaat işlərinə qoşulması isə 1930-cu illərə təsadüf edir. Yarım əsrdən artıq bir dövrü əhatə edən zəngin fəaliyyəti ərzində Mikayıl Hüseynov Azərbaycanın milli memarlıq ənənələrini öz yeni axtarışları ilə zənginləşdirib, müasir texnologiyalardan istifadə edərək monumental tikililərin qiymətli nümunələrini yaradıb. O, Bakıda Azərbaycan Texniki Universiteti, Azərbaycan Dövlət Universiteti, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının əsas binası və onun elmi-tədqiqat institutları, Üzeyir Hacıbəyli adına Azərbaycan Dövlət Konservatoriyası (Bakı Musiqi Akademiyası), Azərbaycan Pedaqoji Universiteti kimi elm mərkəzlərini, Nizami Gəncəvi adına Milli Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyinin (Sadıq Dadaşov ilə birgə), Azərbaycan Dövlət Kitabxanası, Azərbaycan SSR Daxili İşlər Nazirliyi Arxiv İdarəsi, Neft Sənayesi Nazirliyi kimi əhəmiyyətli binaların layihəsini hazırlayıb. Bununla yanaşı, Bakıda bir çox mədəni-məişət ocaqları, habelə Metropolitenin “Elmlər Akademiyası”, “Nəriman Nərimanov” və “Nizami” stansiyalarının memarlıq işləri də onun adı ilə bağlıdır.

Hazırda Bakının küçə və meydanlarını bəzəyən bir çox tarixi şəxsiyyətlərin (Nizami Gəncəvi, Məhəmməd Füzuli, Üzeyir Hacıbəyov, Səməd Vurğun, Mehdi Hüseynzadə, Həzi Aslanov, Ayna Sultanova) abidələrinin layihələri də Mikayıl Hüseynovun yaradıcı əməyinin bəhrəsidir.

Yaradıcılıq baxımından həqiqətən tükənməz memar sayılan Hüseynovun zəngin irsinə 200-dən artıq layihə daxildir ki, onların da əksəriyyəti çox peşəkarcasına, yüksək səviyyədə həyata keçirilib.

Azərbaycan arxitekturasının təkmilləşməsi və yüksəlişində özünəməxsus dəst-xətti olan M.Hüseynov Bakı ilə yanaşı, Gəncə, Naxçıvan, Şəki, Qazax şəhərlərində də bir çox yaşayış evləri, ictimai binalar, məşhur elm və mədəniyyət ocaqlarının layihələrini ustalıqla hazırlayıb. O, ölkəmizdən kənarda da istedadını məharətlə nümayiş etdirib. Belə ki, Berlin, Moskva, Düşənbə şəhərlərində Şərq milli koloritli və ornamentləri ilə seçilən bir çox abidə və mədəni-məişət binalarının layihələri məhz M.Hüseynov təxəyyülünün məhsuludur.

Dövrünün məşhur sənətkarı olan, Şərq və Qərb memarlıq məktəbinin sintezindən ustalıqla yararlanan Mikayıl Hüseynov öz işlərində daha çox milliyə və ənənəçiliyə üstünlük verirdi. Çıxışlarında həmişə “Milli memarlıq ilk növbədə milli formadır, ənənədir”, – deyən Hüseynov milli memarlığa sadiqliyinə görə SSRİ Memarlar İttifaqı tərəfindən qınağa da tuş gəlir. Buna baxmayaraq, gənc azərbaycanlı memar tənqidlərə əhəmiyyət vermədən əsərlərində milli ənənələrə söykənən düşüncələrini geniş əks etdirirdi.

Mikayıl Hüseynovun Azərbaycan memarlığının elm kimi təşəkkülündə və yüksək ixtisaslı kadrların hazırlanmasında da mühüm xidmətləri var. Onun bir alim kimi memarlığa həsr olunmuş onlarca elmi-nəzəri əsəri memarlıq tariximizin öyrənilməsində çox qiymətli mənbədir.

Qeyd edək ki, Mikayıl Hüseynov uzun illər məsul vəzifələrdə çalışıb, Azərbaycan Memarlar İttifaqına sədrlik edib, Azərbaycan Elmlər Akademiyası Arxitektura və İncəsənət İnstitutunun direktoru işləyib. Görkəmli memar, alim və pedaqoq M.Hüseynov milli memarlığın inkişafında müstəsna xidmətlərinə görə Azərbaycanın, keçmiş SSRİ-nin ən yüksək mükafatlarına, orden və medallarına, SSRİ xalq memarı, Sosialist Əməyi Qəhrəmanı adlarına layiq görülüb. Bununla bərabər Böyük Britaniya və İrlandiya Kral Asiya Cəmiyyətinin fəxri üzvü, SSRİ Ali Sovetinin iki, Azərbaycan SSR Ali Sovetinin üç çağırış deputatı seçilib.

Ömrünün böyük bir hissəsini memarlıq elminin və inşaat texnikasının inkişafına həsr edən M.Hüseynov 1992-ci il oktyabrın 7-də 87 yaşında Bakıda dünyasını dəyişib.

Xatırladaq ki, görkəmli akademikin (1945-ci ildə Azərbaycan SSR EA-nın fizika-texniki elmlər və neft bölməsi üzrə həqiqi üzvü olub) dövlət qarşısında misilsiz xidmətləri Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev tərəfindən də yüksək qiymətləndirilərək, 2015-ci ildə 110 illik yubileyi təntənəli surətdə qeyd edilib.

41 illik ömrünə bütöv bir sənət erası sığışdıran alim – Sadıq Dadaşov

Yazının əvvəlində dünya şöhrətli memar Mikayıl Hüseynovla yanaşı adını çəkdiyimiz Sadıq Dadaşovun irsi də XX əsr Azərbaycan memarlıq tarixində əzəmətli sənət əsərlərinin təşəkkülü ilə yadda qalıb.

Sadıq Ələkbər oğlu Dadaşov 1905-ci il aprelin 15-də Bakıda dünyaya göz açıb. Hələ uşaq yaşlarında rəsm çəkməyə böyük həvəs göstərən Sadıq məktəb illərində rəssamlıq və memarlıqla dərindən maraqlanıb. Onun uşaqlıq və gənclik illəri həmyaşıdı olan yaxın dostu, sonralar görkəmli rəssam kimi tanınan Mikayıl Hüseynovla birgə keçib. Onlar həm Bakı real məktəbində, həm də Azərbaycan Politexnik İnstitutunun mühəndis-inşaat fakültəsində eyni ildə təhsil alaraq, yaradıcılıq yollarında uzun illər birgə addımlayıblar. Sinif otaqlarından başlayan bu ayrılmaz dostluq sonralar birlikdə həyata keçirdikləri böyük layihələrə təzahür edib, hətta aralarındakı dərin münasibətlər qohumluq əlaqələrinə çevrilib (M.Hüseynovun bacısı S.Dadaşovla ailə həyatı qurmuşdu).

Sadıq Dadaşov Azərbaycan memarlıq irsinin ilk elmi tədqiqatçısıdır. O, Azərbaycan memarlığı tarixini öyrənmək məqsədilə 1934-1940 və 1944-1946-cı illərdə bir sıra rayonlara elmi səfərlərə çıxıb, xeyli sayda sanballı elmi-nə¬zəri əsər yaradıb. S.Dadaşov və dostu M.Hüseynov birlikdə Şirvanşahlar Sarayı Kompleksinin, Naxçıvan şəhərindəki Möminə Xatun və Yusif Küseyir oğlu türbələri, Qarabağlar türbəsi yanındakı minarəli tağı, Bərdə şəhərindəki Nüşabə türbəsi və onlarca digər orta əsr memarlıq abidəsinin ilk tədqiqatçıları olublar.

S.Dadaşov institutu bitirdikdən sonra dörd il ərzində (1929-1933) 23 tikilinin layihəsini verir. Bunlara Bakıdakı fabrik-mətbəx (Bayıl), Azərbaycan Sənaye İnstitutunun yeni binası (indiki ADNA), incəsənət işçiləri üçün ev, bir sıra yaşayış binaları kompleksi, Qazaxdakı Pedaqoji Texnikumun binası aiddir.
1944-1945-ci illərdə S.Dadaşov 8 böyük memarlıq əsəri layihələndirib ki, bunlara Bilgəhdəki istirahət evi, Şüvəlandakı yaşayış binası, Zaqulbadakı istirahət evi, Şüvəlan və Bilgəhdə bağ evləri, Bakıdakı “Buzovnaneft” yaşayış binası və s. aiddir.

Dadaşovun əsas işləri sırasında Azərbaycan Texniki Universitetinin, Nizami Gəncəvi adına kinoteatrın, Üzeyir Hacıbəyli adına Azərbaycan Dövlət Konservatoriyası (Bakı Musiqi Akademiyası), Nizami Gəncəvi adına Milli Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyinin (M.Hüseynovla birgə) binalarını qeyd etmək olar. O həmçinin Nizami Gəncəvinin 1946-cı ildə Gəncədə, 1949-cu ildə isə Bakıda qoyulan abidələrinin layihə müəllifidir.

Azərbaycan sovet memarlığının banilərindən sayılan S.Dadaşovun yaradıcılığı respublikadan çox-çox uzaqlarda da tanınıb və şöhrət qazanıb. Onun sənət nailiyyətlərindən biri də Moskvada tikilmiş Xalq Təsərrüfatı Nailiyyətləri Sərgisi (XTNS) kompleksinin Azərbaycan pavilyonu olub. Bu layihə də S.Dadaşovun öz həmkarı M.Hüseynovla birgə ərsəyə gətirdiyi əsrarəngiz memarlıq nümunəsidir ki, keçmiş SSRİ məkanında memarlar tərəfindən yüksək maraqla qarşılanıb və hər iki memar bu uğurlu işə görə SSRİ Dövlət mükafatına layiq görülüb.

Azərbaycan dövləti S.Dadaşovun fəaliyyətini və ölkə qarşısındakı elmi-yaradıcı əməyini yüksək qiymətləndirib. 1940-cı ildə ona “Azərbaycan SSR Əməkdar incəsənət xadimi” fəxri adı verilib, bir il sonra isə SSRİ Dövlət mükafatı laureatı adını alıb. 1941-ci ildə, həmçinin SSRİ Memarlıq Akademiyasının müxbir üzvü, 1945-ci ildə isə yeni yaradılmış Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü seçilib. İstedadlı memar “Lenin”, “Qırmızı Əmək Bayrağı” ordeni və müxtəlif medallarla təltif edilib. Azərbaycanın böyük incəsənət xadimi S.Dadaşov 24 dekabr 1946-cı ildə 41 yaşında Moskvada dünyasını dəyişsə də, doğma şəhəri Bakıda dəfn olunub.

Dövlət Şəhərsalma və Arxitektura Komitəsi hər iki dahi memarın xatirəsini əziz tutaraq onu da xatırladır ki, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin 8 oktyabr 2022-ci ildə imzaladığı Sərəncama əsasən, Bakı şəhərində Mikayıl Hüseynov və Sadıq Dadaşovun birgə abidəsinin ucaldılması qərara alınıb və hazırda layihənin həyata keçirilməsi istiqamətində müvafiq işlər görülür.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(22.04.2024)

Ülviyyə Əbülfəzqızı, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Həyat yeni günlərlə, yeni həftələrlə zamana təslim olaraq irəli qaçır. Təkcə zaman qaçmır, ömrümüzün günləri də zamana qaçır..

 Bu yeni həftənin ilk günü “Sevdiyin şeiri gəl mənə söylə" rubrikasının qonağı öz yazıları ilə könüllərdə yer alan yazar Şamil Ənvəroğludur.

-Xoş gördük, əziz Şamil bəy!

Şairlər gözlərin görə bilmədiyi üfüqlərdən uzaqları da görə bilirlər, hiss edirlər.

Şairlər uşaq kimidirlər, onların həssas qəlbləri kövrək uşaqlar kimi tez- tez dolur. Bu yağışların fərqi görünməz olub yalnız qəlbə yağmağıdır. Nə ildırım görünər, nə səs eşidilər. Səssiz çığırtılar, səssiz fəryadlar, səssiz sevinclər, səssiz çılğınlıqlar..

Əslində bilirəm ki, şairlərin poeziyaya sonsuz sevgisi var, sevdikləri şeirlərin də sayı çoxdur və yaşadıqları müddətdə bu say daha da artacaq.

Şamil bəy, elə bu an üçün “Sevdiyin şeiri gəl mənə söylə"- desək, hansı şeiri söyləyəcəksiniz?

- Böyük yazıçımız Hüseyn Cavid yazırdı ki: "Mənim tanrım gözəllikdir, sevgidir."

Şərq fəlsəfəsində, şərq poeziyasında sevginin Tanrı yerinə qoyulması, şərq fikir tarixində önəmli bir faktdır. Adətən şairlər də ən mükəmməl şeirlərini sevgi mövzusunda yazmışlar. Qovuşmaqla, ya da daha çox ayrılıqla bağlı; nakam sevgilər, ayrılıq, vəfasızlıq yazarların yaradıcılığında əsas yeri tutur.

Çünki elə sevgilər var ki, o sevgi nə ürəyə sığır, nə də ki yazılara. Bəzən böyük bir sevgini yazmaq mümkün olmur, şeirlə ifadə edilməsi də alınmır.

O mənada böyük şairimiz Vaqif Bayatlının şeirlərindən söyləyəcəyəm. Bu şeirlərdə dərin bir məna var.

Bu şeirlərdə sətirlərə düzülən sadə cümlələrdə böyük anlam var. Bu da şairin çox istedadlı olmasına bir dəlildir. Sevgiyə inanmaq, sevginin dəyərini anlamaq ayrı-ayrı mövzulardır. Gözdən əlillər işığı görmədiyi kimi, ürəkdən əlillər də sevgini anlaya bilməz. Eyni zamanda düşünürəm ki, sevgidən ötə bir duyğu var, onun adı anlayışdır. Çünki sevənlər güzəştə gedə bilərlər, amma anlayış göstərməyi hər kəs bacara bilməz. Söyləyirlər ki, münasibətlərdə istənilən halda düzgün münasibəti başladan sevgi, yaşadan sayqı, güvən və anlayışdır. Yalanlar isə bu gün var, sabah yoxdur. Hər kəsə, poeziyasevərlərə qarşılıqlı sevgi, sayqı və anlayış arzu edirəm. 

Sonda isə hər zaman kitabla qalın, şeirlə qalın söyləyirəm, çünki kitab insanı həyata həm hazırlayır.

Həyat ətrafımızdakı insanlardan ibarətdir, ətrafımızdakı insanlar yaxşı olanda “həyat gözəldir” söyləyirik, pis insanlarla əhatə olunuruqsa, “həyat pisdir” deyirik. Bütün ədəbiyyatsevərlərə yaxşı insanların əhatəsində olmağı arzu edirəm.

Dünyanın ən güclü adamı 

ola da bilmərəm, 

olmaq da istəmirəm. 

İstəmirəm bir kimsə 

mənimlə qorxuda bir kimsəni.

Dünyanın ən varlı adamı 

ola da bilmərəm, 

olmaq da istəmirəm. 

Mənə ən böyük dünya varı 

qapı, pəncərəsi açıq üzü-gözü gülən

bir alaçıq!

Mən səni, mən səni 

Dünyada 

hamıdan çox

sevə də bilmərəm, 

sevmək də istəmirəm, 

çünki ancaq yalandan sevənlər 

hamıdan çox sevirlər.

Mən səni sakitcə, 

yavaşca sevmək istəyirəm.

Sevmək istəyirəm 

Tanrıdan yazılantək, 

Bir balaca quş 

Öz balaca yuvasının 

küncünə qısılantək

*

Səni niyə belə sevdim, 

belə istədim niyə, 

canımdakı min tikana, 

bir gülə istədim niyə?!

Eşqdə gizlətdim bu canı .

görəmməyən varmı, 

hanı?! 

həm gizlətdim, həm də hamı 

bilə istədim niyə?

Min illərçün də Allahdan 

Gecə-gündüz, hər an, 

hər an 

səni özümə həm sultan, 

həm də, həm də 

kölə istədim niyə?! 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(22.04.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı REDAKSİYANIN POÇTUNDAN rubrikasında sizlərə Günel Ağazadənin şeirlərini təqdim edir. 

DÜŞÜNƏN MƏZAR

Bu necə səssizlikdi,

Səsi yorur beynimi?

Deyin – Burda kim ölüb,

Kim tutubdu matəmi?

Ruhum kimi yad edir

Yazısız vərəq kimi?

Mən niyə ağ geymədən

Ağlara bürünmüşəm?

Başıma yığışanlar

Gülməkdənmi ağlayır?

Çoxdandı görmədiyim

Dost-tanış da burdadı...

Niyə hər kəs peşmandı,

Niyə üzü qaradı?

Kim rahatlıq tapıbdı

Təsadüf itkilərdən?

Doğmalarım bezibdi

Yalançı təsəllidən.

Axı dünya genişdi...

Bəs mən niyə baxıram

Balaca çərçivədən?

Hamının başı sağdı,

Hamı da bir-birinə

Başsağlığı diləyir.

Dirilər maraqlıdı...

Hamı görür öləni,

Bilir dünya fanidi.

Bu dünyanı yaşayır

Əbədi dünya kimi.

Burdan baxanda dünya

Cəmi qırx vərəqlidi...

XƏYALIMIN RƏNGLƏRİ

Mən heç böyümədim ki,

Bəlkə soldu arzular.

Bəlkə ümidsiz qaldım,

Heç nağılsız qalmadım...

Xəyalımın rəngləri

Qaraları ağartdı,

Bəxtimə kölgə saldı.

Kimi yalan danışdı,

Gözlərimi boyadı.

Kiminin nağılları

Ömrümün yollarında

Toz pənbə rəngdə qaldı…

Mən heç böyümədim ki,

Dünyam hələ rəngarəng.

Dayan, tələsmə, dostum,

Sən hara tələsirsən?

Hələ rüzgar əsəcək.

Sevgilərə ip taxıb

Uçurarıq çərpələng…

Hələ qalıb oyunlar,

Oyunda uduzanlar

Gözlərini yumurlar.

Ən yaramaz adamlar

Axtaranda tapılar...

Artıq bəsti,

Yoruldum.

Bu dəfə siz uduzun,

Bir dəfə də mən udum.

Yumsun hər kəs gözünü:

Birdəfəlik gizlənim,

Tapmasınlar izimi...

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(22.04.2024)

Sərtyel, “Ədəbiyyat və incəsənət”

1.

Teatrın bufetində traqik və komedik iki ahıl aktyor oturublar. İllərdir ki rol almırlar deyə çox pəjmürdədilər. 

Tragedik aktyor pessimistcəsinə söyləyir:

-Un. Tamam unudublar ki, rol vermirlər.

Komedik aktyor optimistcəsinə söyləyir:

-Unutmaylblar. Əsla unutmaylblar ki, rol da vermirlər. 

2.

Məşhur müğənni xanımlarımızdan biri Karolina Valyant mağazasından çox baha bir xəz kürk alır. Pulu ödəyəndən sonra satıcıya deyir:

-Xanım qız, bir xahişim var, olar, bu kürkü bizə evə gətirsinlər?

-Əlbəttə olar.

-Amma bir xahişim daha var. Olar, gətirən əvvəlcə qonşunun qapısını döysün, kürk əlində məni soruşub, səhv gəldiyini bildirəndən sonra mənim qapımı döysün? 

3.

Bir deputatımıza Milli Məclis iclasında sədrin intellektual və mədəni səviyyəni  yüksəltməyin vacibliyi barədə çıxışı o qədər xoş gəlir ki, axşam Heydər Əliyev sarayında Simfonik Orkestrin konsertinə gedir.

O içəri girəndə konsert yenicə başlamışdı, ilk əsər ifa olunurdu. 

O, keçib yerini taparaq əyləşir və yanındakı şəxsdən soruşur:

-Hansı əsərdir bu?

Şəxs deyir:

-Bethovenin 9-cu simfoniyası.

Deputat içini çəkir:

-Gör nə qədər gecikmişəm ki, uje doqquzuncudur.

4.

Ortayaşlı məmurların məclisində birinin söylədiyi tost:

-Bizim xoşbəxt uşaqlığımız olub, biz pampers taxmamışıq. Gəlin o sağlığa içək ki, qocalanda da pampers taxmaq qismətimiz olmasın. 

5.

-Ağıllı televizor niyə bizim kanalları göstərmir bəs? 

-Ağzında “ağıllı” deyirsən. Ağıllı televizor da heç bizim kanalları göstərər?

(“Bakılı oğlanlar”ın yumorundan)

6.

Hər bir çoban yaxşı bilir ki, sürünü hürkütmək nə deməkdir. 

Sürü hürkdümü, irəli cumacaq və məhz irəlidəki çobanı tapdalayacaq. 

7.

Erməni məsəli:

-Haykanuş indiyənətən 22 kişisi olduğunu etiraf edəndən sonra mən binəva daha futbola baxa bilmirəm. 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(22.04.2024)

Qoşqar İsmayılzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Körpəykən - balaca, niyə ağlayırsan ? 

Uşaqkən - böyüyəndə kim olmaq istəyirsən ?

Böyükkən - nə vaxt evlənirsən ? Nə vaxt tərpənirsən ?

Evləndikdən sonra - Bişey-mişey var ? 

Yaş artır, ona uyğun problemlər, suallar dəyişib formalaşır. Uşaqkən həyatdan gözlədiyin işlər, böyüyərkən, sanki başqa cür formalaşır. Sənin gözləmədiyin hala gəlir. Hər istəyimizi ağlayışımızla əldə edəndə, zamanla anlayırıq ki, hər ağlayışda heç də bizim istəklər reallaşmır. Əksinə, daha güclü, daha əzmli olaraq hərəkət etmək bizim istəklərimizi reallaşdırmaq iqtidarında olur. Ağlamaqla əldə etmək isə, valideynlərimizin bizə aşıladığı nağılvari missiyadan başqa bir şey deyilmiş. 

Hər şeyin pulsuz olduğunu zənn etdiyimiz zaman, mağazada istəklərimiz də sonsuz idi. Bir az ondan, bir az bundan. Bilmirdik axı ki, istədiyimizi almaq üçün anamıza, atamıza deyəndə, o bunun bizə zərərli olmasını cibində pulunun olmaması ilə kamuflyaj edirdi. Bunları isə anlamaq üçün həqiqətən zamana ehtiyac varmış. 

Mən bütün bunları müşahidələrimlə kəşf etdim, sizi isə deyə bilmərəm. 

Dəyişir düşüncələr, fikirlər, xarakterlər...

Tanıyırsan zamanla dostu, düşməni, anlayırsan ki, hər kəs heç də nağıllardakı kimi yaxşı obrazlarda, xoş əməllərdə, niyyətlərdə deyilmiş. 

Yaxşı yadımdadır ki, uşaqkən atamla filmlərə baxardıq. Baxarkən isə, ilk etdiyim iş filmi anlamaq idi. Yaxşı və pisi, "Əhrimən və Hörmüzü", tapmaq idi. Ondan sonra isə əsas iş başlayırdı. 

Sanki, duyğular da, düşüncələr də dağdan aşan bir qartopu kimi yuvarlanıb böyüyür ağırlaşır. 

Hər şey monotondu. Həftə içi iş, şənbə - bazar isə eynitipli məşğuliyyətlər. Bizi isə yalnız, fərqli düşüncə sahibləri xilas edə bilər. Daxildə hər zaman üsyan olur, suallar bir tərəfdən, düşüncələr də bir tərəfdən. Sanki nəsə o deyil. Sanki triller kimi bir həyat yaşayırsan. Axı bu belə olmalı deyildi. Həmişə də daxildə böyük bir boşluq. O boşluq Qara dəlik kimi hər şeyi özünə çəkib udur. Ruhun özündən sanki uzaq gəzir, elə bil Prometey kimi zəncirləyib, bədənindən ruhunu zorla qopardıblar. Ya da Sizif kimi faydasız bir əməyə məhkum edilmisən. 

Trackdə deyildiyi kimi :

Günəş altında yox yeni heçnə, 

Heçnədən gəlib, dönürük heçə. 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(22.04.2024)