Ağdam Dövlət Sosial-İqtisad Kollecinin tələbələrinin müsabiqə hekayələrinin dərcini davam edirik. Növbədə Toğrul Məmişzadədir. Hekayəsini “Ulduzlar arasında qalan sevgi" adlandırıbdır. 

 

Mən Tuğra. 

Adım bəlkə adi səslənir, amma ürəyimdə fırtınalar qopar. Sevginin verdiyi gücü də, aldığı nəfəsi də eyni anda hiss edən bir adamam. Həyatımdakı ən böyük fırtına isə Ayla ilə başladı. Onun adı belə bir şeir kimi səslənir, sanki səma öz işığını yalnız onun adında toplamışdı. Amma bu hekayədə şeir sonluq deyil, yalnız ağrının başqa bir adı oldu.

Ayla ilə ilk dəfə qızılgül bağına bənzər bir parkda qarşılaşmışdıq. Yazın əvvəlində ağaclar çiçək açırdı, amma o gün bütün gözəlliklərin şahı yalnız Ayla idi. Gözləri dərin mavi dəniz, saçları isə sanki gün batımının son şüaları idi. O anda başa düşdüm ki, bu qız yalnız mənim deyil, bütün aləmin ürəyini oğurlaya bilərdi. Amma mənim ona baxışım yalnız heyranlıq deyildi. Bu, hələ bilmədiyim, amma məni dəyişdirəcək bir sevginin toxumu idi.

Hər dəfə onunla rastlaşanda dünya bir anlıq dayanırdı. Mənim isə sözlərim dilimdən yox, gözlərimdən tökülürdü. Onun hər gülüşü qəlbimdə bir səs qoyurdu – “Sən sevgi üçün yaranmısan, Tuğra.” Amma bu sevgini dilə gətirmək mənim üçün ən böyük çətinlik idi. Çünki aramızda yalnız məsafə yox, iki ailənin, iki dünyanın sərt divarları vardı. Onun ailəsi bizim kimi sadə, adi insanlarla eyni cərgədə olmaqdan qürur duymayan zəngin bir sülalədən idi. Mənim ailəm isə gündəlik çörəyini zəhmətlə qazanan, sadə insanlardan ibarət idi.

Axır ki, bir gün cəsarətimi toplayıb ona hisslərimi demək istədim. Gün batımı vaxtı sahildə görüşdük. Günəşin son şüaları onun üzünə vurmuşdu, mən isə gözümü ondan çəkə bilmirdim. Elə bilirdim ki, indi hər şey dəyişəcək, həyatımız yeni bir yol alacaq. Amma mən danışmağa başlamadan, o sözə başladı.

“Tuğra...” deyib susdu. Səsi titrəyirdi, amma gözləri qərarlı idi. “Bilirəm ki, mənimlə bağlı ürəyində çox şey var. Mən də sənin hisslərini duyuram. Amma bil ki, bu dünya bizə yer ayırmayıb. Ailəm mənim seçimlərimə heç vaxt hörmət etməz. Onların gözündə mənim sevgi üçün yox, soyadı üçün yaşamağım daha önəmlidir. Amma bu, mənim sevgimə kölgə sala bilməz. Bil ki, səni hər şeydən çox sevdim.”

Sözləri məni elə bir qaranlığa qərq etdi ki, o anda dünyanın bütün səsləri batdı. Nəfəsim daraldı, amma heç nə deyə bilmədim. O, geri çevrildi və getdi. Mən isə yalnız arxasınca baxa bildim. Onun addımları dəniz qumu üzərində iz buraxırdı, amma o izlər sanki mənim ürəyimdən keçir, qəlbimi hər addımda əzirdi.

İndi üstündən illər keçsə də, o gün hələ də mənim üçün dünən kimidir. Ayla mənim həyatımdan uzaqlaşdı, amma ruhumdan heç vaxt getmədi. Hər gecə göyə baxıram. Ayı izləyirəm, ulduzları sayıram. Çünki bilirəm ki, o da haradasa səmaya baxır. Qovuşa bilmədik, amma sevgimiz ulduzlar qədər əbədi qaldı.

Dünya bizi ayırdı, amma ruhumuzu qıra bilmədi. Sevgi qəfəsdə məhkum olsa da, ürək hələ də onun azadlığına inanar. 

Mən hələ də səni gözləyirəm, Ayla. Bir gün sevginin sərhədsiz olduğu yerdə görüşəcəyimizə inanıram....

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(25.11.2024)

Elman Eldaroğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

Əsli-kökü Cənubi Azərbaycanın Qaradağ mahalındandır. Ulu babası o vaxt Qarabağa gələrək, orada məskunlaşıb. Şuşada doğulub böyüyən maarifpərvər, şair, pedaqoq, ədəbiyyatşünas, tərcüməçi, filoloq, tarixçi, xəttat, teatr xadimi Həsənəliağa xan Qadağskinin nəticəsidir.

Atası məşhur diktor, əməkdar artist, səsi ilə ürəklərdə yuva quran Aydın Qaradağlı, anası isə ölkəmizdə peşəkar diktorluq məktəbinin yaranmasında xüsusi xidmətləri olan, təmiz, cilalanmış, məlahətli səs sahibi Gültəkin xanım Cabbarlı olub.

 

Deyir ki:- “Biz cəmiyyətdə kitaba olan həvəsi, elmə olan marağı, intellekti qaldırmasaq, tamaşaçı zövqünü cilalaya bilmərik. Bu gün bütün telekanallar cəmiyyətin zövqünün əsirinə çevrilib. Axı verilişlər cəmiyyətin zövünə uyğun olmalıdır. Bu çox vacib məsələdir. Cəmiyyətin zövqünü formalaşdırmaq ümdə, ən böyük, ali bir məsələ olsa da, çox çətindir. Bildiyiniz kimi, ölkəmizdəki kanalların əksəriyyəti kommersiya kanalıdır.

Mən telekanala rəhbərlik edərkən məşhur “Ford Boyard”ın Azərbaycan versiyasını düz iki il keçirdik. Elə bilirsiniz o, çox reytinqli veriliş oldu? Zövqümüzə uyğun olmayan, baxmaq istəmədiyimiz verilişlərdən belə “Ford Boyard”ın reytinqi iki dəfə yarım aşağı oldu. İki dəfə yarım... Onun dəyəri isə, nə deyim sizə, bəlkə də yüz, yüz əlli dəfə artıq idi. Həmin o zövq məsələsini qabartmaq naminə buna getdik. “Aydın səs” layihəsi oldu. Heç bir kommersiya yükü yox idi, bu verilişin. Nə oldu reytinqi?..”

Haqqında söhbət açdığım Vüqar Qaradağlı 1966-cı ildə Bakıda anadan olub. 1983-cü ildə orta məktəbi, 1990-cı ildə Bakı Dövlət Universitetinin şərqşqnaslıq fakültəsinin ərəb dili şöbəsini bitirib. 1985–1987-ci illərdə hərbi xidmətdə olub.

Əmək fəaliyyətinə Bakı Dövlət Universitetindən başlayıb. 1990-1991-ci illərdə universitetin baş laborantı, 1991-1992-ci illərdə tədris hissəsinin böyük inspektoru, 1992-1994-cü illərdə ərəb filologiyası kafedrasının müəllimi, 1994-2006-cı illərdə baş müəllimi vəzifələrində çalışıb.

1994-cü ildən 1999-cu ilədək BDU-nun İlahiyyat fakültəsinin ilk dekan müavini işləyib. 2006-cı ilin dekabrından Bakı Dövlət Universitetinin Ərəb filologiyası kafedrasının dosentidir. 2012-2017-ci illərdə Azad Azərbaycan Müstəqil Tele Radio Kompaniyasının prezidenti olub. 2010-cu ildə əməkdar jurnalist fəxri adına layiq görülüb...

Artıq bir neçə ildir ki, televiziyadan uzaq düşsə də, elmi fəaliyyətlə məşğuldur. Siyasətdən çox uzaqdır. İnadkar, mərd, əqidəli adamdır. Ünsiyyətdə mehriban, şən olsa da, iradə göstərməyi, sözü üzə deməyi bacarır. Yarınmaq, yaltaqlıq etmək, kiminsə qarşısında qürurunu alçaltmaq onun ruhuna yaddır...

Bizdə belə bir məsəl var- “Yıxılana balta vuran çox olar.” Əslində vəzifədən azad olunmaq, uzaqlaşdırılmaq hələ “yıxılmaq”, “son” demək deyil. Çünki ömür davam edir, yaşayırsan. Yaşayırsansa demək, varsan, tükənməmisən...

Bəli, ötən gün - noyabrın 24-ü hamımızın adını ehtiramla çəkdiyimiz, məşhur diktor Aydın Qaradağlının yadigarı- Vüqar bəyin növbəti ad günüydü. Onu bu münasibətlə təbrik edir, möhkəm cansağlığı, firəvan həyat arzulayırıq.

Yeni yaşı mübarək!

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(25.11.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ulduz” jurnalı ilə birgə BİRİ İKİSİNDƏ layihəsində bu gün şeir vaxtıdır, sizlərə Xəyalə Sevilin şeirləri təqdim edilir.

 

 

SONRA SƏRİNLƏYİR ÜRƏYİN ODU

 

Sonra sərinləyir ürəyin odu,

Sonra ruhdan düşür adam hər şeyə.

Gözlərini bağlayırsan hamıya,

Bir də yaşanmasın yaşanan deyə.

 

Sonra birdən qəribsəyir əllərin,

...Tale yaman yerdə ayırdı bizi.

Heç bilmirsən yerin-yurdun hardadı,

Evin içidimi, ya çölün düzü?

 

Sonra səsin gəlir gecədən – həzin,

...Keçməyən nə var ki? – bu da keçəndi.

Amma ürəyimin dərin yerində

Bir həsrət var, o keçməyir haçandı.

 

 

AYRILAQ DA, SƏNƏ NECƏ XOŞDUSA

 

Öyrəndim ki, nə ilk, nə son kəs deyil,

Bu dünyada heç nə dözülməz deyil.

Ürəyimi sındırmağın bəs deyil?

Olan-qalan inamın da qaçdısa?..

 

Mən də səni dağ bilmişdim, eh, çətin,

İlk fürsətdə tükəndi cəsarətin.

Bu bədəni, boy-buxunu nə edim?

Əgər için cılızdısa, boşdusa.

 

Yarı yolda qırıldı ki ruh bağı,

Uzaq dayan, görünmə heç, ha baxım.

Əl altında saxladım ayrılığı,

Ayrılaq də, sənə necə xoşdusa.

 

 

ELƏ QƏRİBƏYDİ DUYĞULAR ONDA

 

Elə qəribəydi duyğular onda,

Nə heç nə yox idi, nə də var idi.

Məni birdəfəyə məğlub eyləmək

Tək sənə verilmiş ixtiyar idi.

 

Onda anlamadın, indi anlasan...

İndi anlasan da, nə fərqi var ki?

Nə qədər ki aramızda məsafə,

Anlaşmazlıq, uzaqlıq nə qədər ki...

 

Barı heç olmasa təsəlli üçün

Bir qırıq xoş söz de, könlünü yumma.

"Hər şey düzələcək, yaxşı olacaq", –

Desən, inanardım, demədin, amma.

 

 

İNNƏN BELƏ SƏN DƏ LAZIM DEYİLSƏN

 

İnnən belə sən də lazım deyilsən,

Qırılmışam, tökülmüşəm, qəmliyəm.

Sən ki mənim alın yazım deyilsən,

Vaxt lazımdı ki, özümü cəmliyəm.

 

Nəyin var ki? Sözünü tutmağın yox,

Məni yaxşı unutmağın var sənin.

Ürəyimin heç xeyrini görmədim,

Ürəyimdən topladığım bar sənin.

 

Bu gecə də özün yoxsan, sözün var,

Sən bilməzsən, susub danışmaq olur.

Salamımız, sağolumuz yerində,

Görürsənmi? Küsüb danışmaq olur.

 

 

MƏN İNDİ HƏR ŞEYİ UNUDUM GƏRƏK

 

Mən indi hər şeyi unudum gərək,

Geriyə qayıdım o boyda yolu.

Bu da taleyimin məndən aldığı,

Bu da taleyimin quru "sağ" olu.

 

Özümdən yüz dəfə üzr istəyim,

Özümü son dəfə bağışlayımmı?

Mən heç həyatımda bu qədər kinli,

Bu qədər amansız olmadım amma.

 

Mənim yerimdimi bu yer, İlahi?

Hər şeyə, hamıya naşı düşmüşəm.

Ah, mənim əvvəlki ağılsızlığım...

Hər şeyi sonradan başa düşmüşəm.

 

 

XƏYALIM XATİRƏNİ DOLANDI, GƏZDİ, KEÇDİ

 

Xəyalım xatirəni dolandı, gəzdi, keçdi,

Yenə gözü açıq görüldü yuxum.

Sevgimdən aldığın o həzz də keçdi,

Mənim hamıdan çox peşman olduğum.

 

Heç nə danışmıram sənin haqqında,

Amma susmağım da yaxşı hal deyil.

Saat geridədi, vaxt geridədi,

Bu da ömür deyil, eh, yığval deyil.

 

İçim üzümdədi, əlim dizimdə,

Hələ üstü açıq qalıbdı yaram.

Zamanla bitəcək, amma hələ ki

Ən pis hisslər ilə xatırlayıram.

 

 

GƏRƏK DARIXMAYAYDIM

 

Yaşadığım nə varsa,

Davam edən keçmişdi –

Təzəsi yox günlərin.

Elə bir yerdəyəm ki,

Nə dayazam, nə dərin.

Susub içimi çəkdim –

Ağırdı içimin yükü,

Tale məni nə saydı?

Mənim də səhvim az deyil,

Gərək darıxmayaydım.

Doğmayam, yadam özümə?

Bu ruh bədənin nəyidi?

Məni anlamadılar!

Hamıdan uzaq gəzmək də

Sevilmək istəyidi.

 

 

SƏNİ ÇOX XATIRLADIRDI

 

Səni çox xatırladırdı,

Yatıb öldürdüm gecəni.

Dağıtdım fikrimin səliqəsini

Ki, düşünməyim heç səni.

Nə yeridi,

Nə vaxtıdı həsrətin.

İndi səni düşünməyə

Bəs axı nə gərək var?

Fikirli gəzirəm,

Qəmgin gəzirəm

Görən deyir,

Bu işdə bir ürək var.

Ümid bitir,

Təsəllilər başlayır:

Qoy getsin gedənlər,

Nə olacaq ki?

Özümə də yer qalsın

Ömrümün sıxlığında.

Mən varam,

Həmişə öz yanımdayam

Hamının yoxluğunda...

 

 

TUT ƏLİNDƏN ÜRƏYİNİN

 

Tut əlindən ürəyinin,

Gözündən uzağa qoyma.

Bir az təkliyə düşsə,

Yadına düşəsiyəm.

Xatirəm əziz qonağın,

Keçib yuxarı başa

Nələr danışacaq sənə.

Gör necə?

Tanış gələcək

Bu od sənə, ocaq sənə?

Tut əlindən ürəyinin,

Gözündən uzağa qoyma.

Bilirəm unutmamısan.

Demişdin ki, unudacam,

Amma...

Hansı sözünü tutdun ki,

Heç bunu da tutmamısan.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(25.11.2024)

 

 

 

 

Heyran Zöhrabova, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

 

Yenə düşüncələri dəniz kimi dalğalanır, fikirləri eyni ilə ləpələr kimi qeyzlənir, coşur, lal qayalara şığıyır və bu sərt qayalarda haçalanıb pərən-pərən olaraq ətrafa dağılırdı. O artıq yığıb-yığışdıra, araya-ərsəyə gətirə bilmədiyi bu dağınıq düşüncələrinin əlindən yorulub sərsəfil olmuşdu. Bəzən əks düşüncələrinin, bəzən ağlıyla qəlbinin mübarizəsi arasında qalmaqdan üzülüb tamam əldən düşmüşdü.

 

Fikirlər Napoleonun ordusu kimi silahlanıb onun üstünə gəlirdi. Kaş kitelefonlar kimi insan beynini də sıfırlaya bilsəydi, lakin nə mümkün. Qaçıb yaxasını qurtarmaq istədiyi düşüncələr vicdanın əli kimi boğazına dolanıb onu boğur, bir an belə olsun rahatlıq vermirdi. Usanmışlıq duyğusuyla təfəkkür içində təfəkkür edirdi. Gələcək təlaşından, keçmiş iztirabından bu günümüzü yaşaya bilməyəcək hala gəlmişik. Axı niyə? Axı niyə keçmişin kölgəsi daim başımızın üzərini kəsdirir, axı niyə gələcək bir uçurumu xatırladır? Axı keçmişin gölgəsində daha nə qədər yaşayacağıq, axı işığa hələ nə qədər qaranlıq zirzəmilərin əlboyda pəncərələrindən baxacağıq? Keçmişin kölgəsindən qaçmağın, gələcəyi unutmağın bir yolu olmalıdır ya yox?

Axı niyə xoşbəxtlik sanki kəpənək qanadına qonub bizdən qaçır, toxunanda məhv olur? Axı niyə sanki Sizif əməyinə məhkum olmuşuq? Şəhriyar demişkən "Axı niyə səmərsizdi sənalarımız, niyə qəbul olmur dualarımız?"

Biz çox istəyərkən azdanmı olmuşuq görəsən? Ya bəlkə heç nə istədiyimizi hələ də öyrənə bilməmişik?

Beyninə dinclik verməyən bu suallar dağa-daşa çırpılıb əks-səda verən səs kimi elə hey təkrarlanıb cavabsız qalırdı. Bir dalğa kimi şığıyıb beyninin sahillərinə çırpılaraq növbəti cəhd üçün geri qayıdırdı. O, isə laqeyd baxışlarıyla izlədiyi üfüqdə sanki bu gün kiçik dalğalar halında üstünə şığıyan sualların bir gün sunami olub onu boğacağı, hətta bəlkə də bütün varlığını yuyub aparacağı günün qaçınılmazlığını görürdü.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(25.11.2024)

 

Fariz Əhmədov, Naxçıvan Televiziyasının baş redaktoru, “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Naxçıvan təmsilçisi 

 

Bəzən haramızsa ağrıyanda canımızı orada hiss edərik. Sanki ağrıdığımız yerdən başqa heç bir parçamız yoxdur kimi. Yaxud da haramızı hiss ediriksə canımız elə oradır deyə düşünürük və zaman keçdikcə o hissəmiz bizim hər şeyimizə çevrilir və bizim əsas parçamız olur. Biz o parçamızla həyata tutunur, hiss edir, yaşayır və nəfəs alırıq. Məşhur İrland yazar Kristi Braun da Allahın ona hədiyyə etdiyi, sadəcə, hiss etdiyi sol ayağının köməkliyi ilə rəsm çəkib, roman yazmış və bir anda olsun bu yoldan dönməmişdir.

 

Bu yolda onun ən böyük dəstəkçisi və himayəçisi olan anası ona göstərilən ailəiçi təzyiqlərə baxmayaraq, bir anda olsun oğlunun kütbeyin olmadığına, sadəcə, bədənində qüsur olduğu fikrindən dönməmişdir. Atası bənnalıq edərək kərpic divar hörüb evinin maddiyyatını təmin edərkən, anası Kristi ilə iyirmi bir övlad arasında əmələ gəlmiş divarı səbirlə kərpic-kərpic sökür, Kristinin şüurunun üzərini örtərək onu bacı-qardaşlarından ayıran pərdə arasından yavaş-yavaş içəriyə girirdi. Zaman keçdikcə Kristi anladı ki, onun bədəni ilə ünsiyyət qurduğu yeganə üzvü sol ayağıdır. Bu da sol ayaqdan asılılığı daha da artırır, həm ünsiyyət vasitəsi kimi, həm də ailəsinin Kristini başa düşməsi üçün əsas amilə çevrilirdi. Artıq sənələr irəlilədikcə sol ayağının köməyi ilə özü və ailəsi arasında mövcud olan əngəlləri aşan Kristi elə düşünürdü ki, sanki sol ayağı içərisində olduğu həbsxananın qapısına düşən yeganə açar idi.

Bütün ailə Kristi Braundan ümidini üzərkən, gecələr yuxusuz gildir-gildir göz yaşı tökən, gününün tamamını, demək olar ki, ona həsr edən, ona sol ayağı ilə yazmağı öyrədən bu əzmkar insan qarşısında Kristi ilk dəfə “Ana” sözünü yazdı. Anasının himayəsi altında bütün gün coşğunluqla nə mənzərəsi, nə də mövzusu olan balaca, dəlisov şəkillər çəkən Kristi başa düşürdü ki, onlar, sadəcə, onun qaynayan şüurunun kağız üzərində düşünmədən qaraladığı təsadüfi izlər idi. Həyatdan yarım qalan Kristi kitablara çoxlu maraq göstərərək ən çox  Şekspir və Çarlz Dikkenzin əsərlərini oxuyaraq zamanını bir saniyədə boşa keçirmir bu sehrli kitablar arasında öz taleyini yazırdı. Təəssüf ki, Kristinin ailəsində kitab nadir tapılan bir “inci” idi. Bu ailədə çörək daha vacib hesab olunurdu. Qarınlarını doyurmaq ağıllarını doyurmağa çalışmaqdan daha həyati əhəmiyyətli bir şey kimi görünürdü. Kristinin sol ayağı ilə mükəmməl rəsm çəkdiyini, yazı yazdığını və çox qabiliyyətli olduğunu günü-gündən daha çox hiss edən anası onu həkimlərin köməyi ilə xəstəxanaya yerləşdirir.

Bəzən bizim tibbi müalicəyə, hətta ondan da artığına ehtiyacımız olduğu qədər inam və dostyana münasibətə də ehtiyacımız var. Bizi narahat edən təkcə bədən üzvlərimiz, əzələlərimiz deyil, hətta ağlımızdır. Bizim daxilimiz bəzən burulmuş əllərimiz və ayaqlarımızdan daha çox diqqət tələb edir. Əyilmiş ağzı və burulmuş əlləri olan bir uşaq özünə və ümumilikdə, həyata qarşı bir sıra əyilmiş və burulmuş meyilləri çox asanlıqla və sürətli şəkildə formalaşdıra bilər, xüsusilə də onların xəstə olduğunu nəzərə almadan onlarla birgə böyüməyə izin verilərsə. Onun normal uşaqlara nisbətən fərqli olması fikrinin ağlında özünə yer etməsinə imkan verilərsə, bu onunla birlikdə onun yeniyetməlik və yetkinlik dövrünə keçəcək, ona görə də həmin adam eyni ilə öz bədəni kimi təhrif olunmuş ağılla baxacaq, həyat ona öz əyri-üyrülüyünün əksi, öz emosional ağrısı kimi görünəcək. Kristidə az qala yaradılışından bəri xəstəxanaya getdiyindən bəri o xəstəxanaya bir növ özünün bir hissəsi, həyatının vacib bir parçası kimi yanaşırdı. O, xəstəxana haqqında, sadəcə, şikəstliyinə görə müalicə aldığı bir yer kimi, həkimlər və ağxalatlı fizioterapevtlərlə dolu “tibb institutu” kimi düşünmür, əksinə, onun həkimləri və ağ rəngə boyanmış adamları, uzun dəhlizləri və sərin mərmər divarları olduğu qənaətində idi. O, əmin idi ki, bütün bu sadaladıqları ilə bərabər orada səmərəlilik, əsl insani səmimilik və soyuq elmi dəqiqliklə yanaşı, ruh da mövcuddur. Soyuq, ağ xalatlardakı adamlarda çox isti ürək var və onların işində də isti ürəyin olması misilsiz xüsusiyyətdir. Bu onların tibbi bacarığı qədər dəyərlidir, çünki pasiyentləri sıravi adam olmadığı üçün onların işi sadə bir iş deyil. Onlar, sadəcə, pasiyentləri müalicə edən tibb adamları sayılmır. Onlar böyük problemlərlə üzləşən başqa tip insanların vəziyyəti ilə dərindən və səmimi şəkildə maraqlanan bir insan tipidir. Bir sözlə, hər kəs rahatlanmış kimi görünə bilər, lakin rahatlanmış kimi hiss etməyi çox zaman həkimlərə borcludur.

Ünsiyyət qurmaq da Kristi ilə insanlar arasında hər zaman münasibət qurmaq cəhdinin qarşısını alan ən böyük maneələrdən olmuşdur. Əskiklikləri arasında ona ən böyük acını nitq yaşatmışdır, çünki nitq olmadan insan itirmiş sayılır, insanlarla arasında sədd çəkir, milyonlarla şeyi demək istədiyi halda, bircəciyini də dilə gətirə bilmir. Yazı bəzən çox yaxşı çıxış yoludur, lakin elə duyğular var ki, onları təkcə yazılmış sözlərlə ifadə etmək, hiss etdirmək olmur. Yazı ölümsüz ola bilər, lakin o, iki insan arasındakı boşluqda səsin yarada biləcəyi körpünü qura bilmir. Kristi loqoped həkim Patrişiya Şiənin aldığı xüsusi müalicə ilə danışmağı bacarmış və başa düşmüşdür ki, nəfəs almağı idarə etməyi öyrənməyənədək heç vaxt düzgün danışa bilməz. Bəli, Kristi Braun beyin iflici ilə şikəst olmuş bir adam idi, o sol ayağı ilə rəsm çəkib, roman yazıb və danışıb. Bunları, sadəcə, bir nəfərə borclu olub: mətbəxin taxta döşəməsi üzərində dizi üstə dayanaraq, həvəsdən düşməməsi üçün çalışan, sol ayağından tutub sarı təbaşir parçası ilə “A” hərfini ilk dəfə yazdıran Anaya!!!

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(25.11.2024)

 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ulduz” jurnalı ilə birgə təqdim etdiyi layihədə Türkiyənin “Genç Yürekler” jurnalının seçimində 51 türk müəllifinin yazıları yer alır. Türkiyə türkcəsində yayılan əsərlərin əsas qayəsi budur: “Dildə, fikirdə, işdə birlik!”.

 

 

“Gülcihan”

 

Kenan Kara

 

Bir korku yerleşti yüreğine, Gülcihan,
Bir kıvılcım bıraktın aramıza.
Hava tutuşacak kadar ağırdı,
Sense sezemeyecek kadar uzak.
Bir bankta bıraktın ellerimi,
Uyanıncaya kadar
Gökyüzünü benim sandım.
Daha kınından ayrılmadan
Bir bıçak gibi kendiliğimden kırıldım.
Savurduğun zaman
Bulutları ezen saçlarını hatırladım,
En son kimin ellerindeydi,
Hatırlarsın, Gülcihan.

Yanı başında bir kedi ağlıyordu,
Belki susuzluktan, belki yalnızlıktan...
Dönmediğin sularda ben,

Ayaklarım karanlık denizinden uzaktı...
Kumdan bir kaleye sığındım.
Her şeyim tükendi zamanla, ben de,

Gördüm
Martı yuvalarına yılanlar dadandı.
Bildim,
Kandan bir hırka bıraktın pencereme,
“Seni seviyorum” diye-diye...

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(25.11.2024)

 

 

 

 

 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Güney Azərbaycan Poeziyası Antologiyası layihəsində Təbriz təmsilçimiz Əli Çağlanın növbəti təqdim etdiyi şair Ərdəbildə yaşayan Həkimə Babakişizadədir.

 

Həkimə Babakişizadə

Ərdəbil

 

 

İLLİK ANLAR

 

Yaşımın zirvəsində

Tamsındığım (illik anları)

Baxdığım eniş yoluna heyfsilənirəm.

Yüksəkliyi qırx illiyimin

Təpəsindən

Ürəyimin başına qaldırıram.

Ürəyim buz baltasıdır.

Gəldiyim yoldan getdiyim yolun sonuna qədər göz işləyir.

Dənizi çıxardıb balıqlıqdan, balığa göstərmək kimi

Bir anlayış doğulur canımın ruh qatında.

Qaça-qaçdan qurtaran arxayınlıq

Çöküb varlığın dibinə.

İki, bir arasından çıxan sirr sözdür

Dumana bürünən, gələcəyə düşündüklərim.

Ölüb-dirilməkdən qırxı çıxan adamam.

Yaşımın zirvəsi Babək qalasıdır

Diz ağrıların yollarda qorxudub gələn yolçuyam bu gün

Qorxulu götürülən bir xülyalı.

İndi

Müharibə çağı düşmən əlinə düşən ölkədə paslı

Post sandığından çıxan

Qırx illik suallar cavabına

Yazılmış məktubdur,

Çatdığım yol.

Bu yolun üstü yoxdur!

Bu yolun ucu başdır

Bu yolun başdan başlanırmış demə

Bu yolun arxasından gəldikdə

Lapdan diskinib dayanarmış adam.

Bu yol ömürün gedər durağı imiş deməli!

Çata-çata gedən bir yol...

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(25.11.2024)

 

Xanəliyeva Nigar, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

Türk xalqları dünyanın ən qədim mədəniyyətlərindən biri olmaqla tarix boyunca geniş ərazilərdə hakimiyyət sürmüş, zəngin mədəniyyət, fəlsəfə və hərbi bacarıqlarla tanınmışdır. Türk etnosunun kökləri Orta Asiya çöllərinə uzanır və onların tarixi səlnamələri hər bir addımda qəhrəmanlıq, mübarizə və yeniliklərlə zənginləşir.

 

Mifologiya və mədəniyyət

Qədim türklərin dünyagörüşü onların mifologiyasına və inanclarına dərindən bağlı idi. Gök Tanrı inancı türk dünyagörüşünün mərkəzində dayanırdı. Göy, yer və su kimi təbii elementlər müqəddəs hesab olunurdu. Türk dastanlarında, xüsusilə "Ergenekon" və "Oğuz Kağan" kimi əsatirlərdə təbiətlə vəhdət, azadlıq uğrunda mübarizə və birlik ruhu təsvir edilir.

Türklər yalnız savaşçı deyil, həm də mahir sənətkar və tacirlər olmuşlar. İpək Yolu boyunca qurulan ticarət şəbəkələri türk xalqlarının Asiya ilə Avropa arasında mədəniyyət körpüsü rolunu oynamasına imkan yaratmışdır. Arxeoloji qazıntılar türk sənətinin parlaq nümunələrini – qızıl və gümüşdən hazırlanmış zərgərlik əşyalarını, oyma daşları və naxışlı parçaları ortaya çıxarmışdır.

Dövlətçilik və qanunlar

Qədim türklər dövlətçilik ənənələrinə görə də diqqətəlayiqdirlər. Hunlar, Göytürklər və Uyğurlar kimi qüdrətli dövlətlər yalnız hərbi güclə deyil, həm də güclü idarəetmə sistemləri ilə tanınmışdır. Məsələn, Göytürk Kağanlığı ilk dəfə "Türk" adını rəsmi dövlət adı kimi istifadə etmiş və tarixdə türklərin mərkəzləşmiş dövlət anlayışını formalaşdırmışdır.

Orxon-Yenisey yazıları türklərin qədim yazı mədəniyyətinin möhtəşəm nümunəsidir. Bu yazılar yalnız tarixi faktlar deyil, həm də türklərin həyat fəlsəfəsi, dünyagörüşü və dövlətçilik prinsiplərini əks etdirir: "Türk xalqı öz dövlətini qorumazsa, yadellilər onu özlərindən ayıracaqdır."

Hərbi bacarıqlar və siyasi təsir

Türk xalqları tarixin hər dövründə döyüş meydanlarında öz hünərlərini göstərmişlər. Qədim Hunların Avropaya yürüşləri, Göytürklərin Çinə qarşı apardığı mübarizə və Səlcuqlu türklərin Anadoluda qurduğu hakimiyyət türklərin hərbi bacarıqlarını və siyasi təsir gücünü sübut edir. Qədim türk orduları atçılıq və yay oxatma texnikası ilə döyüş meydanlarında üstünlük qazanırdılar.

Türklərin dünya mirasına töhfəsi

Türk xalqları tarixən yalnız silah gücü ilə deyil, həm də elm, mədəniyyət və fəlsəfə sahəsində dünya mirasına böyük töhfələr vermişlər. Onlar çöl həyatından gələn sərtlik və nizam-intizam ilə şəhər mədəniyyətini birləşdirərək bəşəriyyətin inkişafına töhfə veriblər. Məsələn, qədim Uyğurlar kağız istehsalı və kitab çapında mühüm addımlar atmışlar.

Son söz

Qədim türk xalqlarının tarixi yalnız keçmişin bir səhifəsi deyil, həm də indiki türk xalqlarının kimliyini və gələcək yolunu müəyyənləşdirən bir irsdir. Türk tarixi, mədəniyyəti və fəlsəfəsi bu gün də öz aktuallığını qoruyur, türk xalqlarını birləşdirən mənəvi bağ olaraq yaşayır.

Bu qədim xalqın mirası, mübarizəsi və zəngin mədəniyyəti bizə yalnız fəxr etmək üçün deyil, həm də gələcək nəsillərə ilham vermək üçün yadigar qalmışdır.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(25.11.2024)