Sərtyel, “Ədəbiyyat və incəsənət”

KƏLAMLAR

Əgər sənə deyirlər ki, sən qəşəngləşmisən, bu elə odur ki, sənə desinlər, sən əvvəllər pis gündə idin. 

Çıpslər - bir ədəd kartofun bir kilo kartofun qiymətinə sırınmasıdır. 

Müdriklik odur ki, sən başqalarından ağıllı olduğunu gizlədirsən, amma bunu elə edirsən ki, onlar əsl həqiqəti duyurlar. 

Gəmi suyun altına ətrafındakı suya görə getmir ki, içinə dolmuş suya görə gedir. İmkan vermə ki, pislik sənin içinə dolsun. 

Qırmızı dənizdə qara kürü yemək Qara dənizdə qırmızı kürü yeməkdən daha gözəldir. 

İttihametmədən gözəl özünütəmizəçıxarma hələ kəşf edilməyib. 

Öz məqsədləri olmayan başqasının məqsədləri üçün çalışar. 

Şəkildə: Tom və Cerrinin uşaqlıq şəkilləri tapılıb. 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(22.01.2024)

Rubrikanı Könül aparır. 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Azərbaycan Milli Kulinariya Assosiasiyası ilə birgə layihəsində sizlərə hər dəfə İrəvan mətbəxindən nümunələr təqdim edirik. Bu nümunələr Azərbaycanın bu sahə üzrə tanınmış mütəxəssisi, əməkdar mədəniyyət işçisi, tarix üzrə fəlsəfə doktoru, kulinar Tahir Əmiraslanovun gərgin əməyi nəticəsində ortaya çıxmışdır. 

Bu gün sizlərə Payız məzəsinin hazırlanma qaydası təqdim ediləcək. 

LAZIM OLAN ƏRZAQ:

Pomidor – 50 qr

Xiyar – 50 qr

Acı bibər – 10 qr

Bolqar bibəri – 15 qr 

Albalı – 25 qr

Zeytun yağı – 10 qr 

Reyhan – 8 qr

Kahı – 15 qr

Duz – 4 qr

İstiot – 0,05 qr

QEYD: 

Bu və ya başqa növ salatlarda, bəzən xörəklərdə turş təzə və ya quru meyvələrdən istifadə olunur. Demək olar ki, limondan az istifadə edilir. 

Mövsümə görə məzələrin tərkibləri dəyişə bilər.

HAZIRLANMASI:

Tərəvəzlər yuyulur, təmizlənir, müxtəlif formada (kvadrat, fal, romb, samanvarı) doğranır. Kahı, reyhan xırda-xırda doğranır. Albalının çiyidi təmizlənir. Səliqə ilə qarışdırılır. Qablara pay şəklində qoyulur, üzərinə az miqdarda zeytun yağı əlavə edilir, süfrəyə verilir.

Nuş olsun! 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(22.01.2024)

Kənan Məmmədli, “Ədəbiyyat və incəsənət”

İlk 20 Yanvar idi ki, ürəyimizdən “şəhidlərin qisası tam alındı” kəlmələri keçdi. Axı ərazi bütövlüyümüz  bu 20 Yanvarda tam bərpa olunmuş şəkildə idi. 

Bununla belə, şəhidlərimiz üçün yenə ürəyimiz qan ağladı. 20 Yanvarda, Qarabağ müharibəsində görün bir, necə insanlarımızı itirmişik…

Mən onlardan biri haqda hədsiz kədərlə, dərd içərisində danışmaq istəyirəm. 

Evin tək övladı olan, 700 balla Azərbaycan Texniki Universitetinin avtomatika və kompyüter texnikası fakültəsinə daxil olan, oxuya-oxuya həm də ofisiant işləyən, havalar isinəndə ailəsinə dəstək olmaq üçün axşam 7-dən səhər 7-yə qədər dondurma sexində çalışan Müşfiq Orucovdur şəkildə gördüyünüz bu yaraşıqlı gənc. 

Aprel döyüşlərində 21-yaşında qəhrəmancasına şəhid oldu Müşfiq. 

Bu qədər əqillə, dərrakə ilə, çalışqanlıqla kim bilir, hansı zirvələrə ucalacaqdı. Amma ömrünü müharibə yarımçıq bitirdi. Bəli, müharibənin üzü çox sərtdir, o çox amansız və qəddardır. 

İndi Müşfiq yalnız ürəklərdə yaşayır, onu sevənlərin ürəklərində. 

İstərdim, onu ya bir yazıçı öz romanında, ya bir rejissor öz filmində, ya bir bəstəkar öz simfoniyasında, ya bir rəssam öz rəsmində əbədiləşdirəydi. 

Belə oğulları itirmək həqiqətən də ədalətsizlikdir. 

Allah rəhmət eləsin!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(22.01.2024)

Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının üzvü, tanınmış rəssam, hamımızın əzizi Qafar Sarıvəllinin 68 yaşı tamam oldu. Portretlər, təbiət mənzərələri, kitab illüstrasiyaları - gözəl rəng seçimi, isti və soyuq rənglərin remiksi, bir-birilərini tamamlaması… - bir yaradıcı ömrün qısa xülasəsi belədir. 

Rəssamın tərcümeyi-halına diqqət edəndə elə də çox xronika görmək olmaz. Özünü gözə soxmağa çalışmayan rəssam təvazökardır, ancaq həm də çox zəhmətkeşdir. 

Qafar Sarıvəlli 1956-cı il yanvarın 17-də Qazax rayonunun Kəmərli kəndində anadan olub. 1973-cü ildə Kəmərli kənd orta məktəbini bitirib. Həmin ildə Ə.Əzimzadə adına Azərbaycan Dövlət Rəssamlıq Məktəbinə daxil olub. 1980-ci ildə rəssamlıq məktəbini bitirib. Ailəlidir, iki övladı var.

1985-ci ildən Respublika və Beynəlxalq sərgi-müsabiqələrinin daimi iştirakçısıdır. 1997-ci ildən Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının üzvüdür. 

2002-ci ildə ilk, 2005-ci ildə ikinci fərdi sərgisi keçirilib. Bu sərgilər Bakıda düzənlənib. 2013-cü ildə isə bu dəfə Qazaxda sərgisi baş tutub. Həmin sərgi barədə ayrıca danışmaq istəyirəm. 

Yaxşı yadımdadır, istedadlı fırça ustası Qafar Sarıvəlli ən yaxşı əsərlərindən ibarət ekspozisiyasını doğulub-böyüdüyü Qazaxın sənətsevərlərinə təqdim etmişdi. Rəssamın sayca üçüncü fərdi sərgisi Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin və Qazax Rayon İcra Hakimiyyətinin dəstəyi ilə rayondakı Dövlət Rəsm Qalereyasında təşkil olunmuşdu

Qalereyanın direktoru Münəvvər Xəlilova sərgini giriş sözü ilə açaraq Qafar Sarıvəllinin zəngin və geniş mövzulu yaradıcılığı barədə məlumat vermiş, onun doğma torpaqla sıx bağlı olduğunu, əsərlərində yurd sevgisinin aydın sezildiyini vurğulamışdı, mərasimdə Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının sədri Fərhad Xəlilovun təbrik məktubu oxunmuş, rəssamlardan Məmməd Dəmirçioğlu, Nəcməddin Hüseynov, Səyyar Məmmədov, heykəltəraş Ramiz Qaya Qafar müəllimi təbrik etmişdilər.

Sonra rayonda qonaq olan Azərbaycan Respublikasının ovaxtkı ombudsmanı Elmira Süleymanova, ictimaiyyət nümayəndələri sərgilənən əsərlərə baxmış, ekspozisiyadan zövq aldıqlarını ifadə etmişdilər. 

Qeyd edim ki, Qafar müəllimin “Səhər”, “Natürmort”, “Günəş Şərqdən doğur”, “Sevgi”, “Mübarizə”, “Ayrılıq”, “Göyəzən”, “Qobustan”, “İncədərəsi”, “Kürqırağı”, “Soyqırım”, “Muğam aləmi”, “Zurnaçı”, “Qaçaq Kərəm”, “Yurda bağlı ömür” kimi mövzuca çeşidli, Vətən sevgisi və məfkurəvi ideyalarla mənalanmış əsərləri xüsusən maraq doğurur. 

Qafar Sarıvəlli deyir:

— Mən rəssam olduğuma görə doğulduğum İncədərəsi obasına, kəndim Kəmərliyə borcluyam. O bənzərsiz yerlərin min bir rəngi — baharının ağ donu, yayının zümrüdü libası, payızının qızılı mənzərəsi, qışının çılpaq və qarlı görüntüləri, adamlarının möhkəm və mehriban simaları, halallıq saçan bənzərsiz obrazları dünyaya gözünü açıb özümü anlayanda qəlbimdə bitib-tükənməyən duyğular oyatmış, sanki “bizi gör və göstər” deyə pıçıldamışdır. Uşaqlıq illərində kəndimizin “balaca rəssamı” kimi tanındım, hərbi xidmətdə rəssamlıqla nəfəs aldım. Ə.Əzimzadə adına Rəssamlıq Məktəbində görkəmli fırça ustalarından dərs alandan sonra taleyimi bugünədək sevib-seçdiyim rəngkarlıqla bağladım.

Qafar Sarıvəllinin yaradıcılığında aydın seçilən iki istiqamətin — mənzərə və portretlərin özəllikləri duyulur. Əgər onun portretlərində təsvir olunan insanlar öz şəxsi keyfiyyətlərinə və fəaliyyətlərinə görə bir-birindən fərqlənirsə, mənzərələrinin hamısı bir məqsədə, yəni uca dağlarımızın, yaşıl çəmənliklərimizin, meşəliklərimizin, bir sözlə, təbiətimizin bənzərsizliyini, ana torpağımızın gözəlliyini bizə sevdirməyə qulluq edir.

Elə indi bu yazını oxuyanlar onun çəkdiyi Xalq şairimiz, dahi şair Səməd Vurğunun portretini görürlər. Əlavə olaraq portalımızın Rəsm qalereyası bölümündə isə Qafar müəllimin çəkdiyi çox möhtəşəm bir iş nümayiş olunacaq: “Aşıq Ədalət”.

Qafar Sarıvəllinin yaradıcılığında Azərbaycanda böyük ənənələri olan kitab tərtibatı sənəti də mühüm yerlərdən birini tutur. Son 20 ildə 100-dək kitaba çəkdiyi illüstrasiya onun bu sahədəki müvəffəqiyyətini sübuta yetirir. Yusif Kərimovun “Sarı sim”, Akif Səmədin “Ömrü özünə yaşasan”, Qara Qafqazlının “Şair elsiz olmasın”, Məhərrəm Qasımlının “Şah İsmayıl Xətainin poeziyası” və digər kitablara verilən tərtibatlar buna parlaq misaldır.

Dəyərli rəssamımız Qafar Sarıvəlli hazırda yaradıcılığının yetkin dövrünü yaşayır, 68 yaş hələ nədir ki. Və sənətini ürəkdən sevən rəssam bundan sonra da bir-birindən gözəl, dərin məzmunlu əsərlər yaratmaq əzmindədir. 

Uğurlar arzulayırıq, Qafar müəllim! 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(22.01.2024)

Elman Eldaroğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”

XX əsrin əvvəllərində insanlar aktyor görəndə heç də birmənalı qarşılamırdılar. Kimisi ağız büzür, kimisi ələ salır, hətta aralarında aktyora təcavüz edənlər də tapılırdı. Bəli, o dövrün Azərbaycanında aktyor olmaq çox çətin idi. İllər ötdü, qərinələr keçdi, zaman göstərdi ki, aktyorluq ölməz sənətlərdən biridir. Və tarix onların arasından ən istedadlılarını seçib əbədiyyətə qovuşdurdu. Hüseyn Ərəblinskinin, Hüseynqulu Sarabskinin və s. timsalında unudulmayan aktyorlarımız çoxdur... 

Deyir ki,- “Müharibə vaxtı dünyaya gəlmişəm, 1944-cü ilin yanvarın 22-də.  Çətin uşaqlığım olub. Bütün günü o daş küçələr, qala divarlarının üstü, Xan sarayı bizim oyun meydançamız idi. Top tapılmırdı, köhnə corabları bir birinin içində yumrulayıb top düzəldərdik. Çox xoş xatirələrdir. Hərdən imkan düşəndə gedib o küçələrdən keçirəm, xatırlayıram o günləri. Bizim İçəri Şəhərdə evimiz yox idi, şəxsi mülkdə kirayədə yaşayırdıq. Atam əslən Dərbənddən olub, Masallıdan anamla evlənib, Bakını ortaq məxrəc seçib burda yaşayıblar. Anam Masallıda tanınmış tayfanın qızı idi. Mən Mircavad Talışxanovun bacısı nəvəsiyəm. O vaxt həmin bölgənin qubernatoru olub. Anam tərəfin əksəriyyəti oxumuş, ziyalı adamlardır. Anam özü evdar qadın idi. Atam isə uzun müddət “Xəzər Gəmiçiliyi”ndə çalışıb. İmkanlı olmamışıq, kasıb yaşayırdıq.  Yaddaşımın küncündə səhərlər divardan asılan “Rodina” adlı radiodan Sovet Azərbaycanının himni ilə oyanmağım ilişib qalıb, indiyə qədər də o himn qulaqlarımdadır. Məktəbə getdiyim vaxtları da unutmamışam. Bir əlimdə çanta, birində “çernel” şüşəsi. Uşaqlarla itələşəndə o şüşə tez-tez sınırdı, üst-başımız çernel olurdu.  Çörəyin arasına yumurtanı yağda bişirib qoyurdular çantama. Məktəbdə fikrim qalırdı o çörəkarasında ki, nə vaxt tənəffüs olacaq, onu yeyəcəm. Kasıb yaşadığımız üçün uşaqlardan pal-paltar sarıdan geri qalmağım məndə kompleks yardırdı. İçimdə həmişə düşünürdüm ki, necə edim ki, nəyləsə diqqəti özümə çəkim. Bəlkə ona görə teatra meylləndim. Məktəbdə bir idman dərsi, bir də teatra gedəndə mənim üçün bayram olurdu. Cəfər Cabbarlının Aydını deyir e, elə yaşayım ki, küçədə məni barmaqla göstərsinlər. Mənim də istəyim elə idi...”  

İstedadlı insanlar çoxdur. Demək olar ki, hər kəsdə bir istedad var. Bu ilahi vergi şəxsi məqsədlər üçün deyil, xalqa xərclənəndə nüfuza çevrilir, sahibini ucaldır, qəlblərə sevgi toxumu əkir. Bəli, obrazdan obraza girmək, oynadığı rolu insanlara sevdirmək aktyordan istedad tələb edir...

“Yaxşı müəllimlərimiz vardı. Uşaqları mədəniyyətə, ədəbiyyata, kimin qabiliyyəti haradırsa ora düzgün yönəldirdilər. Bir müəllimimiz vardı, Zərbəli Səmədov, mənə də ilk dəfə o dedi, bala, sən artist ol. Özfəaliyyət dərnəyində çıxışımı görmüşdü,  ona görə. Məktəbdə dram dərnəyinin rəhbəri Tofiq İsmayılov idi, mən də yazılmışdım. İlk rolum da tənbəl Mahmud oldu, balaca bir səhnəcikdə. Yadımdadır, səhnəyə ilk dəfə çıxanda mətnin əvvəlini yox birbaşa son sözünü dedim. Sonra ani olaraq özümü toplayıb təzədən əvvəldən başladım. Fəxr edirdim ki, özümü itirmədim, səhvimi düzəltdim. O vaxt dərnəklər uşaqların yetişməsində çox böyük rol oynayırdı...”- söyləyir. 

Yüzlərlə rol oynayıb, amma onu yadda saxlayacaq ən əsas rolu “Ad günü” filmindəki "Mustafa" olub. Əlbəttə ki, söhbət xalq artisti, bir sıra mükafatlara layiq görülən Hacı İsmayılovdan gedir...

Deyir ki.- “80 il yaşamaq hamıya qismət olmur. Hərdən sənət yoldaşlarımın həyat yoluna nəzər salanda görürəm ki, elələri olub, heç 50 yaşa çatmayıblar. Yaş artdıqca insanın o yaşa münasibəti də dəyişir. Məsələn, mən ən yaxşı yubileyimi 60 illiyimdə keçirmişəm. Onda elə bir dövr idi ki, mənimlə işləyən sənət dostlarım, qohum-əqrəbam da yanımda idi. İndi o sənət dostlarımın çoxu dünyasını dəyişib. 60 illik yubileyim gözəl keçib. Onda həm də həvəsli idim. Sonra 75 illiyimi rəhmətlik rejissor Azərpaşa Nemətov teatrda keçirdi. Çox dedilər nə istəyirsən, arzun nədir? Dedim ki, heç nə yox, həmin günü tamaşa oynamaq istəyirəm. Qoy tamaşaçılar görsün ki, mən səhnədəyəm. Onda Xorvatiya yazıçısı Miro Havranın “Qəribə, çox qəribə əhvalat” tamaşasında oynadım. Tamaşaya gözləmədiyim halda, xeyli insan və rəsmilər gəldi. Sonra da teatrın kollektivi ilə 75 yaşımı qeyd etdim. İndi 80-dir, ömürdür, yaşayırıq, arzular çoxdur. Hazırda məşqlərim olmasa da, oynayacağım tamaşalar var. Teatrın repertuarında olan 7 tamaşada iştirak edirəm, rollarımı oynayıram.”

Bəli, “Mustafa” rolu ona şöhrət bəxş etdi. Və bu şöhrətin qüdrəti onu xalqa sevdirdi. Haraya getsə, harada olsa ehtiramla üzləşir, xüsusi diqqətlə əhatə olunur.

Hacı İsmayılov! "Mustafa" kimi səmimi, təvazökar, sadə insan. Biz sizi çox sevirik. Siz bizim abrına söykənən, minbir oyunlara girib zərrəcə qazandığı şöhrətə xələl gətirməyən xalq artistimizsiz. Azərbaycanın kino tarixində həmişə cavan qalacaq "Mustafa"nı siz yaratdınız. Yanvarın 22-sində - yəni bu gün sizin nə az, nə çox- 80 yaşınız tamam olur. Sizi təbrik edir, sizə ağrı-acısız günlər arzulayırıq. Nə olar, 20 il də yaşayın, sonrasını özünüz bilərsiniz. Axı deyirlər ki,- kim ki yüz il yaşamasa…

80 yaşınız mübarək!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(22.01.2024)