Heyran Zöhrabova, “Ədəbiyyat və incəsənət”

İnsan zaman keçdikcə, çətinliklər addadıqca güclü olduğunu, bərkidiyini düşünür. Amma hərdən geriyə dönüb baxanda görürsən ki, güclənməmisən, əksinə zəifləmisən, daha da kövrəkləşmisən.

Çünki əvvəllər aşdığın çətinlikləri düşünəndə bəzən "Mən bunun öhtəsindən necə gəlmişəm?", "Mən bunu necə bacarmışam?" və ya "Mən buna necə dözmüşəm, necə səbr etmişəm?" deyirsən. "İndi olsa bəlkə bacarmaram" deyirsən.

Keçmişdə dözdüyün ağrılar bu gün sənə olduqca dözülməz görünür. Əvvəllər öhdəsindən gəldiyin çətinliklər yolunu indi kəssə, oturub uşaq kimi ağlıyarsan bəlkə çarəsizcə, taqətin olmaz ona qılınc çəkməyə.

Əslində bərkimirsən, əslində hisslərini itirirsən. Hissizləşirsən, həvəsini, istəyini itirir və biraz da laqeydləşirsən. Bəzən də qəbul edib barışırsan baş verənlərlə. Elə olub hə neynək, qoy elə də qalsın deyirsən. Bir yerdən sonra artıq toplamağa, toparlamağa çalışmırsan. Əvvəlkitək səy göstərib özünü boş yerə artıq düzəldə bilməyəcəyin şeylərə görə yormursan.

Qapını kölgə kimi arxanca sürünən səhvlərin, peşmanlıqların üzünə örtüb onları qapı arxasında qoyursan.

Və barışmaq duyğusu artdıqca mücadilə duyğusu azalmağa başlayır.

Əvvəllər kiçik bir səliqəsizliyə, nizamsızlığa belə dözməzkən, indi artıq onu özün yaradırsan.

Əvvəllər xaosdan qorxduğun, qaçdığın halda, indi onun haylı-küylü boş küçələrində heçnəyə məhəl qoymadan laqeydcə səndələyə-səndələyə addımlayan sərgərdan əyyaşı xatırladırsan.

Əyyaşın hər şeyi, özünü belə unudub sadəcə içkini düşündüyü kimi sən də zamanla sadəcə başının rahat olmasını düşünürsən.

Əyyaş hər şeydən qaçıb içki şüşəsi adlı zaman maşınıyla başqa bir aləmə seyr edir. Sən də əyyaş misalı dünyanın canı cəhənnəmə söyləyərək öz aləmində bəzən xəyallar, bəzən yuxular, bəzən kitablar, bəzən musiqilər, bəzən heyvanlar, bəzən də təbiət qoynunda hər şeyi unutduran məşğuliyyətlərinlə və ya işinlə, sənətinlə günbəgün rahatına düşgünləşirsən. 

Rahatına düşgünləşdikcə özündən qaçır, onsuz da kimsəsizlik duyğusundan əziyyət çəkən ruhunu daha da kimsəsizləşdirirsən.

Xaraba bir daxmada onu qaranlıq bir kimsəsizliyə məhkum edib, çağırışına karlaşır, özün də özünü ehmal edib heçliyə sürükləyirsən.

Vicdan bəzən sən bu deyilsən söyləyərək sənə əzab versə də, əyyaşın onu içkiylə susdurduğu kimi, sən də özünə görə bəhanələrlə vicdanının mühakiməsinə getməyi, onunla olan söhbətləri ertələyirsən...

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(24.01.2024)

Leyla Səfərova, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Olmaq ya da olmamaq!

Bu cümləni oxuyanda hər birimizin ağlına eyni şəxs gəlir. Şekspir. 

Kimdir Şekspir?

1564-1616-cı illərdə yaşayan dahi 4əsr öncənin yazıçısı olsa da adını bugün də yaşadır. Elə bir şəxs yoxdur ki, ən azı Romeo və Juliyetin adını bir dəfə eşitməmiş olsun, ya oxumamış olsun. Şekspir 38pyes, 154sonet, 2uzun hekayənin müəllifidir. Qələmə aldığı əsərlər nəinki İngilis intibah ədəbiyyatının, həmçinin bütün dünyanın göz bəbəyidir. Gələk yaradıcılığına. Madəm ki, mövzuya "Hamlet" əsərinin monoloqu ilə başladıq, elə bu əsərlə də davam edək. Hamlet Şekspirin ən uzun dramı, şübhəsiz ki, dünya ədəbiyyatının ən təsirli tragediyalarından biridir. Əsərin əsas mövzusu Hamletin intiqam arzusudur. Hamlet anası ilə evlənən, Danimarka taxtını ələ keçirən əmisi Klavdidən intiqam almaq istəyi ilə alışıb yanır. Əsas səbəb isə ölən atasının ruhuyla olan söhbətidir. Atanın ruhu oğulu rahat buraxmır və ondan intiqam tələb edir.

Əslində düşünəndə bir çoxumuzun mental dəyərlərinə necə də uyan bir hissdir bu... Necə yəni? Qardaş qardaşı öldürüb onun yoldaşına göz qoyar? Necə yəni insan öz doğmasının taxtına-tacına göz qoyar? Əsrlər keçsə də şah əsər olmasının səbəbi məhz budur deyəsən. Hamletin monoloqları isə insanı sözün əsl mənasında yaralayır, biraz bədii dildə desək, eyni Culyettanın etdiyi kimi xəncəri alıb vurur, öldürür sözlər ruhumuzu.

Ah, insan bədəni, necə möhkəmsən! 

Əriyib dönmürsən göz yaşlarına. 

Ey qadir yaradan, intiharı kaş

 Yasaq etməyəydin biz insanlara. 

İlahi, ilahi! Mənə bu dünya

 Necə də mənasız, miskin görünür. 

Hər yanda rəzalət, hər yanda dəhşət! 

Baxımsız bağçanı kol-kos basantək, 

Əclaflıq, alçaqlıq tutub dünyanı. 

Bu iş nə tez oldu, nə cür baş verdi! 

İki aydır ölüb, iki ay olmaz. 

Elə gözəl kral, nəcib bir insan... 

O, günəş Allahı Apollon idi,

 Bu, içki tanrısı yaramaz Satir.

 O mənim anamı elə sevirdi, Qoymurdu üzünə meh də

 toxunsun...

Köhnə əsərləri, köhnə sevgiləri oxuduqca indiki dövrdəki dildəki sevirəm sözləri o qədər süni gəlir ki. Kitablarda axtarıram buna görə də əsl sevgini. Və bəlkə də ideallarım kitablar olduğu üçün əsla inanmayacağam heç bir "sevirəm" sözünə könüldən. Hamletin ata-anasının sevgisini xatırladığı o anlar o qədər gözəl təsvir olunub ki, duyğulanmamaq əldə deyil. Lakin sonrasında anasına olan qəzəbiylə də bir evlad kimi vəfasını, sədaqətini göstərir, anasının atasını belə tez unutmasını bağışlaya bilmir.

"O qadın, o anam, aman ilahi...

Ağılsız, duyğusuz vəhşilər belə

Ondan daha artıq yas saxlayardı.."

Bəli, insan evladı unutqandır. Və nəinki 5əsr, heç 5dünya da dəyişsə bu gerçək dəyişməyəcək. Həyat davam edir, düzdür. Hər kəs yaşamalıdır, ölənlə ölünməz, doğrudur. Amma mənə görə sevgi, sədaqət ruhunu, qəlbini də sevdiyinlə bərabər məzara qoymaqdır. Yaşamaq başqa elə hey bir əli tutmaqdan ibarət olmamalıdır. Yaşamaq eyni zamanda qara torpağın apardıqlarını da yaşatmaqdır mənə görə.

Bu dram həqiqi bir kədərdən bir qəzəbə çevrilmiş həyatı, dəlilik, dahilik arasındakı çizgiləri, insani münasibətləri, xəyanəti, sədaqəti və əxlaqsızlığı özündə əks etdirir. Hər obrazın içində hər gün rastlaşdığımız minlərlə insanı görə bilirik. Əslində biraz absurt gəlsə də mən Hamlet obrazını niyəsə Cəlil Məmmədquluzadənin Ölülər əsərinin Kefli İsgəndərinə bənzətdim. Hər ikisi çabalayır. İzah etməyə, bu dünyanın, bu cəmiyyətin əxlaqsızlığıyla, ağılsızlığıyla mübarizə aparmağa çabalayır. Amma bacarırlarmı? Məsələ budur. 

Hamletin intiqam istəyi əslində sadəcə atasıyla bağlı deyildi. Biz bu obrazda həm də humanizmi, insani keyfiyyətlərin bir çoxunu görürük. 

"Yox, gərək məhv edəm onun özünü.

Ləkəsiz vicdanın tələbidir bu.

Bəşərin camında o bir yaradır,

Onu kəsməliyəm bu əllərimlə.

Qorxulu caniyə cəza verməmək

Özü də dünyada bir cinayətdir."

Hamlet əmisini cəmiyyət üçün bir kin, bir qüsur olaraq görürdü. Haqsız idimi? Yox. 

Bir sevgi örnəyini isə Hamlet və Ofeliyada görürük. Düzdür, onların sevgiləri çox çəkmir, Ofeliyanın intaharı hər kəsi sarsıdır. Elə Kraliçanın oğluyla bağlı xəyalları da bu səhnədə ölməyə başlayır. O, Ofeliyanı oğluna yar görmək istədiyini söyləyir tabutun başında. Qismət...

Əsərdə Hamletlə eyni mövqedə olan 2xətt var ki, biri Laertes, digəri Fortinbas xəttidir. Laertes layiqli gənc hesab olunur. Poloniusdan dərs alır və əxlaq nümayəndəsinə çevrilir. Fortinbas isə Hamletin bir növ xəyallarını gerçəkləşdirən versiyasıdır. Hamletin əli, gücü çatmayanları o əldə edir. 

Ümumilikdə əsərlə bağlı fikirlərimə gəlsək mən deyərdim ki, gec olmadan oxumayan hər kəs oxumalıdır bu əsəri. Müasir dövrdə "ədəbiyyat" adı altında yazılan o qədər cızma-qaraların yanında əsl ədəbiyyatla tanış olmaq mütləqdir.

Yazımı yenə Hamletin dilindən bir neçə cümləylə sonlandırmaq istəyirəm. 

"Hansı mənfur iblis gözübağlıca

Oyununda bu sayaq aldatdı sizi?

Gözləri görməyən, qulaqları kar,

Bütün duyğulardan məhrum olan da

Belə yanılmazdı.

Ey həya, haradasan? Haradadır abrın?"

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(24.01.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Güney Azərbaycan Poeziyası Antologiyası layihəsində portalımızın Güney təmsilçisi Əli Çağla bu dəfə sizlərə Elnaz İslamvəndin şeirlərini  təqdim edir.

 Köylü Qız adıyla tanınmış güneyli şairə, Elnaz İslamvənd  1983-cü ildə Təbriz  şəhərində doğulmuşdur. O, 2005-ci ildə pedaqoji fakültəsini Təbriz universitetində bitirmişdir. Şairənin “Bax, mən də köylü qız olmuşam” adlı ilk kitabı 2005-ci il və “Islanmış son duraq” adlı şeirlər kitabı 2017-ci ildə işıq üzü görmüşdür.

URMU

O qədər dedilər: “Dənizdir, dəniz”,

Deyirəm bəs sənə göz dəydi urmu!

Dərdi təzələsəm hənizdi həniz,

Bilirəm yarana duz dəydi urmu.

Al bu göz yaşları təbrizdən gəlir,

Qıymasan üzünə baxmaram urmu!

Biz ana torpağın övladlarıyıq,

Gərəkdir paylaşaq çətin durumu.

Gördün babaların sözü düz çıxdı,

Dedilər: “İçindən yeyilər ağac”.

Duz yeyib duzqabı sındıran oldu,

Daraşdı üstünə hər ac yalavac.

Pisliyi pis etmək ayıbdır, ayıb,

Əti dırnağından ayırmazlar ki?!

Döyüşdə arxadan vurana lənət,

Əsgəri qurşunla doyurmazlar ki?!

Dərdi təzələsəm hənizdi, həniz,

Nə bilim bəlkə də bir zaman oldu.

İndi duzlağında oynayan uşaq,

Gələcək günlərə Səttarxan oldu!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(24.01.2024)

Sərtyel, “Ədəbiyyat və incəsənət”

1.

İnkir-minkirlərin söhbəti:

İnkir Minkirli: - İndiki adamlarla keçmişdəki adamların fərqi bilirsən nədir?

Minkir İnkirli: -Nədir?

İnkir Minkirli: - Keçmişdə insanlar bizim postdan keçəndə cənnətə, yaxud cəhənnəmə düşəcəklərini soruşardılar. İndisə soruşurlar ki, o dünyada vayfay var? 

2.

Sovet vaxtlarında azərbaycanlı Əhmədlə erməni Aşot uzaq Sibirdə hərbi xidmət keçirlərmiş. Bir dəfə Əhməd Aşota deyir:

-Mən sənin başında on pivə butılkası sındırsam, sənə bir şax yüzlük verərəm. 

Aşot iştahla deyir:

-Mən razı.

Əhməd başlayır onun başında butılkaları sındırmağa. 

Al-qana bələnən, ağrıdan çığıran Aşot birtəhər sonu gözləyir ki, şax yüzlüyə sahib olsun. 

9-cu şüşəni də sındırandan sonra Əhməd əl saxlayır.

Aşot təəccüblə soruşur:

-Niyə dayandın? 

Əhməd deyir:

-Hərif zadam, onuncunu da sındırsam sənə yüzlük verməli olacam. Doqquz bəsimdir. 

3.

Meşədə söyüş söyən tutuquşunu görcək Robinzon Kruzo başa düşdü ki, ruslar artıq onun adasında olublar. 

4.

Bal rəqsində ustalıq odur ki, partnyorun sənin ayağını tapdalamamış ayağını qaldıra biləsən. 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(24.01.2024)

Turunc Baxışlı, “Ədəbiyyat və İncəsənət"

BƏZƏN YAŞAMAQ BELƏ, CƏSARƏTİN ÖZÜDÜR (SENEKA).

Həyat o qədər çətinləşib ki, yaşamaq belə çətin gəlir insana. Zaman-zaman hər şeydən əl üzmək fikri gəlir, bir tək sıxıntınla başa-başa qalmağı seçirsən bəzən. Xəyallarının bir addımlığındaykən belə, bezmək hissi sarar insanı səbəbsizcə. Eləcə baxarsan səndən zəif olanların həyat yollarına. Bəlkə də insanın ən böyük düşməni elə özüdür. İçindəki o ümid işığını öldürən, “səndə alınmaz” deyib ayaqlarından geri çəkən özü! 

Sevdiyim bir cümlə var, "Özgələrinin şeytanlarına hücum etməzdən əvvəl, öz qəlbinizdəki iblisi öldürün".  

İçimizdəki o iblis də bu olsa gərək. 

Mən də, sən də və bəlkə də bizim kimi çox insan da yaşamaqda, yaşamını sürdürməkdə necə əziyyətlər çəkib. Elə bunun özü də bir cəsarətdir. Elə ilk çətinlikdə ölümə can atmaq çıxış yolu olsaydı, bir insan qəmdən göz yaşına sığınardımı?

Əsla. 

Unutma, önümüzə qoyulan əngəllərin məqsədi bizi durdurmaq deyil əslində, cəsarətimizi ortaya qoyub gücləndirməkdir. Sadəcə cəsarəti olanlar yaşar bu həyatı. Yaşamağa cəsarəti olmayanlar bu həyatı hər zaman ən son sıradan izləmək  məcburiyyətindədi. 

Yıxıldınmı? Qalx. İncidildinmi? Dərhal gözləntini azalt. Güvəninmi qırıldı? Onda dəyərini kimə verdiyini bil. Və ən əsası məğlubmu oldun? Bu dəm yenidən cəsarət et. Yaşadıqların və yaşamadıqların uğruna. Yetər ki qorxma, yetər ki ümidini, cəsarətini itirmə.

Əzizim, kimsə səndən yaxşı deyildir, amma bir şeylər etməyə cəsarət etməsən, sən də  kimsədən yaxşı olmayaqcsan. Unutma, gözəl insan, bütün xəyalların gerçək olacaq, sən arxasınca getdiyin müddətcə...

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(24.01.2024)

Nigar Həsənzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Edit Varton 24 yanvar 1862-ci ildə Amerikada anadan olmuş qadın yazıçıdır. O, bir çox roman və hekayələr yazmışdır. Ən tanınan romanı 1920-ci ildə qələmə alınmış “Məsumiyyət Çağı” ( The Age Of İnnocence ) adlı romandır. 

Bu roman 1921-ci ildə Kolumbiya Universiteti tərəfindən Pulitser mükafatı ilə təltif olunmuşdur. Varton bu nüfuzlu mükafata layiq görülmüş ilk qadın yazıçı kimi tarixə düşmüşdür. 

O, həmçinin "Bunner Bacıları" adlı digər bir romanın da müəllifidir. 

1911-ci ildən sonra həyatını daha çox Fransada davam etdirən E. Varton 1-ci dünya müharibəsi vaxtı müxtəlif yardım fəaliyyətləri səbəbi ilə Fransa dövləti tərəfindən mükafatlandırılmışdır. Henri Ceyms, Andre Jid, Ernest Heminquey və dövrün bəzi yazıçıları ilə yaxın dostluq münasibəti qurmuş E. Varton 1937-ci ildə 75 yaşında Fransada vəfat etmişdir!

Son illər kinematiqrafiya mütəmadi onun yaradıcılığına müraciət edir. 1993-cü və 2000-ci ildə lentə alınan “Məsumiyyət çağı” və “Sevinc evi” filmləri böyük tamaşaçı auditoriyası toplaya bilmişdir. 

“Bu axı çox gözəldir, sən heç nə edə bilməyəndə, səndə heç nə alınmayanda  özünü balaca uşaq yerinə qoyub da çox pərt olmayasan” - Edit Vartondan sitatdır. 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(24.01.2024)

Elman Eldaroğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Tanınmaq, ümumxalq məhəbbəti qazanmaq çox gözəldir. İnsanların gözündə ucalırsan, qəlbində yerin olur. Amma bu məşhurluğun şirinliyi qədər ağrı-acısı da olur. İctimai-siyasi proseslər dəyişir, kimisə nahaq yerə incidirlər, kimisə həbs edirlər və sən bu olaylara münasibət bildirməyəndə, susanda, adamlar səninlə üz-üzə gələndə ehtiram göstərsələr də, qəlblərində yerin daralır...

Heç vaxt siyasətdə görünməsə də, Aftandil İsrafilov bu baxımdan bəxti gətirən məşhurlardan idi. Heç kim heç zaman ondan siyasi proseslərə münasibət bildirməyini ummurdu. Çünki özünü siyasətə həsr etmiş, siyasi oyunlardan gah qalib, gah məğlub kimi çıxmış o qədər məşhurlar var ki…

Bəli, əsl sənətkar sözüylə yox, sənəti ilə seçilməlidir. Onun da qismətinə elə bu düşmüşdü, Azərbaycan musiqi alətləri ailəsində əcnəbi sayılan qarmonu doğmalaşdıra, xalqa sevdirə bildi. Bu gün bir sıra ifaçılar var ki, qarmonun sayəsində ümumxalq hörməti qazanıblar, hamı onlara sevgiylə yanaşır. Amma bu sevginin ürəklərə yol tapması üçün cığırı ilk açanlardan biri də məhz, o, olub. Bütün ömrü el toylarında, tədbirlərdə keçdi. Çox insanlarla ünsiyyətdə oldu, görüb götürə bildi. Harada oldusa məzəli zarafatları, şirin söhbətləri ilə yadda qaldı…

Azərbaycan musiqi tarixində qarmonuyla göstərdiyi xidmətlərə görə hamımız ona borcluyuq, o isə barmaqlarına. O barmaqlar adi barmaqlar deyildi, elə ki, qarmonun şirmayi dillərinə toxunurdu, sədası insanı düşündürür, kədərləndirir və əhvalına təsir edirdi…

Aftandil İsrafilov- bu ad və soyad Azərbaycan musiqi sənəti tarixinə əbədi yaşayacaq. İllər ötəcək, zamanələr bir-birini əvəz edəcək, ictimai-siyasi proseslər, hakimiyyətlər dəyişəcək, amma cismən dünyada olmasa da, Aftandil İsrafilov ruhən əbədi yaşacaq. Yüz il bundan sonra da onun ifasının sədası gələndə insanlar zövq alacaqlar…

Yaşasaydı bu gün böyük sənətkarın 83 yaşı tamam olacaqdı. Qoy, bu balaca yazı onun ad günündə ruhuna ərmağan olsun! 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(24.01.2024)

Habil Yaşar, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Bu gün Türkiyədən müsahibələr layihəsində sizlərə növbəti türk yazarı təqdim edilir: Fendiye Nihali Dinç. 

-Salam Fendiye xanm! Necəsiniz? Zəhmət olmasa öncə azərbaycanlı oxuculara özünüz barədə məlumat verərdiniz.

-Aleykum Salam Habil bəy. 1968-ci ildə Aksarayda doğulmuşam, amma Kırşehirdə yaşayıram. “Kırşehir Yazarlar və Şairlər Dərnəyi”nin üzvüyəm. Beynəlxalq Yazıçılar Birliyinin üzvüyəm. Türkiyənin xalq şairiyəm. Ailəliyəm, üç uşaq anasıyam.

-Ədəbiyyata marağınız necə yarandı? Bu haqda fikirlərinizi bilmək çox maraqlı olardı.

-Uşaqlıq illərində kiçik yazılarla başlasam da bunun ədəbiyyat olduğunu bilmirdim. Zaman keçdikcə yazılarımı genişləndirdim və ustam İhsan Şola müəllimdən dərs alaraq şeirin texnikasını və xüsusiyyətini gücləndirdim. Müəllimimə bir daha təşəkkür edirəm.

-Əsərləriniz haqqında məlumat verə bilərsinizmi?

-Təbii ki, ilk kitabım “KALBİ KIRIK HAYALLER” adında bir romandır. Gənc bir qızın dramatik həyatından yazdığım, onu öz üslubumda şeirlərlə dəstəklədiyim oxunaqlı romandır.

İkinci kitabım isə hamısı şeirdən ibarət olan “GÖNÜLDEN KALEME SIRLAR” adı altında topladığım şeirlərimdir. Vətən, millət, həyat, təbiət, sevgi, ayrılıq, ağrı ilə duyğuların cəmləşməsidir.

-Xəyallarınızın  genişlənməsinə səbəb olan hadisələr hansılardır və bizlərə bu haqda bəhs edə bilərsinizmi?

-Şeir çox vaxt həqiqəti yazmağı tələb edir, məsələn, qəmli bir sevginin həsrətini, tərkini ürəyimin qələmi ilə yazıramsa, bu, hiss selidir. Ətrafıma baxanda əzab çəkənlərin ağrısını, gülənlərin sevincini, yəni hisslərimin cəmiyyətin hisslərinə uyğun formalaşdığını hiss edirəm. Məsələn, vətən sevgisi mənim üçün tamam başqadır və mən təbiəti qələmi alanda kainatın gözəlliyini anlatmaqla bitirə bilmirəm. Ona görə də poeziya geniş təfəkkür və gərgin duyğu tələb edir ki, mən bunu edirəm.

-Zaman sizin üçün nə deməkdir və yazarkən hər hansı bir rutininiz varmı?

-Mənim üçün vaxt və məkan önəmli deyil. Bildiyiniz kimi, bu, emosiyaların intensivliyindən asılıdır. Poeziya üzərində cəmləşmək üçün müntəzəm olaraq təkliyi seçirəm.

- Kitab oxumaq vərdişini qazanmaq üçün nə etmək lazımdır? 

-Şəxsi fikrimcə, əvvəla kitab oxumağa müəyyən vaxt sərf etməliyik, sonra virtual aləmi bir az məhdudlaşdırmalıyıq,

-Türkiyədə hal-hazırdakı mütaliənin vəziyyəti sizi qane edirmi? 

-Təbii ki, çox kitablar yazılıb, amma rəflərdə unudulub. Türkiyədə kitab oxumaq demək olar ki, bitib. Kitabları götürüb oxuyan yaşlı nəsillərdi, indi maraqlandıran hər şeyi hazır halda internetdən götürərək öyrənirik.

 -Azərbaycan ədəbiyyatını izləyirsinizmi? 

-Bilirəm ki, Azərbaycanda çox zəngin ənənələrə malik olan poeziyanı böyük şairlər nəsli təmsil edir. Məsələn, mən xalqınızın şairi Əhməd Cavadın “Azərbaycanın dövlət himnini”, “Çırpınırdı Qara dəniz” şeirlərini heyranlıqla dinləyirəm. Azərbaycan ədəbiyyatının yenilikçi şairi Rəsul Rzanın  şeirlərində bəhs etdiyi ən mühüm mövzular insan sevgisi, həyatı və ölümdür. Onun milli hisslərdən, vətən sevgisindən bəhs edən şeirləri də sonrakı illər üçün örnək olmuşdur.

-Gələcək planlarınız haqqında məlumat verə bilərsinizmi? 

-Bir az gələcək planlarımdan danışım. Şeirlərimlə bütün qəlblərə girmək, yəni insanların duyğularını dilə gətirmək istəyirəm. Məqsədim hazırlıq mərhələsində olan üçüncü kitabımı nəşr eləməkdir.

-Ənənəvi kitablara və ya elektron kitablara üstünlük verirsiniz? 

-Elektron kitab oxumağı bəyənmirəm, kitabın qoxusunu hiss edərək, kiçik kitabxanamda oxumağa üstünlük verirəm. Amma onu da qeyd edim ki, indiki vaxtda kitablar çox baha olduğundan mən elektron kitabxanalardan dünya klassiklərinin kitablarından istifadə edirəm.

– Bir  yazar olaraq digər yazarlara məsləhətləriniz nədir?

-Bütün yazarlarımıza, hətta yeni başlayan gənc yazarlarımıza tövsiyəm budur ki, Ədəbiyyatı keçmişdən gələcəyə incələsinlər və yazarkən onu qarışdırsınlar, keçmişi bu günə daşısınlar və şeirdə ədəbiyyat əbədi davam etsin. 

Bu gözəl müsahibəyə görə Habil Yaşara dərin təşəkkürümü bildirirəm və qardaş ölkəm Azərbaycana hörmətlə salamlarımı göndərirəm!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(24.01.2024)

Elnur Eltürk, “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün

“Vikipediya"nın Azərbaycan dili bölməsində dərinlik (keyfiyyət) 42-dən 43-ə yüksəlib. 8-ildən çoxdur ki, ölkədə “Vikipediya”nın inkişafı istiqamətində çalışan bir şəxs kimi deyə bilərəm ki, uğurlu göstərici məni sevindirməyə bilməz. Bir zamanlar göstərici çox aşağı idi. Şübhəsiz ki, bu uğurlu göstəricinin arxasında Azərbaycan “Vikipediya” icmasının birgə zəhməti və fədakarlığı dayanır. Hər bir könüllü, idarəçi zəngin platformada öz töhfəsini verməyə çalışır. 

Bu gün "Vikipediya"nın Azərbaycan dili bölməsində keyfiyyətli, məzmunlu, istinadlarla zəngin məqalələr yaradılır və zənginləşdirilir. Düzdür, mən özüm məqalələrin silinməyinin tərəfdarı deyiləm və daha çox mübahisə yaradan məqalələrin etibarlı istinadlarla zənginləşdirilməsini dəstəkləyirəm. Ancaq buna baxmayaraq ortada real nəticə var: Hazırda “Vikipediya”nın Azərbaycan dili bölməsində inkişafı müşahidə edirik. Bu inkişaf isə doğma dilimizdə məlumat bazasının artmasına və zənginləşməsinə xidmət edir.

“Vikipediya” ciddi platformadır. Orada fəal olmağımız milli maraqlar nöqteyi-nəzərində də vacibdir. 

Ötən ilin sadəcə dekabr ayı ərzində “Vikipediya”nın Azərbaycan dilində olan səhifələri 37 milyon dəfə ziyarət edilib, son bir il ərzində isə bu rəqəm 358 milyondur. Bu statistika bizə çox şeyi ifadə edir. 

Uğurlar olsun!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(24.01.2024)

XALQ ARTİSTİ SABİR MƏMMƏDOVUN DOĞUM GÜNÜDÜR

Elman Eldaroğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Onunla eyni süfrədə əyləşmək başqa bir aləmdir. Elə ki, danışmağa başladı, səsinin ahəngi, söhbətindəki şirinlik hamını sehirləyir. Hər kəs onu diqqətlə dinləməyə çalışır...

Deyir ki,- “Orta məktəbdə oxuduğum illərdə müəllimlərim məndə aktyorluq istedadını görüb, məktəbdə fəaliyyət göstərən dram dərnəyinə üzv yazılmağımı təkidlə məsləhət görürdülər. Mən də yazıldım və müxtəlif səhnəciklərdə rollar ifa etməyə başladım. Gördüm ki, pis alınmır, məktəbin bütün kollektivi məni aktyor kimi qəbul edirdi. Qərar verdim ki, məktəbi bitirəndən sonra sənədlərimi aktyorluğa verim və bu ümidlə də o dövrün İncəsənət İnstitutuna qəbul olundum. Xoşbəxtlikdən institututda müəllimim Həsənağa Turabov oldu. Artıq birinci kursda oxuyanda məni konolara dəvət edirdilər və “Babamızın babasının babası” filmində rol alıb çəkildim. Beləliklə, peşəkar aktyorluq həyatım başlandı...”

Həsən Əbluc, Səməndər Rzayev, Əlabbas Qədirov, Kamal Xudaverdiyev, Yaşar Nuri, Səyavuş Aslan və digər ölməz sənətkarlarla tərəf-müqabili olduqca, onlardan sənətin incəliklərini öyrənib. İnstitutu bitirdikdən sonra təyinatla Sumqayıt teatrına yollanıb. 1986-cı ildən 1989-cu ilədək orada çalışıb. 1989-cu ilin aprel ayından isə Akademik Milli Dram Teatrında işləyir. Həmin dövrdə akademik teatra düşmək hər istedadlı aktyora qismət olmurdu. Bunun üçün, necə deyərlər, gərək bəxtin də gətirəydi. Bəli, xalq artisti Sabir Məmmədovun bəxti əvvəldən gətirib. O, 24 yanvar 1961-ci ildə Qazax rayonunun Poylu kəndində aktyor kimi dünyaya gəlib. Orta məktəbi Ağstafada bitirdikdən sonra ömrünü incəsənətə- teatra bağlayıb. İndiyədək əlliyə yaxın səhnə əsərində, iyirmi beşdən yuxarı filmdə müxtəlif obrazlar yaradıb. Ondan yuxarı filmin səsləndirilməsində (dublyaj) iştirak edib...

“İstedad Allahın insana vergisidirsə, cazibə Allahın mükafatıdır. İkincisi olmayanda insan məzmunsuz olur. Elə adam var ki, savadlıdır, amma maraqsızdır, hər mövzuda söhbət edə bilsə də, onunla birlikdə olanda sıxılırsan. Adam da var, səni özünə cəzb edə bilir, ürəyini tilsimləyir. Aktyorda da əsas olan cazibədir, istedad sonra gəlir. Cazibə olmasa, aktyoru aktyordan heç nə fərqləndirə bilməz...”- söyləyir.

Ona 2002-ci ildə “Azərbaycan Respublikasının əməkdar artisti”, 2022-ci ildə “Azərbaycan Respublikasının xalq artisti” fəxri adları verilib. Uzun illər ardıcıl olaraq hər il Prezident mükafatı alıb. “Cəfər Cabbarlı”, “Qızıl Dərviş” mükafatlarına layiq görülüb. Yeganə azərbaycanlı aktyordur ki, ona ən yaxşi kişi roluna görə, Bolqaristanın Sofiya şəhərində keçirilən “Golden FEMI” beynəlxalq kinofestivalının ən yüksək mükafatı təqdim olunub...

Səsinin ahəngi bənzərsiz olduğundan bir sıra əcnəbi film qəhrəmanları məhz onun səsi ilə yadda qalıblar. Yaxşı yadımdadır, xarici seriallar necə deyərlər, Azərbaycana təzə-təzə ayaq açanda milyonlarla tamaşaçını ekrana bağlayan da məhz həmin səs olub. Unutmamısınızsa, "Tikan və qızılgül" serialı Katarina və Petruçonun sevgisindən bəhs edirdi. O vaxt Sabir Məmmədovun filmin qəhrəmanı Petruçonu səsləndirdiyi həmin serial Azərbaycan tamaşaçısının sevə-sevə izlədiyi filmlərdən biri idi...

Deyir ki,- “Dünya kinosu ulduzlarını səsimizdə Azərbaycan tamaşaçısına çatdırırıq. Bu çox böyük məsuliyyətdi. İkincisi, dilimizin inkişafı üçün bu çox vacibdi. Bir aktyor kimi yetişmək üçün də, onun formalaşması üçün də dublyaj çox gərəklidi. Yəni səhnədə tamaşaçı ilə canlı ünsiyyətdə olmaq bir başqa, kinoda oynamaq bir başqa, dublyaj estetikası isə, ümumiyyətlə, tamam fərqlidi. Bütün bunların hamısını bir yerdə cəmləmək üçün aktyordan böyük məharət tələb olunur.”

Umumiyyətlə, xalq artisti Sabir Məmmədov haqqında, onun parlaq istedadından çox danışmaq olar. Yanvarın 24-də 63 yaşı tamam olur. Məqsədimiz, onu bu münasibətlə təbrik etmək, möhkəm can sağlığı arzulamaqdır. 

Yeni yaşı mübarək olsun!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(24.01.2024)