“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Zahirə Cabirin nağıllarını, əfsanələrini ardıcıl təqdim etməkdədir. Nağıllar uşaqlar üçün yaradılır. Amma bu nağılları böyüklər də məmnuniyyətlə oxuyurlar və bəyənirlər. Əfsanələr isə yurdumuzun qədim tarixi, toponimləri barədə hamı üçün bir mənbədir.

 

Qarqar dağı və Qarqar çayı (Xocalı)

Çox qədimlərdə ucadan-uca bir dağ vardı. Bu dağ qara yağışlı buludlardan yapıncı geyərdi. Qışın qarlı, şaxtalı günlərində belə başında ildırımlar çaxardı. Bu dağa kim pənah aparardısa əli boşa çıxardı. Dağdan aralı bir çay axardı. Novruzun on dördüncü günündə elin qız-gəlinləri evlərindəki səməniləri bu axar çaya atar, niyyət edərdilər. Bu məmləkətin şahı çox zalım və qaniçən idi. Aman-zaman, gözünün ağı-qarası bir qızı vardı. Qızını vəzirin bivec oğluna vermək istəyirdi. Şahın qızı isə çobanın oğlunu sevirdi. Bir gün şahın qızı sevdiyi çobanın oğlu ilə əhd- peyman bağlayır ki, bu diyardan qaçıb getsinlər. Bundan vəzir duyuq düşür, şaha qızının çobanın oğlu ilə qaçdığı xəbərini verir. Şah onların dalınca cadugün küp qarısını və atlılarını göndərir ki, ya ölülərini, ya da dirilərini tapıb gətirsinlər. Çobanın oğlu sevgilisini dağın ətəyində gözləyirdi. Qız gəlib çaya çatanda onların dalınca gələn şahın küp qarısı, cadugün çayı kükrədir, qız çayı keçə bilmir. Az qalır ki, batsın. Allaha yalvarır ki, onu quşa döndərsin. Həmin an qız qarğa olub uçmaq istəyəndə, cadugün bir naqqa balığı olub qarğanın ayaqlarından yapışır, suya çəkir. Qarğa “Qarrr”, “Qarrr” qışqırır, naqqa onu udur. Şahın adamları isə dağın ətəyində sevgilisini gözləyən çobanın oğlunu zəhərli oxla vurub öldürürlər. Həmin vaxtdan o çayın və dağın adı Qarqar qalır. Hər yazın əvvəlndə donan çayın buzu əriyir, sevən çay öz suları ilə dağa çırpılır, sevgilisini axtarır.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(08.02.2024)

 

Elman Eldaroğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

Qadınlar güllər kimidirlər. Hər birinin öz gözəlliyi, öz təravəti olur. Nahaq yerə el arasında kimisə tərifləyəndə “gül kimidir” ifadəsini söyləmirlər ki... Bəli, güllərin hamısı gözəldir, amma aralarında ən gözəli QIZILGÜL sayılır…

 

Qəribə xanımdır, həyatından nə razılıq, nə də narazılıq edir. Acılı, şirinli yaşadığı bütün məqamları özünə doğma bilir. Taleyə, alın yazısına inansa da, ömür yolunu, həyat tərzini hər kəsin özü seçdiyini dilə gətirir. Kamal Abdulla, Anar, Vaqif Səmədoğlu, Rüstəm Behrudi, Ramiz Rövşən, Musa Yaqub, Sabir Rüstəmxanlı, Salam Sarvan, Pərviz Cəbrayıl, Qulu Ağsəs, Xanəmir kimi yazıçı və şairləri mütaliə etməkdən zövq alır. Gənclərin də yaradıcılığına biganə deyil, Aqşin Yeniseyin, Şərif Ağayarın, Varisin, Seymur Baycanın yaradıcılığına önəm verir. “Azərbaycanda iki zümrə yazar var: ya istedadının, ya da mütaliəsinin gücünə yazanlar. İkisi bir arada olanlar barmaqla sayılacaq qədərdir”, -söyləyir...

 

Deyir ki,- “Bütün uğurlu qadınların arxasında Allah dayanır. Uğur insanın çabası, fəaliyyəti ilə bağlı olsa da, burada şansın da çox böyük önəmi var. Allahın bizə verdiyi şanslar bəzən həyatımızı çox dəyişdirir. “Hər uğurlu kişinin arxasında bir qadın dayanır” sözünü mən də çox bəyənirəm. Dediyim kimi, hər uğurlu qadının arxasında da Allah dayanır. Yolumuzu müəyyənləşdirməkdə, çətinlikləri aşmaqda bizə doğrudan da gözə görünməz qüvvə kömək edir. Mən öz işimi çox sevirəm. İşləməsəydim bəlkə də çox yaxşı evdar qadın ola bilərdim. Amma təəssüf ki, özümdən asılı olmayan səbəblərdən buna kifayət qədər vaxt ayıra bilmirəm. Həftə sonları imkan düşdükcə çalışıram ki, yeməyi, səhər süfrəsini özüm hazırlayım. Uşaqları özüm yedirdim, onları gəzməyə çıxardım. Lakin bu, hər zaman alınmır...”

 

Haqqında söhbət açdığım xanım bir vaxtlar Milli Məclisdə təmsil olunan sabiq deputat, jurnalist, yazıçı, "Gündəlik Teleqraf" MMC-nin direktoru, publika. az, teleqraf. com və axar. az saytlarının rəhbəri Aynur Camalqızıdır. O, 1975-ci ildə Tərtər rayonunun Mamırlı kəndində anadan olub. Orta məktəbi bitirdikdən sonra Bakı Sosial İdarəetmə və Politologiya İnstitutunun (BSİPİ) Politologiya fakültəsində ali təhsilə yiyələnib. 1996–2000-ci illərdə "Azərbaycan Ordusu", "Xalq qəzeti", "Şans", "Ulus", "Millətin səsi", "Yeni Yüzil" qəzetlərinin müxbiri olub. 2001–2005-ci illərdə isə "Yeni Müsavat" qəzetində çalışıb. 2005-2010-cu illərdə parlamentdə Tərtər rayon 95 saylı dairənin seçicilərini təmsil edib. 2010-cu ildən bir neçə saytın rəhbəridir. Xidmətlərinə görə “Azərbaycan Respublikanın əməkdar jurnalisti” fəxri adı və “Tərəqqi” medalı ilə təltif olunub...

 

İşgüzar, qorxmaz, cəsarətli adamdır. Qarşısına qoyduğu məqsədə doğru inamla və inadla irəliləməyi bacarır. Onu nə dedi-qodu, nə məkirli niyyətlər yolundan saxlaya bilməz. İdarəetməni, təşkilatçılığı gözəl bildiyindən çoxdandır ki, rəhbərlik etdiyi kollektivin sevimlisinə çevrilib. Evinə-ocağına bağlı xanımdır. Ailədə həm ana və həm də həyat yoldaşı kimi, çox mehriban və səmimidir. Ötən gün - fevralın 7-si onun növbəti ad günüydü. Bir gün ötsə də bu münasibətlə onu təbrik edir, möhkəm can sağlığı, yaradıcılıq uğurları arzulayırıq. 

 

“Bütün yaşları sevirəm. Nə yaxşı ki, yaş üstünə yaş gəldikcə insan dəyişir. Bu təbiətin işidir və ömrünün sonuna kimi heç kim gənc qala bilməz. Hər yaşın öz gözəlliyi olur. Düşünürəm ki, qadınlar yaşlaşdıqca, daha da gözəlləşirlər. Mən hər bir qadına yaşlanmağı arzulayıram. Düzdür, öz şəxsi həyatımda doğmalarımı erkən yaşlarında itirmişəm. Bunun nə demək olduğunu bəlkə də mənim qədər heç kim anlaya bilməz. Amma yaşlanmaq, qocalmaq Allahın lütfüdür. Arzu edirəm ki, Allah bütün yaxşı, dəyərli insanlara 80, 100 il yaşamağı qismət etsin.”- söyləyir.

 

...Bəli, qadınlar güllərə bənzəyirlər, hər birinin öz gözəlliyi, təravəti olur. Bu güllərin arasında, nə qədər tikanlı olsa da, ən gözəli QIZILGÜL sayılır...

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(08.02.2024)

Heyran Zöhrabova, "Ədəbiyyat və incəsənət"  

 

https://youtu.be/w6FLJgTax10?si=N3vlVxl6FyG53YET 

 

Gözlərin aldı məni

Kəməndə saldı məni

Getmə, getmə, gəl, gözəl yar

Getmə, getmə, gəl 

 

Amandır, qoymayın

Yar gözdən saldı məni

Getmə, getmə, gəl, gözəl yar

Getmə, getmə, gəl 

 

Qurbanam xan gözünə

Nazla baxan gözünə, yar

Qurbanam xan gözünə

Nazla baxan gözünə, yar 

 

Yenə sürmə çəkmisən

Evlər yıxan gözünə, yar

Getmə, getmə, gəl 

 

Elə bil qəsdi nədir

Gözlərin məsti nədir?

Getmə, getmə, gəl, gözəl yar

Getmə, getmə, gəl 

 

Yar məni incitməkdə

Bilmirəm, qəsdi nədir

Getmə, getmə, gəl, gözəl yar

Getmə, getmə, gəl 

 

Qurbanam xan gözünə

Nazla baxan gözünə, yar

Qurbanam xan gözünə

Nazla baxan gözünə, yar 

 

Yenə sürmə çəkmisən

Evlər yıxan gözünə, yar

Getmə, getmə, gəl 

 

Sənin ala gözlərin

Canım ala gözlərin

Getmə, getmə, gəl, gözəl yar

Getmə, getmə, gəl 

 

Qorxuram, birdən öləm

Yada qala gözlərin

Getmə, getmə, gəl, gözəl yar

Getmə, getmə, gəl 

 

Qurbanam xan gözünə

Nazla baxan gözünə, yar

Qurbanam xan gözünə

Nazla baxan gözünə, yar 

 

Yenə sürmə çəkmisən

Evlər yıxan gözünə, yar

Getmə, getmə, gəl... 

 

Ötən gün retro sevərlərin ən sevimli müğənnilərindən biri olan, ölməz sənətkar, xalq artisti Şövkət Ələkbərovanın anım günü idi. 

 

Şövkət Ələkbərova 1922-ci il oktyabrın 20-də Bakıda dünyaya gəlib.

Atası milli musiqimizə bağlı olan Şövkət xanımın anası qızlar orkestrində tarda ifa etmişdir. Valideynləri Şövkət Ələkbərovanın musiqiçi olmasını istədikləri üçün onu kamança sinfinə yazdırmışlar. Sonralar Şövkət xanım Asəf Zeynallı adına Musiqi Məktəbində Hüseynqulu Sarabskidən dərs alıb. 

1937-ci ildə bədii özfəaliyyət kollektivlərinin müsabiqəsində Üzeyir Hacıbəyov, Səid Rüstəmov və Bülbül kimi böyük sənətkarların diqqətini çəkən Şövkət Ələkbərova yekun konsertdə Qarabağ şikəstəsini oxuyaraq Fatma Mehrəliyeva və  Gülağa Məmmədovla birlikdə ilk üçlükdə yer alır.

O, 1938-ci ildən Azərbaycan Dövlət Mahnı və Rəqs Ansamblının, 1945-ci ildən isə Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasının solisti olmuşdur. 

Qısa bir zamanda məşhurlaşan Şövkət xanım dillər əzbərinə çevrilən "Qaş qaralır", "Bir könül sındırmışam", "Bakı", "Dərələr", "Neylərəm"; "Füzuli kontatası", "Vağzalı çalınır", "Hardasan", "Şirin dil", "Çay", "Getmə" kimi mahnıları ilə çox sevilir. 

İfaçılığı ilə yanaşı xanəndəliyi ilə də tanınan Şövkət xanım "Seygah",  "Mirzə Hüseyn seygahı" "Qatar", "Şahnaz" muğamlarını da böyük məharətlə ifa etmişdir.

O, həmçinin "Görüş", "Bəxtiyar", "Mahnı belə yaranır", "Qızmar günəş altında", "Ögey ana", "Onu bağışlamaq olarmı" kimi filmlərin mahnlarını ifa etmiş, "Doğma xalqıma", "Payız konserti", "Oxuyur Şövkət Ələkbərova", "Azərbaycan elləri", "Səs" filmlərində iştirak etmişdir. 

Səməd Vurğun "Oxu gözəl" şeirini məhz Şövkət xanım üçün yazmışdır. 

O, 1954-cü ildə Azərbaycanın əməkdar artisti, 1959-cu ildə isə xalq artisti fəxri adına layiq görülmüşdür. 

Müharibədən əvvəl hərbi həkimlə ailə həyatı quran Şövkət Ələkbərovanın bu izdivacdan Natella adlı bir qız övladı dünyaya gəlir. Lakin həyat yoldaşı hədsiz dərəcədə qısqanc olduğu üçün evlilikləri uzun sürmür və onlar ayrılırlar. İkinci dəfə rejesor Lətif Səfərovla ailə qurur və bu evlilikdən də onun Bəşir adlı oğlan övladı doğulur.

Müharibədən qayıtmayan qardaşı MirƏləkbərin Validə adlı körpə qızını də övladlığa götürərək öz doğma qızı kimi böyüdür. Validə Şövkət Ələkbərovanın qızı olmadığını yalnız 3-cu sinifdə oxuyarkən öyrənir. Digər qardaşının Sevda və Eldar adlı uşaqları da elə Şövkət xanımın yanında böyüyürlər. 

Şövkət xanım Asəf Zeynallı adına Musiqi Məktəbində muğam dərsləri demiş və eyni zamanda Azərbaycanın bölgələrini dolaşaraq istedadlı gəncləri tapıb Bakıya gətirərək onların musiqi təhsili almasına kömək etmişdir.

Aybəniz Haşımova, Aygün Bayramova, Mənsum İbrahimov, Almaz Orucova,  Könül Xasıyeva kimi tanınmış ifaçılar Şövkət Ələkbərovanın tələbələri olmuşdur. 

Şövkət xanımın qızı Natella xərçəng xəstəliyindən dünyasını dəyişir. Bu ağır itki ilə dərindən sarsılan Şövkət xanım bu hadisədən sonra bir də səhnəyə çıxmır. 

Özünə qapanıb doğmalardan başqa heç kimi görmək istəməyən sənətkar özünü yalnızca bütün günü nəvəsinə lay lay çalmaqla ovudur. 

Şövkət xanım 1993-cü il fevral ayının 7-də dünyasını dəyişmiş və Fəxri xiyabanda dəfn olunmuşdur.

Ruhu şad olsun!

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(08.02.2024)

 

Əlibala Məhərrəmzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

 

 

Uğur üçün lazım olan keyfiyyətlər arasında biz bol informasiya almağın, mütaliənin necə vacib olmasını da sadalamışdıq.

 

Statistik hesablamalara görə hər bir uğurlu insanın il ərzində orta hesabla 19 kitab oxuduğunu da sizin diqqətinizə çatdırmışdım.

 

Bu hissədə kitablar barədə danışacağam, sizə kitab oxumaqdan, mütaliə etməkdən ibarət ev tapşırığını məhz motivasiya kitablarına, uğur yolunu göstərən kitablara istinadən verəcəyəm. Uğur yolunu göstərən kitabların növbəti TOP-10-unu təqdim edirəm.                                       

 

 

 

İkinci Top 10

 

 

 

1.     Entoni Robbins «Özündə nəhəngi oyat».

 

2.     Robin Şarma. «Titulsuz lider».

 

3.     Bodo Şefer. «Qaliblərin qanunları».

 

4.     Tom Piters. «Özünü brendə çevir»

 

5.     Con Maksvell «Uğurlu insanlar necə düşünür»

 

6.     Marşal Qoldsmit. «Başından uca tullan»

 

7.     Brayan Treysi «Maksimuma çatmaq».

 

8.     Devid C.Şvarts «Masştablı düşünmək sənəti»

 

9.     Norman Vinsant Ril «Pozitiv düşüncənin gücü».

 

10.Kennet Blanşar «Bir dəqiqəyə menecer olmaq».

 

 

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

 

(08.02.2024)

 

 

 

 

Turunc Baxışlı, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

Mübarizin Vətən yolunda verdiyi mübarizə bir vətəndaşın vətəninə, dövlətinə, xalqına məhəbbətinin aliliyini nümayiş etdirdi

 

 “Canım atam və anam. Məndən sarı darıxmayın. İnşallah, cənnətdə görüşəcəyik. Mənim üçün bol-bol dua edin. Vətənin dar günündə artıq ürəyim dözmür. Allaha xatir bunu etməliyəm. Ən azından ürəyim sərinlik tapar. Şəhid olanadək bu şərəfsizlərin üzərinə gedəcəyəm. Şəhid olsam – ağlamayın. Əksinə, sevinin ki, o mərtəbəyə yüksəldim. Allaha ibadətlərinizi dəqiq yerinə yetirin. Çoxlu sədəqə verin. Seyid nəvəsi olaraq bunu etməliyəm. Allah böyükdür. Vətən sağ olsun. Oğlunuz Mübariz. Haqqınızı halal edin”(Mübariz İbrahimovun ailəsinə yazdığı son məktubundan)

 

Azərbaycan Milli Ordusunun giziri Mübariz Ağakərim oğlu İbrahimov 1988-ci il fevral ayının 7-də Biləsuvar rayonu, Əliabad kəndində anadan olmuşdur. 1994-2005-ci illər ərzində orta təhsilini Əliabad kəndində başa vurduqdan sonra hərbi xidmətə yollanmışdır. Daxili Qoşunların “N” saylı hərbi hissəsinin Xüsusi Təyinatlı Bölüyündə xidmət edən İbrahimov 2007-ci ildə çavuş rütbəsində hərbi xidməti başa vurmuşdur. O, 2009-cu ildə yenidən öz istəyi ilə cəbhə bölgəsində gizir rütbəsində xidmət göstərməyə başlamışdır.

O, deyirdi, “Mən yolumu seçmişəm. Əgər mən düşməndən ürəyimcə qisas almasam, elə bilərəm ki, Allahım da, valideynlərim də məni heç bir zaman bağışlamaz. Vətənin azadlığı üçün qurban lazımdırsa, onun biri də mən olmalıyam…”

Şəhidlik yenilməzlik əlamətidir. Mübariz işğal altında olan Vətən torpaqlarımızın, boynu bükük dağlarımızın, məlul baxışlı meşələrimizin, dili kilidlənmiş bulaqlarımızın həsrətini çəkirdi. Sözünün əvvəli də, axırı da Vətən idi. O, öz vətənini qorumağı və şəhid olmağı bir övlad kimi şərəf borcu bilirdi.

Unudulmaz Qəhrəman 18 iyundan 19 iyuna keçən gecə məktub yazaraq, heç kimə xəbər vermədən Dağlıq Qarabağ təmas xəttinə doğru irəlləməyə başlamışdır.O Tərtər rayonun Çaylı kəndində yerləşən Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin zastavasına basqın etmişdir və burada təqribən beş saat  əzmlə döyüşərək səhər saatlarında şəhid olmuşdur. Baş tutan döyüş zamanı İbrahimov, müxtəliv mənbələrə görə, ən azı 45, ən çoxu 145 erməni əsgərini öldürmüşdür.

Döyüşdən sonra İbrahimovun nəşi Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin işağlı altındakı ərazilərdə qalmışdır, lakin Ermənistan tərəfi bunu uzun müddət təkzib etmişdir. Aylarla davam edən əsaslı danışıqlardan sonra oktyabrda Rusiyanın    

Vasitəçiliyi ilə Həştərxan şəhərində imzalanan bəyannaməyə əsasən Mübariz İbrahimovun nəşi 6 noyabrda Azərbaycan tərəfinə təhvil verilmişdir. O, İkinci Fəxri Xiyabanda dəfn edilmişdir.

İkinci Qarabağ müharibəsi zamanı, 4 oktyabr 2020- ci ildə Mübariz İbrahimovun şəhid olduğu yer Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən azad edilmiş və burada Azərbaycan bayrağı dalğalandırılmışdır.

Vətən sevgisinin bənzərsiz tərcümanları olanları ruhumuzla hiss edirik. Müqəddəs zirvəyə ucalanların ürəklərinin dərinliyində Vətən dərdlərinin hüznlü həsrəti olmasaydı, onlar böyük sevgi yolunun yolçularına çevrilə bilərdilərmi?!

Xalqımızın şanlı tarixi çoxlu sayda qəhrəmanlıq səhifələri ilə zəngindir. Şərait qəhrəmanlar yaradır, qəhrəmanlar isə tarix. Vətən sevgisiylə bizlərin qüruru, vüqarı, fəxri, ölməzliyi, örnəyi olan Mübariz İbrahimov kimi.

Cəsurluq, igidlik, mərdlik nümayiş etdirən Mübariz İbrahimov Azərbaycan əsgərinin qəhrəmanlıq rəmzidir.

 Bayraqları bayraq edən üstündəki qandır,

Torpaq uğrunda ölən varsa Vətəndir.

Ruhun şad olsun Qəhrəman!

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(08.02.2024)

Dəyərli oxucularımız. “Mütaliə saatı” rubrikasında “Ədəbiyyat və incəsənət” sizlər üçün yeni romanın yayımlanmasına başlayır: Fəxrəddin Qasımoğlu, “İkibaşlı əjdaha”!

«Son gecə» və «On ikiyə işləmiş» adlı iki biri-birindən maraqlı romanlarla debüt edən yazıçının hər iki romanı portalımızda dərc edilib. Sabahdan yazıçının 3-cü romanı ilə tanışlığınız başlayacaq.

Bu gün isə Fəxrəddin Qasımoğlunun “İkibaşlı əjdaha”ya yazdığı önsözü diqqətinizə çatdırırıq.

 

Hörmətli oxucu! Güman edirəm ki, bundan əvvəl nəşr olunan «Son gecə» və «On ikiyə işləmiş» adlı detektiv janrında yazılmış romanlarımla tanışsınız. Bunu ona görə yada salıram ki, hazırda sizlərə təqdim etdiyim bu roman da eyni janrda olmaqla həmin seriyadandır və istefada olan polis mayoru Bəxtiyar Nəzərlinin cəlb olunduğu növbəti əməliyyatdan bəhs edir. Yalnız bir fərqlə: Bu əməliyyat onun bundan əvvəl keçirdiyi əməliyyatlara bənzəmir və «tam məxfiləşdirilmişdir». Bəri başdan deyim ki, əsərdəki hadisələr təxəyyül məhsuludur və real hadisələrlə heç bir əlaqəsi yoxdur. Əvvəlki romanlarımla tanış olmayan oxucular üçün bildirirəm ki, bu əsəri də həm əvvəlkilərin davamı, həm də ayrıca bir əsər kimi maraqla oxumaq olar.

Roman «Vətən Müharibəsi» dövründə polis əməkdaşlarının arxa cəbhədə, paytaxt Bakıya yerləşdirilmiş «görünməyən» düşmənlərlə mübarizəsindən bəhs edir. Bundan əvvəlki kitabı tamamlayarkən qarşıma məqsəd qoymuşdum ki, növbəti kitabımda mütləq bu mövzuya toxunum: Həm arxa cəbhənin əsgərləri olan polis əməkdaşlarının həmin ağır, keşməkeşli günlərdəki, heç də şəhərdə qurulmuş stasionar postlarla məhdudlaşmayan fəaliyyətini daha dolğun göstərmiş olum, həm də bu müharibəni nə vaxtsa yalnız arxiv materiallarından görəcək gələcək nəsillərə Azərbaycan insanının bu günlərdə necə bir Vətən sevgisi nümayiş etdirdiyini, hansı sevinci və kədəri yaşadığını mümkün qədər real hiss etdirə biləcək bir əsər ortaya qoyum.

Romandakı cinayətin açılması üsulları sizə qəribə gəlməsin. Üsullar müxtəlifdir. Hər bir cinayətə spesifikasına görə fərqli yanaşma tərzi var. Pafossuz deyirəm ki, əsərdə yersiz şişirtməyə yol verməmişəm. Bilin ki, cinayətlər elə belə də açılır. Cani mütləq kiçik də olsa bir iz buraxır həmişə. Bəlkə də  bir tüklə, hətta iynənin ucu ilə müqayisə oluna biləcək bu kiçik səhvi peşəkar əməliyyatçılar gec-tez aşkar edir və cinayəti açırlar. Ancaq bunun üçün bəzən günlər, bəzən isə aylarla davam edən gərgin iş, yuxusuz gecələr tələb olunur.

Mən bəzi cinayətkarların «peşəkarlığını» heç vaxt danmamışam. Sadəcə belələrini ağıllı, lakin Allahın onlara verdiyi ağıl və bacarığı pis işlərə yönəldənlər adlandırıram. Rəqibi həmişə düzgün qiymətləndirmək lazımdır. Bəzən onların hazırlayıb həyata keçirdikləri cinayətlər elə başsındıran labirintlərdən keçir ki, onların açılması polis əməkdaşlarından ikiqat peşəkarlıq tələb edir.  

Bu əsəri yazmağa məni sövq edən ikinci səbəbə də azca toxunum: Əsrlər boyu xalqımıza qarşı yönəlmiş erməni terroru, qətliamlar, soyqırımları bizim «Qan yaddaşımız»dır. Bu «Qan yaddaşı»nı yaşatmaq və gələcək nəsillərə ötürmək hamımızın borcudur. Düşünürəm ki, hər bir vətəndaşımız əlindən gələn qədər bu işə öz töhfəsini verməlidir. Qoy lap etdiyi bir zərrə qədər olsun. Damlalardan dənizlər yarandığı kimi, zərrələr də bir yerə toplananda böyük gücə çevrilər.

İlanın başını əzəndən sonra hələ uzun müddət quyruğu tərpənir. Düşmənimiz də zəhərli ilandır. Başını əzmişik, amma hələ də quyruğunu tərpədib suyu bulandırır. Ona görə də hamımız daim ayıq-sayıq, hər birimiz Vətənin bir əsgəri olmalıyıq: Rəssam yaratdığı tablolarda, həkim sağlamlığımızın, polis asayişimizin keşiyində, tələbə elmində, müəllim öz müqəddəs peşəsində… Bu siyahını çox uzatmaq olar. Əsas olan «Vətən» deyəndə hamının bir nöqtəyə vurmasıdır. Atalarımız nahaq yerə deməyiblər ki, - El gücü, sel gücü. Və biz bunun bariz nümunəsini yaxın keçmişdə bütün dünyaya nümayiş etdirdik.

Deyilən söz bəzən unudulur, yazılan isə qalır. Polis zabiti olaraq, qoy yazmış olduğum bu roman da «Qan yaddaşımız»ı gələcək nəsillər üçün yaşatmağa xidmət edən həmin zərrələrdən biri olsun. Xoş mütaliələr.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(08.02.2024)

 

 

 

Kür çayı kimi kür - ƏLİSƏMİD KÜRÜN 70 İLLİYİNƏ

 

Kənan Məmmədli, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

Əlisəmid Kür ədəbiyyatımızın 80-ci illər nəslinin nümayəndəsidir. Bu nəsil olduqca istedadlı, amma istedadlarını realizə etmək üçün min cür çətinliklə üzləşən bir nəsildir, SSRİ-nin dağılması prosesinin başlanması, yeni iqtisadi ictimai formasiya, Qarabağ probleminin başlaması, yeni ədəbiyyat məfkurəsi… və sair, və illaxır. 

Əlisəmid Kür özünə Kür təxəllüsünü götürməklə özünün də kür olmasını vurğulayıb, o həm şəxsi həyatında kür olub, həm də yaradıcılığında. 

Yağışlı bir gecədə
adımı söylədim Kürə.
Sağ-soluma baxdım
gördüm heç kəs eşitmədi.
Yağış dəli,
Kür dəli.
Qoşulub dəli sulara
şeir dedim
mən dəli...

Bir həftə öncə Əlisəmid Kürün 70 yaşı tamam oldu. Çox təəssüf ki, Əlisəmid barədə söz açanda opponentlərin onun dərin məzmunlu şeirlərini, Azərbaycan ədəbiyyat mətbuatında yaratdığı “Yol” qəzeti kimi bir şedevri kənara qoyub onun yazar yoldaşı Akif Əhmədgillə məşhur münaqişəsindən dəm vururlar. 

Əlisəmidin tərcümeyi-halı sadədir:

2 fevral 1954-cü ildə Salyan şəhərində müəllim ailəsində doğulub.

1971-ci ildə Salyan şəhər 3 saylı orta məktəbini fərqlənmə attestatı ilə bitirib. 1981-ci ildə Mirzəağa Əliyev adına Azərbaycan Dövlət İncəsənət İnstitutunun teatrşünaslıq fakültəsini fərqlənmə diplomu ilə bitirib. 

Azərbaycan Dövlət Teleradio Verilişləri Komitəsində redaktor, Cəfər Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyasında və Azərbaycan Teatr Muzeyində müxtəlif vəzifələrdə çalışıb. 

1988-ci ildən Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvüdür.

1989-cu ildə AYB-nin Ədəbiyyatı Təbliğ və Müəllif Hüquqları bürosunda şöbə müdiri, Azərbaycan Bədii Tərcümə və Ədəbi Əlaqələr Mərkəzinin "Yol" ədəbiyyat qəzetində şöbə müdiri, 1991-1994-cü illərdə "Yol" ədəbiyyat qəzetinin baş redaktoru vəzifəsində işləyib.

1989-1995-ci illərdə AYB-nin idarə heyətinin üzvü olub.

Şeirləri dünyanın müxtəlif dillərinə tərcümə olunub, şeir almanaxlarında, ədəbi dərgilərdə dərc olunub. 20 il ərzində dünyanın bir çox şəhərlərində təşkil edilən şeir toplantılarında Azərbaycanı təmsil edib.

Hazırda Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabineti yanında Tərcümə Mərkəzinin "Xəzər" dünya ədəbiyyatı dərgisinin məsul katibidir. Amma onun barəsində ən gözəl danışan onun şeirləridir.



ADAMLAR DƏYİŞİR HAVALAR KİMİ



Çəkilib uzaqdan baxdım özümə, –


Gördüm görkəmim dəyişib,


Üst-başım tamam köhnəlib,


Dabanı yeyilib çəkmələrimin…



Tanrının gözünə dik baxdığımdan


Xəbərim olmayıb üzümə düşən qırışdan


Yaman inanmışam arvad sözünə:


«- Dağa bənzəyirsən sən bu duruşda».



Güzgüdə özünə baxıb göz vuran


O şux, o kür adam mən deyilmişəm.


Adamlar dəyişir havalar kimi


İlahi, mən niyə dəyişməmişəm?!



Dünyaya piyada gəlib-gedənlər


Odu eee… yanımdan atlanıb keçir.


Ürək qızdırdığım, çörək kəsdiyim


Qəfildən üstümdən atdanıb keçir.



Mən koram… Sən hara baxırsan, Tanrım!


Sənin də oyunun yamannan-yaman.


Haqqın tərəzisi qurulan vaxtı


Kiminə taxt verdin, kiminə palan.



Çəkilib uzaqdan özümə baxdım, –


bir də üzə gülüb,


arxamca daş atanlara…


Yol üstə ilantək qıvrılanlara…


Başımın üstündə qovğalar kimi


Bu yağış adamlar, külək adamlar –


Bu payız oğlanlar, bu qış gözəllər,


Bu külək oğlanlar, kələk oğlanlar,


Bu payız gözəllər, bu xəzəl qızlar,


Dayanıb yolumda qovğalar kimi, –


Adamlar dəyişir havalar kimi, –


Niyə dəyişmədin, Cəfərin oğlu?!



 

ADAM CİBİNDƏN ÜŞÜYƏR

Nə baxırsan yoxsul bəyə,

Nə gülürsən bu kişiyə?!.

Ağac içindən oyular, -

Adam cibindən üşüyər...

Pul əl çirkidi... Yalandı.

Malın verən canın verər.

Ağac içindən sıyrılar,

Adam canından çürüyər.

Kasıb qəribdi Vətəndə, -

Qalıb yollarda tövşüyər.

Adam canından sıyrılar,

Adam cibindən üşüyər.

 

OLA-OLA



Çölün dumanında azıb qalasan,


Bir qoyun sürüsü otlayan yerdə.


Əlini dizinə çırpıb qalasan


Ürəyin buz kimi çatlayan yerdə.


Sonrası… sonrası nə ola-ola.



Ocağın da sönə, düşəsən dərdə,


Yanasan, öz tüstün başından çıxa.


Bıçağın sümüyə dirənən yerdə


Cibindən pas atmış bıçağın çıxa.


Sonrası… sonrası nə ola-ola.



Əynində quruya nimdaş köynəyin,


Tənhalıq içində canın sıxıla.


Görəsən sinəndə bir daş göynəyir,


Qəfildən bir quzu sənə qısıla…


Sonrası… sonrası nə ola-ola.



Quru çörəyini böləsən yarı…


İllah da bir yandan duman, çən ola.


Qurbanlıq quzusan, quzu qardaşım!


Bıçağımdan qorxma…


Sonrası… sonrası nə ola-ola…

 

SALAM


Nə atmısan özünü


həsrətin qucağına.


Leysan yağışı düşüb 


könlünün ocağına.



Fələk səni qarğıyıb 
özü düşüb həvəsdən.


Canında bir qorxu var -


canın çıxır qəfəsdən.



Sənin qayğına qallam,


Ey əlahəzrət zaman.


Ürəyim bombolomboş,


Salam, boşluğa salam.



 

BİR ANDA YÜZ İL YAŞADIM



Hamını yadıma saldım


bir gün ata ocağında.


Bir anda yüz il yaşadım,


Bir anda yüz il qocaldım


həsrətin künc-bucağında.



Titrədi atamın baş daşı,


ürpəndi anamın əlləri.


İndicə qırılıb dağılacaq


baxdığın güzgü -


Titrəyir yanağında


göz yaşları -


titrətir qızımın telləri.



Bir anda yüz il yaşadım.


Gördüm vaxt geri fırlanır,


önümdə zaman dillənir.


Köhnə divar saatında -


kəfkirdə qızım yellənir.



Titrəyə-titrəyə qalxdım ayağa,


Dilimdən bir kəlmə
söz də çıxmadı.


Öpdüm əllərindən xatirələrin,


öpdüm gözlərindən ayrılıqların...



Bir anda yüz il yaşadım


həsrətin künc-bucağında.


Bir anda yüz il qocaldım
ilin-

günün bu çağında.



 

ÖYRƏŞMƏK, ÖYRƏŞMƏK



Dərdi ovutmağa dost qalmayanda


Sümüyə yatan bir havaya alışmaq,


Alışmaq hər şeyə!


Ulduzsuz gecələrə alışmaq –


Günəş boyda ümid doğur hər qaranlıqdan.


Alışmaq tənhalığa –


Sükut dil açacaq


Alışmaq ayrılığa –


Bağrı çatlayacaq həsrətin…


Uğursuz sevgiyə,


Ən ağır günə alışmaq.


Ən ağır taleli adam da sevgi gözləyir.


Dəniz var içimizdə –


Özümüzdən xəbərsiz


Sinəmizi döyən


Dalğaların səsinə alışmaq


Kədəri qovub sinədən


Alışmaq qəfil sevincə,


Ağacların kölgəsinə,


Küləyə, yağışa…


Kədər biryolluq yığışar


İnansaq Azadlığa –


Sevmək, sevmək Azadlığı,


Alışmaq Azadlığa.



 

ÖMRÜN ÇİÇƏK VAXTI



Çox şeyə tələsdim…


Sevməyə belə,


Qoşuldum hər nəğmə səsinə axdım.


İndi ürəyimi tutsam da dilə


Keçir sevgi yaşım –


Ömrümün çiçək vaxtı.



Keçir, elə keçir yel atlı sevgim,


Dönüb arxasınca baxa bilmirəm –



Vallah, sevməyi də bacarmıram heç.



Ürəyim qınamaz doğmanı yadı,


Mənim sevgi payım bura qədərmiş.


Məhəbbət haqqında yazdıqlarımın


Hamısı bəxtimə düşən kədərmiş.



Daha ayrılığın yoxdur qorxusu,


İstəyin mənsiz də tək-tənha çapar.


Bizim sevgimizin ömründən uzun


Kölgəni sürüyüb arxanca apar
–

Keçir sevgi yaşım…



 

HƏR PAYIZ BELƏCƏ

Sarala-sarala solan yarpaqlar

Düşür üzüqoylu torpağın üstə,

Kirpiyin, yanağın, dodağın üstə

Ömrünü sakitcə başa vururlar.

Ora bax, çinarın qızıl yarpağı

İndicə qopacaq,

Havada quşlarla bir az uçacaq,

Sonra yorularaq qonacaq yerə.

Əlvida, ağaclar!

əlvida – Payızın külək əliylə

Yaşıl yarpaqların itən ömrünə.

Yarpaqlar güvənmir ağaca heç vaxt

Küləyə gedərlər, bada gedərlər.

Bir fəsil ömrünü uzatmaq üçün 

Səksənən ağac

Verər yarpaqları güdaza bütün.

Ağacın dərdini yarpaqlar çəkir,

Çəkirlər – torpağa dönənə qədər.

Hər payız yarpaqlar köçəndən sonra

“Ağaclar ölür ayaqüstə”.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(08.02.2024)