Super User
Bu gün Filarmoniyada Azərbaycan Dövlət Xor Kapellasının konserti olacaq
İyunun 16-da Mədəniyyət Nazirliyinin dəstəyi ilə Müslüm Maqomayev adına Azərbaycan Dövlət Akademik Filarmoniyasında Ulu Öndər Heydər Əliyevin anadan olmasının 100 illiyinə həsr edilmiş “Ümummilli Lider Heydər Əliyev – 100” adlı Azərbaycan Dövlət Xor Kapellasının konserti keçiriləcək.
Konsert Xalq artisti Gülbacı İmanovanın dirijorluğu və bədii rəhbərliyi ilə gerçəkləşəcək.
Xormeysterlər Əməkdar artist Yulizana Kuxmazova və Əməkdar incəsənət xadimi Dilarə Əliyevadır. Konsertmeysterlər Elxan Niftiyev və Nərmin Rzayeva olacaq.
Proqramda dünya bəstəkarlarının əsərləri səslənəcək.
Biletləri iTicket.az saytı və şəhərin kassalarından əldə etmək mümkündür.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(16.06.2023)
“Olanına sevinən həmişə sevinər” - Aforizmlər xəzinəsindən
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı “Aforizmlər xəzinəsi” rubrikasında tanınmış statusman Hümbət Həsənoğlunun növbəti 10 aforizmini təqdim edir.
1.İnsan sağlamlığa gəzə-gəzə, xəstəliyə otura-otura tutular.
2.Həyat insan köçüdür: qabağınca gedənlərə uğur, arxanca gələnlərə səbir dilə, yanınca gedənləri isə sev.
3.Sevgi haqda bilməli olduğumuz bircə şey var: sevgidən heç kim ölmür.
4.Həyatın qaralaması olmur, bunun əvəzinə bizə hər gün yeni şans verilir.
5.Sevinc yaxşı şeydir, amma insanı insan kimi yetişdirən kədərdir.
6.Olanına sevinən həmişə sevinər.
7.Kiçik sevinclərinizə muncuq kimi yanaşsanız, xoşbəxtlik boyunbağınız həmişə olacaq.
8.İnsanları sevsən, kədərlənməyə, təbiəti sevsən, sevinməyə həmişə səbəbin olacaq.
9.Uğur yolunu tapmaq üçün uğurluya bax, uğursuza isə qulaq as.
10.Oturub düşündüyün yüz fikirdənsə, durub arxasınca getmək istədiyin bir fikrin olsun.
Ədəbiyyat və incəsənət”
(16.06.2023)
“Yollar düz çəkilmədi- Düşdük əyri yollara…”
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Poetik qiraət rubrikasının daimi aparıcısı, gözəl şairimiz Əlizadə Nuri sizə növbəti şeirini təqdim edir:
Küçədən nəğmə keçir…
Təzə hava çalınır,
Qəmin köhnə sazında.
Yad dildə danışırıq
Doğmaların yasında.
Qocalıram deyəsən,
Söz içimdə paslanır.
Bir şimal şəhəriyəm-
Günəş mənə nazlanır…
Qıfılbənddi göy üzü-
Tanrı vermir açarı.
Küçədən nəğmə keçir
Çağır gəlsin içəri…
Yıxılıram, ilahi
Ümid də yox tutmağa.
Neçə eşq həsr etmişəm,
İlk eşqi unutmağa.
Bəlkə yaşamamışam,
Amma ömür sürmüşəm.
Bir dilənçi ovcuna
Yüz dəfə hönkürmüşəm…
…Qucaqlamaq öyrədin,
Bu kəsilmiş qollara.
Yollar düz çəkilmədi-
Düşdük əyri yollara…
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(16.06.2023)
Bakıda keçiriləcək rok festivalına sayılı günlər qaldı
İyunun 24-25-də “Eldorado” Şıx çimərliyində "Azerbaijan Rock Fest" rok festivalı təşkil ediləcək. Gördüyünüz kimi, tədbirə çox az vaxt qalıb.
Festivalda Röyal Musa, Joseph Abbas, Şahin Əlizadə və “The Passion”, “Greyband”, “Free From Four”, “Dədə Baba”, “Aynaband”, “Qara Dərviş”, “Midnight”, “Little Rocks” kimi rok qruplar çıxış edəcəklər.
Qeyd edək ki, “Darvisch Creative Sounds”un təşkilatçılığı ilə keçiriləcək "Azerbaijan Rock Fest" səhnəsində eyni zamanda öz əsrarəngiz performansı və xüsusi rok parçalardan ibarət playlisti ilə Dj AKG iştirak edəcək.
Biletləri iTicket.az saytı və şəhərin kassalarından əldə etmək mümkündür.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(16.06.2023)
O vaxt Rəşad Məcid olmasaydı…
HEÇNƏDƏN NƏSƏ YARADA BİLƏN ADAMIN - ELŞAD EYVAZLININ DOĞUM GÜNÜDÜR
Elman Eldaroğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Planeti Merkuridir, dəyişkən xüsusiyyətlidir, əsasən sarı və narıncı rəngləri xoşlayır. Uğurlu rəqəmləri 5-lə 9-dur. Metalı civə, şanslı günü isə çərşənbədir. İntellektual, məntiqli, məzmunlu, söhbəcil, yeniliklərə açıq adamdır. Cəlddir, eyni vaxtda bir neçə iş görməyi bacarır. Xoş təəssürat yaradan görünüşü var...
“Uşaqlıqda dərslərimi çox yaxşı oxuyurdum, eyni zamanda çox dəcəl idim. Təsəvvür edin ki, mənim həm şərəf lövhəsində şəklim vardı, həm də divar qəzetində karikaturam. Atam müəllimdir. Mənə kimsənin ağlına gələ bilməyəcək cəzaları tətbiq edirdi. Doğulub boya-başa çatdığım Kəlbəcərdə qar çox yağırdı, qarın hündürlüyü bəzən bir metri keçirdi. Bir dəfə atam mənə necə əsəbiləşmişdisə, üst paltarımı soyundurub qarın içinə atdı. O vaxt atamın bu hərəkətini düzgün qiymətləndirmirdim. Düşünürdüm ki, mənə qarşı çox əzazildir. Qəribəsi o idi ki, dörd qardaş-bacıdan ancaq mən cəzalandırılırdım. Bunu bəzən ayrı-seçkilik kimi də qəbul edirdim. Sonralar isə başa düşürdüm ki, bütün təqsirlər özümdə olub. Standart olmamışam.”- söyləyir...
Ağıllı və praktikdir, üzləşdiyi problemləri asanlıqla həll edə bilir. Sərbəstliyi sevən adamdır, özünü məhdudlaşdırmağı xoşlamır. Hərdən onu başa düşmək çətin olur. Bəzən səxavətli görünsə də, bəzən də xəsislik edir. Amma pul məsələsində israfçıdır...
Deyir ki,- “İndiyədək nə əldə etmişəmsə, atamın verdiyi tərbiyənin hesabına etmişəm. Atam övladlarını kişi kimi böyüdüb. Vicdansızlıqdan, tərbiyəsizlikdən, yalandan həmişə uzaq qaçmışam. Öz gücümə ayaqda durmağı öyrənmişəm. Bu gün övladlarıma da bu tərbiyəni aşılayıram.”
Haqqında söhbət açdığım Elşad Səməndər oğlu Eyvazlı 1973-cü ildə Kəlbəcər rayonunda dünyaya gəlib. 1990-cı ildə Kəlbəcər rayonu Sarıdaş kənd orta məktəbini bitirib. Ali təhsilini “Təfəkkür” Universitetinin jurnalistika fakültəsində bakalavr və magistatura mərhələləri üzrə başa vurub. Bakı Dövlət Universitetinin doktorantıdır. Jurnalist fəaliyyətinə 1998-ci ildə “Azərbaycan gəncləri” qəzetində başlayıb. “Hər gün”, “Bizim əsr”, “Fədai”, “525-ci qəzet”, “Üç nöqtə”, “Xəzər” və başqa qəzetlərdə çalışıb. 2006-cı ildən Tərəfsiz (Parlament) Jurnalistlər Birliyinin sədridir. 2009-cu ildən “Modern” Media Qrupun direktoru, 2018-ci ildən isə “Azedu.az” Təhsil Saytının rəhbəridir. 2020-ci ildə əməkdar jurnalist fəxri adına layiq görülüb...
Öz işini yüksək səviyyədə icra etməkdən ləzzət alır. Emosionallıq ruhuna ziddir, mümkün qədər işin məntiqi tərəfinə baxmağı sevir. Heç kimə pislik etməyə çalışmır, yaxşılığı başa düşməyənləri isə asanlıqla başa sala bilir. Onun ən böyük bacarığı heç nədən nəsə yaratmaqdır...
“Sözüsüz ki, iş varsa, çətinliklər də olur. Bu illər ərzində xeyli çətinliklərə sinə gərmişik. Modern. az sayıtı fəaliyyətinin ikinci ilində bağlanmaq təhlükəsi üz-üzə qalmışdı. Burada konkret ad çəkəcəm. O vaxt Rəşad Məcid olmasaydı, yəqin ki, bu gün bu sayt olmayacaqdı. O, saytın çətin günündə davam dedi və bu işdə bizə stimul verdi. O, mənə bildirdi ki, bir az güclü və səbirli olmaq lazımdır. Həmin vaxt əməkdaşlara belə əməkhaqqı vermək gücümüz yox idi. Belə vəziyyətlər hazırda da tez-tez təkrar olunur. Biz ən çox gənclərlə işləməyə üstünlük veririk. Uzun illər mətbuatda çalışan dostlarımızla bir arada çalışmağı çox arzu edirəm. Sadəcə, onlara yaxşı məvacib verilməsi məsələsində xeyli problemlərimiz olduğuna görə bunu edə bilmirik. Bir sözlə, çətinliklər və yaxşı günlərimiz də olur. Keşməkeşli yollarla gəlib 14 ilə çata bilmişik. Amma hər halda hesab edirəm ki, internet portallarının çox olduğu bir zamanda fəaliyyət göstərmək asan bir məsələ deyil. O mənada ki, sıradan sayt olmaq təbii, bizim arzu və istəyimiz olmayıb.”- söyləyir.
AzEdu. az saytı da onun rəhbərliyi altında fəaliyyət göstərir, bu il beş yaşını qeyd ediblər. Və ötən bu beş ildə sayt adlanan bu nəhəng "döyüş maşını" daim informasiya cəbhəsində hücumda olub. Zəkalara yol tapıb, beyinləri fəth edərək, nüfuz qazanıb. Bu nüfuzun nəticəsidir ki, ətrafına yığılan oxucu ordusu ona inanır, onu izləyirlərlər. Bəli, bütün bunlar Elşad Eyvazlının nailiyyətləridir.
İyunun 16-da haqqında söhbət etdiyim əməkdar jurnalistin 50 yaşı tamam olur. Ona möhkəm cansağlığı, tükənməz enerji və yaradıcılıq uğurları arzulayıram.
Yubileyin mübarək, DAĞLAR OĞLU!..
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(16.06.2023)
Natalya Xarlampyeva və Semyon Danilov – yakut ədəbiyyatının iki zirvəsi
Bu günlərdə Azərbaycan Ədəbiyyat Fondu AMEA, TAİB və Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyi ilə birgə “Ortaq türk ədəbiyyatının yaranması zərurəti” mövzusunda konfrans keçirdi. Türkçülük və turançılıq ideyaları, Böyük Türk Birliyi türkdilli xalqların aydınlığa və inkişafa gedən baş yoludur. Türk dünyasının bir parçası da Saxa-Yakut Respublikasında yaşayan yakutlardır. Yakut poeziyası barədə, bu poeziyanın anası hesab edilən Natalya Xarlampyeva barədə, yakut ədəbiyyatının məhvərlərindən sayılan Semyon Danilov barədə “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının əməkdaşı Aida Eyvazlı vaxtaşırı yazılarla çıxış edir. Bu yazılardan növbəti birini sizlərə təqdim edirik.
NATALYA XARLAMPYEVA VƏ SEMYON DANİLOV
Natalya Xarlampyeva İvanovna 1952-ci ildə Yakutiyanın Manqan aymakında doğulub. Yakutiya Dövlət Universitetinin tarix-filologiya fakultəsini bitirib. 1975-ci ildən yazıları və şerləri dövrü mətbuatda dərc olunur. 15 şer kitabının, 20- dən çox nəsr əsərinin müəllifidir. Ədəbi yaradıcılığına görə Qazaxıstan Respublikasının “Alaş” mükafatına, Rusiya Yazıçılar İttifaqının A.Tvardovskiy adına mükafatına, RF-nin Mədəniyyət nazirliyinin M.Şoloxov adına mükafatına, RF-nin əməkdar mədəniyyət işçisi fəxri adına, 2002-ci ildə Yakutiyanın xalq şairi fəxri adına, Puşkin medalına, 2021-ci ildə Platon Oyunski adına Dövlət Mükafatına layiq görülüb.
…Bakıya ilk gəlişində demişdi ki, məni I Türkoloji Qurultayın keçirildiyi məbədə aparın. XIX əsrdə İstiqlaliyyət küçəsindəki Musa Nağıyevin oğlu İsmayılın xatirəsinə tikdirdiyi “İsmaliyyə” binasını deyirdi. Bu bina tikildiyi günlərdən həm faciələrimizin, həm sevinclərimizin, o qədər olub-keçən hadisələrimizin şahidi olmuşdu ki... Həmin gün AMEA Rəyasət Heyətinin yerləşdiyi möhtəşəm və tarixi binaya Natalya Xarlampyeva sevinclə daxil oldu. Onu iknci mərtəbədə yerləşən konfrans zalına apardıq. Əllərini divarlara çəkdi, qotika üslubundakı naxışlara toxundu... Bir getdi, bir gəldi... Otağı addımları ilə ölçürdü. Oturacaqların arasında dayandı. Divarlarla, tavanla danışdı... Gözlərində muncuq-muncuq yaş gilələndi...
Otaqda tam bir səssizlik hökm sürürdü... Mən onu anlayırdım... Nədən ağladığını bilirdim... O, 1925-ci ilin dekabrında Yakutskdan yola çıxaraq Bakıya gələnləri- yakut əlifbasının müəllifi, siyasi xadim İsidor Baraxov, Anempodist Sofronov- Almapa, şair türkoloq, dramaturq Aleksey İvanov- Künde, dilçi, şair və nümayəndə heyətinin rəhbəri Aleksey Kulakovskiy Eksekülyaxı yad edirdi, onlar Bakıya türkoloji qurultayda iştirak etmək üçün yola çıxmışdılar. Özlərini görməsə də onları bu müqəddəs ocağın içərisində təsəvvür edirdi. Yakutiyanın və türk dünyasının bu dahi oğulları 2 aya atla İrkutska gəlib çıxırlar, İrkutskdan isə qatarla Moskvaya çatırlar. Moskvada nümayəndə heyətinin rəhbəri Aleksey Kulakovskiy ağır xəstələnir. Üç nəfər böyük yakut oğlu isə yola davam edib fevral ayında Bakıda keçirilən I Türkoloji Qurultaya yetişirlər. Türk dünyasının aydınları bu ocaqda ona görə toplaşırlar ki, ortaq türk dili yaransın. Ortaq türk dili yaransaydı, dünyada türk ədalətinin və türk həqiqətinin bərpası baş verəcəkdi...
İndi Yakutiyanın xalq şairi, Yazıçılar İttifaqının sədri, türk dünyasının “Dilbər xatını” Natalya Xarlampyeva o ağrılarını göz yaşlarına çevirib, bu otaqda dolanan ruhlarla danışırdı. 1926-cı ildən sonra türkçülük ideyalarına görə amansız terrorlara məruz qalan türk oğullarını arayırdı...
2019-cu il avqust ayının sonlarında başlanan ilk tanışlığımıza baxmayaraq, bu iki gün ərzində elə bil ki, onu yüz ildir ki tanıyırdım. Ruhum ruhuna qovuşmuşdu. Bu qadın həmin gün məni gördüyündə “Bizim Platon Oyunskini tərcümə edən Aida”- deyib bağrına basmış, yenə kövrəlmişdi. Bədənim uçunmuşdu. O qonağı tanıdığm günü isə Tanrıdan ömrümə yazılan bir şans saydım. Göründüyündən də böyük, özü haqqında yazılanlar, özünün yazdıqları qədər böyük bir TÜRK XANIMIDIR!
Saxa yakutları hörmət etdikləri qadınlara “Dolbar xatun” deyərlər. Yəni Dilbər xatın!
Saxa Yakut ölkəsinin bu günə qədər gəlib yetişməsində, tarixin səhifəsindən silinməməsində həm də ötəniki əsrin qovuşağında yaşayıb-yaratmış ictimai siyasi xadimlərinin, ədəbiyyatçıların rolu böyükdür. Bu gün saxa xalqının həyatında bütün yeniliklərin və inkişafın gövhərində ədəbiyyatın, ədəbi imzaların böyük rolu olduğu danılmazdır. Natalya xanım da həmin ədiblərin yaratdığı bulağın gözündən su içib, durulanmış Dilbər xatındır!
Yazımın əvvəlində qeyd etdiyim kimi, Natalya Xarlampyeva tək-tək doğulan şəxsiyyətlərdəndir ki, öz ustadını unutmayıb, ondan aldığı dərsləri bu günə qədər özünə məqsəd, yol sayır. O, ustadının haqqında yazdığı “Məşhur İnsanların həyatı” seriyasından “Semyon Danilov” kitabı ilə Saxa Yakutiya Respublikasının xalq şairi Semyon Danilov şəxsiyyətinin böyüklüyünü onu tanıyan insanların xatirələri əsasında əbədiləşdirib, Semyon Danilovun gündəliklərini, yazılarını vərəq-vərəq araşdırıb və gözəl bir kitab ərsəyə gətirib.
Ədəbiyyatçılarımız, Natalya Xarlampyevanı tanımaq istəyən oxucularımız üçün maraqlı olar deyə, həmin xatirələrin bəzilərini bu yazıda qeyd etməyim yerinə düşər:
“ ... Semyin Petroviç istedadı olan, bütün gənclərə şərait yaradırdı, mərhəmət göstərirdi, kömək edirdi, yol açırdı, onlara meydan verirdi. Lakin onların içərisində özünə, içəri dünyasına ən yaxın buraxdığı gənc Nikolay Luginov idi. Mən və Nikolay Luginov də onun evinə gedib gəlirdik. 1977-78-ci illər idi. Diplom işimin mövzusu Semyon Danilov yaradıcılığı və poeziyası idi. Buna görə də bəzi sualların cavabını tapmaq üçün onunla görüşmək şansım olurdu. Məni həmişə hörmətlə qarşılayırdı. İş otağına dəvət edirdi. Suallarımı cavablandırdıqdan sonra evimiz, ailəmiz, dolanışığımız haqqında soruşurdu. Anamın pensiyaçı, qardaşımın məktəbli, mənim isə tələbə olmağım ağır həyat tərzimizin göstəricisi idi. O çalışırdı ki, çətinliyi olan bütün gənclər kimi, bizim ailəyə də əlindən gələn köməyi etsin...
Mən isə ondan ancaq poeziyası, yaratdığı ədəbiyyat haqqında eşitmək istəyirdim. Onunla hər görüşümüzdən sonra ürəyim yeni yaradıcılıq eşqi ilə, həvəslə, sevinclə dolurdu. Onunla hər görüşümüz sanki həyata baxışımı dəyişdirirdi. Tanrı onu BÖYÜK olmaq üçün yaradıbmış. Və ustadımın həyatını yazmağa başlayarkən, gündəliyində özüm haqqında bu sətirləri oxudum: “Bəzən sonuncu nəfəsini yaşayan bir xalqın ölüm anında yenidən doğuluşunu görürsən. Sanki xalqın ruhu yenidən doğulur, güc tapıb dirilir, bundan sonra yeni istedadları və əsararəngiz övladları doğulur... Mən bu nəticəyə Natalya Xarlampyevanın şerlərini oxuduqdan sonra gəldim. Bu şerlər bir xalqın öz ruhunu, mənəviyyatını qorumaq üçün necə mübarizə aparmasının simvoludur. Onun şeirlərini oxuduqda bir daha əmin olursan ki, bu xalq özünü yox olmaqdan qurtarıb, yenidən var olmağa vadar edib. Belə istedadlar xalqı yaşatmaq üçün doğulur...”.
Daha sonra yazır: “Natalya Xarlampyeva böyük istedaddır. Əgər Tanrının ona verdiyi bu mükafatı qoruya bilsə, istedadının arxasınca getsə, sözsüz ki, ondan böyük şair olacaq. Özümə söz verirəm ki, bundan sonra, onun qələmə aldığı bütün yazıları böyük həvəslə, həyəcanla, maraqla oxuyacağam... Mən bu gün bir şair kimi Natalyadan başqa heç kimə qibtə etmirəm...”.
Natalya Xarlampyeva yazır ki, həmin illərdə, Semyon Petroviç mənim şerlərimi və şəklimi istədi. Mən onun bu tapşırığına elə də əhəmiyyət verməyərək, həmin yazıları ona verdim. Lakin günlərin bir günündə “Literaturnaya Rossiya” qəzetində rus dilinə tərcümə olunaraq çıxan şerlərimi və şəklimi görəndə heyrətə gəldim. Qəzetdə şerlərimi rus dilində çıxdığından sonra məndən fikrimi soruşanda, gözlərimin yaşardığını görmüşdü. İllər keçəndən sonra mən onun gündəliyində həmin gün haqqında oxudum. Yazırdı: “ Bəzən eyni sevincin yaratdığı emosiyaları insanlar eyni yaşayırlar. Axı mən də, ilk şerlərimin rus dilində çap olunmuş tərcüməsini görəndə, elə onun kimi ağlamsınmışdım...”.
Sonra “Molodaya qvardiya” nəşriyyatında “Gənc səslər” seriyasından şer kitabım çap olundu. Bir dəfə isə, 1993-cü ilin isti avqust günlərinin birində mənə xəbər gəldi ki, Sergelidəki bağ evində Semyon Danilov məni gözləyir. İsti yay günü idi. Mən də universiteti yenicə bitirmişdim. Özümə iş yeri tapa bilmirdim. Qəzetdə işləmək istəyirdim. Ciddi-cəhdlə iş axtarırdım. Bağ evinin darvazasından içəri keçəndə gördüm ki, o kreslosunda oturub kitab oxuyur. Həmin gün çox söhbət etdik. Mənim iş axtarmaq problemimdən, güzəranımızdan, yeni imzalardan, yakut poeziyasından, məşhur şairlərdən danışdıq. Və heç vaxt unutmayacağım bir fikri dedi: “Elə bir an yetişir ki, jurnalistika şairliyə mane olur. Çünki bu sənət yazıçılığa daha yaxındır...”.
O zaman gənc idim. Bu fikrə elə böyük əhəmiyyət vermədim. Sonra məndən hansı yakut şairini sevdiyimi soruşdu. Sözüm dilimin ücünü göynətdi. Deyə bilmədim ki, mənim ən çox sevdiyim şair sizsiniz. Axı mən həqiqətən də ilk yakut şerini onun kitabında oxuyub, şerin dilə və ürəyə necə yatımlı olduğunu hələ uşaq ikən onun şerlərindən öyrənmişdim. Axı, mən yakut dilində şer yazmağı onun şerlərindən öyrəndim. Kaş ki, həmin günü ustadımdan, müəllimimdən utanmasaydım... O məni darvazaya qədər yola saldı. Sonra darvazaya söykənib arxamca baxa-baxa qaldı... Bu bizim son görüşümüz oldu... Bu görüşdən bir neçə ay sonra, artıq Semyon Danilov dünyada olmayanda mən bütün tribunalardan onu nə qədər sevdiyimi hər kəsə bəyan etdim... O mənim müəllimim, sevimli şairim, mənə xeyir-dua verən Bilgəm idi...
Semyon Danilov bizim dövrümüzün uşaqlarına və yaradıcı gənclərinə qorxusuz yaşamağı və yazmağı öyrətdi, bizə yakut ədəbiyyatının haradan başlanğıc götürdüyü mənbəni göstərdi... Biz onun göstərdiyi yollarla gələndə gördük ki, yakut ədəbiyyatçılarının yoluna heç vaxt qızılgüllər səpələnməyib, tikanlarla dolu imiş bu yol...Bizim ədiblərimiz öz əsərləri ilə bu yollarda qızılgüllər əkiblər... Biz bu yolu sona qədər gedəcəyik, bizdən sonrakılara əmanət edəcəyik.”
-Və həmin o doxsanıncı illərdə, böyük yazıçını itirəndən sonra, heç vaxt ağlınıza da gəlməzdi ki, nə vaxtsa, özünüz onun oturduğu kabinetdə oturacaq, ideyalarının yayılıb və qorunmasında ən birincilərdən olacaqsınız. Və hətta böyük yazıçının doğulduğu kənddə onun ev muzeyinin açılışına nail olacaqsınız.
- Semyon Danilov ona görə böyükdür ki, o klassiklərimizin, unudulub itə biləcək adlarımızın, ədəbiyyatımızın özümüzə qaytarılmasında böyük rol oynadı. Uzun on illər bizdən gizlədilən Platon Oyunskinin, Ammosovun, Alampanın, Kulakovskinin... əsərlərini rus dilinə, digər dillərə tərcümə etdirdi, öz dilimzdə çapına nail oldu, onların irsini xalqımıza yenidən qaytardı. Bu da bir bəxt işidir. Mənə xeyir-dua verdi. Onun bulağından, onun əlindən su içmişəm. O bizim hamımızın BİLGƏsi idi. Ona görə də onun adını və ideyalarını qoruyub yaşatmağa borclu idim. 3 il bundan əvvəl onun doğulduğu kənddə ev muzeyinin açılışını etdik. Yakutsk şəhərinin mərkəzində onun abidə kompleksini ucaltdıq. Bu, mənim müəllimimə olan borcumun bir damlası idi. İndi o muzey bütün insanların ziyarət etdiyi məkandır. Nə qədər ki, bu muzey var, Semyon Danilov və onun qardaşı Safron Danilov yaşayacaqlar. İndi mən də onun kimi, istedadlarımıza qayğı göstərirəm, yol açıram, imkan yaradıram. Yelizavetta Miqalkina, Rüstəm Kajenin, Qavril Andros, Agrofina Kuzmina... bizim belə gənclərimizdəndir. Ədəbiyyat oxunmalıdır. Semyon Danilov bizim ədəbiyyata tərcümə mədəniyyətini gətirdi. Biz bir -birimizi oxumayanda bir-birimizdən ayırılırıq, bu bizim bir xalq kimi bir-birimizdən ayrılmaq təhlükəsini böyüdür. Tərcümə həm də ölkənin təhlükəsizliyinə xidmət edir.
-Sizin Semyon Danilov haqqında kitabınızda həm də onun Nazim Hikmət haqqında xatirələrinə yer verilib. Orada yazırsınız ki:
“... Semyon Petroviç bilirdi ki, türk şairi Nazim Hikmət Peredelkinoda yaşayır. Onunla görüşməyi və danışmağı arzulayırdı. Özünün tələbə yoldaşlarından onu kimin görüb -görmədiyini soruşur, barəsində məlumatlar toplayırdı. Onunla görüşənlərə həsəd aparırdı. Nazim Hikmətlə görüş həsrəti ilə yaşayırdı... Bir dəfə... 1956-cı ilin yayında yeməkxanadan qayıdarkən Semyon Danilov Nazim Hikmətin tatar tələbələrin əhatəsində dayandığını gördü. Nə haqdasa qızğın söhbət gedirdi. Danilov yazır: “Özümdən asılı olmayaraq, uça-uça, sürətlə ona yaxınlaşdım və “Zdravstvuyte!”-dedim. O isə “Salam”- deyə cavab verdi. Bu ucaboylu, gözəl qamətli kişi məni çiyinlərimdən qucaqlayıb, bağrına basdı. Sonra biz qoşa addımladıq, yol ilə getməyə başladıq. Yol boyu biz onunla elə söhbət edirdik ki, elə bil ki, yüz ildir bir-birimizi tanıyırıq. Çəkinmədən, açıq, səmimi söhbət edirdik. O - Nazim Hikmət, dövrümüzün ən işıqlı və böyük adamı, mənimlə danışır, bir sadə yakut oğlu ilə... Və mən bu böyüklüyün qarşısında onunla söhbət edirəm, ondan nəsə soruşuram, onun suallarını cavablandırıram. Böyük adamlar hər sahədə böyük olurlar”.
Nazim Hikmət uzun illər sürgünlərdə yaşadı, o Vətəni üçün çox darıxırdı, o türk dili, türkcə danışıq üçün darıxırdı, o türk millətindən olan insanlarla görüşəndə sevinirdi. Türkdilli insanlarla doğma dildə danışanda səsi cingildəyirdi, onun danışığındakı sözlərin hamısı bizə doğma və tanış idi. Hazim Hikmət deyirdi:
- Bilirsən, türkdilli xalqları amansız mürtəce quruluşunun acı taleyi bir-birindən ayrı salıb. Bu ayrılıqdan sonra insanlarımız öz ana dilini, öz adətlərini unutmayıblar. Məgər bu gözəl deyilmi, dünyanın hər yerində qızmar günəşə hamımız “Gün” deyirik! Dünyanın axırında yaşayan yakut da, günəşə “gün” deyir, Şimal buzlu okeanın yanında yaşayan xalqlarımız da günəşə “Gün” deyirlər. Bu möcüzə deyilmi!?”.
Nazim Hikmət Semyon Danilovu türk xalqının oğlu kimi qəbul etmişdi. Semyon Danilov isə öz xatirələrində qeyd edirdi ki, onun əsərlərini oxuyub, “Məhəbbət əfsanəsi” tamaşasına baxıb. Nazim Hikmət ondan soruşub ki, “Qəribə adam” tamaşasını görübmü? “Yox” cavabını alanda, ona məsləhət edib ki, bu tamaşaya mütləq baxmalıdır. Çünki bu əsəri özünün Moskvada səhnəyə qoyulmuş ən uğurlu tamaşası sayır. Sonra isə belə bir sual verib: “Sizin inkişafınız nə yerdədir? Bu ağır illər sizin üçün necə keçib?” Semyon Petroviç ona yakut ədəbiyyatının əsasını qoyan üç böyük şəxsiyyətin partiya xətti ilə siyahıdan silindiyini deyəndə Hazim Hikmətin eynəyinin altında göz yaşlarının axdığını görüb...
-Faciədir... Hər yer faciədir... Yanlışları düzəltmək lazımdır, mübarizə gərəkdir... Mərkəzi Komitəyə məktub yazın, - deyib.
-Belə məktublar baxılmaq üçün yenidən vilayət komitəsinin üstünə göndərilir_- deyə cavab verib Semyon Petroviç.
Həmin gün onlar yarım gün birlikdə söhbət ediblər.
... Nazim Hikmət Fadeyevdən bəhs edərkən, onun çox həssas insan olduğunu deyib. Mayakovski və Yeseninlə şəxsən tanış olub. Onlarla mütəmadi görüşüb. Onların vaxtsız ölümlərinin səbəbini isə həyatlarında olan çatışmazlıqlarda, problemlərdə, sistemin ağırlığınd , gərilən əsəblərində gördüyünü deyib. Yakutiyadan söz düşəndə isə, bu diyara səfər etmək istədiyini, bu yurdları görmək istədiyini deyib. Lakin səhhəti imkan vermədiyindən bu səfərə çıxa bilməməsi üçün narahatlığını dilə gətirib. Danilov isə ona deyib ki, əgər Nazim Hikmət Yakutiyaya gəlsəydi, yakut xalqı onu öz oğlu kimi qarşılayardı. Daha sonra yenə də yakut xalqının sistemin qəzəbinə gələn üç böyük klassik yazıçısı haqqında söhbəti davam etdiriblər. Nazim Hikmət bir daha təkidlə deyib: “Mübariizə aparın, qorxmayın. Həqiqət uğrunda mübarizə aparan adam, heç bir çətinlikdən qorxmamalıdır”. Nazim Hikmətin bu sözləri iki türk şairi arasında ən böyük başlanğıc olub.
Bu söhbət sonralar Semyon Petroviç Danilovun bütün həyatını dəyişib. Bu iki türk şairini bir-birinə yaxınlaşdıran kökləri, bağları idi. Danilov bu söhbətdən sonra, birmənalı şəkildə belə qərara gəlib ki, ədəbiyyat irsi üçün mübarizə etmək mütləqdir və çox lazımlı bir işdir. Bundan sonra o, öz böyük missiyasına- yakut ədəbiyyatı klassiklərinin adlarının doğma xalqına tanıdılması və əbədiləşdirilməsi üçün mübarizəyə başlayıb.”.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(16.06.2023)
Çin sərgisi bağlanma ərəfəsində
Yenidən Çin sərgisi mövzusuna qayıdırıq. Çinə ölkəmizdə maraq böyükdür. Mübaliğəsiz deyə bilərik ki, bu marağın arxasında ölkəmizə daşınan ucuz Çin malları dayanırdı, indisə bu şərq ölkəsinin mədəniyyəti də diqqət mərkəzindədir.
“Çin İncəsənəti Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyinin kolleksiyasından” adlı sərginin Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyində açılması diqqətçəkəndir. Bu sərgi Çinin 2016-cı ildən başlanmış genişmiqyaslı layihəsinin multikultural sərgilər silsiləsi çərçivəsində davam edir. Və kifayət qədər də auditoriya toplayır.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, sərgi üçün ayrılmış ekspozisiya zallarında Çin incəsənətinə məxsus qədim tanrılar və müdriklərin heykəlləri, rəsm əsərləri, məişətdə istifadə olunan toxuculuq məhsulları, çini vazalar, mebellər və s. nümayiş olunur. Təşkil edilən sərginin ekspozisiyası Çin fəlsəfəsinə uyğun olaraq semantik məna daşıyır.
Xatırladaq ki, “Çin İncəsənəti Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyinin kolleksiyasından” adlı sərginin açılış mərasimi 2023-cü il martın 29-da Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyində Mədəniyyət Nazirliyinin, Çin Xalq Respublikasının Azərbaycandakı səfirliyinin və Milli İncəsənət Muzeyinin birgə təşkilatçılığı ilə baş tutub.
Sərgi 30 iyun 2023-cü il tarixinədək davam edəcəkdir.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(16.06.2023)
“Ürəyim dolanda heç ağlamazdım…”- Əli Qayib
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalında dərc edilən Güney Azərbaycan ədiblərinin ən yaxşı nümunələrini diqqətinizə çatdırmaqdayıq.
Portalımızın Güney Azərbaycan təmsilçisi Əli Çağlanln təqdimatında bu həftə Əli Qayibin həftəsidir.
Şeirlərini Qayıb təxəllüsüylə yazan Əli Rəştbər 1980-cı ildə Qaradağın Gal kəndində dünyaya göz açıbdır. Atası Məhəmmədin kənddən köçməsi ilə 1990-cı ildə Urmu şəhərinə daşınıblar.
Əli Qayıbın hazırda üç kitabı ışıq üzü görübdür: “Yol ağlasın” 2015, “Susqun fəryadıyam mən bu torpağın” 2017, “Salam olsun ozanlara” 2020.
Əli Qayıb bir mütərcim və yazar kimi də fəaliyyət göstərir. Onun hekayələri Güney Azərbaycanın gündəliklərində və jurnallarında nəşr edilibdir.
AĞLAMAZDIM
Bilsəydim kədərim incidir səni,
Ürəyim dolanda heç ağlamazdım.
Vədəsiz küləklər ömür bağımın_
Yarpağın yolanda heç ağlamazdım.
Bilsəydim payıza bir isti sözsən,
Şaxtaya sazağa alovlu közsən,
Bilsəydim qışımda yoluma gözsən,
Baharım solanda heç ağlamazdım.
Nə varsa azadlıq, bütün dustaqlar,
Sənin əllərində olsa ıxtıyar.
Bilsəydim Qayıbın sən kimisi var,
Anamdan olanda heç ağlamazdım.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(16.06.2023)
Sükutdan hədəflərə! – “Türkiyə xatirələrim”
Habil Yaşar, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Son bir gün...
Üç gündür ki, dəhşətli hərarət içində (40 dərəcə) od tutub yanıram. İynə-dərmanlar çarəsiz, əlacsızlığımın pik nöqtəsindəyəm. Rəngi qaçmış sifətimdə ölümün kölgəsi at oynatmaqdadır. Bəlkə də Türkiyəmə yox, o dünyaya səfər etməkdəydim, son çarə olaraq sistem qoşulana qədər.
***
Yanvarın 15-indən 16-sına keçən gecə 02:00 saatlarında bir az yaxşılaşmaqdayam. Hərarətim nisbətən düşmüssə də gedib-gedə bilməyəcəyim sual altındadır. Sadəcə ikicə saat yuxulaya bilirəm. Şükür Tanrıya, hərarətim normal dərəcədədir. 04:00-da evdən çıxıram. 04:25-də artıq “Heydər Əliyev” adına hava limanındayam. Qeydiyyatım tamamlanmış, gömrüyü də keçmişəm. “Duty Free”də bir az vaxt keçirdikdən sonra təyyarəyə minik başlayır. Böyük səbrsizliklə ikinci dəfə İstanbula qovuşmağın xəyallarını qururam. Şəbəkələrdə belə bir status paylaşmaqdayam - “Uçuram...Xəyallarıma doğru”...
***
160 dəqiqəlik uçuşdan sonra “Sabiha Gökçen” adına hava limanındayam. Xəstəliyimdən azacıq belə nişan qalmamışdır, bəlkə də sevgiliyə qovuşmağın həsrətindən hərarətlənmişdim, kim bilir...
Bir neçə saat sonra ilk olaraq və həyatımda ilk dəfə bir Türkiyə kanalına (11:00) doğru addımlamaqdayam, Business Channel Türk- ə, böyük hədəflərin ilkin addımlarıdır bunlar. Başlanğıc heç də sıradan başlamır. Bu necə bir başlanğıcdır, İlahi, hər addımında bir sirr yatan əsrarəngiz bir başlanğıc. İllərin arzularını, bəlkə də milyonların xəyallarını bir az sonra gerçəkləşdirməyə doğru böyük səbrsizliklə, qətiyyətlə addımlamaqdayam.
İlahi bu gücü, bu enerjini alan da sənsən, verən də sən. Sonsuz şükürlər olsun, Tanrım sənə! Dünən səhər bu vaxtı ölümlə çarpışmaqdaydım indi isə xəyallarımın kefini çıxarmaqdayam.
***
Qarşıladılar məni böyük bir sevgiylə, eşqlə, məhəbbətlə. Qardaş sevgisinə şübhə edənlər ürək yerinə bir daş gəzdirir, düşünürəm. “Azərkitab”da yeni çıxan “Yeddinci ayın yeddisi” adlı ilk romanımı kanaldakı əməkdaşlara təqdim etməkdə, mövzusu haqqında müxtəsərcə məlumat verməkdəyəm. Və zaman yetişdi. On iki dəqiqəlik canlı efirdəyəm və efir zamanı bu səmimi sözlərimi dilə gətirirəm:
Mən bir az yaşlanmışam, oysa çox gözəlləşib,
İllər sonra yenidən görüşünə gəlmişəm.
Bakı mənim ürəyim, İstanbul mənim canım,
Bakıdan İstanbula Salamlar gətirmişəm
Düşünürəm, heç də pis alınmadı. Gələn şərhlərdə oxucularımın, izləyicilərimin sevgisini duymaqdayam.
***
Efirdən sonra İstanbulu seyr edə-edə içimdəki fərəh hissi ilə qalacağım hotelə doğru istiqamətlənirəm. Sevinc göz yaşlarım damlamaqdadır. Kimsə onları görməyəcək, yalnız Tanrı şahiddir buna...
Yuxusuzluğumdan, yorğunluğumdan əsər-əlamət yoxdur. Hotelə yerləşdikdən həmən sonra tamaşasına doymadığım İstanbulu tək-tənha dolaşmaqdayam, hər səmtində bir tarix yatan İstanbulu. On iki il ayrılıq asan gəlməsin sizə. Sanki bir Mövlanayam qovuşmuşam Şəmsimə.
Saat 19:00-da mükafat alacağım tədbir üçün Beşiktaşa qayıtmalıyam. Ah, necə xoşbəxəm, bir bilsəniz... Təşəkkürlər Dilara xanım! Dönüşüm möhtəşəmdir İstanbula!
***
Gecə yata bilmirəm hotel otağının səssizliyində. Oxucu mesajlarından, zənglərindən yenidən göz yaşlarım damlamaqdadır. Əziyyətinin bəhrəsini görmək bir başqa səadətdir əlbəttə... Zirvələr yamaclardan başlayır və sən o zirvələrə rahatlıqla yetişə bilmirsən axı, təsadüflərlə irəliləmirsən axı... Bir əsgər kimi hər addımında düşmənlə, təhlükələrlə üzləşə bilərsən, bir xainin hiyləsi ilə rastlaşa bilərsən və bunlardan da gördük əlbəttə... Amma hər şeyə rəğmən məyus olmadıq, əzilmədik, yenilmədik, addımladıq, bacara bildiyimiz qədər və bacara bildiyimizdən daha da çox.
Və İstanbulda dan yeri ağarmaqdadır. İki saat da olsa yata bildimmi görəsən, məncə xeyr. Bir neçə saatdan sonra Türkiyəmizin ən önəmli kanallarının birində, “Beyaz TV”də olmalıyam. Alnımdakı tər zəhmətimin inciləridir. O axsın ki, doyunca dada bilim əziyyətlərimin heç də boşa çıxmadığını.
***
Necə də səmimi, necə də mehriban qarşıladılar məni. Ruhum bir quş kimi çırpınırdı xoşbəxtliyimdən, addımlarım daha da cəsarətlənmişdi uğurlarımdan. Amma zərrə qədər də azalmamışdı səmimiliyim, əksinə daha da artmışdı. Bir zamanlar itib-batmaqda olan birinin günəşi yenidən və əbədi doğmaqdaydı. Qara buludlar ala bilərmi qarşısını günəşin...
Anamın təbriklərindən gözəl və səmimi nə ola bilər... Video görüntü vasitəsi ilə gözlərində sevinc qığılcımlarını görürəm anamın. Bir zamanlar o qədər sönmüşdü ki... O da inanırdı övladının istedadına və bu inam boşuna yaranmamışdı. Bu inam on illərin inamıydı, ta ki birinci sinifdən bəri. O, biricik övladı o qədər çətinliklər görmüşdü ki... Bir il anasızlığın əzabını da yaşamışdı hər günündə “anam gəlmədimi” deyərək... Amma şükür, sonunda uzun sürən xəstəlikdən sonra o qayıtmışdı. Qucaqlamışdı altı yaşlı balasını və balası da ona sarılmışdı mehribancasına. Böyük bir həsrətə son qoyulmuşdu...
***
Və axşam da daha bir kanalda iştirakımadək yenə gəzdim İstanbulun bir-birindən gözəl məkanlarını, sehrləndim İstanbulun torpağına-daşına və yenə də sahib ola bilmədim göz yaşına. Bu şəhərin hər yeri o qədər gözəl, o qədər əsrarəngizdir ki...
Və nəhayət 20:00-da efirdəyəm. Amma bu dəfə canlı yayım deyil. Veriliş daha sonra göstəriləcəkdir.
Vidalaşdıqdan sonra gülümsəyərək kanalı tək edirəm və hotelə doğru istiqamətlənirəm. 01:00-dır, hələ də gəzməkdəyəm İstanbulu. 02:00-da digər bir gözəl, əsrarəngiz, tarixi bir şəhərə-İzmirə yola düşməliyəm. Avtobusla 8 saatlıq məsafədir İstanbuludan İzmirə...
Gecə necə gözəl görünməkdədir İstanbul. Sabahları bir başqadır onun, gecələri də bir başqa...
***
Avtobusdayam... Türkiyəmin gözəlliklərini qaçırmamaq üçün yuxu getmir gözlərimə... Sevgiylə seyr etməkdəyəm hər qarışını Türkiyəmin.
***
Saat 13:20-dir. Karşıyakada bir restoranda oturmuşam. Seyr etməkdəyəm Egey dənizinin sahillərini. Bir zamanlar Nazim Hikmət də Bakıya bənzədirdi İzmiri. Bir almanın yarısı kimidir Bakıyla İzmir. Daha sonra şəhər mərkəzini dolaşmaqdayam. 16:00-da tədbirin təşkilatçıları və sədri Cemal bəylə görüşməkdəyəm. Hansı ki, burada da bir ədəbiyyat mükafatı alacağam.
19:00-da tədbir başladı və 20:45-ə kimi davam etdi. Öz möhtəşəmliyi ilə sevinc qatdı həyatıma həm bu tədbir, həm də İzmir. Bir gün də orada qaldıqdan sonra digər bir möhtəşəm şəhərə-Dənizliyə yollanacağam, Azərbaycanımdan olan dostumun evinə. Avtobusla 3 saatlıq məsafədir İzmirdən Dənizliyə. İllərdən sonra Məftunla görüşəcəyim üçün çox həyəcanlıyam. Unudulmaz dostumdur o mənim, illərin sınağından çıxmış həqiqi bir dost, dəyərli insan. Həmçinin torpaqlarımızın azad edilməsində müstəsna xidmətləri olan hərbçi dostumdur mənim.
***
Qarşılaşıram dostumla, böyük sevgi ilə salamlaşırıq. Evlərinə doğru addımlamaqdayıq. Unudulmaz günlər yaşadım Dənizlidə. Gəzdik qarış-qarış şəhəri, şahid oldum gözəlliyinə Dənizlinin.
***
Bir neçə gündən sonra artıq bu dəfəki səfərimdə son görüşəcəyim şəhərə-Bursaya doğru yolçuluqdayam. Osmanlının qurulduğu bu şəhəri necə də sevməyəsən. Burada iyirmi beş yanvarda mədəniyyət saraylarının birində oxucularımla görüşüm təşkil ediləcəkdir. Qürurverici anlar yaşayacaqdım. Təşkilatçı Fatma xanımla dolanmaqdayam Bursanı. Bir başqadır, möcüzələrlə doludur Bursa. “Tophane” meydanını gəzərkən şahid olmaqdayam Osman və Orhan qazinin məzarlarına. Göz yaşlarımla seyr etməkdəyəm bu unudulmazlığı, bu əvəzedilməzliyi. Və “Saat Kulesi” yüksəkliyindən baxmaqdayam Bursaya bir gecəyarı...
***
01:00-da qayıdıram qaldığım hotelə. Yuxum ərşə çəkilib. Yatmaq nədir, ay Habil. Və bir az da oxucularla sabahkı görüşüm üçün həyəcanlıyam.
***
Və şükür, görüşüm də çox maraqlı keçdi. Fatma xanıma sonsuz sayda minnətdaram! İki gün qaldım Bursada. Ayrılmaq çətin olsa da ayrılmalıydım. Bəlkə də müvəqqəti bir ayrılıqdır bu Bursayla.
***
Və bir neçə gün də Dənizlidə qaldıqdan sonra İzmirdə yerləşən “Adnan Menderes” havalimanından Bakıya uçmaqdayam. Unudulmaz, əvəzedilməz xatirələrlə ayrılmaqdayam Türkiyəmdən.
Bu, sənə üçüncü gəlişim idi, ümidvaram sonuncu da olmayacaq, tezliklə yenidən görüşəcəyik, Türkiyəm...
Qismət olsa ilin sonunda yenidən “Salamlayacağam” səni...
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(16.06.2023)
Nassim Taleb qara pərdəni necə qoparmaq barədə
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının oxucuları üçün “Ev tapşırığı: Uğur düsturunu tapacağıq” layihəsinin təqdimini davam etdiririk
Nassim Talebin «Qara qu quşu» kitabından geniş bəhs etməkdəyik. Ümumi tirajı 10 milyon nüsxəyə çatan, artıq 32 dildə oxunan «Qara qu quşu»nda ən əsas bizim qəfil baş verənlərə, xüsusən iri masştablı hadisələrə qarşı korluğunuz barədə danışılır. Səbəbi araşdırılır ki, niyə bəşəriyyət diqqətini qloballara deyil, lokallara ayırır, niyə alimlər və qeyri-alimlər, dühalar və qeyri-dühalar milyonları unudub qəpik-quruşları sayırlar? Niyə biz nəhəng təsirlərə malik mümkün ola biləcək əhəmiyyətli hadisələrə deyil, xırda-xuruş işlərə səfərbər oluruq? Yeri gəlmişkən, hədəfi düz seçməməkdən qaynaqlanan uğursuzluğun kökündə həm də bunlar dayanır axı. Nassem Talebin açmaq istədiyi mövzuya aid gətirdiyi faktlar çox maraqlı və düşündürücüdür. Onlarla tanışlığınız davam edir.
VƏ ƏN NƏHAYƏT, “TİTANİK” HƏQİQƏTİ
Kitabdakı xüsusi diqqət tələb edən bir fakt isə məşhur «Titanik» gəmisinin kapitanı E.S.Smitlə bağlıdır. Kapitan 1907-ci ildə söyləmişdi: «Bütün peşəkar fəaliyyətim dövründə mən bircə dəfə də olsun hər hansı ciddi qəzaya uğramamışam. Dənizdə keçirdiyim uzun illər ərzində mən heç vaxt qəza törətməmişəm, faciə təhlükəsi olan şəraitə düşməmişəm».
Bildiyiniz kimi, 1912-ci ildə beş il öncə bu cür qürrələnmiş Smitin gəmisi bəşəriyyət tarixindəki ən böyük qəzaya uğradı.
Bu isə taleyin insana qarşı ən böyük ironiyasının təcəssümüdür.
Və sözügedən bestsellerdə Nassem Talebin naməlumluqların, qeyri-müəyyənliklərin cövlan etdiyi bir zamanda oxuculara təlqin etdiyi hər bir gözlənilməzlikləri təxmin edə bilmək instiktinin formalaşması zərurəti ilə yanaşı, əsas məsləhəti də var: insan təbiətən doğmalara, yaxınlara, tərəfdarlara böyük ehtiyac duyan bir varlıqdır. Əgər siz həyatınızı qarışdırmaq istəyən qara qu quşları ilə mübarizə aparmaq fikrindəsinizsə, onların çəkdiyi qara pərdəni yarıb öz uğur hədəfinizə doğru irəliləyirsinizsə, onda mütləq özünüzə tərəfdarlar tapın, tək qalmayın!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(16.06.2023)
