Təqdim edir: Əli Çağla, “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Güney Azərbaycan təmsilçisi

1.

Həyətdə kölgəmə qılınc atır birisi

Qanı içimə damılır mənim...

Yuxudan atılıram...

Adamlar yerə atılırlar sümüklərimin yorğun binasından...

Ayağıma dolaşır

Qıçlarımdan, belimdən, boynumdan yuxarı gedir saçımın buruqluğu...

Rəngim qaçır...

Rəngi qopuq divarlara bənzəyirəm get-gedə

Yediyim işarə barmağımın dərisi ilə

Soyulur bütün varlığım.

Silinirəm

Toxunduğum bütün əşyaların barmaq izlərindən

Əllərimin hafizəsindən silinirəm yavaş-yavaş

Kimliyimdən

Ailə tabutumuzu kefsizlədən iradi

Gülüşlərimdən.

İtirmişəm əllərimi!..

Barmaqlarım piyanoda qalıb...

Əllərim işdə qalıb...

Bu bədəndə başqa insanlar yaşayırmış görən?

Üzümü çimdikləyirəm ki, inanam diriyəm hələ...

Kədərliyəm

Kədərliyəm ki, heç bir qucağa qırılmadı düymələrim

Buraxın unudum tənimdə göynəyən qopuq qanadlarımın yerini...

Buraxın unudum özümü...

Yerimin hara olduğu da bəlli olmasın...

Yaxamdan əl çəkin

Susun soyuq divarlar!

Mat baxış, quru gülüşlərinizdən zəhləm gedir...

Birisi otağıma girir

Deyir ki,

İxtiyarsız işəmək

İradi gülüşlərin etkisidir!

2.

Qanlı bıçağı dənizə atar

Barmaqlarını qoxulayar bənd-bənd

Əski albomları, kitabları zibil qabına atmadan

Öncə doya-doya baxıb əzbərləyər onları...

Qarlı axşamlarda əlvida deyib taksilərdə düşürər ruhunu

Ancaq yenə də sevişər soyuq röyalarla...

Evə dönər...

Kirli xatirələri suya çəkər qab-qaşıqla birlikdə

Yaşadıqları film kimi pərdəyə enər!

Ölüm qorxuların aynasıdır

Bütün xarakterlərin sonuncu sekansı!

"İnsanları öldürən qorxulardır" - deyir.

3.

Danış mənə

Qışın amansızlığında

Ayaqqabıların necə daşıyır gövdənin ağırlığını

Hansı paltonla şaxtadan qoruyursan darıxmanı?

Hansı uçaqlara gec qalırsan

Özündən qaçmaq üçün?

Əllərin cibində hansı baharı düşünürsən?

Düşüncələrin evinizə sığmayan neçənci uşaqsan?

Söylə! Uca boyluqda neçə bacı-qardaşsınız?

Yabancıları nə ilə qandırırsan yalın ayaqlı gedişini

Kibrit çəkdiyində nə şəkilə düşür kimliyin?

Getmək zorundasan, bilirəm

Əslində bu məmləkət daşıya bilmir səni!

Yazdığın dəniz şeirlərinə balıqsızdır Təbriz

Sevgiyə yazdığın şeirdə boğulur qadınlar...

Söylə Səmədin qara balığını

Hansı bankada üzdürürsən?

4.

Nə olar doktor

Bunlara inandır ki,

Xəstə deyiləm!

İnandır ki, skripka səsi yaranır

Tavanda cızdığım dırnaqdan!

İnandır ki, tabloların arxasını söküb içinə girməyim normaldır

İnandır ki, sadəcə albomlarda xoşbəxt yaşayır insanlar

Doğru həyatda deyil...

İnandır ki, pəncərədən dışarı qovduğum

Canavar doğal kölgəmdir

Gecələr boğazıma caynaq atan anormal qorxudur kölgəm...

Doktor, hər gün birini öldürürəm beynimdə

Əl-ayağını sapa düzürəm

Boynumdan asıram bənd-bənd...

İnandır ki, bacarıqlıyam

Tavana dayandırıb nəfəsim dayanana qədər özümü xır-xıralamaqda...

İnandır ki, öz ovcumda ölə də bilərəm...

Bilirsən

Cib telefonuma zəng açıb özümlə savaşmağımı ciddiyə almırlar...

Bədənimi qaşındıran allergiya deyil

Bu bir adsız dəri xəstəliyidir

Onu soymaq, şəritə sərmək gərəkdir...

De bilsinlər ki, yatağım qorxuncdur

Saqın girməsinlər otağıma!

İnandır ki, üşüyəndir

Yatağımda yatan boşluq

Yorğansız qaldığında

Dişi dişinə dəyir..

Nə olar doktor bunlara anlat

Yatağımdakı canavar mənəm...

5.

Unut məni

Fərz et gecələrində gözlərinə dolan acı yuxudaydım!

Unut məni, hər gün məscidlərdən dışarıya atdığın mürgülü əyyaşlığın kimi

Saqqalını oxşayaraq neçə qadını öpdüyünü belə xatırlamadığın kimi...

Hər sabah fərqli çiçəkli donlarla

Balaca balkonumuzda azan səsi ilə oyandığını

Sənə çay süzdüyümü...

Səni görcək üzümə dolan təbəssümü...

Dodaqlarıma çəkilən qırmızı pomadamı gözəllədən üzümdəki qara xalımı...

Anladım bunlar da yetməyir sənə!

Unut

Sənin üçün paltarlarıma sıxdığım odekolonu...

Qorxaq gözlərimlə, sevirəm söylədiyimi

Telimi qulağımın dibinə vurub şirin yalanlarına aldandığımı...

Güzgü qarşısında oturub

Hər gün qıvrım saçlarımı sən sevdiyin rənglərə boyayıb

Özümü qoynuna aldığın qadınlara bənzətdiyimi də unut.

Heç sevilmədiyimi unut!

Onlara darıxdığında inad edib

Mətbəxdəki bardaqların səslərinə

Dilimin altında sevdiyim mahnını mırıldanmağımı da unut...

Yatağına ölü düşən qadın ruhumu

Göylün olmadan sevişdiyimiz gecələrdə

Qıçlarımdan ayaq barmaqlarıma sızan sərin qanımı

Ovuda bilmədiyin yalqızlığımı

Bağrına basmadığın ağ gövdəmi unut...

İndi alnına bir öpüş

Adına söyüş deyirəm sevginin!

Bilirəm

Yoxluğum darıxdırmır səni!

Nə çoxdur səni sevənlər

Alnının damğası etibarındır!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(07.05.2024)

Leyla Səfərova, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Gözlərinə baxanda, o danışanda üzümə yayılan o mənasız gülüşü "Sevgi nədir?" sualına cavab sayırdım. O mənim sevgimi zəif, acizcə görəndə belə, ruhu ruhumdan qaçanda belə, hətta məndən xəbərsizkən də mən onu sevirdim.

Sevirdim... Mən onu ən sevdiyim filmi izləyərkən sönən işıqlara rəğmən həvəsdən düşmədən "görən davamında nə olacaq, tez işıqlar yansaydı.." deyə həyəcanla, hər gedişinin dönüşünü gözləyirmişcəsinə sevirdim.

Düşünəndə ki, o məni cəhənnəm əzabına sürükləyəcək yeganə vasitədir, buna rəğmən hələ də onu sevirdim. Bir sərxoşun içkiyə olan məftunluğu, ya da "siqaret məni sakitləşdirir" deyə bəhanələr uyduran hərkəsin o içindəki dərd qədər sevirdim. 

Ona bir etirafım var, mən ona yalan dedim. Mən onu içimdə heç öldürməmişəm. Mən bütün çətinliklərə rəğmən, intahar istəyimə rəğmən içimdəki o xırda ümidtək qoruyub saxlayırdım. Və mən onu hələ də sevirdim...

“Onu sevərkən özümü tanıyır, onu sevməkdən özümü unudurdum”.

Mən onu sevirdim. Könlüm boş işlərə həvəsli, həyatım nəfəs ala bilməyəcək qədər doluykən də sevirdim. Mən onu hələ də sevirdim. Və o... O sən idin... Sən mənim göyqurşağında qaraya da yer var deyərkən düşündüyüm qara idin. Güllər yetişdirir deyə sevdiyim torpaq idin. Sonda isə mənə məzar oldun... 

Sən ölüm idin, mənsə hər şeyə rəğmən rəqs edən həyat. Artıq mən sadəcə məzar daşlarındakı rəngsiz şəkillər idim... Amma mən yenə də səni sevirdim...

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(07.05.2024)

Habil Yaşar, “Ədəbiyyat və İncəsənət"

Bu dəfəki EKSPRESS-SORĞUnun sualı adamı bol-bol düşünməyə və olduqca maraqlı cavablar verməyə vadar edir. 

Dünyasını dəyişmiş hansı məşhur şəxslə görüşmək istəyərdiniz? 

Onun hansı əməli, hansı işi sizi bu qədər təsirləndirib ki, məhz onu görmək istəyirsiniz?

Ondan hansı sualınıza cavab almaq istəyərdiniz? 

MƏNİM CAVABIM:

Əgər tarixi şəxsiyyətlərdən biri ilə görüşmək imkanım olsaydı... Təbii ki, bu siyahıda bir çox şəxsiyyətlərin adı olardı (şair yazıçılardan tutmuş, alimlər, filosoflar və s). Amma sualdan da göründüyü kimi məhz bir şəxslə görüşmək gərək... O zaman heç bir tərəddüdsüz o şəxs dünya ədəbiyyatına, mədəniyyətinə böyük bir töhfə vermiş dahi şairimiz Nizami Gəncəvi olardı. 

Onun böyüklüyü haqda yüzillərdir danışılır və danışılacaq. Ona verəcəyim suallardan biri isə: "Oğlum Məhəmmədə nəsihət" şeirinizdə ona həkim ya da hakim olmasını  məsləhət etmişdiniz. Bəs XXI əsrin gənclərinə hansı peşəyə sahib olmalarını arzulardınız?” olardı.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(06.05.2024)

Əli Çağla, “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Güney Azərbaycan təmsilçisi



Əsas mövzunu yazmadan öncə, bir neçə ay qabaq “Ulduz” jurnalına hazırladığım məqalənin bir parçasını paylaşmaq istəyirəm. Qədim Yunan mifologiyasında Zevsin və Mnemosinanın doqquz qızı olan Muzalar haqda. 

Bu barədə çoxumuzun bilgimiz vardır. Bu Muzaların hərəsi bir sahədə ilham pəriləri kimi tanınmışdırlar. Həmin Muzalar şərq ədəbiyyatında da, xüsusilə Türk dünyasının ədəbiyyatında geniş yayılmışdır. Örnək olaraq Manas eposunda "Manasın anası Çıyırdı, Manası doğduğu anda gözünə dərviş görünür, Dərviş ona Manasın gələcəkdə qəhrəman olduğundan danışıb qeyb olur" məsələsi qəhrəmanların ilham pərisi kimi gözə görünür. Ya da Azərbaycan böyük şairi Seyid İmadəddin Nəsiminin yazdığı "Hənuz" rədifli qəzəlində Muzaların təsirini başqa bir ləfz ilə görürük: 
"Hüsni-rüхün kitabını хətm еyləmiş idim, 
Göydən rümuzi-vəhy tamam olmadan hənuz." 
Belə təsirlər klassik ədəbiyyat, epik dastanlar dövründə daha geniş yayılmışdır. Amma bu günün şairinin, yazarının, xüsusilə Güney ədəbiyyatçılarının Muzaları kimlərdir? Eləsə Muzalar vardırsa, onun müqabilində dayanıb əleyhinə işləyən boykotçular kimlərdir? Güney Azərbaycan deyəndə, hamının fikri coğrafiya anlamı üçün danışacağıma gedir. Yox, əslində məsələnin tam fərqli olduğundan danışmaq istəyirəm. 
Ədəbiyyat, dünyanın müxtəlif ölkələrində iş kimi tanınsa da, Güney Azərbaycanda istedad, maraq kimi tanınır. Nə bilim dünyanın haralarındasa minlərcə insanlar oturacaqlarına söykənib şeir yazırlar, roman yazırlar və apardıqları ədəbi tədqiqlərinə görə maaş qazanırlarsa da, Güney Azərbaycanda belə deyildir. Burdakı yazarlar, şairlər, ədəbi tənqidçilərin Muzaları hökumətin himayəsi deyil, bəlkə də 12 saat işlədikləri maaşı öz ailələrinin boğazından kəsib kitaba verib, oxumaqlarıdır. Bu sözləri çox sadə yazmaq istəyirəm, hamının başa düşəcəyinə əsaslanmaq üçün! 
Mənə Güney Azərbaycanda yaşayan ədəbiyyatçıları necə vizuallaşdırırsan dediklərində, həmişə öz beynimdə yaratdığım bir rəsim yadıma düşür. Ədəbiyyatçının bir əlində külüng, bir əlində qələm görürəm. Bu günün ədəbiyyatçısının muzası fəhləlikdə qazandığı maaşdır, əllərinin üstünü qabar basmış təcrübə amilləridir. Min müsibətlə təcrübə amillərini varağın üstünə gətirir, sonunda boykot olunur! Bəli, dəqiq desəm boykot olunur və bu boykotları edənlərin də kim olduğu hamımıza aydındır. 
2 il öncə, "Güneydən gələn səslər" rubrikasının qurulmasını mənim ilə danışan əziz dostum, Azərbaycanın sevimli yazarı Varis Yolçuyevə, "Yox" - deyə bilməyib "Ədəbiyyat və incəsənət" portalında çalışmağa başladım. Təkcə amacım, Güney Azərbaycanda yaşayan qələmdaşlarıma alqış örnəyi olaraq bir pozitiv fikir buraxmaq idi. Əslində şairin, yazarın güclü-gücsüz olduğunu nəzərə almırdım. Bu iki il müddətində paylaşımlarımıza görə çoxları müraciət edib filan şəxsi pislədilər, filan şəxsin şeirinin pis olduğunu dedilər, amma mənim hədəfim tam fərqli olduğu üçün yolumu tutub gedirdim. Yazı gücsüz olsa da, o yazını sevən bir oxucunun tapılacaq ehtimalı çoxdur. Onun üçün də paylaşırdım. Əslində ikinci hədəfim də, Güney Azərbaycanda dilin assimilyasiyaya məruz qaldığına baxmayaraq Azərbaycan ədəbiyyatının və dilinin hələ də professional səviyyədə yaşadığını, sevildiyini, Quzey Azərbaycandakı soydaşlarımıza alqış örnəyi olsun deyə düşünürdüm.
"Güneydən gələn səslər" rubrikası nə bir Muzadır, nə də ilham pərisidir! Amma bütün Güneyli ədəbiyyatçıların sahib olduğu bit kürsüdür. 
Bu iki il müddətində isə aşağıda ad apardığım 60 şairin, yazarın və tənqidçinin şeirləri, hekayələri və ədəbi fikirləri portalımızda dərc edilibdir: 

1. Müjqan Siyami 
2. Məryəm Qurbanzadə
3. Aynar Təbrizli
4. Məmməd Quruçay
5. Zaman Paşazadə
6. Məhəmmədrza Ləvayi
7. Mustafa Şeyxpur
8. Vüqar Nemət
9. Əmin Əhəryar
10. Oğuz Məhəmmədikiya
11. Məsum Cabbarpur
12. Rza Nuri
13. Rəsul Qədiri
14. Əmin Hacilu
15. Məryəm Gözəli
16. Behruz Sədiq
17. Atila Ərfəyi
18. Bəxtiyar Nizami
19. Həkimə Babakişizadə
20. İsmayıl Pilpayə
21. İlqar Müəzzinzadə
22. Qəfur Xiyavlı
23. Araz Asif
24. Mehdi Sırdaş
25. Sara Turi
26. Tohid Namvər
27. Yaz-Bahar
28. Alpər Ərtaş
29. Nuriyyə Lövh
30. Yalçın Türkay
31. Hümmət Şəhbazi
32. Məhsa Əbdüləlizadə
33. Əli Cavadpur
34. Fəriba Mürtəzayi
35. Sürəyya Xəliq Xiyavlı
36. Hadi Qaraçay
37. Arda Xani
38. Ramin Yaşar
39. Dərviş Təbrizli
40. Kamil Qəhrəmanoğlu
41. Səid Muğanlı
42. Xan Sənəm
43. Mərcan Mənafzadə
44. Şəhram Gülkar
45. Vida Heşməti
46. Elnaz İslamvənd
47. Mehdi Qəmsiz
48. Sevər Şəhabi
49. Əbasət Purhəsən
50. Həsən Babayi
51. Məhəmməd Çalğın
52. Ruqiyyə Kəbiri
53. Əli Qayıb
54. Rəhim Təkin
55. Səhər Xiyavlı
56. Arğın Paşa
57. Şahin Muradi
58. Mehdi Səhəndi
59. Səid Sadiqifər
60. Xosrov Barışan


“Ədəbiyyat və incəsənət”

(06.05.2024)

Heyran Zöhrabova, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Deyirdin baharda görüşərik biz,

Bahar gəldi, getdi, sən gəlməz oldun.

Daşlaramı dəydi sındı əhdimiz,

Aylar gəldi, getdi sən gəlməz oldun. 

Dedin, durnalarla gələrəm mən də,

Durnalar qayıtdı sən gəlməz oldun.

Saraldı yarpaqlar çöldə, çəməndə,

Payız fəsli çatdı sən gəlməz oldun. 

Deyirdin qapına qonaram quş tək,

Quşlar cəh-cəh vurdu,sən gəlməz oldun,

Yaşamaq eşqiylə vəcdə gələrək

Quşlar yuva qurdu sən gəlməz oldun. 

Dedin nəğmələrlə dönərəm geri,

Min nəğmə ucaldı, sən gəlməz oldun.

Tükəndi ömrümün bahar günləri,

Könlüm sənsiz qaldı sən gəlməz oldun. 

Sənsiz dönə-dönə yollara baxdım;

Gözlərim qaraldı,sən gəlməz oldun.

Ay mənim taleyim,ay mənim baxtım,

Söylə,bu nə haldı sən gəlməz oldun. 

Dərdimi ahəstə çaldım, sevgilim,

Susdular çaylar da sən gəlməz oldun.

Axı necə deyim, heç gəlmir dilim,

De bəs qaldın harda sən gəlməz oldun? 

Sən dönük deyildin,dönük deyilsən,

Yəqin…eh nə deyim, sən gəlməz oldun.

Dözümlü olsam da, darıxır hərdən,

Ovunmur ürəyim-sən gəlməz oldun. 

Fəqət inanıram, bir gün olacaq

Mən deməyəcəm sən gəlməz oldun,

Qəmim o həsrətli gündə qalacaq.

Kim deyir sən xəyal, ya bir səs oldun.

Gün gələr demərəm sən gəlməz oldun… 

Poeziyası başdan-başa intizar notları ilə pərçimlənmiş, ömrü boyu bir gün bu intizarının bitəcəyi ümidi ilə yaşamış xalq şairi Mədinə Gülgün.

O, 17 yanvar 1926-cı ildə Bakıda əslən Cənubi Azərbaycandan olan dəmiryol işçisinin ailəsində dünyaya gəlib. 1938- ci ildə Mədinə xanım da ailəsi ilə birlikdə Ərdəbilə, daha sonra isə Təbrizə köçür.

Əmək fəaliyyətinə Təbrizdə toxuculuq karxanasında başlayan Mədinə xanım daha sonra Təbriz dram teatrında və Azərbaycan qəzetinin redaksiyasında işləyir. O, da həmkarları kimi 1945-1946-cı illərdə Cənubi Azərbaycan milli azadlıq hərəkatına qoşulur və hərəkatın ən fəal üzvlərindən birinə çevrilir. Hətta hərəkat və teatrdakı fəaliyyətinə görə o, Azərbaycan qəzetinə xüsusi müxbir kimi dəvət olunur. Şairin ilk şeirləri də məhz bu dövrlərdə çap olunur. Milli Azadlıq hərəkatı qələbə ilə nəticələndiyi zaman hərəkatın fəal iştirakçısı olaraq Mədinə Gülgün də  "21Azər" medalı ilə təltif olunur. 1947-ci ildə milli hökumət devrildikdən sonra Mədinə xanım ailəsindən ayrılaraq bir qrup hərəkat iştirakçısı ilə birlikdə Bakıya gəlir. Burada o, Bakı Dövlət pedaqoji universitetinin dil və ədəbiyyat fakultəsində təhsil alır. 

Qəzəbi şimşəklərdən,

Atəşi ürəklərdən, 

Ətrini çiçəklərdən

Alıbdır şerim mənim  

Deyən Mədinə Gülgünün 1945-1949-cu illər ərzində yazdığı şeirlərinin toplandığı "Təbrizin baharı" adlı ilk kitabı 1950-ci ildə Bakıda çap olunmuşdur. Sonralar isə şairin müxtəlif illərdə Bakıda və Moskvada  Savalanın ətəklərində”, “Sülhün səsi”, “Yadigar üzük”, “Təbriz qızı”, “Firudin” , “Dünyamızın sabahı”, “Durnalar qayıdanda”, “Dünya şirin dünyadır”, “Çinar olaydı”, “Arzu bir ömürdür”, “Yora bilməz yollar məni”, “Könlümü ümidlər yaşadır” və s. kimi kitabları işıq üzü görmüş, əsərləri hələ sağlığında bir sıra xarici dillərə tərcümə olunmuşdur.

Sözlərinə "Sən gəlməz oldun", '"Məhəbbət olmayanda" və başqa mahnılar bəstələnmişdir. 

Biz ki özgə deyilik -

Bölünək bölük-bölük.

Bir obayıq, bir elik -

Bakıdan Təbrizəcən. 

Vüsal olsa, nə dərdim,

Quşlarla bəhs edərdim,

Mən piyada gedərdim -

Bakıdan Təbrizəcən... 

Vətənə məhəbbət, Təbriz həsrəti Mədinə Gülgün yaradıcılığının əsas leytmotivini təşkil edir.

O, üç dəfə Azərbaycan SSRİ Ali soveti rəyasət heyyətinin fəxri fərmanına, "21Azər" və əmək veteranı medallarna, Şərəf nişanı ordenininə layiq görülmüşdür. 

Şair Bakıya gəldikdən sonra Təbrizdəykən tanış olduğu və "21Azər" hərəkatında çiyin-çiyinə mübarizə apardığı, özü kimi Təbriz həsrətli xalq şairi Balaş Azəroglu ilə ailə həyatı qurur. 

İnan sevgiyə, anda, 

Düşsən alova, oda.

Keçərəm canımdan da

Səninçin. 

Göytək halbahal ollam,

Bir şirin xəyal ollam,

Dağlarda tonqal ollam

Səninçin. 

Fəqət qala bilmirəm,

Könlün ala bilmirəm.

Vətən ola bilmirəm

Səninçin.

Səninçin... 

Həyat yoldaşına, ailə həyatına həsr etdiyi  başqa bir şeirində Mədinə xanım belə yazır. 

Yer üzündə bir evim var 

Pəncərəsi günəşə. 

Nəğmə deyib, quşlar qonar 

Pəncərəmə həmişə. 

Yer üzündə bir evim var,

Min zəhmətlə qurmuşam.

Ordan iki körpə qartal 

Böyüdüb uçurmuşarn. 

Yer üzündə bir evim var, 

Ocağı daim yanır. 

Onun sönməz şöləsindən 

Ürəyim işıqlanır. 

Yer üzünde bir evim var, 

Xatirələr məskənim. 

İlqarında düz olana 

Açıqdır qapım mənim. 

Yer üzündə bir evim var, 

Orda neçə illərdir, 

Taleyi bir, arzusu bir 

İki şair ömr edir. 

Yer üzündə bir evim var, 

Orda qəmim, sevincim. 

Ordan gedər əlçatmayan 

İllərə ömür köçüm. 

Yer üzündə bir evim var, 

Sanki xəyala dalmış. 

O, mənimçün ən müqəddəs, 

İsti aşiyan olmuş. 

Yer üzündə bir evim var, 

Batmaz tufanlar ona. 

Bünövrədən bağlıdır o, 

Bu vətən torpağına, 

Bu vətən torpağına, 

Bir də Təbrizə getməyi, ailəsi ilə görüşməyi çox istəsə də, şairin bu arzusu heç vaxt baş tutmur. O, ömrü boyu Təbrizə və anasına həsrət qalır. Uzun müddət ürək xəstəliyindən əziyyət çəkən Mədinə Gülgün 1991-ci il fevralın 17-də Bakıda dünyasını dəyişmiş fəxri xiyabanda dəfn olunmuşdur.

Onun yazdığı son şeir 1990-cı il dekabrın 11-də Balaş Azəroğluna xitabən yazdığı "Bir gün" şeiridir. 

Bir gün ağlayacaqsan, 

Yaman ağlayacaqsan, 

Lap körpə uşaq kimi. 

Tökdüyün göz yaşları, 

İnan ki, məzarda da 

Yandıracaq qəlbimi... 

Çalış nə gizlində, 

Nə də aşkarda ağla, 

Faydasızdır göz yaşı. 

Tapa bilməzsən məni, 

Lap axtarsan soraqla, 

Ay ömrümün yoldaşı. 

Sən ağlama, ağlasan 

Daşım, torpağım ağlar. 

Məzarım dönər oda,

Torpaq yatağım ağlar. 

Məzarda da mən gərək 

Özüm ağlayım səni. 

Məndən sonra, bilirəm, 

Qalacaqsan tənha, tək, 

Ey ömrümün yelkəni. 

Sən ağlama, amandır, 

And verirəm mən səni 

Allaha, yerə, göyə. 

Ağlasan, məzarda da 

Mən bataram günaha 

Sən tək qalıbsan deyə....

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(06.05.2024)

Ülviyyə Əbülfəzqızı, “Ədəbiyyat və incəsənət”

SUAL:

O da səni unutdu, gedənlər ayrılığın

adını qismət qoyar.

Həyatdı da, gün gələr, xətrinə can qoyduğun

ətrinə həsrət qoyar.

Elə gözəl gedər ki, göydən düşən hər ulduz

gedəninə bənzəyər.

"Sənsizliyin" baş hərfi yataqda tək qıvrılan

bədəninə bənzəyər. 

( El Roman)

El Roman bəy, " Sənsizliyin baş hərfi" , ümumiyyətlə, hər hansı bir əlifbada varmı, yoxsa, hisslər mücərrəddir nə şəkli var, nə də işarəsi?

 CAVAB

- "Sənsizliyin" baş hərfi "S" hərfidir. Şeirdə də elə bu formada yazmışam. Xüsusi bir hərfə, yaxud hər hansı bir mücərrədliyə işarə yoxdur. "Sənsizliyin baş hərfi yataqda tək qıvrılan bədəninə bənzəyər" misrasında onsuz da görmək olur bunu. Amma hər bir halda, şeiri yazarkən mən belə nəzərdə tutmasam da, hər kəs üçün sənsizliyin baş hərfi fərqli də ola bilər. Bu isə çox sentimentaldır. Biri var, "sənsizliyin" baş hərfini "S" kimi görüb, sentimentallığı fikirlə hərfin arasında bölüşdürəsən, biri də var, "Sənsizliyin" baş hərfinə dəxlsiz bir hərf deyəsən, bütün yükü atasan quru bir hərfin üstünə. Məncə, bu doğru deyil. 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(06.05.2024)

Elman Eldaroğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Ən güclü KİŞİlər əvvəlcə kiçik məhlələrdə, həyət uşaqlarının arasında, sonradan isə onu əhatə edən cəmiyyətin yazılmayan qanunlarının təlimi altında yetişirlər. Bəlkə də belə bir təlimin, tərbiyə növünün mövcud olduğunu heç kim bilmir. Və ya da heç kim qəbul edib etiraf etmək istəmir. Bir də ki, adam gərək KİŞİ olmaq üçün doğulsun, təyinatı bu olsun... 

Bəli, hər ömrün əvvəli olduğu kimi bir sonu da var. Hər kəs nə vaxtsa qazandıqlarını, lap elə sonuncu arzu və istəklərini də bu dünyada qoyub gedir. Özüylə apara biləcəyi yalnız çiyinlərində gəzdirdiyi əməllərinin xronikası olur. Xeyir əməllərinin xronikasını sağ, bəd əməllərinin isə sol çiynlərində aparır...

Onun çiyinlərində nə apardığını Allahdan başqa kimsə bilə bilməz. Bu dünyada qoyub getdiklərindən isə hamının məlumatı var. Azərbaycan kino, teatr tarixində yaratdığı obrazlar, bir də insan kimi ifadə etdiyi fikirlər və aşkar əməlləri həmişə yaddaşlarda qalacaq…

Bu dünyada parlaq istedadlı aktyorlar az olmayıb. Amma mükəmməl şəxsiyyət kimi yadda qalanları çox deyil. Bəli, Fuad Poladov şəxsiyyət kimi ürəklərdə yuva qurmağı bacaran sənətkarlardan oldu. Onun adı hələ uzun müddət ehtiramla yad ediləcək, ruhuna rəhmətlər dilənəcək. Axı insan onu tanıyanların sonuncu nəfəri dünyadan köçəndən sonra ölür...

Yüz il bundan sonra, onu şəxsən tanıyacaq kimsə həyatda olmayanda da ifa etdiyi rollar, yaddaşa köçürülən verilişlərdəki çıxışları dil açıb danışacaq. Gələcək nəsillərə onun barəsində məlumat ötürəcək. Təkcə necə aktyor olduğu barədə yox, həm də onun şəxsiyyəti, insanlığı haqqında fikir formalaşdıracaq. Azərbaycan KİŞİsinə xas olan keyfiyyətləri özündə ehtiva etdiyinə, bu yükün altında ləyaqətlə dayana bildiyinə görə…

24 may 1948-ci ildə doğulmuşdu, 4 may 2018-ci ildə BU DÜNYAnı yaxşı tanıyandan sonra O DÜNYAya köç etdi. ƏSL KİŞİlərin çox olduğu yerə...

Ruhun şad olsun, Fuad Poladov!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(06.05.2024)

Ölkəmizdə Kino ssenarilərini dərc edən bir mətbu orqan, dərgi yoxdur. Ümumən, son illərdə heç dramaturji kitablar da nəşr edilmir. Kinoşünaslıq, kinotənqid sahələri də öz qürub dövrünü yaşayır. Bu da kinomuzun inkişaf strategiyasının ziddinədir.

Hazırda həm Mədəniyyət Nazirliyinin, həm də Kino Agentliyinin reallaşdırmaq istədikləri geniş fəaliyyət spektrində bu nöqsanların aradan götürülməsi də aparıcı rol oynayır.

Bu günlərdə “Elm və təhsil” nəşriyyatı tərəfindən tanınmış kinodramaturq, yazıçı, Azərbaycan Kini Agentliyinin direktoru Orxan Fikrətoğlunun “Kinocizgilər” adlı kitabı işıq üzü görəcək. Kitabda həm tammetrajlı, həm qısametrajlı bədii və sənədli film ssenariləri, ekran həlli üçün uyğunlaşdırılmış qısa hekayələr və novellalar yer alıb.

Bu gündən etibarən oxucularımızı “Kinocizgilər” kitabındakı yazılarla tanışlıq gözləyir. Xüsusən, kino sahəsi ilə maraqlananlar üçün, gənc ssenaristlər və rejissorlar üçün düşünürük ki, bu dərclər faydalı olacaq.

“TURAN” bədii film ssenarisini təqdimatını başa çatdırırıq.

Titr yazı. 1925-ci il. SSRİ–Türkiyə sərhədi.

At yol kənarında oturmuş üç-dörd yaşlı lüt oğlan uşağının qarşısında dayanıb...

Uşaq sevgi ilə əllərini ata doğru uzadır.

At şahə qalxır...

At yerə çökür ki, uşaq belinə asan qalxa bilsin.

Uşaq atın belinə qalxmaq istəsə də, bacarmır.

Uşaq atın yalından tutur...

At dikəlib ayağa qalxanda uşaq yıxılıb ağlayır...

Atın gözlərində kədər var...

Uşaq da atın gözü ilə sərhəd dirəklərinə doğru baxır...

At ayağa qalxır...

At sərhədə doğru çapır...

Sovet İttifaqının Türkiyə ilə sərhəd zolağından atın qaçışına binoklla baxan iki sovet sərhədçisi.

Birinci sərhədçi: – Həmin at yenə sərhədə sarı gəlir.

İkinci sərhədçi: – Adamın tərsini görmüşdüm, atın yox.

Birinci sərhədçi: – Azı dörd il olar ki, bu at buralar­dadır...

İkinci sərhədçi: – Bəlkə vurum getsin?

Birinci sərhədçi: – Yox... adam deyil ki, atdır da... At haqqında təlimatda heç nə yazılmayıb.

İkinci sərhədçi: – O, at deyil... fikirdir... Elə bil kiminsə başından çıxıb... bizdən nəsə istəyir. At da sərhədi keçməyə çalışar?

Birinci sərhədçi: – Fikir haqqında da təlimatda heç nə yazılmayıb.

İkinci sərhədçi atın zastavaya lap yaxınlaşdığını görüb havaya güllə atır...

At güllədən yayınır...

At yenə geriyə, kəndə doğru qaçır...

At filmin əvvəlində onbaşı İzzətin yuxuda gördüyü boz yulğunlu çöllük boyu qaçır...

At, nəhayət, uçurumun qarşısında dayanır...

Haradansa yenə, yuxuda olduğu kimi, at nallarının tappıltısı eşidilir...

At nallarının altından qopan tappıltı altında filmin son titrləri görünür...

 “Ədəbiyyat və incəsənət”

(06.05.2024)