Biz sizə Naxçıvanda tarixi abidələrin aqalaylanması barədə utanverici məlumatı vermişdik. İndi də Lənkəran şəhərində yerləşən Dairəvi qalanın (Zindan qala) bərpası zamanı dam örtüyünə dəmir “şifer” vurulub. 

Türkdilli Ölkələrin Beynəlxalq Elmlər Akademiyasının professoru, memar, əslən Cənub bölgəsindən olan Cahid Həsənov “Ədəbiyyat və incəsənət” portalına bunları danışıb:

“Bu baş verən rüsvayçı hadisə ciddi müzakirələrə səbəb olub. Sosial şəbəkə istifadəçiləri bərpa zamanı tarixi tikilinin damına dəmir “şifer”in vurulmasını sərt tənqid ediblər.

Qeyd edək ki, sözügedən qala XVIII əsrə aid edilir. 

4 ay bundan öncə mədəniyyət nazirinə Lənkəranın tarixi əsəri olan Dairəvi qalanın (Zindan qala) bərpası ilə bağlı məktub ünvanlamışam. 

Qala iki dəfə primitiv bərpa olunmuşdu. Bildirdim ki, mənim elmi rəhbərim akademik Şamil Fətullayev 50 il bundan əvvəl Leninqradda olanda o qalanın əsl rəsmlərini gətirmişdi. Mənə 1998-99-cu illərdə verdi ki, bu materialları kitabına salarsan və gələcəkdə qalanın təmirində lazım olar.

Bu, Azərbaycan memarlığı üçün brilliantdan qiymətlidir. Həm kitabıma o qalanın eskizlərini salmışam, həm də arxiv materialları məndədir ki, orada nələr olub. Bütün dünyada belə nazirliklər bu kimi araşdırma üçün memarlara 300-500 min dollar pul verir ki, araşdırıb gətirin və biz bərpa edək. 

Mən bu materialları bir memar kimi hədiyyə edirəm. Yazdım ki, mən işçi qrupunda iştirak eləməliyəm. Çünki 30-40 ildir ki, bununla məşğul olmuşam, 400 illik tarixi tapan adamam. Ancaq mənə heç bir cavab verilmədi. Orada açılıb-bağlanan körpü, quyu var idi, hətta orada silahı qaldıran lift var idi ki, bu, Azərbaycan memarlığında bir ilkdir. İlk texnikanı qaldıran lift bu qalada olub.

Bildirmişəm ki, onları bərpa edək, turistlərə bu lazımdır. İndi kim icazə verib ki, fermaya vurulan “şiferi”, tarixi qalaya vurasınız? Orada keramika olub və keramika dam örtüyü rütubət üçün kəşf edilib. Bizim fikirləri ona görə niyə qəbul eləmirlər? Memar gərək işçi qrupunda olsun. Ancaq qorxurlar ki, bərpa üçün ayrılmış 5 milyon vəsaitdən memara ayrılmalı olar. Yəni professora onu da çox görürlər. Müraciət edirəm ki, tarixi abidəmizi “multfilm”ə çevirməyə qoymayaq”. 

Memar deyir ki, əgər 400 illik tarixi, milyondan dəyərli, Leninqrad Hərbi Akademiyasından akademikin gətirdiyi faktlar barədə nazirə yazmasaydı, bu faktları əldə edə bilmədiklərini düşünərdi: 

“Kimin bu işi həyata keçirməsinin fərqi yoxdur. Mən nazirə yazmışam ki, bu arxiv materiallarından istifadə edək və mən də iştirak etmək istəyirəm. Xaricdə arxiv materiallarını 500 min, 1 milyon dollara memarlar satırlar. Ancaq mən pulsuz verirəm. Ona görə məni cəlb eləmirlər ki, mən ora ferma “şiferini” vurmağa qoymayacaqdım. Ancaq indi adətdir ki, 5 milyon pulu “silmək” üçün memarlara üstünlük vermirlər.

Tarixi abidənin bərpasında lazım olan qızıldan qiymətli material məndədir, onu sizə hədiyyə verirəm. Onu istifadə etmirsizsə, bu genosiddir. Kim sizə icazə verib? Bu ölkənin akademiki, professoru, mütəxəssisləri var. Milyonlarla xərc çəkib, araşdırma aparıb dünyanın arxivlərindən gətirmişik. İndi istəyirik bərpasında tətbiq edək. Ancaq bizə demirlər. Mənim kimi memarlara müraciət etməliydiniz. Bəlkə hansısa bir lənkəranlının evində qalanın köhnə rəsmi var? Deməliydilər ki, biz onu alırıq, gətirin bizə təhvil verin. Bütün dünyada belə olur.

Müvafiq qurum cavab verməlidir ki, tarixi qalaya vurmağa materail yoxdur, yoxsa qiyməti bahadır? Mən o cür qiymətli materialları, kitabımı onlara vermişəm, mənə deyiblər ki, “çox sağ ol, nəzərə alarıq”. 

Məsələ ilə bağlı Mədəniyyət Nazirliyi yanında Mədəni İrsin Qorunması və Bərpası Xidmətindən bildirilib ki, bir neçə il öncə Lənkəran şəhərində yerləşən Dairəvi qalanın (Zindan qala) dam örtüyünün çökməsi nəticəsində abidə qəzalı vəziyyətə düşmüşdü. “Hazırda daxili imkanlar hesabına qalanın ətrafında və içərisində təmizlik, abadlıq işləri görülür, qalanın mühafizəsi istiqamətində zəruri tədbirlər həyata keçirilir. Həmçinin aparılacaq bərpa işlərinin başlanılmasına qədər tarixi tikilinin təbii təsirlərdən, yağıntılardan qorunması məqsədilə qalanın damı müvəqqəti örtüklə əvəz olunub”.

Əminik ki, Mədəniyyət Nazirliyinin müdaxiləsindən sonra məsələyə aydınlıq gətiriləcək.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(14.07.2023)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ulduz” jurnalı ilə birgə Biri İkisində layihəsində nəsr fırtınası davam edir. Yenidən sizlərə Həmid Piriyevin hekayəsi təqdim ediləcək.

Həmid PİRİYEV

ŞAFTALI ÇİÇƏKLƏRİ FƏSLİ

Bağlarda yabanı razyanalar bitir. Baxımsız bağlarda böyüyür, kollanır, hasar boyu qalxır. Yayda razyananın iyi elə də hiss olunmur, başqa güllərin iyinə qarışır, təsiri itir. İndi qışdı, hər tərəfdən razyana iyi gəlir.

Gecəni yatmamışam. Sərxoş dünən səhər gedəndə burnunu çəkirdi, axşam da gəlmədi. Axşam zəng eləyib naxoşladığını dedi. Mənsə tək qalanda qorxuram, yata bilmirəm...

Həyətə çıxan kimi razyananın iyi burnumu qıcıqlandırır. İyi ciyərlərimə çəkdikcə bütün yorğunluğum, yuxusuzluğum yoxa çıxır, gümrahlaşıram. Quyudan su çəkirəm, əl-üzümü yuyuram bumbuz quyu suyuyla. Su sifətimə dəyəndə qeyri-ixtiyari çənəm əsir, dişlərim dişlərimə dəyir, canıma üşütmə düşür. Beş-on saniyə keçən kimi üzümdəki su damcıları qızışır, üşütməm keçir, amma dekabr ayazı damcıları yenə soyudur, üzüm elə bil çatlayır. Vedrədəki suyu boşaldıb evə girirəm. Gecədən yarım dənə çörəklə ət konservinin yarısı qalıb. Bu, Sərxoşun payıydı, gəlsəydi, o yeyəcəkdi. Əl-üzümü siləndən sonra konservi elə öz qabında qızdırıram, soyuducudan şoraba çıxaranda ağzı açılmamış arağa baxıram. Sərxoş gəlsəydi, bunu da gecə içəcəkdik. Üzü pəncərəyə oturub çörəyimi yeyirəm. Sərxoş keçən il düz pəncərənin qabağında şaftalı ağacı əkib. Şaftalıdan xoşu gəlir. Öz həyətləri şoranlıqdı, ağaclar iki-üç ildən sonra quruyur. Gətirib burda əkib ki, bəlkə, tutdu, öz əkdiyi şaftalının meyvəsindən yeyə bildi.

Dəniz qırağına yaxın bağdı bura. Burda işləyirəm, həm bağbanam, həm də gözətçi. Gündə bir-iki saat gedib evə dəyirəm, kənddən alınmalı şeyləri alıb gəlirəm, qalan bütün vaxtım burda keçir. Bağ yiyəsi qışda çox gəlmir, ayda bir dəfə gəlib maaşımı verir, hərdən də kefinə düşəndə dost-tanışını yığıb yeyib-içməyə gətirir.

Sərxoş da qonşu bağın gözətçisidi. Açılıb-yığılan çarpayısını gətirmişik, gecələri burda yatır. Tək qalmaqdan qorxuram. Yaxşı ki, Sərxoş var, yoxsa gecəni bağrım yarılar burda. Hər axşam araq alıram, içib şellənirik. İçəndə çox vaxt ağlayır, uşaqlığından danışır. Ona görə Sərxoş deyirəm ona.

Uşaqlıqda araqdan xoşum gəlmirdi. Araqpulu üçün yalvaranları çox görmüşdüm. İçib küçədə yatanları da. O vaxtdan ağlıma batmışdı ki, araq pis şeydi. Söz vermişdim heç vaxt içməyim. Amma indi araqsız dayana bilmirəm, həm də tək içə bilmirəm, gərək yanımda kimsə olsun.

Çörəyimi yeyib süfrəni yığışdırıram. Həyətə çıxıb siqaret yandırıram. Yenə razyana iyi burnumu qıcıqlandırır. Bizim həyətdə razyana kolu yoxdu, bağ yiyəsinin ot-ələfdən xoşu gəlmir, bağı təmiz saxlayıram. Bu biri bağsa yiyəsizdi, Sərxoşun işlədiyi yox, sol tərəfimizdəki. Neçə ildi buralardayam, o bağın qapısını açan görməmişəm. Həyət başdan-başa razyana koludu. Yayda lap qəşəng görsənir, kollar yaşıllaşır. İndi saralıblar, amma yenə də qəşəngdilər.

Beli götürüb əncir ağacının dibini qazımağa başlayıram. Qazıya-qazıya kökündəki bicqıcları təmizləyirəm. Bunu atamdan öyrənmişdim. Hər il belə eləyirdi. Dövrələmə qazıyandan sonra bir araba peyin götürüb paylaşdırıram, çalanı doldururam. Bu, iki saat vaxtımı alır. Çay qızdırıb içəndən sonra bir ağacın da dibini açıram. Bu ağacın dibindən paslı qıfıl çıxır. Bu, həyətdən tapdığım ikinci qıfıldı. Birincisi keçən il nar ağacının dibini qazıyanda çıxmışdı. Onda Sərxoş demişdi ki, bu bağın köhnə yiyəsi cindar arvad idi. Yəqin, kimlərinsə bəxtini bağlayıbmış.

İkinci ağacın da dibini peyinləyib örtürəm. Bu günlük bəsdi.

Bir stəkan da çay içəndən sonra durub geyinirəm. Həm gedim evə dəyim, həm də Sərxoşu başa çıxım. Soyuducudakı araq yadıma düşür, götürüb gödəkçəmin iç cibinə soxuram. Bir stəkan içirdərəm Sərxoşa, azarı çıxar canından.

Qapını qıfıllayanda görürəm ki, papağımı götürməmişəm. Amma dala qayıtmıram, yoldan qayıtmaq xoşuma gəlmir. Yiyəsiz bağın yanından keçəndə əl atıb hasardan boylanan razyana kolundan bir əlçim qopardıram, sağ əlimdə ovuşdururam. İyi əlimə hopur. Tünd iyi var razyananın, əlini sabunla yumasan, axşamacan getməz. Gedə-gedə hərdən ovcumu iyləyirəm. Təxminən on dəqiqə gedəndən sonra bağlar qurtarır, kənd evləri başlayır. Dar küçələr bomboşdu.

Evə çatıram, anam yemək çəkir, yeyib dururam.

– Dükana gedəcəm, bir şey lazımdı? – soruşuram.

– Yox, – deyir.

Həyətdən çıxıb siqaret yandırıram. Külək dayanıb, amma hava çox soyuqdu, qulaqlarım kəsilir. Sərxoşgilin evi kəndin o biri başındadı. Kəndin içindən keçəndə dükana girirəm, deyirəm bir az şirni alım, əliboş getməyim. Piştaxtadakı şirni qutularına baxıram.

Birdən cibimdəki araq bədənimi soyudur.

İki qutu biskvit, bir kilo şokolad, bir qutu da çay alıram.

Dükandan çıxıb ara dalanlarla Sərxoşgilin məhəlləsinə gedirəm. Bura kəndin ən axırıncı küçəsidi. Burdan o tərəfə şordu.

Sərxoşgilə çatanda anası da qonşudan çıxır. Salamlaşıram, Sərxoşu soruşuram, başını yellədir. Həyətə giririk.

Sərxoşun otuz səkkiz yaşı var, evlənməyib. Anasıyla yaşayır, atası Qarabağda şəhid olub. Bir bacısı  var, ərdədi. Bildir anasını əməliyyat elətdirib, onda kalan borca girmişdi. Keçən ay qurtara bildi borcunu.

Evə girirəm. Sərxoş şüşəbənddə, divanda uzanıb. Şirni olan torbanı Sərxoşun anasına verib Sərxoşun yanına gəlirəm. Anası yorğanla yaxşı-yaxşı basdırıb, başına yun papaq basıb, boynundakı şərfin ucu yorğanın altından görünür. Qırmızı, tüklü şərfdi. Atamın cavanlıq şəklində görmüşdüm beləsini. Yəqin, Sərxoşun atasından qalmadı bu şərf. Məni görən kimi dikəlmək istəyir, imkan vermirəm, stul çəkib yanında otururam. Yorğanı sinəsinə çəkir, üzü açılır.

– Sərxoş, – deyirəm, – necəsən?

– Ölürəm, – deyir, xırıltılı səsi elə bil quyudan gəlir.

– Görürəm, – deyib gülürəm.

Anası sinidə çay gətirir mənimçün, qənddana mən aldığım şokoladlardan töküb. Çayı qoyub həyətə çıxır.

– Sənin dərmanın məndədi, – deyib cibimdən arağı çıxartıram.

– Yox, – Sərxoş başını yellədir, – boğazımdan bir gilə su keçmir.

– Bir stəkan iç, yaxşı olacaqsan, – deyirəm.

Yenə başını yellədir. Çiyinlərimi çəkirəm, yəni özün bil. Butulkanı təzədən cibimə soxuram.

– Noldu e, sənə birdən-birə? – soruşuram.

– Srağagün səhər tezdən gəlmişdim e evə, yadındadı?

– Hə, – deyirəm.

– Hələ alaqaranlıq idi axı. Evə çatanda gördüm şorda ağ nəsə görünür. Yaxına gedib baxdım, qu quşu imiş.

– Qu quşu? Qışın bu vaxtı qunun burda nə işi var?

– Bilmirəm. Gördüm uça bilmir. Soyunub girdim suya. Tutdum bunu. Ayağı yaralı idi.

– Xəstəsən e sən. Nə ölümdü axı? Nəyinə lazımdı şordan quş tutursan?

– Neçə həftədi evə ət ala bilmirdim. Dedim heç olmasa quş əti yeyək...

Onsuz da güclə çıxan səsi xırıldayır. İstəyirəm söhbəti dəyişim.

– Doxdurxanaya getmisən? – soruşuram.

Yenə başını yellədir. Pulu yoxdu Sərxoşun, getsə, bir palaz iynə–dərman yazacaqlar, nəynən alacaq?

– Gözlə, gedim Elnur doxduru gətirim, – deyirəm.

– Lazım deyil, – deyir, – onsuz da öləcəyəm.

– Hardan bilirsən?

– Atam da otuz səkkiz yaşında ölmüşdü.

Bilmirəm nə deyim. Çoxdandı bu fikir Sərxoşun beyninə işləyib. Həmişə dəm olanda deyir ki, atam ölən yaşda öləcəyəm. İndi də deyir. Mənsə bilmirəm nə cavab verim. Bir-iki dəqiqə bir-birimizə baxırıq. Bayırdan nəsə tappatup səsi gəlir, deyəsən, odun doğrayırlar. Sərxoş çaya işarə edir, stəkanı götürüb bir-iki qurtum içirəm.

– Şaftalı bu il gül açmalıdı, – Sərxoş deyir.

– Hə, – deyirəm. – İkinci ilidi.

– Qoyma qurusun, – deyir, – şaftalının güllərinə fikir vermisən? Badam gülünə oxşayır.

– Hə, – deyirəm, – oxşayır. Az qalıb, bir-iki aya yaz gəlir, gül açacaq.

Anası bir qucaq odunla evə girir. Odunları dəmir sobaya doldurur, sobanın yanındakı köhnə corabı düyünləyib fitil düzəldir, butulkadakı ağ neftlə isladıb yandırır, odunların arasına soxub sobanın qapısını bağlayır. Sonra yenə mətbəxə keçir.

Çayı içib ayağa dururam. Cibimdən bir az pul çıxartıb Sərxoşun balışının altına qoyuram. Etiraz etmək istəyir, imkan vermirəm.

Gödəkcəmin yaxasını bağlayanda Sərxoş soruşur:

– Papağın hanı?

– Bağda qalıb.

– Mənimkini götür. – Asılqandakı təzə papağa işarə edir. – Bayaq xəbərlərdə dedilər, yağış yağmalıdı. İslanarsan.

– Yox, – deyirəm, – hara gedirəm ki? Beş dəqiqəyə çatacağam da bağa.

Amma Sərxoşgildən bağacan hardasa yarım saatlıq yoldu. Əslində, yolun uzunluğunu fikirləşmirəm, gecə yenə tək qalmalıyam, onu fikirləşirəm, bir də arağı tək içməyin dərdi götürüb məni...

Sağollaşıb çıxıram. Evin damına, sobanın bacasına baxıram. Bacanın ağzına yanakı kərpic qoyublar, tüstü kərpicin yanındakı boşluqlardan çıxıb göy üzünə millənir.

Göy üzü tərtəmizdi, bir tikə də bulud yoxdu.

Yağış yağmır.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(14.07.2023)

Elman Eldaroğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Şair, publisist Tapdıq Əlibəyli haqqında o qədər deyilib, o qədər yazılıb ki, deyiləsi bir söz qalmayıb. Heç bilmirəm nədən başlayım. Sosial şəbəkədəki səhifəsini araşdırdıqca onun nə qədər alicənab, dostcanlı, genişürəkli adam olduğunun şahidi oluram. Bütün bayramlarda, o cümlədən dostların ad günlərində insanları müntəzəm təbrik etməyə tələsir. Sanki bunu özünə bir borc bilir…

Bəlkə bir az yaradıcılığından söhbət açım, fərqli bir rakusdan ona yanaşım? Yox, yaxşısı budur, onun şəxsi keyfiyyətlərindən danışım. Tapdıq mənim də ata-baba yurdum Yardımlıda, Bürzünbül kəndində dünyaya gəlib. İnsanları qoçaq, mərd, məğrur və cəsur olduqları üçün o kəndə həmişə Yardımlının Çeçenstanı demişəm. Bürzünbül kəndi dağların qoynunda yerləşir. İnsanları zəhmətkeş, əməksevərdirlər. Süfrələrində yalnız halal nemətlər görərsən...

Yaxşı yadımdadır, el ağsaqqalı Mir Baxas ağa haqqında film hazırlayanda yolum o kəndə düşmüşdü. Kənd əhalisinin necə mehriban, qayğıkeş olduqlarına heyran qalmışdım. Uşaqdan böyüyə hər kəs can yandırır, filmin uğurlu alınmasında bizə kömək edirdilər. Yeri gəlmişkən, uzun illər prokurorluq orqanlarında çalışan, şeirlərinə bir sıra məşhur mahnılar bəstələnən, şair Sabir Abdinov da həmin kənddəndir. 

Bax, haqqında danışdığım Tapdıq Əlibəyli bu kənddə, Abış kişinin ailəsində dünyaya gəlib. Burada böyüyüb boya-başa çatıb. Orta təhsilə qonşu Hamarkənd məktəbində yiyələnib. Oranı tərifnamə ilə bitirib. Sonra Bakıya üz tutub, əvvəlcə Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetində oxuyub, daha sonra Bakı Dövlət Universitetində ali təhsil alıb... 

Daxili dünyası çox zəngin, həssas, güclü olmağı xoşlayan adamdır. Hər eşitdiyinə inanmaz, necə deyərlər, həqiqət onun üçün gözlə qulağın arasında baş verən hadisələrdən ibarətdir...

Dövlət mustəqilliyimizin bərpa edilməsinin 20 illiyinə ithaf olunmuş “Azərbaycan” adlı diski kütləvi tirajla işıq üzü görüb. Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin, Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin, Azərbaycan Ağsaqqallar Şurasının, Türk Ağsaqqalları Birliyi (TAİB) Təşkilat Komitəsinin üzvü, “Heyrət” dərgisi və “Konstitusiya” qəzetinin təsisçisidir. Yanılmıramsa indiyədək iyirmi beşə yaxın kitabı işıq üzü görüb...

Jurnalist, yazıçı Akif Cabbarlı onun barəsində deyir:- “Tapdıq Əlibəyli imzası mənə çoxdan tanış idi. Şeirlərindəki vətənpərvərlik hissləri, yurdsevərlik duyğuları bu adamın bütövlüyündən, milli ruhundan, mərdliyindən soraq verirdi. Və bir gün görüşməli olduq. Türk Ağsaqqalları İctimai Birliyinin təsis yığıncağında bir araya gəldik. İlk baxışdan bu adamın Vətənə, dövlətə nə qədər böyük məhəbbət bəslədiyini, Azərbaycanı, Azərbaycan əsgərini bağrına basmağı özünün şərəf işi, vicdan borcu hesab etdiyini duymaq o qədər də çətin deyildi. Tədbirin sonunda xeyli söhbətləşdik, sonra digər dostlarımızla birgə çay süfrəsi ətrafında fikir mübadiləsi də etdik, düşüncələrimizi bölüşdük. Ayrılanda mənə “Payız çöhrəsində yazdı 44 gün” adlı şeir toplusunu bağışladı. Və təvazökarlıq duyğuları ilə: “...vərəqləyin, xoşunuza gəlsə, fikrinizi bildirərsiniz”, dedi. Bu istiqanlı adam bəziləri kimi mütləq bir yazı amacında olduğunu demədi və onun bu təbiiliyi də ürəyimcə oldu.”

Ümumiyyətlə Tapdıq Əlibəylinin ədəbi yaradıcılığı “Qızıl qələm” media mükafatı, Səfərbərlik və Hərbi Xidmətə Çağırış üzrə Dövlət Xidmətinin “Fəxri diplom” və “Hərbi vətənpərvərlik - 80” Yubiley medalı, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Azad Həmkarlar İttifaqının, Alimlər Evinin və Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunun “Təşəkkürnamə” və diplomlarına layiq görülüb. Prezident təqaüdçüsüdür...

O, sözün əsl mənasında könül adamıdır, səmimidir, qeyri təbiilik ruhuna yaddır. Əzəmətli görünüşü isə vücuduna bir başqa yaraşıq verir. Necə deyərlər, köhnə kişilərə xas olan görkəmi onu daha da zabitəli göstərir. Azərbaycançılıq ənənələrinə həmişə sadiqdir, ona böyük dəyər verir…

Bəli, ağsaqqallığı, müdrikliyi ilə qəlblərdə yuva quran Tapdıq Əlibəylinin artıq 62 yaşı na qədəm qoyub. Ona möhkəm can sağlığı arzulayırıq.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(14.07.2023)

Nüfuzlu “Primetime Emmy Awards” - 2023 televiziya mükafatına bütün kateqoriyalar üzrə nominantların siyahısı açıqlanıb. Proqrama 2022-ci il iyunun 1-dən 2023-cü il mayın 1-nə qədər olan dövrdə yayımlanan layihələr daxil olunub. 

Bu barədə “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı XXL dərgisinə istinadən məlumat verir. 

Nominasiyalarda ən çox “Varislər” serialının adı hallanır. O, eyni zamanda, 27 kateqoriyada qələbə uğrunda mübarizə aparacaq. “The Last of Us” - 24, “Ağ lotus” komediya dramı isə - 23 nominasiyaya layiq görülüb. Bundan başqa, nominasiya sayına görə “Ted Lasso”, “Möhtəşəm xanım Meyzel”, “Ayı”, “Didişmə”, “Vəhşi: Ceffri Damerin hekayəsi” və “Vensdey” liderlər arasında yer alıblar. 

Aktyorlar arasında “Qəribə El” televiziya filmindəki roluna görə Deniel Redkliff, “Qara quş” altıseriyalı bioqrafik trillerdəki roluna görə Teron Ecerton, eləcə də Stiven Yan (“Didişmə” serialı), Kumeyl Nanciani (“Çippendeylsə xoş gəlmisiniz” şousu), Maykl Şennon (“Corc və Temmi” layihəsi) və Evan Piters (“Vəhşi: Ceffri Damerin hekayəsi”) mükafata layiq görülüblər.

Digər kateqoriyalarda Pedro Paskal, Ceremi Strong, Bob Odenkyork, Martin Şort, Ceyson Sudeykis və digərləri mükafata təqdim edilib. Aktrisalar arasında baş mükafatlara namizədlər sırasında Nataşa Lionn, Reyçel Brosnaxen, Cenna Ortega, Cessika Çesteyn, Ali Vonq və başqaları da vardır.

“Emmi” mükafatının 75-ci təqdimatı mərasimi sentyabrın 15-də olacaq və Fox kanalı ilə nümayiş olunacaq.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(14.07.2023)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ulduz” jurnalı ilə birgə Biri ikisində layihəsində bü gün Debüt vaxtıdır, Xanım Sevərin şeirləri ilə tanışlıqdır.

DEBÜT                                                                                                                                                                                                           

Xanım SEVƏR

KƏLBƏCƏR

Dözmürdük biz sənin ayrılığına,

Elindən aralı qalan Kəlbəcər.

Dərbədər salaraq övladlarını,

Etmişdilər səni talan, Kəlbəcər.

Həsrətlə baxırdıq Murova sarı,

Çarə eyləmirdi dağların qarı.

Şükür kərəminə, ey uca Tanrı,

Dönür qucağına balan, Kəlbəcər.

Yağı əlindəydi ləlü-gövhərin,

Vədəsiz solmuşdu şux gözəllərin.

Aldı qisasın ər igidlərin,

Etdilər düşməni yalan, Kəlbəcər.

Xanım illər idi intizarındı,

Dəlidağ əyilməz dağ vuqarındı.

Qarşıla,öz doğma balalarındı

İndi qucağına gələn, Kəlbəcər.

Düşməni eylədik yalan, Kəlbəcər.

ŞUŞAM MƏNİM

Şeir, sənət beşiyisən,

Başı qarlı Şuşam mənim,

İllərdir bizi gözlədin,

Etibarlı Şuşam mənim.

Qovuşur indi gül gülə,

Qoynunda xarıbülbülə,

Bax, gəlirik gülə-gülə,
Düz ilqarlı Şuşam mənim.

Buludlardan yuxarısan,

Qarabağın vüqarısan,

Elin qiymətli varısan,

Xoş baharlı Şuşam mənim,

Başı qarlı Şuşam mənim.

ANAMDIR MƏNİM

Nə qədər ürəkdən yananım olsa,

Halıma qalanım anamdır mənim.

Ayağım büdrəyib yıxılan zaman
Qadamı alanım anamdı mənim.

Onu əvəz etməz dünyada heç kim,

Odur güvənc yerim, qəlbimə hakim.

Bir gün köçüb getsəm, oxunsa hökm,
Saralıb solanım anamdır mənim.

O həm sirr yerimdi, həm güvəndiyim,

Tərifə söz yetməz, hansını deyim?

Bəzən nəhs gətirsə bəxtim, taleyim,
Saçını yolanım anamdır mənim.

Halıma yananım anamdır mənim.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(14.07.2023)

Bölgələrimizdə ədəbiyyat necə inkişaf edir? “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Neftçalada yaşayıb yaradan yazar, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü Zaur Ərmuğanın “Kitab” adlı hekayəsini oxucularına təqdim edir.

      -- Bir əhvalat danış, heç olmazsa! Elə susub qalmısan. Adını de barı! -- Yaxınlıqdakı zibillikdə həyatı ilə çarpışan Ağac dilə gəldi.

      -- Nə danışım axı? Necə dinim? Görmürsən ki, atılıb qalmışam burada, heç danışmalı halım var mənim?! Ölmüşəm, yerdən götürənim də yoxdur. -- Bir az nəfəsini dərəndən sonra yenə dilləndi. -- Kitabdır adım.

       -- Tanış olduğumuz üçün çox məmnunam. Amma mənə elə gəlir ki, biz çoxdan tanışıq. -- Ağac dedi.

       -- Hə, bilirəm. Bizim bir-birimizlə bağlılığımız çoxdur.

       -- Elədir. Bir bağlılığımız da odur ki, hər ikimiz indi eyni taleyi yaşayırıq, dözmək olmur bu üfunətə. Bura bax, necə düşmüsən buraya? Desənə bir!

      -- Bir ədəbsizin, mənəviyyatsızın biri atıb məni buraya. Şüşə qırıntısı kimi, məişət tullantısı kimi ilişib qalmışam bu zibillikdə. Hansı əqidəsizin biridir o, yaxşı tanıyıram. Nə edim? Bəxtim belədir. Nankor çıxdı da. Məndən öyrəndiklərini mənimsədi, məqsədinə çatdı, sonra da tulladı məni. -- Kitab həyəcanlandı.

      -- Zər qədrini zərgər bilər. --Ağacın dərdi yadına düşdü.

      Kitab susmadı:

      -- Mən lap yaxşı Kitabam. Oxunaqlı, dilim şirin, nəfəsim təmiz, maraqlı bir Kitab. Ürəyim sözlə doludur. Hər kəsə gərəkliyəm, dostluqda da çox möhkəməm mən. Bir aləm həyatım var mənim. Məni ağıllı, çox nəcib, dərin bir zəka sahibi qələmə alıb. İndi o, məşhur adamdır, nə etsin ki, bu halımdan xəbərsizdir. Sətir-sətir yazılar mənim damarlarımdır. Səhifələr insanların yoluna işıq saçan pəncərələrdir. Bu aynada hərənin öz nəsibi. Üz-gözümə, kürəyimə sığal çəkib məni cildə salıblar, kitab olmuşam. Adım, doğum tarixim, hamısı üstümdədir rəsmi sənəd kimi. Müəllif laborotoriyasından tutmuş nəşriyyat evinə, çap mətbəsinə qədər uzun yol keçmişəm. Qələm altında, dəzgahlar arasında döyülmüşəm, əzilmişəm, bərkimişəm. Biri məni əlinə alıb, biri qoltuğunda sıxıb, kimsə çantasında gəzdirib, kimsə də masası üstündə əziləyib. Evlərin, kitabxanaların bəzəyi olmuşam. İndi günümə bax! Gör haraya atıblar məni?! Axı başqalarına da gərək ola bilərdim. Hələ ki canım safdır.

      Kitab danışır, dərdini dilə gətirdikcə Ağac da dərindən ah çəkirdi:

      -- İnsanlar çox laqeydləşib. Sən mənim əhvalıma bax. Qırx ilin Ağacıyam mən. İndi bu zibillikdə boğub öldürmək istəyirlər məni. Nə bu zibilliyi buradan yığışdıran var, nə qayğıma qalanım. Təravətli nəfəsimlə qorumuşam hamını. Məndən qidalanıblar da, kölgəmdə sərinləniblər də. Təmənnasız xidmət göstərmişəm həmişə. Xeyirxahlıq etməkdən, gözəllik yaratmaqdan zövq almışam. Axırıma isə bir şey qalmayıb. Sabah məni kəsib yox edəcəklər, kökümü siləcəklər yer üzündən.

      -- Yəqin bilirsən? -- Kitab xəbər aldı.

      -- Düz sözümdür! Yaxşıca bəhanə də tapıblar: "Plana düşürəm!" Yerimdə isə iri bir dükan, nə bilim, o marketdir, nədir, ondan tikəcəklər. -- Ağac dedi.

     -- Allah! Allah!

     -- Allahın bu işlərdən xəbəri yoxdur. 

     -- Bu necə ola bilər?

     -- Özüm gördüm. Dünən qolları portfelli, əlləri imzalı, möhürlü sənədlərlə dolu olan Boynuyoğunla bir Yekəqarın lap yanımda pıçıldaşırdılar. Mən demirəm ki, şadlıq sarayı, qaraj, market tikməyin, axı bunun üçün nə qədər boş yerlər var, nəyə görə güdaza mən getməliyəm? Hər şeydən xəbərdaram. Kim kimə nə ötürüb, nə qədər ötürüb, yaxşı bilirəm. Ancaq öz cibini düşünənlər min cür yollarla saxta sənəd düzəldib halal ömrümü əlimdən almaqdan ötrü dəridən-qabıqdan çıxırlar.

      Birdən qəfil qopan gurultu Kitabı da, Ağacı da səksəndirdi. Əlləri əlcəkli kimsə yava ilə zibil tullantılarını nəfəsi uğultulu maşının yük yerinə atır, ətrafı sahmana salırdı. 

     Əlcəkli kişi əlini saxladı. Aşağı əyilib Kitabı yerdən götürdü. Üstünü təmizləyib vərəqlədi. Bir-iki sətir oxuyub yana çəkildi. İri bir daşın üstündə oturub kitabı dizinə qoydu.

     -- Hə, nə oldu? Yenə alimliyin yadına düşdü? -- Sürücü əsəbi halda dilləndi.

      Əlcəkli kişidən səs çıxmadı. Cavan sürücü maşının mühərikini söndürüb kabinədən endi. Əlləri əlcəkli kişiyə yaxınlaşdı. Gözlərini Kitaba zillədi. Kitab sevindiyindən donub qalmışdı. Ağacın da üzü, gözü gülürdü, sabahkı aqibətini bir anlıq da olsa, unutmuşdu. 

       Sürücü inam dolu baxışlarıyla üzünü yana tutub dilləndi:

        -- Sən də ürəyini sıxma, ay Ağac. Qətlinə fərman verənlərin cinayət əməli ifşa olundu. Sabah onların işinə baxılacaq. -- Sonra gülə-gülə maşına sarı yönəldi.

       Ağac bu dəfə dözə bilmədi. Ona elə gəldi ki, yenidən doğuldu. Sevincindən bütün vücudu titrədi.

       Kitabın fərəhi aşıb-daşırdı, onu əlinə alan, ona diqqət, qayğı göstərən adamın əsl insan olduğunu duymuşdu. O yaşayacaqdı. Elə Ağac kimi...

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(14.07.2023)