
Super User
Rəsm qalereyası: Tariyel Əhmədov, “Natürmort”
“ASAN xidmət" və SESRIC arasında Memorandum imzalanıb
İslam Əməkdaşlıq Təşkilatının (İƏT) İslam Ölkələrinin Statistik, İqtisadi və Sosial Araşdırmalar və Təlim Mərkəzinin (SESRIC) Baş direktoru Zehra Zümrüd Selçuk "ASAN xidmət"in “Birləşmiş Millətlər Təşkilatının (BMT) İqlim Dəyişmələri üzrə Çərçivə Konvensiyası”nın Tərəflər Konfransının 29-cu sessiyası - COP29 çərçivəsində təşkil etdiyi Yaşıl Qabaqcıl İdarəetmə üzrə Nazirlər Forumunda iştirak məqsədilə ölkəmizdə səfərdə olub.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalına “ASAN xidmət”dən verilən məlumata görə, səfər zamanı Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Vətəndaşlara Xidmət və Sosial İnnovasiyalar üzrə Dövlət Agentliyi ilə SESRIC arasında Anlaşma Memorandumu imzalanıb.
Məqsəd “ASAN xidmət” təcrübəsinin İƏT-ə üzv dövlətlər ilə paylaşılması, dövlət xidmətlərinin göstərilməsi sahəsində institusional və kadr potensialının artırılması üçün təlimlərin, kursların, seminarların və səfərlərin təşkilidir.
Həmçinin Memorandum çərçivəsində İƏT-ə üzv ölkələrdə dövlət qulluqçularının "ASAN xidmət" tərəfindən dövlət xidmətlərinin göstərilməsi sahəsində təşkil etdiyi “ASAN Beynəlxalq Təlim Proqramları”nda iştirakları nəzərdə tutulur.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(18.11.2024)
ASAN könüllüləri COP29 çərçivəsində ekoloji layihə reallaşdırırlar
16 noyabr 2024-cü il tarixində Lənkəranda “Könüllülərin ekoloji düşərgəsi” layihəsinin açılış mərasimi baş tutub.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı “ASAN xidmət”ə istinadən xəbər verir ki, layihə “ASAN Könüllüləri” Təşkilatının, Özbəkistan Könüllülər Assosiasiyasının birgə təşkilatçılığı, Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin, Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyinin dəstəyi ilə reallaşdırılır.
30-dan çox Azərbaycan və Özbəkistan könüllüsünü əhatə edən sosial təşəbbüs ölkəmizdə keçirilən “Birləşmiş Millətlər Təşkilatının (BMT) İqlim Dəyişmələri üzrə Çərçivə Konvensiyası”nın Tərəflər Konfransının 29-cu sessiyası - COP29 çərçivəsində reallaşdırılır.
Məqsəd gənclərin diqqətini iqlim dəyişikliyinin təsirinə və həllinə cəlb etmək, bilik və bacarıqların gücləndirilməsinə təşviq etməkdir. Eləcə də könüllülük sahəsi üzrə ölkələrarası əməkdaşlığı daha da inkişaf etdirmək, ətraf mühitin qorunması istiqamətində atılan addımlarda gənclərin iştirakçılığını artırmaq əsas hədəflərdir.
Layihə çərçivəsində iştirakçılar iqlim dəyişikliyi ilə mübarizə istiqamətində müxtəlif ekoloji həll yolları hazırlayacaq və peşəkarlar tərəfindən keçiriləcək təlimlərdə iştirak edəcəklər. Müzakirə panelləri, ekoloji aksiyalar və ideya yarışmaları ilə zənginləşdirilmiş proqram iki ölkənin mədəni irsini əks etdirən tədbirlərlə davam edəcəkdir.
Düşərgənin ilk 2 günü “Türk dünyasının gənclər paytaxtı”Lənkəran şəhərində, sonuncu günü isə COP29 ərazisində,Yaşıl Zonada baş tutacaq.
Xatırladaq ki, ASAN könüllülləri ictimaiyyətin diqqətini ekoloji tarazlığın bərpasına, yaşıllıqların qorunmasına və ətraf mühitin qorunmasına yönəltmək məqsədilə müxtəlif tədbirlər həyata keçirir. Bu məqsədlə
”Yaşıl ASAN” ekoloji proqramı vasitəsilə bu günədək 400 layihə, 100-dən çox ağacəkmə və təmizlik aksiyası həyata keçirilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(18.11.2024)
“ASAN xidmət" ICESCO ilə əməkdaşlığı genişləndirir
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Vətəndaşlara Xidmət və Sosial İnnovasiyalar üzrə Dövlət Agentliyinin sədri Ülvi Mehdiyev ICESCO-nun Baş direktoru Salim bin Məhəmməd Əl-Malik ilə görüşüb.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalına agentlikdən verilən məlumata görə, görüş Bakıda keçirilən “Birləşmiş Millətlər Təşkilatının (BMT) İqlim Dəyişmələri üzrə Çərçivə Konvensiyası”nın Tərəflər Konfransının 29-cu sessiyası - COP29 çərçivəsində "ASAN xidmət" tərəfindən təşkil olunan Yaşıl Qabaqcıl İdarəetmə üzrə Nazirlər Forumunda baş tutub.
ICESCO pavilyonunda gerçəkləşən görüşdə Dövlət Agentliyi ilə ICESCO arasında imzalanmış Anlaşma Memorandumunun implementasiyası çərçivəsində həyata keçirilmiş işlərlə bağlı müzakirələr aparılıb. Həmçinin yeni əməkdaşlıq istiqamətləri üzrə birgə fəaliyyət proqramının hazırlanmasına dair razılığa gəlinib.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(18.11.2024)
BİR SUAL, BİR CAVAB Elvin İntiqamoğlu ilə
Ülviyyə Əbülfəzqızı, “Ədəbiyyat və incəsənət”
SUAL:
Ziqmund Freyd söyləyib ki: "Diqqət görməyən hər şey ölür. Duyğular, münasibətlər hətta çiçəklər."
Nəzərə alsaq ki, Elvin bəy yaradıcıdır, deməli, daha həssas qəlbə sahibdir. Bu həssas qəlb qırılanda ahlar misralarında öz əksini tapırmı?
Elə bu dəqiqə o misraları Elvin bəy söyləyərmi?
CAVAB:
Əslində, şairə şeir yazdıran, rəssama rəsm çəkdirən qəlb qırıntısı deyil, xəyal qırıntılarıdır. Belə deyək də, məsələn, yolda, həqiqətən, pula ehtiyacı olan biri bizə əlini uzadır, biz də onu bəziləri kimi saxtakar bilib əliboş qoyuruq. Biz əl hərəkətimizlə onun qəlbini qırırıq, ancaq o, şeir yazmır, rəsm çəkmir.
Məncə, qəlb qırmaq xəyalların üstündən xətt çəkməkdən yaxşıdır.
Yaradıcılıqla məşğul olan insanın xəyalı (uşaqlıq xəyalı, gənclik xəyalı və s.) alt-üst olur, qəlbinin altı da yaxşı vəziyyətdə qalır, üstü də.
Mənə qaldıqda, xəyal qırıntılarımı xatırlayanda (o ruhda olanda) cızma-qara etməyə çalışıram. Nə dərəcədə alındığını bilməsəm də, rahatlaşıram.
Müəllifini bilmədiyim bu iki misra dilimin əzbəridir:
İndi də peşmanam yox dediyimə,
Ömrümdə bir dəfə hə deməliydim.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(18.11.2024)
“Sözdən yaranan incilər”də - Tərbiyə, özündən utana bilməkdir
Əziz oxucular!
Tanınmış ictimai-siyasi xadim, yazıçı-publisist, mərhum Sadıq Murtuzayev, publisist, Əməkdar hüquqşünas Müzəffər Ağazadə və yazıçı-rejissor, publisist-jurnalist, Əməkdar incəsənət xadimi Ağalar İdrisoğlu dünya dahilərinin, səmavi insanların və Azərbaycan mütəfəkkirlərinin on üç mindən çox kəlamlarını, aforizmlərini toplayıb, tərcümə eləyib və “Sözdən yaranan incilər” adlı kitab kimi çapa hazırlayırlar. Bu sayımızdan başlayaraq həmin kəlamlardan, aforizmlərlərdən seçmələri səhifələrimizdə çap edirik. İnanırıq ki, sözdən yaran bu incilər sizin xoşunuza gələcək və onları öz yaddaşınıza köçürəcək, gündəliyinizə yazacaqsınız.
HÜMBƏT HƏSƏNOĞLU
Hümbət Həsənoğlu - həkim, yazıçı, ictimai xadim. “Tərəqqi” medallı. Altı mindən çox aforizmlərin müəllifidir. Tükdilli xalqlar arasında ən çox aforizmlər yazan azərbaycanlı yazıçıdır.
- Ağız pis- pis danışandan sonra onu bərk- bərk yummağın xeyri olmaz.
- Bu həyatı məntiqlə yaşayan piyada, hissləri ilə yaşayan at üstündə keçər.
- Qadın küsüşməyə layiq kişi arzulayar.
- Ağıllı insanın üstünlüyü odur ki, tək qalanda da ağıllı həmsöhbəti olur.
- Axmaqlarda olan özünəinam ağıllılarda da olsaydı, axmaqlara bu dünyada heç bir şans qalmazdı.
- Heç kim haqda fikrini son sayma, çünki insanın bacarığı sonsuzdur.
- Buz isti yağış olduğu vaxtların xatirəsi ilə yaşayar.
- Tərbiyə, özündən utana bilməkdir.
- Yatmış istedadını oyatsan, onun durub səni yatmağa qoymayacağını da hazır ol.
- Dilini vaxtında dişləyə bilənin, çörək dişləmək imkanı həmişə olacaq.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(18.11.2024)
“Bilirəm ki, mənimsən, bilirəm ki, səninəm” - Aysel Zülfüqarın şeirləri
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ədəbiyyat qəzet” ilə birgə ƏDƏBİYYATIMIZI SEVDİRƏK layihəsində bu gün sizlərə Aysel Zülfüqarın şeirləri təqdim edilir.
İşıq doldu hardansa gün görməyən ömrümə,
Gözümə inanmadım, işıq hara, mən hara?!
Mən ki daim öyrəşdim yaşıl ümid vəd edən,
daha çox payız üzlü yalançı baharlara...
Yağışımı da sevdim, göz yaşımdan su içən...
Ürəyimin közündə xəzəl oldu arzular...
Mən də belə dəliyəm, öz-özüylə oynayan,
Məndə tapmaca kimi çözülməyən suallar...
O gur işıq nə idi?! - soruşdum, cavab gəldi,
Bir sevginin milyon il yol gələn zərrəsiydi.
Göydən sənə pay kimi göndərilən duanın
Allah qatından enən ən sirli ayəsiydi.
Açsan xoşbəxt olarsan, anlasan mənasını,
Bu dünyada sənintək varlı biri tapılmaz.
İndi özüm-özümün içimdə gizlənim, qoy,
Qoy bir qeybə çəkilim içimdə elə az-maz.
Çözüm, tapım, yaşayım... qaçışlardan yoruldum...
Bir az durulum indi, mənim qazancım olsun.
Nə isə, mən gedirəm, öz dünyamda gizlənim,
Məndən bütün dünyaya atəşli salam olsun!..
*
Darıxmağın şəklini çəksəydim əgər,
sonuncu qış gecəsində
görüşünə tələsdiyim
o bağçada,
ağacların dövrəsində
qalamağa çalışdığın
o ocağın
qışın qarlı rütubətinə
dözməyib,
söndüyü an
qəmli-qəmli
öləziyən
kösövünün
arxamızca
boylanan
boz tüstüsünün
havada cizdiyi
rəqsin
qara şəklini
çəkərdim...
Darıxmağın şəklini çəksəydim
əgər,
məni hədəf aldığın
o son qartopu
vuruşunun
məndən azca yan keçib də,
qollu-budaqlı
ağacın gövdəsində
qar qırçınlı
iz buraxan
ağ surətini çəkərdim...
Darıxmağın şəklini çəksəydim əgər,
səni kor bilinməzliyə
uğurlayan
gözlərimin
aciz-aciz gülümsəyən,
dönməyəcəyini bilməyən
baxışının
çarəsizcə
alacalanmış
sükutunu çəkərdim...
İndi, indi sənsizlikdə
baxar, baxar...
xatırlayar...
səni, səni, səni
içimə çəkərdim...
Bir şairin xatirəsinə...
Hər açılan səhər
hələ yaşamaqçün bəhanə deyil...
Bilirsən ki, yenə gələcək gecə...
Gecənin gəlməsi də
ölümə səbəb deyil.
Bilirsən hardasa var bir səhər...
Qırtlağına bıçaq kimi dirənsə də qəhər,
sabah unudacaqsan hər şeyi...
düşəcəksən bir tikə çörək dərdinə...
hansısa bir başıbatmışın xətrinə
çıxacaqsan küçəyə...
və külək yellədəcək səni,
kiminsə zivədən asılan
yırtıq çuxası kimi...
Günəş zenit nöqtəsinə dirənəndə,
içinin göz-gözü görməyən qaranlığında
bir-birini tanımayanda duyğuların,
itirəndə solun-sağın,
güclə sürüdüyün ayaqlarınla
qayıdacaqsan xarabana
axşam düşəndə...
Qorxuların ruhunda
qarışqa kimi gəzişəndə,
bu gecədən səhərə sağ çıxmağa
daha qalmayanda dözümün,
məzar kimi soyuq
yorğan-döşəyində açıla bilməyəndə
buz kəsmiş dizin,
düşünəcəksən ki,
gərək elə səhər asaydın özünü
düz kəllənə düşən Günəşin şüasından...
Ya da Ayın kölgəsi və işığı altında
iki yerə bölünən yatağında uzanıb paralanaydın...
amma işıq düşən tərəfdə...
Heç olmasa, ölümün işıqlı olaydı...
Və səhər dibçəkdəki
hələ açılmamış güllərini
elə köklü-köməcli kimsə qopardıb,
hələ təzəcə qazılmış qəbrinin üstünə qoyaydı...
Artıq heç kəsə lazım olmayan
bir cüt köhnə ayaqqabını
küçə uşaqları götürüb geyəydi,
gəlib qəbrinin üstünə
ruhuna Fatihə oxuyaydı...
Və biləydin ki,
hardasa bir insan qəribsəyib sənsiz...
Və hardasa bir Günəş
səni xilas edə bilmədiyi üçün
özü-özündən utanır,
hardasa bir Ay özünü sənin qatilin sanır...
*
Bir vaxt yaddaşının mən olan yeri
indi gecə-gecə darıxıb mənsiz,
mənli günlərini xatırlayırmı?!
Bir vaxt gözlərinin mən dolan yeri
indi yetim-yetim ağlayıb mənsiz,
qara gözlərimi soraqlayırmı?!
Bir vaxt ürəyinin mən vuran yeri,
indi için-için göynəyib mənsiz,
solğun xəyalımı qucaqlayırmı?!
Bir vaxt sol yanının mən duran yeri
indi həzin-həzin sızlayıb mənsiz,
titrək çiyinimi arzulayırmı?!
Mənim yaddaşımın sən olan yeri,
Mənim gözlərimin sən dolan yeri,
Mənim ürəyimin sən vuran yeri,
Mənim sol yanımın sən duran yeri...
Xatırlayır...
Soraqlayır...
Qucaqlayır...
Arzulayır...
Səni...
Səni...
Səni...
Səni...
*
Mən sənlə ayrılığın ən gözəlin yaşadım,
Dəlicə sevilərək, qopdum səndən, gərəkdi.
Bir vüsal həsrətini gözdən salmayım deyə,
Səninkən Sən olmadım,
Xəyalım kəpənəkdi.
Qondum elə ruhuna, qondum elə telinə,
Gözlərində şehinə, içdə ehinə döndüm.
Mən xəyaldan gerçəyə enib
adiləşmədim,
Mən hər zaman səninçün
müəmmaya büründüm.
Özüm seçmədim bunu,
ruhumun istəyiydi.
Bəlkə də, qorxdum, düzü,
sənin olsam, ölərəm.
Atəşində qovrulub, öz odumda yandırıb,
Ani parlayıb, sonra qəfilcə də sönərəm.
Arzulanan olmuşdum,
illərcə, çox illərcə...
Bəlkə də, xəyalımı sevdin deyə,
bütləşdim.
Bu bütə sitayişi necə adi edəydim?!
Mən Allahın olmuşdum, bir azca da sərtləşdim.
Amansızlığım belə sevimli idi mənim,
Gözünə görünürdüm ilğım kimi,
qaçırdım.
Mən iti xəyalının əngin üfüqlərinə
Məni aydın görməkçün sirli qapı açırdım.
De, maraqlı deyildi
bu cazibəli oyun?!
Çalıquşu olmağım
məni səndə qorudu.
Bəlkə, səndə qalsaydım
bütün varlığım ilə,
Günlərin bir günündə
varlığım unuduldu?! -
deyərək çox düşündüm.
Yox, bunu görməməkçün
əfsanə olum dedim,
əlçatmazın, ilahın,
toxunulmazın olum.
Eyb etməz, kiminləsə
ömrünü birləşdirsən,
Yanında qoy o olsun,
ruhunasa, mən dolum.
Bilirəm ki, mənimsən,
bilirəm ki, səninəm.
Bu əbədi gerçəyi
yalnız Allah dəyişər.
Mən ki, Allahın oldum,
Sən də mənim Allahım.
Bu ilahi yazımız
Cənnətdə gerçəkləşər.
Orda daha qorxmarıq
yerdəki ayrılıqdan.
Adiləşmək
qorxusu cəsarətsiz də etməz.
Orda daha heç vədə səninlə ayrılmaram,
Orda əbədi olan varlığım gözdən itməz.
*
44 günlük Vətən müharibəsinin
bütün Şəhidlərinə və Şəhid analarına ithaf olunur!
Oğlunun,
yaddaşında qalan
son baxışlarından
süzülən nurda yuyundu,
yenidən doğuldu Şəhid Anası...
21 ildi anaydı,
bir gündə oldu Şəhid Anası...
44 günə 44 illik ömrünə
sığmayacaq ağrıları sığdırdı,
bütün sevinclərini unutdu,
yaşanmamıştək,
dərdlərindən doğuldu Şəhid Anası...
44 gün oğlunun başı üzərindən
uçuşan gülləri
yuxularında gördü,
onları ürkütdü,
onları söydü...
balasına öz canından sipər hördü...
Allaha yalvardı,
gecə-gündüz dil tökdü,
amma qoruya bilmədi
tək oğul balasını,
qoruya bilmədi ana...
Oğlunun köksünə
güllələr sancılanda,
içində
doğuş sancılarını duydu...
Sanki oğlunu
bir də, bir də təkrar doğurdu...
Ananın içindəki ağrıdan doğulurdu oğlu,
daha bu dünyayçün yox,
əbədi dünyayçün
yoğrulurdu oğlu...
Saçlarının hər teli ağrıyırdı,
ağzındakı dili ağrıyırdı...
Bağrında ana olduğu
21 ili,
ömrünün bütün 44 ili ağrıyırdı...
Oğlunun beşiyi başında
keçirdiyi yuxusuz gecələri,
balasının dil açıb "A-na!" dediyi hecələri,
oğul balam, noğul balam, -
deyə-deyə danışdığı
nağılları, öyrətdiyi
şeirləri,
əlindən tutub məktəbə
apardığı səhərləri
ağrıyırdı...
və ağlayırdı, ağlayırdı...
Oğlu ilə birlikdə Şəhid olurdu Ana!
Kaş ki dünya
bir Şəhid anasının içindəki
əzabların paklığında nurlana,
kaş ki dünya
bir Şəhid anasının
dünyalara sığışmayan
oğul dərdi qarşısında
əbədi sayğı duruşunda dayana!..
*
Əvvəla, salam...
Şeirlərimə baxanda
səni düşünürəm.
Hər bir sətrim
nə vaxtsa yaşadığımız
parlaq günlərin
indi işığını itirmiş
solğun kölgələridir...
Vərəqlərə çilik-çilik tökülənlər
göz yaşı deyil əsla,
sınıq ürəyimin qırıqlarıdır...
Hansı ürək yarası sağalmadı ki!..
İlk bahar rüzgarlarından
neçə rüzgarlar keçib...
Bircədənəm, bağışla!..
Bəlkə, unuduram səni,
Bəlkə, kimisə xoşbəxt edəcəm...
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(18.11.2024)
ƏN YENİ POEZİYA Ayaz Səlimxanoğlunun “Qatar gözləyirdik” şeiri ilə
Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Ən yeni poeziyada isti-isti, mürəkkəbi qurumamış şeirlərin təqdimatını davam etdiririk. Bu dəfə rubrikamızda şair Ayaz Səlimxanoğlu debüt edəcək.
“Qatar gözləyirdik” şeirində nədən bəhs edir şair?
Qatar gözləyirdik yağışlı gündə,
Mən çətirli idim o qız çətirsiz.
Yağışdan islanıb yanıma gəldi,
O, gül ətirliydi, mən də ətirsiz.
Gözəl bir sevgi şeiridir.
Mükəmməl yazıb, deyilmi?
QATAR GÖZLƏYİRDİK
Qatar gözləyirdik yağışlı gündə,
Mən çətirli idim o qız çətirsiz.
Yağışdan islanıb yanıma gəldi,
O, gül ətirliydi, mən də ətirsiz.
Çətirdən boylandı nəmli baxışı,
Toxundu üzümə ipək telləri.
Unutdum qatarı, yağan yağışı,
Açıldı önümdə payız gülləri.
Gözünün qarası, dodaq boyası,
Qarışıb yağışla gözümə düşdü.
Çətirdən asılan yağış damlası,
Göz-gözə baxanda üzümə düşdü.
Bütün xəyallarım qatarla getdi,
İllərdir yolumu ordan salıram,
İstər yağış olsun istərsə günəş,
Hər qatar gələndə çətir alıram.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(18.11.2024)
Gülüş klubu üzüqızaranlar
Sərtyel, “Ədəbiyyat və incəsənət”
1.
Diqqət etçisinizmi, quşlar daha çox moykadan təzə çıxmış maşınları batırırlar.
2.
Diqqət!
Çox ağıllı bir it itibdir.
Toplan! Əgər sən bu elanı oxuyursansa, qayıt evimizə!
3.
Xəbər verdiyimiz kimi, Bünyadlı kəndinin sakini yeni doğulmuş oğlunun adını Kopiyirmidoqquz qoyub.
O, degörəknöqtəkom saytına verdiyi müsahibədə deyib:
-Mənim atam kiçik qardaşıma Lissabonsammiti adını qoyduqdan sonra mən də ailə quranda övladlarıma beynəlxalq adlar qoymağı əhd etmişdim. 2020-də qızım doğuldu, adını Pandemiya qoydum. Budur, indi də Kopiyirmidoqquz dünyaya gəldi. Çox məmnunam ki, multikulturializmə mənim də qatqım var.
4.
Sabunçu qəsəbəsində leysan yağışından sonra tuneli su basması nəticəsində bədbəxt hadisə baş verməsi səbəbindən Bakı Şəhər İcra Hakimiyyəti ciddi ölçü götürüb. Belə ki, tunel cəzalandırılıb.
5.
Bir vaxtlar insanlarda abır-həya var idi, utanıb qızarma var idi.
İndisə yalnız hipertoniklər və alkoqoliklər qızarırlar.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(18.11.2024)
Hər naməlumu bir məlum vasitəsilə dərk edirik - HƏYAT DƏRSLƏRİ
Nigar Xanəliyeva “Ədəbiyyat və incəsənət”
İlahi bir sirr kimi gəlir bəzən həyatın özü. Sanki hər şey öncədən yazılıb, amma sən oxumağı bilmirsən. Bir səhifə çevrilər qarşında naməlum bir cümlə. Sözləri anlaya bilmirsən, amma ürəyində bir ağırlıq, bir titrəmə hiss edirsən. Bilirsən ki, bu cümlə sənindir – sənə aid bir işarədir, ancaq onu dərk etmək üçün doğru bir məqam, doğru bir vasitə lazımdır.
Bəzən bu vasitələr təsadüf adlanır. Amma təsadüflərin ilahi bir əl tərəfindən toxunmuş olduğunu dərk etmək üçün dərindən baxmaq lazımdır. Yolunu itirdiyin bir gün heç gözləmədiyin bir küçədə sənə doğru uzanan bir əl… Bu, sıradan bir hadisə kimi görünə bilər. Amma bəlkə də bu əl illərdir səni axtaran başqa bir ruhun cavabıdır.
Eşq də bəzən bir təsadüf kimi gəlir. İki insanın gözləri görüşər, amma bu görüş ilk dəfə deyil, sanki əbədiyyət boyu bir-birinə baxırmışdır. Bu anı yalnız "təsadüf" adlandırmaq azdır. Bu sənin keçmişdə verdiyin hansısa bir qərarın, hansısa bir duanın cavabı ola bilər.
İlahi təsadüflər səni çaşdırar, amma bir o qədər də heyran qoyar. Təsəvvür et: illərlə içində daşıdığın bir həsrət var – adını bilmədiyin, amma hər gecə yuxularında hiss etdiyin bir duyğu. Sonra bir gün tamamilə təsadüfi bir anda biri qarşına çıxar. Sən onu tanımırsan, amma ürəyindəki sükut ona cavab verər. Sanki o sənə çox əvvəldən məlum olan, amma tanımaq üçün bu məqamı gözləyən bir ruhdur.
Bir dəfə biri mənə dedi:
-Heç hiss etmisənmi ki, bəzi insanlar sənin həyatına yalnız səni bir şey öyrətmək üçün gəlir? Onlar sənin nə vaxtsa itirdiyin bir parçanı tapmağa kömək edərlər, amma qalmazlar.
Bu sözlərdə böyük bir həqiqət gizlidir. İlahi təsadüflər yalnız həyatın axışını dəyişdirmək üçün yaranmır, həm də səni özünlə qarşılaşdırmaq üçündür. Hər təsadüfün altında bir məna yatır – bir işarə, bir yol, bəzən də bir xəbərdarlıq.
Həsrət, eşq və təsadüf bir-birini tamamlayır. Həsrət səni axtarmağa məcbur edir, təsadüf səni doğru məqamda doğru yola çıxarır, eşq isə sənə bu yolun mənasını göstərir. Amma onların hər üçü naməlumdan məluma keçidin bir vasitəsidir.
Bəlkə də sən bu yazını oxuyarkən belə həyatında baş verən kiçik bir hadisəni xatırlayırsan. İlk baxışdan əhəmiyyətsiz görünən bir təsadüf… Amma indi fikirləşirsən: "Bəlkə bu təsadüf mənim həyatımda bir işarə idi. Bəlkə də mən onu düzgün oxumadım."
Bütün bunları dərk etmək üçün yalnız bir şey lazımdır – öz ürəyinə qulaq asmaq. Çünki ilahi təsadüflər bəzən səninlə gözlə görünməz dillərdə danışar. Onları yalnız hiss edə bilərsən. Eşq də, həsrət də, təsadüf də budur: hər biri bir işarədir, sənə öz yolunu tapmağı öyrədən ilahi bir ipucu.Çünki bəzən yalnız bir baxış, bir cümlə belə yetər ki, insan öz itkinlərini anlamasın, amma onunla barışsın.
Sükut… Bəzən hər şeyə cavab verən yalnız budur. İnsanlar hər zaman hər şeyi anlamağa çalışır. Ancaq naməlumu dərk etmək asan deyil. Sirr içində bir sirr var, onu açmaq üçün isə məlum olanın açarına ehtiyacımız var.
Mənə elə gəlir ki, həyatın ən dərin məqamları heç vaxt açıq şəkildə qarşıya çıxmaz. Onlar həmişə dolayı yolla, bir başqa şey vasitəsilə hiss etdirilir. Bu, bir baxışın içində ola bilər. İki cüt göz qarşılaşar, amma gözlər yalnız görünəni deyər; onların altında isə hisslər danışar.
Dərin eşq də belədir. Bəzən biz özümüzə belə aydın olmayan bir həsrətin içindəyik. Bilmirik, nəyi istəyirik, amma hər an hiss edirik ki, içimizdə bir boşluq var. Və sonra qəfil bir an gələr. Bir nəfəs, bir səs, bir toxunuş…
Bu, sənin boşluğunu tam doldurmasa da, onun formasını göstərər. Naməlum yavaş-yavaş məlumlaşar.
Eşq bir vasitədir. İnsan başqa birini dərk edərkən əslində özünü anlamağa çalışır. Hər toxunuş, hər söz, hər baxış sənin öz varlığını sorğulamağa səbəb olar. Sevgilinin gözlərində bir naməlum var, amma o gözlərin içində sənin özündən də bir parça var. Məhz bu, insanı cəlb edir – həm özünü tapmaq, həm də başqasını dərk etmək istəyinin qarşıdurması.
Həsrət isə heç vaxt bitməz. O, eşqin yanındakı səssiz yol yoldaşıdır. İnsan nə qədər çox sevirsə, o qədər çox həsrət çəkir. Çünki nə qədər çox dərk edirsən, bir o qədər çox dərk edə bilmədiklərin üzə çıxır. Həsrət səni daim ayaqda saxlayar, amma bir az da qəmli edər. Elə bil ki, səhrada su içmək istədiyin yerdə tam doymazsan – bir qurtum səni yaşatmağa bəs edər, amma susuzluq hələ də qalır.
Bütün bu qarışıqlığın içində, bəlkə də, ən sadə həqiqət budur: hər naməlumun bir məlum vasitəsi var. Hər tapılmamış cavabın arxasında bir ipucu gizlənir. Bəzən bir söz, bəzən bir mahnı, bəzən isə sadəcə bir baxış. Biz yalnız bu vasitələrdən istifadə edərək öz yolumuzu tapırıq.
Bu, həyatın ən gözəl paradokslarından biridir. İnsanlar dərk etmək üçün yaşayarlar, amma dərk edə bilmədikləri hər şey onları yaşamağa davam etməyə vadar edər.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(18.11.2024)