“Bir direktor, bir şagird” layihəsində bu gün Bakı şəhəri, Nərimanov rayonunda yerləşən 39 nömrəli məktəbin 3-cü şagirdini sizlərə təqdim edəcəyik. 

Hələliksə adət üzrə öncə direktordan başlayaq: 

DİREKTOR

Məktəbin direktoru Milli Qəhrəman Şahlar Şükürovun bacısı- Tahirə Şükürovadır. O, 09.09.1961-ci ilə Kəlbəcər rayonunun Zülfüqarlı kəndində anadan olub. 01.09.1984-cü ildə Zülfüqarlı kənd orta məktəbində İngilis dili müəllimi və direktor müavini işləyib. 1993-cu ildən Kəlbəcər rayonu 17 nömrəli məktəbdə direktor müavini, 1996-cı ildən Bakı şəhəri 47 nömrəli məktəbdə İngilis dili müəllimi və direktor müavini kimi fəaliyyət göstərib. 2011-ci ildən isə 39 nömrəli məktəbdə direktor vəzifəsində çalışır. Tahirə Şükürova “Qabaqcıl təhsil işçisi” döş nişanı ilə təltif edilib. Avropa Təbiət Elmləri Akademiyasının üzvüdür.

Daxili dünyasının zənginliyinə görə müəllim, şagird və valideynlərin rəğbətini  qazanıb.

ŞAGİRD

Mən Zərbəliyeva Dəniz Fikrət qızı.

2008-ci ilin 30dekabr tarixində Bakı şəhərində dünyaya göz açmışam.

Nərimanov rayonu 39nömrəli tam orta məktəbin 9B sinif şagirdiyəm.

Mən həmçinin şahmatçıyam və Vüqar Həşimov Şahmat Akademiyasında 1ci dərəcəni qazanaraq idman ustalığına namizədəm. Şahmatda Şəhidlərimizin xatirəsinə həsr olunmuş turnirlərdə yer tutaraq, məktəbimizə nailiyyətlərlə qayıtmışam. 

Azərbaycan-Türkiyə-Pakistan qardaşlıq şahmat yarışında kiçik bir videoçarx hazırlayaraq öz səsimizi "Qarabağ Azərbaycandır!" deyərək qardaş ölkələrə, öz həmyaşıdlarıma çatdırmaq istədim və onlar da Şah fiqurunu göstərərək, "Karabakh is Azerbaijan!" deyərək səsimizə səs qatdılar.  

Həmçinin mənim STEAM-da olan nailiyyətlərim vardır ki, Respublika üzrə də 3cü yerə layiq görülmüşəm. SAF festivalında nailiyyətlərimizə görə Təhsil Nazirimiz Emin Əmrullayevin qürurla təqdim etdiyi Təşəkkürnaməyə layiq görüldüm, eyni zamanda məktəbimizin direktoru Tahirə xanım Şükürova tərəfindən Fəxri Fərmana layiq görülmüşəm. Ombudsmandan diplom mənə təqdim olunmuşdur.

Ədəbiyyata olan həvəsim, mənim kitablara olan sevgimdən başladı. Azyaşlı olmağıma baxmayaraq Viktor Hüqonun "Səfillər" kitabını, Con Tolkinin "Üzüklərin hökmdarı" əsərini, Amin Sükutun "Tuflinlər", Əziz Sultanın "Əjdəhaların sirri" kitabını və bir çox kitabları oxuyaraq, hər bir əsərin qısa məzmununu özümdə qeyd edirəm.

Bu, mənim ədəbiyyata olan sevgimdəndir. Bir çox şəhidlərimizin həyatı haqqında maraqlanıb, esselər yazıram. Bunlardan, Arəstə Baxışova, Turqut Xəlilbəyli, Xudayar Yusifzadə, Zaur Nudirəliyev və bir çox şəhidlərimiz aiddir.

Ədəbiyyata olan marağım həm də dahi sənətkarlarımız haqqında məlumatlar toplamağım və bunlardan biri və birincisi olan, dövlətimizə, xalqımıza, millətimizə misilsiz xidmətləri olan Ulu öndərimiz Heydər Əliyevin 100illiyinə həsr olunmuş "Tarix yazan imza" adlı inşa müsabiqəsində Bakı və Sumqayıt üzrə 1ci yerə çıxmağım olmuşdur.

Düşünürəm ki, mənim bu zirvəyə çıxmağımda anamın əməyinin həddi-hüdudu yoxdur.

Beləliklə, məndən bu günə qədər yazdığım inşalardan ən gözəlinin hansı olduğunu soruşsanız, deyəcəm - Anadır!

“ANA”

Mənə “Ana” haqqında ESSE yazmaq tapşırığı verildikdə, mən qələmi və kağızı qarşıma qoydum, bir anlıq bu mövzuda hər hansı bir yazı, hər hansı bir inşa yazmağa cürət etmədim, buna sanki cəsarətim çatmadı. Düşündüm ki, mən nə yazsam, necə yazsam anaların dəyəri, onların əziyyəti qarşısında çox kiçik, çox cılız görsənmiş olar. Amma tədricən özümə gələrək ana haqqında fikirlərimi ifadə etməyə başladım.

Məhəmməd Peyğəmbərimiz belə - “ Cənnət anaların ayaqları altındadır ” demişdir, amma analar o qədər sadədir ki, analar o qədər cəfakeşdirlər ki, analar öz övladlarının yolunda o qədər canlarını verən şəxsdirlər ki, onlar özü Vətən uğrunda döyüşüb gələn oğullarının ayaqlarına dizin-dizin gedirlər. Bəli, budur əsl Ana!

Eyni zamanda mən “ana” haqqında düşündükdə şəhid analarımızı göz önünə gətirirəm. Öz doğma övladını itirmiş, onları öz çiyinlərində son mənzilə yola salan analarımız “Vətən sağ olsun” deyərək başlarını dik tutur, oğullarının Vətən uğrunda fəda olmasına qürurlanır. Bax budur, bizim Analar!

Ən böyük münaqişələrdə, ən böyük müharibələrdə analarımız öz kəlağayısını başından açıb ataraq belə savaşların, döyüşlərin qarşısını almış olur.

Mən bir məsəl gətirmək istəyirəm ki, həm şair, həm dramaturq, həm də ədəbiyyatşünas olan Bəxtiyar Vahabzadə verlişlərin birində özü danışmışdır ki, - “Anam vəfat etdiyində onu dəfn etdiyimiz  günü evə qayıdanda qohum-əqraba mənə “Üçü və yeddisi ehsan verilməlidir ” dedilər. Bir anlıq qaçdım ki, gedim anama deyim, anamdan soruşum. O an xatırladım ki, anam  artıq həyatda deyil.”

Sözümü ona gətirmək istəyirəm ki, biz hansı yaşa çatsaq da, hansı yaşda olsaq da bütün çətinliklərimizdə anamızı səsləyirik.

Bədii ədəbiyyatımızda da ananın dəyəri, anaya verilən qiymət müxtəlif əsərlərdə, həmin əsərlər əsasında çəkilmiş filmlərdə, səhnələşdirilmiş səhnələrdə geniş şəkildə öz əksini tapmışdır.

“Ögey ana” filmi də vardır ki, mən ona ögəy ana da deməzdim, lakin bizim unudulmaz filmlərimizdəndir və hər dəfə də bu filmə sevərək baxırıq. “Ögey ana” filmində İsmayılın o dağdan aşanda ana necə fəryad edərək, “İsmayıl!” dediyini görürük.

Biz anaya olan olan sevgini, dəyəri görkəmli yazıçılarımızın əsərlərində, eləcə də Mikayıl Müşfiqinin, Cəfər Cabbarlının ana haqqında əsərlərində də görə bilərik. Mikayıl Müşfiqin “Ana” şeirində

Ana, ana!... Bu kəlmənin vurğunuyam əzəldən,

Onu gözəl anlatamaz düşündüyüm satırlar.

Ana olmaz bizə hər bir “yavrum” deyən gözəldən,

Çünki onun xilqətində ayrıca bir füsun var. – misralarında, eləcə də Cəfər Cabbarlının:

Cahanda yox elə bir qüvvə baş əyim ona mən,

Fəqət nə güclü, zəif bir vücud var, yahu,

Ki, hazıram yıxılıb xaki-payinə hər gün,

Öpüm ayağını əcz ilə. Kimdir o? Nədir o?

Ana! Ana!.. O adın qarşısında bir qul tək

Həmişə səcdədə olmaq mənə fəxarətdir,

Onun əliylə bəla bəhrinə yuvarlansam,

Yenə xəyal edərəm bəzmi-istirahətdir. – dərin mənalı sözləri ilə analarımızın müqəddəs olduğunu bir daha təsdiqləmiş, şahidi olmuş oluruq.

Mən həmçinin sonda “Ana” haqqında fikirlərimi bildirərkən öz anam haqqında düşündüklərimi də qeyd etməyi özümə borc bildim. Anam öz övladlarının yolunda öz ömrünü şam kimi əridir. O, heç vaxt özünü düşünməz, özü yaşamaz. O hər zaman bizlər üçün çalışır, bizlər üçün yaşayır, bizlər üçün Ulu Tanrımıza duaçı olur.

Allah cəmi analarımızın yardımçısı olsun! Allah analarımızı qorusun!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(18.10.2023)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ulduz” jurnalı ilə birgə Biri ikisində layihəsində bu dəfə şeir vaxtıdır, Aydın Arslanın şeirləri ilə tanışlıqdır.

ŞEİR VAXTI

Aydın ARSLAN

***

Mən onda qayğısız, onda şən idim.

Gölə qarğıçalan, yereşən idim.

Özüm öz kölgəmlə güləşən idim,

Bol idi yanlışım, xətam, ay atam.

Qanmaz çocuq idim, qanı qaynayan,

Səhərdən-axşama gülən, oynayan,

Kədər tanımayan, acı duymayan,

İndi dərd önündə matam, ay atam.

Hər gələn yeni gün qəmi gətirir,

Doldurur bir yekə gəmi, gətirir,

Qalmır bir kəsiri, kəmi, gətirir,

Gətirmir naxışım, butam, ay atam.

Erkən yarpaq töküb, solmağa nə var?

Yaş olub gözümə dolmağa nə var?

Qanmazın atası olmağa nə var?

Gəl indi atam ol, atam, ay atam...

ALLAHA MƏKTUB...

Salam. Nigaran olma çayımdan, çörəyimdən,

Həmd olsun ki, əlini çəkmirsən kürəyimdən.

Bu gün bir şeir çıxar şəninə ürəyimdən,

Allah haqqı, sənin də xoşuna gələr, Allah.

Qəribədi insanlar, qəribədi bu bəşər,

Doğrusu, bundan sonra, çətin ki, gözəlləşər.

Bir gün ölər bu bəndən, bir gün ehsanı bişər,

Hayına gəlməyənlər aşına gələr, Allah.

Eşqindən doğulubdur bütün ülvi sevgilər,

Ağlatdığın kiriməz, güldürdüyün hey gülər.

"Ol" dediklərin oldu, "öl" dediklərin ölər,

"Qal" dediklərin Nuhun yaşına gələr, Allah.

Nə azdı oyaq olan, necə çoxdu yatanlar,

Hamısı məğlub oldu fələklə zər atanlar.

Sənin qapından ayrı qapıya üz tutanlar

Başı dəyər əhlətin daşına, gələr, Allah.

Xar olsun o bəndə ki, nemətlərini danır,

Verdiyin ruziləri özü qazandı, sanır.

Qəlbim sənin evindi, İlahi, evin yanır,

Yardıma səndən özgə boşuna gələr, Allah.

Sonda bir xahişim var, rəhm et, cavan yaşıma,

Əlinə nə qəm keçir, taleyimə daşıma.

Yoruluram, bu qədər oyun açma başıma,

Allaha acıq gedər, başına gələr, Allah...

***

Qəlbinə dağ çəkilmiş dumanlı dağlar kimi

Qaxılmışam, yerimdən min ildi tərpənmirəm.

Mən dünyanın ən böyük köçünü yaşamışam,

Nə gedən, nə gələnə daha təəcüblənmirəm.

Köçənə rəhmət deyib, ardınca ağlayanlar,

Bəs niyə sən köçəndə adəti unutdular?

"Başın sağ olsun" – deyən olmadı, azmış kimi,

Zurna-qaval gətirib, başıma toy tutdular.

Mən dərdin tanıyanı, mən sərin arifiyəm,

(Zər zərgərə verilib, qədrini də o bilsin).

Günü zəhər olanın süfrəsində bal olsa,

O bal niyə sevilsin, şordan  necə seçilsin?

Yerə soxum boyumu bir altmışı ötmədi...

Boyum yetsə, bir ömür arxanca boylanardım.

Yox, yeri yandım, dedim. İznin olsa, öləndə

Gözlərinin düşdüyü çuxurda quylanardım...

***

Qaranlıqlar başlayır ümidlər yox olanda,

Qosqoca uçurumdur ümidlərdən ötəsi.

Həyat dözülməz olur gözləntin çoxalanda,

Daralır gözlərində dünyanın xəritəsi.

Bir ömür üzmək olar, təkcə, axına qarşı,

Mütləq haqqa inanıb iman gətirə bilsən.

Hər şey səndən başlayar, zirvələr sən olarsan,

Əgər içindən “mən”i söküb bitirə bilsən.

Qocalıqda daş olub düşər bir-bir başına

Cavanlıqda önəmsiz zənn etdiyin xətalar.

Gecə “nadzor”u kimi gələr bəd əməllərin,

Yuxuna haram qatıb başına toy tutalar.

Nicat tapanlar olar nəfsini qınayanlar,

"Yox" deməyi bacarmaq əyri nəfsi düzəldir.

Hər kim təmiz saxlasa insanlıq libasını,

Deyər ona baxanlar: – Həyat necə gözəldir,

İnsan necə gözəldir!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(18.10.2023)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Güney Azərbaycan Poeziyası Antologiyası layihəsində portalımızın Güney təmsilçisi Əli Çağla bu dəfə sizlərə Arğın Paşanın şeirlərini təqdim etməkdədir. 

Arğın Paşa təxəllüsü ilə tanınan Məhəmməd Paşapur, 1989-cu il, muğanda doğulub böyüdü. Bilim yurdunda bitki uzmanlığı bitirdi. Gənc çağından ana dilində şeir yazmağa maraqlandı. Az sonra şeirləri qəzetələrdə göründü.

2013-cü il, Azərbaycan folkloru əsasında uşaqlar üçün, "Cırtdan", 2016-cı il "Axmaq tülkü", 2017-ci il Azərbaycan folkloru əsasında bir daha uşaqlar üçün, "Duzlu çəpiş" və 2019-cu il "Cırtdan" kitabı ikinci dönə çapdan çıxdı. Neçə başqa şeir kitabı çapa hazırlanır. Bu çağ, muğanın ustad Şəhriyar dərnəyi ilə Füzuli məclisinin ictimaiyyətlə ələqələr müdiridir.

AVTO BİOQRAFİ

1989-am; 1368

Nisgiləm

Harayam

Bağrı qarayam;

İnsanam və özgürlüyün özü;

Yəni öz kefimin paşası!

İgid babamın adını seçdim.

"Paşa"-yam;

Yam-yaşıl muğanda doğuldum;

Xəzəlin göbəyində.

Kiçik yaşlarımdan şeirlə boy atdım.

Əzbərlədim qəbir şeirlərini!

Atamın söylədiyi nağılları,

Anamın nisgilli bayatılarını və

Sevdim anamı; dilini daha artıq.

Onsəkkizimdə dil açdım.

Ondoqquzmda əsgərliyə getdim

Gənc qardaşımla birlikdə.

Bu anlar şeir içimi döydü.

Çəkib canımdan dağıtdım varaqlara

İçimdəki darıxma qasırğasın...

Bitirib gəldim və son günündə gəldi əsgər qardaşım;

Amma əllərdə!..

Bu çağlar sevgi də məndə güllələndi və dağıldım...

Bitki ozmanlığı bitirdim bilim yurdunda.

İyirmi ikimdə ədəbi dərnəklərlə tanış oldum.

Az sonra muğanın şeir dərnəyində,

Yazıçılar birliyində birinci səsi qazandım.

Şeir və hekayə oxudum dünya yazarlarından və yazıldım neçə ölkədə.

İyirmi üçümdən uşaqlar üçün yazdım.

Kitab etdim neçə dönə.

İyirmi səkkizimdə məzar şeirim doğuldu;

Doğum günümdə!

İyirmi doqquzumda işimdən atıldım...

Yalqızlığımda yalqız olmayanda darıxdım.

Darıxmalarımı Nəsimidə yaşadım

Füzulinin dərdli sətirlərində;

Ramizdə, Xəlil Rzada, Bəxtiyarda

O tayda, bu tayda;

Arazda yaşadım, yaşa doldum aramızda

Yəni yaşamadım yaşam boyu...

Bu an

Otuzumdayam;

Və hələ də iyirmi birimdə!..

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(18.10.2023)

Gülnaz Talıbova, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Biz  birlikdə bir musiqi idik: mən ürəyimin sözünü sətrə düzmüş, sən də qəlbinin səsini  notlara köçürmüşdün. Ruhlarımızı birləşdirib yeni bir imza atacaq, yazdığımız musiqiləri səsləndirib başqalarının ruhumu oxşayacaqdıq. 

Pianonun notları kimi ağlı-qaralı günlərimiz olacaqdı, amma ağların sayı qaralara üstün gələcək, bizim xoşbəxtliyimizə mane ola bilməyəcəkdi. Çünki qaralar bir-birindən ayrıdır, onların qoşunu pərən-pərəndir, ağlar isə bir-birinə sıx bağlıdır, dəstəkdirlər. 

Minorlardan majorlara keçidi öyrənəcək, daha da güclənəcəkdik. Bəzən səsimiz forte olub yüksək səslənə bilərdi, bunun da qarşısın alıb piano ilə sakitləşəşəcəkdik.

Aşağı, yuxarı oktavalarda enişli-yoxuşlu yollarımız hələ qabaqda idi. 

İlk bənddən hər şey yaxşı başlamışdı. Nəqarətimiz də musiqimizin zirvəsi ola bilmişdi, fəqət bilmədim, nəqarəti təkrarlamaqmı bizə baha başa gəldi?!

Axı nə idi aramızda hasartək hörüldü?! Kim idi qaratikan?! Yoxsa mənim vərəqimdəki millər və sənin pianondakı qara dillər ağ dünyamıza öncədən iz salmışdı?!  Bu izlərdimi sonda boğazımızda ilişib qalmış səsimizi dünyaya çatdırmağa yol verməyən?!

Yox, belə olmamalı idi, kiçik izləri silməyə nə vardı ki.

Yaxşı, qoy bu suallarım ritorik olsun. Ancaq bir sualıma cavab ver. Mən şerimin sonunda üç nöqtə qoymuşdum. Niyə silib bir nöqtə etdin?

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(18.10.2023)

İLHAM ƏLİYEVİN PREZİDENTLİYİNİN 20 İLLİYİNDƏ MƏDƏNİYYƏTİMİZƏ BAXIŞ

Kənan Məmmədli, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Milli mədəniyyət tarixinin araşdırılması, təşəkkülü və təbliği Ulu Öndər Heydər Əliyevin fəaliyyətində önəmli yer tuturdu və bu ənənə indi Prezident İlham Əliyev tərəfindən uğurla davam etdirilir. Eyni zamanda, milli mədəniyyətin təbliği beynəlxalq münasibətlərin tənzimlənməsinə, diplomatiyaya da xidmət edir.

İndi milli-mənəvi dəyərlərimizin qorunmasına, mədəniyyətimizin inkişafına və onun xarici ölkələrdə təbliğinə, tarixi abidələrimizin bərpasına hər zaman böyük diqqətlə yanaşan Prezident İlham Əliyevin bu sahədə gördüyü bənzərsiz işlərin bəzi məqamlarını müasir dünyamızın böyük siyasi liderinin öz fikirləri ilə oxucuya çatdıracağıq.

Xüsusi olaraq qeyd etməliyik ki, 2003-cü ildən Azərbaycan yeni inkişaf mərhələsinə qədəm qoydu. Bütün sahələrdə olduğu kimi milli-mənəvi dəyərlərimizin qorunması, mədəniyyətimizin xarici ölkələrdə təbliği və tarixi abidələrin bərpası sahəsində əhəmiyyətli layihələr həyata keçirilməyə başlanıldı. Son iyirmi ildəki mədəniyyət salnaməsini vərəqləyəndə ürəkaçan mənzərə ilə qarşılaşırıq. Mədəniyyət obyektlərinin, ilk növbədə kütləvi nümayiş məkanları olan teatr və muzeylərin yüksək səviyyədə təmir-bərpası, ölkənin müasir inkişafını təcəssüm etdirən yeni mədəniyyət ocaqlarının yaradılması bu sahəyə göstərilən yüksək diqqət və qayğıdan xəbər verir.

Bu illər ərzində Prezident İlham Əliyev tərəfindən mədəniyyət sahəsi ilə bağlı 700-dən çox fərman və sərəncam imzalanıb. Dövlət başçısının qeyd etdiyi kimi, mədəniyyət sahəsində böyük investisiya proqramları reallaşdırılıb, paytaxtda və regionlarda bir sıra mədəniyyət mərkəzləri, teatr binaları, sərgi salonları, rəsm qalereyaları istifadəyə verilib, habelə, mövcud mədəniyyət obyektlərinin müasir standartlara uyğun təmiri, maddi-texniki bazasının gücləndirilməsi, muzey fondlarının komplektləşdirilməsi və ekspozisiyaların zənginləşdirilməsi istiqamətində bir sıra irihəcmli layihələr həyata keçirilib.

Bütün bunlar ölkə başçısının Azərbaycan mədəniyyətinə, incəsənətinə və bu sahədə çalışanlara verdiyi yüksək dəyərin göstəricisidir. Bu sevgi Prezident İlham Əliyevin fikirlərində bir daha öz təsdiqini tapıb: “Azərbaycan xalqının çox zəngin mədəniyyəti, tarixi vardır. Biz haqlı olaraq öz mədəniyyətimizlə fəxr edirik. Bu gün Azərbaycan dünyada öz mədəniyyəti, musiqisi, tarixi ilə tanınan bir ölkədir”.

TEATR

Prezident İlham Əliyevin təşəbbüsü ilə son illərdə ölkədə teatr sənətinin inkişafı ilə bağlı bir sıra fundamental dövlət sənədləri qəbul olunub. 2006-cı ildə Azərbaycanda “Teatr və teatr fəaliyyəti haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu qəbul edilib. Bu qədim yaradıcılıq sahəsinin çağdaş inkişaf mərhələsini əks etdirən Qanunda dövlətin teatr sənətinə xüsusi əhəmiyyət verməsi rəsmən bəyan edilib. 2007-ci ildə Prezident İlham Əliyev teatr sənəti ilə bağlı daha bir mühüm sənəd - “Azərbaycan teatr sənətinin inkişaf etdirilməsi haqqında” Sərəncam imzalayıb. 2009-cu il mayın 18-də isə dövlət başçısı “Azərbaycan teatrı 2009-2019-cu illərdə” Dövlət Proqramını təsdiq edib.

Dövlət Proqramı çərçivəsində Bakıda keçirilən beynəlxalq teatr konfransları da mühüm hadisə kimi dəyərləndirilməlidir. Proqram çərçivəsində Abdulla Şaiq adına Azərbaycan Dövlət Kukla, S.Vurğun adına Azərbaycan Dövlət Rus Dram, Azərbaycan Dövlət Gənc Tamaşaçılar, Azərbaycan Dövlət Akademik Milli Dram, Mingəçevir, Ağdam və Füzuli Dövlət Dram teatrlarının binalarında yüksək səviyyədə təmir-bərpa və yenidənqurma işləri aparılıb. Daxili imkanlar hesabına Dövlət Pantomima Teatrının binasının bir hissəsi bərpa edilərək tamaşaçıların ixtiyarına verilib. Hüseyn Ərəblinski adına Sumqayıt Dövlət Musiqili Dram Teatrının 40 il ərzində həll olunmayan bina problemi köklü şəkildə öz həllini tapıb. Görülmüş işlər nəticəsində Azərbaycan Dövlət Musiqili Teatrının binası dünya standartlarına uyğun təmir edilərək istismara verilib. Son illərdə onlarla sənət adamına dövlətimizin başçısının sərəncamları ilə yüksək fəxri adlar verilib. Hər il 100 nəfər istedadlı sənət adamı Prezident təqaüdünə layiq görülür. Yüzlərlə insanın mənzil və digər problemləri həll olunur. Hər il Azərbaycan sənəti qarşısında fövqəladə böyük xidmətləri olan şəxslər ömürlük təqaüd alanlar siyahısına daxil edilirlər.

Ötən illər ərzində Azərbaycan teatrları dünyanın bir çox ölkəsində keçirilən beynəlxalq tədbirlərdə ölkəmizi layiqincə təmsil ediblər. Həmçinin Azərbaycana xarici ölkələrdən teatr kollektivi qastrol səfərinə gəlib. Eyni zamanda, xarici dövlətlərdən 30 nəfər tanınmış rejissor, baletmeyster, xoreoqraf, teatr rəssamı tamaşa hazırlamaq üçün ölkəmizə dəvət olunub. Teatr sənətinin inkişafı yalnız dövlət teatrları şəbəkəsi ilə izah olunmur. Bu gün artıq ölkəmizdə özəl sektor və biznes münasibətlərindən faydalanaraq, yeni prodüser mərkəzləri yaranır. Cəmiyyətdə teatra olan marağın artması yeni teatr fəaliyyəti formalarının yaranmasına səbəb olur. Bu, həm də teatrla bağlı qəbul olunmuş qanun və digər dövlət sənədlərinin işlək mexanizminə dəlalət edir. Hər zaman sənət adamlarına diqqət və qayğı ilə yanaşan Prezident İlham Əliyevin 2013-cü il 1 mart tarixli Sərəncamı ilə ölkəmizdə “Milli Teatr Günü” təsis edilib. Sərəncama əsasən milli mədəniyyətin inkişafında və ölkənin mədəni həyatında milli teatrın əhəmiyyəti və rolu nəzərə alınaraq hər il martın 10-u Azərbaycan Respublikasında “Milli Teatr Günü” kimi qeyd edilməsi qərara alınıb. Həmin tarix ölkəmizin hər yerində silsilə tədbirlərlə qeyd olunur.

Prezidentin 14 fevral 2014-cü il tarixli Sərəncamı ilə təsdiq edilmiş “Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət Konsepsiyası” sonrakı dövr üçün ölkənin mədəni həyatının müasir tələblər səviyyəsində qurulmasına əsaslı stimul verdi.

Ölkədə teatr sənətinin inkişafına hər zaman diqqətlə yanaşan Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev V Bakı Beynəlxalq Teatr Konfransının iştirakçılarına ünvanlandığı təbrik məktubunda deyib: “Böyük mütəfəkkir Mirzə Fətəli Axundzadə tərəfindən milli dramaturgiyanın təməlinin qoyulması ölkəmizdə xalq teatrının peşəkar teatr sənətinə çevrilməsi ilə nəticələndi. Ötən müddət ərzində dolğun fəaliyyət göstərmiş və əsl milli sərvətə çevrilmiş Azərbaycan teatrı bu gün də xalqımızın sosial-mədəni həyatında özünəməxsus layiqli yer tutur”.

KİNOTEATRLAR

Mədəniyyətin önəmli qolu olan kinonun inkişafı da dövlətin və dövlət başçısının diqqət mərkəzində olan məsələlərdəndir. Azərbaycanda kino sənəti əlamətdar hadisələrlə zəngin böyük inkişaf yolu keçmiş və ciddi sənət uğurları qazanmışdır. Ötən əsrin xüsusən 50–80-ci illərində yaradılmış və milli özünəməxsusluğu ilə seçilərək mədəniyyətimizin qızıl fonduna daxil olmuş ekran əsərləri kino salnaməmizin parlaq səhifələridir.

Prezident İlham Əliyevin “Azərbaycanda kino sənətinin inkişaf etdirilməsi haqqında” 2007-ci il 23 fevral tarixli Sərəncamı milli kinomuzun maddi-texniki bazasının möhkəmləndirilməsinə yeni təkan verib. Dövlətimizin başçısının müvafiq Sərəncamı ilə təsdiq olunmuş “Azərbaycan kinosunun 2008-2018-ci illər üzrə inkişafına dair Dövlət Proqramı”nın icrasını təmin etmək məqsədilə bir çox mühüm işlər görülüb. Kino tariximiz üçün əhəmiyyəti baxımından ilk genişmiqyaslı mühüm sənəd olan həmin proqram çərçivəsində ötən dövr ərzində kino müəssisələrinin maddi-texniki bazası xeyli möhkəmləndirilib, o cümlədən Bakı şəhərində Dövlət Film Fondu üçün ən müasir texnoloji avadanlıqlara malik yeni bina inşa edilib və Nizami Kino Mərkəzi dünya standartları səviyyəsində yenidən qurulub. Ölkə başçısının “Kinoteatrların yaradılması, özəl kinoteatrların fəaliyyətə başlaması sevindirici haldır” fikri bir daha göstərir ki, bu sahənin inkişafı hər zaman diqqətdə saxlanılıb.

Yeri gəlmişkən qeyd edək ki, kino sahəsinin inkişafı məqsədilə dövlət büdcəsindən ayrılmış vəsait hesabına “Azərbaycanfilm” və digər dövlət studiyalarında, eləcə də müstəqil kino müəssisələrində milli maraq və mənafe baxımından xüsusi əhəmiyyət kəsb edən mövzularda 300-ə yaxın sənədli və cizgi filmi çəkilib. İstehsal edilən 70-dən çox ekran əsəri 70-ə yaxın ölkədə keçirilən 250-yə yaxın beynəlxalq film festivalında iştirak edərək 150 müxtəlif mükafat qazanıb.

Hazırda Azərbaycan mədəniyyətinin əsas aparıcı sahələrindən biri olan kino sənətinin inkişafı və bu sahənin modernləşdirilməsi istiqamətində ölkədə sistemli islahatların həyata keçirilməsi nəzərdə tutulur.

ƏDƏBİYYAT

Bu bir danılmaz həqiqətdir ki, kitabxana hər bir xalqın mənəvi varidatı, xəzinəsi, maarif işığıdır. Azərbaycanda tarixən kitaba, kitabxana işinə böyük maraq olub. Qeyd etdiyimiz kimi, Azərbaycanda kitabxana sahəsində bir neçə sənəd imzalanıb. Prezident İlham Əliyevin imzaladığı "Azərbaycan Respublikasında kitabxana-informasiya sahəsinin 2008-2013-cü illərdə inkişafı üzrə Dövlət Proqramı" kitabxana işinə yeni baxış formalaşdırdı.

Bu məqamda İlham Əliyevin "Azərbaycan dilində latın qrafikası ilə kütləvi nəşrlərin həyata keçirilməsi haqqında" 12 yanvar 2004-cü il tarixli Sərəncamının əhəmiyyəti xüsusi qeyd olunmalıdır. Həmin Sərəncama əsasən, artıq 450 adda kitab hər biri 25 min nüsxə tirajla və ümumilikdə 10 milyon nüsxədən artıq olmaqla çap edilərək ölkə Prezidentinin hədiyyəsi kimi təmənnasız olaraq kitabxanalara göndərilib və bu gün onlar ölkə kitabxanalarının latın qrafikası ilə çap olunmuş kitab fondunun əsas özəyini təşkil edir. Prezidentin müvafiq sərəncamları ilə nəşrə başlanan 150 cildlik "Dünya ədəbiyyatı kitabxanası", 100 cildlik "Dünya uşaq ədəbiyyatı kitabxanası", 100 cildlik "Azərbaycan ədəbiyyatı kitabxanası" seriyasından olan kitablar respublika kitabxana şəbəkəsinin latın qrafikalı ədəbiyyat fondunun tam şəkildə formalaşması ilə nəticələnib.

Prezident İlham Əliyev mədəniyyət və incəsənət xadimlərinin bir qrupu ilə görüşündə bu barədə deyib: “İlk qərarlarımdan biri də o idi ki, Azərbaycan klassiklərinin əsərlərini latın qrafikası ilə çap etdirək. Çünki bir qədər anlaşılmayan vəziyyət yaranmışdı. Biz tam olaraq latın qrafikasına keçmişdik və təhsil də latın qrafikası ilə aparılırdı. Ancaq bizim bütün klassiklərimizin kitabları vaxtilə kiril qrafikası ilə çap olunmuşdu. Ona görə şagirdlər, tələbələr onları oxuya bilmirdilər. O vaxt bizim o qədər də maddi imkanlarımız yox idi. 2004-cü ildə biz bu qərara gəldik. Baxmayaraq ki, maddi vəziyyətimiz çox məhdud idi, biz qısa müddət ərzində bunu da etdik. Nəinki Azərbaycan klassiklərinin, dünya ədəbiyyatının klassiklərinin kitabları latın qrafikası ilə çap olundu”.

MUSİQİ

Muğam öz yaşından ulu, mənəvi-ruhi duyğuların simsarı olan, fəlsəfi təməl üzərində qərar tutmuş möhtəşəm sənət növüdür. Əksər türk-müsəlman dövlətlərində muğam sənəti intişar tapsa da, hər ölkənin muğamı ifa manevrinə, boğaz tərzinə görə fərqlənir. Amma dünyada ilk dəfə məhz Azərbaycanda muğam ifaçılarının və tədqiqatının təbliğini ehtiva edən ilk rəsmi mərkəz – muğam ocağı yaradıldı. Prezident İlham Əliyevin Sərəncamı ilə 2005-ci ilin avqustunda Beynəlxalq Muğam Mərkəzinin təməli qoyuldu. 2008-ci il dekabrın 27-də qədim musiqi alətimiz olan tarın quruluşunda, eyni zamanda modern memarlıq üslubunda tikilmiş Beynəlxalq Muğam Mərkəzinin açılış mərasimi keçirildi.

Mərkəzin açılışında çıxış edən Prezident İlham Əliyevin dediyi: “Muğam bizim milli sərvətimizdir, çox böyük dəyərimizdir. Azərbaycan xalqı əsrlər boyu bu sənəti yaşatmışdır və bu gün çox vacibdir ki, bu gözəl sənət, Azərbaycan xalqının milli dəyəri olan muğam nəsildən-nəslə keçir.

Azərbaycan xalqını onilliklər, əsrlər boyu bir millət kimi qoruyan milli mənəvi dəyərlərimiz, ənənələrimiz olubdur, musiqimiz, ədəbiyyatımız, ana dilimiz, incəsənətimiz olubdur. Bütün bunları muğam sənəti ehtiva edir. Muğam sənəti vətənpərvərlik sənətidir, muğam sənəti sevgi, məhəbbət sənətidir. Vətənə sevgi, ailəyə sevgi Azərbaycan xalqına xas olan xüsusiyyətlərdir” fikirlər yaşı minillikləri adlayan muğam sənətimizə verilən ən böyük qiymətdir.

XALÇAÇILIQ

Xalçalarımız Azərbaycan xalqının məişətinə, həyat tərzinə o qədər yaxından daxil olub ki, müxtəlif zamanlarda onlarla bağlı miflər, əsatirlər də formalaşıb. Nağıllarımızda qədim dövrlərdə insanların uzaq səyahətlərə məhz xalçaların üzərində çıxmalarından söhbət açılır. Sonradan əcdadlarımızın mifik təsəvvürləri reallığa çevrildi, uçaqlar, minik vasitələri icad olundu.

Bu gün isə xalçalarımız dünyanı gəzir, həm özlərini, həm də Azərbaycanı tanıdırlar. Azərbaycan xalçalarının ölkə hüdudlarından kənarda sərgilərinin keçirilməsi və milli brendimizlə satışının təşkil edilməsi onların tanıdılmasının ən effektiv yoludur.

Yaxşı haldır ki, respublikamızda xalqımızın milli kimliyini təsdiqləyən sənət növlərindən olan xalçaçılıq ənənələrinin davam etdirilməsinə böyük diqqət göstərilir. Prezident İlham Əliyev Bakıda Xalça Muzeyinin açılışındakı çıxışında bu böyük sənət növünün qorunmasının zəruriliyinə diqqət çəkərək bildirib: “Biz öz xalçamızı, xalçaçılıq sənətimizi qoruyuruq. Azərbaycan xalçasının qorunması və inkişaf etdirilməsi haqqında müvafiq qanun da qəbul edilmişdir. Bu, bizim böyük sərvətimizdir və əlbəttə, çalışmalıyıq ki, gənc nəsil bu sənətə maraq göstərsin. Biz bunu təşviq etməliyik. Azərbaycanı xalçasız, xalçanı isə Azərbaycansız təsəvvür etmək mümkün deyil”.

Ölkə başçısının təsdiq etdiyi “Azərbaycan Respublikasında xalça sənətinin qorunmasına və inkişaf etdirilməsinə dair 2018-2022-ci illər üçün Dövlət Proqramı” çərçivəsində ötən beş il ərzində ölkəmizdə bu sahənin inkişafı istiqamətində çoxsaylı layihələr reallaşdırılıb.

YEKUN

Prezident İlham Əliyevin mədəniyyətimizin inkişafına, onun təbliğinə və gələcək nəsillərə ötürülməsinə hədəflənmiş çoxsaylı yorulmaz fəaliyyətinin hamısını əhatə etmək mümkün olmasa da, bir daha qeyd etməyə dəyər ki, bu gün Azərbaycan incəsənəti ölkəmizi dünyada daha geniş miqyasda tanıtmaqdadır. UNESCO və ISESCO kimi mötəbər beynəlxalq təşkilatlar Azərbaycanı yüksək sivilizasiyalı bir ölkə kimi tanıyır. Bizim bir çox mədəniyyət abidələrimiz UNESCO-nun maddi və mənəvi irs siyahısına salınıb. Xüsusilə görkəmli sənət adamlarının -şairlərimizin, bəstəkarlarımızın, elm xadimlərimizin yubileylərinin UNESCO səviyyəsində keçirilməsi Azərbaycan mədəniyyətinə, incəsənətinə verilən yüksək qiymətin nümunəsidir.

Dövlət başçımızın mədəniyyətimizə göstərdiyi qayğının bir nümunəsi də görkəmli sənət adamlarının yubileyləri ilə bağlı xüsusi sərəncamlar imzalaması və onların abidələrinin ucaldılması ilə bağlıdır.

Bir məqamı isə xüsusi olaraq vurğulamalıyıq ki, Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə İkinci Qarabağ müharibəsində qazanılan möhtəşəm qələbə mədəniyyət xadimlərimizi daha yeni yaradıcılıq ruhuna kökləyib və hazırda ölkəmizdə qələbə ruhlu yeni əsərlər yaranır. Prezident İlham Əliyevin Sərəncamı ilə 2022-ci ilin ölkəmizdə "Şuşa ili" elan edilməsi də əlamətdar hadisə oldu. Bu münasibətlə ölkəmizdə, eləcə də mədəniyyət paytaxtımız Şuşada silsilə tədbirlər təşkil edildi. 

Həmçinin bu gün Azərbaycan dünyada mədəniyyətlərarası və sivilizasiyalararası dialoq mərkəzidir. 2008-ci ildə Prezident İlham Əliyev tərəfindən irəli sürülən mədəniyyətlərarası dialoqa dair “Bakı prosesi” regional təşəbbüsdən beynəlxalq platformaya çevrilib.

Ölkəmizdə mədəniyyət sahəsinin ahəngdar inkişafının təmin edilməsi, heç şübhəsiz, dövlət başçısının bu sahəyə yüksək diqqət və qayğısının nəticəsi, eyni zamanda, milli-mədəni intibah amalının əbədi yaşayacağının təminatıdır.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(18.10.2023)

Saxa (Yakutiya) Respublikasında “Böyük qarın alqışı” adlı Vll Beynəlxalq Poeziya Festivalı keçirilib

11-14 oktyabr 2023-cü il tarixlərində gözümüzdən uzaq olsa da ruhumuza çox yaxın olan, qədim türklərin tarixini, mədəniyyətini Tanrının lütfü ilə hifz edən müqəddəs Saxa (Yakutiya) Respublikasında  “Böyük qarın alqışı” (“Благодать большого снега”) adlı Vll Beynəlxalq Poeziya Festivalı keçirilib, festivalda Azərbaycanı ustad şair Ramiz Qusarçaylı təmsil edib.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Ramiz Qusarçaylı ilə əlaqə saxlayaraq səfər təəssüratlarını alıb:

-Azərbaycanı festivalda təmsil etdim. 

Qeyd edim ki, “Böyük qarın alqışı” adlı Beynəlxalq Poeziya Festivalı 2012-ci ildən etibarən Saxa (Yakutiya) Respublikasının Mədəniyyət və Mənəvi İnkişaf nazirliyi və Saxa(Yakutiya) Yazıçılar Birliyinin təşkilatçılığı ilə Saxa(Yakutiyanın) xalq şairi, bütün yakutların sevimlisi Semyon Danilovun şərəfinə hər iki ildən bir keçirilir.

Festivada Qazaxıstandan Almat İsadilov,  Qırğızıstandan Kojogeldı Gültekin, Moskva  Yazıçılar Birliyinin katibi Nina Popova, moskvalı şair və tərcüməçilərdən Vyaçeslav Kupriyanov, Sergey Qolovyuk, Anna Tokareva, Mariya Bazaleyeva, Arxangelskdən Yelena Kuzmina, Maxaçqaladan Supiyanat Mamayeva, Başqırdstandan Aleksandr Xvatkov və  Tatarıstandan Ayrat Bik-Bulatov iştirak edirdilər.

Məni Yakutsk hava limanında Saxa (Yakutiya) Yazıçılar Birliyinin sədri  Qavril Androsov və  Saxa milli libasında iki nəfər əllərində duz-çörək və kumıs dolu çoronla qarşıladılar və şəhərin ən gözəl otellərindən biri olan  “Tıqın Darxan” otelində yerləşdik. 

Saxa (Yakutiya) Yazıçılar Birliyinin fəxri sədri, xalq şairi, RSFSR-in əməkdar mədəniyyət xadimi Natalya Xarlampeyeva və yeni sədr  Qavril Androsovla nahardan sonra biz Saxa (Yakutiya) Respublikasının Dövlət rəhbəri Aysen Nikolayevlə görüşdük.    

Qəbulda çıxış etdim, ölkəmizin möhtəşəm qələbəsi, xalqımızın adət-ənənələri, ədəbiyyatımız və yaradıcılığım barədə məlumat verdim, Dövlət rəhbərinə qələbəmizi, xalçalarımızı, Qubanın ağ almasını özündə əks etdirən buklet və suvenirlər hədiyyə etdim. Dövlət rəhbəri sevincimizə şərik olduğunu bildirdi və xalqımıza səmimi salamlarını çatdırmağı xahiş etdi.

M.K.Ammosov adına Şimal-Şərqi Federal Universitetində Poeziya festivalının açılış tədbiri oldu, tədbirdə çıxış etdim, universitetin tələbələri  rus və yakut dillərinə tərcümə olunmuş şeirlərimi söylədi. 

Üç gün davam edən festivalda şair Semyon və yazıçı Safron Danilov qardaşlarının abidəsi önünə çiçək dəstələri qoyduq, doğulduqları kənddə və ev muzeylərində  olduq. 

Saxa Media Holdinqdə yerli jurnalistlərlə keçirilən görüşdə, Yakutsk şəhərində fəaliyyət göstərən iki orta məktəbdə və Berdiqestyaxda Semen Danilovun adını daşıyan Mənəviyyat mərkəzində keçirilən görüşlərdə iştirak və çıxış etdim. 

Yakutsk-Qornıy Ulus yolunda yerləşən və müxtəlif əlvan rəngli lentlərlə bəzənmiş Şaman ocağını, rəmzi məna daşıyan Los (maral) heykəlini ziyarət etdik.  

13 oktyabr 2023-cü il tarixdə Saxa (Yakutiya) Yazıçılar Birliyi adından təşkil edilən festivalın rəsmi bağlanış tədbirində Saxa (Yakutiya) Respublikasının Mədəniyyət və Mənəvi İnkişaf naziri Afanasi Noyev məni Azərbaycan və Saxa (Yakutiya) Respublikaları arasındakı yaradıcı xidmətlərimə görə öz imzası olan Fəxri Fərmanla təltif etdi. Qeyd edim ki, nazir Qazaxıstan şairi Almat İsadilovu da Fəxri Fərmanla təltif etdi.

Saxa (Yakutiya) Yazıçılar Birliyinin rəhbərliyi də məni Fəxri Diplomla, qiymətli hədiyyələrlə təltif etdi.

Ziyafət zamanı mədəniyyət və incəsənət xadimlərinin çıxışları, tanınmış müğənni və sənət ustalarının ifaları, xoş çöhrələr, nikbin insanlar və maraqlı söhbətlər, türk dünyasının mənəvi saflığı, Turan ruhunun eşq çalarları sevgi dolu baxışlara və dadlı təamlara qarışıb yaddaşımda özünə əbədi yer elədi və bu barədə sonra...

Festivalın gedişi anbaan, saatbasaat Saxa (Yakutiya) Respublikasının mətbuat səhifələrində, TV və saytlarda operativ şəkildə işıqlandırılırdı.

Bir sözlə, geriyə gözəl təəssüratlarla döndüm.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(17.10.2023)