
Super User
Şəhidlər barədə şeirlər – Feyruz Tarverdiyev
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Coşqun Xəliloğlunun “Şəhidlər barədə şeirlər” silsiləsini təqdim edir. Bu gün Feyruz Tarverdiyevə həsr edilmiş şeirlə tanış olacaqsınız.
FEYRUZ İSLAM OĞLU TARVERDİYEV
(22.07.1996-03.11.2020)
Kürdəmir rayonunun Sığırlı kəndindən olan, Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin əsgəri, Qarabağ uğrunda Vətən müharibəsinin şəhidi
ANAM, NƏ OLAR, AĞLAMA
Şəhidimizin, anası Məhbubə xanıma demək istədiyi sözlər:
-Torpaqlarımız alındı,
Anam, nə olar, ağlama.
Zəfər himnimiz çalındı,
Anam, nə olar, ağlama.
Mənə çəkdin çox əziyyət,
Başa saldın nədir qeyrət,
Anaya, yurda məhəbbət,
Anam, nə olar, ağlama.
Kiçikdim, balacan idim,
Sənin əziz balan idim,
Arxan idim, qalan idim,
Anam, nə olar, ağlama.
Nə saralıb, nə solmuşam,
Nə kövrəlib, nə dolmuşam,
Adına layiq olmuşam,
Anam, nə olar, ağlama.
Sığırlı doğma kəndimdir,
Qarabağ da Vətənimdir,
Cənnət mənim məskənimdir,
Anam, nə olar, ağlama.
Nifrəti biz ox eylədik,
Düşmənləri yox eylədik,
Üzünüzü ağ eylədik,
Anam, nə olar, ağlama.
Alovda, odda bişmişəm,
Min çətinliyə düşmüşəm,
Kişi kimi döyüşmüşəm,
Anam, nə olar, ağlama.
Azaddır Qarabağımız,
Üzə gülür torpağımız,
Dalğalanır bayrağımız,
Anam, nə olar, ağlama.
Feyruz kimi övladın var,
“Şəhid anası” adın var,
Şəhid ölməz, hər vaxt yaşar,
Anam, nə olar, ağlama.
Canım, nə olar, ağlama.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(26.01.2024)
Cavid Babayevin 1-ci yerə layiq görülmüş “Üçnəfərlik motosikletlər” hekayəsi
Azərbaycan Ədəbiyyat Fondu ilə “Ulduz" jurnalı “Ədəbiyyat və İncəsənət" portalının media dəstəyi ilə görkəmli qələm ustası, Xalq yazıçısı, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin sədri Anarın 85 illik yubileyinə həsr edilmiş, yaşı 35-dək gənc yazarlar arasında hekayə müsabiqəsi keçirib.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, ölkədə gənc nasirlərin nəsr nümunələrinin daha da püxtələşməsinə xidmət edən, mövzu seçimi sərbəst olan müsabiqədə Münsiflər tərəfindən 8 finalçı müəyyənləşib. Finalçıların adları öncəki günlərdə açıqlanıb və finalçılar aşağıdakılar olublar:
Elay İsmayılov;
Xanbala Mahmudov;
Cavid Babayev;
Orxan Cuvarlı;
Bəşir Niftəliyev;
Şəhriyar Bəhmənov;
Səma Quliyeva;
Pərviz Əlyaroğlu.
Qalib və mükafatçıların adlarını isə Münsiflər Heyəti ötən günlərdə bəyan edib.
HƏVƏSLINDİRİCİ YERLƏR
Bəşir Niftəliyev,
Səma Quliyeva
3-CÜ YER
Xan Abdulla
2-Cİ YER
Orxan Cuvarlı
1-Cİ YER
Cavid Babayev
Mükafatlandırma mərasimi barədə əlavə məlumat veriləcək.
Oxucuların xahişi ilə yer tutmuş iştirakçıların yazılarının dərcini başa çatdırırıq. Bu gün sizə 1-ci yer tutmuş Cavid Babayevin “Üçnəfərlik motosikletlər” hekayəsini təqdim edirik. Qeyd edək ki, 8 finalçının hekayəsi dərc edilərkən ən çox oxunma sayını da məhz bu hekayə qazanmışdı.
CAVİD BABAYEV
Mən, Cavid Sərdar oğlu Babayev 1999-cu il mayın 7-də Gəncə şəhərində anadan olmuşam. 2006-cı ildə B.Cəfərov adına Kəlbəcər rayon 1 saylı orta məktəbin 1-ci sinfinə daxil olmuşam. 2016-cı ildə məktəbi bitirmiş və Azərbaycan Dövlət İqtisad Universitetinin Maliyyə və Mühasibatlıq fakultəsinə qəbul olmuşam.
2020-ci ildə təhsilimin magistr pilləsinə Bakı Mühəndislik Universitetinin İqtsadiyyat və İdarəetmə fakultəsində davam etmişəm.
2022-ci ildən etibarən Ali & Nino kitab mağazaları şəbəkəsində kitab məsləhətçisi olaraq çalışıram.
ÜÇ NƏFƏRLİK MOTOSİKLETLƏR
Sən demə, məşhur Benzlər ailəsinin uşağı olmurmuş.
Avtomobil sənayesinin pioneri Karl Benz ilk gördüyü andan etibarən Bertha Ringerə aşiq olur, onunla evlənir, lakin sonradan Berthanın heç vaxt dünyaya uşaq gətirə bilməyəcəyi gerçəyiylə üzləşir. Elə Bertha da bu gerçəklikdən evlilikdən sonra xəbər tutur və dərhal Karldan ayrılma qərarına gəlir. O, Karlı o qədər çox sevirmiş ki, onun sağlam, doğurğan bir qadınla ailə həyatı qurmasını və hələ evliliklərindən əvvəl Karlın həvəslə söhbət açıb dil boğaza qoymadan danışdığı “oğlan uşağı arzusu”nun reallaşmasını istəyirmiş. Bir axşam Karl əlində şərab şüşəsi, qoltuğunda qırmızı lentlə bağlanmış şokolad qutusuyla evə girib şad-şalayın işlərin necə əla irəlilədiyiylə bağlı sözə başlayanda Bertha ağlamaqdan özünü güclə saxlayır. O özünü Karlın bu böyük xoşbəxtlik şorbasının içinə düşmüş murdar bir milçək kimi hiss edir. Şam yeməyi boyu Karlın dilindən, gözündən sıçrayıb getdikcə ətrafı öz ağuşuna alan sevinc qığılcımlarının atəşinə tab gətirmir və ağlaya-ağlaya içini tökür. İş-güc əlindən arvadıyla doğru-düzgün vaxt keçirə bilməyən Karl o an bu qadının qəlbindəki gizli ağrılardan bu vaxtacan necə bixəbər qaldığının fərqinə varır. Həmin gecə, mətbəxdə yemək masası başında arvadını bərk-bərk qucaqlayıb üz-gözündən öpən Karl Benz özünə bir söz verir: söz verir ki, bundan sonra atacağı hər addım arvadının xoşbəxtliyinə xidmət edəcək.
İllər keçir və Benzlər işlərində uğur qazanırlar. Bildiyiniz kimi, Karl Benz işində uğurlu olmaqla qalmır, hətta adını tarixə “avtomobilin atası” olaraq yazdırmağı da bacarır. Həyatları maddi baxımdan qaydasına düşən Benzlər pillə-pillə bütün problemlərdən xilas olduqca uzun müddətdir mətbəxlərinin tavanından asılı qalan o səssiz boşluq daha çox gözə batmağa başlayır. Karl uşaq mövzusunu yenidən açmaq barəsində haqq sahibi olmadığını düşündüyündən həmişə söhbətin istiqamətini Berthanın müəyyənləşdirməsini gözləyir. Nəhayət Berthanın bir sualı hər şeyin başlanğıcı olur: “Niyə düzəltdiyin maşın 1 yox, 3 yox, 5 yox, məhz, 2 nəfərlikdir?” Yəqin, təxmin edə bilirsiniz, bu sual başqa hansı suallara açar ola bilər. Bertha bu açarı kilidə özü qəsdən salmışdı. Beləliklə bəzi qapılar açıldı və Benzlər övladlığa uşaq götürmək qərarına gəldilər. Qara saçlı, qara gözlü, qarayanız, iki yaşlı bir oğlan uşağı. Yox, üç yaşlı... yox, beş. İlahi o necə də tez böyüyür. Çox keçmədi, Karl Benz anladı ki, artıq onun həyatında iki nəfərlik şeylərə yer yoxdur. İki nəfərlik çarpayılar üç adam tuturmuş. Beşiklər balaca otaqları daraltmır, böyüdür. Hər şeyi üç bərabər hissəyə bölmək olar. Hər şeyi! Bəs velosipedləri necə? Onları da üç bərabər hissəyə bölmək olar? Karl Benz ilk dəfə “ata” deyə çağırılanda anlamışdı... Anlamışdı ki, olar. Kağız üstündə cızmaqara və budur, Berthanın velosipedinin artıq 3 təkəri var. Velosipedi Karl idarə edir, arxasında Bertha və möhkəm borularla yan hissəyə bərkidilmiş böyük təkər üstündəki oturacaqda qarayanız bir uşaq. Bu da son şəkil. Bilmirəm, Benzlər xoşbəxt oldu ya yox, amma deyə bilərəm ki, üç nəfərlik motosikletlər bax belə yarandı.
Bütün bunları mənə Deyşa danışmışdı. Deyşa qəhvəyi gur saçlı, geniş kürəkli, hündürboy, 29 yaşlı bir qız idi. Mən isə o vaxtlar 11 yaşlı cılız bir oğlan uşağıydım. Qara Qarayev metro stansiyası yaxınlığındakı beşmərtəbəli binalardan birində, beşinci mərtəbədə nənəmlə birlikdə yaşayırdım. Günüm məktəblə ev arasında nənəmin öyüdlərini dinləməklə keçirdi. Qarayevdə birlikdə vaxt keçirə biləcəyim cəmi bir dostum var idi. Adını bura yazmağın doğru olmayacağını düşünürəm, ona görə də, hələlik ona T deyək. Dərslərin əlindən çölə çıxmağa çox da imkan olmurdu, ancaq olan kimi T’ylə maşın yolunda top oynamağa gedərdik. Futbol stadionunu əvəz edə biləcək başqa bir yer yox idi. Maşın yolu Deyşanın qaldığı iyirmimərtəbəli binayla bizim binanı biri-birindən ayırır, qıvrılaraq məhəllələrdən keçir, metrostansiyaya qədər uzanırdı. Biz ta uşaqlıqdan burada məskən salmışdıq, ancaq bir dəfə də olsun Deyşa adlı birinə rast gəlməmişdik. Deyşanın bura nə vaxt gəldiyiylə bağlı heç kim heç nə demirdi. Sanki o, qəflətən yolun altından çıxıb qarşı binaya düşmüşdü. İndiyədək “Deyşa” deyə bir ad eşidən də olmamışdı, ona görə, onun hansı torpaqlardan gəldiyi də hamıya qaranlıq idi. Soruşacaqsınız ki, bəs niyə bütün bunları kimsə onun özündən soruşmurdu? Məsələ burasındadır ki, o, bir az, necə deyərlər, təhlükəli görünürdü. Məsələn, ətrafda ondan başqa tək yaşayan adam tanımırdıq. Hələ-hələ qadın olaraq tək yaşamaq bu məhəllələrə yad bir şey idi. Deyşa bütün qadınlardan iri, hətta kişilərin bəzilərindən də hündür və cüssəli görünürdü. Onun gözəl olduğuyla hamı, yəqin ki, razılaşardı, lakin zeytun dənəsi kimi qara gözləri insanların cəsarətini qırır, ona yaxınlaşmalarına əngəl olurdu. Kişilər kimi geyinərdi. Heç kim onu yubkada, donda, ya da adi ətəkli paltarda bir dəfə də olsun görməmişdi. Saçlarını mismara bənzər qəribə dəmirlərlə yığar, heç vaxt makiyaj etməz, əynində dəri kurtka, onunla dəst şalvar və qoltuğunda dəbilqəsi olardı. Hə, yanlış eşitmədiniz! Dəbilqə. Çünki, onun üç nəfərlik motosikleti vardı. O vaxtadək üç nəfərlik motosiklet görməmişdim və əminəm ki, bizim məhəllənin adamları da görməmişdi. Qarayev küçələrində yalnız iki təkərli kuryer motosikletlərinə rast gələ bilərdin.
Hər səhər Deyşanın motosikletinin səsi eşidilərdi. Məktəb avtobusuna çatmaq üçün səhərlər tezdən – saat 6-da oyanıb hazırlaşar, evdən çıxana yaxın o səsi eşidər və Deyşanın da yola düşdüyünü anlayardım. Məktəbdən qayıdıb eyvanımızda çay səfası sürərkən də çox keçməz, küçə başından motosikletin səsi gələr, Deyşa eyvanımızın qabağına çatarkən sağa burulub üzbəüz evlərin arasıyla 20 mərtəbəli binaya doğru irəliləyərdi. 13-cü mərtəbədə qaldığını bilirdim, çünki bu mərtəbənin eyvanında onu görmüşdüm. Nə qədər uzaqda olursa olsun, onu tanımamaq mümkün deyildi. Gecə gec saatlara qədər dərs oxuyardım və fasilələrdə hərdən eyvana çıxıb boş-boş qarşı binalara baxardım. Deyşanın mənzilinin işıqları həmişə yanılı olardı. O vaxtlar qaranlıqdan qorxduğu üçün işıqları açıq buraxdığını düşünərdim, amma sonra onun pəncərə qarşısından o yan-bu yana keçdiyini, arabir eyvana çıxdığını görəndə sadəcə yata bilmədiyini başa düşdüm. Lap işıqlar sönülü olsa da, pərdəyə yansıyan mavi şüadan televizorun açıq olduğunu anlamaq olurdu. Axı, necə belə gec yatıb tez oyana bilirdi? Hara gedirdi? İşləyirdi? Nə işləyirdi? Bunları da bilmirdim. Ən maraqlısı da bu idi ki, o niyə tək yaşadığı halda belə böyük, 3 nəfərlik bir motosikletə sahib idi?! Ona kiçik kuryer motosikleti və ya iki nəfərlik adi motosiklet bəs edərdi axı. Ağlıma da gəlməzdi ki, bir gün onun motosikletinə oturmaq və bu sualı ona şəxsən ünvanlamaq imkanım olacaq.
Dekabr ayının tam ortasında, soyuğun bıçaq kimi kəsdiyi günlərdən birində dərs çıxışı sonrası kəskin qarın ağrısı səbəbindən məktəb tualetində qıvrına-qıvrına qalmışdım. T də xəstələnmiş və dərsə gəlməmişdi. Bütün günümü və tualetdəki ağrılarımı təkbaşına yaşadıqdan sonra birtəhər özümü toplayıb həyətə çıxanda bizim xidmət avtobusunun artıq məktəbdən uzaqlaşdığını gördüm. Arxalarıyca nə qədər əl yelləyib çığır-bağır salsam da, fərqimə varmadılar. Məni yaddan çıxarmışdılar. Hələ davam edən ağrıyla əlim qarnımda dayanacağa sarı gedəndə düz yanımda tanış səsi eşitdim. Bu Deyşanın motosikleti idi.
Kaskanın altından səs eşidildi: “Gəl, mən səni aparım”. İlk dəfəydi, onu belə yaxından görürdüm. Dəbilqəsinin şüşəsində qəribə şəkildə buruşmuş əksimi görüb özümü toplamağa çalışdım. Əvvəlcə etiraz etdim, çünki, sözün düzü, deyəsən, mən də ondan bir qədər qorxurdum. İsrarla oturmağımı istədi. Nəhayət, çantamı kürəyimdən çıxarıb qucağıma aldım və yan oturacaqda büzüşdüm. Kəlmə kəsmədən bir xeyli yol getdik. Motorun səsi qulaq batırırdı. Qaranlıq otaqdaymışam kimi ətrafa diqqət kəsilmişdim. Açara keçirilən brelok gözümə sataşdı. Bu heyvanı biologiya kitabında görmüşdüm. Kuala. Ara küçələrdə kəskin dönüşlər etdikcə balaca kuala fiquru o yan-bu yana yellənirdi. Birdən Deyşa başını mənə sarı çevirdi. Özümü itirib gözlərimi tez yellənən brelokdan çəkdim və solumdan axıb gedən mağazalara baxmağa başladım.
– Nolub? Qarnın ağrıyır? – Deyşa qəfil soruşdu.
– Nə?
– Deyirəm qarnın ağrıyır?
– Hə, bir az.
Əlini oturacağımın yanına salıb kiçik bir termos çıxardı.
– Götür iç! Yəqin, soyuqlamısan.
Qapağı açanda zəncəfil qoxulu çayın ətri məni vurdu. Soyuqda buxarlanan çaydan içə-içə öz-özümə düşünürdüm: “Səsi təsəvvür etdiyim kimi kobud deyilmiş. Əksinə mehribandır.”
Yol boyu bir çox şeyin təsəvvür etdiyim kimi olmadığını başa düşdüm. Oğrun-oğrun ona baxır, xəyal dünyam və reallıq arasındakı fərqlərdən təəccüblənirdim. Axır, gəlib çatdıq. Məni binamızla üzbəüz marketin qarşısında düşürdü. Mən təşəkkür edib uzaqlaşmaq istəyərkən dedi:
– Yaxşıca dincəl! Anana deyərsən, sənə isti şorba hazırlayar. Yaxşı?
– Mənim anam yoxdur. Nənəmlə qalıram, – qeyri-ixtiyari bu kəlmələr ağzımdan töküldü.
Duruxdu, qaldığım binaya baxdı. Kaskanın altında hansı ifadənin gizli qaldığını bilmədim.
– Onda nənənə deyərsən, – dedi və motoru işə salıb ara küçələrdə gözdən itdi.
O axşam nə düz-əməlli yemək yeyə, nə də dərs oxuya bildim. Elə hey Deyşa haqqında düşünürdüm. Düzü, heç qarın ağrısını da hiss etmirdim. Özlüyümdə qərar verdim ki, bu haqda mütləq T ilə danışmalıyam. Belə də etdim.
Sabahısı olanları T-yə danışdım, lakin o mənə inanmadı. Deyşaya kiminsə yaxın düşə biləcəyini mümkünsüz sayırdı. Ona izah etməyə çalışdım ki, təsəvvürümüzdəkilər yalandır, ancaq T məni dinləmədi. Bircə yolum qalırdı. T-ni o motosikletə mindirmək. Nə olur olsun, bunu bacarmalıydım. Plan qurmağa başladım. Onun məktəb avtobusuna minməsinin qarşısını almalı, özümlə dayanacağa aparmalı və nəhayət, Deyşanın oradan keçməsini gözləməliydim.
Gün boyu T-yə tez-tez sudan, çaydan, bufetdən aldığım meyvə şirələrindən təklif etdim. Dərs çıxışında isə mənlə ayaqyoluna qədər gəlməsini istədim. Əlbəttə ki, o da içəri keçmə ehtiyacı duydu. Elə bu an barmaq uclarımda cəld içəridən çıxıb təmizlikçinin qapı yanındakı dolaba söykədiyi saplı süpürgəni T-nin qapı kilidinə bərkitdim. Ayağımla süpürgəyə dayaq oldum. Planımın geri qalanı öz axarıyla getdi. T-ni inandırmağa çalışdım ki, qapı öz-özünə kilidlənib və mən də guya açmağa kömək edirəm.
Təbii ki, biz çıxanda avtobus artıq yox idi. T mənlə dayanacağa getməyə məcbur oldu. Geriyə Deyşanın gəlməsinə ümid bağlamaq qalırdı. Hər şey gözlədiyimdən də tez baş verdi. Uzaqdan motosikletin gəldiyini görən kimi cəsarətimi toplayıb əlimi azca yuxarı qaldırdım, ancaq tez də endirdim. T nə etdiyimi anlamağa macal tapmamış motosiklet qarşımızda dayandı və Deyşa kaskanın şüşəsini qaldırıb muncuq kimi gözləriylə bizə baxdı.
– Bu dəfə ikiniz də avtobusu ötürmüsünüz? – soruşdu.
– Hə, – cavabladım.
Sonra olanları anlatmağıma ehtiyac belə yoxdur. T gözlədiyim kimi yan oturacaqda quruyub qalmışdı. Heyrətdən ağzını bıçaq açmırdı. Mən isə dediklərimin doğruluğunun isbatından zövq ala-ala Deyşanın arxasında oturub onun belindən yapışmışdım. Yol boyu özümü həm xoşbəxt, həm də bir qədər qəribə hiss edirdim. Deyşanın belini qucaqlamağımın nə mənaya gəldiyini anlamağa çalışırdım. Filmlərdəki oğlanlar kimi hiss edirdim özümü. Uşaq ağlımla, sanki Deyşanın mənim olduğuna qərar vermişdim. O vaxtlar bu hissin nə olduğunu anlaya bilməmişdim. O nişanlım, sevgilim, dostum, bacım, yoxsa anam idi? Bəlkə hamısı birdən? Bəlkə heç biri? “Əsas odur ki, xoşbəxtəm” deyə düşünüb bütün suallardan imtina etdim.
Ancaq xoşbəxtliyim çox uzun sürmədi. Növbəti gün T vacib bir məsələ ilə bağlı danışmaq istədiyini deyib məni bir küncə çəkdi.
– Anam o motosikletə mindiyimizi öyrənib, – dedi.
– Nə olsun ki?
– Dedi ki, bir də olmasın!
– Niyə?
–Çox bir şey demədi, sadəcə dedi ki, o yaxşı qız deyil. Onun yanında olmamalıyıq.
– Dəli olmusan? Soyuqda qarın ağrısından qıvrıla-qıvrıla küçələrdə qalanda məni evə aparan o oldu. Bəs dünən ikimiz də avtobusu ötürəndə bizə kim kömək etdi?
– Bilirəm. Bəs indi nə edək?
– Qulaq as, böyüklər hələ də elə bilirlər ki, Deyşa təhlükəli, pis bir adamdır. Biz onlara göstərməliyik ki, bu belə deyil. Əgər onun bizə necə kömək etdiyini hamı görsə, onda hər şeyi özləri başa düşəcəklər. Lap biz özümüz də onlarla söhbət edərik.
Həmin gün T ilə ətraflı söhbət edib axşam evə yenə Deyşayla qayıtmağa razı saldım. Bu dəfə Deyşayla aramdakı sədlərin qırıldığını, bağlarımızın gücləndiyini hiss edirdim. Onunla söhbət edib suallar verirdim. Motosiklet belində onu qucaqlamaq içimi güvən hissi ilə doldururdu. Əmin əllərdə idim və ən əsası, ilk dəfə idi ki, məni qoruyacaq, yanımda ola biləcək, problemlərimi bölüşüb birlikdə həll yolları yarada biləcəyim bir insana sahib olmağa başladığımı duymuşdum. O axşam Deyşaya üç nəfərlik motosikletlər barədə olan sualımı da verdim. O da Karl Benzlə bağlı həmin o hekayəni danışdı. Bəlkə də, hekayəni birbəbir mən yazdığım sözlərlə, mən yazdığım formada nəql etməmişdi, ancaq hər halda mövzu da, məqsəd də eyni idi.
Bir gün daha keçdi və hər şeyin necə daha bərbad bir hal aldığının fərqinə vardım. T döyülmüşdü.
– Anam dedi ki, bir də sözündən çıxsam, lap pis olacaq. – T tənəffüsdə başını aşağı salıb sulu gözlərlə olanları danışmağa başladı. – Dedi ki, hər şeyi gedib nənənə deyəcək!
– Nənəmə?
– Hə. Üstəlik, dedi ki, özü Deyşanın ağlını başına gətirəcək.
– Bu nə deməkdir?!
–Bilmirəm! Dedi ki, əgər sən də motosikletdən əl çəkməsən, bizi birlikdə oynamağa qoymayacaq.
– Axı, niyə?!
– Deyir, Deyşa yaxşı qız deyil. Siqaret çəkir, pivə içir, gecələr tək qalır. Deyir... deyir...
– Nə deyir?
T üzünü yana çevirib asta səslə deyəcəyi son sözləri də dedi:
– Deyir ki, o pozğundur!
– Pozğun?!
Qulaqlarıma inanmırdım. Bu deyilənlər doğru ola bilməzdi. Hər şey yalan idi, yalan!
T ilə dərs çıxışına qədər demək olar ki, kəlmə kəsmədik. Olanlar qarşısında deməyə sözümüz qalmamışdı. Çıxışda hamı avtobusa tərəf irəlilədi. T də hamıyla birgə. Mən yerimdən tərpənmədim. T geri çevrilib gəlmədiyimi gördü. Çarəsizcə gözlərimə baxdı. Baxışlarımızla sağollaşdıq.
Bu dəfə lap çox gözlədim, amma nəhayət küçə başından burulan motosikleti gördüm və sevincək ayağa qalxıb yola yaxınlaşdım. Deyşa kəskin tormozla düz qabağımda dayandı. Sonra kaskasını çıxardı. Saçları batan günəşdə parıldayır, balaca burnu qızarırdı. Ancaq nədənsə baxışlarını gözlərimdən yayındırırdı.
– Yenə avtobusu ötürmüsən?
– Yox, sadəcə sənlə getmək istədim.
Deyəsən bu cavabı gözləmirdi, çaşqınlığı gözlərindən bəlli oldu. Ətrafa boylandı, baxışları məktəbimin divarlarında gəzişdi. Sonra üzünü mənə tutdu:
– Qulaq as, əslində mən indi başqa yerə gedirəm. Bəlkə bu dəfə avtobusla gedəsən? Əgər üstündə pulun yoxdursa, mən verərəm.
– Yox, pulum var! Amma çox soyuqdur. Bayaqdan burdayam. Məni heç olmasa yaxın bir yerdə düşürə bilmərsən?
Deyşa iç çəkib o yan-bu yana baxdı.
– Həm də qarnım ağrıyır! – bunu yalan dedim.
– Yaxşı, otur getdik.
Sevincimin hüdudu yox idi. Yan oturacaq boş olsa da, Deyşanı qucaqlaya bilmək üçün arxa oturacaqda oturdum. O da heç nə demədi. Saçları daşda bitən güllər kimi kaskanın altından çıxıb üzümə toxunurdu. O an T-nin dediklərini düşündüm. İstədim Deyşaya bütün olanları söyləyib həqiqətləri öyrənim, ancaq demədim. Bir şeyi anlamışdım. Anlamışdım ki, mən artıq Deyşanı sevirəm. O lap, doğurdan da, siqaret çəkib içki içirsə belə, mən yenə onu sevirəm. Əlbəttə bunlar pis vərdişlərdir, ancaq əgər onu sevirəmsə və əgər bu içki, siqaret məsələləri həqiqətdirsə, onda mən özüm Deyşanın bu pis vərdişlərdən uzaq durmağına, onları tərgitməyinə kömək etməliyəm. Sevgimi göstərməliyəm. Qaldı ki, onun haqqında deyilən başqa nalayiq ifadələrə, bunların heç birinə inanmayacaqdım. Artıq Deyşanı tanıyırdım. Onun necə biri olduğunu ona uzaqdan baxıb yaxın durmayan, dalınca danışan ikiüzlülər yox, mən bilə bilərdim. Bir də ki, zamanla hər şeydən danışıb bir-birimizi daha yaxşı tanıyacaqdıq. Uşaq qəlbim mənə bunları dedikcə Deyşanı daha möhkəm qucaqladım, yanağımı kürəyinə qoydum. Ürək döyüntülərini hiss edirdim. Elə bil, qəlbi yerindən çıxacaqdı. Mənə elə gəldi ki, bədəni şam kimi titrəyir. Yoxsa külək məni aldadırdı?!
– Üşüyürsən? – ondan soruşdum.
– Yox, – boğuq səslə cavab verdi. – Üşümürəm.
Yanacaqdoldurma məntəqəsində saxladı. İkimizə də isti şorba aldı. Həm motosikletin, həm də özümüzün qarnını doyurduq və yenidən yola düşdük. Biz metrostansiyaya çatanda yağış yağmağa başlamışdı. Stansiya çıxışında saxladı.
– Yaxşı, hələlik, burdan o yana özün getməli olacaqsan.
Kaskanın şüşəsindən damcılar süzülürdü. Sağollaşdıq. Çantamı başıma tutub evə yüyürdüm.
Sonrasını yazmaq, nələrin baş verdiyini danışmaq mənim üçün hər nə qədər ağır olsa da, deməliyəm.
Evə gələn kimi nənəm məni o ki var döydü. Anasının T-yə dediyi şeylərin eynisini nənəm də mənə dedi. Nənəm qoca qadın idi, qarşı qoya bilərdim, lakin alınmadı. Uşaq ürəyim içinə düşdüyü vəlvələdən, iyrənclikdən titrəkləşib daha da cılızlaşdı. Sanki hər şey bir uşağın heç vaxt anlaya bilməyəcəyi, böyüklüyü və bulanıqlığı içində boğulacağı şeylərdən hörülmüşdü. İnsanları belə qəzəbli görməmişdim. Dünya artıq mən bilən dünya deyildi. Bütün sözlər mənim lüğətimdən kənarda dayanmışdı.
Ağlaya-ağlaya pəncərəmdən Deyşanın mənzilinə baxdım. İşıqları yanırdı. Yalan demişdi, başqa yerə yox, elə birbaşa evə getmişdi. Yavaş-yavaş böyüklərin real dünyasını anlayırdım. Yalan və gizlilik.
Növbəti gün müəllimlərimin ağzından çıxan heç nəyə qulaq vermir, T ilə danışmır, səssizcə son dərsin son zəngini gözləyirdim. Əslində nəyi gözlədiyimi özüm də başa düşmürdüm. Daha nə olacaqdı ki? Nə ola bilərdi?
Çıxış zəngi ürəyimi saldı. Sərxoş halda partamdan qalxdım. Dumanlı fikirlərlə küçəyə çıxdım. Sıraya girən uşaqlar bir-bir avtobusa minirdi. Hər kəsi özümdən qabağa buraxırdım. Bir müddət daha küçə başına baxdım. Çiskinli havada hər şey bulanıq idi. Qəfil bu bulanıqlıq içindən uzaqda dayanmış motosikleti gözlərim seçdi. Ürəyim çırpındı. Ancaq motosiklet yerindən tərpənmirdi. Gözlərimi çəkmədən dayanacağa doğru bir-iki addım atdım. Elə bu vaxt motosiklet hərəkətə gəldi, sürət götürdü, mənə doğru istiqamət aldı, sonra qəfil burulub sol küçəyə girdi və gözdən itdi. Siqnal səsi məni ayıltdı. Hamı yerini almışdı, bir mən qalmışdım. Avtobusa mindim. Yalnız ən arxa oturacaqlarda boş yer qalmışdı. Avtobusun qapısı bağlandı. Başımı aşağı salıb arxaya keçəcəkdim ki, sürücümüz Hikmət dayı məni çağırdı. Ona yaxınlaşdım. Alçaqdan dedi:
– İndicə qəşəng bir qız bunu mənə verdi və dedi ki, sənə çatdırım, – gülə-gülə ovcuma nəsə basıb əlimi bərk-bərk sıxdı. – Hə, indi keç, yerini al, gedək.
Uşaqların səs-küyü, gülüş dolu söhbətləri arasından keçib arxaya doğru irəliləyə-irəliləyə ovcumu açdım. Bu brelok idi. Kuala breloku. Yerimdə oturdum. Avtobus tərpəndi. Çevrilib arxa şüşədən son dəfə baxdım küçəyə. Çantamı çıxardım, yerimi rahatladım. Yanağımdan bir neçə damcı ovcuma – brelokun üstünə düşüb əridi. Avtobus sürət götürdü. Breloku çantamın zəncirbəndinə bərkitdim. Evə yollandıq.
Bu Deyşanı son görməyim idi. Uzaqdan da olsa. Onu bir daha görən olmadı. 13-cü mərtəbənin pəncərələri uzun müddət qaranlığa gömüldü. Deyşa hara getdi? Nə vaxt getdi? Heç kim bilmədi. Qeybdən gəldiyi kimi, birdən-birə qeybə də çəkildi.
Bu hadisələrin üstündən illər keçib, çox şey dəyişib. Artıq evliyəm və bir oğlum var. Nənəm torpaq altına, T isə Avropaya yollandı. Mən elə indi də Qarayev metrosu yaxınlığında yaşayıram. Oğlum özəl liseylərdən birində təhsil alır, həyat yoldaşım atçılıq mərkəzində çapar kimi yarışlara çıxır, mənsə vəkiləm. Qısası, həyatımdan narazı deyiləm. Uşaqlığımda baş verən bu hadisələri yazmaq ehtiyacı isə sonralar baş qaldırdı. Belə ki, mən uzun müddət sonra təsadüfən öyrəndim ki, üç nəfərlik motosikletlər heç də Deyşanın mənə danışdığı hekayədəki kimi yaranmayıbmış. Ümumiyyətlə, Karl Benzin bu məsələyə heç aidiyyatı yoxdur. Benzlər ilk avtomobili ortalığa çıxaranda artıq uşaqları da varmış. Özü də, doğmaca, nə az, nə çox, düz 5 uşaq. Üç nəfərlik motosiklet ideyası isə Jean Bertoux adında bir fransız ordu zabitinə məxsusdur. Belə başa düşdüm ki, bu motosikletlər elə ən çox müharibənin işinə yarayıb. Britaniyalılar pulemyotlarını qoymağa yer axtaranda görüblər ki, onu belə bir motosikletin yan oturacağına qoysalar, elə yollarını gedə-gedə istədikləri yerə rahatca atəş aça bilərlər.
Nəysə, bax belə. Üzülməyin, Karl Benzlə olan hekayənin çox şirin olduğunu mən də bilirəm, amma nə etmək olar?! Həqiqətlər şirin deyil. Düşünürəm, görəsən, Deyşa mənə həqiqəti olduğu kimi desə, nə olardı ki? Yoxsa, onun özünü də aldatmışdılar? Nə bilim. 11 yaşlı uşağa həqiqətləri olduğu kimi deməyin çətinliyi bir yana, doğruluğu da sual altındadır. Şirin bir yalanla uşaq qəlbini isitmək, onu bu yolla “yaxşı bir insana” çevirməyə çalışmaq...
Maşında orta güzgüdən arxada oturmuş oğluma baxıram. Onun dünyayla bağlarının vaxtından tez qırılmaması naminə neçə cür yalan danışmışam? Sağımda oturan arvadıma baxıram. Görəsən, o neçə şirin yalan sayıb mənim ovcuma?
Bu arada, öz maşınım daxil, bugünkü maşınların əksəriyyəti 4 nəfərlikdir. Mənim ailəmsə 3 nəfərlik.
Orta güzgüdən oğluma baxdığım kimi oğlumun yanındakı həmin o bir nəfərlik boşluğa da baxıram hərdən. Qoca Deyşanı orada xəyal edirəm. Saçları küləkdə uçuşur, burnunun ucu qızarır.
Bu qədər şeyi danışmışkən bir sirri də aşkara çıxarım artıq: nənəmi belə xatırlamağa çətinlik çəkdiyim bu yaşımda, olmayan anamı təsəvvür etməyə çalışarkən, gözlərimin qarşısında Deyşa dayanır.
Bir vaxtlar bel çantamda yırğalanan kuala isə indi maşınımın açarından yapışıb.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(26.01.2024)
Ramil Əhməd “Cümə günü Əbülfəzqızının 10 sualı ilə” layihəsində
Ülviyyə Əbülfəzqızı, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Bu dəfə " Cümə günü Əbülfəzqızının 10 sualı ilə" rubrikasının qonağı AYB-nin üzvü, Prezident təqaüdçüsü, İstanbul Universitetində "Yaradıcı Yazarlıq Təhsilinin Estetikası və Pedaqogikası" adlı doktorluq dissertasiyasına görə filologiya üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsinə layiq görülən, "Zaman tuneli", "Orxan Pamukun evində", "İki şəhərin yazıları", "Abşeron yarımadamı" kitablarının müəllifi Ramil Əhməddir.
1).Salam Ramil bəy, xoş gördük, vaxt itirmədən birinci sualımızı cavablamanızı istərdik.
Bir qadın gedir –
bətnində körpəsi,
kürəyində ayağını itirmiş əri.
O qədər sınıxıb ki,
bir sümükdür, bir dəri.
Bəlkə, qiyamətdir?
Yox, bu, qadın işi deyil!
İlahi bir komediya,
bəşəri faciədir,
şeytani bir sənətdir! (Ramil Əhməd)
Dəyərli Ramil bəy, güclü qadın obrazını necə təsəvvir edirsiniz, iradəsindən dönməyib məğrur şahı tədricən dəyişən Şirin kimi, vətənpərvər Janna Dark kimi, Kiri qan tuluğu ilə "mükafatlandıran" cəsarətli Tomris kimi, "Uncle Tom's Cabin" adlı kitabı ilə köləliyə qarşı mübarizəni cəmiyyətdə yayan güclü xanım Harriet Beecher Stowe kimi, yoxsa bütün mükəmməlliklərdən pay alan xanım kimi?
R.Əhməd: Mükəmməllik illuziyadır. Güc nisbidir. Müharibə haqqında olan bu şeirdə, qadın güclü olmaq istəmir, güclü olmaqdan başqa çarəsi qalmır sadəcə. İkisi arasında fərq çoxdur.
2) Ramil bəy, yazar olmağın ilkin şərti nədir, bu şərtləri yazarlar necə qarşılayırlar?
R.Əhməd: İlkin şərt yazmaqdır.
3)Sevginin üç zamanı var:
darıxmaq, ayrılmaq və unutmaq.
Əslində,
özümüzü tanımaq üçün sevirik –
necə sevdiyimizi, necə darıxdığımızı,
necə ayrıldığımızı, necə unutduğumuzu bilmək üçün... ( Ramil Əhməd)
" Məhəbbətin gəlişi ilə qəlbdə xoşbəxtlik hissi, müqəddəs bir duyğu baş qaldırır." (Gi de Mopassan)
Ramil bəy, bəs məhəbbət qəlbi tərk edərkən özü ilə nə aparır?
R.Əhməd: sevginin qəlbi tərk etdiyini düşünmürəm, gedənlər sevdiklərimiz ola bilər sadəcə.
4)Məni elə sevəsən ki, sevilməkdən yorulam.
Doğmanın, yadın,
hamının əvəzinə sevəsən...
Elə sev ki,
sevilib qurtarım – yox olum...
Elə sevgi ki qədərini kimsə bilməsin. Metrlə, kiloyla, dünyayla, həyatla,
çarəylə, bəlayla ölçüyə gəlməsin...
Elə sev ki,
sevilib qurtarım – yox olum....
Başqa bir qadına heç nə qalmasın məndən.( Ramil Əhməd)
Ramil bəy, evlilikdə xəyanətə səbəb olan bir çox faktorlar var, Sizcə, xəyanətin əsas səbəbi nədir, qadının çirkin olması, yoxsa, şeirinizin son bəndindən təqribən anladığım kişinin qadın tərəfindən "natamam" sevilməsi?
R. Əhməd: Şeirlərim belə məişətvari müzakirəyə bağlıdır. Aydındır ki, bunun üzərinə şərh də olmaz.
5) Ramil bəy, yazar "İlham pərisini" gözləsin, yoxsa, onu yaratsın?
R. Əhməd: Yaradıcılıq mərhəm bir şeydir. Kim necə istsə elə də edə bilər.
6) Ən gerçək portret dahilərin yazılarında üzə çıxır. Onlar heç kimin görmədiklərini üzə çıxara bilirlər. (Əbu Turxan)
Bu fikrə Ramil Əhmədin münasibəti necə olardı?
R. Əhməd: Bu sitatı konteksdə görmək lazımdır.
7)Səndən məcburi köçkün bədənimi harada gizlədim,
Vətənim mənim?
Harada yoxa çıxsın bu canım ki
qurtulum bir kimsə olmaqdan?
Mən bu dünyada heç kim olmaq istəyirəm,
Bircə sənin nəyin olum, bilmirəm...
Ayaqlarımın gücü yox,
söykənmişəm səsinə...
Uzun gecələr
həsrətindən çəkilmir,
Söykənmişəm səsinə,
Səsinin dəydiyi sözləri bir-bir öpmək istəyir könlüm.
O sözləri söz edən hərfləri bir-bir bağrıma basmaq,
Hər kiçik zərrə qədəriylə sevmək səni. ( Ramil Əhməd)
Ayrılığın nə olduğunu bilmək istəyirsən? Bil ki, ayrılıq aşiqlərin yoludur. Balıq olanın canı dənizdir. Buna görə də dənizdən ayrı düşən balıq daim dənizin həsrətin çəkər.. (Cəlaləddin Rumi)
Əziz Ramil bəy, həsrət yükü çiyinləri yerə çökdürməyi başarırmı?
R. Əhməd: Şeirdəki həsrətin iki istiqaməti var. Bir dünyəvi olana, bəndəyə olan həsrət, bir də yaradana. Bu çoxlu mənaları şair şeirində yazıb, sonra isə onu şərh edə bilməz. Şair mənanı yaradan adamdır. Şərhi başqaları verir.
8) Ramil Əhməd hansı gənc yazarları bəyənir, adlarını çəkə bilərsinizmi, əgər mümkündürsə?
R. Əhməd: Modern Azərbaycan ədəbiyyatında çox istedadlı, intellektual imzalar var. Danışmağa başlasaq, uzun siyahı alınar.
9) Dəyərli Ramil bəy, Orxan Pamuk ismi Sizə nəyi xatırladır?
R. Əhməd: Şəxsi olaraq, həyatımın bir ilini, 23-24 yaşımı xatırladır. Magistr dissertasiyam onunla bağlı olduğu üçün bir il fasiləsiz olaraq onun yaradıcılığı ilə məşğul olmuşam. Ümumi olaraq isə ustad bir yazıçının necə olması gərəkdiyini xatırladır.
10) .... O, dərin yuxuda idi, sanki okeanın dibində yatırmış kimi.
Gözləri isə açıq idi, gözü açıq insan yatarmı?
- Yox- yox, o oyaq imiş. Bəs nə idi onu, oyaq ikən, bir nöqtənin dərinliyinə atıb boğulmağa vadar edən?!
Ramil bəy, bu cümlələrin davamını bir neçə cümlə ilə davam etmənizi xahiş etsəm, yerinə yetirərsinizmi?
R.Əhməd: Təklif üçün təşəkkür, ancaq xahişinizi qəbul etməyim mümkün görünmür.
-Ramil bəy, ömrünüzdən rubrikamıza pay etdiyiniz üçün Sizə minnətdarıq, Sizə bol- bol uğurlar arzulayırıq.
Sonda ənənəvi sualımızı Sizə ünvanlayıram: ən çox hansı sualımızı bəyəndiniz?
R.Əhməd: Ən yaxşı suallar sitat gətirilən şeirlərin içində gizliydi. Orada sual da var, cavab da. Mənimsə qətiyyən şərh etmək fikrim yoxdur. Əgər etmək istəsəydim, onda o şeirləri niyə yazmışdım?!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(26.01.2024)
Sumqayıtda Gülnarə Cəmaləddinlə görüş keçiriləcək
Sabah - yanvarın 27-də saat 12.00-da Sumqayıt şəhərinin Səməd Vurğun adına Mərkəzi kitabxanasında maraqlı bir görüş təşkil olunacaq.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalına Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin Sumqayıt bölməsindən daxil olan məlumata görə, bölmənin sədri, şairə Gülnarə Cəmaləddinlə oxucuları görüşəcəklər.
O nə Misri idi oynadın, qadın,
Yandı ürəyimin başı, göynədi.
Yer qaçdı ayağım altından, qadın.
Bu yurdun torpağı, daşı göynədi.
İllərdi bu yurdun qızı, gəlini,
Cəngi havasına oynayır, qadın.
Sənin çəkdiyini nə bilsin naşı,
Qanın niyə coşub, qaynayır, qadın?!
Oyna, Misri deyən dilinə qurban,
Bircə qatlanmasın dizlərin, qadın.
Bax belə ,başını dik tut, əyilmə,
Qoyma yaşla dolsun gözlərin, qadın.
Misri havasına qolun götürüb
Şəhid balasını ağlayan qadın.
Yerlərə, göylərə meydan oxuyub
Dərdiylə dünyanı dağlayan qadın.
Sağ ol, sınmaz yerim, fəxrim, qürurum,
Tarixi tarixə bağlayan qadın.
Qaldırıb bayraq tək Ana adını
Daim ucalarda saxlayan qadın!
Şəhid analarına həsr edilən bu şeir onun qələminin məhsuludur. Şeirləri maraqla oxunur, bəyənilir, paylaşılır.
Arzu edənlər görüşdə iştirak edə bilərlər.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(26.01.2024)
Sabah Qazax teatrında növbəti premyera olacaq
Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Azərbaycan öz kökünə bağlı bir məmləkətdir, bu səbəbdən də, ulu mədəniyyətimiz daim inkişafda, özünütəkmildədir. Bu gün ölkəmizdə əyalət teatrlarının yaşaması, funksionallığı onu deməyə əsas verir ki, zəngin ənənəsi olan Azərbaycan teatrı dəbdən düşmür, həm insanlarımızın asudə vaxtının təşkilində, həm də onların mədəni səviyyə plankasının yüksəkdə qalmasına xidmət edir.
Bu gün sizə ən Qərb teatrımız olan Qazax Dövlət Dram Teatrı barədə söz açmaq istəyirəm, belə ki, teatr türkiyəli dramaturq Tuncər Cücənoğlunun “Dosya” əsəri əsasında hazırlanan eyniadlı tamaşasının premyerasına hazırlaşır. Premyera sabah - yanvarın 27-də baş tutacaq.
“Dosya” tamaşası barədə danışacağam, öncəliklə istərdim sizlərə teatr barədə məlumat verim.
Qazaxda ilk dəfə 1938-ci ildə kolxoz-sovxoz teatrı yaradılıb, 1943-cü ildə bu teatr dram teatrına çevrilib və ona Səməd Vurğunun adı verilib. Dövlət Dram teatrı kimi 1949-cu ilə kimi fəaliyyət göstərib. O dövrdə teatrın repertuarında əsasən Azərbaycan və dünya klassiklərinin əsərləri, həmçinin müasir ədəbiyyat nümunələri yer alırdı. Teatrda çox məşhur isimlər - Gürcüsatan Respublikasının Xalq artisti İbrahim İsfahanlı, Azərbaycan Respublikasının Xalq artisti Muxtar Avşarov, Solmaz Orlinskaya, Barat Şəkinskaya, əməkdar artistlər Əliheydər Həsənzadə, Rüsxarə Ağayeva, rejissor Məcid Zeynalov və başqaları fəaliyyət göstərmişdir.
1949-cu ildə Mərkəzi Komitə əyalət teatrlarının qeyri-rentabelliyini nəzərə alaraq Qazax Dram Teatrının fəaliyyətinə xitam verib. Əslində isə bu antihimanist addım sırf antiAzərbaycan addım idi, çünki cəmi 15 kilometr məsafədə Ermənistanın əyalət teatrı - İcevan Teatrı fəaliyyətini davam etsirməkdəydi.
11 il fəaliyyətsiz qaldıqdan sonra Qazax teatrı 1960-cı ildən Xalq teatrı kimi fəaliyyətini davam etdirdi, 1988-ci ildən isə yenidən Dövlət Dram teatrı statusunda fəaliyyətə başladı, Xalq şairi Bəxtiyar Vahabzadənin “Dar ağacı” tarixi faciəsi ilə ilk tamaşasını göstərdi.
Teatr müxtəlif illərdə Gürcüstan Respublikasının azərbaycanlılar yaşayan rayonlarında qastrol səfərlərində oldu. 90-cı illərin əvvəlində atəşkəsdən əvvəl Qarabağ bölgəsində-Ağdərə və Tərtər rayonlarında əsgərlər qarşısında çıxış etdi.
Bu illər ərzində teatrda 70-dən artıq əsərə quruluş verilmiş, teatr respublikada keçirilən festivallarda dəfələrlə iştirak etmişdir. Müxtəlif illərdə teatrda Respublikanın Xalq artistləri Zülfiqar Abbasov, Tariyel Qasımov, Rafiq Əliyev, Vaqif Şərifov, əməkdar artistlər Vidadi Əliyev, Münəvvər Əliyeva fəaliyyət göstərmişdir. Teatr rus, alman, bolqar, türk, tacik dramaturgiyasına müntəzəm müraciət edib, klassik və müasir Azərbaycan dramaturgiyası isə teatrın repertuarının əsasını təşkil edir.
Teatr Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin və Teatr Xadimləri İttifaqının keçirdiyi müxtəlif teatr festivallarının iştirakçısı olub.
Teatrın direktoru Saqif Sarı oğlu İskəndərov, baş rejissoru Musa Eyyub oğlu Eyyubovdur.
Və indi də növbəti premyeraya - “Dosya”ya qayıdaq.
Səhnə əsərinin quruluşçu rejissoru Əməkdar artist Xəzər Gəncəli, quruluşçu rəssamı Aysan Məmmədovadır.
Rolları Əməkdar artist Hacı Hacıyev, aktyorlar Sərdar Rüstəm, Xanım Məmmədova, Aytac Cəfərova, Məlahət Vəliyeva, Zəmanə Dərviş, Yusif Qoca, Nəsimi Aşpazov, Xaqan Qurbanov və Aydın Orucov, Məmməd Hacəliyev ifa edəcəklər.
Teatrda cari ilin repertuar planından kənar uşaqlar üçün İsgəndər Coşqunun “Ana laylası” pyesi əsasında eyniadlı tamaşa da hazırlanır. Quruluşçu rejissoru Vüsal Məmmədov olan səhnə işi fevralın sonunda balaca tamaşaçıların ixtiyarına veriləcək.
Qazax Dövlət Dram Teatrı cari sənət mövsümü üçün plan üzrə 4 əsəri repertuarına daxil edib. Bunlar aşağıdakılardır:
Əli Əmirlinin “Onun iki qabırğası” komediyası. Tamaşaya teatrın baş rejissoru Əməkdar artist Musa Eyyubov quruluş verəcək.
Həmçinin Braziliya yazıçı-dramaturq Gilyerme Fiqeyredunun “Ezop”, türkiyəli dramaturq Turqut Özakmanın “Adət” əsərləri Əməkdar artist Xəzər Gəncəlinin, gənc yazıçı Jalə İsmayılın “Ametis bəy və Apetit xanım” əsəri Qazaxa dəvət olunacaq Füzuli Dövlət Dram Teatrının rejissoru Nicat Mirzənin quruluşunda hazırlanacaq.
Uğurlar, elm, söz və sənət məskəni olan ulu Qazaxın teatrı!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(26.01.2024)
“Yalan dediyinə görə səni bağışlayarlar, həqiqətə görə isə heç vaxt” - Hümbət Həsənoğludan 10 aforizm
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı statusman Hümbət Həsənoğludan növbəti 10 aforizm təqdim edir.
1.Təklik yaxşı şeydir, əgər bu haqda sonradan bölüşməyə insanın varsa.
2.Arzuları kişinin cibinə uyğun olan qadın sonda xoşbəxt olur.
3.Ehtiyatla söz verənə cəsarətlə inan.
4.Müasir insanın həyatı interneti qoyub görüşə bildiyi insanların sayı ilə ölçülür.
5.Başqa başlarla məsləhətləş, amma öz başının da olduğunu unutma.
6.Macəra dolu həyat istəyirsənsə, insanlara etibar et.
7.İşləyən saatın sənin də işləməli olduğuna işarədir.
8.İnsan tərifi dilucu, söyüşü ürəkdən deyər.
9.Yalan dediyinə görə səni bağışlayarlar, həqiqətə görə isə heç vaxt.
10.Səni yaxınlarına bağlayan ipləri uzun eləsən, qırılmaq ehtimalı azalar.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(26.01.2024)
Məhərrəm Əhmədov təltif olundu
Səbinə Yusif, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Bir xəbər hamımızı sevindirdi. Ötən gün 70 illik yubileyini qeyd etdiyimiz Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Administrasiyasının Humanitar siyasət, diaspor, multikulturalizm və dini məsələlər şöbəsinin müdir müavini, Azərbaycan Respublikasının 2-ci dərəcə dövlət müşaviri, Əməkdar dövlət qulluqçusu Məhərrəm Camal oğlu Əhmədov Azərbaycan Respublikasında dövlət qulluğunda uzunmüddətli səmərəli fəaliyyətinə görə Prezident İlham Əliyevin imzaladığı sərəncama əsasən 2-ci dərəcəli “Vətənə xidmətə görə” ordeni ilə təltif edildi.
Məhərrəm Camal oğlu Əhmədov 1954-cü il yanvarın 25-də Bakı şəhərində ziyalı ailəsində anadan olub. 1971–1977-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Universitetinin (indiki Bakı Dövlət Universiteti) Şərqşünaslıq fakültəsinin ərəb filologiyası bölməsində təhsil alıb. 1975–1976-cı illərdə Misir Ərəb Respublikasında tərcüməçi kimi xidməti ezamiyyətdə olub. 1977–1978-ci illər Azərbaycan Kitabsevərlər Cəmiyyətində təlimatçı vəzifəsində işləyib. 1978–1994-cü illərdə Azərbaycan Elmlər Akademiyasının Nəsimi adına Dilçilik İnstitutunun Nitq mədəniyyəti və Azərbaycan dilinin tarixi şöbələrində baş laborant, kiçik elmi işçi, elmi işçi, böyük elmi işçi vəzifələrində çalışıb. 1994–1997-ci illər Məhəmməd Füzulinin 500 illik və "Kitabi Dədə Qorqudun" 1300 illik yubileyi üzrə Dövlət Komissiyalarının işçi qruplarının rəhbəri olub.
1997–2005-ci illərdə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İcra Aparatının Humanitar siyasət şöbəsində məsləhətçi, böyük məsləhətçi vəzifələrində çalışıb. 2005-ci ildə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İcra Aparatının Humanitar siyasət şöbəsinin müdir müavini vəzifəsinə təyin olunub. Hal-hazırda Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Administrasiyasının Humanitar siyasət, diaspor, multikulturalizm və dini məsələlər şöbəsinin müdir müavini vəzifəsində çalışır. 2012-ci ildə Cənubi Koreyanın Yeosu şəhərində keçirilən Expo 2012-də (Expo 2012 Yeosu Korea) Azərbaycan nümayəndə heyətinə rəhbərlik edib.
1990-cı ildə "Azərbaycan dilində birinci tərəfi ərəb mənşəli sabit feli birləşmələr (XIII–XVIII əsrlər yazılı abidələri əsasında)" mövzusunda namizədlik dissertasiyası müdafiə edərək filologiya elmləri namizədi (Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru) alimlik dərəcəsi alıb. Dilçiliyin müxtəlif sahələrinə dair 30-dan çox məqalə və tezisi çap olunub. Bir danışıq kitabçası və iki lüğətin həmmüəllifidir. Bir çox respublika və beynəlxalq əhəmiyyətli simpozium və konfranslarda iştirak edib.
Müxtəlif illərdə Bakı Dövlət Universiteti, Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universiteti, Azərbaycan Dillər Universiteti, Bakı İslam Universiteti və Qərb Universitetində Azərbaycan və ərəb dilləri fənnindən dərs deyib.
Rus və ərəb dillərini (sərbəst), ingilis və fars dillərini (lüğətlə) bilir.
Məhərrəm Əhmədov müxtəlif illərdə 3-cü dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni, "Dövlət qulluğunda fərqlənməyə görə" və "Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi (1918–2018)" yubiley medalları, "Əməkdar dövlət qulluqçusu" fəxri adları ilə təltif olunmuşdur. Bu da 2-ci dərəcəli “Vətənə xidmətə görə” ordeni!
Məhərrəm müəllim həm də “Qazax" Xeyriyyə İctimai Birliyinin üzvüdür. “Qazax" Xeyriyyə İctimai Birliyi İdarə heyətinin sədri, professor İlham Pirməmmədov, İctimai Birliyin üzvləri, o cümlədən Qazax mahalının ziyalıları Məhərrəm Əhmədovun Azərbaycan Respublikasında dövlət qulluğunda uzunmüddətli səmərəli fəaliyyətini yüksək qiymətləndirdiyinə görə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevə minnətdarlıqlarını bildirir, müstəqil Azərbaycanın parlaq gələcəyi naminə bütün işlərində ona uğurlar arzulayırlar.
İlham Pirməmmədov, İctimai Birliyin üzvləri, o cümlədən Qazax mahalının ziyalıları Məhərrəm Əhmədovu 2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni ilə təltif olunması münasibətilə təbrik edir, ona uzun ömür, can sağlığı, gələcək fəaliyyətində yeni-yeni uğurlar arzulayırlar.
Qarşıda isə hələ görüləcək çox işlər var. Yorulmayasınız və missiyanızı bundan sonra da şərəflə yerinə yetirəsiniz, dəyərli Məhərrəm müəllim!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(26.01.2024)
FATMA XANIMIN 102 YAŞI - Bəs bizimkilər harda qaldı?
Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Kim ki yüz il yaşamasa, günah onun özündədir. Bunu babalarımız deyiblər. O vaxt bu ifadə çox aktual idi, indisə yüz il yaşamaq demək olar, mümkünsüzdür. 1-2 nəfər taparsan, ya tapmazsan. Amma 100 illik yubileyini keçirmiş bir nəfər var.
Ötən gün Azərbaycan Respublikası Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatının sədri, İkinci Dünya müharibəsi veteranı, Prezident təqaüdçüsü Fatma Səttarova 102 yaşını qeyd etdi.
O, Azərbaycanda İkinci Dünya müharibəsinin olsun ki, sonuncu sağ iştirakçısıdır. Fotodakı da odur, 1922-ci il təvəllüdlü Fatma Səttarova.
O, ön cəbhədə vuruşub, Leninqradın azad edilməsində fəal iştirak edib.
Dünən Rusiya İnformasiya-Mədəniyyət Mərkəzinin yaydığı məlumatdan bəlli oldu ki, Bakıdakı Rus evinin rəhbəri İrek Zinnurovun başçılıq etdiyi nümayəndə heyəti Fatma Səttarovanı doğum günü münasibətilə təbrik ediblər və sovet qoşunları tərəfindən Leninqradın faşist blokadasından tam azad edilməsinin 80-ci ildönümü ərəfəsində ona çiçək dəstələri və xatirə hədiyyələri təqdim ediblər.
Görüş əsnasında Fatma Səttarova qonaqlara rəhbərlik etdiyi təşkilatın fəaliyyəti barədə məlumat verib, Rusiya Federasiyasının Prezidenti Vladimir Putinin ona hədiyyə etdiyi qol saatını göstərib.
Bu yerdə məndə bir sual yaranır. Bəs bizim Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiə Nazirliyindən, yaxud, Ailə, Qadın, Uşaq məsələləri üzrə Dövlət Komitəsindən kimsə gəlib Fatma xanımı təbrik edibmi? Etsəydi, səsi çıxardı məncə.
Bəs niyə?
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(26.01.2024)
Musiqili Teatr fevral repertuarını açırladı
Azərbaycan Dövlət Musiqili Teatrı fevraldakı repertuarını açıqlaylb. Teatr maraqlı səhnə əsərləri ilə tamaşaçıların qarşısına çıxacaq. Həmişə olduğu kimi, bu dəfə də tamaşaçılar razı qalacaqlar.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı teatrın fevral repertuarını təqdim edir.
2 fevral- “Amerikalı kürəkən”
3 fevral- “Bir dayan, canavar!”, “Beş manatlıq gəlin”
4 fevral- “Dəcəl çəpişlər”, “Nəğməmə inan”
9 fevral- “Silva”
10 fevral- “Qırmızı papaq”, “Utancaq qız”, “Mən dəyərəm min cavana”
11 fevral- “Yağış göbələyinin macərası”, “Qızıl toy”
16 fevral- “O olmasın, bu olsun”
17 fevral- “Qoğalın macərası”, “Baladadaşın toy hamamı”
18 fevral- “Buratino”, “Paris Notr-Dama ithaf”
23 fevral- “Ər və arvad”
24 fevral- “Meşə çaqqalsız olmaz”, “Leyli və Məcnun”
25 fevral- “Məchul pilləkan”, “Bir nəfəs qədər”
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(26.01.2024)
Fazil Mustafa: “Azərbaycan-Özbəkistan ədəbi-mədəni əlaqələri: dünən, bugün, sabah…”
Milli Məclisinin Mədəniyyət Komitəsinin sədri Fazil Mustafa ölkəmizdə keçirilən Özbəkistan Ədəbiyyatı-Mədəniyyəti Günlərinin iştirakçılarına müraciət ünvanlaylb. “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı həmin müraciət mətnini diqqətinizə çatdırır:
Azərbaycan-Özbəkistan ədəbi-mədəni əlaqələri zəngin ənənələrə, gözəl bugünə və ümidverici sabaha malikdir. Əlbəttə, biz qardaş xalqlarıq, deməli, ədəbiyyatımız-mədəniyyətimiz də qardaşdır, ortaq dəyərlərimiz, ortaq abidələrimiz vardır. Türküstan-Qafqaz-Anadolu axınları tariximizdə özünəməxsus yerə sahibdir. Biz burada Qafqaz yerinə Azərbaycan desək, yanlış olmaz; çün zaman-zaman Xəzərin dörd səmtində türklərin söz yiyəsi olduğu dönəmlərdə, dənizin günbatar, habelə güney səmtlərində əsasən Azərbaycan dövlətləri hökm edib. Belə olunca, Türküstan-Anadolu, ümumən Gündoğar-Günbatar axınlarında Azərbaycan qatı, Azərbaycan qatqısı olmazsa olmazdı.
Nə Özbəkistan, nə də Azərbaycan bu axımlarda yalnız güzargah deyildi, yaradıcı münasibəti, tarixi töhfələri ilə iştirak edir, bir çox hallarda mədəni proseslərə qaynaq, ocaq - başlanğıc olurdu. Doğrudur, indiki Azərbaycan və Özbəkistan əraziləri qədimlərdə başqa adlarla tanınır, bilinirdi lakin xalq, mədəni irs, mədəniyyət iqlimi əsasən eyniydi. Bax, o dönəmlərdə qardaş xalqlar bir daha qaynayıb-qarışıb, hərbi axınlar, fəthlər kainatın ruhuyla mədəniyyət axınlarına dönüşüb… Və zaman-zaman axınların geriyədönüş məqamları da olub; bu məqamlarda Təbrizli, ümumən Azərbaycanlı yaradıcı insanlar, memarlar, nəqqaşlar, xalçaçılar və b. Türküstana getmiş olmalı ki, Səmərqənddə, Buxarada onların adı, sənəti bu gün də məhəbbətlə vurğulanmaqdadır…
Tarixə sayğılarımızı söylərkən ən çox bu günə - müstəqillik dönəmi bağlarımıza diqqət, vurğu etməyi daga doğru sayırıq. Çünki tarix istinad yeri ola bilər amma tarixdə xumarlanmaq yox, ondan güc almalıyıq və güc aldığımızı bugünkü sənət hadisələri ilə sübut etməliyik.
Nizami-Nəvai-Füzuli… sənət keçidləri, təsirləri akademik araşdırmalara mövzu olub, olacaq da; bəs bu gün nə kimi keçidlər, təsirlənmələr mövcuddur, gələcəyə nələrlə, kimlərlə və necə gedirik? - Bax, bu sual bizi səfərbər etməli, daha sistemli çalışmalara sövq etməlidir.
Çox şadıq ki, Daşkənddəki Heydər Əliyev adına Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzi bilavasitə, eləcə də, hər iki ölkənin Mədəniyyət nazirlikləri, parlamentlərimizin mədəniyyət komitələri, ictimai birliklərimiz, Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyi, “Kitab dünyası” qəzeti, Yazıçılar birliklərimiz, digər bir sıra qurum-quruluşlarımız, bir çox aydınlarımız… xeyli iş görüb, görür və onlar daha yeni çalışmalar əzmindədir.
Qardaş Özbəkistan Prezidentinin Sərəncamı əsasında 100 cildlik “Türk xalqları ədəbiyyatı” antologiyasının nəşri, o nəşrdə Azərbaycan klassiklərinə, çağdaşlarına geniş yer ayrılması minnətdarlıqla vurğulamaq istədiyim hadisələrdəndir.
Qardaş ölkənin Azərbaycanın Ermənistan işğalından azad edilmiş Füzuli şəhərində Mirzə Uluqbəy adına məktəb tikməsi də yalnız təhsil hadisəsi olmaqla qalmayıb, sözün böyük mənasında, xeyirxahllq, qardaşlıq mədəniyyətinin təntənəsidir.
Milli Məclisin Mədəniyyət Komitəsinin keçmiş sədri, rəhmətlik Qənirə xanım Paşayevanın unikal “Addım-addım Özbəkistan” kitabını da bir vəfa borcu olaraq bu yazıda xatırlamalıyam. Qənirə xanımın ümumən Azərbaycan-Özbəkistan ədəbi-mədəni əlaqələri sahəsindəki xidmətləri unudulmazdır. Ruhu şad olsun!
Bizlər əlaqələrimizi əməkdaşlığa çevrildikcə, dərinləşdirdikcə və yeni üfüqlər qazandıqca, gələcək nəsillərə örnək yollar açılır, əcdadımızın da ruhu şad olur.
Mən Azərbaycanda Özbəkistan Ədəbiyyat-Mədəniyyət Günləri keçirilməsini yuxarıda qeyd etdiklərimiz fonunda ciddi, sanballı hadisə sayıram. Özbəkistanda (Milli Məclisin Mədəniyyət Komitəsinin yaxından iştirakı, dəstəyi ilə) Azərbaycan Ədəbiyyat-Mədəniyyət Günləri bir neçə dəfə keçirilib və çox şadıq ki, artıq qarşılıqlı olaraq belə günlərin, həftələrin keçirilməsi intensivləşir.
Sovet dönəmində Azərbaycanda Özbəkistan, Özbəkistanda Azərbaycan Mədəniyyət dekadaları böyük anşlaqla keçərdi - biz sovetlərin həsrətini çəkmirik lakin müstəqillik dönəmində daha yaxşı tədbirlər təşkil etməyin zəruriliyini də vurğulayırıq.
İnanıram ki, yeni təqvim ilinin ilk ayında keçirilən Özbəkistan Ədəbiyyatı-Mədəniyyəti Günləri unudulmaz olacaq və bütün ilə sirayət edəcəkdir.
Əziz özbək qardaş-bacılarımız,
hörmətli ictimai və sənət xadimləri, mədəniyyət işçiləri, Azərbaycana xoş gəlib-səfa gətirmisiniz!
Hər birinizə yeni sənət uğurları diləyirəm!
İnanıram ki, sizin gəlişiniz, çıxışlarınız yeni əməkdaşlıqlara vəsilə olacaqdlr.
Uğurlar!
Dərin hörmətlə:
Dr. Fazil MUSTAFA
Azərbaycan Respublikası
Milli Məclisinin Mədəniyyət Komitəsinin sədri
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(25.01.2024)