GƏLİN BİR  DAHA XATIRLAYAQ

Ölkənin əsas musiqi hadisələri sırasında yer alan “Muğam aləmi” VI Beynəlxalq Musiqi Festivalı iyunun 18-dən 25-dək davam etdi. Musiqi Festivalı Heydər Əliyev Fondu və Mədəniyyət Nazirliyinin təşkilatçılığı, Elm və Təhsil Nazirliyinin, Azərbaycan Milli Konservatoriyasının dəstəyi ilə keçirilirdi. Festivalda Azərbaycanla yanaşı, Misir, Özbəkistan, Tacikistan, İordaniya, İran, Hindistan, Əfqanıstan, Pakistan və hətta Yunanıstandan gəlmiş muğam ifaçıları mükafalar uğrunda yarışırdılar. 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, festivalda ölkəmizi aprelin 24-27-də keçirilmiş Milli Muğam Müsabiqəsinin qalibləri təmsil edirdi. Festival çərçivəsində Bakı, Ağcabədi və Şuşa şəhərlərində müxtəlif konsertlər təşkil olundu.

Biz festivalın gündəliyini və gözlənilən nümayişləri vaxtaşırı olaraq sizlərin diqqətinizə çatdırmışdıq, indi xronikal şəkildə bir daha xatırladırıq. 

Nəzərinizə çatdıraq ki, 2009-cu ildə Bakıda Heydər Əliyev Fondunun təşəbbüsü və təşkilati dəstəyi ilə ilk dəfə olaraq Beynəlxalq Muğam Festivalı keçirilib. O gündən “Muğam aləmi” Beynəlxalq Musiqi Festivalı Azərbaycanın musiqi həyatında mütəmadi olaraq keçirilən Şərqin ənənəvi musiqi ifaçıları və tədqiqatçılarının qatıldığı genişmiqyaslı mədəni hadisəyə çevrilib. 2009, 2011, 2013, 2015 və 2018-ci illərdə də keçirilən festivallarda dünyanın müxtəlif ölkələrindən tanınmış musiqiçi və tədqiqatçılar iştirak edib. Festivallar çərçivəsində həm Bakıda, həm də ölkəmizin bir çox bölgələrində Azərbaycanın və xarici musiqiçilərin iştirakı ilə konsertlər keçirilib, beynəlxalq muğam müsabiqəsi, beynəlxalq elmi simpozium və ustad dərsləri təşkil olunub.

18 İYUN

Festivala Heydər Əliyev Sarayında “Alim Qasımov və onun qonaqları” adlı konsertlə start verilib. Konsertdə dövlət və hökumət rəsmiləri, tanınmış elm və mədəniyyət xadimləri, eləcə də muğamsevərlər iştirak ediblər.

Konsertdə muğamı müasir musiqi cərəyanları ilə sintez edən görkəmli xanəndə, Azərbaycan Respublikasının Xalq artisti Alim Qasımov, Əməkdar artist Fərqanə Qasımova, Əfqan rübabı və Hind sarodunun dünyaşöhrətli ifaçısı Daud Xan Sadozai, xoreoqraf, muğamla rəqs hərəkətlərini sistemləşdirən tədqiqatçı, 2004-cü ildə Kraliça Elizabetin “Almaz” medalına layiq görülən Saşar Zərif və Türkiyənin xalq musiqi sənətçisi Senem Akdemir çıxış ediblər.

“Alim Qasımov və onun qonaqları” adlı konsertdə əsrarəngiz ifalar gecəyə gələnlərə xoş duyğular bəxş edib.

Qeyd edək ki, festivalın birinci günü həm də Milli Konservatoriyada Xalq artisti Ənvər Sadıqov və Əməkdar artist Emil Əfrasiyabın konsertləri keçirilib.

19 İYUN

Festival Beynəlxalq Muğam Mərkəzi, Milli Konservatoriya və Daş Salnamə Muzeyində Azərbaycandan Əməkdar artist Elçin Şirinov və bir sıra muğam ifaçılarının, Əfqanıstandan Daud Khan Sadozai və İrandan Mahan Mirarabın konsertləri ilə davam edib.

İyunun 19-da habelə Azərbaycan Milli Konservatoriyasında Beynəlxalq Muğam Müsabiqəsinin birinci turunun ilk mərhələsi təşkil olunub. 

Beynəlxalq Muğam Müsabiqəsi xanəndə və instrumental ifaçılıq kateqoriyaları üzrə təşkil edilib. Müsabiqənin xanəndə və instrumental ifaçılıq kateqoriyaları üzrə münsiflər heyətinin sədri, Milli Konservatoriyanın rektoru, Xalq artisti Siyavuş Kərimi, üzvləri isə Böyük Britaniyadan tanınmış musiqi nəşri olan "Songlines" jurnalının baş redaktoru Simon Broughton, İraqdan musiqiçi, ud ifaçısı, UNESCO-nun Sülh Artisti Nasir Şamma (Naseer Shamma), Özbəkistandan "Soqdiana" Dövlət Ənənəvi Alətlər Kamera Orkestrinin yaradıcısı və dirijoru Firuzə Abdurahimova, Türkiyədən Beynəlxalq Ənənəvi Musiqi Şurasının Türkdilli Dünya Musiqisi üzrə tədqiqat qrupunun sədri Abdullah Akat idi.

Beynəlxalq Muğam Müsabiqəsində Azərbaycanla yanaşı, İran, İsrail, Özbəkistan və Türkiyədən ümumilikdə 22 ifaçı iştirak edirdi. Birinci yer uğrunda instrumental ifaçılıq kateqoriyası üzrə 12, xanəndəlik kateqoriyası üzrə isə 10 ifaçı mübarizə aparırdı.

Müsabiqədə ölkəmizi instrumental ifaçılıq kateqoriyası üzrə 5, xanəndəlik kateqoriyası üzrə isə 4 ifaçı təmsil edirdi. Xanəndəlik kateqoriyasında Mirəli Sarızadə, Xəyal Hüseynov, Zümrüd Məmmədova, Daşqın Kürçaylı, instrumental ifaçılıq kateqoriyasında isə Vaqif Təhməzov, Cahandar Mikayılov, Bayraməli Əliyev və Soltan Nadirov Milli Muğam Müsabiqəsində ilk 3 yeri tutmuş ifaçılardır. İnstrumental ifaçılıq kateqoriyası üzrə ölkəmizi təmsil edən digər ifaçı Anar Vəlizadə isə Milli Konservatoriyanın tələbəsidir.

Müsabiqə üzrə ilk dinləmələr instrumental ifaçılıq kateqoriyası üzrə aparıldı. Bu kateqoriyada püşkatmada adları çıxan 6 iştirakçı - Bayraməli Əliyev, Sultan Nadirov, Vaqif Təhməzov (Azərbaycan), Zilola Ruziyeva, Jahongir Otamurodov, Shoxijohan Yoriev (Özbəkistan), xanəndəlik kateqoriyası üzrə olan püşkatmada isə 5 iştirakçı - Daşqın Kürçaylı, Zümrüd Məmmədova (Azərbaycan), Mohiçehra Şahmurotova, Ramziddin Ergashev, Dostmurod Negmurodov (Özbəkistan) öz ifalarını təqdim etdilər. 

20 İYUN

“Muğam aləmi” VI Beynəlxalq Musiqi Festivalının üçüncü günü də zəngin proqramla yadda qaldı. Həmin gün muğamsevərlərə festival çərçivəsində təşkil olunan beynəlxalq elmi simpoziumda iştirak etmək, Beynəlxalq Muğam Müsabiqəsini, həmçinin muğam kompozisiyasından ibarət fotosərgini izləmək, “Səmimi muğam” konsertini dinləmək imkanı yaradılmışdı.

Şirvanşahlar sarayında təşkil olunan “Səmimi muğam” konserti çərçivəsində hər musiqiçi ifasını öz dinləyicisi ilə üzbəüz təqdim etdi. Bu konsertdə Azərbaycan Milli Konservatoriyasının tələbələri çıxış etdilər.

Aytən Rüstəmli kamançada “Bayatı-Şiraz”, Kamal Şükürov tarda “Şur”, Baloğlan Qafarov kamançada “Xaric-segah”, Nağızadə Gülnar kamançada “Şur”, Araz Fətəliyev balabanda “Şur”, Abuzər Əsgərli kamançada “Mahur - hindi”, Hüseyn Nağıyev isə kamançada “Şur” muğamlarını məharətlə dinləyicilərinə çatdırdılar. 

Növbəti ifalar Beynəlxalq Muğam Mərkəzində və Milli Konservatoriyada dinlənildi. 

Xüsusi maraq Azarbaycan Dövlat Akademik Filarmoniyasının Kamera və orqan musiqisi zalına idi, “Muraaqam" layihəsi adlandırılan konsertdə Azərbaycanın ənənəvi və xalq musiqisinin görkəmli ifaçılarından biri, Xalq artisti Səkinə İsmayılova, Hindistanın klassik musiqi ifaçısı Vasumati Badrinathan, Hindistanın violin ifaçısı və bəstəkarı Jyotsna Srikanth çıxış ediblər.

Konsertdə Azərbaycan muğamı ilə hind musiqisinin sintezi təqdim olunub. .

İyunun 20-də müsabiqənin birinci turunun növbəti mərhələsində isə instrumental ifaçılıq kateqoriyası üzrə digər 6, xanəndəlik üzrə 5 ifaçının dinləmələri təşkil edilib. 

Qeyd edək ki, müsabiqədə dinləmələrdən sonra ikinci tura keçən ifaçılar arasından qaliblər seçilib. 

21 İYUN

Festivalın növbəti günü - iyunun 21-də Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universiteti nəzdində fəaliyyət göstərən “Cadenza” Orkestrinin, piano ifaçısı Tural Rafaelin, İordaniyadan Macadi Nahhas, Özbəkistandan İlyos Arabov, Tacikistandan Sardor Soliyevin ifaları baş tutub.

Müsabiqənin ikinci turu dinləmələri də həmin gün - iyunun 21-də keçirilib. 

Bu dinləmələr ikinci tura vəsiqə qazanmış 10 iştirakçı arasında aparılıb. İnstrumental ifaçılıq kateqoriyası üzrə 5 iştirakçı - Vaqif Təhməzov, Cahandar Mikayılov, Anar Vəlizadə (Azərbaycan), Shoxijohan Yoriev, Toshtemur Shukurullayev (Özbəkistan), eyni zamanda, xanəndəlik kateqoriyası üzrə 5 ifaçı - Mirəli Sarızadə, Daşqın Kürçaylı (Azərbaycan), Mohiçehra Şahmurotova, Dostmurod Negmurodov (Özbəkistan) və İsa Shokri Charandabi (İran) öz ifalarını təqdim ediblər.

22 İYUN

İyunun 22-də müsabiqənin ikinci turuna keçən ifaçılar arasından seçilən qaliblərin ümumi nəticələri elan olundu. 

Həmçinin Beynəlxalq Muğam Mərkəzində Misirdən Mustafa Said və “Asil” ansamblı, Milli Konservatoriyada Azərbaycandan Firudin Həmidov, Hindistandan Varijashree Venugopal, Jyotsna Srikanth, Kamera və orqan musiqisi zalında Yunanıstandan “En Chordais” ansamblı səhnəyə çıxdı. 

İndi isə əsas hadisə barədə daha ətraflı: 

İyunun 22-də “Muğam aləmi” 6-cı Beynəlxalq Musiqi Festivalı çərçivəsində keçirilən Beynəlxalq Muğam Müsabiqəsinin ikinci turuna keçən ifaçılar arasından seçilən qaliblərin ümumi nəticələri elan olunub.  Müsabiqəsi xanəndə və instrumental ifaçılıq kateqoriyaları üzrə keçirilib. 

Münsiflərin yekdil rəyinə əsasən, müsabiqənin xanəndəlik kateqoriyasında Qran-pri mükafatına Mohiçehra Şahmurotova (Özbəkistan) layiq görülüb. Birinci yeri Mirəli Sarızadə (Azərbaycan), ikinci yeri Daşqın Kürçaylı (Azərbaycan), üçüncü yeri isə Dostmurod Negmurodov (Özbəkistan) tutublar.

İnstrumental ifaçılıq kateqoriyasında isə Qran-pri mükafatına Vaqif Təhməzov (Azərbaycan) layiq görülüb. Bu kateqoriyada 1-ci yerə Anar Vəlizadə (Azərbaycan), 2-ci yerə Shoxijohan Yoriev (Özbəkistan), 3-cü yerə isə Cahandar Mikayılov (Azərbaycan) sahib olublar.

23 İYUN

“Muğam aləmi” 6-cı Beynəlxalq Musiqi Festivalı iyunun 23-də Azərbaycanın mədəniyyət paytaxtı Şuşada müxtəlif konsert proqramları ilə davam edib. 

Şuşanın müxtəlif məkanlarından, mədəni və qədim tarixi abidələrinin yerləşdiyi ərazilərdən muğam sədaları eşidilib. Eyni vaxtda Şuşadakı Yaradıcılıq Mərkəzinin və Xurşidbanu Natəvanın evinin qarşısında konsert proqramları təqdim edilib.

Festival çərçivəsində ilk konsert Şuşadakı Yaradıcılıq Mərkəzində təşkil olunub. 

Konsert proqramında tanınmış müğənnilər Nəzakət Teymurova – “Bayatı-Şiraz”, Firuz Səxavət “Mahur-Hindi”, Cabir Abdullayev “Zabul-Segah” dəstgahlarını, Nuriyyə Hüseynova “Çahargah” kompozisiyasını ifa ediblər.

Növbəti konsert proqramı Xurşidbanu Natəvanın evinin qarşısında keçirilib. Proqramda İlkin Əhmədov, Gülyaz Məmmədova, Almaz Orucova, Gülüstan Əliyeva çıxış ediblər. 

Festival çərçivəsində, həmçinin qonaqlar və digər ölkələrdən gəlmiş iştirakçılar Şuşa şəhərində tarixi-mədəni abidələrimizlə tanış olublar. Onlara Şuşada aparılan yenidənqurma işləri barədə məlumat verilib. Bildirilib ki, 30 ilə yaxın işğal dövründə Şuşa şəhərindəki tarixi binalar, məscidlər, abidələr erməni vandalizminə məruz qalıb. Sonra konsert Bülbülün ev-muzeyində təqdim olunur. Şuşada yekun konsertinisə “Qarabağ” otelinin qarşısındakı parkda keçirilib. 

24 İYUN

İyunun 24-də Festivalı çərçivəsində “Muğam marafonu” da başlayıb.

“Muğam marafonu” iyunun 24-də İçərişəhərdə, Şirvanşahlar Sarayında saat 12-dən başlayaraq iyunun 25-i saat 12-yədək davam edib. 

24 saat ərzində keçirilən layihənin hər saatında eyni məkanda 24 xanəndə bir-birini əvəz edərək onları müşayiət edən heyətlə birgə muğam ifa ediblər. “Muğam marafonu”nda xanəndələrlə yanaşı, bir-birini əvəz edən 25 elektron musiqiçi də çıxış edib. 

“Muğam aləmi” 6-cı Beynəlxalq Musiqi Festivalı çərçivəsində təşkil olunan “Muğam marafonu” dinləyiciləri bir gün ərzində dayanmadan muğamın ecazkar dünyasına səyahət elətdirib. 

“Muğam aləmi” 6-cı Beynəlxalq Musiqi Festivalının 7-ci günü də konsertlərlə yadda qalıb. Heydər Əliyev Mərkəzinin Auditorium zalında Üzeyir Hacıbəyli adına Azərbaycan Dövlət Simfonik Orkestrinin konserti keçirilib. 

İsrailli musiqiçi Benjamin Yusupovun dirijorluğu ilə onun özünün müəllifi olduğu I simfoniya, Firəngiz Əlizadənin “Nağıllar”, Mahmud Turkmaninin “Qara\Ağ” kompozisiyası, Məmməd Quliyevin “Muğam” simfoniyası ifa olunub. 

Tacikistanda anadan olan Benyamin Yusupov bəstəkar kimi də tanınır. Onun əsərləri ABŞ, Almaniya, Böyük Britaniya, Fransa, Xorvatiya, İsrail, İsveçrə, İtaliya, Rusiya, Tacikistanda səslənib. Musiqiçi bəstəkar kimi bir sıra mükafatlara layiq görülüb. 

Konsertin solisti ud ifaçısı Mahmud Turkmani isə Livanda anadan olub. Hazırda Bern konservatoriyasında klassik gitara və ud üzrə dərs deyir. Mahmud Turkmani “Ludus” adlı kvartetin yaradıcısıdır. 

Növbəti konsert proqramı Azərbaycan Milli Konservatoriyasında təşkil olunub. “Muğam hekayətləri" layihəsi adlandırılan konsertdə Azərbaycanın tanınmış xanəndəsi Xalq artisti Teyyub Aslanov və caz pianoçu Nicat Aslanov çıxış ediblər. Konsertdə eyni zamanda ifaçılar tarda Əliağa Sədiyev, kontrabasda Ruslan Hüseynov, zərb alətlərində Tofiq Cabbarov və Həsən Bilalov müşayiət ediblər. Proqramda dinləyicilərə Azərbaycan muğamlarının modern caz musiqisi ilə sintezi təqdim olunub. 

Qeyd edək ki, "Qədim Musiqi Alətləri” Dövlət Ansamblının solisti, xanəndə, Xalq artisti Teyyub Aslanov 1995-ci ildən Azərbaycan muğam üçlüyü və müxtəlif ansamblların tərkibində bir çox xarici konsert və festivallarda iştirak edib. Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin dosenti, “Muğam sənəti” kafedrasının müdiridir. 

Ü.Hacıbəyli adına Bakı Musiqi Akademiyasının fortepiano fakültəsinin məzunu Nicat Aslanov isə istedadlı caz ifaçısıdır. O, cazın müxtəlif janrlarında maraqlı kompozisiyalar təqdim edir. İfaçının 2012-ci ildə Bakı Caz Mərkəzində ilk çıxışı olub. Eyni zamanda bir çox yerli, eləcə də xarici konsert və festivallarda ifa edib.

25 İYUN

Festivalın sonuncu günündə Heydər Əliyev Mərkəzində “Muğam aləmi” 6-cı Beynəlxalq Musiqi Festivalının yekun konserti olub. Tədbirdə tanınmış elm və mədəniyyət xadimləri ilə yanaşı, festivalın çoxsaylı xarici qonaqları da iştirak ediblər. 

Festivalın yekun konsertinə “Natiq” ritm qrupu start verib. Azərbaycanın Xalq artisti Alim Qasımovun ifası, eləcə də “Mirvari” ansamblının rəqsi gecəyə xüsusi rəng qatıb.

Səhnəyə dəvət olunan Beynəlxalq Muğam Müsabiqəsinin xanəndə və instrumental ifaçılıq kateqoriyaları üzrə münsiflər heyətinin sədri, Milli Konservatoriyanın rektoru, Xalq artisti Siyavuş Kərimi festivalın əhəmiyyətindən və Azərbaycanda muğam irsinə göstərilən diqqət və qayğıdan danışıb. Bildirib ki, “Muğam aləmi” Beynəlxalq Musiqi Festivali ilk gündən etibarən Azərbaycan Respublikasının Birinci vitse-prezidenti, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti Mehriban Əliyevanın dəstəyi və himayəsi altında keçirilir. Bu festival regionların ənənəvi musiqi mədəniyyətlərinin bir çox görkəmli nümayəndələrini, eyni zamanda, gənc musiqiçi, bəstəkar, tədqiqatçı, təbliğatçı və həvəskarlarını bir araya toplayıb bölgələrdəki mövcud vəziyyətin və orada formalaşmaqda olan ənənələrin nümayiş olunduğu beynəlxalq müstəviyə çevrilib. Festival müxtəlif ənənəvi və yeni musiqi janr və üslublu əsərlərdən ibarət silsilə konsertlər, beynəlxalq elmi simpozium və ənənəvi musiqi ifaçılarının müsabiqəsindən ibarətdir.

“Muğam aləmi” 6-cı Beynəlxalq Musiqi Festivalı çərçivəsində keçirilən Beynəlxalq Muğam Müsabiqəsi barədə danışan münsiflər heyətinin sədri deyib ki, müsabiqədə Azərbaycanla yanaşı, İran, İsrail, Özbəkistan və Türkiyədən ümumilikdə 22 ifaçı iştirak edir. Birinci yer uğrunda instrumental ifaçılıq kateqoriyası üzrə 12, xanəndəlik kateqoriyası üzrə isə 10 ifaçı mübarizə aparıb.

Müsabiqədə ölkəmizi instrumental ifaçılıq kateqoriyası üzrə 5, xanəndəlik kateqoriyası üzrə isə 4 ifaçı təmsil edib. 

Mərasimdə çıxış edən mədəniyyət nazirinin müavini Murad Hüseynov deyib ki, səkkiz gün davam edən festivalda çoxsaylı tədbirlər keçirilib: “Biz çox sevinirik ki, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti Mehriban xanım Əliyevanın təşəbbüsü ilə əsası qoyulmuş festival artıq öz ənənələrini yaradıb. Altıncı dəfə reallaşan beynəlxalq festivalın keçirilməsinə görə ölkə rəhbərliyinə minnətdarlığımızı ifadə edirik”. 

Nazir müavini deyib ki, ölkəmizin mədəni həyatında böyük əhəmiyyət kəsb edən bu möhtəşəm musiqi bayramı təkcə paytaxt Bakıda deyil, bölgələrdə də qeyd olundu. 44 günlük Vətən müharibəsində Ali Baş Komandan, Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə düşməndən azad olunmuş muğam-sənət beşiyimiz, mədəniyyət paytaxtımız Şuşa şəhərində, eləcə də Ağcabədidə konsertlər keçirildi. 

Onun sözlərinə görə, builki “Muğam aləmi” Beynəlxalq Musiqi Festivalının bir özəlliyi də, Ulu Öndər Heydər Əliyevin 100 illik yubileyi və Prezident İlham Əliyevin Sərəncamı ilə elan olunmuş “Heydər Əliyev İli”nə təsadüf etməsindədir. 

Sonra Beynəlxalq Muğam Müsabiqəsinin qalibləri mükafatlandırılıb.

Bədii proqramla davam edən gecədə məşhur kaman ifaçısı İmamyar Həsənovun Xalq artisti Natiq Şirinov, tarzən Rüfət Həsənov, musiqiçilər Ümid Şirinov və Hikmət Şirinovla birgə ifası səslənib. 

Festivalın yekun konsertində 6-cı Beynəlxalq Muğam Müsabiqəsi qalibləri səhnəni ustadları – Xalq artistləri Elçin Həşimov, Fərqanə Qasımova, Əməkdar artistlər Elnur Əhmədov, Şirzad Fətəliyev, Təyyar Bayramov və digərləri ilə bölüşüblər. Konsertin yekun akkordu “Qarabağ şikəstəsi” ilə vurulub və bu mahnını Xalq artisti Mənsum İbrahimov konsertin bütün iştirakçıları ilə birgə təqdim edib.

Son illər Azərbaycanda muğamın qorunması və inkişafı istiqamətində böyük işlər görülüb. Azərbaycanın Birinci vitse-prezidenti Mehriban Əliyevanın milli mədəniyyətimizə, muğam sənətinə göstərdiyi dəstəyin və bu istiqamətdə aparılan işlərin nəticəsidir ki, Azərbaycan muğamları 2008-ci ildə UNESCO-nun Bəşəriyyətin Qeyri-maddi İrsi üzrə Reprezentativ Siyahısına daxil edilib.

Xatırladaq ki, Mehriban Əliyevanın rəhbərlik etdiyi Heydər Əliyev Fondunun təşəbbüsü ilə 2009-cu ildən Milli Muğam müsabiqələri və Beynəlxalq Muğam festivalları təşkil olunur. Bu layihələr milli sərvətimiz olan muğamı dünya mədəniyyəti kontekstində bir daha nümayiş etdirmək və yaşatmaq məqsədi daşıyır.

Budur, daha bir musiqi forumu - ölkənin  musiqi həyatının əsas hadisəsi - “Muğam aləmi” VI Beynəlxalq Musiqi Festivalı major notlarla başa çatdı.

Yeni görüşlərədək! 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(03.07.2023)

Elman Eldaroğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Deyir ki:- “Yəqin ki, hər bir insan həyatında ən azı bir dəfə deyib: "Bəlkə kitab yazım?". Belə hiss mənim də beynimdən 5-ci sinifdə oxuyanda keçib. Çünki həmin vaxtlar şeir yazmağa başladım və düşünürdüm ki, bu yazdıqlarım elə-belə kağız üzərində qalmayacaq, yəqin nə vaxtsa kitab kimi işıq üzü görəcək. Ancaq 8-ci sinifi bitirib qonşu kəndə gedəndə şeir dəftərim yoxa çıxdı. Sonra janrı dəyişib nəsrə keçdim. Gördüklərimi, eşitdiklərimi və düşündüklərimi kağıza köçürdüm. Məqalələr yazıb rayon qəzetinə və Azərbaycanda dərc edilən bir çox mətbu orqanlara göndərdim. Çap ediləndə sevincimin həddi-hüdudu olmurdu. Məni oğul kimi saxlayan babam isə adım yazılan o qəzetləri üst-üstə qalaqlayıb  kəndə car çəkirdi və “uşaq roman yazır” deyib öyünürdü. Elə o vaxtdan da mənə heç bir iş buyurmurdu, yayda ot çalmağa tək gedirdi, qışda da mal-qoyunu özü yemləyirdi, mənim işim yalnız sobaya odun atmaq, uşaqlarla futbol oynamaq, Göyçə gölünə çimməyə getmək, kitab oxumaq idi...”

Çox prinsipial adamdır. Hər hansı bir işə qərar verdisə, onu dilə tutub fikrindən döndərmək mümkün deyil. Qarşısına qoyduğu məqsədə doğru inadla irəliləyir. Haqqı tapdanan adam görəndə özünü saxlaya bilmir, həqiqətin yanında olmağa çalışır və hökmən münasibət bildirir. 

Jurnalist işləmək onun uşaqlıqdan ən böyük arzusu olub. Orta məktəbi bitirəndən sonra bu məqsədlə Bakıya gəlib. Sənədlərini Bakı Dövlət Universitetinin jurnalistika fakültəsinə təqdim edəndə götürməyiblər, ona izah ediblər ki, iki il əmək təcrübəsi olmalıdır. Bunun üçün vaxt lazım idi. Necə deyərlər, kəndə əliboş qayıtmamaqdan ötrü məcbur olub sənədlərini Bakı Dövlət Universitetinin mexanika-riyaziyyat fakultəsinə verib. Axı rayon olimpiadalarında daim iştirak etdiyindən, hamı onu ən yaxşı oxuyan şagird kimi tanıyırdı. Beş il oranı könülsüz oxuyandan sonra üç il Lənkəranda riyaziyyat müəllimi işləyib...

Deyir ki:- “Həmin vaxt Lənkəranın "Leninçi" qəzetinin ştatdankənar müxbiri oldum. Sonra altı il Türkmənistanın Nebit-Dağ şəhərində neft şirkətində sistem-proqramçı vəzifəsində çalışdım, 1988-ci ildə yenidən Bakıya döndüm. İki il Dövlət Neft Şirkətinin "Azneftegeofizika" istehsalat birliyində sistem-proqramçı vəzifəsində işlədim. Və nəhayət 1990-cı ilin dekabr ayından həyatımı mətbuata bağladım, Azərbaycanın müxtəlif qəzetlərində, AzTV, ANS, İnteraz, Türkiyənin NTV kanallarında çalışdım.”

İlk hekayəsi 1988-ci ildə "Ədəbiyyat qəzeti"ndə çap olunub. Daha sonra hekayələri "Azərbaycan", "Ulduz" və "Azərbaycan təbiəti" jurnallarında, "Yol" qəzetində və digər mətbu orqanlarda işıq üzü görüb...

 Haqqında söhbət açdığım Babək Göyüş 1957-ci il iyun ayının 29-da Qərbi Azərbaycanın Çəmbərək rayonunun Əmirxeyir kəndində dünyaya gəlib. 1974-cü ildə Gölkənd məktəbini bitirdikdən sonra təhsilini ali məktəbdə davam etdirib. Hazırda “Bizim.Media” saytında redaktor vəzifəsində çalışır, “Qaraqoyunlu.com” xəbər portalının baş redaktorudur. "Ağ geyimli qadın" hekayələr kitabı 2008-ci ilin noyabrında çap olunub. Kitabda yazıçının 1989-cu ilədək qələmə aldığı on bir hekayəsi toplanıb. Və 2015-ci ildə publisistik yazılarından ibarət "Ədəbiyyat cəbhəsində sakitlikdir" adlı ikinci kitabı işıq üzü görüb. 204 səhifəlik "Yarımçıq ömür" adlı üçüncü kitabı isə 2021-ci ildə "Pergament" nəşriyyatında çapdan çıxıb. Ötən ilin sentyabr ayında daha bir kitabı "Yaşıl qurbağanın çəhrayı daşı" dərc olunub...

“Yeni kitabıma müxtəlif illərdə yazdığım 14 hekayə daxil etmişəm. Onların demək olar ki, hər birində mistika dominantlıq edir. Göründüyü kimi bu kitabın adının özü elə mistikadır. Bu kitab vasitəsilə hansı mesajın verilməsini isə oxuduqdan sonra oxucular biləcəklər. Qoy, sirr olaraq qalsın.”- söyləyir.

Planları çoxdur. Ən başlıca planı isə uzun müddət sağ-salamat yaşamaq və ürəyində illərdir bəslədiyi süjetləri kitablaşdırmaq, eyni zamanda rəhbərlik etdiyi saytların fəaliyyətini yüksək səviyyəyə çatdırmaq, dostlarla münasibəti qoruyub saxlamaqdır...

Deyir ki:- “Dostlarımın siyahısında əsasən yazarlar yer alır. Azad Yazarlar Ocağının rəhbəri, “Alatoran” jurnalının baş redaktoru şair Rasim Qaraca ilə həftədə bir neçə dəfə, yazıçılardan Mövlud Süleymanlı və  Şərif Ağayarla isə rastlaşanda ədəbi söhbətlər edirik. Onların hamısı nə yazdığımla, yeni yazılan əsərin süjet xətti ilə maraqlanırlar. Ən maraqlı hömsəhbətim isə 2011-ci il noyabrın 19-da  gecə saatlarında küçədə bıçaqlanan, noyabrın 23-də isə Bakının 1 saylı xəstəxanasında vəfat edən yazıçı Rafiq Tağı olub...” 

Bəli, Babək Göyüş sonda əlavə edib onu da söylədi ki,- “Bizim hazırkı ədəbi mühitimiz “Yaşıl qurbağanın çəhrayı daşı” hekayəmdə çəhrayı daşın üstündə oturan və Qanlı gölün kənarında ölümünü gözləyən Ağarzanın taleyi ilə eynidir. O daşın üstündə oturmaq üçün uzun növbələr yaranıb. Kitabla tanış olduqdan sonra məni daha çox anlayacaqsınız. Kitabımda görüşənədək.”

Bu bayram tətili günlərinə onun da ad günü təsadüf etdi, 66 yaşı tamam oldu. “6” rəqəmində qəribə bir mistika var. El arasında ona şeytani rəqəm də deyirlər. Nəzərə alanda ki, insan 666 il ömür sürə bilməz, inanıram ki, 66 yaşlı Babəkə mane olan bütün “şeytanlar” tezliklə çevrəsindən dəf olacaqlar. El arasında deyildiyi kimi,- bu yaşı fəth etməklə “şeytanın qıçını sındırdı”…

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(03.07.2023)

Ömrünün son dönəmində dünyaşöhrətli kolumbiyalı yazıçı Qabriel Qarsia Markes bur neçə əsər yazıb ki, onlardan biri də onun etiraflarıdır. “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı sizlər üçün faydalı olacaq deyə həmin etirafları diqqətinizə çatdırır.

- 15 yaşımda öyrəndim ki, hər şeyi hamıdan yaxşı analar bilir, bəzən də atalar.

- 20 yaşımda anladım ki, əyri işin faydası yoxdur, lap ustalıqla yerinə yetirilsə belə.

- 25 yaşımda bildim ki, çağa ananı səkkiz saatlıq gündüzdən məhrum edir.

- 30 yaşımda başa düşdüm ki, kişinin cazibəsi gücündə, qadının gücü isə cazibəsindədir.

- 35 yaşımda anladım ki, gələcək insana irsən ötürülən bir şey deyil, özünün yaratdığı bir şeydir.

- 40 yaşımda dərk etdim ki, xoşbəxt yaşamağın sirri sevdiyin işlə məşğul olmaqda deyil, məşğul olduğun işi sevməkdədir.

- 45 yaşımda anladım ki, insan həyatının 10 faizi başına gələnlərdən, 90 faizi isə onlara verdiyi reaksiyadan ibarətdir.

- 50 yaşımda bildim ki, kitab insanın ən yaxın dostu, kor-koranə təqlid isə ən pis düşməndir.

- 55 yaşımda dərk etdim ki, kiçik qərarları beyinlə qəbul etmək lazımdır, böyük qərarları isə ürəklə.

- 60 yaşımda hiss etdim ki, sevgisiz fədakarlıq etmək olar, amma fədakarlıqsız sevmək əsla mümkün deyil.

- 65 yaşımda bildim ki, insan uzun ömürdən ləzzət ala bilmək üçün lazım olanı yeyəndən sonra istədiyini də yeməlidir.

- 70 yaşımda öyrəndim ki, həyatda əsas məsələ əlində yaxşı kitabların olması deyil, pis kitablarla yaxşı oynamağı bacarmalıdır.

- 75 yaşımda bildim ki, insan özünü yetgin saymadıqca kamilləşməkdə davam edir, özünü yetgin zənn edən anda isə bəlaya düçar olur.

- 80 yaşımda anladım ki, sevmək və sevilmək dünyanın ən böyük ləzzətidir.

- 85 yaşımda başa düşdüm ki, həyat, doğrudan da gözəldir.

P.S. Bəs siz hansı yaşınızda nəyi anladınız? Yazıb bizə göndərə bilərsiniz. Ən yaxşı etirafları portalımızda dərc edəcəyik. 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(03.07.2023)

BU GÜN AYB-NİN MOSKVA BÖLMƏSİNİN MƏSUL KATİBİNİN DOĞUM GÜNÜDÜR

Elman Eldarooğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Bu dəfəki söhbətimin qərəmanı hazırda Moskvada yaşayan qeyri-adi istedadlı bir xanımdır. Əslən Qazaxdan olan Azərbaycanın əməkdar mühəndisi, neftçi-geoloq, mərhum Arif Şıxlınskinin qızıdır. Maraqlı həyat hekayəsi var. Ailədə 5 uşaq olublar, yaşca ən kiçiyi olduğundan körpəliyindən onu övladı olmayan bibisinə veriblər. Bibisi dil-ədəbiyyat müəllimi idi. Uşaq bağçasına getməkdən imtina etdiyi üçün, məcbur qalaraq, onu həmişə özüylə məktəbə aparmalı olub. Və bu onun dörd yaşında olarkən artıq oxumağı, yazmağı, saymağı, hətta vurma cədvəlini belə bilməsinə yol açıb. 1984-cü ildə beş yaşı olanda təkidlə bibisindən tələb edib ki, onu evlərinin yanında yeni tikilən məktəbə göndərsinlər. Məktəbin komissiya heyəti xeyli sorğu-sualdan sonra onun məktəbə qəbul olunmasna etiraz etməyib. Beləliklə, beş yaşında birinci sinfə gedib. O vaxtlar belə hallar Azərbaycanda nadir hallardan biri olduğu üçün tez-tez televiziyadan gəlir və onu danışdırırdılar. On beş yaşında olarkən isə Bakıdakı 12 saylı orta məktəbi qızıl medalla və 15 saylı musiqi məktəbini əla qiymətlərlə bitirib. Elə həmin il də Nəriman Nərimanov adına Azərbaycan Dövlət Tibb universitetinin müalicə-profilaktika fakültəsinə daxil olub. 1990-cı ildə Moskvaya köçənədək 8 saylı Birləşmiş Şəhər xəstəxanasında həkim-terapevt işləyib... 

Deyir ki,- “Şeir yazmağa 8 yaşımdan başlamışam. Əvvəllər “Göyərçin” jurnalında və məktəb divar qəzetində dərc olunurdum. Sonralar məktəbimizdə yaradılmış Gənc Şairlər dərnəyinin rəhbəri oldum. Universitet illərində ədəbiyyata əvvəlki kimi çox zaman ayıra bilmirdim. Bəlkə də məni əsl şair edən Vətəndən uzaqlarda yaşamağım oldu. Vətən həsrəti bütün şeirlərimin canına hopub sanki. Uzun illərdir Azərbaycanda, Rusiyada, Türkmənistanda, hətta son illərdə Almaniyada və Türkiyədə şeirlərim və hekayələrim müxtəlif qəzet və jurnallarda nəşr olunur. Ona yaxın şeir və hekayələr kitabının müəllifiyəm...”

Haqqında söhbət açdığım Afaq Şıxlı bütün bunlardan əlavə Beynəlxalq Yazıçılar və Publisistlər Assosiasiyasının, “Luç” assosiasiyasının, Avrasiya və Rusiya Yazarlar Birliklərinin, Moskva Şəhriyar Ədəbi Mədəni Cəmiyyətinin və Azərbaycan Məhsəti Şairələr məclisinin üzvüdür. Rusiya Poeziya Akademiyasının isə müxbir üzvüdür. O, həm də 2014-cü ildən Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü olmaqla yanaşı AYB Moskva bölməsinin məsul katibi vəzifəsində çalışır. Ədəbiyyatdan əlavə təbabət, musiqi və rəssamlıqla məşğul olur. Ailəlidir, iki övlad anasıdır...

“Dövrünün məşhur yazarlarından biri Aqata Kristi deyirdi ki, sağlam təfəkkür bəzən çox sıxıcı və quru olur. Hərdən bir reallıqdan uzaqlaşmaq lazımdır, dünyanın gözəllikləri yalnız o zaman gözə görünür. Ədəbiyyat və romantika ayrılmaz nəsnələrdir. Hətta dəhşətli müharibə romanlarında belə romantik duyğular təsvir olunmazsa o əsər oxunmaz. Bütün dövrlərdə müharibələr, terror və başqa bəlalar olub. Amma seirlər, povestlər, romanlar həmişə yazılıb, yazılır və yazılacaq da. Hər bir dövrün öz ədəbiyyatı, öz ruhu, öz oxucusu olur. Şeir yazmaq və ümumiyyətlə ədəbiyyatla məşğul olmaq, həqiqətən də, mənim üçün dünyanın ən böyük səadətidir. Bunu hər zaman təkrar etməyə hazıram.”- söyləyir.

Şeirlərinin böyük əksəriyyəti insanı insanlıqdan uzaqlaşmağa qoymayan, ədaləti, insafı, vicdanı daima ayaqda saxlayan məhəbbətə həsr olunub. Heç vaxt şeir yazmaq xatirinə masa arxasına keçməyib. Təbi gələndə şeir ona əlinə qələm götürməyi vadar edib. Hansı üslubda yazacağını da əvvəldən bilmir, gələn misralar özü təyin edir ki, yazacağı qoşmadırmı, rübaidirmi, sərbəst şeirdirmi? Əlbəttə ki, onun da sevdiyu yazıçı, şair və rəssamlar var. Şairlərdən Nəriman Həsənzadənin, Musa Yaqubun, Elman Tovuzun, Məmməd İsmayılın, Əli Ağbaşın, İlham Bədəlbəylinin, Nəsib Nəbioğlunun, Mixail Sinelnikovun, Yevgeniy Çiqrinin, rəssamlardan Moskvada yaşayan Əsgər Məmmədovun, yazıçılardan Çingiz Hüseynovun, Tofiq Məliklinin, Varisin, yazıçı-tərcüməçi İmdat Avşarın yaradıcılıqlarını maraqla mütaliə edir...

Deyir ki,- “Doğrudur, ədəbiyyat məndən zamanımı alır, lakin mən bunu məmnuniyyətlə ona qurban edirəm. Bir qədər də sağlamlığımı, yuxumu alır. Bunlar hamısı onun böyüklüyü qarşısında çox cılız görünür. Pafosla deyilən sözlər deyil. Bunlar mənim həqiqətimdir. Ədəbiyyatın mənə bəxş etdiyi isə- özüdür. Onun möhtəşəmliyini hiss etmək, onun gözəlliyinə toxuna bilmək, onunla yanaşı addımlamaq kimi əvəzedilməz bir duyğudur. Ədəbiyyat- mənim son məhəbbətimdir!”

Ömür-gün yoldaşından çox razılıq edir, “ədəbiyyatsevər insandır”- deyir. Yaradıcılığını mütamadi izlədiyini, evdə ona kitabları üzərində işləməyə hər çür şərait yaratdığını, eləcə də maddi və mənəvi dəstək olduğunu- dilə gətirir...

“Ədəbiyyat adamı istedadlı, səmimi, saf insanlarla birləşdirir. Nadan, qaba, mənasız insanlardan isə ayırır və bu da tam təbiidir! Şair də ən adi insani keyfiyyətləri özündə qoruyub saxlamalıdır. Bütün mənfi keyfiyyətlərin mənim fikrimcə bir adı var – xəyanət. Bəli, əsl insan kimi şair də xəyanət etməməlidir: vətən sevgisinə, valideyn əməyinə, ailə təmizliyinə, sözün müqəddəsliyinə, vicdanın dürüstlüyünə, nəfsin möhkəmliyinə və sənətin ucalığına. Xəyanət hissindən uzaq olan kəs, heç bir yanlışlığa yol verməz.”- söyləyir.

Nəcib, gülərüz, mehriban xanımdır. Həyata açıq gözlərlə baxmağı xoşlayır. Emosiyalara qapılmır. Mülayim, xoş xəsiyyəti ilə xeyli dost da qazanıb. Vətəndə olduğu kimi qürbət Moskvada da böyük hörməti var...

Deyir ki,- “Bakı və Moskva- həm iki oxşar, həm də müxtəlif şəhərlərdir. Mənim yaşımda olan insanlar üçün Moskva elə də yad şəhər deyil. Çünki bizim uşaqlığımız və gəncliyimizin müəyyən hissəsi SSRi-nin vaxtına düşüb, hansı ki, o vaxtlar Moskva - bizim ikinci paytaxtımız, rus dili isə - ikinci ana dilimiz sayılırdı. Azərbaycanda kifayət qədər ruslar yaşayırdı və biz həyətdə oynayarkən beş azərbaycanlı uşağı olurdusa, 3 nəfər də rus uşağı olurdu. Lakin unutmaq olmaz ki, bizim burada yaşamağa başladığımız 2000-ci illərdəki Moskva ötən əsrin 70-80-ci illərindəki Moskva deyil. Nə də insanların düşüncəsi və davranışı o zamankı deyil. Biz birdən-birə dəyişən ayrı bir rus xalqını tanımağa başladıq. Orta məktəbdə oxuyarkən qış tətillərinə gəldiyimiz qonaqpərvər şəhərə deyil, sanki ayrı bir şəhərə düşdük. Bakının isti, mülayim, doğma qucağından, qışı aylarla bitməyən, həftələrlə günəşə həsrət qaldığımız bir diyarda yaşamaq elə də asan olmayıb. Qohumlardan, dostlardan uzaqda. Yeni dostlar qazanana, cəmiyyətə qaynayıb qarşana kimi illər keçdi. Bu illərin hamısı bizim geri dönməyən, qaytarılmayan ömrümüzün bir parçasıdır. Nəticədə bu həsrət, bu nisgil, şeirə, sözə çevrildi. Bəli, ədəbiyyat, dostlar, həmkarlar olmasaydı yəqin ki qürbət həyatı daha da dözülməz olardı...”

Əziz dostlar, söhbətimi burada bitirmək istəyirəm. Çox sağ olun ki, məni səbrlə dinlədiniz. Çalışdım ki, Afaq xanımı olduğu kimi sizə təqdim edim. Axı o, qürbətdə millətimizi ləyaqətlə təmsil edir, xalqımızı düşünür...

Yeri gəlmişkən bu gün, iyunun 25-də Afaq Şıxlının növbəti ad günüdür, 54 yaşı tamam olur. Ona möhkəm can sağlığı, yaradıcılığında və işlərində uğurlar arzulayıram...

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(25.06.2023)