“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının poçtundakı növbəti məktubda Fatimə Sadıqova öz hekayəsini göndərib. Buyurun, tanış olun. 

Birinci hissə - Ömrümün günəşi 

Yenə saat 07:00 - da mübarək zəngin sədası ilə yuxudan ayıldım. Gözlərimi zülmlə açmağa çalışırdım ki anamı başımın üstündə gördüm. 

- Nigaar, balam, dur ...

- Həə, ana, dururam.

- Bax sonra işə qaça-qaça gedirsən.

- Yaxşı durdum, amma 5 dəqiqə də gözümü yumum da nə olar.

- 5 dəqiqə gözünü yumsan, sonra işdəkilərin ağızını yuma bilməyəcəksən, mələyim, dur  çayın çörəyin hazırdı.

-Durdum.

Ayağa qalxıb güzgüdə başında elektrik cərəyanı partlamış varlıq görəndən sonra "günaydın, gözəlçə" deyib əl-üzümü yumağa getdim. Elə yemək yeyərkən telefonu əlimə götürüb "qəlbimin hakiminə"  zəng elədim 

- Sabahın xeyir olsun, əzizim.

- Həəə...

- Yəqin ki durmusan. 

- Həəə

-  Nə edirsən ?

- Çıxmağa hazırlaşıram da nə edəcəm, özün də tez gəl iclas olacaq bu gün planı hazırlamalısan.

- Yaxşı da, əzizim, gələcəm.

- Oldu, görüşərik....

- Aloo ...

Anam yenə ağzını büzüb qabağımı kəsdirdi. Gözlərindən oxudum ki, sanki uzun müddətdir gözlədiyi qatar gözlərinin qabağından keçib gedir. Anam İlqarın onun kürəkəni olmasını istəmirdi. Amma mən onu düşündüyüm qədər, nəfəs aldığım qədər çox sevirəm. Dəlilər kimi yox, ağıllılar kimi sevirəm. Aşiq olmaq çox gözəldi. Mən də İlqara iş həyatımda, həyatımın monoton xətti ilə gedən dövründə rast gəldim və həyatıma həyacan, dinamika gətirdi. Onun uğurlarını öz nailiyyətim kimi zənn edirəm. Eeeh... o qədər sevinirəm ki sevirəm. O da məni sevir. Hə . .. hə ... Anam da onu sevəcək. Sadəcə zaman lazımdır ...

İkinci hissə - Harada səhv etdim?

- Salam sabahınız xeyr olsun. 

- Nigar xanım, yenə gecikmisiz.

- Üzrlü sayın, İlqar bəy, tıxacda ilişib qaldım. 

- Səhər səkkizə qədər çox tıxac olmur axı. 

- İşə çatanda oldu, ofisə çatmamış körpünün altında, çox üzr istəyirəm.

- Olsun, planı hazır edin, saat 10 -da iclas olacaq.

- Nərmin xanım, siz zəhmət olmasa iclas barədə işçilərə xəbər edin.

- Oldu, İlqar bəy.

Həmişə işə gecikib artıq söz eşidirəm. İlqarım çox məsuliyyətlidi, istəmir mən işə gecikim, mən gecikəndə əsəbləşir, ümumiyyətlə istəmir mən işlərimə məsuliyyətsiz yanaşım. Müştərilərin məmuniyyəti hər şeydi mənim üçün, gülərüz personal ələxsus işində peşakar olmalı, vicdanla işini yerinə yetirməlidir, bu mənim missiyamdı. Banka gələn müştərilər gördüyümüz işdən razı qalmalıdır. 

İclas əsnasında İlqarla Nərminin səmimi danışığı, məni yanında uzaq tutub onunla əyləşməyi biraz ürəyimi incitsə də işlə sevgini, özəl həyatı eyniləşdirmək olmaz. Axşama yaxın yorğunluğumu hiss edirdim , bir yastıq olsaydı başımı qoyub yatardım. Başım o qədər şişib ki... Gözüm İlqarı gəzərkən ..

- İlqar...

- (astaca) İlqar müəllim ....

- Oy üzürlü sayın, eee İlqar müəllim, iş sonrası sizinlə işim var.

- Nə sözün var astaca deyə bilərsən, iş sonrasını niyə saxlayırsan?

- Nə bilim harasa gedərdik.

- Mən özüm deyəcəm bu axşam evdəkilərlə toya gedəcəyik, sonra başqa vaxt baxarıq , yaxşı, əzizim ? 

- Yaxşı, onda mən evə gedib dincələrəm.

İş saatı bitərkən anama zəng elədim, yeməyi qızdırmağı, çayı dəmə qoymağını xahiş elədim. Deyəsən, yanında adam vardı, anam hər zaman ciddi danışanda bilirəm ki, yanında kimsə var, atam da işdə olur, dəniz kapitanıdı, 15 gün evdə, 15 işdə olur, bu vaxtlar da atam evə gəlməz. Aman ... Anamın ad günüdü! Mən necə vecsiz uşağam, övladam, daş düşməsin mənim başıma ...

 İş çıxışı. Anam üçün gül satılan mağazadan gül dəstəsi və bir də ətir satılan mağazadan anamın sevdiyi " Victoria Secret" ətrini aldım. Evə qayıdanda günəşin batdığı yer o qədər rəngarəng idi ki ... Təbiətə bir daha aşiq olub bu mənzərənin xatirəsini əbədiləşdirmək üçün fotosessiya etdim . Liftlə 7 -ci mərtəbəyə qalxıb liftdən düşərkən blokun qarşısının qarışıq əşyalarla dolu olduğunu gördüm. Yəqin yeni qonşu köçmüşdü. Qapını açmaq istəyəndə anam əlində bir fincan çayla məni qarşıladı. Soruşanda dedi ki, təzə qonşu köçüb, ona çay aparıram. Tək çay aparılırsa, deməli tək yaşayır təzə qonşu. 

Ayaqqablarımı çıxarıb evə keçdim... Ev paltarlarımı geyib, makiyajımı təmizləyib, saçımı da topa yığıb keçib əl-üzümü yudum. Ohhh ...üzümə həyat dəydi, ayıldım, bayaq" əzilmiş pomidor" kimi özümü hiss edirdimsə indi isə "ölü vücuduna" soyuq su dəyən kimi şah duran göyərti kimi özümü təravətli hiss elədim... 

Elə özümə də çaydandan çay süzdüm...

Üçüncü hissə - Sən elə vaxtda rast gəldin mənə

Anam içəri girəndə dedi ki, Əşrəf adında mühəndis olan cavan oğlan bizim binaya köçüb. Anam da görüb təkdir, təzə köçən qonşuya yardım əlini uzadıb.

Çayımı içib qurtardım ki qapı döyüldü. Təzə qonşu Əşrəf. " I "əməliyyatı və Şurikin başqa macəraları" filmindəki Şurikin azərbaycanlı versiyası idi. Filmdəki aktyordan fərqli olaraq qara saçları vardı, ancaq eynəyi, özünü aparması, baxışları - hamısı eyni idi . Gülümsəyərək mənə uzatdığı fincanı əlindən aldım, xoş gəldiniz deyərək qapını üzünə bağladım. Anamın yanına gedib dedim:

- Ay ana, o oğlan necə də Şurikə oxşayır ...

- Hansı oğlan?

- Əşrəfi deyirəm dəə təzə qonşu. 

- İşin olmasın onunla çox mədəni, qanacaqlı, mərifətli oğlandı . 

- Ehh ay ana, hamı sənin üçün mərifətli oldu, bir İlqar pis oldu.

- Nəysə uzatma ...

- Aaaa sənin doğum günündü, başım o qədər qarışıq oldu ki sənə bax gör nə almışam?

- Çox sağol balam mənim, sən özün elə mənim üçün dünyanın ən gözəl Allahın mənə göndərdiyi ərməğansan. Sənin sevinməyin, xoşbəxtliyin mənim üçün dünyalara dəyər, mənim balam.

- Ay ana, nəsə almalıydım da sənə, birdəki bütün gün evdəsən, nazımı çəkirsən, bunun qarşılığı kiçik nəsə olmalı idi, " sultanım”.

-  Çox sağol, mənim canım, payın artıq olsun. 

- Bəlkə haradasa qeyd edək? Gedək restorana ?

- Yorğun olarsane gəl evdə qeyd edək, gül kimi yemək bişirmişəm. 

- İldə, ayda bir dəfə ad günün olur, onu da heç olmasa restoranda qeyd eləməsək day nə oldu, bəzən düzən, mən də hazırlaşım, çıxaq.

 Restorana getmək üçün əvvəlcə evdən çıxmadan rezerv edib asta-asta gedib məkana çatdıq. Seçdiyim yerdə əyləşdik, yemək süfrəyə qoyulduqdan sonra acgöz gözlərimlə yeməkləri süzdükdə anamın mənə işarə verməsi ilə cəmiyyət içində olduğumu yadıma salıb ətrafa nəzər saldım və birdən çox da yaxşı görünməyən mənzərə gözümə sataşdı. 

Yox... Yoxx... 

Nərmin.. 

Onun əlindən tutan İlqar, bəlkə başqasıdı? Odur ! Mənə evdəkilərlə toya gedəcəyini demişdi, aldatdı məni! Heç etdi məni. Yox mən səhvə yol verdim, dəyəri bilinməyənə dəyər verib dəyərli etdim. Anam gözlərimi ora zillədiyimi görüb arxaya baxdı, mən görən mənzərəni gördü. Əlimdən tutub məni ordan çıxardı.  

Şokda idim, beynim donmuş, ürəyim əsir , başım gicəllənirdi. Az qalırdı ki bu ürəkbulandıran mənzərəyə görə ürəyim ağzımdan çıxıb yerə düşsün. Heç bir zaman bu vəziyyətə düşməmişdim, çünki ilk dəfə idi ki, mən belə səhv edirdim. İlqar mənim həyatımın seçim səhvi idi və bunu restoranda özünü dəyərsiz əşya kimi zənn edəndə başa düşdüm. 

Anam bir kəlmə belə demədən orada dayanan taksiyə mindik. Heç nə eşitmirdim. Evə çatıb ayaqqabı ilə birlikdə evə keçib yatağımın üstünə dəli kimi ağlamağa başladım. Nə zaman yuxuya getdiyim yadıma gəlmirdi.

Dördüncü hissə - Sən məndən gedən gündən 

Hava açılana yaxın ayılıb gördüm həmişəki kimi yerimin içindəyəm, fərqinə varmadan anam ayaqqablarımı çıxarıb məni yerimdə uzandırmışdı. Sanki dünən belə şey görməmişəm. Qarşılıqsız sevirdim, bilmirəm məni dünən orada gördümü, görmədimi, artıq mənim üçün bir anlamı yox idi. Mən çox saf idim, çox çox ... Hislərimlə oynamağı bacardı. Oyunbaz! Hanı əvvəllər mənə mən sənsiz yaşaya bilmərəm, sənsiz uzaqda qalmaram eyni bankın filiallarında işləyək , məndən başqa sənin yarın ola bilməz, nə oldu bəs ? Fələyin oyununu oynayıb sözlərinin üstündə dayanmayıb uduzdu . Məni də çox yordu . Artıq o məndən getdi . Qəlbimdə elə saxtakarlara yer yoxdu. Ona görə də işimi dəyişməyəcəm, acığına ofisdə qalacam. Kiməsə görə illərlə əziyyətini çəkdiyim işi yarımçıq buraxa bilmərəm. İlqar artıq mənim üçün bir heçdir.. əhəmiyyət verməyib karyeramın arxasınca gedəcəm.

Beşinci hissə -  Ağrıkəsici

İlqarla " sevgi "münasibətimi bitirəndən sonra işimə davam edib, daha işimə qarşı məsuliyyətli davranmağa, soyuqqanlı görünməyə çalışsam da daxilimdə yanğınlar məni daha alovlanmadan külə döndərirdi. Qidalanmama fikir verir, valideynlərimə diqqət ayırıb onlarla vaxt keçirirdim. Amma bir boşluğun içində idim. Evə gəlib içəri keçəcəkdim ki qapı döyüldü. "Şurik " gəlmişdi. Anamı soruşdu, dedim ki evdə yoxdu, başını aşağı salıb utancaq uşaqlar kimi evinə keçdi. Qəribədi, bu adamda nə var? Anamla nə işi var? 

Axşam gələndə anamdan ağrıkəsici dərman istədiyinə görə gəldiyi biləndə əsəbləşib özümdən çıxdım.  Bunu məndən istəyə bilməzdi? Adamyeyənə oxşayıram? Nə var ki burda, dərmandır da, istəsəydi verəcəkdim. 

- Ay qızım, mən səhər çıxanda Əşrəfə dedim ki, bu gün evdə olmayacam, qızımın istirahət günüdü, nəsə olsa ona deyərsən, baxma da nəsə olar iş adamıdır təcili nəsə lazım olar. 

- Ağrıkəsicini aşağı düşüb aptekdən ala bilməzdi?

- Ay bala, indi insandı da, canı ağrayıb, gəlib, nə var ki burda?

Bəlkə? Ağrıkəsici mən idim? Özü bilirdi ki mən evdəyəm, hökmən gəlib qapını döyüb məni görmək istəyirdi. Məni həmişə görəndə gözümə baxıb tez başını əyər, ya da üzünü çevirirdi. Bəlkə heç əhəmiyyət vermədiyim həyatımın ən əhəmiyyətli insanı ola bilərdi. Üzünə baxanda gülməyim gələn insan bəlkə üzümü güldürə bilərdi? 

Altıncı hissə - Razıyam hər yağışa altında təki sənlə islanım

İşdən çıxıb "Gənclik stansiyası"na tərəf gedirdim. Kartımı vurub keçəndən sonra eynəyin altında mənə baxan gözləri gördüm. Əşrəf sanki mənim həmin vaxtı oradan keçdiyimi gözləyirdi. Salamlaşıb yanaşı getməyə başladıq. Yanaşı dayanıb vaqonun gəlməsini gözlədik . Nəhayət "necəsən ?" dedikdən sonra bizim söhbətimiz başladı . Qatar da gəlib çatandan sonra ayaqüstə qalıb söhbətə davam etdik.  Danışarkən üzümə baxıb gözlərini aşağı dikər, mən nəsə deyərkən mənə heyranlıqla tamaşa edirdi . Onun baxışlarında anlayışı, sevgini, hörməti görməmək qeyri- mümkün idi. Amma bu vaxta qədər buna əhəmiyyət verməyib əhəmiyyətsiz birinə baş qoşmuşdum . Metrodan çıxıb evə doğru addımlayırdıq ki , birdən yağış başladı . Sanki alovlanıb külə dönmüş ürəyimin üstünə su səpildi və bu alovu söndürdü. Onun yanında özümü qürurlu hiss etməyə başlamışdım . Çoxdandır belə xoşbəxt olmamışdım. Evə çatanacan yağış bizi birtəhər elədi . Sağollaşıb hərəmiz öz mənzilimizə daxil olduq . Yeddinci mərtəbədə olsaqda ikimiz də özümüzü dünyanın yeddinci qatında hiss edirdik. Onun belə hiss etdiyinidə hiss edirdim . Anama Əşrəflə bir gəldiyimizi , islanıb yaş olduğumuzu dedim . Anam da aş dəmləmiş , atamın gəlməyini gözləyirdi. Atam işdən gələndən sonra onunla danışıb gülüb mətbəxə keçib boşqablara zəfəranlı aşı doldurmağa keçdim.Birdən iki kişinin dolaşıq səsini eşitdim . Anam Əşrəfi bizə qonaq çağırmışdı.  Onun üçün də aş çəkib otağa apardım . Məni görüb mülayim baxışlarla üzümə baxıb sonradan atamla söhbətinə davam elədi . Atamla anam ona elə davranırdılar ki elə bil ki öz oğullarıdı. ...

Yeddinci hissə - Göyün yeddinci qatında

Toy günü mənim makyajımı edəcək vizajistlə mesajlaşarkən tanımdığım nömrədən mənə zəng gəldi :

-  Alo .Salam , Nigar , axşamın xeyir,necəsən ? İlqardı

- Salam , İlqar , buyur 

- Narahat etmirəm ki səni ?

- Nəsə olub ?

- Olub 

- Nə olub ?

- Bağışla məni, Nigar ! Üzr istəyirəm. Məni səni sevirəm, anladım ki mənim ürəyim sənə aiddir 

- .....

- Eşidirsən məni ? Mən vicdan əzabı çəkirəm , sən mənim həyatımın ən düzgün qadınısan. Bilirəm bu bizim imtahanımız idi , başa düşürəm səni çox incitdim , çox peşmanam, həyatımın imtahanında müəllim olub mənə güzəşt elə nə olar ?

- İmtahandan kəsilmisən. Sən sevib sevilə bilərsən  , amma əsla güvənilməzsən . Güvən , etibar , hörmət , qayğı olmayan yerdə sevginin dəyəri düşüb 1 qəpik də etməz . 

- Bağışla 

- 3 gün sonra toyumdu , etibar etdiyim , hörmət edib dəyər gördüyüm insanla yola davam edirəm . Əlvida və həyatında uğurlar 

- Nə deyirəm , xoşbəxt ol. Amma mən səni sevəcəm , çox həm də çox 

- Sevə bilərsən öz işindi özün bilərsən,dəyər ala bilməzsən. Sağol.

   .... Gözlənilən həmin gün. Nigarı ağ gəlinlikdə görən ana fərəhdən göz yaşlarını saxlaya bilməyib ağladı . Axı göz nuru bircə qızı öz ürəyinə yatan əsl ona oğul olacaq insanla ailə həyatı qururdu.  Göyün yeddinci qatından yeni həyat evinə qədəm qoyacaq,yenə yanaşı olacaq , qonşu olacaq , qızı bu dəfə qonşu olaraq anasının qapısını döyəcəkdi. Artıq yeddinci mərtəbədən vağzalı səsi gəlir , Nigarı musiqi sədaları altında şadlıq evinə yola salırdılar.Nigarın üzündən xoşbəxtlik saçılır , üzünə baxanda gülməyi gələn insan onun həyat üzünü güldürməyi bacarmışdı...

   Etibar olmadan xoşbəxt və davamlı bir sevgi hekayəsi yoxdur. Bir sevgi münasibətləri bir bina olsaydı, şübhəsiz ki, etibar onun üzərində qurulan təməl olardı. Birisini sevmək, əslində, şübhəsiz və şübhəsiz özünə hakimiyyəti götürərək o insana 100% etibar etmək deməkdir.Etibar etmək, sevilməkdən daha böyük bir müvəffəqiyyətdir.Etibar bir sirrdir: güvən haqqında başa düşməyiniz lazım olan ilk şey budur. Buna görə izah edilə bilməz. Sevginin ən yüksək formasıdır, sevginin özüdür. Sevgi özlüyündə onsuz da bir sirrdir, müəyyənləşdirilməyən bir şeydir, amma sevgi bir dövrə bənzəyir və etibar onun mərkəzidir, ruhdur. Sevgi bir məbəddir və güvən Allahın yerləşdiyi çadırdır.İnamsız sevgi, mühərriki olmayan bir avtomobil kimidir. Onu itələməyə cəhd edə bilərsiniz, amma çox uzağa gedə bilməz. 

 Səadət hər kəsin öz əlindədir,

İşində, gücündə, əməlindədir.

Hamı eyni cür xoşbəxt ola bilməz. Hər kəsin öz açarı var və açmağın sirrini ancaq özü bilir.

Hamıya o qapını açmaq qismət olsun.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(08.05.2024)

Poetik Qiraətdə bu gün sizlərlə Lənkəranda yaşayıb yaradan Əyyub Türkay görüşəcək, “Yalnızların qatarı”ndan danışacaq. 

Şikayətnamə motivlidir. Sadəcə yazara demək qalır ki, kədər elə poeziyada qalsın, həyatda rastına çıxmasın. 

Xoş mütaliələr!

YALNIZLARIN QATARI

Bilirsənmi, mən də tənha biriyəm,

Yalnızların qatarına minəndən.

Qara bəxtim qaranlığa yol alıb,

Qismətimin üzü məndən dönəndən.

Bu qatarın qəm qoxuyur şüşəsi,

Xatırladır qazamatı, qəfəsi.

Burda qalmır yaşamağın həvəsi,

Ümidlərim öləziyib sönəndən.

Burda çoxdur mən çəkəni çəkənlər,

Ağ gününü göy əskiyə bükənlər.

Ürəyinə qəm toxumun əkənlər,

Bilirsənmi, yaşamırlar dünəndən?

Bundan sonra kim qəlbimi ovudar, 

Kim olacaq, dərd əhlinə havadar?

"Gedər-gəlməz" yolundadır bu qatar, 

Fələk məndən üz döndərib gedəndən...

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(08.05.2024)

Ölkəmizdə Kino ssenarilərini dərc edən bir mətbu orqan, dərgi yoxdur. Ümumən, son illərdə heç dramaturji kitablar da nəşr edilmir. Kinoşünaslıq, kinotənqid sahələri də öz qürub dövrünü yaşayır. Bu da kinomuzun inkişaf strategiyasının ziddinədir.

Hazırda həm Mədəniyyət Nazirliyinin, həm də Kino Agentliyinin reallaşdırmaq istədikləri geniş fəaliyyət spektrində bu nöqsanların aradan götürülməsi də aparıcı rol oynayır.

Bu günlərdə “Elm və təhsil” nəşriyyatı tərəfindən tanınmış kinodramaturq, yazıçı, Azərbaycan Kini Agentliyinin direktoru Orxan Fikrətoğlunun “Kinocizgilər” adlı kitabı işıq üzü gördü.  Kitabda həm tammetrajlı, həm qısametrajlı bədii və sənədli film ssenariləri, ekran həlli üçün uyğunlaşdırılmış qısa hekayələr və novellalar yer alıb.

Oxucularımızın “Kinocizgilər” kitabındakı yazılarla tanışlığı davam edir. Xüsusən, kino sahəsi ilə maraqlananlar üçün, gənc ssenaristlər və rejissorlar üçün düşünürük ki, bu dərclər faydalıdır.

 N E Y

Avanqard qısametrajlı film ssenarisi

Boş şəhər küçəsi...

Alatoranlıq...

Qara kəlağayılı qarı zivədən qara rəngli paltarlar asır.

Qarı əyilib dəmir ləyəndən qara köynəklə bərabər günəşi də götürür...

Qarı zivədəki paltarları əliylə bir kənara çəkib günəşi əvvəlcə zivədən asır. Sonra nə düşünürsə, paltar tutacaqla­rın­dan asılmış günəşi zivədən açıb göydən asır...

Göydən paltar tutacaqlarıyla asılmış günəş...

Titr... “Günəş”...

Ağ-qara kadrlar...

Günəşli bir gündür... İri şüşəli vitrin önündə dayanıb ney çalan oğlan... O, neyi şüşə arxasından görünən maneken qız üçün çalır. Maneken qızın üzündə heç bir ifadə yoxdur. Adi vitrin manekenidir. Yol ilə keçənlər neyin yanıqlı naləsinə ayaq saxlayırlar. Bəziləri neyçalan oğlanın asfalt örtük üstündəki papağına pul da atırlar. Bəziləri də qulaqlarını tutub vitrinin önündən sürətlə keçirlər. Neyin səsinə uşaqlar da toplaşıb. Onlar üçün daha çox daldada durub uzaq­dan neyçalanı izləyən polisin işə qarışacağı an maraqlıdır. Hələ ki neyin mehri polisi də susdurub...

Qəfil neyçalan oğlan çalğısını saxlayıb maraqla göyə boylanır. Sanki oğlan orada kiminsə olduğunu bilir. Göydən aşağı bir dəstə gül atılır. Sonra kimsə aramla ney səsinə əl çalır...

Neyçalan oğlan dodaqlarını neydən ayırıb...

Oğlan: “Gün üçün iyirmi dörd saat çox azdır. Gözünü yumub-açırsan, gecə düşür”.

Titr. “Günəş tez batır”.

Gecə. Boş, kimsəsiz şəhər küçələri ilə qaçan neyçalan...

O, vitrinin önünə çatıb dayanır.

Maneken qız ifadəsiz baxışlarla bir nöqtəyə baxır.

Neyçalan oğlan nədənsə əsəbidir...

Neyçalan oğlan: “Kim deyib sənə? Yalandı... Sən­dən sa­va­yı heç kəsim yoxdur. Sadəcə, səhər yuxudan pis oyan­mış­dım. Ürəyim əsirdi. Bura necə gələydim? Üzünə necə baxaydım? Halım yox idi. Bura bax... sən heç biçənək görmüsən? Bax, içim elə uralanmışdı... Boş idim... Başa düşmürəm e sənə nə olub? Yaxşı, bağışla məni... Vallah, içimdən səs gəlmirdi. Gəl­səy­dim, sənin də qanını qaraldacaqdım. Yaxşı, sənin üçün səhə­ri geri qaytarıram”.

Neyçalan oğlan kürkünün cibindən neyi çıxarıb çalmağa başlayır...

Boş, kimsəsiz küçənin işıqları bir-bir yanır...

Yaxınlıqdakı evlərin də işıqları get-gedə yanmağa baş­layır...
Get-gedə küçədəki adamların sayı da artır... Və gecənin içində qəfil səhər açılır.

Titr yazı... “Səs günəş kimidir”.

Dizi üstünə qoyduğu taxtaya mıx çalan neyçalan... O, çəkici əlinə vura-vura çərpələng düzəldir.

Neyçalanın əlləri qanayıb...

Neyçalan çərpələngin ipini manekenin qoluna bağlayır...

Oğlan çərpələng əlində dükanın içindən eşiyə çıxır.

Oğlan çərpələngi əlindən göyə buraxır.

Göydə süzən çərpələngi görən maneken qızın üzündə gülüş var...

Oğlan dükana girib maneken qızın əyninə qırmızı paltar geyindirir...

Maneken qız utanıb başını aşağı salır...

***

Gecə... Boş küçə ilə velosipedlə şütüyən neyçalan. O, üç-dörd dəfə vitrinin önündən keçib gedir. Sonra yenə geri qayıdır. Maneken qızın üzündə bir təlaş var. Nəhayət, neyçalan oğlan velosipedini vitrinin önündə əyləyir.

Neyçalan oğlan: “Mən də təkəm. Tök bu daşı ətəyindən. Onsuz da hamımız oyuncağıq... İnanmırsan mənə? Düz sözümdür, vallah. Ancaq səndən ötrü ya­şayıram... Sənə köklənmişəm... Gedək sənə günəşi göstərim... Gəl gedək də... Burda nə qədər yaşayacaqsan? Gördüklərin yalandır axı... Mən səni başqa bir günəşin altında yaşadacam. İnanmırsan mənə?..”

Polis maşınının həyəcanlı səsi eşidilir.

Titr... “Başqa bir günəş varmı?”

Qaranlıq... İzdihamlı meydanda insanların arasıyla harasa qaçan neyçalan...

Titr... “Vərdişi az bilmə... Babaların ləpirlərini basa-basa təkrar bir ömür yaşamadıqmı?”

Gecə. Neyçalan əlindəki iri daşla vitrin şüşələrini sın­dırır. O, qırılmış şüşə qırıntılarının arasından dükana girir. Maneken qızı qucağına götürüb eşiyə çıxır. Neyçalan maneken qızı velosipedinin arxa oturacağına oturdur. Onlar şəhərdən çıxırlar...

Titr... “Sevgi xilasdırmı?”

Boş səhnə... Neyçalan oğlan maneken qızla rəqs edir... Maneken qızın boynundan və əllərindən qırılmış kəndirlər sallanır. Oğlan bu kəsilmiş kəndirlərdən birini dartır... Qəfil səhnənin işıqları yanır...

Kadrda neyçalan oğlanla maneken qız şüşəsi qırıq vit­rin­də dayanıblar. Artıq neyçalan oğlanın da üzündə heç bir ifadə yoxdur... Şüşə qırıqları arasında qırılmış ney də görünür.

Titr... “Haqq gedilən yoldadır...”

Polislər vitrinin önündə dayanıblar... Polis maşınlarının həyəcanlı sirenaları eşidilir. Şüşə kəsikləri arasından işıq gah neyçalan oğlanın, gah da maneken qızın üzünə düşür. Onların üzündə heç bir ifadə yoxdur; ikisi də donuq üzlüdür. Polislərin dəvət etdiyi süpürgəçi şüşə kəsikləri ilə birlikdə ney qırıqlarını da süpürüb zibil qutusuna atır...

Titr... “Başqa günəş yoxdur”

 Vitrinin qırıq şüşələri arxasından neyçalan oğlanla maneken qız görünür. Onlar iri şar kimi üflənmiş saxta günəşi əllərində tutublar. Hər ikisi boynundan vitrinin kənarlarına bərkidlimiş qalın kəndirlərlə asılıb. Qəfil üflənmiş günəş göyə doğru uçmaq istəyir. Neyçalan oğlanla maneken qız günəşi yuxarı qalxmağa qoymurlar. Onların ağırlığı və vitrinə bağlı olmaları saxta günəşi aşağı endirir. Göydən aşağı minlərlə ip, kəndir asılıb. Kəndirlərlə yuxarı dırmanmağa çalışan minlərlə insana doğru göydən aşağı bircə əl uzanıb... Və o əldə “ney” görünür...

Titr... “Növbə kimindir?”

 “Ədəbiyyat və incəsənət”

(08.05.2024)

Əlibala Məhərrəmzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Bu gün sizi ən müxtəlif təsnifatlardan («Forbes» jurnalının təqdimatında «Ən sağlam 12 qida» reytinqi, Conni Bovdenin «Dünyanın ən sağlam 150 qidası» kitabı, «Taym» jurnalındakı «Tarixin ən faydalı 50 bitki və qidası» reytinqi və s.) seçdiyim Yer kürəsinin ən faydalı qidaları ilə tanış etmək istəyirəm.

Buyurun, faydalanın. Öncə göyərti və tərəvəzlərdən bəhs edəcəyəm.

A. göyərti və tərəvəzlər.

1.     Qulançar (az kalorilidir, asan həzm olunur, vitaminlərlə (K, B1, B2, B9, C, E, A, PP), mikro və makroelementlərlə (sink, kalsium, maqniy, dəmir) zəngindir).

2.     Şirin bibər (Antioksidantların və C vitamininin mənbəyidir).

3.     Brokkolli kələmi (K və C vitaminlərinin və sellülozun çoxluğuna görə təkrarsızdır, xərçəngin bütün növlərinə tutulma riskini azaldır, bədəni toksiki maddələrdən təmizləyir).

4.     Kök (karotinin əsas mənbəyidir, insanın hüceyrələrinin inkişafı, dərinin, selikli qişanın və gözün sağlamlığı üçün çox vacibdir).

5.     Rəngli kələm (tərkibindəki A, B, PP vitamini, kalium, fosfor, dəmir və sellüloz, eləcə də protein adi kələmdəkindən dəfələrlə çoxdur, bu tərkib bağırsağın mikroflorasına müsbət təsir göstərir).

6.     Xiyar (95% sudan ibarət olan və ən az kalorili bu tərəvəzdə yağ, zülal çox azdır, amma kalium və digər vitaminlər çoxdur).

7.     Sarımsaq (ən güclü antioksidantlardan hesab olunur, güclü bakterisid təsiri var, soyuqdəymə ilə mubarizədə güclü silahdır, ürək xəstəlikləri riskini, yemək borusu xərçəngi riskini azaldır).

8.     Zəncəfil (immungücləndirici, həzmə kömək edən bu bitkinin kökündə efir yağları, vitamin və minerallar boldur).

9.     Soğan (bakterisid xassəsinə, dəmir və kalsium bolluğuna, B və C vitamini bolluğuna görə seçilir).

10.Pomidor (xərçəng əleyhinə likolin kimi güclü antioksidanta, ən müxtəlif mikroelement və vitaminlərə malikdir).

11.Cəfəri (tərkibində limondan 4 dəfə çox vitamin olduğundan soyuqdəymədə, habelə avitaminozda çox faydalıdır, bitki proteininə malik olduğundan isə pəhriz saxlayanlar, xüsusən ət yeməyənlər üçün əvəzsizdir).

Növbəti dəfə sizlərə meyvə və giləmeyvələri təqdim edəcəyəm.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(08.05.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı “Ev həkimi” rubrikasında bu dəfə gənc oğlanların ailə həyatı qurmağı hansı səbəbdən ləngitmələri barədə danışacaq. Rubrikanı Kənan Məmmədli aparır. Bu dəfə mövzumuz tibbə aiddir. Öskürəyin xəbərçisi olduğu qorxulu xəstəliklər barədədir.

"Öskürək heç də həmişə yoluxucu xəstəliyin əlaməti deyil". Bu barədə Rusiyanın əməkdar həkimi, pulmonoloq Aleksandr Karabinenko xəbərdarlıq edib. Onun sözlərinə görə, öskürək müxtəlif amillərlə əlaqələndirilə bilər, bu, bədənin xüsusi reseptorların qıcıqlanmasına qarşı qoruyucu reaksiyasıdır.

"Qıcıqlanmanın ən çox yayılmış səbəbi yuxarı və ya aşağı tənəffüs yollarının infeksiyasıdır. Xəstələr boğaz ağrısından, səsin xırıltısından şikayət edirlər. Öskürək nəfəs darlığı, çətin nəfəs almaqla müşayiət olunursa, bu, traxeya və bronxlar boyunca şişkinliyin göstəricisi ola bilər".

Həkimin sözlərinə görə, öskürəyin başqa bir səbəbi siqaret çəkməkdir.

"Siqaret çəkənlər təxminən 5 ildən sonra öskürməyə başlayırlar. Onlar, adətən səhər oyanıb boğazlarını təmizləyirlər. İnsan siqaret çəkəndə öskürək azalır, lakin bu, aldadıcı bir haldır. Siqaret çəkmək sonda xroniki bronxitə gətirib çıxarır. Ən əsası isə siqaret çəkənlərin əksəriyyətində xroniki obstruktiv ağciyər xəstəliyinə tutulma riski yaranır", - deyə Karabinenko izah edib.

O əlavə edib ki, bəzi dərmanlar da öskürəyə səbəb ola bilər.

"Bu öskürək adətən gecələr başlayır, bir neçə dəqiqə davam edir və dayandırmaq olmur. Simptomdan xilas olmaq üçün dərmanı ləğv etmək lazımdır", - deyə Aleksandr Karabinenko izah edib.

Həkimin sözlərinə görə, bəzən öskürək ürək-damar xəstəlikləri ilə əlaqəli olur.

"Xroniki ürək çatışmazlığı zamanı öskürək baş verir. Belə xəstələrdə öskürək daha ağır fəsadların - ağciyər ödemi və ürək astmasının xəbərçisi ola bilər. Perikardit də öskürəklə müşayiət oluna bilər", - deyə o xəbərdarlıq edib.

Karabinenkonun fikirlərinə portalımızın tibbi eksperti Ruslan Quliyevsə belə şərh verib: “Heç zaman həkimə müraciət etmədən öskürək dərmanı qəbul etmək olmaz. Əvvəlcə müayinədən keçmək, simptomun səbəbini təyin etmək və onu aradan qaldırmaq lazımdır".

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(08.05.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Güney Azərbaycan təmsilçisi Əli Nurvəş “Güney Azərbaycan poeziyası antologiyası”nda sizlərə şair Dərviş Təbrizlinin şeirlərindən seçmələr təqdim edəcək.

Dərviş Təbrizli

Dərviş Təbrizli təxəllüsü ilə tanınan Məhəmməd Cavadi 1992-ci ildə Təbriz şəhərində anadan olubdur. 2007-ci ildən türkcə şeir və ədəbiyyat sahəsində çalışır. İndiyə kimi 3 kitabı işıq üzü görübdür. 10-dan artıq nəsr kitabını Azərbaycan əski əlifbasına köçürübdür. Bir ildən artıqdır ki, pyes və ssenari yazmağa üz gətiribdir. Azərbaycanın böyük sənətkarı Cəfər Cabbarlının pyes yazılarını köçürüb və çapa hazırlayıbdır. İndi isə Təbriz şəhərində gülüş tamaşasının səhnəyə çıxmasının, yazarı və baş yazarıdır.

GƏLMƏZ

Getmək zamanı gəldi, gedək, durmağa gəlməz,

Dil susmalıdır, yox, daha söz sormağa gəlməz.

Döz, göz-gözə bir yolda doyunca baxa gözlər,

Həsrətlə çiyinlərdə boyun burmağa gəlməz.

Məndən sənə qoy bircə nişan qalsın əlində,

Qaytarma, o halqa daha heç barmağa gəlməz.

Boş sözlərə uydun sən özün, neynəsin özgə?

Təqsiri rəqibin nədi, yox vurmağa gəlməz!..

Yüz min dərəcə sifrdən azdır bu baxışlar,

Od sözlər ilə ağzımı yandırmağa gəlməz.

Əlcəkdə də əllər üşüyür, əl üz əlimdən,

Bum-buzdur əlin, əlləri dondurmağa gəlməz.

Dərviş, bu qədər eyləmə nisgil, sözü qurtar,

Hər bir gəlişin getməyi var, yormağa gəlməz.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(08.05.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ulduz” jurnalı ilə birgə BİRİ İKİSİNDƏ layihəsində Uşaq saatı davam edir. Bu gün sizlərə Klassik uşaq ədəbiyyatından seçmələr sırasından Abbas Səhhətin “İki uşaq” əsəri təqdim ediləcək.

Yoldaşına bir uşaq

Dedi: – Dur gəl oynayaq.

Oynamağın vaxtıdır,

Qızılgülün taxtıdır.

Qızılgülü əkərlər,

 Misqal ilə çəkərlər.

Gedək görək uşaqlar

Bağda nə cür oynaqlar.

Yoldaş dedi: – Qardaşım,

 Dinmə, ağrıyır başım.

 Açılsa gül, olsa yaz,

Mənim könlüm açılmaz.

 Mən dərsimi bilmirəm,

Oynamağı neylərəm.

Bunu dedi o birisi:

 – Bu gün qoy qalsın dərsi,

İndi hələ gəl gedək,

 Bağda gəzib seyr edək.

Ertə durarsan səhər,

Dərsi edərsən əzbər.

Yoldaşı verdi cavab:

 – Danışma bəd-bihesab,

Sübhə bugünkü işi

Qoymaz ağıllı kişi.

Dərsimi hazırlaram,

Sonra gedib oynaram.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(08.05.2024)