Super User
BİR SUAL, BİR CAVAB Qəşəm Nəcəfzadə ilə
Ülviyyə Əbülfəzqızı, “Ədəbiyyat və incəsənət”
SUAL
Mövlanə gözəl söyləyib ki: " Dilinin küsdüyü insanla qəlbin saatlarla danışar"
Qəşəm bəyin səbri çatır saatlarla özü ilə danışsın, yoxsa, əlini telefona atıb: " Gəl üz-üzə danışıb, problemləri həll edək" - söyləyir?
CAVAB
Həyatda mənəvi-psixoloji əziyyət çəkib çox gərginliklər yaşamışam. Nadanın biri mane olduqda susmuşam, amma üsyan etmək də pis deyil, zərbələri özümə vurmuşam. Telefonla heç nəyi həll etməmişəm. Telefon əşyadır, hissləri ifadə edə bilməz. Ona görə də həmin adamın özü ilə söhbət edirəm, ya marşrutda, ya bir küncdə əyləşib kofe içərək, ya onunla öz maşınıma əyləşib İsmayıllı meşələrinə gedərək..
Ədəbiyyat və incəsənət”
(06.08.2024)
“Fattahov Roma - ən arxa sıra!” - Ulucay Akifin hekayəsi
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ədəbiyyat qəzeti” ilə birgə ƏDƏBİYYATIMIZI SEVDİRƏK layihəsində bu gün sizlərə Ulucay Akifin nəsri təqdim edilir.
Dünən Roma öldü...
Sinfimizin ən yekəpər uşağı idi. Ona əyripəncə ayı ("kosolapıy medvedğ") deyirdik. Doğrudan da, ayı boyda idi. Ona belə deməyimiz heç xətrinə dəymirdi, əksinə, çox xoşuna gəlirdi. Hərdən mənə elə gəlirdi, onun, doğrudan da, pəncələri var. Kimləsə dalaşanda, ya öz aramızda zarafatlaşanda, uzun qollarını, böyük əllərini havada ayı pəncəsi kimi yelləyirdi, heç kim yaxınına düşə bilmirdi, qabağına çıxanı vurub aşırdırdı.
Hansımızınsa davası olanda, Romaya deyirdik, "bez problem, bratan", - deyib düşürdü qabağa.
Yadıma düşür, bir dəfə elə məktəbin yaxınlığında, JEK-in aşağısında onu Azərbaycan bölməsinin uşaqları təkləmişdi. Biz iki-üç uşaq idik, onlar isə bizdən daha çox və yaşca da böyük idilər. Düzü, bizə nəsə eləmirdilər, elə Romanı döymək istəyirdilər, onunla dalaşırdılar. Davanın bir məqamında Roma qurumuş ağacın budağını qoparıb nəriltiylə cumdu onu təkləyənlərin üstünə. Arxalarına baxmadan qaçdılar. Belə idi Roma.
Ləzgi idi. Çox qalın səsi var idi. O danışanda, elə bilirdim ayı donquldanır. Amma heç kobud deyildi. Öz gücünün fərqində idi, amma gücü ilə kimisə əzmək, qorxutmaq, incitmək niyyəti yox idi. Zarafat eləməyi xoşlayırdı. Düzdü, bunu elə də yaxşı bacarmırdı, amma şən oğlan idi.
Çox vaxt nadinc, oxumayan, şuluq uşaqlar arxa partada otururdu ki, müəllimin gözündən uzaq olsun. Roma da belə idi. Həmişə ən arxa partada otururdu. Birinci sinifdən arxa sıranı özünə məskən seçmişdi. Amma nə qədər arxada otursa da, gizlənə bilmirdi. Çünki hamımızdan nəhəng idi. Astaca danışmaq istəyəndə belə səsini hamımız eşidirdik.
Dərslərini heç oxumurdu. "Dvoyşnik" idi. Aldığı ən yaxşı qiymət "3" olurdu. Amma müəllimlər onu çox istəyirdilər. Çünki ürəyi təmiz idi. Müəllimlərə qarşı hörmətsizlik eləmirdi. Ən çox da, Ziyədxan müəllimin hər dəfə onun gicgahındakı saçından tutub dartaraq ayağa qaldırmağına şaqqanaq çəkib gülürdük.
Yadımdadı, ədəbiyyat dərsində Turgenevin "Mumu" əsəri haqqında ifadə yazırdıq. Əlbəttə ki, bütün dərslərdə olduğu kimi, Roma bu dərsə də hazır deyildi, əsəri oxumamışdı. Amma ifadəni yazmağa məcbur idi. Hamı kimi Roma da vərəqi doldurub müəlliməyə vermişdi.
Növbəti dərsdə müəllimə yoxlama yazımızın qiymətlərini bizə açıqlayanda Romanı ayağa qaldırdı:
-Fataxov Roma! Vstanğ! (Ayağa qalx!) Rasskaji rebətam çto tı napisal v izlojenii! (İfadədə nə yazdığını uşaqlara danış!)
Ədəbiyyat müəllimimiz Elmira xanımın sözlərində qəzəb yox idi. Gülürdü. Roma da gülməmək üçün özünü sıxıb saxlamışdı.
-Sədğ! Ə sama rasskaju! Neqodəy! (Otur! Özüm danışacam! Yaramaz!) - Elmira xanım bu dəfə bir az daha ciddi dedi. Ayağa qalxıb Romanın Turgenevin "Mumu" əsəri haqqında yazdığı ifadəni oxumağa başladı:
"Bir gün Gerasim (red. əsərin baş qəhrəmanı) tək yaşamaqdan bezib bazardan özünə 5 şirvana it aldı"
Müəllim elə ilk cümləni oxuyan kimi bütün sinif gülməyə başladı. Roma özü də arxa partada başını aşağı salıb gülürdü. Biz gah müəllimimizə, gah da Romaya baxıb əylənirdik.
"Gerasim itin adını Mumu qoydu. Onu evə gətirib "Head and Shoulders" şampunuyla yaxşıca çimizdirdi" - müəllim növbəti cümləni oxudu.
Müəllimimizin gülməkdən gözləri yaşarmışdı.
"Gerasim Mumuya çoxlu yemək alırdı. Hər gün 2 şirvan pul xərcləyirdi ona. Mumu kef eləyirdi" - növbəti cümlə...
Əyləncə böyüdükcə daha da ürəkdən gülürdük.
Sonra müəllim Romanın yazdığı ifadənin son cümləsini oxudu:
"Bir gün Gerasimin pulu qurtardı. Gördü ki, Mumuya yemək ala bilmir. Aparıb Mumunu bazarda 5 şirvana satdı".
Sizə yalandan bu cümləyə çox kədərləndiyimizi, sinfə sükut çökdüyünü deməyəcəm. Bu sonluğa da xeyli gülmüşdük. Deyəsən, həmişə "2" alan Roma həmin gün ömründə ilk dəfə yoxlama işindən "3" almışdı.
Mən çox sonralar, tələbəlik illərimdə ədəbiyyatın postmodernizm cərəyanı ilə tanış olanda, ədəbiyyatda dekonstruktivizmin nə olduğunu öyrənəndə fərqinə varmışdım ki, mənim tanıdığım ilk postmodernist, dekonstruktivist yazıçı da elə bizim Roma idi.
-Fattahov Roma! Ən arxa sıra! Ruhun şad olsun!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(06.08.2024)
Elçin Ağazadənin sənədli filmi təqdim olunub
Nizami Kino Mərkəzində inklüziv cəmiyyətin inkişafına töhfə olaraq gənc rejissor Elçin Ağazadənin ekranlaşdırdığı “Problem yoxdur” sənədli filminin təqdimatı keçirilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı AzərTAC-a istinadən xəbər verir ki, film əlilliyi olan şəxs Alik Cəfərovun həyat hekayəsindən bəhs edir.
Əvvəlcə Azərbaycan Dövlət Himni səsləndirilib.
Pedaqoq Aygün Qasımova və "Azərbaycan Əlil Velosipedçilərə Dəstək" İctimai Birliyinin sədri, Milli Paralimpiya Komitəsinin nəzdində paravelosiped idman növü üzrə milli komandanın baş məşqçisi Amid Həsənquliyevin aparıcılığı ilə təşkil olunan təqdimat mərasimində ekran əsərinin özəlliyindən söhbət açılıb. Onlar bu filmin və bu tədbirin inklüziv cəmiyyətin inkişafı üçün böyük əhəmiyyət daşıdığını bildiriblər.
Tədbirin təşkilatçılarından olan inklüziv təhsil mütəxəssisi Zivər Xanlarova çıxışında bildirib ki, inklüziv təhsilin geniş miqyasda tətbiqi məqsədilə qəbul olunan “2018-2024-cü illərdə Azərbaycan Respublikasında sağlamlıq imkanları məhdud şəxslər üçün inklüziv təhsilin inkişafı üzrə Dövlət Proqramı”nın icrası davam edir. O, inklüzivliyin milli mənəvi dəyərlərimizlə yaşayan xalqımız üçün yad olmadığını söyləyib. Bildirib ki, bu ali dəyərləri yaşatmaq üçün hər sahədə hər bir vətəndaşın üzərinə düşən vəzifələr var. Bu baxımdan Elçin Ağazadənin indiyə kimi fiziki məhdudiyyəti olan istedadlılara aid çəkdiyi sosial çarxlar, autizmli uşaqlara həsr etdiyi və Amerikanın Florida ştatında "Ən yaxşı sosial film" nominasiyası üzrə qalib olmuş “Uğur böcəyi” sosial filmi olduqca təqdirəlayiqdir. O, istedadlı rejissorun şəhidlər və qazilər üçün çəkdiyi sənədli filmlər, şəhid övladlarından ibarət “Zəfər sədası” klipi, milli dəyərlərlə yanaşı “Cənnət ətri” və “Başqa həyat” kimi mənəvi dəyərləri də aşılayan sənədli filmlərinin nümunə olduğunu misal çəkərək onun yaradıcılığının, fəaliyyətinin bu baxımdan çox təqdirəlayiq olduğunu bildirib.
Təhsil eksperti İlhamə Axundova inklüziv cəmiyyətin formalaşması üçün emosional zəkanın önəmindən və belə filmlərin insanlarda empatiya duyğusunun inkişafından bəhs edib.
Əlilliyi olan şəxs Fərid Abışovun tarda ifası tədbirə xüsusi rəng qatıb.
Daha sonra tədbirə təşkilati dəstək olan “Azestetik” şirkətinin rəhbəri Fariz Məmmədov çıxış edib.
Tədbirdə filmin çəkilməsində böyük dəstəyi olan “Mənəvi Dünya” İctimai Birliyinin sədri mərhum Hacı Şahin Həsənlinin xatirəsi yad edilib və videoçarx göstərilib. Birliyin sədr müavini Samir Pənahov çıxışında Hacının dəyərli fikirlərindən danışıb.
Sonra film nümayiş olunub.
Filmin nümayişindən sonra çıxış edən natiqlər rejissora təşəkkür edərək təəssüratlarını bölüşüblər.
Sonda rejissor Elçin Ağazadə ekran əsərinin yaranmasından və bu işdə əməyi keçən digər insanlardan danışıb.
Filmin qəhrəmanı Alik Cəfərovun və anasının səhnəyə gəlişi böyük sevgi və coşqu ilə qarşılanıb.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(06.08.2024)
Mikayıl Müşfiq yaradıcılığı İsrailin ədəbiyyat jurnalında
İsrailin populyar “Artikl” ədəbiyyat jurnalı Dövlət Tərcümə Mərkəzinin “Azərbaycan ədəbiyyatı beynəlxalq aləmdə” layihəsi çərçivəsində görkəmli Azərbaycan şairi Mikayıl Müşfiqin rus dilinə tərcümə edilmiş “Sevirəm”, “Yoldaş”, “Dilənçi” şeirlərinin yayımına başlayıb.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, bu barədə Dövlət Tərcümə Mərkəzi məlumat yayıb. Məlumata görə, şairin yaradıcılığı haqqında məlumatla təqdim olunan şeirlərin rus dilinə tərcümə müəllifi mərkəzin rus dili mütəxəssisi, tanınmış tərcüməçi Püstə Axundovadır.
Qeyd edək ki, geniş oxucu auditoriyası tərəfindən izlənilən “Artikl” ədəbiyyat jurnalı mütəmadi olaraq səhifələrində Stiven Ceyms Kennet, Corc Oruell, Yusteyn Qorder, Stiven Kovi kimi dünyaşöhrətli yazıçı və şairlərin yaradıcılığına yer ayırır.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(06.08.2024)
Musiqi və incəsənət məktəblərinə müəllimlərin işə qəbulu üzrə müsabiqənin müsahibə mərhələsi başlayıb
Dünəndən başlayaraq avqustun 8-dək musiqi və incəsənət məktəblərinə müəllimlərin işə qəbulu üzrə müsabiqənin müsahibə mərhələsi keçirilir.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Mədəniyyət Nazirliyinə istinadən xəbər verir ki, bu il müsahibədə 337 nəfər namizədin iştirakı təmin edilib.
Müsahibə zamanı namizədlərin ixtisası üzrə bilik və bacarıqları, psixoloji durumu və ümumi dünyagörüşü yoxlanılır. Namizədlər https://shorturl.at/lBgA2 linki vasitəsilə müsahibə mövzuları ilə yenidən tanış ola bilərlər.
Müsahibə mərhələsinin nəticələri əsasında tələb olunan balı toplamış namizədlər müvafiq qaydada musiqi və incəsənət məktəblərində müəllim vəzifəsinə təyin olunacaq.
Qeyd edək ki, müsahibə mərhələsinin qrafiki barədə məlumat namizədlərə “MyCulture” vahid şəxsi kabinet (https://my.culture.az), sms və elektron poçt vasitəsilə göndərilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(06.08.2024)
POETİK QİRAƏTdə Afaq Şıxli, “Getdi”
Təqdim edir: Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Poetik qiraətdə Afaq Şıxlının debütüdür. Moskvada yazıb yaradan şairə bu günlərdə haqq dünyasına qovuşmuş şair Elman Tovuz barədə yazıb.
Təbii ki, oxunaqlıdır və təsirlidir.
Getdi
(Bənzərsiz dostumuz Elman Tovuza)
Payıza ümid bağlayan,
Yay bitməmiş uçdu getdi.
Dərdi dərində saxlayan
Öz içindən qaçdı getdi.
Varlığıyla bir Tur kimi!
Qəlbi vardı – büllur kimi.
Ömrümüzdən, o, nur kimi
Necə gəldi, keçdi, getdi...
As olmaq işin çətini,
Yüzü çəkər həsrətini.
Əbədiyyat xələtini
Öz boyuna biçdi getdi.
Olmasaydı ölüm-itim
Tükənməzdi dost sərvətim.
Otağını qoydu yetim,
Son qapını açdı getdi.
Gələn hər nə varsa – Haqdan,
Nə yaxından, nə uzaqdan.
O bezməzdi yaşamaqdan,
Əcəl onu seçdi, – getdi.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(06.08.2024)
“YAŞAT” Fondu tərəfindən dəstək tədbirləri davam edir
“YAŞAT” Fondu tərəfindən müalicə və psixoloji dəstək xərclərinin ödənilməsi istiqaməti üzrə işlər davam etdirilir.
Şəhidimiz Vüqar Əvəzovun atası Məmmədağa Əvəzova həkimlər tərəfindən təyin olunan diaqnoz əsasında pnevmoretinopeksiya əməliyyatı icra olunub. Bu barədə “Ədəbiyyat və incəsənət” portalına fonddan məlumat verilib.
Əməliyyatın İcbari Tibbi Sığorta üzrə Dövlət Agentliyinin icbari tibbi sığorta üzrə xidmətlər zərfində yer almayan hissəsi “YAŞAT” Fondu tərəfindən qarşılanıb.
“YAŞAT” Fondunun hesabatları və xərclənən vəsaitlərlə bağlı ətraflı məlumatı yashat.gov.az rəsmi internet saytının Hesabatlar (https://yashat.gov.az/report/tableau) bölməsindən əldə edə bilərsiniz.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(05.08.2024)
Akif Səmədə ithaf - “Yalnız 45-i gördün, indisə 65-dir!”
İbrahim İlyaslı, AYB-nin poeziya bölməsinin rəhbəri - “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün
Şair bu dünya ilə vidalaşandan sonra ömrünün davamı onun ədəbi irsi - şeirləri olur. Bu mənada, Sən ömrünü sahanə bir şəkildə sürmədəsən, Akif Səməd!
Sənsiz keçən 20 il ərzində həyatda olduğu kimi, ədəbiyyatda da çox fırtınalar qopdu, çox dağlar yerindən silkələndi, çox təpələr yerlə bir oldu, çox qayalar ovulub toza-torpağa döndü. Ancaq, zaman ötdükcə, şeirimizin AKİF SƏMƏD zirvəsi bütün əzəməti ilə daha aydın görünməyə başladı, ədəbiyyatda baş verən qasırğalar o dağın qayasından bir çarpana belə qopara bilmədi. İnanclılar bir daha əmin oldular ki, sən demiş; "Mərəkə hələ sonradı, Ölüm ömrün sonu deyil."
Sən 45-ində 105 yaşlı Aşıq Ələsgər misallıydın! 65-ində də eləcəsən!
*
Şair Akif Səmədə
Nə olur bizə haqq olur,
Bizim işlər haqq iləndi.
Şah kimdi? – Allahın qulu,
Hökmü-fərma taxt iləndi.
Dünya qananla doludur,
Sağ yenə sağın soludur.
Yol olan yoxluq yoludur,
Varlıq olan vaxt iləndi.
Eşq nədi – işığın səsi,
Eşq nədi – sözün nəfəsi.
Eşqdi Allahın kölgəsi,
Eşqə düşmək baxt iləndi.
Şəkildə: Akif Səməd xalası oğlu İbrahim İlyaslını hərbi xidmətə yola salarlən. 1981-ci il.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(05.08.2024)
Azərbaycanlı rəssamların əsərləri Antalyada sərgilənir
Türkiyənin Antalya şəhərində qardaş ölkədə fəaliyyət göstərən “Saküder” Beynəlxalq Sənət və Sənətkarlar Birliyi Dərnəyinin yaranmasının 20-ci ildönümü münasibətilə Beynəlxalq İncəsənət Görüşü Rəsm Sərgisi açılıb.
AzərTAC xəbər verir ki, sərgi Antalya Muzeyinin sənət qalereyasında təşkil edilib.
Türkiyə, Azərbaycan, Rusiya, Ukraynadan olan rəssamların əsərlərinin nümayiş olunduğu sərgidə ölkəmizi Azərbaycanın Xalq rəssamı, professor Arif Hüseynov, rəssamlar Günəş Abbas, Anar Hüseynzadə, Bənövşə Ağayeva, Sevda Rüstəmova və Təranə Qəmərlinskaya təmsil edir.
Tədbirin açılış mərasimində çıxış edən “Saküder” in rəhbəri Ali Eser incəsənətin həyatımızdakı rolundan danışıb, xüsusilə Türk dünyası rəssamlarının mədəniyyətimizin dünyada birgə tanıdılması və təbliğindəki rolunu qeyd edib.
Sərginin açılışında “2024-cü il sənət” mükafatının təqdimetmə mərasimi də keçirilib.
Mükafata layiq görülən türkiyəli rəssam Nərmin Ünal çıxışı zamanı müəllimi, Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının üzvü, Əməkdar rəssam Rəhim Məmmədova xüsusi təşəkkürünü ifadə edib.
Avqustun 15-dək davam edəcək sərgidə ümumilikdə 24 rəssamın əsərləri nümayiş olunur.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(05.08.2024)
İqbal Nəhmət YARADICILIQ EMALATXANASINDA
Ülviyyə Əbülfəzqızı, “Ədəbiyyat və incəsənət”
“Yaradıcılıq emalatxanası" bu dəfə qapılarını sevimli şairimiz İqbal Nəhmət üçün açdı.
-Xoş gördük, İqbal bəy.
Yaradıcılığınız mövzu bolluğu, poetizmi, təsir gücü ilə oxucularınızın zövqünü oxşayır.
Sözləriniz cümlələrə çevrilib ruha təsir edir. Cümlələrinizi cazibəli edən isə İqbal Nəhmət istedadıdır.
Nəfsinə satılır bəşər övladı,
İnsan olan yerdə cin yaddan çıxıb.
Hərə bir məzhəbin qurbanı olub,
İman gedən yerdə din yaddan çıxıb.
Çoxu öldürübdü asıb haqqını,
Çoxunun yeyiblər susub haqqını,
Dartıb aparıblar kasıb haqqını,
Milyonu deyirlər min yaddan çıxıb.
Həyat bir tamaşa izləyən yoxdu,
Mənəm-mən deyirlər biz deyən yoxdu,
Hamı düz yoldadı, düz gedən yoxdu,
Döngələr sahibsiz tin yaddan çıxıb.
Əziz Şairimiz, nəfsə güc gəlmək çoxmu çətindir?
Bəlkə də, bütün bəlalar nəfsi ram etmə gücündə olmadığımız üçün başımıza gəlir?
-Salam Ülviyyə xanım, öncəliklə Sizə təşəkkür edirəm. Bu maraqlı sualınıza elə maraqlı bir seirimlə cavab verirəm.
Hərənin var öz yalanı,
Qızarsa üzü boydadı.
Bu dünyanın yüz yalanı,
Bir dənə düzü boydadı!
Çalış eyləməzin xumar,
Saçına çəkilən tumar,
Nəfs dediyimiz zəhrimar,
Adamın gözü boydadı.-
-Məlumdur ki, Milli Məclisə deputatlığa namizədliyini verənlərin siyahısında yer almısınız, uğurlar diləyirik.
Növbəti sualım isə belədir- Şair İqbal Nəhmət seçkilərdə qalib olsa, nələr gerçəkləşər?
-Mən Vətənimi, xalqımı, bayrağını, yurdumu sevən adamam! Öz doğma Yardımlı rayonundan namizədliyimi irəli sürmüşəm! Camaatımız məni sevir, indiyə kimi istər öz ədəbi yaradıcılığımla, istərsə də, ictimai fəaliyyətimlə kiçikdən-böyüyə hər kəsin rəğbətini qazana bilmişəm məncə. Əgər millət vəkili seçilərsəm, çox şeyin yaxşıya doğru dəyişəcəyinə əminəm. Çünki mən bunu hamıdan çox istəyirəm. Calışacağam ki, əvvəlki dövrlərdən fərqli olaraq, hər bir Yardımlı vətəndaşı millət vəkilinin onun yanında olmasını hiss etsin. Dövlətimiz, dövlətçiliyimiz naminə bütün var gücümlə çalışıb, camaatımızın mənə göstərdiyi etimadı doğrultmağa çalışacağam!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(05.08.2024)
