
Super User
Toxunma, toxunma sarı simlərə! - KİTAB RƏFİ
Şəfa Vəli, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Şair, yazıçı Güldərən Vəlinin şeirlər kitabı işıq üzü görüb. ƏSəsinə gələrəm” adlı kitaba şairin uzun illər qələmə aldığı şeirlər toplanıb.
Oxucular şairin Göyçə həsrətli şeirlərini oxuduqca, Göyçə dənizinin sahillərinin, Dərə kəndinin ətrafındakı bulaqların, dağların bədii sözlərlə çəkilmiş rəsminin sehrinə dalacaqlar. Eyni zamanda, şairin Göyçəyə qovuşmaq ümidinin də şahidinə çevriləcəklər:
Göyçənin dağları dağlardan göyçək,
Yazda ətir saçır hər gül, hər çiçək.
Sərin bulaqlardan doyunca içək,
Şehli çəmənində itərik dedim,
O Ulu Göyçəmə dönərik dedim.
Güldərən Vəlinin lirikasında zaman-insan münasibətləri, insanın özünüdərki, taleyinə şairlik yazılanların ürək çırpıntıları xüsusi yer tutur:
Köklənmiş bir tardır şair ürəyi,
Zili də ağladır, bəmi də onun.
Toxunma, toxunma sarı simlərə!
Qəmi də ağladır, dəmi də onun.
Şairə ömrünün bundan sonrasında yeni yaradıcılıq uğurları arzulayır, nəsr kitabının da yolunu gözlədiyimizi bildirmək istəyirik.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(30.01.2025)
Azərbaycan Milli Kulinariya Assosiasiyasının hesabat iclası keçirilib
Yanvarın 28-də Azərbaycan Milli Kulinariya Assosiasiyasının (AMKA) ötən ilin nəticələrinə həsr olunmuş hesabat iclası keçirilib.
AzərTAC xəbər verir ki, assosiasiyanın prezidenti, Əməkdar mədəniyyət işçisi Tahir Əmiraslanov qurumun ötənilki fəaliyyəti haqqında məlumat verib. Qeyd edib ki, AMKA tərəfindən 2024-cü ildə ölkəmizdə və xaricdə bir çox tədbirlər, layihələr həyata keçirilib.
Peşəkar Qənnadıçılar Birliyinin sədri Eynur Nağdəliyev dünya ölkələrində Azərbaycan restoranlarının sayının çox olmasının vacib olduğunu bildirib.
Tədbir çərçivəsində media nümayəndələri və tərəfdaşlar “Təşəkkürnamə” ilə təltif edilib. Mükafatçılar arasında AZƏRTAC da yer alıb.
Daha sonra Azərbaycan Milli Kulinariya Assosiasiyasının 40 illik yubileyi ilə bağlı 2025-ci il üçün tədbirlər planı açıqlanıb.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(30.01.2025)
“Canyataq-Gülyataq qızılı” – Zahirə Cabir
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Zahirə Cabirin nağıllarını təqdim edir. Nağıllar uşaqlar üçün yaradılır. Amma bu nağılları böyüklər də məmnuniyyətlə oxuyurlar və bəyənirlər.
Növbəti təqdim edilən nağıl Canyataq-Gülyataq qızılı adlanır.
Hamam hamam içində, xəlbir saman içində, dəvə dəlləklik eylər köhnə hamam içində, balçının bal tası yox, baltaçının baltası, burdan bir tazı keçdi, onun da xaltası yox. Nağıl-mağıl bilmərəm, bilsəm də söyləmərəm, xandan gəlmiş nökərəm, dinmə böyrünü sökərəm.
Biri vardı, biri yoxdu. Bir padşah vardı. Onun Can adlı aman-zaman bir oğlu vardı. Can igidləri başına yığıb ova gedər, at çapıb, ox atardı. Bir gün ov dalınca düşərkən meşədə çırpı yığan gözəl bir qızla rastlaşdı. Qız nə qız, görən bunun camalına heyran qalardı, qaş qara, gözlər sürməyi, boyu sərv. Qız onu görçək ürkək baxışları ilə tez şələsini götürüb getmək istədi. Can atdan düşüb qızdan hansı obadan olduğunu sordu. Qız heç bir söz demədi. Yalnız qorxu, həyəcanla icazə istəyib ordan uzaqlaşdı. Can xeyli vaxt qızın gözəlliyi qarşısında donub qaldıqdan sonra özünü birtəhər ələ alıb və evə dönür. Qızın dərdindən rəngi saralır, solur, bir an belə onu unutmur. Xəstələnir. Padşah məmləkətin loğmanlarını sarayına dəvət edir, oğlunun dərdinin əlacını soruşur. Onlar xəstəliyi ilə bağlı heç bir söz deyə bilmirlər. Bir dərviş gəlir, Cana baxır və padşaha bildirir ki, oğlunun xəstəliyi sevgi xəstəliyidir. Oğlunu sevən ata Candan onun kim olduğunu sorur. Can isə gördüklərini danışır, qızın hansı obadan olduğunun bilmədiyini deyir. Atası söz verir ki, o qızı tapıb, onunla Canı evləndirəcək. Atasının ona mərhəmət göstərdiyi görən Can o qızı axtarmaq eşqilə sağalır, ayağa durur. Yenə də meşəyə üz tutur, axtarır, taqətdən düşür, yorulur. Yaxınlıqdakı çaya gedib yuyunmaq, bir az dincliyini almaq istəyir.
Hə, sizə kimdən deyim, Canın meşədə rast gəlib, gördüyü qızdan. Bu qızın adı Gül idi. Körpəlikdən anasını itirmiş, atası dul qadınla evlənmişdi. Analığ ona gün verib, işıq vermirdi. Gününü göy əskiyə döndərmişdi. Evin bütün ağır işlərini ona gördürərdi. Gül hər gün çaya gəlib, ağır səhənglə evlərinə su daşıyardı. Ögey ana Gülün günü- gündən gözəlləşdiyini görüb daha da qəddarlaşırdı. Bütün günü onu işlətməkdən, söyməkdən, təhqir etməkdən həzz alırdı.
Gül də meşədə cavanı gördüyü gündən könlün ona salmışdı. Hər cün çaya gəlir, çayın kənarında məskən salmış salxım söyüdün altında oturub dərdini caya danışır, dərdləşirdi. Və yenə də çaya gəlib səhəngini doldurdu. Gözlərini qaldıranda qarşısında Canı gördü. Gül özünü bir anlıq itirib, çaş-baş qalır. Can onu axtardığını, onu gördüyü gündən yalnız onun eşqilə yaşadığını, sevdiyini bildirir. Gül də ona biganə qalmadığını söyləyir. Nəhayət, Can padşaha istədiyi qızdan danışır, ona bir könüldən min könülə aşiq olduğunu deyir. Padşah oğlu ilə razılaşır və Gülü oğlu üçün istəməyə elçi göndərir. Ögey ana padşahın oğlunun Gülü sevdiyini eşitcək hikkəsindən, paxıllığından az qalır ki, çatlasın. Dərdə düşür. Bütün günü fikirləşir ki, nə etsin. Axır ki, tapır. Gələn elçilərə qızının əvəzində qızıl yatağı istəyir və bu yataqların yalnız Canın əli ilə tapılmasını istəyir. Əri nə qədər onu bu fikrindən daşındırmaq istəyirsə əl çəkmir.
Can, bu yolun gedər-gəlməz olduğunu bilsə də, sevdiyi qızın yolunda qızıl yatağı əldə etmək üçün yola düşür. Yorulmadan, gecə, gündüz bilmədən çayın qırağındakı qayalarda qızıl yatağı axtarır. Gülün eşqiylə sıldırım, adamkeçməz qayalarda külüng vurur. Nəhayət ki, tapır. Həmin vaxt Gül Canı görmək ümidilə çayın kənarına gəlmişdi. Çayın kənarındakı qayalardan Canın külüngünün səsini eşidir. Can həmin vaxt artıq qızıl yatağını tapmışdı. Külüng səsi ara verəndə Gül aşağıdan onu səslədi. Can Gülün səsin eşitdi, tez sevgilisinə qovuşmaq istədi. Qayaların üstündən sanki uça-uça ona qızıl yatağını tapdığını söyləmək istədi. Elə bu vaxt ayaqları yerdən üzüldü, qayadan sürüşdü, ölümcül halda çaya düşdü. Gül onu dizləri üstə aldı, sevgilisinə son anda doyunca baxdı, qayaların üstünə çıxdı, özünü qayadan atmaq istədi. Bu vaxt bir pəri peyda oldu. Onun əllərindən tutub, qayadan aşağı endirdi. Qıza dedi ki, yaxınlıqdakı qalanın arxasında yerdən bir bulaq çıxır, dirilik suyudur. Get o bulaqdan su götür, Canın yaralarına tök, Can sağalacaq. Gül pərinin dediyi kimi etdi, axtarıb bulağı tapdı, dirilik suyundan gətirib Canın yaralarına tökdü. Can gözlərini açdı. İki sevgili yenidən bir-birinə qovuşdu.
Bəli, padşah bu xəbəri eşidən kimi bütün şəhəri xalça-xalı ilə bəzədi. Böyük sevinc, coşqu ilə çıxdı oğlunun, gəlninin qabağına. Analığ bunları gördükdə qan başına vurdu, paxıllıqdan bağrı çatlayıb öldü.
Padşah oğluna qırx gün, qırx gecə toy elədi. Onlar yedi, içdi, yerə keçdilər. Siz də yeyin, için, kama çatın. Göydən üç alma düşdü. Biri mənim, biri özümün, biri də nağıl danışanın.
İllər keçir. Həmin qızıl yatağı Canyataq-Gülyataq adı ilə məşhurlaşır. Onların sevgi dastanı dillərdə gəzir. Can və Gül bir-birini sevən bütün aşiqlərə bu qızıl yatağından pay verir.
Danışdığım nağıl Kəlbəcərdəki Canyataq-Gülyataq qızıl yatağı haqqındadır. O yer sevgililərin qovuşduğu yerdir. Ordan nə qədər qızıl daşısalar da, həmin yataqdan qızıl tükənməz, cünki o müqəddəs yer - əbədi sevginin yatağıdır. Oradan çıxan qızıldan həmin yerlərin insanları xeyir görər. Xaincəsinə əl uzadanların apardıqları qızıl isə onlara xeyir gətirməz, gilə dönərək ayaqlara yapışar.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(30.01.2025)
PA – “Mənim ailə səadətimin bünövrəsini qoydu....”
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı PORTAL AKADEMİYASInda növbəti, üçüncü abituriyent kurslarına davam edir. Həyatda necə uğur qazanmalı, hədəfi necə seçməli, hədəfə doğru necə irəliləməli, necə lider olmalı – bu sayaq suallar hər birinizi düşündürür, bilirik. Onlara PORTAL AKADEMİYASI məşğələlərinə qatılmaqla çavab tapacaqsınız.
Rubrikanı millət vəkili, motivasiya spikeri, yazıçı Əlibala Məhərrəmzadə aparır.
Üçüncü xatirə
«Ötən əsrin 70-ci illərində Heydər Əliyev Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası nümayəndə heyətinin başçısı kimi Suriyaya səfər etmişdi. Suriya televiziyasının işçisi kimi mən cənab Heydər Əliyevlə görüşüb ondan səfərlə bağlı müsahibə götürdüm. Müsahibənin gedişində Heydər Əliyev məndən soruşdu: «Moskvadan nə istərdin? Mən də müsəlmanam, bir şey lazımdırsa, çəkinmədən deyə bilərsən».
Onun belə sadə, səmimi münasibəti məni cəsarətləndirdi və özümün ən vacib problemim üçün ona müraciət etdim. O vaxtlar mən Suriya vətəndaşı olan, ancaq Moskvada yaşayan bir qızla evlənmək istəyirdim. Lakin müvafiq sovet dairələri qıza Moskvadan Suriyaya gəlməyə icazə vermirdilər. Mən bu problemin həlli üçün Heydər Əliyevə müraciət etdim. O isə gülümsəyib dedi: «Mən elə bilirdim, sənin xahişin böyük bir problem barədə olacaqdır. Elə bu? Həll edərik!»
İki həftədən sonra Moskvada viza bölməsindən nişanlıma bildirdilər ki, müvafiq dairələrin onun Suriyaya getməsinə heç bir etirazı yoxdur. Beləcə, biz ailə qura bildik, Heydər Əliyev mənim ailə səadətimin bünövrəsini qoydu.
Mən, həyat yoldaşım və üç övladım ömrümüz uzunu o böyük şəxsiyyətə minnətdar olacaq, onu unutmayacağıq»
Məhəmməd Xeyir Vadi (Suriyanın Çin Xalq Respublikasındakı səfiri)
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(30.01.2025)
MƏŞHUR TÜRKLƏR - Böyük sərkərdə: Sultan Alparslan
Nigar Xanəliyeva, “Ədəbiyyat və incəsənət”
XI əsrin ortalarında türk dünyasının taleyini dəyişdirən bir hökmdar vardı – Sultan Alparslan. O, yalnız bir sultan deyil, həm də fateh idi. Səlcuq İmperiyasının güclənməsində mühüm rol oynayan Alparslan, cəsarəti, ədaləti və döyüş dahiliyi ilə tanınırdı.
Sultan Alparslan 1029-cu ildə anadan olmuş və gənc yaşlarından hərbi və siyasi bacarığını sübut etmişdi. 1063-cü ildə əmisi, Böyük Səlcuq hökmdarı Toğrul bəy vəfat etdikdən sonra taxta çıxan Alparslan ilk növbədə imperiyanın daxili sabitliyini təmin etdi. Dövlətin sərhədlərini qorumaq və daha da genişləndirmək üçün ciddi tədbirlər gördü.
Onun siyasəti yalnız döyüş və fəthlərdən ibarət deyildi. O, idarəetmədə ağıllı və ədalətli bir hökmdar kimi tanınırdı. Əyalətlərə təyin etdiyi vəzirlər və valilər xalqın rifahını düşünən şəxslərdən seçilirdi. Xüsusilə, vəziri Nizamülmülk ilə birlikdə qurduğu idarəçilik sistemi Səlcuq dövlətinin əsas sütunlarından biri oldu.
Malazgird döyüşü – Türk tarixinin dönüm nöqtəsi:
Alparslanın adını əbədi olaraq tarixə yazdıran hadisə 1071-ci ildə baş verən Malazgird döyüşü idi. Bizans imperatoru IV Romanos Diogenes Anadoluya axın edən türkləri dayandırmaq üçün nəhəng bir ordu topladı. Lakin Sultan Alparslan ağıllı strategiyası və ordusunun gücü ilə bu döyüşdə böyük bir zəfər qazandı.
Döyüşdən əvvəl Sultan Alparslan əsgərlərinin qarşısına çıxaraq belə demişdi:
“Əgər şəhid olsam, bu mənim üçün bir şərəfdir. Qalib gəlsəm, bu da Allahın lütfüdür.”
O, ordusunu dua edərək savaşa apardı və düşməni darmadağın etdi. Malazgird zəfəri ilə Anadolu qapıları türklərə açıldı və bu torpaqlar gələcəkdə Osmanlı dövlətinin əsas təməlini təşkil etdi.
Sultan Alparslan yalnız bir döyüşçü deyil, həm də yumşaq qəlbli, ədalətli bir hökmdar idi. Onun şəxsiyyətində mərhəmət və sərtlik birləşirdi. O, hər zaman xalqına və əsgərlərinə qarşı qayğıkeş davranmış, ədalətsizliyi bağışlamamışdı.
1072-ci ildə Xorasan səfəri zamanı bir qala hakimini cəzalandırmaq istəyərkən o şəxs gizli bir xəncərlə ona hücum etdi. Alparslan bu yaradan sağ çıxmadı və həmin il 43 yaşında vəfat etdi.
Lakin onun izi tarixdə silinməz qaldı. O, Anadoluya türklərin yerləşməsinin əsasını qoydu, Səlcuq İmperiyasını qüdrətli bir dövlətə çevirdi və gələcək nəsillərə unudulmaz bir miras buraxdı.
Sultan Alparslan yalnız bir fateh deyil, həm də bir millətin taleyini dəyişdirən lider idi.
Malazgirddə görünən kölgə
Sultan Alparslan gənc yaşlarından igidliyi, cəsarəti və ədaləti ilə tanınırdı. Amma onun həyatı yalnız döyüşlərdən və fəthlərdən ibarət deyildi. Tarixin kölgəsində qalan bir rəvayət var ki, bu böyük sərkərdə haqqında az adam bilir…
Deyirlər ki, Sultan Alparslan taxta çıxmamışdan əvvəl, bir gecə düşərgədə dərin düşüncələrə dalmışdı. Sabah mühüm bir yürüşə çıxacaqdı və qəlbində qəribə bir sıxıntı vardı. Birdən çadırın qarşısına bir dərviş gəldi. O, uzun səfərlərdən gələn bir yolçu kimi toz içində idi. Gözlərində dərin hikmət var idi.
Sultan ona yaxınlaşaraq soruşdu:
— Ey dərviş, niyə gecə vaxtı yol gəlmisən?
Dərviş gülümsəyərək dedi:
— Mən yolçuyam, amma bu gecə sənin üçün gəlmişəm, Sultanım.
Alparslan təəccübləndi:
— Mən hələ Sultan deyiləm.
Dərviş başını yellədi:
— Sən artıq taleyini yazmısan. Böyük bir imperiyanın hökmdarı olacaqsan. Amma unutma, sənin ən böyük zəfərin də, ən böyük imtahanın da qılıncınla deyil, qəlbinlə olacaq.
Alparslan fikrə getdi. O, hər zaman qılınca güvənmişdi. Amma dərvişin bu sözləri ona qəribə gəldi.
İllər keçdi. 1071-ci ildə Sultan Alparslan ordusunu Bizansa qarşı Malazgird döyüşünə apardı. Döyüşdən bir gecə əvvəl yenə narahat idi. Çadırında tək oturarkən birdən kölgə kimi bir qoca gördü. Bu, illər əvvəl gördüyü dərviş idi.
Dərviş yavaşca pıçıldadı:
— Sabah qılıncını çək, amma unutma, qələbə təkcə dəmirin gücü ilə gəlməz. Əgər sən qəlbindəki mərhəməti unutmasan, adın min illər yaşayacaq.
Səhəri gün Alparslan savaş meydanında möhtəşəm bir zəfər qazandı. Bizans imperatoru IV Romanos əsir düşdü. Amma Sultan onu öldürmədi, ədalətlə davrandı, ona hörmətlə yanaşdı və sərbəst buraxdı. Bu, türk tarixindəki ən böyük mərhəmət nümunələrindən biri oldu.
İllər sonra Sultan Alparslan bir qalanın fəthi zamanı xain bir düşmən tərəfindən yaralandı. Ölümlə çarpışarkən çadırında bir dəfə də o dərvişi gördü.
— Qılıncın çox zəfər qazandı, amma adını əbədi edən sənin qəlbin oldu, — deyə dərviş pıçıldadı.
Sultan Alparslan gözlərini yumaraq pıçıldadı:
— Qəlb qalib gələndə, qılınc gerçək bir fateh olar…
O gün Alparslan həyatdan köçdü, amma onun adı və mərhəməti tarixə əbədi həkk olundu.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(30.01.2025)
Səssiz sətirlər - ESSE
“Ədəbiyyat və incəsənət” sizlərə növbəti gənc imzanı təqdim edir. Nərmin İsmayılova. Simurq təxəllüsü ilə yazan bu xanımın bir essesini diqqətinizə çatdırırrıq.
+Yaşadığın həyata qarşı vecsiz davranışlarının səni uçuruma sürükləyəcəyini bilə-bilə səhv addımlarla irəliləmək sona çatmaqdır. Bunu artıq anla.
-Sənin səhv adlandırdığın hər hadisə mənim yaşam sevincimi alovlandıran ilk qığılcımdır. Sahildəki dalğalar, meşəlikdəki ucsuz-bucaqsız budaqlar, saçımı darayıb narincə salamlaşan əsintilər mənim tək sirdaşımdır. Ona görə sona çatan təkcə səhvlər olmayacaq. Əsl sən anla...
+Bəzən doğru sandığımız, "mükəmməl" dediyimiz həyat altını üstünə çevirdikcə daha çox sarar yaralarımızı.
-Əgər həyatımızın altını üstünə gətirən insanlar olmasa, anlayacaq zamanımızda oğurlanmaz. Yalnız və əksik qalmarıq.
+Hər küldən bir həyat doğar, hər sona bir başlanğıc gizlənir. İnsanın gücü, küllərindən yenidən doğmasında və yaşamasında gizlidir...
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(30.01.2025)
Mübarizənin rəmzi- “Xarabalıqdan çıxan milyonçu” KİNOBƏLƏDÇİdə
Murad Vəlixanov, “Ədəbiyyat və incəsənət”
“Xarabalıqdan çıxan milyonçu” filmi rejissor Denni Boyl tərəfindən lentə alınmışdır. Film Hindistanlı yazıçı Vikas Svarupun “Q&A” romanı əsasında 2008-ci ildə Böyük Britaniyada çəkilmişdir.
Hindistanın Mumbay şəhərində yoxsul bir ailədə dünyaya gələn Camal Malik adlı gənc oğlanın həyatı elə də uğurlu alınmır. Həm uşaqlıq dostunu, həm də sevgilisini itirən Camal Böyük Britaniyaya üz tutur. Burda da elə də xoş hadisələrlə rastlaşmayan qəhrəmanımız daha sonra məhşur “Milyonçu” şousuna qatılaraq 2 milyon rupi qazanaraq insanları heyrətləndirir.
Məsələnin ən örnək götürüləsi məqamı isə Camal Malikin mübarizə apararaq dibdən zirvəyə yüksəlməsidir. Hər nə qədər oğru damğası vurulsa belə Camal mübarizədən vaz keçmir və sonda bütün arzularını reallaşdırır.
Məncə, hər birimizin içində bir Camal Malik var. Yetər ki, onu doğru şəkildə yönəltməyi bacaraq.
Heç vaxt mübarizədən əl çəkməyin. Çətinliklərlə üzləşməyi və onunla savaşmağı bacarın. İnanın, qarşımızdakı əngəllər içimizdəki mübarizə əzmindən böyük və güclü deyil.
“Ədəbiyyat və İncəsənət”
(30.01.2025)
Gənclər Kitabxanasında Xeyrəddin Qocanın 75 illik yubileyi ilə əlaqədar virtual kitab sərgisi hazırlanıb
Ötən gün yazıçı, dramaturq, tənqidçi, satirik, publisist, dövlət xadimi, Türkiyə Cümhuriyyətinin İstanbul şəhərində Azərbaycan Respublikasının sabiq baş konsulu Xeyrəddin Qocanın 75 illik yubileyi tamam oldu.
Bu münasibətlə Cəfər Cabbarlı adına Respublika Gənclər Kitabxanasında nasirin həyat və yaradıcılığından, ictimai və siyasi fəaliyyətindən bəhs edən “Xeyrəddin Qoca – 75. Yazdıqlarım... Yazılanlar...” adlı virtual kitab sərgisi hazırlanıb. Virtual kitab sərgisində Xeyrəddin Qocanın Ulu Öndər Heydər Əliyev ilə bağlı xatirələri, Prezident İlham Əliyev tərəfindən “Şöhrət” ordeni ilə təltif edilməsi, ictimai-siyasi fəaliyyəti, bədii yaradıcılığı sayəsində layiq görüldüyü təltif və mükafatlar haqqında məlumat verilir. Kitabxananın rəsm saytında yerləşdirilən https://ryl.az/multimedia/xeyreddin-qoca virtual kitab sərgisində Xalq yazıçısı Anarın Xeyrəddin Qoca haqda söylədiyi xatirələr, yazıçının səhnələşdirilən dram əsərləri haqqında məlumat da təqdim edilir. Kitabxana əməkdaşları tərəfindən hazırlanan materialda Xeyrəddin Qocanın müəllifi olduğu və ona xalq sevgisini qazandıran “Biz bizə bənzərik”, “Yazdıqlarım, yazılanlar”, “Ömür belə keçir”, “Xeyrəddin Qocanın gülüşü” kimi kitabların qısa annotasiyası, dövrü mətbuat nümunələri sərgilənir.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(30.01.2025)
GAP Antologiyasında Mehdi Səhəndinin “Təbəssümün qaçıb sənin” şeiri
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Güney Azərbaycan Poeziyası Antologiyası layihəsində Təbriz təmsilçimiz Əli Çağlanın növbəti təqdim etdiyi şair Təbrizdə yaşayan Mehdi Səhəndidir.
Mehdi Səhəndi
Urmiya
TƏBƏSSÜMÜN QAÇIB SƏNİN
Baxışların ögey baxır,
Təbəssümün qaçıb sənin.
Bədbəxtini dindirmisən,
Bəxti qapın açıb sənin?
Sevgimizi qıydın sına,
Çöp uzaltdın arasına,
Bəlkə deyim başqasına,
Boş ürəyin uçub sənin.
Xırda-iri ölü də var,
Diri-diri ölü də var,
Cismin bəlkə diri yaşar,
Ruhun bəlkə köçüb sənin.
Bizdə ayrılar birisi,
Gerçəyin yoxdur gerisi,
Daş ürəksən, daş gülləsi,
Ürəyinə keçib sənin.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(30.01.2025)
ZƏNGƏZUR: tarixin və ədalətin milli simgəsi
Əkbər Qoşalı, “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün
Zəngəzur… Bu ad artıq sadəcə coğrafi məkan deyil, ulusumuzun tarixi yaddaşı, mübarizə iradəsi və beynəlxalq hüququn məğzidir.
Azərbaycan Prezidenti Nəqliyyat məsələlərinə həsr olunmuş müşavirədəki (28.01.2025) nitqində Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı danışarkən, əslində, tarixə, hüquqa və gələcəyə dair bir manifest təqdim etdi. Zəngəzur yalnız bir dəhliz deyil; bu, ulusun birləşdirici damarlarının açılması, ayrılıq üzərində qurulmuş hər bir haqsızlıq divarının çökdürülməsi deməkdir.
Azərbaycanın Avrasiyanın nəqliyyat xəritəsindəki mərkəzi mövqeyini təsvir edərkən, bir həqiqət gün kimi aydındır: Azərbaycanın müstəqillik illərində atdığı strateji addımlar onu bölgənin siyasi, iqtisadi və logistik cazibə mərkəzinə çevirib. Gündoğar-Günbatar, Quzey-Güney nəqliyyat dəhlizlərinin keçdiyi bu məkan artıq təkcə yüklərin deyil, həm də mədəniyyətlərin, sivilizasiyaların və inteqrasiyanın keçid qapısıdır. Prezidentin vurğuladığı kimi, rəqəmsallaşma və ortaq layihələr Azərbaycanda işbirliyi mədəniyyətini yeni zirvələrə qaldırır.
Amma tarixin digər bir üzü də var. Bu üz, Zəngəzur üzərindən gedən yolda Ermənistanın qərəzli, qeyri-konstruktiv siyasəti ilə kölgələnir. Ermənistanın Zəngəzur dəhlizi məsələsində beynəlxalq hüququ ayaqlar altına ataraq manipulyasiya oyunları oynaması, əslində, məğlubiyyətin və təcridin ifadəsidir. Prezidentin bir daha açıq şəkildə səsləndirdiyi mövqe isə sadə, ədalətli və beynəlxalq hüquqa əsaslanır: Azərbaycandan Azərbaycana keçid təmin edilməlidir. Bu, məlum 10 noyabr razılaşmasının öhdəliyi və Azərbaycanın haqlı tələbidir.
Zəngəzur dəhlizinin önəmi yalnız iqtisadiyyatla məhdudlaşmır. Bu dəhliz eyni zamanda tarixi ədalətin bərpa simvoludur. Sovet hakimiyyətinin 1920-ci ildə Günbatar Zəngəzuru Azərbaycandan ayırması ilə başlayan faciəvi tarixi xronologiya Prezidentin nitqində bir daha xatırlanır. Çar Rusiyasının erməniləri Qarabağa köçürməsi, Qarabağ xanının qətli, “Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti”nin yaradılması və Xocalı Soyqırımı kimi tarixin qanlı səhifələrini unutmamışıq.
Bu gün Azərbaycanın gücü yalnız iqtisadi inkişafında və beynəlxalq nüfuzunda deyil, həm də tarixin ədalətini qorumaq iradəsindədir. Zəngəzur dəhlizi bu iradənin simvoludur. Ermənistan rəhbərliyi bu gerçəkliyi nə qədər tez qəbul etsə, bir o qədər də öz təcridini yüngülləşdirər. Əks halda, Ermənistan dalan bir ölkə olaraq qalmaya davam edəcək, Azərbaycan isə öz tarixi yolunda irəliləyəcək.
Azərbaycan Prezidenti müşavirədəki nitqi ilə bir daha göstərdi ki, bu torpağın, bu mədəniyyət iqliminin övladı yalnız tarixini bilmir, həm də gələcəyini qurmağa qadirdir. Zəngəzur dəhlizi gələcəyin yol xəritəsidir – qlobal inteqrasiyanın, tarixi ədalətin və milli suverenliyin birləşdiyi xəritə! Bu xəritədə iki ad var: ancaq onun biri Azərbaycan, digəri Ermənistan deyil! Yol bizi Azərbaycandan- Azərbaycana götürəcək! Necə deyərlər, ha Gündoğar ha Günbatar - Zəngəzur Zəngəzurdur! Qarabağa Ar(t)sax, Zəngəzura Sünik deməklə deyil - çün elə o tapıntılar da erməni kökündən gəlmir, illa türk kökənli yer adlarıdır.
DÖVLƏTİMİZ ZAVAL GÖRMƏSİN!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(30.01.2025)