Bakı Ekspo Mərkəzində VIII Beynəlxalq Kitab Sərgisi çərçivəsində oktyabrın 7-də jurnalist, publisist Ramilə Qurbanlının "39-cu pərdə" adlı kitabının təqdimatı və imza saatı keçirilib.

Belə mötəbər kitab sərgisində kitabının təqdim olunmasından məmnunluğunu ifadə edən Ramilə Qurbanlı deyib: “Bu gün burada təqdim edilən kitabımda demək istədiklərimi qələmə almışam. Müəllifə o zaman xoş olur ki, oxucu kitabı oxuduqdan sonra öz təəssüratlarını bildirsin. "39-cu pərdə" yeni çap olduğu üçün kitabım haqqında özüm danışmaq məcburiyyətindəyəm. Bu mənim sayca səkkizinci kitabımdır və kitablarımın hamısı mədəniyyət adamlarına, həmçinin tarixçilərə həsr olunub. Bu sonuncu kitabım isə bir az publisistikadır. İllər ərzində mətbuatda çap olunmuş publisistik yazılarım bu kitabda yer alır. Müsahibələrə isə burada çox az yer vermişəm. Ancaq maraqlı insanlardan aldığım müsahibələrə kitabımda yer ayırmışam. Yeni kitabın necə alındığına isə artıq oxucular qiymət verəcək".

Tədbirin davamında müəllifin həmkarları onun kitabları və özü haqqında xoş təəssüratlarını bölüşüblər.

“Şuşa İli” çərçivəsində Cəfər Cabbarlı adına Azərbaycan Dövlət Teatr Muzeyi tərəfindən həyata keçirilən “Cənnətim Qarabağ” adlı rubrika davam edir. 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Muzeyin mediaya açıqlamasına istinadən bildirilib ki, layihə çərçivəsində növbəti təqdimat Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli simalarından biri, milli dramaturgiyamızın inkişafında, peşəkar teatrımızın təşəkkülündə və tərəqqisində müstəsna rolu olan yazıçı-dramaturq, maarifçi Nəcəf bəy Vəzirova həsr olunub.

Nəcəf Fətəli bəy oğlu Vəzirov 1854-cü ilin aprel ayının 2-də Azərbaycanın səfalı guşələrindən biri olan Şuşa şəhərində anadan olub. O, əslən bəy nəslindən olsa da, ailə artıq müflisləmişdi. Bir tərəfdən də atası Fətəli bəy əmək qabiliyyətini erkən yaşlarından itirdiyindən ailənin dolanışığı çətin idi. Bu səbəbdən də Mina xanım ömür-gün yoldaşının yükünü azaltmaq üçün təsərrüfat işlərini görməyi öz öhdəsinə götürmüşdü. Elə bundan sonra da onlar Nəcəfi mədrəsəyə göndərməyi imkanlaşdırırlar. Balaca Nəcəf iti zehni və çalışqanlığı sayəsində tez zamanda Quran oxumağı, ərəbcə sərbəst yazmağı öyrənir. Bir il sonra şəhərin mülkiyyə məktəbinə daxil olmasına baxmayaraq müəlliminin kobud rəftarı onu oradan uzaq salır. Lakin oxumaq və öyrənmək həvəsi onu tərk etmir. Yaxın bir qohumundan rus dilini öyrənir və kənddə mirzəlik edərək artıq kiçik yaşlarından ailəsinə maddi yardım göstərməyə başlayır. Gündən-günə elmə, maarifə marağı artan Nəcəf yarım qalmış təhsilini davam etdirmək məqsədilə 1868-ci ildə doğma Şuşadan ayrılıb Bakıya gəlir. Burada şəhərin ən mötəbər təhsil ocaqlarından sayılan realnı gimnaziyaya daxil olur. Çox keçmir ki, o, öz bacarığı və biliyi ilə bütün müəllimlərin rəğbətini qazanır. Böyük mütəfəkkir Həsən bəy Zərdabi ilə tanışlığı isə onda yeni mütərəqqi ideyaları formalaşdırır. Elə o vaxtlardan N. Vəzirov H. Zərdabinin məsləhəti ilə həm təbiət elmlərinə xüsusi maraq göstərir, həm də rus klassik yazıçılarının əsərlərini mütaliə etməyə başlayır. Artıq 1873-cü ildə Bakı realnı məktəbinin şagirdləri ilə birlikdə ana dilində tamaşa hazırlamaq qərarına gələrək fikrini müəllimi, "Əkinçi" qəzetinin redaktoru və naşiri H.Zərdabiyə bildirir. Həsən bəy ona Mirzə Fətəli Axundzadənin "Təmsilat"ını oxuyub tanış olmağı və oynamağa bir məsxərə seçməyi tapşırır. Gənc Nəcəf dramaturqun “Lənkəran xanının vəziri” komediyasını seçib, əsəri tamaşaya hazırlamağa başlayır. H. Zərdabi hazırlıq prosesinə məsuliyyəti öz öhdəsinə götürərək məşqlərdə iştirak edir. Beləliklə, Novruz bayramı ərəfəsində mart ayının 10-da “Nəciblər klubu” binasında (“Sobraniye” binası da adlanıb) xeyriyyə məqsədilə ilk tamaşa oynanılır. 

Yeri gəlmişkən, onu da qeyd edək ki, bu tamaşanın Tiflisdə M.F.Axundzadənin şəxsi arxivindən tapılan afişası bu gün nadir eksponat kimi Cəfər Cabbarlı adına Azərbaycan Dövlət Teatr Muzeyinin fondunda qorunur və afişada əsərin adı “Sərgüzəşti-vəziri-xani Sərab” kimi göstərilib. Bayram ərəfəsində oynanılan bu tamaşa ilə həm milli peşəkar teatrımızın əsası qoyulur, həm də bundan sonra teatr tamaşalarından yığılan pulun xeyriyyəyə sərf olunması, kasıb şagirdlərə məsrəf edilməsi bir ənənə şəklini alır. N. Vəzirov elə həmin il aprel ayının 17-də yenidən realnı məktəbin şagirdlərilə M. F. Axundzadənin irsinə müraciət edərək “Hekayəti-sərgüzəşti-mərdi-xəsis” (“Hacı Qara”) komediyasını səhnələşdirir. O, gimnaziyanı gümüş medalla bitirib 1874-cü ildə məşhur Peterburq Universitetinə qəbul olunur. Lakin şəhərin rütubətli havası onun səhhətinə mənfi təsir göstərir. Həkimlərin məsləhəti ilə məkanı dəyişmək məcburiyyətində qalan N. Vəzirov Moskvadakı Petrovski Akademiyasına daxil olur. Ali təhsilini başa vurduqdan sonra 1878-ci ildə vətənə qayıdan N. Vəzirov əvvəlcə müxtəlif bölgələrdə meşəbəyi kimi işləyir. 1895-ci ildə Bakıya köçüb vəkilliklə məşğul olduğu zaman kəsimində mətbuat səhifələrində publisistik yazılarla çıxış edir. Onun məqalələri 1905-1918-ci illərdə “Həyat”, “İrşad”, “Tazə həyat”, “Tərəqqi”, “Yeni irşad”, “Sədayihəqq”, “El həyatı”, “Açıq söz”, “Mirat” qəzetlərində çap olunur. 

Moskvanın teatr mühiti ilə, habelə klassik rus və dünya ədəbiyyatı ilə yaxından tanış olan N. Vəzirov dramaturgiyaya da ciddi maraq göstərməyə başlayır. O, hələ gimnaziyada oxuduğu illərdə hazırladığı ilk teatr tamaşasından təsirlənərək birpərdəli “Əti sənin, sümüyü mənim” və “Qaragünlü” məzhəkələrini yazmışdır. Ardınca “Ev tərbiyəsinin bir şəkli”, “Gəmi lövbərsiz olmaz”, sonralar isə “Daldan atılan daş topuğa dəyər”, “Sonraki peşmançılıq fayda verməz”, “Adı var, özü yox”, “Yağışdan çıxdıq, yağmura düşdük” (və ya “Hacı Qəmbər”) komediyalarını, “Müsibəti-Fəxrəddin” faciəsini və “Pəhlivanani-zəmanə” (“Zəmanə pəhlivanları”) dramını tamamlayıb. O, özünün “Müsibəti-Fəxrəddin” əsərilə Azərbaycan ədəbiyyatında faciə janrının əsasını qoyub. Teatrşünasların fikrincə bu əsər həmçinin romantik dramaturgiyanın, teatrın və romantik aktyor məktəbinin təməli də hesab olunur.

Ədəbi yaradıcılığı ilə yanaşı teatr fəaliyyəti ilə də məşğul olan dramaturq müxtəlif teatr truppalarında bəzən rejissor, bəzən də həvəskar aktyor kimi görünüb. Bununla kifayətlənməyərək teatrların repertuar kasadlığı çəkdiyi bir dövrdə “Ağa Kərim xan Ərdəbili”, “Vay şələküm-məəlləküm”, “Nə əkərsən, onu biçərsən”, “Keçmişdə qaçaqlar”, “Pul düşkünü Hacı Fərəc”, “Keçmişdə qaçaqlar”, “Təzə əsrin ibtidası” kimi pyesləri ilə milli teatrımızın inkişafına böyük töhfələr verib. Onu da qeyd edək ki, 1913-cü il noyabr ayının 15-də “Səfa” mədəni-maarif cəmiyyəti Tağıyev teatrında (şəhər teatrında) dramaturqun ədəbi fəaliyyətinin 40 illiyinin yubiley təntənəsini keçirib. Yubiley mərasiminin bədii hissəsində Cahangir Zeynalovun rejissorluğu ilə ədibin “Hacı Qəmbər” komediyası oynanılıb.

Təəssüf ki, ömrünün sonlarına yaxın yazdığı “Mehdi xan Tabasarani” pyesini tamamlamaq dramaturqa nəsib olmayıb. Bakıda Kənd təsərrüfatı texnikumunda müəllim işləyən N. Vəzirov 1926-cı ilin yayında təcrübə məşğələləri aparmaq üçün tələbələrlə birlikdə Şamaxının Çuxuryurd kəndinə gedir və iyul ayının 9-da orada ürək tutmasından vəfat edir. Dramaturqun məzarı Bakıda birinci Fəxri xiyabandadır.

Oktyabrın 6-da Bakı Ekspo Mərkəzində 8-ci Beynəlxalq Kitab Sərgisi çərçivəsində Xalq yazıçısı Elçin Əfəndiyevin “Müasirlik və ədəbiyyatımızın problemləri” mövzusunda tədbir keçirildi. 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, qonoqları  salamlayan Elçin əvvəlcə ədəbiyyat, onun çağdaş durumu haqqında geniş çıxış etdi. “Şərq-Qərb” nəşriyyatının İlyas Əfəndiyevdən bəhs edən kitab çap etməsindən  danışan Elçin Əfəndiyev bu kitabın yalnız İlyas Əfəndiyevdən deyil, onun mühitindən, Sovet dövrü ədəbi prosesindən bəhs etdiyini də vurğuladı.

Bugünkü dövr ədəbiyyatının problemlərindən danışan müəllif  bildirdi ki, ədəbiyyatın predmetini insan, onun hissləri, düşüncəsi və daxili aləmi təşkil edir. Ədəbiyyat ananın balaya laylasından yaranıb, bu dövrdən etibarən yaranan ədəbiyyatda əsas mövzu insandır. Fikrimizcə, çağdaş dövr ədəbiyyatının əsas problemi ondan ibarətdir ki, onda insanın xislətinin dərinliklərinə enə bilmək imkanı çatışmır.

Sonra dinləyicilərin suallarına cavab verən müəllif müxtəlif yaradıcılıq məsələlərinə toxundu. Çağdaş dramaturgiyanın durumu, onun problemləri haqqında məlumat verərək Rus dram teatrı, Azərbaycan dram teatrına tədqim etdiyi yeni dram əsərlərindən bəhs etdi. “Mirzə Fətəli Axundov öz pyeslərini qələmə alanda dramaturgiya yox idi və ilk dəfə o, dramaturgiyanın əsasını qoydu. Yazan müəlliflərdə istedad olmalıdır. Dramaturgiya teatr ilə qarşılıqlı əlaqədə olur. Teatrın inkişafını təmin etmək üçün gərək keyfiyyətli dram əsərləri ərsəyə gəslin, mütəxəssis rejissorlar bu əsərlərin səhnəyə qoyulmasında iştirak etsin”, - deyən yazıçı təəssüflə bildirdi ki,  müasir  dövrdə dram əsərləri yaransa da onlar səhnəyə qoyulmur. Dramaturgiyanın inkişafı üçün mühit yoxdur, gənc  pyes müəlliflərini  stimullaşdırmaq üçün heç bir tədbir görülmür.

Elçin daha sonra poeziyanın problemlərinə nəzər yetirdi. Qeyd etdi ki, “poeziyamızda inkişaf daha güclüdür. Nəsr və dramaturgiya haqqında eyni sözü deyə bilmirik. İstedadlı gənclər çoxdur, ancaq bu istedadı üzə çıxaramq lazımdır. Dünyagörüşünün artırılması, güclü mütaliə istedadın inkişaf etdirilməsinə kömək etməlidir. Mövzu özü janrı tapmalıdır. Çox vaxt müəlliflər əsərin formasını özləri adlandırır. Posmodernist üslubda əsərin yazıldığını qeyd edirlər. Ancaq bunu müəllif yox, oxucu, tənqidçi təyin etməlidir”.

Ədəbiyyatı “canlı orqanizm” adlandıran Elçin Əfəndiyev qeyd etdi ki, ədəbiyyat fərqli-fərqli dövrlərdə gah inkişaf edir, gah onda müəyyən durğunluq müşahidə edilir. Elçin Əfəndiyev  çağdaş dövrdə roman janrında xüsusi diqqət çəkən, seçilən romanın olmadığını vurğuladı.

Yazıçı öz çıxışında Azərbaycanda uşaq ədəbiyyatının müasir durumuna da toxundu. Bildirdi ki, “müasir dövrdə bu sahədə də vəziyyət istədiyimiz səviyyədə deyil. Halbuki Abdulla Şaiq, Abbas Səhhət, Mirmehdi Seyidzadə, Teymur Elçin, Mikayıl Rzaquluzadə bu sahədə ən yaxşı yazan sənətkarlar olmuşlar. Bunun əsl səbəbi oxucu səviyyəsinin aşağı olması ilə əlaqədardır. Çağdaş dövrdə texnologiya yüksək sürətlə inkişaf edib. Bu isə uşaqların kitaba olan marağının azalmasının, onların istədiyi kitabları elektron versiyada tapa bilməsi ilə əlaqədardır. Rəqəmsallıq dünyanı dəyişmiş, yeni bir sivilizasiya yaranmışdır. Rəqəmsallıq böyük bir mərhələyə keçid deməkdir. Bu isə kitab çapının 20-30 ildən sonra olmamasına gətirib çıxara bilər”.

Görüş qarşılıqlı fikir mübadilələri, sənət söhbətləri əsnasında davam etdi və sonda Elçin Əfəndiyev bütün iştirakçılara təşəkkürünü bildirdi.

Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyinin Mədəniyyət üzrə Elmi-Metodiki və İxtisasartırma Mərkəzi və Masallı Regional Mədəniyyət İdarəsinin birgə təşkilatçılığı, mədəniyyət könüllülərinin iştirakı ilə 4 Masallı rayonunda XIX əsr memarlıq abidəsi olan Köhnə Hamam ərazisində iməcilik keçirilmişdir. 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Mədəniyyət Nazirliyinə istinadən xəbər verir ki, İməciliyin məqsədi insanlar arasında ekoloji mədəniyyəti, təbiətə diqqət və qayğı hissini, habelə mədəni irsimizi təbliğ etməkdir. Azərbaycan ərazisində çoxəsrlik tarixə malik abidələrimizin mühafizəsi, araşdırılması və gələcək nəsillərə ötürülməsi işinin olduqca vacib olduğunu nəzərə alaraq, sözügedən iməcilik, eyni zamanda, vətəndaş məsuliyyətinin daha da inkişaf etdirilməsi xidmət edir. Belə ki, iməciliyə cəlb olunan insanlarla bərabər Masallı sakinləri də bu tədbirə maraq göstərmişdir.

Mədəniyyət Nazirliyinin Mədəniyyət üzrə Elmi-Metodiki və İxtisasartırma Mərkəzi tarixi-mədəni abidələrimizin təbliğ edilməsi, araşdırılması, o cümlədən qorunmasına xidmət edən müxtəlif səpkili tədbirləri təşkil etməyə davam edəcəkdir.

Şuşada məscidlərin bərpasında Türkiyə və İtaliyadan olan ekspertlər də iştirak edirlər.

Bu barədə Azərbaycan Milli Şəhərsalma Forumunda Heydər Əliyev Fondunun icraçı direktorunun köməkçisi Şamil Əzizov məlumat verib.

O bildirib ki, Şuşada Yuxarı Gövhər Ağa, Aşağı Gövhər Ağa və Saatlı məscidləri İtaliya və Türkiyədən olan özəl ekspertlərin nəzarəti ilə bərpa olunur.

Özbəkistandakı Heydər Əliyev adına Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin layihəsi ilə özbək dilinə tərcümə olunmuş Azərbaycanın tanınmış şairi Xurşidbanu Natəvanın kitabının oktyabrın 6-da VIII Bakı Beynəlxalq Kitab Sərgisi çərçivəsində təqdimatı keçirilib.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı AzərTAC-a istinadən xəbər verir ki, kitab özbək dilinə özbəkistanlı şairə Şəhla Qasımova tərcümə edib.

Azərbaycan və Özbəkistan ədəbiyyat nümayəndələrinin iştirakı ilə keçirilən təqdimat mərasimdə Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin direktoru Samir Abbasov, Nizami Gəncəvi adına Milli Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyin direktoru, akademik Rafael Hüseynov, özbək şairə Xosiyat Rüstəm çıxış ediblər.

Bildirilib ki, nəşrdə Xurşidbanu Natəvanın əsərləri həm Azərbaycan, həm də özbək dilində təqdim olunur. Bundan başqa, şairənin irsi, əl işləri, çəkdiyi rəsmlər kitabda öz əksini tapıb.

Diqqətə çatdırılıb ki, akademik Rafael Hüseynovun “Ön söz” yazdığı kitab “Şuşa İli” münasibətilə nəşr edilib.

Qeyd edək ki, Bakı Beynəlxalq Kitab Sərgisində Özbəkistandakı Heydər Əliyev adına Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin stendi təşkil edilib. Stenddə Azərbaycana dair özbək dilinə tərcümə edilmiş nəşrlər sərgilənir.

Beynəlxalq Muğam Mərkəzi Fəs Sufi Mədəniyyəti Festivalının rəsmi tərəfdaşları sırasına daxil edilib

Beynəlxalq Muğam Mərkəzi (BMM) Mərakeşdə keçiriləcək 15-ci Fəs Sufi Mədəniyyəti Festivalında ölkəmizi təmsil edəcək. Bu barədə “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı BMM-in məlumatına istinadla xəbər verir.

Təşkilat komitəsi Azərbaycanın milli sərvəti olan muğamı təbliğ edən BMM-ni festivalın rəsmi tərəfdaşları sırasına daxil edib. 

Qeyd edək ki, musiqimizin təbliği və beynəlxalq festivalın tərəfdaşı kimi çıxış etmək Mərkəzin fəaliyyəti üçün mühüm hadisələrdən biridir. 

Oktyabrın 22-dən 29-dək Mərakeşin milli-mənəvi mərkəz şəhəri sayılan Fəsdə keçiriləcək festivalda BMM-nin solistləri xanəndələr Mirələm Mirələmov, Kamilə Nəbiyeva rəngarəng proqramla çıxış edəcəklər. Xanəndələri nağarada Əməkdar artist Kamran Kərimov, tarda Zəki Vəliyev, kamançada Elnur Mikayılov müşayiət edəcək. BMM-nin kollektivi sufi mədəniyyətini orijinal şəkildə təqdim edən festivalın açılış mərasimində və sonrakı günlərdə muğam sənətimizin möhtəşəmliyini nümayiş etdirəcəklər. Fəs Sufi Mədəniyyəti Festivalı dünyanın hər yerindən musiqi və sənətkarları bir araya gətirir. Festival Mərakeşin ən maraqlı və orijinal tədbirlərindən biridir. Dünya auditoriyasına açıq olan festival təsəvvüf mədəniyyəti irsinin, onun əsərlərinin, sənət və sənətkarlıq nümunələrinin təbliğini həyata keçirir. Festival çərçivəsində dəyirmi masalar, konsertlər, sənət sərgiləri, ustad dərsləri təşkil olunur.

Azərbaycanın istedadlı şairi Qulu Ağsəsin Təbrizdə “Yorğun ağacam” adlı şeirlər kitabı işıq üzü görüb.

“Nəbati və Azərturan" nəşriyyatında nəşr edilən kitabı Təbrizdə yaşayan tanınmış yazar, “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Cənubi Azərbaycan təmsilçisi Əli Çağla çapa hazırlayıb. 

Kitabda ilk olaraq müəllifin həyat və yaradıcılığına nəzər salınır. Qısa zamanda geniş oxucu marağına səbəb olan kitabın növbəti mərhələdə yenidən nəşri gözlənilir. Pərakəndə satışla yanaşı, toplunu onlayn yolla da əldə etmək olacaq.

Qeyd edək ki, "Yorğun ağacam" kitabına Qulu Ağsəsin "Görsən üşüyürsən, yandır özünü", "Nöqtələr", "Canım-gözüm, şükür de ki", "Xəbərin varmı - bilmirəm" kimi sevilən ədəbi nümunələri ilə birlikdə yeni şeirləri də daxil edilib.