Super User
“Bir neçə gün boynumda zəncir it damında qalmalı, gəlib-gedənə hürməliydim”
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı yazıçı-dramaturq Əyyub Qiyasın tanınmış teatr və kino xadimlərinin həyatlarından qələmə aldığı maraqlı anları təqdim edir.
AĞADADAŞ QURBANOV
(1911-1965)
***
Kino yardıcılığımda kinorejissor Kamil Rüstəmbəyovun lentə aldığı “Zəncirlənmiş adam” qısametrajlı televiziya filmi xüsusu yer tutur. Film Argentina həyatından bəhs etsə də, faciəli insan talelərinin üsyanına həsr olunub. Kamil Rüstəmbəyov baş rola – Alvardo obrazına çəkmək üçün xeyli adamı sınaq çəkilişlərinə dəvət etmişdi. Bu barədə mənimlə də söhbət edəndə dəfələrlə baş rola adam tapa bilmədiyini deyirdi. Bir dəfə yenə kinostudiyada qarşılaşdıq. Dəhlizdə dayanıb söhbət etdik. Söhbət əsnasında qeyri-ixtiyari olaraq:
– Alvardo necə oldu? – deyib, xəbər aldım. – Sən ümumiyyətlə, necə adam axtarırsan?
Kamil məni bir qədər süzüb ağır-ağır cavab verdi:
– Əslinə qalsa, adam tapmışam, ancaq razı olub olmayacağını deyə bilmərəm.
– Burda nə var ki? Əgər sənin dediyin adam aktyordursa, məncə çətinlik olmaz. Əgər rejissor onu görürsə, ona etibar edirsə, aktyor istənilən rolda oynamalıdır, – qətiyyətlə dedim.
Kamil dərindən köks ötürüb əlini çiynimə qoydu.
– Əgər elədirsə, onda mənim işim düzəldi.
– Başa düşmədim, – təəccüblə gözlərimi döydüm.
– Mən elə əvvəldən Alvardoya səni çəkmək istəyirəm.
Filmdə bir neçə gün boynumda zəncir it damında qalmalı, gəlib-gedənə hürməliydim.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(16.12.2022)
“Bizim evin pəncərəsi atamın divardakı şəklidi...” - Eminquey
Bu ilin əsas ədəbiyyat hadisələrindən biri də Qubada keçirilən SilkWay Beynəlxalq Ədəbiyyat Festivalının Azərbaycan turu oldu ki, 32 finalçının əsərlərindən ibarət Antologiya üzümüzə gələn il “Azərkitab” Yayınlarında nəşr olunacaq. Festivalın rəsmi media dəstəkçisi olan “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı antologiyaya daxil ediləcək əsərlərlə oxucularını tanış edir.
Əlizadə Emin Akif oğlu - Eminquey
***
o gün anamın avazına oyandım,
nə ev təmizləyirdi,
nə pəncərə,
heç evimizin çölə pəncərəsi də yox ki,
açıb udasan otların qoxusunu,
Günəş sığal çəkə dibçəklərə,
gözlərini ovxalayıb
tökəsən küçələrə gözlərinin yuxusunu.
atamçun oxuyurdu "Quran"ı
onun bağlanmış ömür kitabında
səhvləri düzəldirdi,
silirdi,
"günahlarını bağışla, ilahi"
deyirdi...
nə də olsa müəllim işləyib on il,
vərdişidi.
inanmırdım...
elə bilirdi,
adına bişirdiyi yeməkdən atam da yeyəcək,
onunçun çox bişirirdi aşı,
qaranı,
gecə yuxusuna gələcək,
qucaqlayacaq,
göz yaşlarını siləcək.
inanmırdım...
atamdan danışırdı dəqiqəbaşı
divardakı şəklini göstərirdi,
nəfəsini dərirdi,
için-için ağlamaqçun.
o gün bilmişəm,
bizim evin pəncərəsi
atamın divardakı şəklidi,
anam ağlayırsa hava yağışlıdı,
gülürsə günəşlidi.
o gün bilmişəm,
bu ev nə vaxtsa yansa,
anam birinci o şəkli götürəcək özüylə,
yuxularında sağ qalan
atamın bircə sözüylə
xoşbəxt oyanacaq yenə yuxudan.
o gecə məni ən çox qorxudan
anamın bir anlıq kəsilən nəfəsiydi,
deyəsən,
atam möhkəm qucaqlamışdı
onu bu dəfə...
yuxulara inanıb yatdım
o gecə səhərə kimi yuxumda
atamı gözlədim...
***
yağışlar
- Musanın yardığı dənizin sularıdı.
çətirlər
- Musanın tərsinə tutulmuş çomağıdı.
o çomaq məndə olsaydı,
düz müharibənin göbəyində,
bir əlimdə çomaq,
bir əlimdə vərəq,
sülh marşı çaldırardım düşmən əsgərlərinə.
həqiqət,
ağacın arxasında gizlənmiş
küskün bir uşağın gözləri kimi
parıldayır uzaqdan.
alınmaz,
dirijor çıxmaz məndən,
uzaqbaşı güllələrdən leysan yağdıraram
düşmən səngərlərinə.
əgər indi
Musanın çomağı məndə olsaydı,
əminəm,
ac qalmamaqçün
şou göstərirdim,
dovşan çıxarırdım papaqdan.
***
həyat taleyimizi qəfil keçirtdi çarmıxdan,
sonra atamızın şəklini,
gödəkcəsini, papağını asdı
əllərimizdəki, ayaqlarımızdakı o mıxdan
sonrası,
qəfildən uşaq kimi yox,
kişi kimi oyandığın sabah olur...
atasız uşaqları incitməyin,
Allahın xətrinə dəyir,
günah olur!
əslində,
İsanın yox,
bütün atasız uşaqların atası - Allah imiş,
biz xoşbəxt olanda
Allah - baba olur...
***
ey sən,
əllərinin qabarında taleyi çirkab adam,
bilirəm,
əllərin ciblərindəki qəpiklərlə kasıblığın tutur ritmini,
çıxırsan Tarqovıya,
o qoca Sveta məğrur yerişlərlə gəzdirir itini,
forsu yerə-göyə,
“Ford”u yollara sığmır,
tənhalıq da belədir,
qollara sığmır,
sığsaydı qucaqlaya bilərdik boşluğu.
lənətə gəlmiş pul,
şəhərin başdanxarab küləyi kimi
hər budağından bir adam aparır,
qızın rütubətdən qaralan divar kağızlarını qoparır,
qadının yuma bilmir
"filankəsin əri bir ailəni də saxlaya bilmir" deyən ağızları.
açırsan televizoru,
" ölkəmizdə yeni həbsxanalar açılır" deyib gülümsünür xəbərçi qız,
gülürsən,
hə qadası,
"söz veriblər ki, hamıya iş də verəcəklər"
açılış sonrası.
indi bilirəm ki, qarışqa yuvaları
bir-birinə qarışmır,
insanlar torpaq uğrunda yarışmır,
ölüm uğrunda yarışır.
insanların pis vərdişləri olur,
məsələn, şokoladı yeyib qurtarırlar,
amma çay qurtarmır.
yəni, ömrün şirin anları tez,
acıları gec bitir...
bilirsən,
yer də qumar masasındakı dəyirmandı,
hamının ömrü bir dəfə də olsa "bankrot"a tuş olur,
atam deyirdi, bil ki,
hədiyyələr hamıya xoş olur,
əgər o qara "çamadan"dan çıxmırsa
yəni, hədiyyələr həmişə sevindirmir.
ey sən, əllərin qabarında taleyi çirkab adam,
bu həyatın dilini bilməlisən,
həyat həmişə insanı ana dilində dindirmir...
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(16.12.2022)
Şuşa ilə bağlı sənədli filmlər
Şuşa Dövlət Musiqili Dram Teatrında “Şuşa İli” müsabiqəsi çərçivəsində "Şuşanın virtual təbliği" layihəsi həyata keçirilib.
Layİhə üzrə musiqişünas Firidun Şuşinskinin “Şuşa” kitabı əsasında "Söhbət Şuşadan gedir", “Bülbülün ev muzeyi” və “Duyğuların palitrası” adlı sənədli filmləri çəkilib.
Həmçinin shushainfo.com saytı yaradılaraq, istifadəyə verilib. Saytda Şuşa şəhərinin tarixi və tarixi-mədəniyyət abidələri, eksponatları, eləcə də Şuşa şəhərində yazıb-yaratmış tarixi şəxsiyyətlər, erməni quldurlarının işğal dövründə şəhərdə yaşayış və qeyri-yaşayış binalarına, həmçinin təbiətinə vurduğu ziyan, Azərbaycanın mədəniyyət paytaxtının iqtisadiyyatı, statistikası, işğaldan azad olunandan sonra şəhərin bərpası istiqamətində görülmüş işlər haqqında məlumatlar yerləşdirilib.
Sənədli filmlərin rejissoru Vüqar Əlisoy, saytın yaradıcısı isə Xaqan Məhərrəmovdur.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(16.12.2022)
UNESCO sessiyasında Mədəniyyət Nazirliyinin qurumu təmsil olunur
15 dekabr 2022-ci il tarixində UNESCO-nun Baş qərargahında UNESCO-nun Silahlı münaqişə zamanı Mədəni Mülkiyyətin Qorunması üzrə Komitəsinin 17-ci Sessiyası öz işinə başlayıb.
Azərbaycan sessiyada ölkəmizin UNESCO yanında Daimi Nümayəndəliyi və Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət Nazirliyi yanında Mədəni İrsin Qorunması, İnkişafı və Bərpası üzrə Dövlət Xidmətinin rəhbərliyi səviyyəsində təmsil olunur.
Azərbaycanın UNESCO yanında Daimi Nümayəndəliyinin açıqlamasında bildirilir ki, sessiyanın açılış günündə Komitənin bürosunun formalaşdırılması məsələsi müzakirə edilmişdir. Yekdilliklə qəbul edilmiş qərara əsasən, Azərbaycan Komitənin sədr müavini vəzifəsinə seçilib.
2 gün davam edəcək Sessiya zamanı Katibliyin mədəni irsin qorunması istiqamətində gördüyü işlərin hesabatı dinləniləcək, 1954-cü il Haaqa Konvensiyası və onun 2 Protokolunun UNESCO-nun digər Konvensiyaları ilə sinerjisi, Konvensiyanın həyata keçirilməsi ilə bağlı resursların səfərbər edilməsi və digər bir sıra mühüm məsələlər müzakirə olunacaq.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(16.12.2022)
“Azərkitab” fəaliyyətini genişləndirir
Ölkənin ən stajlı kitab yayını mərkəzi - “Azərkitab” öz fəaliyyətini genişləndirməkdədir. Hazırda bir çox yazıçı və şairlər öz yeni kitablarını redaktorsuz nəşr etdirirlər. Ən yaxşı halda redaktor təsisatı formal xarakter daşıyır. Hətta redaktorla korrektora fərq
belə qoyulmur.
Halbuki, bədii əsərin keyfiyyəti bilavasitə peşəkar redaktor faktorundan asılıdır. Ona görə də kitablar satılmır, oxucu qəlbinə yol tapa bilmir.
Bu problemin çözülməsi üçün ölkənin ən qocaman kitab mərkəzi - “Azərkitab” kitab təbliğatı Mərkəzi köklü tədbirlər həyata keçirir. Bunlardan biri yeni fəaliyyətə başlamış “Azərkitab” yayınları vasitəsi ilə “Renessans” layihəsinin həyata keçirilməsidir. Layihə çərçivəsində yayın evi yazarların kitablarını ən yaxşı redaktorların və korrektorların hesabına oxucuların sevimlisinə çevirməkdə iddialıdır, yüksək satış faizi təmin etməkdə də həmçinin.
Unutmayın, təkcə istedad bestseller yazmağa kifayət etmir!
“Azərkitab” kitab təbliğatı mərkəzinin “Azərkitab” yayınları, “Renessans” qrupu Bakı, Atatürk prospekti, Kral Hüseyn küçəsi, 64 A/1. (“Zivella” mebel evinin arxası) ünvanında fəaliyyət göstərir. Əlaqə nömrəsi: +994 51 3047525.
Peşəkar kitabçılar yazarları əçəkdaşlığa dəvət edirlər.
Hazırda “Azərkitab” yayınlarında yazıçı Varisin yeni “Qızıl cib saatı” romanı çapa hazırlanır. Eyni zamanda yazıçının ölkədə ən çox satılan “Sonuncu ölən ümidlərdir” romanı da yeni redaktədə çapa hazırlanır.
Yayın evi oxuculara digər xoş sürprizlər də hazırlayır.
“Ədəbiyyat və incəsənət” (16.12.2022)
Amerikalı rejissora ərə gedən xoşbəxt azərbaycanlı aktrisa
Ən çox oxunan: 79-cu "Venesiya Film Festivalı" çərçivəsində təqdim edilən "Banu" filminin rejissoru eyni zamanda baş rolda çəkilən azərbaycanlı aktrisa Təhminə Rafaella həyat yoldaşı amerikalı kinorejissor 173-cü hava-desant briqadasının döyüş qrupunun keçmiş paraşütçüsü Henri Hugeslə Las-Veqasa yollanıblar.
“Ədəbiyyat və incəsənət” bizim.media-ya istinadən xəbər verir ki, Təhminə şou qızları, həyat yoldaşı isə kovboy tərzində obyektiv qarşısına keçib.
Fotolarda aşiqlər romantik və eşq dolu səmimi pozları ilə diqqət çəkiblər. Aktrisa rejissor həyat yoldaşı ilə lentə alınan şəkilləri sosial şəbəkə hesabında izləyiciləri ilə bölüşüb.
Qeyd edək ki, T.Rafaella ilə H.Hugesin oktyabrda Bakıda toyları olub.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(16.12.2022)
Bu gün Bakıda “Özünüzü evdəki kimi hiss edin” adlı qrup sərgisi açılacaq
Bu gün İçərişəhər, Ta(r)dino 6 Art Platform məkanında Azərbaycan və Almaniya qadın rəssamları olan Tora Ağabəyova, Şahnaz Ağayeva, İrina Eldarova, Rita Qayssler, Miryam Kroker, Hanna Lanqe, Leyla Rzayeva, Şəlalə Salamzadə, Lisa Völfelin "Özünüzü evdəki kimi hiss edin" adlı qrup sərgisi açılacaq.
Sərgidə nümayiş edilən əsərlər vasitəsilə rəssamlar ziyarətçilərlə ev və qonaqpərvərlik haqqında öz anlayışlarını bölüşəcəklər. Təqdim olunan əsərlərin çoxu Azərbaycan və Almaniya rəssamlarının bu ilin sentyabr ayında başlayan “Məclisi-Ünsi” adlı layihəsinin əməkdaşlığının nəticəsidir. Bu proqram Ta(r)dino 6 İncəsənət Platforması tərəfindən Kultur Aktiv ilə birgə təşkil olunur və Almaniya Xarici İşlər Nazirliyi tərəfindən maliyyələşdirilir.
Məlumat üçün bildirək ki, "Məclisi-Üns” layihəsinin birinci mərhələsində Almaniyada iki həftəlik rezidensiya çərçivəsində 9 Azərbaycanlı qadın rəssam Berlin, Drezden və Leypsiq şəhərlərində alman həmkarları rəssamlar, kuratorlar və müxtəlif mədəniyyət müəssisələri ilə peşəkar əlaqələr qurmaq imkanı əldə ediblər. Proqram Drezdendə keçirilən konfrans və Xurşidbanu Natəvana həsr olunmuş "Məclisi-Üns” adlı sərgi ilə yekunlaşıb.
İkinci və tamamlayıcı mərhələ çərçivəsində isə bir qrup alman rəssamı “Özünüzü evdəki kimi hiss edin” qrup sərgisinin açılışı üçün Bakıda səfərdə olacaqlar. Girişi sərbəst olan sərgi 2023-cü il yanvarın 14-dək davam edəcək.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(16.12.2022)
“Əhməd Bakıxanov-130” virtual sərgisi fəaliyyətdədir
Bu il Azərbaycan musiqi mədəniyyətinin görkəmli nümayəndəsi, ustad tarzən və mahir pedaqoq, Xalq artisti Əhməd Bakıxanovun anadan olmasının 130 ili tamam olur. Bununla əlaqədar Azərbaycan Milli Kitabxanasının əməkdaşları tərəfindən “Əhməd Bakıxanov-130” adlı virtual sərgi hazırlanıb.
Milli Kitabxananın məlumatına görə, virtual sərgidə fotolar, Əhməd Bakıxanovun müəllifi olduğu əsərlər, eləcə də onun haqqında yazılmış kitablar, dövri mətbuat səhifələrində dərc olunan məqalələr nümayiş olunur.
Virtual sərgi ilə tanış olmaq istəyənlər http://anl.az/el/vsb/Ehmed_Bakixanov_130/index.htm linkindən istifadə edə bilərlər.
Qeyd edək ki, Əhməd Bakıxanov daim axtarışlarla dolu geniş və çoxşaxəli yaradıcılığı ilə Azərbaycanın musiqi sənəti xəzinəsinə dəyərli töhfələr verib. Muğam aləminin mükəmməl bilicisi olan və tar ifaçılığının sirlərinə dərindən yiyələnən, yüksək istedada malik sənətkar xalqımızın bu misilsiz mədəni-mənəvi irsini bütün fəaliyyəti boyu klassik ənənələrə sədaqətlə qoruyub yaşadıb. Onun ifa etdiyi muğamlar, eləcə də bəstələdiyi mahnı, rəng və təsniflər parlaq sənət nümunələri kimi musiqimizin qızıl fondunda özünəməxsus layiqli yer tutur. Əhməd Bakıxanovun təşkilatçısı və uzun illər ərzində rəhbəri olduğu xalq çalğı alətləri ansamblı zəngin repertuarı ilə seçilmiş və ölkənin mədəni həyatında yaxından iştirak edib. Musiqi salnaməmizə mühüm səhifələr yazmış tar ifaçılarının bütöv bir nəsli məhz Əhməd Bakıxanovun yetirmələridir.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(16.12.2022)
“Qızıl Alma və Böyük Turan” türk dünyası rəssamlarını birləşdirəcək
2023-cü ilin aprel ayında Bakıda möhtəşəm bir layihənin təqdimatını keçirəcəyik. Yeni layihəmizin ilkin örnək əsərləri artıq hazırdır.
Bu sözləri mediaya açıqlamasında layihənin kuratoru və ideya müəllifi Qalib Qasımov deyib.
Onun sözlərinə görə, türk dünyası rəssamlarını birləşdirəcək bu möhtəşəm layihə “Qızıl Alma - Böyük Turan” adlanır.
Eyniadlı sərgi “Qızıl Alma” və “Böyük Turan” ideyaları və fəlsəfəsini əks etdirən yeni rəsm əsərlərinin yaradılması məqsədilə təşkil olunacaq.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(16.12.2022)
Yunus Oğuz Sənaye və Texnologiya Kollecində
Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetinin nəzdindəki Sənaye və Texnologiya Kollecində yazıçı-publisist Yunus Oğuzun "Cığır" tarixi romanının təqdimatı keçirilib. Tədbirdə Sənaye və Texnologiya Kollecinin tələbə və müəllim heyəti iştirak edib.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, tədbiri açan Sənaye və Texnologiya Kollecinin direktoru Faiq Şahbazlı Şuşa şəhərinin inşa edilməsinin 270 illiyinə və 44 günlük Vətən müharibəsinə ithaf olunmuş, içərisində 44 günlük Vətən müharibəsinin keçdiyi yol, Vətən müharibəsindən sonrakı nailiyyətlər və mədəniyyət paytaxtımız Şuşa şəhərinin tarixindən bəhs edilən tarixi roman haqqında məlumat verib. F.Şahbazlı Yunus Oğuzun həyat və yaradıcılığı haqqında tədbir iştirakçılarına məlumat verdikdən sonra Kollecin Dillər kafedrasının müdiri Gülnar Ələkbərova, Dillər kafedrasının müəllimi Mərdan Camalov, metodist Ceyran Bayramova, Humanitar kafedrasının müdiri Vüsalə Əbdurrəhimova, şöbə müdiri Ramal İlhamlı , Azərbaycan dili kafedrasının müəlliməsi Aynur Rzaquluyeva, metodika kabinetinin müdiri Xəlil Bağırov, Təlim tərbiyə üzrə müavin Pərvanə İsmayılova "Cığır" tarixi romanı haqqında fikirlərini səsləndiriblər. Tədbirdə yazıçı-publisist Yunus Oğuz iştirakçıların suallarını cavablandırıb, onlara yazıçının "Cığır" romanı hədiyyə edilib. Sonda xatirə şəkli çəkdirilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(16.12.2022)
