“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı “Aforizmlər xəzinəsi” rubrikasında bu dəfə tanınmış statusman Hümbət Həsənoğlunun pritçasını təqdim edir. 

Qaya və qum

(pritça)

Qaya və qumun küləyə münasibəti fərqlidir. Qaya küləyə qarşı mətin dayanır, külək onu yerindən heç tərpədə bilmir. Külək nə qədər güclü əssə də, qaya heç qımıldanmır da, elə həmişə olduğu yerdə də qalır.

Qumu isə külək hara istəsə, apara bilir. Qum heç müqavimət də göstərmir, əksinə küləkdən istifadə edib qum yerini dəyişir, yeni yerlər görür, yeni təəssüratlar yaşayır. Eyni zamanda küləyin bütün cəhdlərinə baxmayaraq qum da qaya kimi dəyişmədən, elə qum kimi də qalır.

İnsanın da həmişə seçimi olur, problemlərə qaya kimi sinə gərsin, ya da problemdən istifadə edib yeni imkanlar arasın, yeni təəssüratlar yaşasın, əvvəl olmayan şanslardan yararlansın.

Qaya, ya qum? 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(27.07.2023)

Azərbaycanda ilk dəfə olaraq Azərbaycan Dili və Ədəbiyyatı Forumu keçiriləcək. Sentyabrın 2-4-də Heydər Əliyev Fondu və Mədəniyyət Nazirliyinin təşkilatçılığı, Elm və Təhsil Nazirliyi, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının dəstəyi ilə keçiriləcək forum Ümummilli Lider Heydər Əliyevin 100 illik yubileyinə həsr olunan tədbirlər çərçivəsində təşkil olunacaq. 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Mədəniyyət Nazirliyinə istinadən xəbər verir ki, tanınmış dilçi və ədəbiyyatşünas alimlərin, yazıçı və naşirlərin iştirak edəcəyi forum sentyabrın 2-də Azərbaycan ədəbiyyatına və mədəniyyətinə görkəmli şəxsiyyətlər bəxş etmiş Şamaxı şəhərində başlayacaq, sentyabrın 3-4-də isə Bakı şəhərində davam edəcək. 

Ədəbi-elmi ictimaiyyətin iştirakı ilə geniş müzakirələrin aparılacağı forumda mədəniyyətimizin yaşadılması, inkişafı və təbliğində Azərbaycan dili və ədəbiyyatın rolu, Azərbaycan dilinin saflığının qorunub saxlanılması, müasir ədəbi proseslər, ölkəmizdə uşaq ədəbiyyatının ideoloji mahiyyəti və müasir problemləri, milli kitab sənayesinin hazırkı vəziyyəti və bu sahəyə dövlət dəstəyi, uşaq və yeniyetmələr arasında mütaliənin təbliği, teatr və kinonun inkişafında ədəbiyyat faktoru və digər istiqamətlərdə diskussiyalar olacaq. 

Mütəxəssislərin forum çərçivəsindəki fikir və təklifləri ümumiləşdirilərək “Azərbaycan mədəniyyəti – 2040” Dövlət Proqramında öz əksini tapacaq.

Azərbaycan Dili və Ədəbiyyatı Forumunda iştirak etmək istəyən şəxslər avqustun 25-dək Mədəniyyət Nazirliyinin saytında (www.culture.gov.az) qeydiyyatdan keçə bilərlər.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(27.07.2023)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Poetik qiraət rubrikasında bu gün yenidən Yusif Nəğməkarla görüşürsünüz. O, “…Azadlığı yox” deyir. 

Suyun əsirliyi seldə,

Qurağın azadlığı yox,

Selin də Kürlüyü eldə,

Qırağın azadlığı yox.

Oy, köksümdə oyuq oyan,

İlləri sanalamayan. 

Telləri şanalamayan

darağın azadlığı yox.

Eh... Azərbaycan maralı!...

Rəngim də solub-saralı...

Gəzirəm səndən aralı --

İrağın azadlığı yox.

Zirvəm itir...

               tap tağında,

Bisütunu çap dağında.

Sinəsi söz taptağında

varağın azadlığı yox.

Dirilik "Zəm-zəm" içməyən,

Qaşıq qanından keçməyən,

Hünər zəmisi biçməyən

orağın azadlığı yox.

Qəm dimdikdə dən kimiyik,

Qeysə, Leylə tən kimiyik.

Bölünmüş Vətən kimiyik --

Bu çağın azadlığı yox.

Ruh dönsə, dilim dillənməz,

Ümid qönçəm də güllənməz.

Zəfər eşqiylə yellənməz

bayrağın azadlığı yox.

Qeyfətə yol-qala bağlı,

Ha kibrit çək, qala, bağlı...

Yanmağı vüsala bağlı

çırağın azadlığı yox.

Hürr anı ara, Nəğməkar,

Ulu, tək TANRI sənə yar.

Azadlığın torpağı var,

Torpağın azadlığı yox...

 “Ədəbiyyat və incəsənət”

(27.07.2023)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı “Oxucularımızın yaradıcılığı” rubrikasında  İnci Məmmədzadənin “Təmiz qəlbin mükafatı” povestindən bir parçanı dərc edir. 

1-ci hissə

1 ay sonra... Saatın çalması ilə yuxudan ayılıb yuyunmaq üçün hamama daxil oldu. Duş qəbul edib mətbəxə keçdi və anasının hər səhər erkəndən oyanıb hazırladığı təamları evinin günəşi ilə söhbət edə- edə yeməyə başladı.

-Mənim baş tacım bu gün özünü necə hiss edir?- üzünü anasına tutub sual verdi.

-Bizi Yaradana şükür, yaraşıqlı oğlum, - deyə cavab aldı. 

Bir xeyli söhbət etdilər. Afiq yeməyini bitirib yataq otağına keçdi. Dünəndən seçib kənara qoyduğu qara kostyumu əyninə geyindi. Ağ köynəyin üzərindən ona yaraşan qara cizgili qalstuk taxıb dəsti tamamladı. Aynada özünə baxıb saçlarını daradı, Məkkədən gətirilən, namaz qılarkən istifadə etdiyi ətiri boynuna, biləyinə və üzünə sürüb işə getmək üçün otağın qapısına tərəf yönəldi. Qapını açıb zala keçdi və oradan anasını səsləyib dedi:

– Anacan, işə gedirəm, bir sözün, məndən hər hansı bir istəyin varmı? 

Mətbəxdən şirin ləhcəli, Allahın övlada bəxş etdiyi ən gözəl nemətlərdən biri olan anasının səsi eşidildi:

-Nə zaman qayıdarsan, ananın gül balası? O, hər zaman Afiqi belə əzizləyərdi – 9 ay əzab əziyyətlə bətnində böyüdüb qucağına aldığı ilk gündən 26 yaşına kimi. Oğlu gülümsədi və tez də cavab verdi:

– Bakıya xas tıxacı da nəzərə alsaq, saat 7-də yəqin ki. Alınacaq nə isə lazım olsa zəng edərsən, sultanım.

Bunları deyib anasına tərəf əyildi. MasaAllah, idmançılara xas boya malik idi. Allah vergisi idi bu ona. 3 ilə yaxın voleybol və basketbolla məşğul olması da boyunu uzatmışdı. Anasının boynundan və üzündən öpdü, hər zamankı kimi halallıq alıb qapıdan çıxdı. Yol qapısını açıb küçədə saxladığı Volkswagen markalı avtomobilinə əyləşdi,  açarı çevirdi, hərəkətə gəlib evi arxasında qoydu və birbaş işlədiyi Socar Neft şirkətinə sürdü.

2-ci hissə

Afiq evin ikinci övladı idi. Orta təbəqəli bir ailədə dünyaya göz açmışdı. Valideynləri müəllim işləyirdi. Anası orta məktəbdə fizika, atası isə universitetdə iqtisadiyyat fənnini tədris edirdi. Özündən böyük bacısı Nuricahan da təzəlikcə ailə qurmuşdu. Ömür yoldaşı Almaniyada təhsil aldığı müddətdə orada özünə iş qurduğu üçün evlənib xaricə köçdülər. Qardaşı Afiqin yaxın dostu olduğu üçün evlərinə gəlmişdi Namiq. İlk dəfə həmin gün tanış olmuşdu bu iki gənc. O gündən bəri bir- birlərini sevməyə başlamış və iki ay sonra üzük taxıb, 10 gün sonra isə ailə həyatı qurmuşdular.

Zərifə xanım qız övladından sonra Afiqi də evləndirib, onun da xoşbəxt günlərini görmək istəyirdi. Ona görə də özü üçün gəlin də axtarırdı. Anasına elə gəlirdi ki, oğlu könül işlərinə vaxt ayırmır, ancaq şirkətin işləri ilə məşğul olurdu. Afiq şirkətdə rəhbər müavini olaraq çalışırdı. Savadı, bacarığı, cana yaxınlığı ilə hər kəsin rəğbətini qazanmışdı, ən çox da qızların. Şirkətdə çox qız ona qəlbində yer ayırmışdı. Amma o, qızlara dönüb baxmırdı. Bəlkə də baxmaq istəmirdi, qəlbində illər əvvəl yaranan yanğı hissinə görə...

3-cü hissə

2014-cü il 21 iyun ... 11-ci sinfi bitirirdi bu il. Sinif yoldaşları ilə birgə restoranda yer ayırıb məzun gününü qeyd etmişdilər. Məclis bitib hər kəs evinə yollanırdı, elə Afiq də. Birdən nə isə xatırladısa tanışının evinə getməli oldu ilk öncə. Dostu dənizkənarı yerləşən bir binada yaşayırdı. Fikirli halda avtobusdan enib aşağıya doğru irəlilədi. Yanğılı ağlama səsi eşidib ayaq saxladı. Kim isə hönkürtü ilə ağlayıb göz yaşı tökürdü. Başını səs gələn tərəfə çevirəndə dəhşətə gəldi. Qız bardyorları aşıb digər tərəfə keçmişdi. İlk ağlına gələn onun intihar etmək fikri oldu. Çünki dənizə atlanması an məsələsi idi. Afiq irəli gedib qızı səslədi. Üzünü çevirəndə oğlanı görən Asnifat həyəcanlandı, ağlamasını kəsib soruşdu:

- Sən kimsən? 

Qız utandı qeyri ixtiyari “sən” deyə müraciətindən.

-Adım Afiqdi- oğlan cavab verdi - Sizə nə olub? 

Bu dəfə o özü sual ünvanladı qarşısında dayanan bu kədərli qıza.

- Yaşamaq istəmirəm daha, bezmişəm həyatımdan.

Onunla üz-üzə dayanan bu cavan gənc bir an duruxdu. Nə edəcəyini, qızı necə bu intihar fikrindən döndərəcəyini düşündü. O bilirdi ki, intihar heç vaxt çıxış yolu olmayıb. Ağlı kəsəndən namaz qılırdı, Rəbbinə bağlı bir gənc idi. Hər intihar hadisəsi eşidəndə də pis olurdu. İnsanların canına qıyması ona görə heç vaxt çıxış yolu deyildi. Səbr etməliydi insan hər çətinliyə rəğmən. Axı bu dünya həm şirin, həm də acı günləri ilə bir imtahan dünyası idi. Bilirdi ki Allah verən canı yenə Allah alar. 

Birdən qızın səsi onu düşüncələrdən ayırdı.

- Gedin buradan, məni tək qoyun .

-Baxın, intihar etməklə siz heç  bir şey qazanmayacaqsınız. Əksinə bu, geri dönüşü olmayan bir yola sürükləyər sizi. Allah Nisə surəsi 29-cu ayədə “özünüzü öldürməyin” buyurub. Gəlin dərdiniz nədirsə birlikdə çıxış yolu tapaq.

Gəncin sözləri qıza sanki təsir etmişdi. Bardyorları keçib, intihar fikrindən əl çəkdi. Aşağıya enib oğlana yaxınlaşdı.

-Düz deyirsiniz. Bu yola necə ağıl qoydum, özüm də bilmirəm. Bəlkə də yaşadığım çətin günlərdən qurtulmaq istədim. 

Qızın şirin ləhcəsi oğlana xoş gəldi.

- Allah böyükdür, səbr edin - deyib – onu sakitləşdirməyə çalışdı. Daha sonra adını soruşdu  qara saçlı, xumar gözlü qızdan.

- Asnifat- qız cavab verdi. Sanki sakitləşmişdi oğlanın sözlərindən sonra.

- Kimsən, kimlərdənsən? Afiqin sualı qızı deyəsən kövrəltdi.

- Əslən Qusarlıyam. Burda doğulub - böyümüşəm. Atam Qayınbəy burda alverlə məşğul idi. Anam isə evdar qadın idi. Bir gün qapı çalındı. Anam yaxınlaşıb açdı, kiminləsə nə isə danışırdı, daha doğrusu çöldəki şəxs danışırdı o, isə dinləyirdi. Birdən anamın ağlama səsini eşitdim. Otaqdan çıxıb ona tərəf getdim. Əyilib başını sığalladım. Anacan niyə ağlayırsan?- deyə soruşanda aldığım cavab məni elə bil dağdan aşağı tulladı. Atamı pul üstündə ürəyindən bıçaqlayıb öldürmüşdülər. Borc verəndə insan yaxşı, amma pulunu istəyəndə pis olur? Başa düşə bilmirəm insanların pis niyyətli xislətini. Dünyada necə də vicdansız insanlar yaşayır. Gözləri dolur. Amma nədənsə ağlamır. Bəlkə də vaxtında çox ağladığı üçün.

- Nə üçün intihar edirdin?- bayaqdan diqqətini qızdan ayırmayan Afiq soruşdu.

- Atamın ölümündən sonra mənə anam baxıb böyütdü, əziyyətimi çəkdi. Yeri gəldi atalıq etdi. Çox çətinlik çəkdik o zamanlar. Amma yenə də üzümüz gülürdü, çünki birlikdə idik. Bir-birimizə dayaq olurduq. İndi isə... Dözməyib ağlamağa başladı.

Oğlan qızın anasını da itirdiyini başa düşmüş kimi – Allah rəhmət eləsin - dedi sakit, bir az da kövrək səslə.

-Allah razı olsun -deyib danışmağa davam etdi Asnifat. Anamı xəstəlikdən itirdikdən sonra mənə ana tərəfim baxdı. Atam evin tək övladı idi, ona görə əmidən, bibidən bir qohumun yox idi. Nənəm və babamda hələ atamın sağlığında ikən vəfat etmişdilər. Anamı torpağa dəfn etdikdən sonra dayım məni yanına apardı. 1 ilə yaxın onlarla birlikdə qaldım. İlk başlar mənə yaxşı baxırdılar, üstümdə titrəyirdilər. Amma sonralar hərəkətlərində, sözlərində özümə qarşı soyuqluq hiss etdim. Öyrəndim ki dayımın işləri yaxşı getmirmiş. Pul baxımdan sıxıntı çəkirdilər. Özləri, uşaqların xərci, üstəlik mənim də xərcim olanda ehtiyacları qarşılaya bilmirdilər. Bu vəziyyət bir neçə gün daha çəkdi. Dayım qərara gəldi ki, məni xalamın yanına aparsın, bir az da o baxsın deyə düşünmüşdü. Elə də oldu. Mən xalamgilin yanına köçdüm. Orada da mənə yaxşı baxdılar bir müddət, amma sonra... Sonra hazırlıq xərclərim də oldu və xalamgilin üzərinə daha çox yük düşdü. Dayım və xalamdan başqa qohumum yox idi daha. Ona görə də uşaq evinə göndərməli oldular, daha baxa bilmirdilər mənə. Onları da qınamıram, öz övladlarınınmı qayğısına qalsınlar, mənimmi, bilmirdilər.

-Bu il uşaq evindən də buraxılacaqsan, bəs sonra harada qalacaqsan? 

Afiq sualı verəndə qızın üzünə yox, dənizə baxırdı. Nə isə fikirləşirdi elə bil.

- Qalmağa heç bir yerim yoxdu daha, ona görə də bu yolu seçdim, başqa bir yol görmədim, daha doğrusu artıq mübarizə aparmaq istəmədim həyatda. İntihar o vaxt mənə çıxış yolu kimi göründü. Amma sənin sözlərin məni elə bil yuxudan ayıltdı, doğru yolu göstərdi.

İkisi də daha danışmadı. Bir neçə dəqiqə belə səssiz oturdular. Afiqin – Durun gedək- deməsi ilə aradakı sükut pozuldu

- Haraya? Sual anidən çıxdı Asnifatın iki dodağının arasından. 

Durub söhbətlərinə davam edərək yola düzəldilər.

-Mənim xalam tək yaşayır. Onun yanına gedək, bəlkə razı olar, onunla qalmağına. İstəyərsənmi ?

Qız əvvəl tərəddüd etdi oğlanın bu təklifi ilə razılaşmağa. Amma başqa bir qalacaq yeri də yox idi. Ona görə də təklifi qəbul etdi.

Bir müddət yol gedib xalasının evinə çatdılar. Bloka daxil olub pilləkənləri qalxdılar. Ayaq saxlayıb dayandılar. Artıq evin qapısına çatmışdılar. Afiq qapını döydü. Evdən – gəldim, gəldim xalasının quzusu – deyə səsləndi ev sahibəsi. Qapı arxasında dayanan gənclər gülüşdülər. Buraya gəlməzdən qabaq Afiq xalasına zəng edib gəlmələri barədə xəbər vermişdi. Xədicə xala evdə tək yaşayırdı. Ailə qurmamışdı. Ana, atasını da 1 il aralığı ilə itirmişdi. Qapını açıb üzündə gülüş uşaqları qarşıladı.

-Gəlin içəri -deyib onları evə dəvət etdi. Gənclər dar dəhlizdən keçib zala daxil oldular, göstərilən yerdə əyləşdilər. Ev sahibəsi qonaqlara göz gəzdirib üzünü Afiqə tutdu:

-Telefonda vacib bir məsələ var deyirdin, gecənin bu vaxtı vacib olan nədir belə? Həə... Bir də bu xanım qızımız kimdi? Tanış eləmədin bizi - dedi gülümsəyərək.

-Yerini rahatlayıb - Asnifatdır adı - dedi.

-Həə... Gözəl qızdır.

-Xalacan bu xanımla dəniz kənarında tanış olduq. Ana və atası vəfat edib. Uşaq evində qalırdı, amma 18 yaşı tamam olduğu üçün oradan çıxarılacaq. Qalmağa da başqa yeri yoxdur

- Allah rəhmət eləsin, qızım. Bəs qohumların yoxdurmu?

- Allah razı olsun – dedi qız titrək səslə. Amma digər suala cavab verə bilməyib başını aşağı dikdi.

Onu belə görən gənc - Gəl, xala biz çöldə bir az söhbət edək- söylədi. 

Ayağa qalxıb mətbəxə keçdilər. Oğlan qızın danışığını xalasına nəql etdi. 

-Ağlıma sən gəldin qala biləcəyi yer olaraq. Sənə də uyğun olarmı?

Xədicə xala bu evdə tək qalırdı. Bir az düşünüb - Niyə də olmasın – deyə başını yuxarı-aşağı tərpətdi. Oğlan sevindiyindən xalasını elə qucaqladı ki, az qala boğulacaqdı ev sahibəsi. Zala keçdilər. Üzünü qıza çevirib – Yeni evin xeyirli olsun inşəAllah - dedi. 

Asnifat əvvəl duruxdu, daha sonra nə demək istədiyini başa düşər kimi təşəkkür etdi gəncə. 

-Allah razı olsun sizdən, etdiyiniz yaxşılıq bir gün qarşınıza çıxsın inşəAllah.

- Cümləmizdən - Afiq təşəkkürünü qəbul etdi. Daha sonra hər ikisi ilə də sağollaşıb qapıdan çıxdı və birbaş evə yollandı. Saatına baxdı, artıq yeni bir günün başlanmasına az qalırdı…

Qeyd: Mətnin həvəskar tərəfindən qələmə alındığını nəzərə alın. 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(27.07.2023)

Unudulmaz sevgi romanlarından parçalar

Sevgi də — sonu sənin iradəndən asılı olmadan, sonunu sənin təyin etmədiyin bir mövcudiyyətdir. Sevgi limiti məhz qum saatının sənə verdiyi vaxt limiti kimidir. Bəxtinə iri qablı qum saatı düşdü, onun ömrü uzun, kiçiyi düşdü, qısa olacaq. 

Amma bir gün ağlıma gəldi ki, sevgidə də limitsizlik mümkündür, insan sevgini vaxt diktə etmək qabiliyyətindən büsbütün məhrum edə bilər. 

Eynən Əlif Hacıyevlə Qalinada olduğu kimi. Onların qum saatlarında qumun bir qabdan digər qaba tökülməsi müddəti sadəcə əbədidir.

“Qırmızı ləçəklər”,  Varis

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(27.07.2023)

İMADƏDDİN NƏSİMİNİN TƏDQİQATÇISININ DOĞUM GÜNÜNƏ

Elman Eldaroğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”

“Ulduzların sözü-söhbəti sənsən!

Göylərə nur çilər Ayla səadət!

Qönçələrin eşqi, ülfəti sənsən!

Körpələrə çalır layla səadət!”

Bu dəfəki söhbətimə Rafiq Zəkanın sözləri ilə başlamağım əbəs yerə deyil. Çünki qəhrəmanımın adı da Səadətdir. Bu sözün mənası isə- həyatda ən yüksək məmnunluq hissi və ya bir şəxsin hər hansı bir şeydən duyduğu dərin sevinc hissini bildirir...

Qürurlu xanımdır. Özünə inamı çox yüksəkdir, fəhminə, zəkasına, ağlına həmişə inanıb. Olduqca cəlbedici və xoşa gələndir. Amma tələbkar olduğundan onunla ünsiyyət qurmaq elə də asan deyil, xarizmatik insandır. İdealistdir və hər şeyin ən yaxşı olmağını arzulayır...

Hər hansı bir tarixi şəxsiyyətin həyat və yaradıcılığını araşdırıb, heç kimin bilmədiyi faktları üzə çıxarmaq, onu fərqli şəkildə təqdim etmək çox çətindir. Tədqiqatçıdan böyük hünər, ciddi təhlil, dərin savad tələb edir. Haqqında söhbət açmaq istədiyim filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Səadət Şıxıyeva neçə illərdir ki, böyük Azərbaycan şairi İmadəddin Nəsiminin həyat və yaradıcılığını araşdırır. Bu istiqamətdə bir sıra uğurlara imza da atıb...

Deyir ki,- “Nəsiminin müraciət etdiyi janrlar və şeirinin poetikası haqqında bir neçə tədqiqat əsərində bəhs olunsa da, bu şairin söz sənəti haqqındakı görüşləri, əsərlərində yer alan ədəbi kateqoriya və terminlərə indiyədək diqqət yetirilməmişdir. Adı daha çox hürufiliklə bağlı yad olunan Nəsiminin ədəbi fəaliyyətinin istiqamətləri, ədəbi-tənqidi görüşləri və poetika elmi ilə əlaqəli nəzəri biliyi barədə indiyədək araşdırmalarda pərakəndə və çox zaman səthi məlumatlar verilmişdir. Halbuki onun hər iki divanında yer alan janr və poetik formalar zənginliyi və rəngarəngliyi baxımından divan ədəbiyyatında çox az şairin ədəbi mirası ilə müqayisə oluna bilər. Nəsiminin əsərlərinin arxitektonikası, onun poetik ənənələri sinkretik təqdimi, fərdi yaradıcılıq eksperimentləri, poetik sözə həssas və elmli münasibəti şeir sənətinə dərindən bələdliyini göstərir. Şairin hər iki divanında şərq şeir sənətinin həm təcrübi və tətbiqi şəkillərini, həm də onun nəzəri biliklərinin ifadələrini müşahidə etmək mümkündür”…

Xarekteri olduqca güclüdür. Çalışdığı sahədə özünü yüksəyə qaldırmağı bacarır. Nə istədiyinin fərqindədir və istədyinə çatmaq üçün əzmlə addımlaya bilir. Zamana meydan oxuyur, qarşısına çıxan səddi asanlıqla ram etməyi bacarır...

Nəsiminin diri-diri dərisinin soyulmasını və onun həmin zaman şeir söyləməsini xalqın şairə olan məhəbbətindən yaranmış əfsanə olduğunu düşünür. Nəsiminin iki dəfə ailə qurduğunu iddia edir. Bundan əlavə alimlərin ortaq türk dili təklifinə onun da öz yanaşması vardır:- “Ortaq türk dili fərqli bir anlayışdır. Keçən əsrin əvvəllərində də bu iddianı irəli sürənlər olub. Onlar ortaq türkcə deyəndə tatar türkcəsini, Mərkəzi Asiya xalqlarının, Qafqaz, İran və Türkiyə türklərinin hamısının anlaya biləcəyi ortaq ədəbi dil ideyasını təklif etmişdilər. Amma onu gerçəkləşdirə bilmədilər. Çünki canlı dil hər zaman qalibdir və süni müdaxilələri qəbul etmir. Düşünürəm ki, dilimiz gələcəkdə də bu çoxyönlü, müxtəlif niyyətli gizli və aşkar həmlələrə məğlub olmayacaq. Bu cür müdaxilə - mövcud sözləri, xalq tərəfindən qəbul olunmuş bir çox kəlmələri "ərəbcədir" deyə süni və kütləvi şəkildə dildən çıxartmaq və başqa bir qrup sözü dilə gətirərək, əsassız əvəzetmələr doğru qərar deyil. Sözlərin dildə oturuşması zaman istəyir. Bundan başqa, hər ərəb dilində olan kəlməni də zərurət olmadan dilimizdən çıxara bilmərik. Türkiyə dilçiləri bir əsrə yaxındır ki, ədəbi dildə təmizləmə aparır. Bununla belə, onların da ədəbi dilində yetərincə ərəb sözləri var. Bunlar elə sözlərdir ki, bizdə onun ya tələffüzə daha yatımlı variantı var, ya da türkcə qarşılığı mövcuddur”- söyləyir...

İşgüzar, çalışqan, əzmkar insandır. Maraqlı iddiaları ilə həqiqətin harada olduğunu ortaya çıxara bilir. Yalan danışmağı xoşlamır. Cəsarətli və mərd xanımdır. Davranışı, yüksək mədəniyyəti ilə seçilir. Müvəffəqiyyət onun üçün çox əhəmiyyətli olduğundan gərgin iş rejiminə, çətinliklərə qatlaşmağı bacarır…

Deyirlər ki, elə bir zaman gələcək ki, İsrafil SURunu çalacaq. Yer Göylə birləşəcək. Yəni bu dünyada heç kim olmayacaq- öz səadətini tapanlardan başqa…

Bir halda söhbətimə “səadət” kəlməsi ilə başladım, elə səadətlə də bitirmək istəyirəm. Bu dəfə Bəxtiyar Vahabzadədən bir bənd söyləyəcəm:

“Tapdım səadəti dara duşəndə,

Alıb öz gücümü xəyallarımdan.

Kiməsə... nəyəsə... hardasa... mən də,

Gərək olduğumu bildiyim zaman...”

Bu gün Səadət xanımın növbəti ad günüdür. Onu bu münasibətlə təbrik edir, can sağlığı, elmi araşdırmalarında uğurlar və səadətin mükəmməl anlamı olan- XOŞBƏXTLİK arzulayırıq.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(27.07.2023)