Super User
Ümidlərimiz bilirsiniz haradadır? -ESSE
Qoşqar İsmayılzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Görürsünüz, fikirlərimizi ifadə etməkdə necə də çətinlik çəkirik? Demək, istəyib də deyə bilmədiyimiz o qədər sözlər var ki, hamısı yığışıb qalıb boğazlarda, tərəddüdlü yollarda...
Nə qədər desək də ki, ətrafdakıların fikri önəmli deyil, ona görə addım atmıram, bilin ki, yalan deyirsiniz. Sadəcə, nələrəsə özümüzü inandırmaq istəyirik...
Sevmir, amma sevdiyinə inanmaq kimi, alınmır, amma alınmasına inanmaq kimi, bacarmır, amma bacarmasına ümid bəsləmək kimi...
Artıq qəlblərdə ümid də bitib, amma bitdiyinə qəbullanmaq istəməmək kimi...
Ümid sonda ölür, sonunu qəbul etməmək kimi...
Gələcəyə tələsirik sanki, indini yaşamadan gələcəyi planlaşdırırıq...
Zaman sürətlənib artıq, bezmişik yaşamaqdan deyəsən, baxmayaraq ki, 1 dəqiqə yenə də 60 saniyədir...
Səbr etməyə səbrimiz, izah etməyə kəlməmiz qalmayıb...
Həyatımız Youtube'da film kimi qarşımıza çıxsa idi başlanğıcına yox, sonuncu dəqiqələrinə çəkib baxacaqdıq...
Ümidlərimiz bilirsiniz hardadır?!
Kofelərdəki fallarda, “bəlkə bunda bəxtim gətirər” deyib ehtiyatla pozulan lotereya kartlarında, qapı arxasında, qaranlıq gözlərdə, bir telefon zəngindəki "alo" kəlməsində, bir sarılmada, hər küçədə, döngədə, qaranlıq gecələrdə, hər saat əqrəbində, mesajlarda və bəlkə də indi sizin ovuclarınızdadı...
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(21.09.2023)
“Həyat, insan və ümidlə-hüzn üçbucağı” -ESSE
Heyran Zöhrabova, “Ədəbiyyat və incəsənət”
“Sonbahar sanattır, diğerleri mevsim..."
(Cemal Süreyya)
Başımı qaldırıb səmaya baxdım, parçalanmış bəm-bəyaz buludların arasından görünən mas-mavi səmada köç edən quşların qatarı dəydi gözümə. Çıxardıqları özünəməxsus səs və düzülüşləri ilə uzaqlara köç edən bu quşlar ayrılıqlardan, vidalardan xəbər verirdi sanki...
Payız ayrılıqdır, payız vidadır deyirdi.
Payız, Payız heç bir zaman sadəcə bir fəsil olmamışdır mənə görə, payız bir fəsildən daha artıqdır həmişə. Payız və onun təbiəti də bir az həyat və bir az da insanlar kimidir əslində. Payız həyat və insanı sətiraltı mənayla qələmə almış bir yazıçının bədii əsəridir sanki. Həyatla insanın kəsişmə nöqtəsi.
Həyat içində eyni zamanda xeyirlə şəri, gecəylə gündüzü, doğumla ölümü, istiylə soyuğu, qıtlıqla bolloğu, sağlamlıqla xəstəliyi, səsküylə sükutu, fəlakətlərlə möcüzələri, ümidlə hüznü ehtiva etdiyi kimi, insan da özündə sevgiylə nifrəti, xəyanətlə sədaqəti, mərhəmətlə qəddarlığı, fədakarıqla eqaistliyi, qurmaqla dağıtmağı, şəfqətlə zülmü, şıltaqlıqla ağır başlılığı, qayğılarla yüklənməyi və eyni zamanda qayğıya möhtac olmağı və ən nəhayət, yenə həyat kimi ümidlə hüznü, ağlı imkansız görüb yenə də buna rəğmən qəlbiylə möcüzələrə inanmağı ehtiva edir.
Həyatla insanın kəsişməsi olan payızda da eyni ilə ümid və hüzn vəhdət təşkil edir. Köçüb gedən durna qatarı hər nə qədər ayrılığı və vidanı təmsil etsə də gələcək baharda yenidən geri qayıdacağı ümiddir. Eyni ilə xəzanla budaqlardan bir-bir qopub tökülən sarı və qızılı yarpaqlar və yarpaqları tökülüb keçəl olmuş ağaclar ayrılıq və tənhalıq, gələcək baharda budaqlarında yaşıl yarpaqlar və rəngarəng çicəklər açacaq tumurcuqların cücərəcəyi isə ümiddir.
Bəs payızda açan çiçəklərin anlamı nəydi görəsən deyə düşündüm, bəlkə elə payızda bahardı ( son bahar ) deyəmi ?! Ya bəlkədə ümidi simgələyirdi payız çiçəkləri? İnsanlar bəzən ilk baharda bir-birinə isinib, aşiq olub, doğmalaşır, son baharda isə soyuyan havalar kimi soyuyub, budaqlardan qopub düşən yarpaqlar kimi qopurdu bir-birindən. Bəlkə son baharda açan çiçəklər də yenidən əvvəlki ola bilməyin bir ümidi idi ?! Xalid Hüseyni'nin Çərpələng uçuran əsərində "Yaxşı olmaq hələ də mümkündür" deməsi kimi...
Xəzana rəğmən açmış bir çiçək, qəlbi əsir almış hüznə rəğmən ümidlə edilən dua kimi idi bəlkə?! Bəli, payızda bir bahardır çünki, son bahar. Durna qatarını uğurlayarkən, xəzan qoparıb yarpaq töksə də, eyni zamanda açan çiçəkləriylə müdrik bir insan kimi təbəssüm edirdi payız o qatarın arxasıyca, çünki bilirdi ki, bu gün dəstə-dəstə tərk edib gedən o durna qatarı ümid varki bir gün yenə geri qayıdacaq. Və üçbucaq formaya malik olan o durna qatarı payızda vəhdət təşkil edən həyat, insan və ümidlə-hüzn üçbucağı idi bəlkə də..
"Herkesten iyiymiş gibi, hiç değişmeyecekmiş, yine ilk olacakmış gibi arıyorum seni."
Özgür Bacaksız - Bazı yollar yalnız yürünür
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(21.09.2023)
Türk xalqları mədəniyyəti - Uyğur ədəbiyyatı
Leyla Səfərova, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Çağdaş uyğur ədəbiyyatı
Ədəbiyyatda yeniləşmə
Yaqub bəyin 1877-ci ildə ölümündən sonra Çin hakimlərinin əsarəti altında otuz üç il (1878-1911) qalan uyğur xalqı XIX-XX yüzilliklərdə dünyada meydana gələn dəyişikliklərin təsirilə təkrar milli azadlıq mübarizəsinə başlayıb. Bu mübarizələrlə çağdaş Uyğur ədəbiyyatının özülü yaradılıb. XX əsrdə milli mübarizələri mövzu götürən çoxlu əsərlər yaradılıb. Bunlar arasında ən diqqətə layiq olan Əbdürrəhman Xan Qoca Dastanıdır. Bu dastanda o vaxtlar Uyğur xalqının üzləşdiyi təzyiq və qırğınlar ən gözəl şəkildə dilə gətirilib. 1911-ci ildə Kumulda yaranan üsyan Teymur Həlpə Dastanının yaranmasına səbəb olmuşdur. 1930-cu illərə kimi olan dövrə Milli ədəbiyyat çağı deyilə bilər. Bu vaxtda öncəliklə tarixi əsərlər Kazanda və Şərqi Türküstanda çap olunub. Türkiyədə, Avropada, Rusiyada və Misirdə oxuyub vətənə dönən uyğurlar bu dəyişikliyin memarlarıdır. Bu hərəkat Türküstanda “Cәdidçilik Hәrәkatı” kimi məşhurlaşıb. “Cədidçilik Hərəkatı”nın təsirilə Doğu Türküstanda ziyalılar, yazıçı və dramaturqlar, yeni janrlarda şeirlər yazan şairlər yetişib, qəzet və jurnallar yaranıb Uyğur ədəbiyyatında 1930-40-lı illərdə Cədidçilik hərəkatı zəifləyib. Ancaq Kumulda yaranan üsyan bir çox yazıçı və şairin ön plana çıxmasına səbəb olub. Bunlar Abduxaliq Uyğur, Lutpulla Mutəllip, Abdurəhim Ötkür, Zunun Kadiri kimi şəxsiyyətlərdir.
Zünun Qədiri
Zunun Qədiri (1911, Tarbaqatay vilayәtinin Dörbilcin qәsәbәsi - 24.09.1989, Almatı şәhәri). Kasıb bir ailədə dünyaya gələn Zunun Qədiri yeni uyğur ədəbiyyatında, xüsusən də nəsr və dramçılığın inkişafında böyük əməyi olan ədiblərdəndir. 1937-ci ildə yazdığı “Cahalәtnin capası” (Cəhalətin cəfası) adlı pyesi ilə ədəbi mühitə atılan Zunun Qədiri “Uçraşkanda” (Görüşüncə), “Partizanlar etriti” (Partizanlar dəstəsi), “Hәr işnin yoli bar” (Hər işin bir yolu vardır), “Qunçәm” (Qönçəm), “Gülnisa” dramları ilə uyğur ədəbiyyatını zənginləşdirmişdir.
Yeni uyğur nəsrində yeni bir cığır açan Zunun Qədiri 1940-ci ilin ortalarından etibarən hekayə yazmağa başlayaraq 1945-ci ildə “Muәllimnin xәti” (Müəllimin məktubu) və “Rodipay”, 1946-cı ildə “Küçükkә hucum” (Küçüyə hücum) və “Ikki barmikim bilәn” (Iki barmağımla), 1947-cü ildə “Güman” və 1948-ci ildə “Mağdur ketkәndә” (Məğdur gedərkən), 1950-ci ildə “Toy” dramını, daha sonra isə əkinçilərin həyatından bəhs edən “Çin qış” (Çətin qış), “Rәhmәt” (Təşəkkür), “Eslәş” (Xatırla), “Qızıl gül” hekayələrini yazır.
1950-1960-cı illərdə uyğur nəsrinə və dramçılığına ən dəyərli əsərlərini verən Zunun Qədiri Qazaxıstana gələrək orada yaşamış və orada da ölmüşdür. Qazaxıstanda daha çox milli ruhlu əsərlər yaratdığına, Çində gördüklərini tənqid etdiyinə görə son illər o, Çinin hakim dairələri tərəfindən sevilməyən insana çevrilmişdir.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(21.09.2023)
Bu gün Bakıda “Gənc Fest” festivalı açılacaq
Gənclər və İdman Nazirliyi və Bakı Şəhər Halqası Əməliyyat Şirkətinin birgə təşkilatçılığı ilə Bakıda “Gənc Fest” festivalı keçiriləcək ki, festivalın açılışı da bu günə təsadüf edəcək.
Su İdmanı Sarayı ərazisində yerləşən Avropa Oyunları Parkında 4 gün davam edəcək tədbirə 16 yaşdan 29 yaşadək hər kəs qatıla bilər.
Ulu Öndər Heydər Əliyevin anadan olmasının 100 illiyi, gənclərlə görüşünün 30 illiyinə həsr olunan festivalda gənclər üçün bir-birindən maraqlı və interaktiv fəaliyyətlər təşkil olunacaq, iştirakçılar sertifikat qazanmaq şansı əldə edəcəklər.
Festival günlərində canlı musiqi, DJ və əyləncəli proqramlar gənclərə rəngarəng anlar yaşadacaq.
Unudulmaz gənclər tədbirinə qatılmaq istəyənlər www.gencfest.az səhifəsində qeydiyyatdan keçə bilərlər. Tədbir məkanına giriş yalnız qeydiyyat kartı ilə mümkündür.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(21.09.2023)
Bu gün Üzeyir Hacıbəyli XV Beynəlxalq Musiqi Festivalında Eliso Bolkvadzenin konserti olacaq
Üzeyir Hacıbəyli XV Beynəlxalq Musiqi Festivalı davam edir. Heydər Əliyev Fondu və Mədəniyyət Nazirliyinin təşkilatçılığı ilə 28 sentyabr tarixinədək davam edəcək festival bu il də bir sıra ölkələrdən ifaçı və kollektivləri bir araya gətirib.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, müxtəlif şəhərlərdə keçirilən festivalda ABŞ, Fransa, Gürcüstan, Xorvatiya, Rusiya, Sinqapur və digər ölkələrdən musiqiçilərin iştirakı ilə maraqlı konsertlər, ustad dərsləri və s. təşkil olunmaqdadır.
Sentyabrın 19-da Ü.Hacıbəyli adına Bakı Musiqi Akademiyasında Miçiqan Universitetinin (ABŞ) professoru İqor Fedotovun ustad dərsi təşkil olundu və tədbir faydalı və maraqlı oldu.
Bu gün - 21 sentyabrda M.Maqomayev adına Azərbaycan Dövlət Akademik Filarmoniyasında gürcüstanlı pianoçu Eliso Bolkvadzenin konserti keçiriləcək.
Qarşıda daha maraqlı proqramlar tamaşaçıları gözləyir. Beynəlxalq Muğam Mərkəzində Fransadan festivala qatılan “Quatuor Diotima” simli kvartetinin konserti sentyabrın 25-də gerçəkləşəcək.
Azərbaycan Dövlət Akademik Filarmoniyasında 26 sentyabrda Q.Qarayev adına Azərbaycan Dövlət Kamera Orkestri sinqapurlu dirijor Anq Darrellin rəhbərliyi ilə çıxış edəcək.
Musiqi bayramının bağlanış mərasimi sentyabrın 28-də Azərbaycan Dövlət Akademik Filarmoniyasında olacaq. Üzeyir Hacıbəyli adına Azərbaycan Dövlət Simfonik Orkestri xarici qonaqlarla birgə festivalın final notlarını səsləndirəcək. Konsertdə pult arxasında dirijor Valentin Egel (Almaniya), solistlər isə Chloe Kiffer (violin, Fransa) Henri Demarquette (cello, Fransa) və Aleksandr Mutuzkin (piano, ABŞ) olacaq.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(21.09.2023)
Bu gün Gənc Tamaşaçılar Teatrı Qusarda çıxış edəcək
Mədəniyyət Nazirliyi Ümummilli Lider Heydər Əliyevin anadan olmasının 100, Azərbaycan peşəkar milli teatrın yaranmasının 150 illiyinə həsr edilmiş silsilə tədbirlər çərçivəsində teatrların regionlara təşkil olunan qastrol səfərləri davam edir.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, bu çərçivədə Azərbaycan Dövlət Gənc Tamaşaçılar Teatrı sentyabrın 20-də Qusar Dövlət Ləzgi Dram Teatrında Yevgeni Şvartsın "Qırmızı papaq" nağılı əsasında hazırlanan eyniadlı əsəri ilə çıxış edəcək.
Tamaşanın quruluşçu rejissoru Əməkdar incəsənət xadimi Bəhram Osmanov, quruluşçu rəssam Elşən Sərxanoğlu, bəstəkar Əməkdar İncəsənət xadimi Sərdar Fərəcovdur.
Birhissəli səhnə əsərində aktyorlar Səbinə Məmmədzadə, Hüsniyyə Əhmədova, İlqarə Tosova, Zümrüd Quliyeva, Zülfiyyə Alhüseynova, Elşən Hacıbabayev, Ədalət Əbdülsəməd, Müşfiq Əliyev iştirak edirlər.
Qırmızı papaqlı qız uzaqda yaşayan nənəsinin yanına getmək istəyir. Lakin bu yollar çox təhlükəlidir. O yolda ayı, canavar, tülkü kimi heyvanlar var. Buna baxmayaraq, Qırmızı papaq yola düzəlir. O, həqiqətən yollarda və nənəsinin evinə çatanda belə, çətin maneələrlə qarşılaşır.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(21.09.2023)
“Ay çiçəyi qatilləri” filminin kütləvi nümayişinə bir ay qaldı
Bu filmi hamı gözləyir. Rejissor Martin Skorsezenin çəkdiyi və baş rolda Hollivud ulduzları Robert De Niro və Leonardo Di Kaprionun yer aldığı “Ay çiçəyi qatilləri” filmini deyirik. Nəhayət ki, filmin kütləvi nümayişə buraxılacağı tarix açıqlanıb.
kinonews.ru saytı xəbər verir ki, ekran əsərinin kütləvi nümayişi oktyabrın 20-dən başlayacaq.
Qeyd edək ki, filmdə yer alan hadisələr ötən əsrin 20-ci illərində Oklahomada baş verir. Süjetin mərkəzində məskunlaşdığı ərazidə neftin aşkarlanması səbəbindən Oseyc tayfasının məhvi dayanır. ABŞ tarixində ən dəhşətli cinayətlərdən biri hesab edilən məsələ FTB detektivləri tərəfindən araşdırılır.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(21.09.2023)
TÜRKSOY-un XXIII “Rəssamlar görüşü” başa çatıb
M.Maqomayev adına Azərbaycan Dövlət Akademik Filarmoniyasında Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti Təşkilatı – TÜRKSOY-un ənənəvi layihələrindən olan və bu il XXIII dəfə reallaşan “Rəssamlar görüşü”nün yekununa həsr edilmiş tədbir keçirilib.
Türk dünyasının 6 ölkəsindən 12 rəssamın iştirak etdiyi bu layihədə ölkəmizi Xalq rəssamları Arif Əziz və Sakit Məmmədov təmsil ediblər.
Tədbirdə Mədəniyyət nazirinin müavini Fərid Cəfərov layihənin əhəmiyyəti barədə danışıb, iştirakçılara yeni sənət uğurları arzulayaraq, TÜRKSOY-un təşəkkürnamələrini təqdim edib.
Xatırladaq ki, TÜRKSOY-un XXII “Rəssamlar görüşü”nə ötən il Türkiyənin Safranbolu şəhəri (Karabük vilayəti) ev sahibliyi edib.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(21.09.2023)
Görkəmli yazıçı Çingiz Aytmatovun Azərbaycan dilində çapdan çıxmış kitabının təqdimatı olub
Qırğızıstan Respublikasının ölkəmizdəki səfirliyində görkəmli yazıçı Çingiz Aytmatovun anadan olmasının 95 illik yubileyi münasibətilə Azərbaycan dilində yenicə çapdan çıxmış “Dağlar yıxılanda” adlı nəsr toplusunun təqdimatı keçirilib.
AzərTAC xəbər verir ki, təqdimat mərasimində yazıçının oğlu, Beynəlxalq Çingiz Aytmatov Fondunun prezidenti Eldar Aytmatov, Qazaxıstanın ölkəmizdəki səfiri Alim Bayel, TÜRKSOY-un Azərbaycan təmsilçisi Elçin Qafarlı və Azərbaycan mədəniyyətinin tanınmış simaları iştirak ediblər.
Qırğızıstanın ölkəmizdəki səfiri Kayrat Osmanaliyev ölkələrimiz arasında dostluq və tərəfdaşlıq münasibətlərinin fasdiləsiz inkişafından və mədəni əlaqələrin möhkəmlənməsindən söz açıb. O, böyük ədibin yaradıcılığına Azərbaycanda göstərilən marağı yüksək qiymətləndirib, nəşr olunan toplunun mədəni əlaqələrin daha da zənginləşdirilməsinə sanballı töhfə olduğunu qeyd edib.
Kitabı Azərbaycan dilinə çevirmiş yazıçı-tərcüməçi Nəriman Əbdülrəhmanlı böyük yazıçıya həsr olunmuş tədbirin torpaqlarımızda anti-terror əməliyyatının aparıldığı həyəcanlı günlərə təsadüf etdiyini, ölkə rəhbərliyinin və Azərbaycan Ordusunun sarsılmaz iradəsi ilə separatçılara və onların havadarlarına layiqli cavab veriləcəyinə inandığını bildirib. O, Çingiz Aytmatovun Azərbaycanı özünün ikinci vətəni saydığını, ölkəmizdə böyük ədibin yaradıcılığının çox sevildiyini, Qırğızıstan səfirliyinin dəstəyi ilə işıq üzü görən yeni nəşrin də maraqla qarşılanacağı əminliklə qeyd olunub.
Ədibin oğlu, Beynəlxalq Çingiz Aytmatov Fondunun prezidenti Eldar Aytmatov da atasının Azərbaycana böyük sevgi bəslədiyini, yeni nəşrin onun xatirəsinə sonsuz hörmət nişanəsi olduğunu bildirib, tərcüməçiyə və səfir K.Osmanaliyevə təşəkkür edərək, hər ikisinə Çingiz Aytmatov adına Beynəlxalq İssık-Kul Forumunun xatirə medalını təqdim edib. O, gələcəkdə Azərbaycanda ədibin yaradıcılığı ilə bağlı tədbirlər keçiriləcəyini diqqətə çatdırıb.
TÜRKSOY-un Azərbaycan təmsilçisi Elçin Qafarlı Çingiz Aytmatovun 95 illik yubileyinin Azərbaycanda keçirilməsini və kitabın nəşrini türk xalqlarının mənəvi birliyinə verilən sanballı töhfə adlandırıb.
Qeyd edək ki, “Qanun” nəşriyyatında nəfis şəkildə nəşr olunmuş kitaba yazıçının sonuncu “Dağlar yıxılanda” romanı, “Üz-üzə” povesti və hekayələri daxil edilib. Kitabın rəyçisi filologiya elmləri doktoru, professor Bədirxan Əhmədli, mətndəki şeirlərin tərcüməsi Nurafiz, redaktoru isə İlqar İlkindir.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(21.09.2023)
Üzeyir Hacıbəylinin bəstələri İndoneziya radiolarında səsləndirilib
Üzeyir Hacıbəyli XV Beynəlxalq Musiqi Festivalı ilə əlaqədar ölkəmizin İndoneziyadakı səfirliyinin təşəbbüsü ilə İndoneziyanın nüfuzlu radiodalğalarında Azərbaycanın peşəkar musiqi sənətinin banisi Üzeyir Hacıbəylinin əsərləri səsləndirilib.
Səfirlikdən AzərTAC-a bildiriblər ki, sentyabrın 18-20-də İndoneziyanın 5 nüfuzlu radiodalğasında (“Voice of İndonesia” “Aditya”, “As shidiq”, “Akom”, “Nagaswara”) dahi bəstəkarın həyat və yaradıcılığı barədə İndoneziya dilində verilişlər yayımlanıb. Verilişlərdə tanınmış bəstəkarın müəllifi olduğu bir çox məşhur əsərləri (“Arazbari”, “Cəngi”, “Sənsiz” və.s) yerli auditoriya üçün səsləndirilib.
“Voice of İndonesia” radiosu, eyni zamanda, videoformatda yayımlandığından, Ü.Hacıbəylinin “Arşın mal alan” musiqili komediyasının fraqmentləri Azərbaycanın Xalq artisti Murad Adığözəlzadənin ifasında nümayiş etdirilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(21.09.2023)
