Ülviyyə Əbülfəzqızı, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Bu dəfə " Sevdiyin şeiri gəl mənə söylə" rubrikasının qonağı elə bu ayda Beynəlxalq Rəsul Rza Mükafatına layiq görülən sevimli xanım şairimiz Aysel  Xanlarqızı Səfərlidir.

-Xoş gördük, Aysel xanım, uğurlarınız davamlı olsun!

Şairlər və qəhrəmanlar bir tayfadır. Onların arasındakı fərq ideya və əməl arasındakı fərq kimidir. Qəhrəmanlar şairlərin seyr etdiklərini həyata keçirirlər. (Alfons de Lamartin)

Aysel xanım,şairlərin təxəyyülü həmişə zəngin və məşğuldur.

Təxəyyüllərindəki obraz, hadisələr şairlərin dilinə- qələminə üz tutur.

Aysel xanım da İlahi istedad ilə dünyaya göz açanlardandır. 

Aysel xanım, elə bu an üçün söyləsək ki: " Sevdiyin şeiri gəl mənə söylə."

 Bizə hansı şairimizdən şeir söyləyəcəksiniz?

-Təşəkkür edirəm, Ülviyyə xanım... Diqqətiniz üçün minnətdaram.

Sevdiyim şeirlər çoxdur, amma bu gün (19.05.2024 - red.) sevimli şairimiz Rəsul Rzanın doğum günüdür və onun adına olan dəyərli mükafat bu il mənim da qismətim olub... Onun sevdiyim şeirlərindən birini yada salaraq şairi böyük sayğı və sevgiylə anmağı özümə borc bilirəm :

DƏNİZİN YURDU

Yol!

Elə bil, tozlu kəndir asılıb

görünməyən ulduzdan.

Gün doğmamış yola çıxdıq.

Gün batabatdır indi,

neçə yoxuş, neçə kənd qalıb hələ

yolumuzda.

İldırım vurmuş qayanın

dik divarında yubandı qürub.

Hər balıqqulağında

bir qığılcım oldu

çıldır-çıldır.

Xəyalıma axdı

dənizin maviliyi

gözlərimdən süzülüb,

qəlbimdən keçib.

Gördüm qayada

dənizin ləpirlərini.

Nə zamansa, dəniz,

burdan köçüb.

1965

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(20.05.2024)

Poetik Qiraətdə bu gün sizlərlə yenidən Əlizadə Nuri görüşür. “Ölüb bu dünyadan qisas alasan...” deyir şair. 

Elə şeirin adı bütöv bir poemyaya tay sayıla bilər. 

Xoş mütaliələr!

Ölüb bu dünyadan qisas alasan...

Sönmək çətin olur, nə var yanmağa?

Mənə ümid verin daldalanmağa...

Bir hava çalasan havalanmağa-

Ya kaman alasan, ya saz alasan.

Mən batan dəryalar dərinmiş, demə,

Üşüdüm- günəş də sərinmiş, demə...

Dünyanın dərdi də şirinmiş, demə-

Amma ki alanda bir az alasan...

Bu mənim başımdı- qəssab verəndi,

Hesab bilməyənlər hesab verəndi...

Sənə ki bu qədər əzab verəndi-

Ölüb bu dünyadan qisas alasan...

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(20.05.2024)

Zahirə Cabir yazır

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı publisist Zahirə Cabirin Məhəmməd Əmin Rəsulzadə barədə hekayətlərinin dərcinə başlayır. Məqsəd - uşaqlara bu dahi şəxsiyyəti daha yaxından tanıtmaqdır. 

Məktəbə getdiyimiz günləri, şübhəsiz ki, hamımız xatırlayırıq. Yeni biliklər, ilk dostluqlar və unudulmaz xatirələr dövrü. Məktəb illərini yada salanda uşaqlıq dostum heç xatirimdən çıxmır.

Adı Məhəmməd Əmin olan bu oğlan qeyri-adi istedad sahibi idi. Həmişə sinif yoldaşlarının və müəllimlərinin diqqəti, heyranlığı ilə əhatə olunmuşdu. Ətrafındakıların qəlbinə sevinc və gülüş aşılamaqda misilsiz qabiliyyəti var idi. Məhəmməd Əminin hazırcavablığı, istedadı, parlaq fikir açıqlamaları ömürlük yaddaşlarda qaldı. Mehriban, ünsiyyətcil olması ilə yanaşı sinif yoldaşlarını dəstəkləməyə, kömək etməyə də hər an hazır olardı. Məktəbdə dostluq, həmrəylik, qarşılıqlı yardım mühiti yaradan demək olar ki, tək o idi.

Yay tətili başlamışdı. Məhəmməd Əmin yayı Novxanıdakı bağ evlərində keçirərdi. Bizim də bağımız onlarla yanaşı idi. Demək olar ki, bütün günü birlikdə olardıq. Çərpələng düzəldib havada uçurar, kitab oxuyar, dənizə gedib çimərdik. Dənizə yaxın yerdə qamışlıq vardı. Qamışların ən uzununu, ucu süpürgəlisini çıxardıb at kimi minərdik. Hələ qamışın əlimizdə tutan başına bir ip də bağlayardıq. Bu, atın yüyəni, qamışın süpürgəli ucu isə atın quyruğu olardı. “Atı” istədiyimiz kimi çapardıq, həm süvari olardıq, həm də köhlən. Qamış atın üstündə at kimi kişnəyərdik. Özümüzü Koroğlu, Qaçaq Nəbi, Makedoniyalı İsgəndər, Əmir Teymur, Çingizxan hesab edərdik.

Bəzən də günün qızmar vaxtında evdə oturardıq. Dəftərin qoşa vərəqindən gəmi düzəldərdik. Gəminin yanlarına, göyərtəsinə, doruna müxtəlif şəkillər çəkər, yazılar yazardıq. Sonra gəmilərimizi hovuza buraxar, ötüşdürərdik.

Kağızdan düzəltdiyimiz göyərçinlərin uçuşu  bir başqa oyun idi. Kağızdan göyərçin hazırlamaq xüsusi qabiliyyət tələb edir. Məhəmməd Əmin bunun öhdəsindən çox gözəl gəlirdi. Onun düzəltdiyi göyərçinlər havada süzməklə yanaşı, yuxarı-aşağı manevrlər də edirdi. O kağız göyərçinlərin üzərinə üçrəngli bayraq çəkərdi. Onun bayraqlı göyərçini ən hündürə qalxar, sonra yerə şığıyardı.

Məhəmməd Əmingilin bağlarının tən ortasında hovuz vardı. Hərdən dənizə getməyib elə hovuzdaca çimirdik. Bir gün atasının yaxın qohumu qızları Zibeydə və Gültəkinlə onlara qonaq gəlir. Zibeydənin altı, Gültəkinin isə dörd yaşı olardı. Maral xanım eyvanda samovar qoyub çay tədarükü görür.  Az sonra qadınlar oturub söhbətləşir, biz uşaqlar isə bağda oynayırdıq. Hovuzun ətrafında qızılgül kolları əkilmişdi. Kolların üstündə təzə açılmış ağ, sarı, qırmızı qızılgüllərinin ətri ətrafa yayılmışdı. Balaca qız uşaqlardan ayrılıb hovuzun kənarında öz gözəlliyi ilə diqqəti çəkən qırmızı rəngli qızılgülü dərmək istədi. Yavaşca hovuzun üstünə çıxdı. Əyilib gülü dərmək istəyəndə ayağı sürüşdü, hovuzun içinə düşdü.  

Böyük qız Zibeydə bacısının yanında olmadığını görüb dərhal anasının yanına qaçdı, Gültəkinin itdiyini dedi. Ana həyəcanla: “Gültəkin!”- deyib fəqan qopardı. Məhəmməd Əmin uşaqlarla tez bağı axtarmağa başladı. Qəflətən Məhəmməd Əminin hovuza atıldığını gördük. Hovuza yaxınlaşdıq. Gültəkin hovuzun dibində uzanıb yerindən tərpənmirdi. Məhəmməd Əmin qıza tərəf üzüb onun saçından yapışdı, yuxarıya doğru çəkdi.

Dörd yaşlı uşaq təxminən üç-dörd dəqiqə olardı ki, batmışdı. Onun mavi dodaqlarına, ayaq barmaqlarına və dabanlarına baxan ana bir an onu xilas etmək üçün heç nə edə bilməyəcəyini düşündü. Tənəffüs yollarından suyu xaric edəndən sonra, döş qəfəsini iki əlli var gücü ilə basmaqla boğulan qıza nəfəs verən Məhəmməd Əmin taqətdən düşdü, anasına: - “Ana, bacarmadıq, sağ qala bilməyəcək, reaksiya vermir.” – dedi.  Sanki bu sözləri eşidirmiş kimi anidən qız gözlərini açdı. Əvvəlcə sadəcə baxdı, ətrafdakıları tanımağa çalışdı, sonra yüksək səslə - “Anacan”- deyə qışqırdı. Ana sevincdən qızını qucaqlayıb öpüb-ağlayır, xilaskarına dualar edirdi. Maral xanım heyrətdən nə edəcəyini bilmir, gah qızı əzizləyir, gah da Məhəmmədi dayanmadan öpür, oğlu ilə fərəh duyurdu. Məhəmməd Əmin sevincdən yaşaran gözlərini silir, qızı xilas etdiyi üçün özünü dünyanın xoşbəxti sayırdı.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(20.05.2024)

Habil Yaşar, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Qardaş Türkiyənin dəyərli yazarları ilə müsahibələrim davam etməkdədir. Bu dəfəki müsahibim yazıçı, prodüser Songül Yorulmaz xanımdır.

-Salam xanım! Necəsiniz? Zəhmət olmasa öncə özünüz haqqında məlumat verərdiniz.

-15 dekabr 1983-cü ildə Konyada anadan olmuşam. İbtidai, orta və lisey təhsilimi Konyada bitirmişəm. Samsun Ondokuz May Universiteti Kompüter Proqramlaşdırma fakültəsini bitirmişəm. Dil təhsilimi İstanbul Oxford House Kollecində almışam. Hazırda Anadolu Universitetinin Ədliyyə Departamentində son kurs tələbəsiyəm. Burdurun Bucak rayonunda yaşayıram. Kanal 15-də proqram prodüseriyəm. Eyni zamanda ingilis dili müəllimi işləyirəm.

-Ədəbiyyata marağınız nə zaman və necə başladı?

-Ədəbiyyata marağım orta məktəb illərində başlayıb. Artıq kiçik eksperimentlər edirdim.

-Əsərləriniz mövzusu məlumat verə bilərsinizmi?

-Üç əsərim var. “Yakaza” mənim ilk kitabımdır. Fərqli bir detektiv kitabdır. Bu, şəxsi inkişafı özündə cəmləşdirən, həmçinin müqəddəs yadigarlardan biri olan Əhd sandığını müzakirə etdiyim, həm də personajların öz mahiyyətinə qayıdışından bəhs edən bir kitabdır. Müqəddəs kitablardan ayələrlə bəzədilmiş kitab. İkinci kitabım olan Yakazanın davamı “Yakaza 2 Yüzleşme” adlanır. Serialın davamı olan kitabda Hz.Süleyman haqqında detektiv kitabdır və üçüncü kitabım isə “Kendimi ararken bulduğum ben” şəxsi inkişaf kitabıdır.

-Hər hansı bir yazı rutininiz varmı?

-Xeyr. Mənim heç bir rutinim yoxdur.

-Türkiyədə mütaliədən (okuma) razısınızmı?

-Türkiyədə kitab oxuma nisbəti keçmişlə müqayisədə bir qədər yüksək olsa da, bizim istədiyimiz səviyyədə deyil. Təəssüf ki, rəqəmsallıq və sosial media səbəbindən bir az daha az oxunduğunu düşünürəm.

-Ənənəvi ya digital kitaplara üstünlük verirsiniz?

-Daha çox çap kitablarına üstünlük verirəm. Əslində texnologiya şəhərdə bir rahatlıqdır, amma kitabı açanda kağız qoxusunu əvəz edə biləcəyini düşünmürəm.

-Dünya ədəbiyyatında ən çox bəyəndiyiniz yazar kimdir və hansı yazarla görüşmək və ona hansı sualı vermək istərdiniz?

-Dawn Brown və Sarah jio. Mən bu iki yazarı izləyirəm və bütün kitablarını oxumuşam. Əgər tanış olmaq imkanım olsaydı, bədii ədəbiyyatlarını necə tənzimlədikləri haqqında soruşardım.

 -Azərbaycan ədəbiyyatını izləyirsinizmi? 

-Çox fürsətim olmur. Amma sizi sevgi ilə izləyirəm.

-Yazarlara hansı tövsiyələriniz vardır?

-Biz yazıçı olaraq çox oxumalıyıq, cəmiyyətə nümunə olmalıyıq. Oxuyaq, düşünək və çatdıraq.

Habil bəy sizlərə də müsahibəyə görə təşəkkür edirəm.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(20.05.2024)

Ülviyyə Əbülfəzqızı, “Ədəbiyyat və incəsənət”

SUAL:

 “Ər odur həq yoluna baş oynaya,

    Döşəkdə ölən yigit murdar bolur”. 

(Qazi Bürhanəddin)

 Bəs Əkbər bəy qəhrəmanlığı sözlə necə təsvir edir? Qəhrəmanlığı ilə seçilənlərin hansı keyfiyyətləri onları qorxaqlardan "qırmızı xət”lə ayırır?

CAVAB:

-Siz Qazi Bürhanəddindən misal gətirdiniz, mən də ATSIZdan misal çəkim. Nə təvafüqlükdür, ruhu şad ATSIZın adını onun haqqın rəhmətinə qovuşmasının 48 ildönümü günündə anmış oluruq... –

“Qəhrəmanlıq nə yalnız bir yüksəliş deməkdir,

Nə də yıldızlar kimi parlayıb, sönməməkdir.

Ölməzliyi düşünmək boşuna bir əməkdir;

Qəhrəmanlıq: saldırıb, bir daha dönməməkdir”. –

 Bax, bu mükəmməl təsvir-təsbit qəhrəmanlığı çox yaxşı açır, mahiyyətini parlaq ifadə edir. Qəhrəmanlıq və qorxaqlığı qarşı-qarşıya qoymaq nə dərəcədə doğrudur, dəqiq bilmirəm; gəlin etiraf edək, qəhrəmanların da özünəxas qorxularının olması çox təbiidir – insanlıq halıdır – örnəyi, anasını, sevgilisini, körpə övladını, nə bilim, borclarını və s. düşünməyi anlayışla qarşılamalıyıq. Həyatdan nakam gedib, gerisində dərdli insanlar buraxacağını düşünmək insana ayıb gətirməz. Ancaq elə bir məqam, elə bir an gəlir, borclardan ən yüksəyi bütün digər borcları üstələyir, dəyərlərdən biri ən önə çıxır və sən özün-özünü ötürsən, qorxularını yenirsən. Bu məqam bizim Dövlət himnimizdə gözəl əks olunub:

“Hüququndan keçən əsgər, hərə bir qəhrəman oldu”!

İnsan bu dünyaya Tanrının verdiyi çox geniş hüquqlarla gəlir: yemək, yatmaq, gülmək, baxmaq, görmək, gül dərmək, qoxlamaq, danışmaq, yerimək, oxumaq, dost-qardaş olmaq, sevmək, sevilmək... və s. kimi... Dövlət Himnimizdə də, o vurğulanır ki, görün Vətən eşqi, torpaqlarını qorumaq hüququ necə böyük hadisədir ki, əsgər Tanrının verdiyi doğal hüquqlardan, bütün o gözəlliklərdən könüllü keçir... Əsgərlikdə, özəlliklə də, öncəbhədə istədiyin hüquqları dövriyyəyə daxil edə bilmirsən, əlbəttə. Elə hüquqlar var, onlar düşmənlə üz-üzə duran əsgərə xeyir yox, ziyan gətirər. Orada bir hüququ düşünürsən – Vətən hüququnu! Bu hüquq Vətənə xidmət görəvini hüquqlaşdırır, qutlayır və yalnız hüququndan keçən əsgər qəhrəman ola bilir!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(20.05.2024)

İtaliyanın paytaxtı Roma şəhərindəki Kapitolini Muzeylərinin Protomote zalında Azərbaycan şah əsərlərindən ibarət konsert proqramı həyata keçirilir.

AzərTAC xəbər ki, Azərbaycanın İtaliyadakı səfiri Rəşad Aslanov “Bakıdan Romaya: xüsusi musiqi birliyi” adlı konsertə icazə verib, Roma Şəhər Bələdiyyəsinin təşkilatçılığı ilə 18 May - Beynəlxalq Muzeylər Günü münasibəti ilə etiraz bildirib. Diplomat konsertin paytaxtın və turistlərin zövqünü oxşayacağına əminliyini ifadə etdi.

Konsert proqramında əməkdar artist, tarzən Sahib Paşazadə və fortepianoda Prezident təqaüdçüsü, beynəlxalq banklar laureatı Firuzə Bəylərova Azərbaycan və dünya bəstəkarlarının əsərlərini səsləndiriblər.

Azərbaycan musiqiçilərinin təqdimatı ifalar alqışlarla qarşılanıb.

“Ədəbiyyat və İncəsənət”

(20.05.2024)

Elman Eldaroğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”

İçindəki qorxuya qalib gəldiyi üçün xalqın ağrı-acısını car çəkməyi həmişə bacarıb. Azadlıq aşiqi olduğundan gəncliyi mübarizələrdə ötüb. Ziyalı kimi də gördüklərinə heç zaman biganə qalmayıb. Problemləri qabardaraq hökuməti onların həllinə səsləyib. Yazıb yaratdıqları isə ona ölməzlik gətirib. Necə deyərlər, adı özündən çox yaşayacaq…

Bəli, Sabir Rüstəmxanlı xalqının qəhrəman övladlarından biridir. Meydan hərəkatında hər ziyalının cürət edib tribunaya qalxa bilmədiyi vaxtlarda o, sovet hökumətinə meydan oxuyurdu. Xalq bunun şahidi olub…

Bəlkə də indi kitabxanalarda toz basıb, amma bir vaxtlar müəllifi olduğu "Ömür kitabı" əldən ələ gəzirdi. Hər kəsin sevə-sevə evinin başında qoruyub saxladığı kitab idi. Onun bu əsəri insanlarda azadlıq təşnəsi yaradır, müstəqilliyə alovlandırırdı…

Onun Azərbaycan mətbuatında da böyük xidmətləri vardır. 1989-1991-ci illərdə hamının acgözlüklə oxuduğu "Azərbaycan" qəzetinin o dövrdə misli, bərabəri yox idi. Təsəvvür edin, heç kimin deyə bilmədiyi, amma hamının eşitmək istədiyi fikirləri insanlar həmin qəzetdən tapırdılar…

Sabir Rüstəmxanlının diaspora məsələlərində də xidmətləri az olmayıb. İpə-sapa yatmayan bəzi imkanlı soydaşlarımızın bir araya gəlməsində ağsaqqal rolu oynayıb, DAK-ın formalaşmasında böyük səylər göstərib…

O, deputat kimi də çox iş görüb. Tez-tez rayona gedib insanlarla görüşərdi. Xeyir-şərdə iştirak edər, əhalinin problemlərini parlamentdə dilə gətirərdi…

Səmimi deyirəm, o, nəinki rayonda, Bakıda, Sumqayıtda yaşayan yurddaşlarının da həmişə bir ağsaqqal kimi xeyir-şərinin bəzəyi olub. Onun hər hansı bir məclisdə iştirakı ev sahibinə qürur verib, başucalığı gətirib…

Sabir Rüstəmxanlı dost kimi də sədaqətlidir. Onun dəstək verdiyi, araya-ərsəyə gətirdiyi onlarla adam tanıyıram. Onların uğur qazanmasında necə deyərlər, bələdçi olub, yol göstərib…

Doğrudur, dövlətimiz onun xidmətlərinə həmişə dəyər verib, mükafatlandırıb, amma belə insanlar nə qədər yaşayırlar onlardan istifadə etmək lazımdır…

Onu sevməmək günahdır. "Ömür kitabı"ndan sonra heç bir iş görməsəydi belə, bu xalqın içində başı uca gəzməyi haqq etmişdi…

Gözümüzün önündə çox insanlar böyüdü, amma heç biri onun boyda ola bilmədi. Ucqar dağ rayonunun əlçatmaz bir kəndindən ölkənin paytaxtına gətirib Sabir Rüstəmxanlı zirvəsi yaradan, Tanrıya şükür!..

Mayın 20-si Azərbaycanın görkəmli oğlu, xalq şairi Sabir Rüstəmxanlının doğum günüdür, 78 yaşı tamam olur. Dünya malında gözü yoxdur, ona möhkəm can sağlığı, ağrı-acısız günlər arzulayıram.

Yeni yaşı mübarək olsun!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(20.05.2024)

Heyran Zöhrabova, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Gündüzlər qələbəlikdəki gülən simanı axşamlar təklikdə üzündən soyunanda nə görürsən güzgüdə?

Xoşbəxtlik maskası geyinmiş saxta gülüşlərinlə, kimi aldatdığını düşünürsən onları, yoxsa özünü?

Kənardan baxanda saray stünlarını xatırladan dik duruşun neçə yerdən qırıq olduğunu heç saymısan? 

Ya da polad iradənin arxasında gizlənmiş uşağın neçə yaşı olduğunu xatırlayırsanmı?

O hər döyüşdə qalib, o hər mühitdə məğrur ədanın kölgəsində uyuyan məğlubiyyətləri yuxuya verməkdən ötrü neçə gecə yuxusuz qaldın sən?

Vecsizmiş kimi, ya da hər şey yolundaymış kimi dolaşarkən əslində özünü yağmağa hazır bulud və ya yad planetdəymiş kimi hiss etməyindəmi yalandır yoxsa?

Bir bax üfüqdəki o boz-bulanıq buludlara, yağış əlbət bir gün yuyacaq üzündəki boyaları. 

Günəş gözünün altına çökmüş nəmlə birlikdə, kölgəndəki çəlimsizliyi də utandıracaq. 

Suyu süzülə-süzülə üşüyərkən o müdafiəsiz uşağı hiss edəcəksən bütün iliklərində.

Etiraf elə hansı, hansı yoxluqdur gözünün altındakı o bənövşəyi?

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(20.05.2024)

Ölkəmizdə Kino ssenarilərini dərc edən bir mətbu orqan, dərgi yoxdur. Ümumən, son illərdə heç dramaturji kitablar da nəşr edilmir. Kinoşünaslıq, kinotənqid sahələri də öz qürub dövrünü yaşayır. Bu da kinomuzun inkişaf strategiyasının ziddinədir.

Hazırda həm Mədəniyyət Nazirliyinin, həm də Kino Agentliyinin reallaşdırmaq istədikləri geniş fəaliyyət spektrində bu nöqsanların aradan götürülməsi də aparıcı rol oynayır.

Bu günlərdə “Elm və təhsil” nəşriyyatı tərəfindən tanınmış kinodramaturq, yazıçı, Azərbaycan Kini Agentliyinin direktoru Orxan Fikrətoğlunun “Kinocizgilər” adlı kitabı işıq üzü gördü.  Kitabda həm tammetrajlı, həm qısametrajlı bədii və sənədli film ssenariləri, ekran həlli üçün uyğunlaşdırılmış qısa hekayələr və novellalar yer alıb.

Oxucularımızın “Kinocizgilər” kitabındakı yazılarla tanışlığı davam edir. Xüsusən, kino sahəsi ilə maraqlananlar üçün, gənc ssenaristlər və rejissorlar üçün düşünürük ki, bu dərclər faydalıdır.

YÜK

Tammetrajlı bədii filmin ssenarisi

6

Gecədir. Elşad güllü yorğanı belinə şələləyib və eyni zamanda hərbi buşlatın üstündə uzanmış erməni əsgərini də sürüyə-sürüyə özüylə bərabər Ağdama doğru aparır.

Erməni əsgərini sürüyə-sürüyə aparmaq Elşad üçün çox çətindir.

O, bir neçə dəfə dayanıb çətinliklə nəfəs alır. Və lazım olduğundan çox az məsafə qət edir.

Elşad erməni əsgərini çiynində çaydan keçirir.

Erməni əsgəri artıq danışa da bilmir. Eləcə yalvarıcı və lal baxışları ilə Elşadın üzünə baxır.

Artıq səhərdir. Elşad yolun üstündə olan növbəti kəndə çatıb. Artıq adət halını almış boş evlərdən birinin içinə girib daldalanmaq üçün özünə şərait yaratmağa çalışır.

Evin girişindəki şüşəli eyvanda özü üçün yataq yeri düzəldir. Erməni əsgərini də döşəməyə uzadır.

Atasının sümükləri bükülmüş güllü yorğanı isə içəridə daha güvənli bir yerdə gizlədir.

Sonra döşəmədə dalı qatlı uzanmış erməni əsgərinin boğazının sarğısını dəyişir.

Erməni əsgəri minnətdarlıqla Elşada baxır. Güclə: “Sağ ol, türk!” – pıçıldayır.

Və gözlərini yumur.

***

Elşad pəncərədən dağlara baxır. Artıq günortadır. Eşikdə o qədər sakitlikdir ki, hətta uzaqda uçan ağır yük təyyarələrinin səsləri belə aydın eşidilir.

Qarşısındakı mizin üstünə qoyulmuş boşqabdan turşuya qoyulmuş badımcan parçasını götürüb əli ilə iki hissəyə bölür.

Badımcanın bir hissəsini ağzına qoyur. İkinci hissəsini isə erməni əsgərinin ağzına sıxır. Erməni əsgəri gülümsəməyə çalışır. Və badımcanın dadsızlığını nümayiş etdirən jestlə dodaqlarını büzür.

Qəfil sükut pozulur.

Kəndə beş-altı maşın girir.

Maşınlar Elşadın gizləndiyi evin qarşısındakı açıqlıqda dayanırlar.

Bu, erməni diversiya qrupudur. Azərbaycan əsgərlərinə qarşı diversiya planı hazırlayırlar.

Maşınların gəldiyini və eşikdən eşidilən erməni danışığını yaralı da eşidir.

O, son gücünü toplayıb gözlərini açır. Və erməniləri köməyə çağırmaq üçün ucadan qışqırımağa çalışır.

Səs-küyün içindən erməni diversiya qrupu yaralı erməni əsgərinin səsini, əlbəttə ki, eşitmir.

Elşad pəncərədən görünməsin deyə sürünə-sürünə erməni əsgərinə yaxınlaşır.

Elşad hər iki əli ilə onun ağzını tutur ki, səsi çıxmasın. Ayaqları iləsə onu təpikləməyə çalışır.

Erməni əsgəri onun əlindən çıxmaq istəyir.

Elşad buna imkan vermir.

Çarpışma bir müddət davam edir.

Elşad sonda hər iki əlini erməni əsgərinin ağzından çəkib boğazından yapışır. Və var gücü ilə sıxmağa başlayır. Erməni əsgəri get-gedə taqətdən düşür. Və qəfildən titrəməyə, xırıldamağa başlayır.

Elşad nə baş verdiyini anlamasa da, əllərini onun boğazından çəkir.

Erməni əsgəri artıq nəfəs almır.

Elşad istəmədən yaralı erməni əsgərini boğub öldürür. O, əvvəlcə erməninin öldüyünü anlamır və buna inanmır.

Süni nəfəs verməklə hətta onu yenidən həyata qaytarmaq belə istəyir.

Amma alınmır. Yaralı əsgər ölür.

Elşad, nəhayət, bununla barışmalı olur.

O, pəncərədən maşınlardan düşüb açıqlıqda dayanaraq öz aralarında nəsə danışan erməni diversantlarına baxır.

Çox keçmir, erməni diversiya qrupu dəstələrə bölünüb Azərbaycan tərəfə irəliləyir. Onları bura qədər gətirmiş hərbi maşınlar isə yenidən geri qayıdır.

Elşad pəncərədən onların arxasınca baxır.

Erməni əsgərinin cəsədi hələ də döşəmədədir. Gözləri də açıqdır. Elşad diversiya qrupu tam uzaqlaşdıqdan sonra erməni əsgərinin gözlərini əlləri ilə sıxıb bağlayır. Və onu zirzəmiyə düşürə-düşürə: “Məni niyə qatil etdin? İndi mən bundan sonra necə yaşayacam?” – pıçıldayır.

***

Daşkəsən Rayon Polis Şöbəsi.

Elşadın anası polis şöbəsinin qapısından içəri girir.

Dəhlizdəki növbətçi hissənin pəncərəsinə yaxınlaşır.

Böyük şüşənin arxasında beş-altı polis miz arxasında oturub.

Elşadın anası növbətçi mayora müraciət edir: “Salam, oğlum!”

Polis: –  Buyurun!

Elşadın anası: – Mənim oğlum itib. Altı gün olar ondan heç bir xəbər yoxdur. Telefonu da cavab vermir. Yığmaqdan barmaqlarım yara olub. Bu da şəkli! Bax budur. Soldakı... Qəşəng... Əsgərlikdə çəkdirib!”

Anası cibindən çıxartdığı Elşadın əsgərlik şəklini kiçik pəncərədən polisə uzadır.

Mayor şəkli alıb diqqətlə baxır.

Elşadın anası: – Onu tap qaytar mənə, nə olar... Soldakı oğlanı... Yuxu yatmıram e... Bacısı da dəli olub! Bütün günü ağlayır!

Növbətçi polis: – Başqa şəkli yoxdur? Burda pis düşüb. Üzü qapqaradır... heç zad görünmür...

Elşadın anası: – Yox... bircə dəfə şəkil çəkdirib də, balam. Başqa şəkli var ki... Onu da mənə görə çəkdirib əsgərlikdən göndərib ki, darıxmayım! Bunlar ata-bala şəkil xoşlamırlar!

Növbətçi polis: – Rəsmi müraciət edin! Ərizəylə! Oturun bax o mizin arxasında yazın. Nə bilirsinizsə, iş necə olubsa, oğlunuz necə və harda itibsə, ərizədə göstərin. Hara gedib? Harda işləyib? Düşməni var idimi? Son dəfə haçan onu görmüsüz? Dostları kim idi? Maraqları nə idi? İçirdi? İçmirdi? Müxalifət idi, ya yox? Son dəfə sizə nə dedi getdi? Hamısını bir-bir yazın. Heç sıxılmayın! Mütləq oğlunuzu tapacaqlar!..

Elşadın anası: – Ağdama gedib də! Atasını da götürüb aparıb Ağdama. Odur-budur, hər ikisindən xəbər yoxdur! Göyə çəkiliblər elə bil. Yox olublar... Necə gedim dallarınca? Yerlərini bilmirəm axı, gedim. Bilsəm, özüm gedərəm, heç sizə əziyyət vermərəm!

Növbətçi polis: – Atası da itib?

Elşadın anası: – Düz deyirsən, bala, yazsam yaxşıdır. Belə səni başa sala bilməyəcəm!

Növbətçi polis: – Hə, xala, oturun yazın!

Elşadın anası: – Olar mən deyim, siz yazasız? Həyəcandan yaza da bilməyəcəm!

Növbətçi polis: – Siz o masanın arxasında oturun. Bu dəqiqə yanınıza adam göndərəcəm! Məni çox şübhələndirdiniz!

Elşadın anası növbətçi hissənin qarşısına qoyulmuş masalardan birinin arxasına oturur.

Onun oturduğu masaya gizir rütbəli gənc polis yaxınlaşır.

Gənc gizir də masanın arxasına oturur.

Ağ kağızları qarşısına qoyub Elşadın anasının üzünə baxır.

Gənc gizir: – Buyurun, ana, lap əvvəldən başlayın!

Elşadın anası: – Lap əvvəldən? Biz Ağdam qaçqınıyıq, bala. Ermənilər sovet vaxtı...

***

Ağdam. Gecə. Elşad artıq Ağdamın girişindədir. Üstündə “AĞDAM” yazılmış ünvan banerinin qarşısında dayanıb.

Üzündə sevinc işartıları sezilir. Gözləri gülür.

Elşad: – Gözün aydın olsun, ata! Bu da sənin Ağdamın!

Elşad əyilib Ağdam torpağını öpür.

Başını yuxarı qaldırmaq istədiyi zaman qarşısında iki yaraqlı erməni görür.

Dünən pəncərədən gördüyü erməni diversiya qrupunun üzü qara maskalı iki üzvü avtomatlarını Elşadın sinəsinə dirəyirlər.

Erməni əsgərlərindən biri: – Dua oxuyurdun, gic müsərman! – deyir.

Və əlindəki avtomatın qundağı ilə Elşadın başına zərbə endirir.

Zərbədən Elşad huşunu itirir.

***

Elşad Xankəndi həbsxanasındadır.

Həbsxananın damında qadağan olunmuş Arsax bayrağı dalğalanır.

Təkadamlıq, dar və damından su daman kamerada Elşad ayaq üstə dayanıb.

Gözlərinin altı gömgöydür.

Hiss olunur ki, neçə gündür ona işgəncə verilib.

Elşad “Qarabağ şikəstəsi”ni bərkdən-bərkdən oxuyur:

Könlümün sevgili məhbubi mənim

Vətənimdir, vətənimdir, vətənim!

Çox keçmir kameranın qapısı açılır.

Kök erməni keşikçisi içəri daxil olub Elşadı bircə yumruqla yerə sərir. Və qəddarcasına yerdə təpikləməyə başlayır. Sonra kameraya daha iki erməni əsgəri girir. Onlar da döşəmədə çabalayan Elşadı növbə ilə təpikləyirlər.

Elşad döyülsə də, oxuduğu şikəstəni kəsmir. Oxumağına davam edir.

Ağzından qan axan, dodaqları şişmiş Elşad xırıltılı səsiylə sona qədər oxuduğu şikəstəni təkrarlayır.

Ermənilər sonda Elşadı döyməkdən yorulub kameradan bir-bir çölə çıxırlar.

Keşikçilər kameranın qapısını arxadan bağladığı zaman da Elşad qan tüpürə-tüpürə “Qarabağ şikəstəsi”ni zümzümə edir.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(20.05.2024)

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı REDAKSİYANIN POÇTUNDAN rubrikasında sizlərə iki gün dalbadal Vüqar Bayramovun şeirlərini təqdim edir.

BƏSİMDİR.

Gözlərində parıldayan sevgiyə,

Ürək adlı qəfəsəmsə bəsimdir.

İstəmirəm varın, yoxun mən olum,

Dodağında nəfəsəmsə, bəsimdir.

Belə sevgi nə eşitdim, nə duydum,

Baxışında dərd unutdum,qəm yudum.

Səndən ötrü bu dünyada bir udum,

Arzuyamsa, həvəsəmsə bəsimdir.

Ünvan oldum həyatının köçündə,

Qiyməti var, dəyəri var heçin də.

Ətrafında yüz doğmanın içində

Sənə əziz bir kəsəmsə, bəsimdir.

AYRI

Səni yuxuların əlindən alan,

Varmı ayrılığın dadında,ayrı.

Görürsən, ürəklə bacarmaq olmur,

De, nələr qalıbdır yadında ayrı...

Hicran tərk eləmir bircə anını,

Xəyallar bürüyür dörd bir yanını.

İncidir qəlbini, üzür canını,

Nə məna gəzirsən adında ayrı?

Təkcə göz yaşıdır dili həsrətin,

Hər yerə uzanır əli həsrətin.

Dəli məhəbbətin, dəli həsrətin,

Külündə bir dad var, odunda ayrı...

QAÇA BİLMƏZSƏN

Adam sözündən asılar,

Sözündən qaça bilməzsən.

Bu dünya nə boydadır ki,

Özündən qaça bilməzsən.

Çox günahı keçmək olar,

Tövbə andı içmək olar.

Yalana don biçmək olar,

Düzündən qaça bilməzsən.

Söz eləməz el bəlkə də,

Susar, dinməz dil bəlkə də.

Oyuncaqdır kül bəlkə də,

Közündən qaça bilməzsən.

Yolun,çətin dincdən düşər,

İsti yerin küncdən düşər.

Ayaqların gücdən düşər,

Dizinnən qaça bilməzsən.

Sınar bir gün cəsarətin,

Üzü buzdur həqiqətin.

"Unudulmuş məhəbbətin"

İzindən qaça bilməzsən.

NƏ BİLİRSƏN ELƏ, XOŞDUR!

Nə acın var tök üstümə,

Neçə köynək yadam axı!

Tüstüm gedib çatmaz sənə,

Özüm boyda odam axı!

Nə bilirsən elə, xoşdur!

Varlığını Allah elə,

Baxışını silah elə,

Bilə-bilə günah elə,

“Bəxtəvərəm, şadam axı!”

Nə bilirsən elə, xoşdur!

Yüz ölüdən sağın mənəm,

Kəsilmisən yağı mənə,

Çəkmə nolar dağı mənə.

Belə etməz adam, axı.

Nə bilirsən elə, xoşdur!

        DARIXMIŞAM

Sinəmdə buz parçası var,

Közdən ötrü darıxmışam.

Ürəyimi ovudacaq,

Sözdən ötrü darıxmışam.

Əzib məni kəc baxışlar,

Yumaz dərdimi yağışlar.

Yorub dizimi yoxuşlar,

Düzdən ötrü darıxmışam.

Dərdli görüb, döz dediyin,

Ümid verib, söz dediyin,

Yadındamı “biz” dediyin?

“Bizdən” ötrü darıxmışam.

İnciyəndə sərin baxan,

Həm mənalı, dərin baxan,

Gözlərimə şirin baxan,

Gözdən ötrü darıxmışam.

Saça düşüb dənmi deyim,

Anlamırsan, mənmi deyim?

Sizmi deyim, sənmi deyim,

Sizdən ötrü darıxmışam.

 “Ədəbiyyat və incəsənət”

(20.05.2024)