Vüqar Ağayev Tokioda Kiyoşi Ohira ilə görüşüb, ondan müsahibə götürüb. Kimdir Kiyoşi Ohira? Oxuyaq. 

Yaponiyada Azərbaycan-türk simli alətlərinin mahir ifaçısı kimi tanınmış Kiyoşi Ohira ilə ilk dəfə 2012-ci ilin fevralında, Azərbaycanın Yaponiyadakı səfirliyinin iqamətgahında keçirilən “Azərbaycan mədəniyyət axşamı”nda tanış olmuşduq.

Yaponiyadakı xüsusi müxbiri olaraq qatıldığım ilk tədbirlərdən biri olan həmin mədəniyyət axşamında əsasən Yaponiya-Azərbaycan parlamentlərarası dostluq qrupunun Yaponiya tərəfdən üzvləri, Yaponiya Xarici İşlər Nazirliyinin nümayəndələri iştirak edirdilər. Azərbaycan mətbəxinin ləziz təamlarını böyük məmnuniyyətlə dequstasiya edən yapon qonaqlara milli, aşıq musiqimizdən və Azərbaycan bəstəkarlarının klassik əsərlərindən nümunələr də təqdim edildi. Klassik musiqi nömrələrini Yaponiyada yaşayan azərbaycanlı pianoçu Gülnarə Səfərova, aşıq musiqisindən nümunələri isə yapon Kiyoşi Ohira ifa edirdilər. 

Kiyoşi Ohira ilə sonralar dəfələrlə müxtəlif tədbirlərdə - Türkiyənin Yaponiyadakı səfirliyinin təşkil etdiyi mədəni proqramlarda, konsertlərdə, mədəniyyət axşamlarında qarşılaşdıq. Bəzi tədbirlərlə - TÜRKSOY-un 25 illiyi ilə əlaqədar qurumun xalq çalğı alətləri orkestrinin Yaponiyada təşkil edilən silsilə konsertlərində, “Arşın mal alan”ın orijinal şəkildə hazırlandığı tamaşada və özünün də ifaçı kimi iştirak etdiyi mədəniyyət axşamlarında ondan qısa açıqlamalar da götürmüşdüm. Hər dəfə də bütün türk dünyasına, o cümlədən Azərbaycana bu ölkələrin qədim və zəngin mədəniyyətinə böyük sevgisinin şahidi olmuşdum.

Budəfəki görüşümüz isə bütünlüklə onun özünə, həyat və fəaliyyətinə, Azərbaycan-türk musiqisinə göstərdiyi böyük sevgiyə həsr olunmuşdu. İşinin çoxluğuna, simli alətlərlə bağlı dərslərinə baxmayaraq, mənimlə görüşüb suallarımı cavablandırmağa razılıq verdi.

Beləliklə uzaq Yaponiyada Azərbaycan-türk musiqisinin böyük pərəstişkarı, bu mədəniyyəti daim təbliğ və tədris edən Kiyoşi Ohira ilə müsahibəm yarandı. 

- Kiyoşi Ohira - san, xahiş edirəm əvvəlcə oxucularımıza özünüz haqda məlumat verəsiniz. Necə oldu ki, sizdə Azərbaycan-türk musiqisinə, bu xalqın simli alətlərində ifaya belə böyük maraq yarandı? 

- Türk musiqisi ilə ilk dəfə orta məktəbdə oxuyarkən tanış olmuşdum. Həmin vaxt təsadüfən NHK telekanalında türk Murat Çobanoğlunun ifasını görmüşdüm. Bu ifa məni sazın sirli aləminə çəkib apardı. Azərbaycan-türk musiqisi öz gözəlliyi və incə ruhu ilə məni özünə heyran etdi. Saytama universitetinin beynəlxalq mədəniyyət fakültəsinə də məni yəqin ki, bu heyranlıq aparıb çıxardı. Həmin musiqi alətlərində ifanı öyrənmək üçün Türkiyəyə yollandım. Türkiyənin tanınmış bağlama ifaçıları olan Əli Heydərdən, Bursa Milli Konservatoriyasının rektoru Kamal Kamalıdan dərs aldım. Həmin şəxslərlə bu gün də əlaqə saxlayıram və hərdən bir danışırıq.

Bundan əlavə, Türkiyə Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin dəstəyi ilə Ankaraya səfər edərək Dəniz Şahindən əsasən klassik türk musiqisində istifadə edilən udda ifanı öyrəndim. 

Türkiyədə təhsil aldığım dövrdə mənim üçün çox maraqlı olan bəzi məqamlarla qarşılaşdım. Belə ki, Türkiyənin şərqində yerləşən həmin musiqi məktəblərində saz müəllimi konsert təşkil edərkən mütləq buraya Azərbaycan musiqi alətlərində - tar, kamança və qavalda ifa edən musiqiçiləri də dəvət edilirdi. Yəni həmin musiqilər bir tamın tərkib hissələri kimi dinləyicilərə təqdim olunurdu. Bu, mənim üçün çox maraqlı məqam idi.

Özümü dərk edəndən bəri daim bu musiqi alətlərində ifa edirəm və necə deyərlər, çörəyimi bu yolla qazanıram.

- Yaponiyada bir çox Azərbaycan musiqi alətlərinin, o cümlədən tarın və sazın məşhur ifaçısı kimi yaxşı tanınmısınız. Müxtəlif tədbirlərdə, konsertlərdə ifanız dinləyicilər tərəfindən böyük alqışlarla qarşılanır. Bəs bu alətlərdə ifa etməyi necə öyrəndiniz?

- Azərbaycan tarında ifanı öyrənməyi mənə sizin də yaxşı tanıdığınız Yaponiyada yaşayan azərbaycanlı pianoçu Gülnarə Səfərova təklif etdi. Onun təklifi ilə mən bir neçə Azərbaycan mahnısını öyrəndim. Fikrimcə, Azərbaycan musiqisi və mahnıları daha gözəldir və bəzi nüansları ilə türk musiqisindən fərqlənir. Azərbaycan muğamının da ifa edildiyi tamaşalar çox cəlbedicidir, bu mahnılar zaman və məkan anlayışlarına sığmayaraq, Azərbaycan mədəniyyətinin qədim ənənələrini daha dərindən duymağa imkan yaradır. İnəyin ürəyinin dərisindən və tut ağacından düzəldilən alətin çıxardığı səslər insanda müəyyən bir nostalgiya hissi yaradır.

Məhz bu hisslər məni Bakıya, tanınmış tarzən Ruslan Zərbəliyevin yanına aparıb çıxardı. Fürsətdən istifadə edib qədim Azərbaycan musiqi aləti olan tarda ifanı mənə öyrətdiyinə görə ona xüsusi minnətdarlığımı bildirirəm.

- Konsertlər zamanı yalnız simli alətlərdə ifa etmir, bəzən orijinal dildə mahnılar da oxuyursunuz. Azərbaycan mahnılarını öyrənmək çətin deyil ki? Əsasən hansı mahnılara üstünlük verirsiniz? 

- Çoxlu sayda türk mahnılarını oxuduğuma görə, Azərbaycan dilində olan mahnıları da oxumaq mənim üçün o qədər çətin deyil. Lakin bir çox Azərbaycan mahnıları nadir yüksək səs tələb edir, mən həmin mahnıları özümə xas tərzdə ifa etməyə çalışıram. Azərbaycan mahnılarının melodiyaları çox gözəldir və ifa zamanı yaponlar mahnının sözlərini başa düşməsələr də onların mahiyyətini çatdırmağa çalışıram. Bunun üçün isə çoxlu məşq etməyin lazım olduğunu düşünürəm. Ən çox xoşladığım Azərbaycan mahnıları arasında “Sarı gəlin”, “Azərbaycan maralı” və “Bayatı Şiraz” xüsusi yer tutur.

- Bu yaxınlarda Tokionun nüfuzlu Vaseda Universitetində böyük konsertiniz olub. Azərbaycan milli alətləri olan tarda və sazda ifanız tamaşaçılar tərəfindən böyük maraqla qarşılanıb. Bəs bu konsert barədə nə deyə bilərsiniz? 

- Mayın 30-da Vaseda Universitetinin “Ono” xatirə zalında təşkil edilən konsertdə bu ali təhsil ocağının çoxsaylı müəllim və tələbə heyəti iştirak edirdi. Konsertin təşkilatçıları isə Universitetin Mədəniyyətlərarası Mübadilə Mərkəzi (ICC) və beynəlxalq humanitar elmlər fakültəsinin professoru idi. Konsertdə mən və milliyyətcə rus olan Polina Desyatniçenko sazda və tarda Azərbaycan və türk mahnılarını ifa etdik. Tamaşaçılara Azərbaycan musiqi tarixində xüsusi yeri olan muğam sənəti barədə məlumatlar verdik. Bundan əlavə mən Polina xanımın təkidi ilə üç Azərbaycan mahnısını da oxudum – “Ay Laçın”, “Azərbaycan maralı” və “Sarı gəlin” mahnılarını.

İfa etdiyimiz musiqi nömrələri dinləyicilər tərəfindən böyük alqışlarla qarşılandı. Bu, çox xoş idi və bizi həddindən artıq məmnun etdi. 

Konsertdən sonra zaldakıların əksəriyyəti yaxınlaşaraq bizim ifa etdiyimiz alətlərlə - tar və sazla yaxından tanış olmağa çalışırdı. Həqiqətən konsertimiz çox möhtəşəm alınmışdı.

- Siz həm də Yaponiyanın bəzi mədəniyyət mərkəzlərində arzu edənlərə Azərbaycan simli musiqi alətlərində ifanı da öyrədirsiniz. Belə şagirdlərinizin sayı çoxdurmu, onların Azərbaycan musiqi alətlərində ifanı öyrənməsi barədə nə deyə bilərsiniz?

- Yaponiyada Azərbaycan musiqi alətlərini tapmaq çox çətindir. Deyərdim ki, əsil problemdir. Düşünürəm ki, həmin alətləri rahat əldə etmək imkanı yarananda, Azərbaycan musiqi alətlərini öyrənmək istəyənlərin də sayı artacaq. Fikrimcə, bu musiqi alətlərini çıxardığı səslər yaponların çox xoşuna gəlir. 

Hazırda Yunus Əmrə İnstitutunun Tokio Mədəniyyət Mərkəzində sazda və tarda ifanı öyrənmək istəyənlərə böyük məmnuniyyətlə dərs keçirəm. Bununla yanaşı, bəziləri onlara evdə dərs keçməyimi istəyirlər.

- Bəs gələcək planlarınız, növbəti konsertlər barədə nə deyə bilərsiniz? 

- Müxtəlif çətinliklərə baxmayaraq, həyat davam edir və mən də müxtəlif yapon alətləri ilə birlikdə təşkil olunan konsertlərə böyük məmnuniyyətlə qatılıram. Bu ayın 18-də Kosiqaya şəhərində ənənəvi yapon musiqi aləti olan Satsuma Bivanın ifaçısı Maşiro Reira ilə birlikdə konsertimiz olacaq. İyulun 30-da isə Tokionun məşhur Haracuku rayonunda Akiko Sakura ilə həmin alətdə növbəti konsert keçiriləcək.

Koronadan sonra Azərbaycan tarı ilə də konsertlərə qatılmağı nəzərdə tuturam. Hazırda Tokioda Azərbaycan musiqisi ilə əlaqəli insanların sayı artmaqda davam edir. Həm pianoçu Gülnarə Səfərova, həm tarzən Polina Desyatniçenko, həm rəqqasə Dilarə Qazıyeva, həm də Azərbaycan musiqisini və rəqslərini bilən yaponların sayının artması böyük konsert proqramı ilə çıxış etməyə imkan yaradıb. Bu musiqiçilərin iştirakı və Azərbaycan-Yaponiya Dostluq Mərkəzinin təşəbbüsü ilə noyabrda Zəfər Günü münasibətilə böyük konsert proqramı ilə çıxış etməyi düşünürük. Fikrimcə, bu möhtəşəm tədbir Azərbaycan musiqisini Yaponiyada tanıtmaq baxımından böyük rol oynaya bilər.

- Maraqlı müsahibəyə və Azərbaycan musiqisinə olan böyük sevginizə görə çox sağ olun.

(AzərTAC)

Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü,  şair Rizvan Nəsiboğlunun “Külək döyən qapılar” adlı yeni şeirlər kitabı işıq üzü görüb. 

Kitabda şairin son illərdə yazığı, dövrü mətbuatda dərc olunan şeirləri və iki poeması yer alıb. 

Şeirlərin mövzusu, əsasən, ana məhəbbəti, yurd-Vətən sevgisi, torpağa, elə bağlılıq, sədaqət, etibar və ülvi hisslərdir. 

Qeyd edək ki, Rizvan Nəsiboğlu “Elçi dağı”, “Ömrüm qələmdən adlayır”, “Ey kimsə”, “Ömrümü atmışam göyün altında” şeir kitablarının müəllifidir.

Bakıda Nizami Gəncəviyə və dahi şairin əsərlərinə həsr olunmuş dağılan vəziyyətdə olan mozaikanın bərpasına başlanılıb.

Bu barədə Xətai Rayon İcra Hakimiyyətindən məlumat verilib. Bildirilib ki, bərpa olunan abidə paytaxtın Nəcəfqulu Rəfizadə və Afiyəddin Cəlilov küçələrinin kəsişməsində yerləşir: “Ərazidə Nizami Gəncəvinin əsərlərinə həsr olunan mozaika var. Həmin mozaikanın bərpası ilə bağlı artıq işlər başlanılıb. Yaxın zamanlarda işlər yekunlaşacaq. Ərazinin qarşısı da abadlaşdırılacaq”.

Litvanın Yuodkrante şəhərində ənənəvi olaraq “Baltic Voice” gənc vokalçıların beynəlxalq müsabiqəsi keçirilib, müsabiqədə ölkəmizi M.Maqomayev adına 26 nömrəli onbirillik musiqi məktəbinin vokal sinfinin şagirdi Tamilla Həsənova təmsil edib.

20 ölkədən 136 gənc vokalçının qatıldığı müsabiqədə 11 yaşlı Tamilla Həsənova üçüncü yerə layiq görülüb.

Mədəniyyət naziri Anar Kərimov heritage.gov.az saytının təqdimat mərasimində deyib: “Ermənilər abidələri məhv edə bilərlər, amma tarixi yaddaşımızı silə bilməzlər. 44 günlük müharibə bir daha sübut etdi ki, biz keçmişimizi unutmamışıq.”

Nazir daha sonra söyləyib:

“Prezident İlham Əliyevin sərəncamlarından biri də işğaldan azad olunmuş ərazilərdə inventarlaşdırmanın aparılması idi. Hava şəraitinə və minalara baxmayaraq, Mədəni İrsin Qorunması, İnkişafı və Bərpası üzrə Dövlət Xidməti tərəfindən işğaldan azad olunmuş ərazilərdə 403 tarix mədəniyyət abidəsi aşkar edildi, daha 162 tarixi abidə üzə çıxdı ki, dövlət reyestrində yox idi. Onların əsasında Şuşa ilə bağlı kataloq işıq üzü gördü. Şuşa ilə bağlı ikinci kataloqun da nəşr olunması üçün hazırlıq işləri görülür. Biz bunu informasiya mübarizəsi zamanı əyani sübut kimi istifadə edəcəyik. İnformasiya müharibəsinin ən başlıca elementləri həqiqəti düzgün formada ictimaiyyətə çatdırmaqdır”.

Ermənilərin həyata keçirdiyi vandalizm, özününkiləşdirmə və dağıntı faktları yeni yaradılan portal vasitəsilə ifşa olunacaq. 

Az öncə Beynəlxalq Muğam Mərkəzində Mədəniyyət Nazirliyi yanında Mədəni İrsin Qorunması, İnkişafı və Bərpası üzrə Dövlət Xidməti tərəfindən hazırlanan işğaldan azad olunmuş ərazilərdə yerləşən tarixi-mədəniyyət abidələri ilə bağlı məlumatların yer aldığı heritage.gov.az saytının təqdimatı keçirilib.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı AzərTAC-a istinadən xəbər verir ki, saytın yaradılmasında məqsəd işğal dövründə mədəni irs nümunələrimizə qarşı Ermənistan tərəfindən həyata keçirilən vandalizm, özününküləşdirmə və dağıntı faktlarını açıq internet resurslarında yerləşdirməklə törədilmiş qanunsuz əməllər barədə ictimaiyyəti geniş məlumatlandırmaqdan ibarətdir.

Təqdimat mərasimində çıxış edən mədəniyyət naziri Anar Kərimov yeni yaradılan portalın işğaldan azad olunmuş Azərbaycan ərazilərində yerləşən tarix-mədəniyyət abidələrinin real mənzərəsinin geniş ictimaiyyətə çatdırılması baxımından əhəmiyyətini vurğulayıb.

Bildirib ki, işğaldan azad olunmuş ərazilərdə Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən həyata keçirilən monitorinqlər nəticəsində Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən mədəni irsimizin böyük hissəsi dağıdılıb, vandalizmə və özününküləşdirməyə məruz qoyulub. Ən çox dağıdılan daşınmaz mədəni irs nümunələri içərisində məscidlər, türbələr və digər inanc yerləri xüsusi yer tutur.

Nazir vurğulayıb ki, yeni yaradılan sayt işğaldan azad olunmuş ərazilərdə yerləşən daşınmaz tarixi-mədəniyyət abidələri ilə bağlı portal rolunu oynayacaq.

Dövlət Xidmətinin rəisi Azad Cəfərli qeyd edib ki, işğaldan azad olunmuş ərazilərdə yerləşən tarixi-mədəniyyət abidələri ilə bağlı məlumatların yer aldığı heritage.gov.az saytı bu istiqamətdə mühüm informasiya resursudur.

Qeyd edib ki, “Azərbaycan Respublikasının işğaldan azad olunmuş ərazilərində müvəqqəti xüsusi idarəetmənin təşkili” haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin müvafiq Fərmanının icrası üçün Mədəniyyət Nazirliyinin nümayəndələri işğaldan azad olunmuş rayonlara ezam edilib və mədəniyyət obyektlərinin (abidələrinin və müəssisələrinin) ilkin inventarlaşdırılması və mühafizəsi ilə bağlı vəzifələrin yerinə yetirilməsinə başlanılıb.

Vurğulayıb ki, həyata keçirilən monitorinqlər ilə bağlı məlumatlar Şuşa, Cəbrayıl, Füzuli, Zəngilan, Xocavənd, Qubadlı, Ağdam, Tərtər, Laçın və Kəlbəcər rayonlarını əhatə edib.

Azad Cəfərli bildirib ki, heritage.gov.az saytında azad olunmuş ərazilərdə aparılan tarixi-mədəniyyət abidələrinin monitorinqinin nəticələri geniş şəkildə öz əksini tapıb: “Saytda işğaldan azad olunmuş ərazilərdə yerləşən tarix-mədəniyyət abidlərinin işğaldan əvvəl, sonrakı və bərpa görüntüləri, arxiv fotoları və cizgiləri, abidələr haqqında müfəssəl məlumatlar əksini tapıb. Eyni zamanda, abidələrin yerləşdiyi məkanlar müvafiq xəritə üzərində də qeyd olunub”.

Vurğulanıb ki, internet resursu istifadəçilərin rahatlığını təmin etmək baxımından müasir tələblər səviyyəsində hazırlanıb. Belə ki, saytın hazırlanmasında müasir proqram təminatlarından istifadə olunub. Sayt “google”nin seo (search engine optimization - axtarış motoru optimizasiyası) standartlarına cavab verir. Bu da axtarış sistemlərində əlaqəli olan açar sözlər axtarıldığı zaman saytda olan məlumatlar istifadəçilər üçün ən ön sırada göstərilməsinə imkan yaradır.

Bildirilib ki, məzmun baxımından daha dəqiq, elmi, əsaslandırılmış məlumatlarla zənginləşdirilən internet resursu işğaldan azad olunmuş ərazilərdə yerləşən tarixi-mədəniyyət abidləri haqqında məlumatları və bu sahədə olan yeniliklərin də operativ şəkildə ictimaiyyətə çatdırılmasını təmin edəcək.

Sonda mədəniyyət naziri Anar Kərimov və Dövlət Xidmətinin rəisi Azad Cəfərli jurnalistlərin suallarını cavalandırıblar.

Günün fotosu: Entoni Blinken Sergey Lavrovu pərt edib

Rusiyanın xarici işlər naziri Sergey Lavrov “İyirmilərin sammitində” ABŞ-ın dövlət katibi Entoni Blinkenlə görüşəcəyindən hədsiz sevinc duyurdu. Amma amerikalı onu pərt edib. Ukrayna təcavüzünə görə onunla görüşməyəcəyini bildirib. 

Foto: Euronews

İnanılmaz şeylər baş verir. Dünya “Squid Game” ilə nəfəs aldığı bir zamanda ortaya 

“Qəribə şeylər“ (Stranger Things) çıxır və bütün fikirləri alt-üst edir. 

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı TASS agentliyinə istinadən xəbər verir ki, “Qəribə şeylər” serialı “Netflix”də dünya üzrə baxış rekordunu yeniləyərək “Top 10” siyahısında birinci yerdə qərarlaşıb. 

Ekran işi “Netflix”in bir milyard saatdan çox izlənilən ilk ingilisdilli serialı olub.

Serial təkcə ötən həftəsonu 301 milyon saat izlənilib. Bu nəticəylə sözügedən ekran əsəri hətta “Netflix”in ən çox izlənilən serialı “Squid Game”ni geridə buraxıb.

Qeyd edək ki, Daffer qardaşlarına məxsus olan, rejissor Şon Levinin çəkdiyi bu dəhşət filminin əsas qəhrəmanları yeniyetmələrdir.

Janrı elmi fantastik və dramdır.