Super User
Laçının de-yure azad edildiyi gün
Kənan Məmmədli, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Laçın rayonu Azərbaycan Respublikasının cənub-qərbində, dağlıq ərazidə yerləşir. Dünyada ən nadir ağac sayılan qırmızı dəmirağac meşələri, həddindən çox dərman bitkiləri, çoxlu mineral suları, uran, civə, qızıl, dəmir, müxtəlif rəngli mərmər yataqları və s. vardır Laçında. Laçın rayonunun yaranma tarixi 8 avqust 1930-cu ildir. Ərazisi 1.84 min km2 , əhalinin sayı 72,4 min (01. 04. 2013) nəfərdir. Laçın rayonunda 1 şəhər (Laçın), 1 qəsəbə (Qayğı), 125 kənd vardır. Laçının aşağı hissəsində Zəngəzur dağının ətəyində bir-birindən xeyli aralı Artız, Salaq və Mərkiz dağları, onlardan uzaqlarda Xustun, Kəpəz, Keçəldağ silsiləsi uzanır. Zəngəzur dağlarının zirvəsi bəzi yerlərdə dəniz səviyyəsindən 3906 metr yüksəkdir və həmişə qarla örtülüdür.
Laçın rayonunda 200-ə yaxın tarix mədəniyyət və memarlıq abidələri, onlarla kurqan, qala tipli arxeologiya baxımından faydalı olan abidələr, stellalar, at, qoç fiqurları, süjetli daşlar var idi. Rayon 1992-ci il may ayının 18-də Ermənistan Respublikası tərəfindən işğal olundu. İşğaldan əvvəlki 217 mədəniyyət müəssisəsi, 142 səhiyyə obyekti, 133 idarə və müəssisə, 100 ümumtəhsil məktəbi, 5 məktəbəqədər müəssisə, 5 musiqi məktəbi, 1 internat məktəbi, 1 orta texniki peşə məktəbi, 1 rabitə evi və s. - əksəriyyəti dağıdıldı.
2020-ci il sentyabrın 27-də Ermənistan silahlı qüvvələrinin cəbhədəki təxribatının qarşısını alan Azərbaycan Ordusu əks-hücumla bir neçə rayonu, yüzlərlə kənd və qəsəbəni, strateji yüksəkliyi düşməndən azad etdi. İşğaldan azad olunan şəhər və kəndlərimizdə, qəsəbələrimizdə üçrəngli bayrağımızın ucaldılması ilə nəticələnən qırx dörd günlük Vətən müharibəsi Azərbaycan Ordusunun qələbəsi ilə başa çatdı. Azərbaycan Prezidenti, Rusiya Prezidenti və Ermənistanın baş nazirinin noyabrın 10-da imzaladıqları birgə bəyanata uyğun olaraq, Ermənistan tərəfindən digər ərazilərimizin boşaldılması qrafik üzrə həyata keçirildi. Həmin qrafikə əsasən, dekabrın 1-də Laçın rayonu da erməni işğalından azad edildi.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(01.12.2023)
QİÇS-lə mübarizə, hava şarı ilə ilk uçuş və basketbolun icadı
Kənan Məmmədli, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Bu günə təsadüf edən əsas hadisələri təqdim edirik
Ümumdünya QİÇS-lə mübarizə günü
World AIDS Day – Bir vaxtlar QİÇS virusu barədə ilk məlumatlar gəzib dolaşanda insanlıq vahiməyə düşmüşdü, müdhiş virusun qorxusu canları almaqda idi. Elm o vaxt bu naməlum virusun əlində aciz idi, amma indi bütün bilgilərə malikdir. Elmə məlumdur ki, bu virus təkcə limfositləri deyil, makrofaqları və monositləri də zədələyir, özü də gəzicidir, böyrəkdə, ürəkdə, gözdə, mədə-bağırsaqda aktiv şəkildə dağıdıcı fəaliyyət göstərir. Hətta beyini də zədələyə bilir.
Bu epidemiya başlayandan indiyənədək 88 milyon insanı əhatə edib. Narkomanların və qaydasız intim həyat keçirənlərin xəstəliyi sayılan QİÇS sağlam həyat tərzi keçirənlərin yel olub yanlarından da ötə bilməz, ona görə də, çalışın heç vaxt bu virusun risk qrupuna daxil olmayın.
Bu gün nağılları uşaqlar üçün deyil, böyüklər üçün uydururlar
Nevroloq günü. Yolunuz onun yanına düşməsin. Qazaxıstanın ilk prezident, Portuqaliyanın və CAR-ın müstəqillik, İslandiyanın özünüidarəetmə, Panamanın müəllim, Kanadanın təhlükəsiz avtomobil idarəetməsi, Estoniyada müqəddəs torpaqlar günüdür, ABŞ-da isə milli qızartma piroq günüdür. Amma bir bayramla doymayan amerikalılar “qırmıza alma yeyin” adlı digər bayramı da qeyd edəcəklər.
1935-ci ildə üç Oskar qazanmış amerikalı aktyor və kinorejissor Vudi Allen dünyaya gəlib. 1949-cu ildə adı dünyaca məşhur olan, amma cinayətkar, quldur birisi – Kolumbiya və dünya narkomafiyasının əvəzsiz lideri Pablo Eskobar doğulub. 1956-cı ilin bu günündə Fidel Kastro gizlincə “Qranma” adlı gəmiylə mühacirətdən qayıdıb öz tərəfdarları ilə Kubada inqilabi hərəkata başlayıb. Fidel - həmin o ABŞ-a baş əyməyən, həmişə hərbi geyimdə gəzən həqiqi Kuba qəhrəmanıdır. Bir yalançı qəhrəmana isə biz zavallılar Bakının ən hündür yerində abidə qoyub uzun illər səcdə etmişik: Sergey Kirov adlı xalqımızın qatilinə. 1934-cü ilin bu günündə həmin o qırmızı kommunisti Leninqradda Nikolayev soyadlı bir fəhlə güllələyib, o dünyası gözəl olsun həmin Nikolayevin. 1929-cu ildə Edvin Lou adlı şəxs Binqo oyununu kəşf edib. 1896-cı ildə sovetlər dönəminin məşhur marşalı Georgiy Jukov doğulub. 1891-ci ildə kanada-amerikalı müəllim Ceyms Neysmit besketbol oyununu icad edib. 1887-ci ildə sonradan məşhurlaşan ingilis yazıçısı Artur Konan Doyl Şerlok Holms obrazını yaradıb. 1835-ci ildə məşhur danimarkalı nağılçı Hans Kristian Andersenin ilk “Nağıllar” kitabı işıq üzü görüb. 1825-ci ildə Azərbaycanın taleyi ilə çox oynamış rus imperatoru 1-ci Aleksandr Romanov ölüb. 1783-cü ildə Parisdə ilk dəfə insan hava şarı ilə səmaya uçub. Bu, fizik Jak Şarl olub. Və 1761-ci ildə Londondakı məşhur mum heykəllər muzeyinin yaradıcısı Tüsso Mari doğulub.
Bu gün bəstəkar Azər Dadaşovun doğum günüdür
16 yaşında ikən simfonik orkestr üçün ilk əsərini - “Elegiya”nı bəstələyən Azər Dadaşov görkəmli bəstəkar Qara Qarayevdən dərs alıb. O, 10-dan çox simfoniya, bir çox janrda yazılmış musiqi əsərlərinin, o cümlədən 20-dən çox filmə bəstənin müəllifidir. Xüsusən solist, xor və kamera orkestri üçün “Ave, Maria” ariyası, Füzulinin sözlərinə “Aruzilər məzhəri” vokal silsiləsi, Şuşa şəhərinə həsr etdiyi simfonik orkestr üçün 11 saylı simfoniyası; B.Vahabzadənin sözlərinə solist, xor və simfonik orkestr üçün “Ulu Qorqud” odası, iki soprano və simfonik orkestr üçün “Bahar duası” ariyası məşhurdur. Bəstəkar eyni zamanda “Şahid qız” (1990), “Yuxu” (1994), “Özgə vaxt” (1996) və s. kinofilmlərə və “Yanmış evin nağılı” dram tamaşasına musiqilər bəstələyib. Əsərləri ABŞ, İngiltərə, İsveçrə, Fransa, Türkiyə, Finlandiya və s. ölkələrin nüfuzlu orkestrləri tərəfindən ifa olunub. Azər Dadaşov zəngin yaradıcılıq axtarışları ilə musiqimizin inkişafına və təbliğinə layiqli töhfələr verib. Bəstəkar 2005-ci ildə Azərbaycan Respublikasının “Əməkdar incəsənət xadimi”, 2018-ci ildə “Xalq artisti” fəxri adlarına layiq görülüb.
Təbrik edirik bəstəkarı!
Bu gün həm də Laçının işğaldan azad edildiyi gündür. Bu barədə ayrıca yazı təqdim edəcəyəm.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(01.12.2023)
Gəl məni tapmağa gedək - SEVGİ MƏKTUBLARINDAN
Ülviyyə Əbülfəzqızı, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Eyni kitabı oxumuruq, amma eyni duyğularla oxuyuruq. Məsafələri yox edən ülvi duyğularla. Bu məsafəni ölçmək üçün uzunluq vahidi işə yaramaz ki... Sən özünlə özün arasında məsafəni ölçə bilərsənmi? Amma ruhum cismimi qoyub ruhuna yoldaş olub. Qəlb özünə yaxın qəlbi tapar deyimini təsdiq edib. Səni tapandan özümü itirdim söyləyə bilərəm. İndi səndən bir xahişim var: Gəl birlikdə Məni tapmağa gedək.
Əgər birinci sən tapsan, sualın belə olsun: “Tapdığın o qədər dəyərlidir ki, özündən qaçaq düşmüsən?"
Mənə də maraqlıdır, "o" nə cavab verəcək. Əslində həm sadə, həm də dili lal edən bir sualdır. Ona görə sadə sualdır ki, cavabı :"o var, mən isə yox" olacaq. Ona görə susqunluq yaradır ki, böyük bir sevgini hansı bir cümləyə sığdırmaq olar ki? Axı o sevginin gücünü təsvir edəcək bir cümlə bilmirəm. Bəlkə, Sən bilirsən, amma mən bilmirəm. Bəlkə də," mənim nəyimi sevdin"- soruşacaqsan. Heç bu suala da cavab tapa bilməyəcəyəm. Amma bu zaman qəlbin ritmlərində belə melodiya səslənəcək:
Mən döyünürəmsə, səbəbidir yar,
Qəlb qəlbə bağlansa, hissləri duyar.
Görünməz körpülər tez qovuşdurar,
Mənim varlığımda o yarım da var.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(30.11.2023)
Yaşamaq gözəldir...
Elman Eldaroğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Dürüstlük onun üçün çox vacib bir məsələdir. Heç vaxt heç kimi aldatmır və aldanmağı da sevmir. Məcaranı, dinamikliyi xoşlayır. Nikbinliyi, məzmunlu mülahizələri ilə son dərəcə cazibədar görünür. Emosional cəhətdən tərbiyəli, ahəngdardır və geniş düşünməyi bacarır. Məhdudiyyətlərin, eləcə də qaydaların şərti olduğunu yaxşı anlayır. Bununla bərabər, düşüncələrinə çox bağlıdır.
Bəzən onu başa düşmək çətin olur, müzakirələrdə əks arqumentlərilə həmsöhbətlərini heyran edə bilir. Onu tanıyan hər kəs ilk olaraq insanlığına, ziyalılığına böyük hörmətlə yanaşır. Bəzən uşaq saflığı ilə səmimi, təmkinli, təvazökar olur.
Bir sözlə, əməli, ideyası, əsərləri ilə fərqlənən, başqalarına örnək olan, yüksək mənəvi dəyərlərə, əxlaqi keyfiyyətlərə malik bir ziyalıdır...
Deyir ki:- “İnsanın ən böyük qüdrəti, möcüzəsi sözlə yaratdıqlarıdır.”
Söhbət Abid Həmid oğlu Tahirlidən gedir. O, 1955-ci il noyabrın 30-da Qəbələ rayonunun Nohurqışlaq kəndində anadan olub. 1975-1980-ci illərdə ADU-nun jurnalistika fakültəsində ali təhsilə yiyələnib. 1982-1987-ci illərdə Xarici Ölkələrlə Dostluq və Mədəni Əlaqələr Cəmiyyətinin xaricdəki həmvətənlər üçün nəşr etdiyi “Vətənin səsi” adlı qəzetdə müxbir işləyib. 1988-ci ildən Xaricdə Yaşayan Həmvətənlərlə Mədəni Əlaqələr Cəmiyyəti – “Vətən” Cəmiyyəti yaranandan onun orqanı “Odlar yurdu” qəzetində əvvəlcə müxbir, sonra böyük müxbir, məsul katib, redaktor müavini vəzifələrində çalışıb.
1992-1993-cü illərdə “Vətən” Cəmiyyəti Avropa və Amerika ölkələri şöbəsinin müdiri vəzifəsini icra edib. 1993-cü ildən Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetində çalışır, humanitar və sosial problemlər şöbəsinin baş məsləhətçisi, Dövlət qulluğunun baş müşaviridir. 2015-ci ildə "Dövlət qulluğunda fərqlənməyə görə" medalı ilə təltif olunub.
1997-ci ildə MEA-nın Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunda “Ceyhun Hacıbəylinin həyat və yaradıcılığı- mühacirətəqədərki dövr)” mövzusunda namizədlik, 2006-cı ildə isə Bakı Dövlət Universitetində “Azərbaycan mühacirət mətbuatında publisistika (1921-1991-ci illər)” mövzusunda doktorluq dissertasiyalarını müdafiə edib, flologiya elmləri doktorudur. O, çoxcildlik “Milli Azərbaycan Ensiklopediyası”nın məsləhətçilərindən, 2 cildlik “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası”nın həmmüəlliflərindən biridir...
Yaradıcılığa orta məktəbdən başlayıb. IX sinifdə yazdığı “Sinoptiklər” hekayəsi ilə respublika yaradıcılıq müsabiqəsinin qalibi olub. 1975-cı ildən isə dövri mətbuatda çap olunur. “Sözlə yarananlar, sözü yaşadanlar”, “İlyas Əfəndiyevin publisistikası”, “Azərbaycan mühacirət mətbuatı” (I hissə), “Azərbaycan mühacirət mətbuatı” (II hissə), “Deyilən söz yadigardır”, “Azərbaycan mühacirət mətbuatında publisistika (1921-1991)”, “İdrak işığında”, “Bütün türklərin tərcümanı”, “Məktəb: tariximiz, taleyimiz”, “Qaspıralı Dünyası, Qaspıralı Dühası” və daha neçə-neçə dəyərli, sanballı əsərlərin müəllifidir. Xoşbəxtlikdən, bu əsərlərin bəziləri xarici oxucuların da diqqətini cəlb edib. Məsələn, 2005-ci ilin dekabrında Abid Tahirliyə Almaniyanın Halle şəhərindəki məşhur Martin Lüter Universitetindən bildiriş gəlib ki, onun beş kitabı- “Azərbaycan mühacirəti”, “Sözlə yarananlar, sözü yaşadanlar”, “Azərbaycan mühacirət mətbuatı (1-ci və 2-ci hissələr)”, “Azərbaycan mühacirət mətbuatında publisistika” universitetin kitabxanasının kataloquna salınıb...
...İnsanlarla münasibətdə sərbəst və səmimidir. Azadlığını son dərəcə sevir və bu sevgiyə əbədi sadiq qalacağına inanır. Ağıllı insanların yanında olmağı çox xoşlayır. Onunla dostluq etmək bir başqa aləmdir. Baş verən hadisələrə fərqli bir şəkildə baxmağı ondan öyrənə bilərsiniz və onunla dostluğunuz sizə ilham verəcək, həyatınıza rəng qatacaq...
Haqqında yazılan məqalələrin birində deyilir ki: “Abid- ibadət edən deməkdir. Abid Tahirli qələmi, sözü ilə ömrünü vətəninə, xalqına ibadətlə keçirib...”
Noyabrın 30-u - yəni bu gün Abid müəllimin 68 yaşı tamam olur. Bu münasibətlə onu təbrik edir, möhkəm can sağlığı, firəvan həyat və yaradıcılıq uğurları arzulayıram.
Çox yaşayın, yaşamaq gözəldir...
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(30.11.2023)
Aydınlan
Uraqan Abdullayev, “Ədəbiyyat və incəsənət”
51 yaş üçün
Bəlkə də, külə dönməyin tam vaxtıdır. Bir simurq misali yenidən doğulmağın tam vaxtıdır. Yaş artıq öz sözünü deyir. Sən yeniliklərə açıq ola bilməyərək öz dövrünün gözəlliklərini sevməyə öyrəşmisən. Sən nostalgiyanı sevməyi öyrənmisən. Çünki sizlər "bizim vaxtımızda belə deyildi.", "Biz böyüklərimizdən belə görməmişik" deyərək gələn günlərinizi ötən günlərinizə qurban vermək istəyirsiniz.
Uşaqkən tez böyümək arzusunda olan bizlər, yaşlı vaxtımızda da "kaş uşaq olaydım" deməyə başlayırıq.
Mən o yaşlı nəsli sevirəm ki, onlar beyinlərinə güncəllənmə verməyi bacarırlar, qınamırlar, gənclərdə günah axtarmırlar. Mən o yaşlı nəsli sevirəm ki, bir zamanlar gənclikdə buraxılan səhvləri zamanında özlərinin də buraxdıqlarını anlayırlar.
Yaşlılar özləri də uşaq olmaq istədikləri üçün nəvə sahibi olmaq istəyirlər. Çünki yalnızbaşına oyuncaqla oynasalar onlara güləcəklər, lakin bir uşaqla oynasalar "uşağın başını qatmaq üçün oyun oynayırdım" deyərək özlərini inandıra biləcəklər.
“Balaca şəhzadə" kitabında da deyildiyi kimi, "Axı bütün böyüklər nə vaxtsa uşaq olublar, lakin çox təəssüf ki, onların yalnız çox az hissəsi bunu xatırlayır."
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(30.11.2023)
Azərbaycan filmi “Moskva premyerası”nda mükafat alıb
Noyabrın 24-29-da Rusiya paytaxtında postsovet ölkələrinin iştirakı ilə V Beynəlxalq “Moskva premyerası” kinofestivalı keçirilib.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı AzərTAC-a istinadən xəbər verir ki, festivalın proqramına azərbaycanlı rejissorlar Asif Rüstəmovun “Mərmər soyuğu” filmi də daxil edilib.
Film “Ən yaxşı kişi rolu”na görə və Qran-Pri mükafatlarına layiq görülüb. Ekran əsəri, eyni zamanda, “Qızıl kirpi” - kino tənqidçilərinin baş mükafatını qazanıb.
“Mərmər soyuğu” filmi “Azərbaycanfilm” kinostudiyası, İctimai Televiziya (İTV), Bakı Media Mərkəzi və Fransanın “Arizona Films” şirkətinin birgə layihəsidir.
Filmin baş prodüseri Arzu Əliyeva, ssenari müəllifləri Asif Rüstəmov və Rulof Jan Minnebo (Hollandiya), quruluşçu rəssamları Oqtay Namazov və Adil Abbasov, quruluşçu rəssamı Rafiq Nəsirov, prodüseri Fariz Əhmədov, Orman Əliyev və Guillaume de Seil, kreativ prodüseri İradə Bağırzadədir.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(30.11.2023)
Pyes müsabiqəsi qaliblərinə mükafatlar təqdim olunub
Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən elan edilmiş pyes müsabiqəsinin qalibləri mükafatlandırılıb.
Bu barədə “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Mədəniyyət Nazirliyinə istinadən məlumat verir.
Müsabiqəyə 21 iştirakçı müraciət edib. Müsabiqəyə göndərilən əsərlər münsiflər heyəti tərəfindən dəyərləndirilib, təqdim edilən pyeslərin arasından Ülviyyə Heydərova “Torpaqlar” pyesi ilə birinci yerə, Niyaz Qasımov “Pənahəli xan” pyesi ilə həvəsləndirici mükafata layiq görülüb.
Müsabiqənin münsiflər heyəti Əməkdar incəsənət xadimi, Azərbaycan Dövlət Akademik Milli Dram Teatrının bədii rəhbəri Mehriban Ələkbərzadə, Əməkdar incəsənət xadimi, yazıçı, ssenarist və dramaturq Əli Əmirli, teatr və kino tənqidçisi Aliyə Dadaşova və AMEA-nın Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunun Uşaq ədəbiyyatı şöbəsinin müdiri Elnarə Akimovadan ibarət olub.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(30.11.2023)
Ukrayna Yazıçılar Birliyindən Çingiz Abdullayevə dəstək gəldi
Leyla Səfərova, “Ədəbiyyat və incəsənət”
28 noyabr 2023 tarixində Azərbaycanın seçilən yazıçısı Çingiz Abdullayevə Ukrayna Yazıçılar İttifaqının sədri Mixail Sidorjevskidən məktub gəlmişdir. Məktubda əcnəbi yazıçı Azərbaycanın müasir yazıçısının qələmiylə bağlı şərhini bildirmiş, eyni zamanda ona dəstək olduğunu qeyd etmişdir.
Çox təəssüf ki, Azərbaycanda Çingiz Abdullayevə qarşı başlamış qarayaxma kampaniyası barədə artıq sərhəddən o yanda da məlumatlıdırlar.
Mixail Sidorjevski Azərbaycanın qonaqpərvərliyi, mehribanlığından nə qədər razı olduğunu bildirsə də, eyni zamanda öz mədəniyyətçisi, öz ədəbiyyatçısına qarşı olan sərt tənqidlərlə razılaşmadığını söyləyir. Mixail Sidorjevski yazır:
"Son vaxtlar ətrafınızda yaranmış çox narahatedici bir vəziyyəti müşahidə etmişəm. Media işçilərinin düzgün olmayan davranışı, sosial şəbəkələrdə işinizlə bağlı mübahisələr kifayət qədər gülünc görünür, çünki bütün dünya əsərlərinizi sözün əsl mənasında oxuyur.
Ukraynanın böyük dostu, böyük hərflə yazılmış bir insan, Azərbaycan ziyalılarının nümayəndəsi, yüksək səviyyəli peşəkar, şəxsi portretinizi saysız-hesabsız sadalamaq olar.
Fəaliyyətinizi tam dəstəklədiyimə inandırıram və narazı olanları təmkinli olmağa çağırıram."
Əcnəbi yazıçıya qatılır, xalqımızın öz istedadına sahib çıxmamasından, əksinə, onu geriyə çəkmə çabasından olduqca narazı vəziyyətdəyik.
Çingiz Abdullayev- həm Azərbaycanda, həm də bir çox xarici mədəniyyətdə ad salmış sevilən yazıçıdır. Kitablarının nəşrlərinin artması, fərqli dillərə tərcümə olunması sadəcə bir uğurdur! Bəs nə üçün xalqımız bir Agata Christie, bir Dostoyevskinin də Azərbaycandan çıxmasını istəmir? Tənqid hər bir sənətin mütləq şərtidir, lakin tənqidin də öz etikası, öz şərtləri vardır. Təklifim budur ki, yazıçılarımıza, tək qələm sahiblərinə yox, hər bir sahədə dövlət bayrağımızı əlində irəli daşıyanlara hörmətlə yanaşmağı, uğurlarına sevinməyi öyrənək, öyrədək. Bu xalq, bu dövlət onların adıyla daha da yüksələ bilər. Özümüzü tənqid etməyi öyrənək. Çünki özünü tənqid edən hər bir şəxsiyyət başqasını tənqid edərkən daha diqqətli olacaqdır.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(30.11.2023)
Qəşəmə bir dənə qələm - ESSE
Qəşəm Nəcəfzadə yazır
Hər gecə evə gələndə qapıda problemlərimlə basa-basa gəlirəm. Düzəlməyən işlərimi alnımla kənara itələyib içəri girirəm. Alnım ağrıyır. Əlimdə “Ədəbiyyat qəzeti”, həyətdə yoldaşıma verirəm, keçirəm içəri.
Özümlə köntöy bir misra gətirmişəm. Hə, qələm lazımdır. Hanı qələm? Ağzım açılan kimi qızım qaçır evciyinə. Qələmi dirək qoyubmuş evciyinə. Gətirir qələmi. Yoldaşım mızıldanır: Üç uşaq, bir də sən, cəmi bir qələminiz var, özünə bir qələm al.
– İndiki qələmlər bərəkətsizdir. Vərəqin bu başından girməmiş, o başında qurtarır-deyirəm.
Yoldaşım susur...
Yazıçılar Birliyindən gətirmişəm bu misranı. Yonmalıyam. Üzümün qırışından qorxur qızım. Misranı yonduqca üzümün qırışı azalır. Qanım qaradır. Qızım bilir məni nə ilə sevindirmək olar.
– Ata, Anar müəllim televiziyada danışırdı.
Uşaqların xətri xoş olsun deyə, bu gün bir yerdəydik –deyirəm.
5-ci sinifdə oxuyan oğlum “Ədəbiyyat qəzeti”ni vərəqləyir.
– Ata, yenə şeirlərini verməyiblər.
– Vermədilər, oğlum.
Yoldaşım pərtliyi aradan qaldırmaq istəyir:
– Bayaq prezident Zəlimxan Yaqub haqqında danışırdı.
Yoldaşım bunu təsadüfən demir...
Misranı yonduqca üz qırışlarım azalır. Elə bil üzümün qırışlarını yonuram.
Qələmi yerə qoyan kimi qızım götürür, aparır evciyinə, deyir, qonaqlarım var. Qələmi bu dəfə çıraq eləyir qızım.
Yoldaşım səhərki bazarlıq üçün siyahı tutmaq istəyir. Qələm axtarır. Qızımın evciyi yenə uçur.
10 kilo kartof (Gədəbəy)
4 kilo ət (mal)
3 kilo düyü (tamaşa)
2 kilo qənd (kəllə)
2 kilo kələm (dolmalıq)
20 dənə yumurta (kənd)
2 dənə diş pastası (siqnal)
Turalın boğazına dərman (Lüqol)
Qızım siyahıya kukla yazdırmaq istəyir, oğlum tapança. Asılı qalıblar qələmdən. Sözləri keçmir. Pis oluram.
Bilirəm ki, yazmayacaq. Qayda belədir. Kim nəyi çox istəyirsə, onu yazmırlar, vermirlər.
Özüm yadıma düşürəm. Mənim də adımı beləcə siyahıya yazmadılar. Bir dəfə yazmışdılar, sonra pozdular. Yenə üzüm qırışır. Aha, yonmaq lazımdır.
Qələmi mənə ver – deyirəm.
Qızım deyir:
– Növbə mənimdi. İndi qələmim “Bəbə” olacaq.
Elə bu an yoldaşım siyahıya əlavə edir: “Qəşəmə bir dənə qələm”.
Adımı ilk dəfə siyahıya yazırlar. Sevinirəm. Üzümün qırışı quruyur. Deyirəm, ilahi, insanı xoşbəxt eləmək nə qədər asanmış.
Arada qızım qələmi oğurlayır, aparıb qoyur evciyinə. Elə tənhayam ki, onun evciyinə girib yatmaq istəyirəm.
Bəlkə də onun evciyinin yanında hər şey mənasızdı.
Oğlum deyir:
– Ata, indi şeirlərin qəzetdə çıxmayacaq?
– Yox...
Oğlumun o məchul kədərini heç vaxt unutmuram.
Qızım deyir:
– Ata, şeirin çıxanda mənə kukla al.
Kiçik oğlum:
– Ata, şeirin çıxanda mənə ayaqqabı al.
– Ata, prezidentlə görüşəndə denən bizə ev versin.
Sonra oğlum qardaşına deyir:
– Qabaqlar Zəlimxan Yaqub da ata kimi kasıb imiş.
– Fikrət Qocanın da şeirlərini qabaq qəzetlər gec çap edirlərmiş…
– Qabaq Nəriman Həsənzadə də televiziyaya az çıxırmış…
– Musa Yaqub da ata kimi kirayədə qalırmiş.
Üzüm qırışlanır. Alnımla nəyisə irəli basıb aparıram. Yol aşıram. Mənə qələm verin, alnımın qırışlarını yonmaq istəyirəm.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(30.11.2023)
Tıxaclar axırımıza çıxmadımı, çıxdı
Sərtyel, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Bu dəfə bölməmdə şair Yusif Nəğməkarın “Tıxac” adlanan şeirini təqdim edəcəyəm.
Tıxaclar hamımızı bezdirib. Əlacı nədədir? Heç kəs bilmir. Bəs şair özü necə?
O, tıxacın bir neçə növünü sadalayır və bizi öz incə yumoru ilə agah edir ki, tıxac dedikdə yalnız ənənəvi avtomobil tıxacları nəzərdə tutulmur.
Tığ-tığ tıxanırıq tıxaclara biz,
Tıxaclar tığlanır dözmümüzə də.
Quruyub dönürük qaxaclara biz,
Oxşaya bilmirik özümüzə də...
Yol üstdə fırlanır yumru qəzəblər,
Əyləcdə dartılır əsəblərimiz.
Dilsiz təkərlərdir susmuş əzablar,
Taptanan qadağa-sədd səhvlərimiz...
Bu tünlük, basırıq-can yaxacları,
Nizamı pozulan hər şey sıxıcı...
Müşkülə düşübdür yol tıxacları,
Ondan da betərdir səbr tıxacı.
Tıxacdan bəlalar doğulmaqdadır,
Doğranır tıxacda doğruluqla düz...
Tərif tıxacında boğulmaqdadır
"Feyzbuk" səhfəmiz hey gecə-gündüz...
Çöllərdə özünə iş etməməkçün
İlxıçı yol açır ulaqlarına...
Qoruqçu həşirin eşitməməkçün
Pambıq da tıxayır qulaqlarına...
Tıxacın qurbanı olub sürətlər;
Ləngiyir yollarda "Ambulans"ımıź.
Donub öz yerində qəfil surətlər...
Üzümüz nuruna varmı şansımız?!.
Kim kimdən yapışıb, kimi buyura...
Əllərin tıxacı ətəklər üstə...
Tıxaclar uzanıb boy-boy bayıra,
Arı tıxacıdır pətəklər üstə...
Varlığın, darlığın çoxdur sirləri...
Məzar izdihamlı qəbiristanlıqda...
Basıb bir-birini qəbir yerləri,
Ölü sıxlığıdır diristanlıqda...
Fikir metrosunda sıxlıqdan betər
Bankomat növbəsi, bazar tünlüyü...
Qaxıl evdə otur, başabaş yetər
Bayramlı bayırda güzar tünlüyü...
Alaq, ya almayaq vecə, bilmirəm;
Ötəkmi gözlərin tox, aclarından?!
Yolu necə açaq, necə, bilmirəm
Yalaqla yalanın tıxaclarından?!.
Amerika kəşfi- super hegemon,
Avropa deyilən konfort acıdır...
Sıx-sıx tərəfkeşlik-yaramaz OMON
Qərbin boğazında Hay tıxacıdır!..
Keçib ört-basdırdan-ərşə küfr də;
Xəstəlik tıxacı, azar tıxacı...
Qəzetdə, jurnalda, eyzən efirdə
Müğənni tıxacı, yazar tıxacı...
Söz aç çıxarından, öt çıxacından;
Yerlər alış-veriş, bazardı Göylər...
Gün-gün artan "ulduz", "ay" tıxacından
Daha Yerdən betər bezardı Göylər...
Seyrək seyrimizə sərək Səmanı,
Yerimiz, Göyümüz Allah amanı!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(30.11.2023)
