Super User
Günün fotosu: Ukrayna torpaqları azad olunmaqdadır
Günün fotosu: Ukrayna torpaqları azad olunmaqdadır
Ukrayna ölkənin şərqində torpaqlarını azad etməkdədir. Artıq 2000 kv km ərazi düşməndən geri alınıb.
Foto: Euronews
Onu ən çox çörək verdiyi naxələflər yaraladılar – Araz Zeynalovsuz 40 gün
Aida Eyvazlı yazır
40 gündür aramızda olmayan həqiqətən də böyük journalist Araz Zeynalovdan bu müsahibəni 1999-cu ilin yanvar ayının ortalarında “168 saat”qəzeti üçün almışdım. İndi həmin müsahibəni kiçik redaktə ilə yenidən yazıram. Onunla söhbətimi, həmin illərdə dəbdə olan “Mister-X” qəzeti də vermişdi. Çünki çoxları üçün Araz Zeynalov həmin illərin “Mister X” serialının qəhrəmanı qədər sirli, müəmmalı şəxsiyyət idi.
Sizə təqdim etdiyim bu müsahibə bir növ blitz-müsahibədir. Lakin burada jurnalistikada xüsusi məktəb yaradan Araz Zeynalovun xarakterini açan maraqlı çalarlar var.
“Yazı-pozu adamı” rubrikamızın bugünkü qonağı “Panorama” qəzetinin baş redaktoru Araz Zeynalovdur. Baş redaktoru olduğu qəzetində işlədiyim hazırcavab Araz Zeynalovla müsahibə almağa hazırlaşarkən, çaşmamaq üçün suallarımı da əvvəlcədən hazırlamışam. Əslində, kollektivdə başımızın üstündə baş redaktorun xofu da yoxdur. Azad, müstəqil bir mühitdə işləyirik. “Panorama” qəzetini Araz Zeynalov öz qayğısı ilə bizim evimizə çevirib.
“Araz Zeynalov kimdir?” sualıma müsahibim belə cavab verdi ki, “Araz Zeynalov - Hidayət Zeynalovun oğludur”.
-Bəs sonra?
-Sadə bir azərbaycanlı balası, dostlarını, elini-obasını sevən bir insan, hər an, hər zaman tapdaq altında qalan torpaqlarımızın qayıtmasını gözləyən vətəndaş.
- Ata-anası jurnalist olan Araz Zeynalov niyə ailə dinastiyasını davam etdirməli oldu ?
- Ağlım söz kəsəndən evimizdə jurnalistləri görmüşəm. Atam və anam “Kommunist” qəzetində işləyiblər. Təbii ki, onların əhatəsində əsasən jurnalistlər olublar. Onların söhbətləri, evimizdəki qəzet çoxluğu istər-istəməz məndə jurnalist dünyasına maraq oyatdı. Azərbaycan Dövlət Universitetini bitirdikdən sonra, hər bir gəncin arzuladığı “Azərbaycan gəncləri”qəzetində fəaliyyətə başladım. Yaşlı nəsillə gənc nəslin sintez təşkil etdiyi bu qəzetdə çox şey öyrəndim. Bu gün “Panorama” qəzetində işlədiyimə görə, yenə də “Azərbaycan gəncləri” qəzetinə minnətdaram. Bu qəzet mənim üçün həmişə birinci qəzet olaraq qalır.
-“Panorama” qəzeti bir mahnının sözlərində deyildiyi kimi, “Biz mehriban ailəyik” fikrini tamamlayırmı?
- “Panorama” qəzeti sözün əsil mənasında mənim üçün ikinci ailədir. Çox şadam ki, bizim uşaqlar ailə kodeksinə can-başla riayət edirlər.
-Bəs “Panorama” qəzeti haqqında “dağılır”, “bağlanır” kimi söz-söhbətlər nədən yaranır? Yoxsa ki, “Od olmasa, tüstü çıxmaz” məsələsidir?
- Bu yəqin ki, bizi gözü götürməyənlərin yaratdıqları söz-söhbətlərdir. “Panorama” qəzeti yarandığı üç il müddətində respublikanın oxunaqlı, aparıcı və tanınan qəzetləri səviyyəsinə qalxıb. Əgər qəzetdən kimsə gedirsə, iş yerini dəyişirsə, bu, belə boş söz-söhbətlərin yaranmasına əsas vermir. Fəaliyyətə başladığı gündən qəzetə gələnlər də olub, gedənlər də olub. Bu da təbii prosesdir.
- Bilirəm ki, Araz dostlarını çox sevir. Onun üçün dost anlayışı nədir?
- Mənim üçün dost gecə saat 3-də çağırışıma gələn adamdır. Mən belə dostluğu qəbul edirəm. Şərəfinə badələr qaldırılan, sağlıqlar deyilən dostların çoxu elə həmin məclislərdə qalır. Dostu darıxmaq xatirinə deyil, qəlbində boşluq olanda, çətin günlərdə ürəyini boşaltmaq, kömək ummaq üçün axtarırsan. Dostluq gərək ürəkdən, qəlbdən gəlsin. Özünü dost göstərmək üçün çalışmaq lazım deyil. O, münasibətlər zəminində, sınaqlarda yaranır.
-Dostun qadın və ya kişi olmasının fərqi varmı?
-Yəni qadından kişiyə dost olar? Qadından yoldaş ola bilər, vəssalam!
-Səncə, qadın necə olmalıdır?
-Qadın?... İlk növbədə bizi dünyaya gətirən qadınlardır. Qadın anadır, bacıdır, gizli dünyadır.
- Bəs sevgi, məhəbbət?
- Sevgi insanı özündən alan duyğudur, sevgi ürək döyüntüsüdür, həyəcandır. Bu hissləri ürəyindən keçirən adamlar xoşbəxtdirlər.
-Oxuduğun məhəbbət əsərlərində özünü hansı qəhrəmana bənzətmisən?
- Çox sevgi əsərləri oxumuşam. Hər birində özünəməxsus sevən kişi obrazı ilə rastlaşmışam. Lakin bəzən həyatda üzləşdiyin epizod əsərdəkilərindən də yaddaqalan olur. Mənim yaxın dostum var. Eyni sinifdə oxumuşuq. (Əslində həmin yaxın dost deyəndə özünü nəzərdə tuturdu. Mənə demişdi ki, bunu yazsan belə yazarsan. A.E.) Yadımdadır. Bir dəfə o sevgilisi ilə görüşə gedirdi. Fikirləşib ki, görüşə hansı hədiyyə ilə getsin? Fransız ətri, bir dəstə gül aparmaq fikrindən vaz keçib. Dostları ilə Bakıdakı Nəbatət bağına gəlib. Gizlicə hasarı aşaraq çarhovuza yaxınlaşıb. Suya girib çarhovuzun ortasında süzən “Nilufər” gülünü (Nilufər gülü axarı olmayan göllərdə, çarhovuzlarda bitir) qopararaq, görüşə yollanıb. Mən sevən cavanlara arzu edərdim ki, sevdiklərinə qiymətli hədiyyədənsə, unudulmaz anlar bəxş etsinlər.
Arazın bu maraqlı əhvalatı danışdığından sonra xeyli gülürük. Və mən sual verməyi unuduram. Arada pauza yaranır. Araz özü gülə-gülə deyir: “Hə, sualları ver, nə oldu?”.
-Araz, danışdığln əhvalatdan sonra, suallarımı unutdum ...
-Nilufər gülü səni çaşdırdı deyəsən,-deyib, zarafatından qalmır.
-Daha nəyi sevir Araz?
-Həyatı sevir. Həyatdan zövq almağı sevir. Dünyaya standart pəncərələrdən baxmır.
-Araz, “Panorama” kollektivi üçün keçirdiyin məclislərdə daha çox lirik mahnılar sifariş verirsən. Ən çox da “Ö gözlər kimi...” mahnısını... Fikir vermişəm, yeni mahnılara sənin də meylin yoxdur. Bu yaxışıdır, ya pis?
-Adətən deyirlər , insan sabahla yaşamalıdır. Mən bununla razılaşmıram. Nədənsə məndə nostalji hissi güclüdür. Odur ki, keçmiş mahnıları dinləməkdən zövq alıram, bir növ cavanlaşıram.
- Belə də deyirlər ki, yaman dalaşqan olmusan. Hətta milis məntəqəsində də saxlanıldığın olub.
- Uşaqlıqda çox dalaşqan olmuşam. Dağlı məhəlləsindəki 225 nömrəli məktəbdə oxumuşam. Sinfimizdə lider idim. Həmisə kimləsə dalaşırdım. Hətta neçə dəfə milisə də düşmüşəm. Heç unutmaram, bir dəfə, daha doğrusunu desəm, 13 il bundan əvvəl dənizkənarı parkda indiki tanınmış jurnalist dostlarımla gəzməyə çıxmışdıq. Gecə saat 12 idi. Bir milisoner bizdən soruşdu ki, gecə vaxtı niyə gəzişirsiniz, 25 manat pul verin, sizinlə işim olmasın. Mən də onu “prikola” tutdum. Sözümüz çəp gəldi. Gücü fitə çatdı. Iki milis maşını gəldi və bizi indiki Səbail rayon Polis İdarəsinə apardılar. Bir az saxlandıqdan sonra prokuror gəldi. Dindirilmə zamanı səlist cavablarımız onu qane etdi. Bizi buraxdılar.
-“Panorama” qəzeti ilə bağlı hansı maraqlı hadisəni söyləyə bilərsən?
- Birinci gün redaktor kimi işə çıxmışdım. Yaman həyəcanlı idim. Tez-tez zənglər olurdu. Növbəti dəfə telefonun dəstəyini qaldıranda soruşdular ki, “Gəmi gedəcək?”. Mən də məsul katibə zəng vurub soruşdum: “Gəmi gedəcək?”. Katiblikdə işləyənlər də başladılar qovluqların içərisindən gəmi haqqında yazıları axtarmağa. Yazı tapılmadığından, telefonun o başında məndən cavab gözləyən vətəndaşa dedim ki, gəmi getməyəcək. Sonra soruşdu ki, “Bəs Krasnovodska necə gedək?”.
Nəhayət, məlum oldu ki, kabinetimdəki telefon nömrəsi bir neçə gün bundan əvvələ kimi dəniz limanına məxsus imiş. Sonradan nömrə bizə verilib. Belə maraqlı əhvalatlar çoxdur. Daha sualın yoxdur ki?
- Suallarım çoxdur... Lakin bilirəm ki, qəzetin materialların oxumalısan... Bu qədər işin içərisində mənə vaxt ayırdığına görə çox sağ ol”.
***
P.S. Çox dəyərli, yeri hər zaman aramızda görünən Araz Zeynalovdan aldığım bu müsahibəni 1999-cu illərin qayda və meyarı ilə ölçsəniz, deməyəcəksiniz ki, zəif müsahibədir. Təbii ki, ömrümüzün bu yaşında əziz dostumuz müsahibə verməyə razı olsaydı, daha bitkin, daha dərin söhbətlər edəcəkdik. Araz Zeynalovla bəzən illərlə görüşmürdük. Ancaq hər zaman telefon zəngimiz olurdu. Araz narahat idi. Bütün yaxın dostları üçün, işsiz qalan “Panorama”çılar üçün. İşsiz olduğum üçün hər yerdən mənim üçün uyğun iş soraqlayırdı. Və bütün söhbətlərimizin sonunda təəssüf və ümüdlə sağollaşırdıq. O təəssüfün içərisində Araz Zeynalovun özünün “Panorama” qəzeti bağlanandan sonra 10 il işsiz qalmağı da var idi... Araz Zeynalovun ürəyinə həmin illər çox kədərli naxışlar vurdu. O kədər naxışlarının buraxdığı izlər Arazı aramızdan tez apardı... O izlərin içərisində çörək verdiyi, iş verdiyi, qurduğu məclislərində süfrəsinin başında əyləşən o qədər unudanlar var idi ki...
Araz Zeynalov özünün dediyi ki, nostalji ilə yaşayan insan idi. O nostaljilər də mərd Arazı, dosta dəyər verən Arazın ürəyini yaraladı, onu bizdən ayırdı...
Əziz dostum, dar və ağır günlərimdə “Qara günün ömrü az olar” –deyən qardaşım, heyif səndən. Araz kimi oğul, dost hər zaman doğulmur... Onun dəyərini bilən dostlarımız əslində çox xoşbəxtdirlər, çünki nə vaxtsa Araz kimi bir insanı görmüşdülər...
Eh... Araz, Araz. Xan Araz,
Sultan Araz, Xan Araz...
Məktəbli qızla evləndi, xanımına görə onu hədələdilər - Habil Əliyev ölüm anında ağlaya-ağlaya nəyi etiraf etdi?
“Ədəbiyyat və incəsənət” Kulis.az-a istinadən böyük kamança ustası, Xalq artisti Habil Əliyev haqqında 10 maraqlı faktı təqdim edir.
1. Habil Əliyevin virtuoz çalğısını musiqi biliciləri dahi Paqanininin ifaçılığı ilə müqayisə edirlər.
2. Xanəndə Yaqub Məmmədovla uşaqlıq dostu olublar. Müharibədən sonrakı aclıq illərində qapı-qapı düşüb konsert verir, pul yığıb ailələrini dolandırırmışlar. Camaat danışırmış ki, iki qaraçı uşağı var, yaman qəşəng çalıb oxuyurlar.
3. Qardaşı Qabillə tar kursuna gedirlər, Qabil tarda istedadsız olur, heç nə çala bilmir, notu hiss eləmir. Habil isə hər şeyi dəqiqliklə öyrənir. Bir gün atası onları yoxlayır. Qardaşı tarı sinəsinə basıb səhv, ağlına gələni çalır, amma uzun-uzadı çalır, Habil isə öyrəndiyi bir-iki notu ifa edir. Bunu görən atası Habilin boynunun ardından bir şapalaq vurub deyir: "Səndən bir şey çıxmaz, gör qardaşın necə gözəl çalır?!"
4. Günlərin birində Habil Əliyev Qəbələnin Qəmərban kəndinə toya gedir. Toyda gələcək həyat yoldaşı Şərqiyyə xanımla tanış olur. Şərqiyyə xanım o vaxtı 9-cu sinifdə oxuyurmuş. Onlar 1954-cü ilin avqust ayında ailə qururlar. Çoxları Habili məktəb şagirdi ilə ailə qurduğu üçün hədələyir. Bu evlilikdən onların dörd övladı olur.
5. Bir gün Habilə deyirlər, get kaman ustası Nefton Qriqoryanın yanına, o, sənə kamançada axtardığın səsi tapmaqda kömək edəcək. Nefton Qriqoryan Habili başa düşür, ancaq ona kömək etmir. Habil hərləyib-fırlayıb bir gün onu içirdir. Nefton deyir ki, kamançanın çanağına içəridən xrustal qırıqları yapışdırsan, sən deyən səsi verər. Ancaq o dövrdə xrustal qab tapmaq müşkül məsələ idi. Xəbər Əlibaba Məmmədova çatır. O, evə gəlib həyat yoldaşının cehizlik qabını qəsdən salıb sındırır, sonra isə şüşə qırıqlarını yığıb Habilə verir. Üstündən bir müddət keçəndən sonra küçədə təsadüfən rastlaşırlar. Habil kamançanın futlyarını çıxarıb kəmanəni necə çəkirsə, Əlibaba Məmmədov dəhşətə gəlir.
6. İranda qastrol səfərində olanda konsert vaxtı Habil kamançanı necə ifa edirsə, İran muğamının Tanrısı hesab olunan Şajaryan Habi
7. Çox qısqanc kişi olub. Ölən gününə qədər həyat yoldaşını hamıya qısqanıb. Hətta ömrünün son günlərində, ən ağır vaxtlarında belə bu xasiyyətinə görə evinə Babək Niftəliyev və Ehtiram Hüseynovdan başqa heç bir musiqiçi gəlməyib.
8. Ömrünün son günlərində səsi batır, çətin danışır. Bir gün televizorda hansısa kanalda onun yaradıcılıq gecəsi keçirilir. Öz ifasında "Zabul segah"ı verirlər. Habil Əliyev öz çalğısına baxır və gözündən yaş axır. Daha sonra həyat yoldaşına tərəf çevrilib pıçıltıyla deyir: "Şərqiyyə, belə çalğı bir də heç vaxt olmayacaq".
9. Ermənilər Habilin kamançada tapdığı səsi itirdirlər. O, müsahibələrinin birində bu haqda deyir: "Mənim kamançama erməni ustaları xəyanət elədi. Birinə etibar elədim, kamanı verdim ki, üzünün dərisini dəyişdirib gətirsin. İçini açıb, çanağını yonmuşdu. Soruşanda dedilər, səsi yaxşı çıxsın deyə belə eləmişik. Amma mən çala bilməyim deyə qəsdən eləmişdilər. Ondan sonra bir az kamandan uzaqlaşdım. Rəhmətlik Əhsən müəllimlə (Əhsən Dadaşov - red.) Hindistanda bir yerdə idik. Möhkəm ağladım. O dedi, darıxma, gedib birini də düzəltdirərsən. Dedim, ağac da çoxdur, kamança da çoxdur, amma mən o səsi itirdim. O, mənim ürəyimin səsi idi. Kaman istidən partlamışdı. Oranın istisi dəhşət olur. Avtobusla 300 km-lik yol gedirdik. SSRİ zamanı idi. Azərbaycandan gedən sənətkarlara qayğı göstərən kim idi? Hamısı ruslar idi. Bir qab buz qoymuşdular ki, dəhşətli istiyə dözə bilək. Konserti birtəhər yola verdim. Amma özüm kimi çalmadım".
10. Habil Əliyevə qədər Bakıda ən məşhur müğənniləri erməni kamança ifaçıları müşayiət edirdi. O, gələndən sonra vəziyyət dəyişdi. Habil kamançanı ermənilərin əlindən aldı! Qarabağ münaqişəsi başlayandan sonra ermənilərin kamança alətini özününküləşdirmək təşəbbüsü daha geniş vüsət aldı. Bu hadisələri həssaslıqla izləyən Habil Əliyev çox müdrik bir söz söyləmişdi: "Məndən yaxşı çalsınlar, kamança olsun onların!" Bu isə mümkün deyildi! Habillə düşmənçiliklərinin kökündə də elə bu fakt dayanırdı.
Bu gün dar ağacına “salam” deyən böyük şairin yibiley günüdür
Elman Eldaroğlu yazır
Keşməkeşli bir həyat yaşayıb. Dəfələrlə ölüm mələyi ilə üz-üzə dayanıb, onun bənzərsiz qoxusunu ciyərlərinə çəkib. Dörd yaşı olanda ağır xəstəliyə düçar olub. Bunu görən valideynləri uşaq sağ qalsın deyə, əhd edib adını dəyişiblər. Ölməyib, yaşayıb və bir gün 43 yaşında olarkən özünü dənizə atıb...
Deyir ki,- “Biilirsinizmi, insan intihara nə vaxt qərar verir? Yaşamaq ölümdən daha qorxulu olanda. Deyə bilmərəm, bu necə baş verir, amma onu yaxşı bilirəm ki, uğursuz intiharların hamısı sonradan insanın həyatında dəyişikliklərə səbəb olur. Mən anları yaşayan adamam. Nə istəsəm, eləmişəm. Şair üçün həyatında ekstremal anları yaşamaqdan daha gözəl heç nə ola bilməz. Nəsiminin dediyi kimi:- Dəm bu dəmdir, dəm bu dəmdir, dəm bu dəm...”
Məcara dolu belə anlar onun həyatında çox olub, amma heç vaxt sonradan onlar haqda düşünməyib. Bəlkə də “dostluq” etdiyi şəkər xəstəliyilə əlaqədardır, bilmirəm, axı bu azar adamda yaddaş problemi də yaradır...
“Mən bütün həyatımı nigarançılıq içində yaşamışam, elə indi də belədir. Anları yaşamaq cəhdim də, bu nigarançılıqdan qurtulmaq üçündür. Nigarançılıq da dünyadakı ən ağır duyğudur. Bütün türk dünyası məni tanıyır, amma bu məşhurluq da məni xoşbəxt edə bilmədi. Hərənin həyatda bir missiyası var. Mənim missiyam yazmaq, türkçülüklə, milliyətçiliklə bağlıdır və bu missiyada xoşbəxt olmaq yoxdur. Belə də ki, xoşbəxtlik nisbi anlayışdır, hər kəs bir cür qələmə verir.”- söyləyir...
Haqqında söhbət açdığım Rüstəm Behrudi 1957-ci ildə Ordubad rayonunun Behrud kəndində dünyaya gəlib. 1964-cü ildə səkkizillik məktəbi bitirdikdən sonra, orta təhsilini Cəfər Cabbarlı adına Biləv kənd məktəbində başa vurub. Bir il Behruddakı kolxozda işləyib. Daha sonra Naxçıvan Dövlət Pedaqoji institutunun Tarix-ədəbiyyat fakültəsində ali təhsilə yiyələnib və oranı fərqlənmə diplomu ilə bitirib. Bir müddət Ordubad rayonundakı Unus kənd orta məktəbində Azərbaycan dili və ədəbiyyatı fənnindən dərs deyib, rayon muzeyində elmi şuranın üzvü kimi çalışıb.
1984-cü ildən Bakıda yaşayır. 1986-1990-cı illərdə "Yazıçı" nəşriyyatında fəhlə, korrektor, kiçik redaktor, poeziya redaksiyasının redaktoru vəzifələrində işləyib. Həmçinin bir müddət də Sabir Rüstəmxanlının rəhbərliyi altında nəşr edilən "Azərbaycan" qəzetində redaksiya müdiri kimi fəaliyyət göstərib. Sovet dönəmində fikir və düşüncələrinə görə təqib olunub və həbsxanada yatıb...
Deyir ki,- “Həbsxanada yatmağı heç vecimə də almadım. Düzgün yolda olduğumu yaxşı bilirdim. Mən ölümün gözünə dik baxmağı bacarıram. Doğrudur, hər adamın bir əbədiləşmək istəyi var. Şairlərin də xüsusilə. İstəyirlər bütün zamanlarda onlardan yazsınlar, onlar haqqında düşünsünlər. Ona görə, bəzi şair və yazıçılar yalandan danışırlar ki, mən ölümdən qorxmuram- filan. Ancaq mən bir neçə dəfə ölümü yaxından gördüyüm üçün həqiqətən də buna öyrəşmişəm...”
Verdiyi qərarlar çox ciddi olur. Gördüyü işlər ağıl və məntiqə söykənir. Nizam-intizamı və dürüstlüyü sevir. Otuz ilə yaxındır ki, “sehirli qutuda” verilişlərə getməkdən imtina edib. AzTv-də ümumiyyətlə heç vaxt görünməyib...
“Məni müxalifətçi bilirdilər deyə, dəvət etmirdilər. İndi də, elə bilirlər. Keçən dəfə “Mədəniyyət” kanalından çağırmışdılar, orada təqdimatımı yazanda dedim, sadəcə adımı yazın, heç bir mükafat- filan qeyd etməyin, xalq məni tanıyacaqsa, elə adımla tanısın. Mənim üçün adlar, mükafatlar dəyərli deyil. Məsələn, bu gün “xalq şairi” adının mənim aləmimdə heç bir dəyəri yoxdur. Hər gün efirə çıxan xalq şairləri məndən daha məşhurdurlar, ya məndən daha çox sevilirlər? Mənim kitabım daha çox satılır, ya onların? Xeyr, istəmirəm. Versələr də qəbul etmərəm. Mənim öz ölçülərim var. Arxasında yaradıcılıq olmayan ad, mükafat kimə lazımdır? Bir də ki, Azərbaycan ədəbiyyatında nümunələr var da. Məsələn, Əkrəm Əylisli nümunəsi. Deməli, verilən bir şeyi səndən geri də ala bilərlər. Ona görə də belə şeylərə can atmaq axmaqlıqdan başqa bir şey deyil.”- söyləyir...
Cavanlığından Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü olub, sonradan bu qurumu mənasız saydığından, dörd-beş ildir ki, oradan uzaqlaşıb. Bunu Anara, ya da orada çalışan digərlərinə görə etməyib, heç bir qərəzi də yoxdur. Sadəcə, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin heç vaxt Azərbaycanın taleyüklü məsələlərində öz sözünü demədiyini əsas gətirir və orada olub, onların günahlarına şərik olmaq istəmir...
Deyir ki,- “Ümumiyyətlə, bu təşkilatın mahiyyətini anlamıram. Dünyanın heç bir yerində Yazıçılar Birliyi yoxdur. Daha çox keçmiş sovet ölkələrində ideologiyanın təbliği üçün lazım olan bir qurumdur. Avropa ölkələrindəki birliklər tamam fərqlidir. Onlar yazıçıların özlərinin müstəqil şəkildə yaratdıqları birliklərdir...”
Bəli, bütün ömrünü ədəbiyyata həsr etmiş Rüstəm Behrudi ədəbi fəaliyyətə ötən əsrin yetmişinci illərində başlayıb. Əlli ildən çoxdur ki, bu yoldadır. İlk şeirini orta məktəbdə yazıb. Sonradan şeirləri "Azərbaycan", "Araz" almanaxlarında mütəmadi olaraq çap olunub. Dövri mətbuatda şeir və publisistik yazıları ilə fəal çıxış edib. O, öz yaradıcılığında həmişə türkçülük və dərviş fəlsəfəsinə üstünlük verib. "Yaddaşlara yazın", "Salam, dar ağacı", "Şaman duası", "Yer üzü görüş yeridi", "İblis mələkdən gözəldi", "Tənhalıqda ölüm qorxusu yoxdu", "Din sevdim din üstünə", "Bir dəli ayrılıq kimi", “Qızıl alma", "Məzarlıqda bitən yovşan" şeir kitablarının və "Göz yaşlarından baxan Allah" adlı fəlsəfi-publisistik kitabın müəllifidir. "Şaman duası" kitabındakı şeirlər türkdilli dövlətlərdə dillər əzbəridir, kitabdan seçmələr Beliçkada, Türkiyədə, İranda, Avstriyada, Almaniyada və s. ölkələrdə nəşr olunub. 1989-cu ildə yazdığı "Salam, dar ağacı" şeiri isə müstəqillik ərəfəsində, Azərbaycanda vətəndaşlıq poeziyasının proloqu kimi qiymətləndirilir...
Sentyabrın 12-də - yəni ki, bu gün xalqın sevimli şairi, xalqının şairi Rüstəm Behrudinin 65 yaşı tamam olur.
Düşündüm ki, bu münasibətlə onu duyduğum, anladığım qədər vəsf edim, ömür yoluna işıq tutum. Nə qədər bacardımsa bilmirəm.
Söhbətimi şairin “Mən qəm yolçusuyam” adlı şeirindən bir parçayla bitirrmək istəyirəm və ona möhkəm cansağlığı, firəvan həyat arzulayıram:
“Məni anlayan yox, məni duyan yox,
Başını itirmiş bu yer üzündə.
Bu cür təkliyimdə, tənhalığımda,
Mənəm bu dünyanın sonu, əvvəli.
Nə axır bilinir, nə də ki əzəl,
Oturub bir qərib çölün düzündə.
Elə bu təkliyə, bu tənhalığa
Ürəkdən qurd kimi ulamaq gözəl...”
“Yogev Şetrit” triosu Bakıda konsert verəcək
Bir neçə gündən sonra XVII Bakı Beynəlxalq Caz Festivalı başlayır. Builki festivala dünyaca məşhur caz ustaları dəvət olunub. Onların sırasında “Yogev Şetrit” triosu da var.
Sentyabrın 29-da Yogev Şetrit trio yoldaşları Amir Solomon (bas), Devid Şitrit (fortepiano) ilə “Madrid Restobar”da çıxış edəcək.
Bəstəkar və zərb ifaçısı Yogev Şetrit 1978-ci ildə İsraildə anadan olub. “Yerusəlim İvrit Universiteti”ndə Musiqiologiya üzrə bakalavr dərəcəsi alıb. Şetrit dünyaca məşhur “Coolooloosh” qrupunun yaradıcısı və üzvü olub, Çuçito Valdes, Tia Fuller, Arni Lourens, Paulo Morello və Kevin Mahogany kimi görkəmli sənətçilərlə eyni səhnəni bölüşüb. Bəstəkar qəlbli Şetrit orijinal əsərlərini ifa etmək üçün 2016-cı ildə öz triosunu yaradıb. Qrup rəhbəri kimi ilk studiya albomu "New Path"ı buraxıb. O vaxtdan “Yogev Şetrit” triosu “Beynəlxalq Panama Caz Festivalı”, “The Kennedy Center”, “Casa Del Jazz”, Roma, Vaşinqton da daxil olmaqla dünyanın 30-dan çox ən böyük festival və məkanlarında çıxışlar edib.
Növbəti Milli Kitab Sərgisinin vaxtı bəlli oldu
Növbəti Milli Kitab Sərgisi ilə bağlı tarix bəllidir. 24 sentyabr -1 oktyabr. Ünvan dəyişməz qalır, yenə Bakı İdman Sarayı.
Bu dəfə təşkilatçı - “Qanun” nəşriyyatı bizi daha möhtəşəm bir sərgi görəcəyimizə əmin edir. “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı nəşriyyatın rəhbəri Şahbaz Xuduoğluya istinadən xəbər verir ki, sərgidə izləyiciləri bir-birindən maraqlı görüşlər, kitab müzakirələri, kitab imzaları, kitab oxu saatları, konsert proqramları, sənət adamları ilə görüşlər, imza saatları gözləyəcək.
Şahbaz Xuduoğlu deyir: “Əziz dostlar,
Bilirəm, Sərgi və Sərgidəki mühit üçün, kitab ətrafında olan söhbətlər üçün darıxmısınız. Kitab sərgiləri məhz bu cəhətinə görə digər sərgilərdən fərqlənir. Bu sərgidə çox böyük endirimlər olacaq. 30%-dən başlayaraq. Bütün axtardığınız kitabları məhz Milli Kitab Sərgisində tapacaqsınız; köhnə, yeni, hər növ janrda və hər kəs üçün; uşaq, böyük, məktəbli, tələbə...
Milli Kitab Sərgisinə hazırlıq başladı. Milli Kitab Sərgisi Azərbaycan kitabının hərəkətverici qüvvəsi, mədəniyyətimizin qovşağıdır. Milli Kitab Sərgisinə dəstək verək, təbliğ edək, kitabımız hər yerdə oxunsun!”
Venesiya kinofestivalı amerikalı rejissor Lora Poytrasın qalibiyyəti ilə başa çatdı
İtaliyanın Venesiya şəhərində keçirilən dünyanın ən nüfuzlu kino festivallarından biri - 79-cu dəfə təqdim edilən Venesiya Kinofestivalı başa çatıb.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı İnterfax agentliyinə istinadən xəbər verir ki, festival çərçivəsində avqustun 31-dən sentyabrın 10-dək Palazzo del Casino və Lido di Venezia salonlarında dünya kinosunun ən yeni əsərləri ictimaiyyətə təqdim olunub. Müsabiqədə dünyanın müxtəlif ölkələrindən ümumilikdə 23 ekran əsəri nümayiş etdirilib.
Lido adasında keçirilən mükafatlandırma mərasimində Amerikalı aktrisa və yazıçı Culian Murun sədrlik etdiyi münsiflər heyətinin qərarına əsasən, amerikalı rejissor və sənədli filmlərin prodüseri Lora Poytrasın “Bütün gözəlliklər və qanlar” filmi “Ən yaxşı film” nominasiyasında 79-cu Venesiya Film Festivalının “Qızıl şir” mükafatını qazanıb. İtaliyalı rejissor, prodüser və ssenari müəllifi Luka Quadaqnino “Sümüklər və hamısı” filminə görə “Ən yaxşı rejissor” nominasiyasında gümüş mükafata yiyələnib.
Məşhur iranlı rejissor Cəfər Pənahi bu dəfə də əliboş qalmayıb. Dahi rejissorun “Ayılarsız” filmi münsiflər heyətinin xüsusi mükafatına layiq görülüb.
“Müqəddəs Ömər” filminin rejissoru Alis Diop “Gələcəyin aslanı” mükafatına yiyələnib, italiyalı aktrisa Vera Cemma “Ən yaxşı aktrisa” nominasiyasında qalib olub. İrlandiyalı aktyor Colin Farrell kişilər, avstraliyalı aktrisa və prodüser Keyt Blanşett isə qadınlar arasında “Volpi” kubokunu qazanıb.
Kanadalı gənc aktrisa Teylor Rassl “Sümüklər və hamısı” filmindəki roluna görə inkişaf etməkdə olan gənc aktyor və aktrisalara verilən “Marçello Mastroyanni” mükafatına layiq görülüb.
Qeyd edək ki, Ukrayna təcavüzünə görə Rusiyanın cəzalandırılması səbəbindən rus kinematoqrafiyası festivala buraxılmamışdı.
Xatırladaq ki, festival çərçivəsində 44 günlük Vətən müharibəsi fonunda cərəyan edən hadisələrdən bəhs edən “Banu” filmi də təqdim olunub. Prodüserliyini “Noori Pictures” şirkətinin etdiyi filmin rejissoru və baş rolun ifaçısı Təhminə Rafaelladır. Azərbaycan, İtaliya, Fransa və İranın birgə istehsalı olan ekran işində Əməkdar artist Mələk Abbaszadə, habelə aktyorlar Zaur Şəfiyev, Cəfər Həsən, Kəbirə Həşimli, Emin Əskərov və Dəniz Tacəddin rol alıblar.
Film uğur qazanmasa da, iştirak özü diqqətçəkən idi.
Sevindirici haldır ki, heç nə insanları klassik kitabdan soyutmur
İnternet həyatın bütün sahələrinə hakim kəsilməsinə baxmayaraq, kitablara hələ də qalib gələ bilmir. 2021-ci ildə qlobal kitab bazarının həcmi 138,35 milyard dollar olub. Hər il bazarın həcmi təxminən 1.9% artır və bu trendin ən azı 2030-cu ilədək davam edəcəyi proqnozlaşdırılır.
Sevindirici haldır ki, nə elektron formatların, nə də audiokitabların geniş yayılması insanları klassik kağız kitablardan soyutmur və uzaqlaşdırmır.
Qardaş ölkə Türkiyədə 2020-ci ildə 433 milyondan çox kitab istehsal edilib. Bu, adambaşına təxminən 5-6 kitab deməkdir. Müqayisə üçün belə bir rəqəm gətirim: Rusiyada həmin il təxminən 260 milyon kitab nəşr olunmuşdu.
Ümumiyyətlə, hazırda dünyada kitab bazarının tənəzzüldə olduğu yerlərdən biri Rusiyadır. Bu il orada kitab satışının ötən illə müqayisədə 6%, pandemiyadan əvvəlki vəziyyətlə (2019-cu il ilə) müqayisədə isə 12% azalacağı gözlənilir. Bunun iki əsas səbəbi var. Sanksiyalar üzündən əhalinin gəlirlərinin azalması və mətbəələrdə kağız, rəng, yapışqan və s. materialların qıtlığının yaranması. Nəticədə Rusiyada kitabların qiyməti durmadan bahalaşır ki, bu, əhalinin sosial vəziyyətinin pisləşməsi fonunda kitab satışının azalmasına gətirib çıxarır.
Azərbaycan hökumətinin kitab idxalını ƏDV-dən azad etməsi gözəl və müdrik addım idi. Amma Rusiyanın kitab sənayesində qıtlıq və bahalaşma qiymətlərə elə təsir göstərir ki, bizim bazarda da bahalaşma qaçılmaz olacaq. Çünki ölkəmizin kitab idxal etdiyi yerlərdən biri məhz Rusiyadır. Azərbaycanın kitab bazarında idxalın payı çox böyükdür. Buna əmin olmaq üçün heç bir statistikaya ehtiyac yoxdur – sadəcə istənilən kitab mağazasına girin və ətrafa boylanın. Xüsusilə də Türkiyənin kitab bazarındakı trendlər Azərbaycana ciddi təsir göstərir.
Amma bizdə başqa bir məqam da var: kitab piratçılığı. Xırda mağazaların əksəriyyətində məşhur kitabları sadəcə götürüb vərəqləmək kifayət edir ki, keyfiyyətindən onların kontrafakt olduğunu anlayasan. Qeyri-leqal kitab məhsulları həm birbaşa ölkədə nəşr olunur, həm də Gürcüstan və Türkiyədən gətirilir. Ona görə də, bazarın real vəziyyətini tam olaraq anlamaq mümkün deyil. Gürcüstandan gətirilən ingilis dilindəki kitablar orijinallarından bir neçə dəfə ucuz olurlar.
Hazırda həm qlobal, həm də lokal kitab bazarlarında vəziyyət belədir ki, rəsmi satış azalır, amma ümumi dövriyyə artır. Çünki bütün məhsullar kimi kitabların da qiyməti bahalaşır. Sənayenin ümumilikdə hansı istiqamətdə gedəcəyi dünya iqtisadiyyatı sabitləşəndən sonra daha aydın olacaq. Amma geniş mənada vəziyyət aydındır: Kitab biznesinin gələcəyi var! O, mətbuatdan fərqli olaraq, internetə uduzmayıb, əksinə, çox uğurlu konvergensiya yaradıb: Bütün dünyada “yutub”, “instagram”, “TikTok” ulduzları, məşhur blogerlər kitablar yazır, öz onlayn nüfuzlarından real kitablarını satdırmaq üçün istifadə edirlər. Üstəlik, onlayn mağazalar kağız kitabların satışına əlavə yardım edirlər.
Bu vəziyyət kitabın fundamentallığını bir daha təsdiqləyir. Texnologiyanın hansı həddə inkişafından asılı olmayaraq, kitab var və olacaq. Bu, hər şeydən əlavə, bir kitabsevər və müəllif kimi məni də çox sevindirir.
Əlibala Məhərrəmzadə
İqtisadiyyat elmləri doktoru, professor
Ukrayna Ticarət Evinin direktoru
Rejissor Hilal Baydarov uğurları sıralamaqdadır
“Balıqlara xütbə” filmi Cənubi Koreyada nümayiş olunacaq
İstedadlı Azərbaycan rejissoru Hilal Baydarovun “Balıqlara xütbə” filmi “Busan” Beynəlxalq Film Festivalının "Asiya Kinosuna Pəncərə" bölümündə nümayiş olunacaq.
Sözügedən festival oktyabrın 5-dən 14-dək Cənubi Koreyanın eyniadlı şəhərində keçiriləcək.
Qeyd edək ki, Busan Beynəlxalq Film Festivalı Asiyanın ən əhəmiyyətli film festivallarından biridir.
(Daha ətraflı növbəti buraxılışlarımızda)
Bu gün Bakıda “Kids Festival”ının açılışı olacaq
Sentyabrın 10-11-də Bakıda Uşaq musiqi və incəsənət məktəblərinin Xalq çalğı alətləri şöbəsində ifa edən şagirdlərin iştirakı ilə “Kids Festival”ı keçiriləcək. Festival “Cultural Network House” (“Mədəniyyət Şəbəkələr Evi”) Assosiasiyası və Bakı Şəhər Mədəniyyət Baş İdarəsinin birgə təşkilatçılığı ilə Əməkdar artist, sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru Toğrul Əsədullayevin rəhbərliyi ilə həyata keçirilən “Ustad dərsləri” layihəsi əsasında reallaşacaq.
Bu festivalda, eyni zamanda, Bakı Şəhər Mədəniyyət Baş İdarəsinin tabeliyində fəaliyyət göstərən F.Əmirov adına 6 nömrəli onbirillik incəsənət məktəbinin “Nağara” ansamblı, H.Sarabski adına 7 nömrəli uşaq musiqi məktəbinin “Saz” Ansamblı, Şüvəlan qəsəbə Mədəniyyət Evinin və Xətai rayon Mədəniyyət Mərkəzinin nəzdindəki “Səma” rəqs ansamblı iştirak edəcəklər.
Bundan əlavə, animasiya şousu, teatr tamaşaları, nağıl saatı, uşaqlar və böyüklər üçün ustad dərsləri də festival proqramına daxildir.
