Qərib-Kənan Qəribli, “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün

Klassik musiqinin insan ruhunda açdığı pəncərələr var; bəzən ağır, bəzən zərif, amma həmişə dərin və mənalı… Bu dərinliyin kənarında isə illərdir eyni sədaqət, eyni yanğı ilə dayanan bir ad var: İslam Manafov. Onun hekayəsi yalnız səhnələrə sığmayan; auditoriyalara, gənc istedadların qəlbinə və bizim mədəni yaddaşımıza yayılan bir yolçuluqdur.

Uşaqlıqda cücərən möcüzə

Bakı küçələrinin səsli-küylü dünyasında böyüyən balaca bir uşağın pianoya olan marağı zamanla böyük bir sənət yoluna çevrildi və beləliklə də İslam Manafovun balaca yaşlarında belə piano üzərindəki hakimiyyəti ətrafındakı hər kəsi heyrətləndirirdi…

1979-cu ildə gənc pianistlər müsabiqəsində qazandığı birincilik onun sənət qapısını açan ilk açarı oldu. Artıq hamının  bu gəncin gələcəkdə böyük pianist olacağına ümidlərini  artırdı.

Beləcə, bu gəncin təhsil almasının Moskva dövrü başladı. Belə bir deyim var:

“Açılan yeni səma və sənət istedadla başlayar, amma intizamla böyüyər”. İslam Manafovun Moskva Dövlət Konservatoriyasına aparan yolu da məhz belə bir böyümənin çox maraqlı hekayəsidir.

A. A. Nasedkin və M. A. Fyodorova kimi musiqi nəhəngləri ilə çalışmaq onun təkcə bir pianist deyil, bir böyük sənət dünyasının formalaşmasına səbəb oldu. Moskvanın soyuq, amma öyrədici mühiti onun səhnədəki ehtirasına sərtlik, peşəkar ifasına isə dərinlik gətirdi…

Səhnədə musiqi  ilə bir maraqlı nağıl  danışan

O, səhnəyə sadəcə notları çalmaq üçün çıxmır; hər əsərin hekayəsini səsin dili ilə yenidən qurur. Və beləliklə də, səhnədə musiqi ilə tamaşaçılara bir maraqlı nağıl danışır.

Sergey Prokofyevin üsyankar tonlarında da, Sergey Raxmaninovun duyğu selində də, Frederik Şopenin kədərli lirikasında da öz ruhundan bir parça daşıyır. Tənqidçilərin “coşqun enerji ilə incə zəkânın qovuşması” kimi təsvir etdiyi performanslarında dinləyici yalnız musiqi deyil, bir maraqlı yolçuluq yaşayır.

 Gənclərlə qurulan körpü

İslam Manafovun ən qiymətli xüsusiyyətlərindən biri sənəti yalnız səhnədə qoymamasıdır. “Uşaqlarla və Gənclərlə  musiqiyə  səyahət” layihəsi onun cəmiyyətlə qurduğu bağın ən güclü və maraqlı nümunələrindəndir. O, konsert salonlarını yalnız tədris deyil, kəşf məkanına çevirərək yüzlərlə gəncin içindəki istedad qığılcımını oyatdı. Bu layihəni Türkiyəyə aparması isə iki qardaş xalq arasında daha bir mədəni körpünün qurulmasına səbəb oldu. Belə bir deyim var ki, “incəsənət sərhədsiz bir dünyadır”. İslam Manafov da özünün sənəti ilə həqiqətən də iki qardaş xalq arasında çox möhtəşəm bir körpü qurdu. Elə bir körpü ki, bundan sonra həmin körpüdən hər iki xalqın incəsənət adamları keçəcəklər. Və öz sənətlərini peşəkarlıqla tamaşaçılara çatdıracaqlar. İki xalq arasında daha mehriban, yaxın bağlar quracaqlar.

Akademik kimlik: səssiz,  amma  davamlı irs

Müəllim İslam Manafovun Bakı Musiqi Akademiyasında yetişdirdiyi tələbələr onun qəlbdən gələn, amma səs-küysüz mirasının bir parçasıdır desək daha doğru olar.  Belə ki, o, təkcə məlumat verən müəllim deyil; musiqinin ruhunu öyrədən çox maraqlı, peşəkar bir bələdçidir. Yəqin buna görə də tələbələri onu çox sevir.

Beynəlxalq arenada sənət elçisi

2016-cı ildə Hannoverdə dünya şöhrətli prodüser Kristofer Alder ilə birgə lentə aldğı Şopen albomu İslam Manafovun beynəlxalq sənət kimliyinin ən parlaq əkslərindən biridir. Çünki bu albom sadəcə bir musiqi yazısı deyil; illərin zəhmətinin, zəriflik və sənət fədakarlığının səsə çevrilmiş çox maraqlı formasıdır.

Azərbaycanın musiqiyə açılan pəncərəsi

İslam Manafovun repertuarı sanki iki mədəniyyətin ortaq nəfəsi kimidir: Belə ki, bu arada Azərbaycanın səmimiyyəti, Türkiyənin duyğusu və Avropa klassik musiqisinin irsi bir araya gəlir. Bununla da böyük peşəkarlıq yaranır. Ona görə də o, bu səbəbdən yalnız bir pianist deyil; mədəniyyətləri birləşdirən incə, uzaqgörən  bir elçidir desək daha doğru olar..

Son söz: Barmaqlardan ötən yol

Dahi sənət adamları deyirlər ki, “Sənətçinin dəyəri yalnız çaldığı notlarda deyil, insanların qəlbində buraxdığı izlərdədir”. İslam Manafovun izi isə səhnənin işıqları sönsə belə uzun müddət yaddaşlardan silinmir. Bu musiqilər tamaşaçıları dərindən düşünməyə məcbur edir. Məhz buna görə də o, təkcə bir ifaçı deyil; musiqiyə ruh qatan, gənclərə yol açan, mədəniyyətə toxunan bir ustaddır. Və onun hər çıxışı bizə görünməyən bir həqiqəti xatırladır:

Belə bir maraqlı deyim var: “Sənət, insanı insan edən ən səssiz inqilabdır”. Bax, İslam Manafovun da sənəti səssiz inqilab olmaqla tamaşaçıların qəlbinin ən incə tellərinə yüksək peşəkarlıqla təsir edir və o, tamaşaçıların qəlbində özünün uca heykəlini ucalda bilir. Biz də belə həmyerlimizlə fəxr etməliyik və onu lazım olan səviyyədə təbliğ etməliyik. Axı o, öz ustalığını öz sənəti ilə dünya xalqlarına çatdırır. Və bununla da Azərbaycanı dünyada layiqincə təbliğ edir.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(21.11.2025)