“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı yazıçı-publisist, AYB-nin Cənub bölgəsinin sədri Qafar Cəfərlinin “Cinin oğurluğu” adlı novellasını təqdim edir. Novellanı müəllif yenicə yazdıb, olmuş hadisəni yaddaşını qurdalayaraq qələmə alıb. Və əmindir ki, oxusanız, əhvalınız xoş olarcaq.
CİNİN OĞURLUĞU (Novella)
Şair dostum Məmməd Həbiboğluna ithaf edirəm.
Bu hadisənin üstündən yarım əsrdən artıq bir vaxt keçir. İştirakçıları real həyat adamlarıdır və hadisəni də mənə onlardan biri danışıb. Bir az səbrli və təmkinli olub aşağıda yazılanları oxusanız maraqlı bir əhvalatdan xəbər tutarsız. Elə isə başladıq.
...Uşaqların hay-küyü, qışqır-bağırı Tarə məhəlləni başına götürmüşdü. Ağız deyəni qulaq eşitmirdi. Müzakirə mövzusu isə bu günkü oyunda kimin gözünü yumacağı ilə bağlı idi. Yaşda hamıdan böyük,
məktəbin 2-ci sinfində oxuyan Rəyasət müzakirəyə son qoymaq üçün irəli çıxdı. Uşaqlar dairəvi düzüləndən sonra onun aramla dediyi: “Əkdim noxud, cıxdı şüyüd, yarpağıdır şa-ba-lıd” cümləsindəki son heca Sədaqətə düşdüyündən ğözünü yummaq da onun qisməti oldu. Sədaqət dillənmədən ayağındakı çəkələkləri sürüyə-sürüyə iti addımlarla “mətə” kimi müəyyən olunan heyva ağacına tərəf yeriməyə başladı. Onun “mən getdim” deməsi uşaqlara sanki işarə oldu və onların hərəsi bir səmtə götürüldü. Bir neçə saniyə ərzində həyətdə səs-səmir kəsildi. Heç elə bil bayaqdan qaynayıb-daşan, baş çatladan səslər bu həyətdən gəlmirdi. Bu arada yalnız ayaq səsləri, kimlərinsə pıçıltıyla dediyi: “sən ora qaç,... mən ora gedirəm,... tez qaç gizlən...” kimi ifadələr eşidilirdi və bir azdan bu səslər də kəsildi. Bircə qolu ilə gözlərini örtüb başını heyva ağacına dayayan Sədaqətin nazik, amma şirin səsi eşidilirdi: ”-... yeddiiiii,... səkkiiiiiz,... doqquuuuuz,... açıram ha,... ooooon.”...
Bu, Tarə məhəllənin Novruz bayramından sonra yayın sonuna kimi adət etdiyi gündəlik mənzərə idi. Məhəllə kəndin mərkəzinə yaxın ərazidə yerləşirdi. Bir çox məhəllələrdə olduğu kimi burda da yaxın qohumlar bir-birindən çox da uzaq olmayan yerdə həyət götürüb ev tikmişdilər və hər yerdə olduğu kimi burda da həyətlər çəpərsiz idi. Qonşular can deyib, can eşidir, xeyir-şərləri bir yerdə qarşılayıb bir yerdə də yola verirdilər. Qohumlar arasındakı sevgi, səmimiyyət uşaqlara sirayət etdiyindən onlar da mehriban dolanırdılar. Bu səbəbdən idi ki, məktəb yaşına hələ 2-3 il qalan və məktəbin 1-2-ci siniflərində oxuyan uşaqlar hər gün günorta yeməyindən sonra oynamaq üçün evlərin arasındakı meydana yığışır, deyib-gülür, zarafatlaşırdılar. Öz aralarında bir-birinə ad da qoşmuşdular. Dostlar Sədaqəti Sıkənə, Məmmədi Məd, İbrahimi İbibilə, Ədaləti Ədibilə, Rəyasəti Ləku, Xanları Xani - deyə çağırırdılar. Bu addan heç kim incimir, əksinə daha da xoşhallanırdılar.
Bu gün də həmin günlərdən biri idi və uşaqlar gizlənpaç oynayırdılar. Onlar çox vaxt yaxın tikililərdə, iri gövdəli ağacların arxasında, bəzən isə axtarıb tapanı çaşdırmaq üçün qonşu həyətlərdə gizlənirdilər.
Sədaqət gözlərini açıb meydanı gəzəndə ətrafda heç kim yox idi. Oyunun əsas şərti Sədaqətdən qabaq “mətə”- heyva ağacına əl vurmaq idi. Odur ki, Sədaqət də ağacdan çox da uzaqlaşmamağa çalışır, bir ayağını necə deyərlər qaçaraq qoyurdu. Uşaqlar yaxşı bilirdilər ki, Sədaqəti udmaq asan məsələ deyildi. Bu çəlimsiz oğlanın sürətli qaçışı oyunun taleyini həll edirdi.
Yaz ayı olsa da bu gün havada nədənsə bir sərinlik hiss olunurdu. Bir az əvvəl göydə peyda olan qara buludlar da yağışa işarə edirdi. Hətta bir neçə dəqiqə davam edən güclü qəfil külək belə uşaqların oyununa mane ola bilmirdi.
Sədaqət heyva ağacından bir neçə metr aralanıb həyacanla ətrafa göz gəzdirməyə başladı. Əvvəlki oyunlardan kimin harda gizlənə biləcəyini təxmin etdiyindən 15-20 dəqiqəyə bütün oyunçular “ifşa” edildi. Təkcə yaşda hamıdan kişik Məmməddən xəbər yox idi. Uşaqlar bir neçə dəfə “Məd, Məd”- çağırsalar da hay verən olmadı. Bir yerə yığışanda Məmmədin yaxın qonşusu Ədalət dilləndi:
-Mən Mədin evlərinə girdiyini gördüm.
Ədalətin həmin evə tərəf qaçdığını görən İbrahim və Rəyasət də ona qoşuldular. Uşaqlar Məmmədin valideynləri ilə yaşadığı çiy kərpicdən olan, alçaq tavanlı evin taxta qapısını açıb içəri keçdilər. Bir otaqlı ev əl içi kimi aydın görünürdü. Hər yerə, hətta taxçalara, rəflərə baxdılar, şkafın arxasını, dəmir setkalı çarpayının altını belə yoxladılar. Evdən çıxanda Ədalət qışqırdı:
-Tapmadıq, yoxdur evdə.
Gicəlib qalan, nə edəcəklərini bilməyən uşaqların karına yenə Rəyasət gəldi. Onun məsləhəti ilə uşaqlar “Məd, Məd” -deyə çağıraraq yaxınlıqdakı evlərin ətrafını gəzməyə başladılar. Bir neçə dəqiqədən sonra naümid halda geri qayıdan uşaqlar heyva ağacının ətrafına toplaşdılar. Sözə Rəyasət başladı:
-Ədibilə, sən Mədin evə girdiyini gözünlə gördün?
Ədalət tələsik cavab verdi:
-Bəli, biz bir yerdə qaçdıq. Məd öz evinə girdi.
Xanlar da söhbətə qoşuldu:
-Mən də gördüm.
-Yaxşı, bəs necə oldu? Hara getdi ki, heç kim onu görmədi? Göyə uçdu?- Bu sözləri bir az əsəbi halda Rəyasət dedi.
Sədaqətin həyacanlı səsi eşidildi.
-Siz qaçıb gizlənəndən sonra qəfil elə külək oldu ki... Bəlkə Mədi cinlər gəlib aparıblar.
Uşaqlar təəccüblə bir-birinə baxdılar. Sədaqət dilləndi:
-Nənəm deyirdi ki, cinlər belə havada gəlib uşaqları aparırlar. Mədi də yəqin cinlər aparıb.
Artıq bir saata yaxın idi ki, müzakirə davam edirdi. Sonda hər kəs Məmmədi cinlərin apardığı ilə razılaşdı. Uşaqların bu narahatçılığı yoldan təsadüfən keçən Xeyrulla kişinin diqqətini çəkdi. O, uşaqlara yaxınlaşıb nə baş verdiyini soruşanda nəvəsi Rəyasət tələm-tələsik həyacan dolu səslə cavab verdi:
-Baba, Mədi cinlər aparıb.
Məmmədin babası Məmmədlə həm tay-tuş, həm də əmioğlu olan Xeyrulla kişi bir anlıq duruxdu. Nədən söhbət getdiyini alışdıra bilmədiyi simasından bəlli idi. Xeyrulla kişi astadan, həlim səslə dilləndi:
-Ay bala, bir sakitləş. Aydın danış görüm nə deyirsən?
-Baba, biz bir yerdə gizlənpaç oynayırdıq. Mədin evə girdiyini uşaqlar görüblər. Amma evi də axtardıq, həyəti də axtardıq, Məd yoxdur.
Xeyrulla kişi ətrafında olan uşaqlara, sonra isə həyətə, evlərə diqqət kəsilsə də bir şey anlamadı. Bu zaman yoldan keçən poçt müdiri Şirəli uşaqlara yaxınlaşdı. Eyni vaxtda axsaq Cəbi və arvadı Rəviyyə də yolda göründülər. Cəbinin çiynində qoşalülə ov tüfəngi var idi. Kənddə əkin sahəsində gözətçi işləyən, həm də ov xəstəsi olan Cəbinin daima tüfənglə gəzməsinə insanlar adətkar idilər. Cəbi günün bu vaxtında həmişə sahəni gözdən keçirmək üçün gedirdi. Arvadı Rəviyyə də sahədən ot gətirmək üçün ona qoşulmuşdu. Şirəli və Cəbi Xeyrulla kişi ilə salamlaşıb görüşdülər. Rəviyyə də salamını verib kənarda durdu. Baş verənlərdən xəbər tutanda hər birinin üzünü təəccüb bürüdü. Yaşda hamıdan böyük olan Xeyrulla kişinin aramla, amma astadan dediyi sözlər hər kəsin ürəyinə bir qorxu və həyacan toxumu səpdi:
-Müqəddəs Quran da cinlərin bu dünyada olduğunu təsdiq edib.
Şirəli narahatçılığını gizlətmədi:
-Bayaqkı havanı gördüz də. Yazda o cür hava görməmişdim.
Axsaq Cəbi :
-Hə, havaya mən də məəttəl qaldım,- deyib susdu. Saniyə keçmiş davam etdi:
-Uşağın ata-anasının hadisədən xəbəri var?
Xeyrulla kişi astadan dilləndi:
-Yox, bilmirlər.
Şirəlinin qəfil təklifi hamı üçün gözlənilməz oldu:
-Ay Cəbi, bəlkə göyə bir-iki güllə atasan. Cinləri qorxutmaq lazımdır, bəlkə hürküb uşağı buraxarlar.
Hamı gözünü axsaq Cəbiyə zillədi. Təklif deyəsən hər kəsin, elə axsaq Cəbinin də ürəyincə oldu. O dərhal qoşalüləni çiynindən əlinə alıb göyə duplet atəş açdı. Səsdən qulaqlarını tutan uşaqlar həyacanla, bir az da maraqla göyə baxırdılar. Bütün nəzərlər göydə idi. Saniyələr bir-birini əvəz edirdi və birdən...
Taxta qapı aralandı. Məmməd evdən çıxıb gözlərini ovuşdura-ovuşdura üç pilləli pilləkəndən həyətə düşdü. Hamı təəccüb dolu baxışlarla, bir az da qorxmuş halda, sanki cin-şeytan görürmüş kimi gözlərini Məmmədə zilləmişdilər. Yaxınlaşan Məmmədin yarıyuxulu səsi eşidildi:
-Qapının arxasındakı taxçada yuxu tutub yatmışam. Güllə səsinə oyandım.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(13.03.2024)
