Abbas Kiarostami qurumuş ağacın bar verməsinə necə səbəb oldu Featured

Rate this item
(0 votes)

İyulun 1-dən Avropanın bir neçə ölkəsində Kiarostami rüzgarı əsəcək.
 Adətən, kinodan danışanda son dövrlərin yetişdirdiyi ən böyük rejissorlar arasında daim Abbas Kiarostaminin də adı çəkilir. İran rejissorluq məktəbinin Qızıl pleadasında əsas yer tutan bu rejissor Şərqi də, Qərbi də eyni dərəcədə təəccübləndirə bilir. Bu yay günlərində mədəniyyət təqviminə göz gəzdirdikdə nə görürük? Bir sıra Avropa ölkəsində, Sloveniyada, Macarıstanda, İsveçdə İran klassikinin bütün tammetrajlı filmlərinin, həmçinin nadir sənədli və qısametrajlı işlərinin daxil olacağı böyük retrospektivlər keçirilir. Şimal qonşumuzda isə İran rejissoru daha detallı tamaşaçılara təqdim ediləcək. Moskvanın Garaje Screen yay kinoteatrında keçiriləcək Kiarostaminin filmlərinin retrospektivinə bütün biletlər artıq satılıb. Retrospektiv Kannda "Qızıl palma budağı" almış ilk İran filmi olan "Albalı dadı" (1997) ilə açılacaq.
Bu əlamətdar hadisə ilə bağlı “Kommersant uik-end” jurnalı manşet yazısı vermişdir. “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı xəbər verir ki, yazıda iranlı rejissor yeni dövrün ən dahi rejissorlarından hesab edilir.

“Dünyada İran rejissoru Abbas Kiarostaminin şərəfinə adlandırılan bir neçə ağac var. Bu tək kinematoqrafiya üçün deyil, reallıq üçün də əhəmiyyətli görünür. Axı ağaclar nəfəs alıb verirlər, eynən insan kimi tənəffüs edirlər. Kələkbazlar ağacların şəklini çəkirdilər, meşədə, çılpaq və boz qayada, səhralıqda… Yaşılını, sarısını, qurumuşunu… Kiarostaminin filmlərinin qəhrəmanları zeytunluqdan qaçırlar, albalı dadından danışırlar, ev tikmək üçün xammal sayılacaq quru ağac axtarışına çıxırlar. Kiarostaminin özünü də ağacla müqayisə edirlər. Çünki o, İrandan mühacirətə gedəsi olanda kino çəkə bilməyəcəyini deyirdi, çünki, özgə torpağına köçürülmüş meyvə ağacı meyvə barını heç cür özü ilə daşıya bilməzdi. Sonra, artıq həyatının sonuna yaxın İrandan uzaqda, Fransada rejissor söyləyəcəkdi ki, əgər ağac kifayət qədər yaxşı bəslənmişdisə, onu başqa yerə köçürtsən belə yaxşı baxsan, suyunu bol eləsən, kökləri suya çatacaq.”

Qeyd edək ki, İranın "yeni dalğa" kinosunun ən mühüm nümayəndələrindən biri olan Abbas Kiarostami tamaşaçıya inqilabdan sonrakı İranda həyatın başa düşülməsi, dərki illüziyasını verib. O, öz filmlərində ucqar və "balaca insanlar" ölkəsini vəsf edib — deyingən qocaları, ciddi uşaqları, yorulmuş qadınları vəsf edib, İranın yalnız upuzun yollardan və uzun filmlərdən ibarət olduğunu anladıb. Bu ölkədə kino mənbəyi qeyri-peşəkar aktyorlar və peşəkar peyzajlardan ibarətdir, rejissorsa sadəcə, yağışlı bir gündə avtomobili ilə gedən və qarşıdan gələnlərdən  yolu soruşan nabələd bir adamdır.

Kiarostami 1940-cı il iyunun 22-də Tehranda anadan olub. Zərif İncəsənət Məktəbini bitirib. Özü deyir ki, "ağlımı itirmişdim, çünki o zaman başqaları üçün tam əhəmiyyətsiz olan detallarda mənalar axtarırdım". İllüstrator, qrafik dizayner işləmiş, reklam çarxlarını çəkmişdir. Şahin Fərəh Pəhləvinin yaratdığı uşaq və yeniyetmələrin intellektual inkişaf İnstitutunda kino şöbəsinin təşkilatçılığı ilə uşaqlar üçün təhsil-didaktik filmlər çəkmişdir, məsələn, dişləri necə təmizləmək, yaxud xiyabanda quduz itdən necə qorxmamaq.
Böyük kinoya gəlişi isə həqiqətən həm İran tarixini, həm kino tarixini silkələmişdir.
5 iyul 2016-cı ildə 76 yaşında Parisdə dünyasını dəyişən Abbas Kiarostami xüsusilə “Albalı dadı”,
 “Koker trilogiyası” və “Külək bizi sovuracaq” filmləri ilə adını qızıl incəsənət irsi siyahısına yazdıra bilmişdir.
Bu qədər.