Nemət Tahir, “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Qarabağ təmsilçisi 

Maraqlı söhbətlərdəyik. Bu gün bəlkə də çoxlarınızın adını eşitmədiyi pamirli xalqı barədə danışacağam. Pamirilər – Yer üzündə ən sirli və eyni zamanda ən çox ayrı-seçkiliyə məruz qalan xalqlardan biridir.

Pamir — dəniz səviyyəsindən 2800-dən 7495 metrədək yüksəkliklərə malik olan, dünyanın məşhur yüksək dağlıq bölgələrindən biridir və bütün dünyada “Dünyanın damı” kimi tanınır.

Pamir — sərt dağlıq bir diyar — qədim bir xalqın vətənidir ki, onlar haqqında demək olar, heç nə məlum deyil. İzolyasiyada yaşadıqları üçün öz qədim dillərini, maraqlı adət-ənənələrini qoruyub saxlaya bilmişlər. Asiyada yaranan bütün imperiyalar Pamiri fəth etməyə çalışıblar: Sasanilər, türklər, çinlilər, ərəblər, monqollar, Teymurilər… Lakin heç kəs Pamiri fəth edə bilməyib: dağlılar qəhrəmancasına müqavimət göstəriblər, onların uğuruna isə ərazini yaxşı tanımaları kömək edib...

Pamirilərin özləri arasında belə bir fikir yayılıb ki, guya onlar Makedoniyalı İsgəndərin nəslindəndirlər. Halbuki İsgəndərin ordusu əsasən düzənlikdə döyüşərək imperiya yaratmışdı.

Bir çox tədqiqatçılar isə pamiriləri qədim skif və sak tayfalarının törəmələri hesab edirlər...

Bu gün pamirilərin ümumi sayı təxminən 300 min nəfər təşkil edir.

Xarici görünüşlərinə görə bu xalq daha çox avropalılara bənzəyir, nəinki asiyalılara. Onların çox vaxt boz, yaşıl və ya göy gözləri, açıq rəngli və sarımtıl saçları olur.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(09.07.2025)